Mevlana Celaleddin RumiMevlana Celaleddin Rumi

AmaçAmaç

Mevlana’nın hayatı hakkında bilgi Mevlana’nın hayatı hakkında bilgi vermeverme

Mevlana’nın düşüncelerini anlatmak.Mevlana’nın düşüncelerini anlatmak. Mevlana’nın tasavvufunu öğretmek.Mevlana’nın tasavvufunu öğretmek. Mevlana’nın ilminden bahsetmek.Mevlana’nın ilminden bahsetmek. Mevlana’nın eserlerini tanıtmak.Mevlana’nın eserlerini tanıtmak.

Mevlana’nın HayatıMevlana’nın Hayatı

30 Eylül 1207’de Belh şehrinde doğdu.30 Eylül 1207’de Belh şehrinde doğdu. Babasının adı Bahaeddin Veled’dir.Babasının adı Bahaeddin Veled’dir. Moğol istilasıyla Belh’ten ayrıldılar.Moğol istilasıyla Belh’ten ayrıldılar. Babasıyla hacca gitmiştir.Babasıyla hacca gitmiştir. Hacdan sonra Karaman’a yerleştiler.Hacdan sonra Karaman’a yerleştiler. Karaman’da Gevher Hatun ile evlendi.Karaman’da Gevher Hatun ile evlendi.

Alaeddin Keykubat babasını Alaeddin Keykubat babasını Konya’ya davet etti.Konya’ya davet etti.

3 Mayıs 1228’de Konya’ya göçtüler.3 Mayıs 1228’de Konya’ya göçtüler. Babası 12 Ocak 1231’de vefat etti.Babası 12 Ocak 1231’de vefat etti. Mevlana babasının varisi oldu.Mevlana babasının varisi oldu. İplikçi Medresesi’nde vaazlar verdi.İplikçi Medresesi’nde vaazlar verdi. Şems Tebrizi ile dostluk kurdu.Şems Tebrizi ile dostluk kurdu.

Yaşamını “Hamdım, piştim, yandım” Yaşamını “Hamdım, piştim, yandım” sözleriyle özetlemiştir.sözleriyle özetlemiştir.

17 Aralık 1273’te vefat etti.17 Aralık 1273’te vefat etti. Cenaze namazını Kadı Sıraceddin Cenaze namazını Kadı Sıraceddin

kıldırdıkıldırdı Ölüm gününe “Şeb-i Arus” demiştir.Ölüm gününe “Şeb-i Arus” demiştir. Şeb-i Arus, düğün günü demektir.Şeb-i Arus, düğün günü demektir.

Mevlana’nın TasavvufuMevlana’nın Tasavvufu

Tasavvufu hayali bir idealizm değildir.Tasavvufu hayali bir idealizm değildir. Onun tasavvufu olgunlaşmadır.Onun tasavvufu olgunlaşmadır. Tasavvufunda gaye, kulluk ve yokluktur.Tasavvufunda gaye, kulluk ve yokluktur. Tasavvufunda yaratılışın manası aşktır.Tasavvufunda yaratılışın manası aşktır. Tasavvufunda esas, gönül sahibine Tasavvufunda esas, gönül sahibine

ulaşmaktır.ulaşmaktır. O, hayattan el etek çekmemiştir. O, hayattan el etek çekmemiştir.

Mevlana’da İlimMevlana’da İlim

Ona göre tahsil insanlığın yararına Ona göre tahsil insanlığın yararına kullanılmalıdır.kullanılmalıdır.

Bilgi, faydalı oldukça iyidir.Bilgi, faydalı oldukça iyidir. Faydasız bilgi sahibine yüktür.Faydasız bilgi sahibine yüktür. Faydalı bilgiler küçümsenemez.Faydalı bilgiler küçümsenemez. Bilgi gaye değil, vasıta olmalıdır.Bilgi gaye değil, vasıta olmalıdır.

Mevlana’da AhlakMevlana’da Ahlak

Onun ahlakı Kur’an ve hadis Onun ahlakı Kur’an ve hadis esaslarına dayanmaktadır.esaslarına dayanmaktadır.

Nefsini yenerek Allah sevgisine Nefsini yenerek Allah sevgisine ulaşmaya çalışır.ulaşmaya çalışır.

Mevlana, manevi eğitimin rolünü Mevlana, manevi eğitimin rolünü önemser.önemser.

Ona göre “edep” her şeyin Ona göre “edep” her şeyin üstündedir.üstündedir.

Mevlana’da AdaletMevlana’da Adalet

Mevlana Kur’an adaletini över.Mevlana Kur’an adaletini över. Ona göre kadı “Tanrı terazisi”dir.Ona göre kadı “Tanrı terazisi”dir. Eserlerinde adalet ile ilgili sözler Eserlerinde adalet ile ilgili sözler

söylemiştir.söylemiştir. Adalet dedikoduları keser.Adalet dedikoduları keser.

Mevlana’da İnsanMevlana’da İnsan

Ona göre insan her varlıktan yücedir.Ona göre insan her varlıktan yücedir. İnsanın büyüklüğü ruh varlığı İnsanın büyüklüğü ruh varlığı

sebebiyledir.sebebiyledir. Onun hümanizmi İslam’ın özündeki Onun hümanizmi İslam’ın özündeki

insan sevgisidir.insan sevgisidir. Meclislerine her dinden insan gelirdi.Meclislerine her dinden insan gelirdi. İnsan nefsini aşarsa melekten İnsan nefsini aşarsa melekten

üstündür.üstündür.

Mevlana’da Millet FikriMevlana’da Millet Fikri

O,Türklüğü iftiharla ve açıkça söyler. O,Türklüğü iftiharla ve açıkça söyler. Türk olduğu kadar insanlığa malolmuş.Türk olduğu kadar insanlığa malolmuş. Eserlerinde insanlığa hitap etmektedir.Eserlerinde insanlığa hitap etmektedir. Müslüman Doğu’nun tam bir sözcüsüdürMüslüman Doğu’nun tam bir sözcüsüdür Milletten ziyade, ümmet mensubudur.Milletten ziyade, ümmet mensubudur. Eserlerinde Türk boylarından bahseder.Eserlerinde Türk boylarından bahseder.

Eserlerinde Türklerin üstünlüğünü Eserlerinde Türklerin üstünlüğünü söylersöyler

Kültür milliyetçisi olarak Türk Kültür milliyetçisi olarak Türk milletini yüceltir.milletini yüceltir.

Mevlana Türk karakter ve mizacının Mevlana Türk karakter ve mizacının özelliklerini taşır.özelliklerini taşır.

Mevlevilik dahi geleneği ile Türk’tür.Mevlevilik dahi geleneği ile Türk’tür.

Mevlana’da Devlet FikriMevlana’da Devlet Fikri

Devleti, Allah’ın verdiğini belirtir.Devleti, Allah’ın verdiğini belirtir. Devletin reisi hükümdardır.Devletin reisi hükümdardır. Hükümdar adaletle hüküm veren Hükümdar adaletle hüküm veren

kişidir.kişidir. Hükümdar ve halk görevlerini Hükümdar ve halk görevlerini

bilmelidir.bilmelidir. Halk hükümdarlara itaat etmelidir.Halk hükümdarlara itaat etmelidir. Hükümdar, halka iyi ve adil olmalıdır.Hükümdar, halka iyi ve adil olmalıdır.

Vezirin devlet hayatındaki yerini söyler.Vezirin devlet hayatındaki yerini söyler. Mevlana halkı “doğan”a benzetmiştir.Mevlana halkı “doğan”a benzetmiştir. Hükümdar halkın refahı için çalışmıştır.Hükümdar halkın refahı için çalışmıştır. Halk, hükümdarı ve maiyetini ikaz eder.Halk, hükümdarı ve maiyetini ikaz eder. Halka eziyet edenin “nikris”(damla) Halka eziyet edenin “nikris”(damla)

hastalığına müptela olacağını söyler.hastalığına müptela olacağını söyler.

Mevlana’da Akıl ve KıyasMevlana’da Akıl ve Kıyas

Mevlana, dinlerin, felsefelerin, Mevlana, dinlerin, felsefelerin, ahlakın insanı mutlu edeceğinden ahlakın insanı mutlu edeceğinden bahseder.bahseder.

Asıl olan, gerçeğe giden yolu Asıl olan, gerçeğe giden yolu bulmaktı.bulmaktı.

Yolların en doğrusu aşktır.Yolların en doğrusu aşktır. Ona göre aşk anlatılmaz, yaşanır.Ona göre aşk anlatılmaz, yaşanır. Kişi, fena dünyadan kurtulmalıdır. Kişi, fena dünyadan kurtulmalıdır.

Kişi, Tanrı diyarına ulaşmalıdır.Kişi, Tanrı diyarına ulaşmalıdır. Ona göre çokluktan kurtulmalıdır.Ona göre çokluktan kurtulmalıdır. Mutlak nura akılla değil, gönül Mutlak nura akılla değil, gönül

aracılığıyla ulaşılır.aracılığıyla ulaşılır. Mevlana eserlerinde aklı Mevlana eserlerinde aklı

küçümsemekte.küçümsemekte. Eserlerinde gönlü ve aşkı yüceltir.Eserlerinde gönlü ve aşkı yüceltir.

Mevlana “kıyas” ile de alay etmektedir.Mevlana “kıyas” ile de alay etmektedir. Aklı, akl-ı küll ve akl-ı cüz diye ayırır.Aklı, akl-ı küll ve akl-ı cüz diye ayırır. Mevlana akl-ı küll’ü över.Mevlana akl-ı küll’ü över. Akıl, bu yokluk alemin kandilidir.Akıl, bu yokluk alemin kandilidir. Hoş huylu, adaletli olan Sultandır.Hoş huylu, adaletli olan Sultandır. Ama, hakiki aleme varışta yetersizdir.Ama, hakiki aleme varışta yetersizdir.

Mevlana’nın EserleriMevlana’nın Eserleri1)Mesnevi1)Mesnevi

Mesnevi denince akla Mevlana Mesnevisi Mesnevi denince akla Mevlana Mesnevisi gelir.gelir.

Beyitlerini genelde Meram’da yazmıştır.Beyitlerini genelde Meram’da yazmıştır. Dili Farsça, beyit sayısı 25618’dir.Dili Farsça, beyit sayısı 25618’dir. Altı büyük ciltten oluşmaktadır.Altı büyük ciltten oluşmaktadır. Tasavvufi fikir ve düşüncelerini açıklar.Tasavvufi fikir ve düşüncelerini açıklar. En eski nüshası Mevlana Müzesi’ndedir.En eski nüshası Mevlana Müzesi’ndedir.

2)Divan-ı Kebir2)Divan-ı Kebir

““Büyük defter” manasına gelir.Büyük defter” manasına gelir. Mevlana’nın çeşitli şiirleri yer alır.Mevlana’nın çeşitli şiirleri yer alır. Genellikle Farsça kelimeler bulunur.Genellikle Farsça kelimeler bulunur. 21 küçük divan ile rubai divanından 21 küçük divan ile rubai divanından

oluşur.oluşur. Beyit adeti kırk bini aşmaktadır.Beyit adeti kırk bini aşmaktadır. Vezin ve kafiye düzeni vardır.Vezin ve kafiye düzeni vardır.

3)Mektubat3)Mektubat

Devrin ileri gelenlerine ve Devrin ileri gelenlerine ve hükümdara yazılmıştır.hükümdara yazılmıştır.

Kendisine sorulan soruları Kendisine sorulan soruları cevaplamıştır.cevaplamıştır.

147 adet mektuptan oluşur.147 adet mektuptan oluşur. Konuşma dili ile yazılmıştır.Konuşma dili ile yazılmıştır. Bazı mektupları nasihat için Bazı mektupları nasihat için

yazılmıştır.yazılmıştır.

4)Fihi Ma Fih4)Fihi Ma Fih

““Onun içindeki içindedir.” manasındadır.Onun içindeki içindedir.” manasındadır. Mevlana’nın yaptığı sohbetlerden oluşur.Mevlana’nın yaptığı sohbetlerden oluşur. Sohbetler oğlu tarafından toplanmıştır.Sohbetler oğlu tarafından toplanmıştır. Eserde siyasi olaylardan da söz eder.Eserde siyasi olaylardan da söz eder. Eserde değişik konular işlenmiştir.Eserde değişik konular işlenmiştir. Tarihi kaynak olarak da kabul edilir.Tarihi kaynak olarak da kabul edilir.

5)Mecalis-i Seb’a (Yedi 5)Mecalis-i Seb’a (Yedi Meclis)Meclis)

Mevlana’nın yedi vaazından oluşur.Mevlana’nın yedi vaazından oluşur. Vaazlar oğlu tarafından kayıt Vaazlar oğlu tarafından kayıt

edilmiştir.edilmiştir. Her bölüme “Hamdü sena” ve Her bölüme “Hamdü sena” ve

”münacat” ile başlamıştır.”münacat” ile başlamıştır. Eserdeki yedi konu şunlardır: Eserdeki yedi konu şunlardır: 1)Toplumların doğru yola nasıl 1)Toplumların doğru yola nasıl

ulaşacağıulaşacağı

2)Suçtan kurtuluş, gafletten 2)Suçtan kurtuluş, gafletten uyanış,uyanış,

3)İnançtaki kudret,3)İnançtaki kudret, 4)Tövbe edip doğru yolu bulanlar, 4)Tövbe edip doğru yolu bulanlar, 5)Bilginin değeri,5)Bilginin değeri, 6)Gaflete dalış,6)Gaflete dalış, 7)Aklın önemi.7)Aklın önemi.

Mevlana MüzesiMevlana Müzesi

Mevlana dergahı müze olarak kullanılır.Mevlana dergahı müze olarak kullanılır. Burası önceden sarayın gül bahçesiydi.Burası önceden sarayın gül bahçesiydi. Mevlana’nın babası buraya defnedilmiş.Mevlana’nın babası buraya defnedilmiş. Bu defin, gül bahçesindeki ilk defindir.Bu defin, gül bahçesindeki ilk defindir. Mevlana’da buraya defnedilmiştir.Mevlana’da buraya defnedilmiştir. Oğlu türbe yaptırılmasına izin vermiştir.Oğlu türbe yaptırılmasına izin vermiştir.

Bu türbeye “Kubbe-i Hadra” denilmiştir.Bu türbeye “Kubbe-i Hadra” denilmiştir. 130.000 dirheme mimar Tebrizli’ye 130.000 dirheme mimar Tebrizli’ye

yaptırılmıştır.yaptırılmıştır. Daha sonra inşa faaliyetleri sürmüştür.Daha sonra inşa faaliyetleri sürmüştür. Türbe, “Konya Asar-ı Atika Müzesi”olur.Türbe, “Konya Asar-ı Atika Müzesi”olur. 1954’te adı Mevlana Müzesi olmuştur.1954’te adı Mevlana Müzesi olmuştur.

Müze alanı 18.000 metrekaredir.Müze alanı 18.000 metrekaredir. Müzeye “Dervişan Kapısı”ndan girilir.Müzeye “Dervişan Kapısı”ndan girilir. Kuzey ve batısında derviş hücreleri Kuzey ve batısında derviş hücreleri

var.var. Güneyinde matbah ve Hürrem Paşa Güneyinde matbah ve Hürrem Paşa

türbesi vardır.türbesi vardır. Müze “Hamuşan Kapısı” ile son bulur.Müze “Hamuşan Kapısı” ile son bulur. Doğusunda ana bina yer alır.Doğusunda ana bina yer alır.

Ana binada semahane ve mescid ile Ana binada semahane ve mescid ile Mevlana’nın aile fertlerinin mezarı Mevlana’nın aile fertlerinin mezarı vardırvardır

Avluda şadırvan ile “Şeb-i Arus” havuzu Avluda şadırvan ile “Şeb-i Arus” havuzu vardır.vardır.

Kuzeyinde “Selsebil” adında çeşme var.Kuzeyinde “Selsebil” adında çeşme var. Bütün bunlar müzeye ayrı bir renk Bütün bunlar müzeye ayrı bir renk

katarkatar

Müzedeki BölümlerMüzedeki Bölümler1)Tilavet Odası1)Tilavet Odası

Tilavet Kuran’ı güzel okuma demektir.Tilavet Kuran’ı güzel okuma demektir. Geçmişte bu odada Kuran okunduğu Geçmişte bu odada Kuran okunduğu

için Tilavet odası denilmiştir.için Tilavet odası denilmiştir. Halen hat dairesi olarak Halen hat dairesi olarak

kullanılmaktadırkullanılmaktadır Odada devrin meşhur hattatlarının Odada devrin meşhur hattatlarının

levhaları bulunur. levhaları bulunur.

2)Huzur-ı Pir (Türbe)2)Huzur-ı Pir (Türbe)

Türbeye gümüş kapıdan girilir.Türbeye gümüş kapıdan girilir. Türbe salonunu üç küçük kubbe Türbe salonunu üç küçük kubbe

örter.örter. Doğuda, güneyde ve kuzeyde Doğuda, güneyde ve kuzeyde

yüksekçe bir set ile çevrilidir.yüksekçe bir set ile çevrilidir. Kuzeyde altı sanduka yer alır.Kuzeyde altı sanduka yer alır. İki levhada Mevlana’nın sözleri İki levhada Mevlana’nın sözleri

yazılıdır.yazılıdır.

3)Semahane3)Semahane

Kanuni tarafından yaptırılmıştır.Kanuni tarafından yaptırılmıştır. Burada semalar bina müze oluncaya Burada semalar bina müze oluncaya

kadar sürmüştür.kadar sürmüştür. Duvarlarında tarihi halılar vardır.Duvarlarında tarihi halılar vardır. İçinde madeni ve ahşap eserler İçinde madeni ve ahşap eserler

vardır.vardır. Mevlevilik musikisinin aletleri Mevlevilik musikisinin aletleri

sergilenir.sergilenir.

Semadan GörünümSemadan Görünüm

4)Mescid4)Mescid

Mescide “Çerağ Kapısı”ndan girilir.Mescide “Çerağ Kapısı”ndan girilir. Güney duvarı halı ile kaplıdır.Güney duvarı halı ile kaplıdır. Cilt ve hat numuneleri burada Cilt ve hat numuneleri burada

sergilenir.sergilenir. ““Müezzin Mahfili” ve “Mesnevihan Müezzin Mahfili” ve “Mesnevihan

Kürsüsü” orijinal halindedir.Kürsüsü” orijinal halindedir.

5)Derviş Hücreleri5)Derviş Hücreleri

Müzede on yedi hücre bulunmaktadır.Müzede on yedi hücre bulunmaktadır. Üçüncü Murat tarafından dervişlerin Üçüncü Murat tarafından dervişlerin

ikametleri için yaptırılmıştır.ikametleri için yaptırılmıştır. Girişteki dört hücre, gişe ve idare binası Girişteki dört hücre, gişe ve idare binası

olarak kullanılmaktadır.olarak kullanılmaktadır. Sondan iki hücreye kütüphane yapılmış.Sondan iki hücreye kütüphane yapılmış. Koridorlarda tarihi halılar Koridorlarda tarihi halılar

sergilenmekte. sergilenmekte.

6)Matbah Bölümü6)Matbah Bölümü

Müzenin kuzeybatı köşesinde yer alır.Müzenin kuzeybatı köşesinde yer alır. 1584’te Üçüncü Murat yaptırmıştır.1584’te Üçüncü Murat yaptırmıştır. 1926’da dergah müze oluncaya kadar 1926’da dergah müze oluncaya kadar

yemek ihtiyacı burada karşılanıyordu.yemek ihtiyacı burada karşılanıyordu. 1990’da onarımla teşhire sunulur.1990’da onarımla teşhire sunulur. Burada mankenlerle “Somat Sofrası” Burada mankenlerle “Somat Sofrası”

canlandırılmıştır.canlandırılmıştır.

Somat SofrasıSomat Sofrası

Mevlana’nın Sözlerinden Mevlana’nın Sözlerinden ÖrneklerÖrnekler

““Ya olduğun gibi görün,Ya olduğun gibi görün, Ya göründüğün gibi ol.”Ya göründüğün gibi ol.” ““Ya üst ol, ya bir üstünü ara; ya Ya üst ol, ya bir üstünü ara; ya

görüş sahibi ol, ya bir görüş sahibini görüş sahibi ol, ya bir görüş sahibini ara.”ara.”

““İnsanı sevmek, Allah’ı sevmektir.”İnsanı sevmek, Allah’ı sevmektir.” ““Birleşin! Ben, bölmeye değil, Birleşin! Ben, bölmeye değil,

birleştirmeye geldim.”birleştirmeye geldim.”