31 1315 ، بهار و تابستان1 ۀ، شمار2جلد علوم زمین خوارزمی (دانشگاه خوارزمینشريه علوم )

های پالژیوگرانیتی موجود در شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

(غرب یزدجنوب)متاگابروهای مجموعه افیولیتی جنوب مهریز

؛نوزعیمرضا ، *نصرآبادیمحسن حیدری، خديجه

شناسیگروه زمیندانشکده علوم پايه، ، (، قزوين ،(ره)المللی امام خمینیدانشگاه بین

؛زادهقلی

معدنی ايرانمرکز تحقیقات فرآوری مواد

15/12/14پذيرش 22/4/14دريافت

چکیده

های پالژيوگرانیتی وجود دارند که های نفوذی کوچک و رگهدر مجموعه افیولیتی شمال کامرود و جنوب دهشیر توده

دار ای و فولیاسیونمتاگابروی تودهها سنگ میزبان پالژيوگرانیت. گارنت هستند±بیوتیت+کوارتز+شناسی فلدسپاردارای کانی

دگرگونی منشأگر حالت غیرتعادلی و ای بیانآمفیبول در متاگابروهای توده بامرز ناصاف و جانشینی بخشی پیروکسن . است

شواهد ژئوشیمیايی . ای اثری از پیروکسن باقی نمانده استدار بر خالف انواع تودهدر متاگابروی فولیاسیون. آمفیبول است

در حال یگاه ها در جایبخشی عامل اصلی تشکیل اين پالژيوگرانیتآن است که فرايند ذوب ۀدهندسنگ کل نشان

گاه درحال های موجود در جایاحتماالً تراوش آب از طريق گسیختگی. زون فرورانش بوده است باالیگسترش کم سرعت

بخشی گیری گابروهای توالی افیولیتی، ذوبو آب گرمابی، موجب دگرگونی پشت قوس منتج از فرورانش نئوتتیس گسترش

های ماگمايی داغ به داخل توالی گابرويی از طرفی ممکن است که با تزريق توده. است شدهو تولید مذاب پالژيوگرانیتی

ايی بر اساس ترکیب شیمی .صورت گرفته باشدنیز بخشی و تشکیل مذاب پالژيوگرانیتی ی آمفیبول، ذوبيزداضمن آب

ۀشرايط دما و فشار مرحل. استگراد تعیین شده سانتی ۀدرج 199تا 151کلینوپیروکسن، دمای تبلور کوموالی گابرويی

. کیلوبار ارزيابی شده است 3تر از گراد و کمسانتی ۀدرج 957با استفاده از ترکیب شیمیايی آمفیبول دگرگونی گرمابی

بررسی های های ژئوشیمیايی سنگ کل پالژيوگرانیتشاخص ۀواسطیتی نیز بهبخشی و تشکیل مذاب پالژيوگراندمای ذوب

آخرين مرحله دگرگونی . گراد محاسبه شده استدرجه سانتی 057تر از های آزمايشگاهی، کمو مقايسه آن با نتايج داده شده

.تحت شرايط سطحی با تشکیل پرهنیت همراه بوده است گرمابی

سرعت، مجموعه افیولیتی جنوب مهريزگاه در حال گسترش کم بخشی، جایپالژيوگرانیت، متاگابرو، ذوب: کلیدی های هواژ

مقدمه

اين . دهند های فلسیک کم پتاسیم بخشی ناچیز، اما مهم از پوسته اقیانوسی يا توالی افیولیتی را تشکیل می سنگ

، [1] شوند طور کلی پالژيوگرانیت نامیده میترونجمیت هستند بهاز ديوريت تا تونالیت و ترکیبی طیف دارای که ها سنگ

هاپترولوژيست از بسیاری توجه اقیانوسی پوسته پالژيوگرانیتی واحدهای محدود، وجود فراوانی با .[6] ،[5] ،[4] ،[3] ،[2]

nasrabadi@sci.ikiu.ac.ir نویسنده مسئول*

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 31 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

های نظر به ترکیب اسیدی و در نتیجه حضور کانی. معطوف داشته است خود های افیولیتی بهرا در بررسی توالی

های فلسیک میسر شده استکمک اين توده ها، تعیین سن توالی افیولیتی بهدار از قبیل زيرکن در پالژيوگرانیت اورانیم

وسته اقیانوسی را نیز گاه تکتونیکی تشکیل پ توان جایها میهای ژئوشیمیايی پالژيوگرانیتکمک شاخص به [.0]، [9]

ترين آزمايشگاهی، يکی از مهم های پژوهشهای افیولیتی و انجام از طرفی با توجه به بررسی توالی. [1] دکرارزيابی

ای پوسته اقیانوسی های صفحهبخشی توالی گابرويی يا دايکهای اقیانوسی، فرايند ذوبهای تشکیل پالژيوگرانیتمدل

بخشی مسئول تولید مذاب در مواردی که فرايند ذوب. [19] ،[16] ،[15] ،[14] ،[13] ،[12] ،[11] ،[17] ،[5] است

،[17] هايی را در مورد نوع پشته میان اقیانوسی از نظر نرخ گسترش انجام دادتوان ارزيابی، میاستپالژيوگرانیتی

[11]، [13] .

در نظر گرفته بخش گابرويی توالی افیولیتی که میزبان مذاب پالژيوگرانیتی است معادل اتاق ماگمايی زير پشته

با استفاده . [10] آوردسردشدگی پوسته اقیانوسی زيرين را فراهم می ۀبررسی تاريخچ برایو شواهدی مستند شود می

گذر بین ۀتوان مرحلفشارسنجی می -ماها و محاسبات داز روابط صحرايی، شواهد میکروسکوپی و بافتی، شیمی کانی

.دکررا متمايز گرمابیفرايندهای ماگمايی و

های پالژيوگرانیتی و شناسی و ژئوشیمی تودهدر اين تحقیق سعی شده است که با بررسی روابط صحرايی، کانی

( وب دهشیر و شمال کامرودجن) جنوب مهريز در توالی افیولیتی متاگابروی میزبان مکانیسم تشکیل مذاب پالژيوگرانیتی

حاکم بر محل پشته میان اقیانوسی صورت گرمابیهايی در رابطه با شرايط سیستم ماگمايی و د و ارزيابیشوروشن

. پذيرد

پژوهشروش

های جنوب مهريز و انجام بررسی افیولیتی مجموعه متاگابروی میزبان های پالژيوگرانیتی واز توده برداریاز نمونه پس

شیمیايی سنگ کل تجزيهانجام برایتر انتخاب و شواهد دگرسانی کم بانمونه پالژيوگرانیت 9میکروسکوپی، تعداد

در های موجودهای پتروگرافی، از کانیبا بررسی. دششناسی کشور ارسال به سازمان زمین XRF و ICP-MSروش به

های فلدسپار، بیوتیت، گارنت، ای از کانیتجزيه ريزپردازش نقطهمتاگابرو ای از پالژيوگرانیت و نمونه ای از نمونه

در . در مرکز فرآوری مواد معدنی صورت گرفت Cameca SX100دستگاه ريزپردازنده نوع باپیروکسن و آمفیبول

میکرون بوده 5تا 1کانی ۀو قطر آن با توجه به انداز 15nA، جريان پرتو تابیده شده 15kV، ولتاژ تجزيهطول انجام

.استفاده شده است( Calc Min)مین افزار کالکها از نرمفرمول ساختمانی کانی ۀدر محاسب. است

ایشناسی ناحیهزمین

غرب خرده قاره ايران مرکزی است بافت در غرب و جنوب -های جنوب مهريز بخشی از نوار افیولیتی نائینافیولیت

که فرورانش نئوتتیس به در حالی(. ب 1شکل )ق جنوب دهشیر و شمال کامرود برونزد دارند که در مناط( الف 1شکل )

ای عقیم متشکل از رسوبات منجر به تشکیل ريفت قاره( سیرجان-پهنه سنندج)ای صفحه ايران فعال قاره ۀزيرحاشی

در بخش جنوبی اين نوار، ،[24] ،[23] ،[22] ،[21] شدهسیرجان -ترياس و ژوراسیک در بخش شمالی نوار سنندج

بسته شدن . [26] ،[25] ،[24] پشت قوس باريک شده است ۀصورت يک حوضبافت به -باعث پیدايش اقیانوس نائین

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

31 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

-اين حوضه اقیانوسی تشکیل توالی و مالنژ افیولیتی مناطق نائین، دهشیر، انار، شهربابک، بافت و نیريز در کرتاسه

جنوب دهشیر ۀدر منطق افیولیتی جنوب مهريزمجموعه . [20] ،[29] ،[26] ،[25] پالئوسن را به دنبال داشته است

های ای و گدازهای متشکل از هارزبورژيت، گابرو، پالژيوگرانیت، مجموعه دايک صفحهای و پوستهدارای توالی گوشته

میلیون سال پوشیده شده 13تا 65بالشی است که در بعضی نقاط با آهک پالژيک دارای فسیل گلوبوترونکا به سن

های دار مجموعه افیولیتی اين منطقه، مورد هجوم تعدادی تودهای و فولیاسیونمتاگابروهای توده. [29] ،[11] است

های باريک متقاطع در سنگ صورت رگهمذاب پالژيوگرانیتی، به(. الف 2شکل )اند کوچک پالژيوگرانیتی قرار گرفته

افیولیتی شمال کامرود که بین مناطق افیولیتی جنوب مجموعه (. ب 2 شکل)ر دارد میزبان متاگابرويی نیز حضو

در . صورت مالنژ افیولیتی مشخص شده استبه[ 27] انار 257777/1شناسی زمین ۀدهشیر و انار واقع است و در نقش

افیولیتی جنوب دهشیر ۀتری نسبت به مجموعهای پالژيوگرانیتی بزرگتوالی گابرويی اين مجموعه افیولیتی، توده

-کلینوپیروکسن-صورت گارنتهای دگرگونی بهای، سنگو عالوه بر متاگابروهای توده( پ 2شکل )وجود دارند

ها بر خالف در اين پالژيوگرانیت. شوندها مشاهده می هورنبلنديت نیز در مجاورت آنگارنت-آمفیبولیت و اسپینل

.گارنت نیز وجود دارد ندرت بهساز کوارتز و فلدسپار سنگ هایا کانیهای جنوب دهشیر همراه بپالژيوگرانیت

پتروگرافی

نبود مرز . هستندای، کلینوپیروکسن، پالژيوکالز دگرسان شده و آمفیبول ساز متاگابروهای تودههای سنگکانی

(. الف 3شکل )ها دارد تماس صاف بین دو کانی آمفیبول و کلینوپیروکسن مجاور هم، نشان از شرايط غیرتعادلی آن

پرهنیت حاصل . ای شناسايی شده نیز در فضای بین ساير بلورها واقعندنقطه تجزيه بابلورهای ريز ارتوپیروکسن که

دار کانی در متاگابروهای فولیاسیون. ای از اين کانی نیز موجود استو ساختارهای رگهاست دگرسانی پالژيوکالز

فلدسپار و (. ب 3شکل )شود ته سازنده فولیاسیون سنگ است و اثری از پیروکسن ديده نمیيافمافیک، هورنبلند جهت

توان به بیوتیت و کلريت اشاره های فرعی میهستند و از کانی بررسی شدههای های اصلی پالژيوگرانیتکوارتز کانی

افیولیتی شمال کامرود، بلورهای ريزگارنت عه دار مجموهای گارنتهای مجاور متابازيتاز پالژيوگرانیت ای در نمونه. کرد

رشدی کوارتز و فلدسپار سازنده بافت گرانوفیری در سنگ ها همدر بعضی از نمونه(. پ 3شکل )شود نیز مشاهده می

.گیری و تبلور ماگما تحت شرايط سطحی را داردکه نشان از جای( ت 3شکل )است

هاشیمی کانی

ای و های يک نمونه متاگابروی تودهها، از کانی ها و ارزيابی شرايط تبلور آنمیايی کانیمنظور شناسايی ترکیب شیبه

در . عمل آمده است ای بهريزپردازش نقطه تجزيهافیولیتی شمال کامرود، مجموعه ( 1جدول )يک نمونه پالژيوگرانیت

ها بحث خواهد شداين بخش به تفصیل ترکیب شیمیايی کانی

پالژیوگرانیت

دسپارفل

میزان . ارائه شده است 1در جدول هستندکه الیگوکالز نتايج فلدسپارهای موجود در نمونه پالژيوگرانیت،

. است (درصد 3تا 2)و ارتوز ( درصد 27تا 19)، آنورتیت (درصد 07تا 90)های پالژيوکالز عبارت از آلبیت متشکله

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 31 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

گارنت

تا 1)، پیروپ (درصد 54تا 51)آلماندن شامل (1جدول)پالژيوگرانیت های گارنت موجود در درصد و نوع متشکله

های میزبان گارنت موجود در متابازيت. است (درصد 21تا 20)و اسپسارتین ( درصد 9تا 6)، گروسوالر (درصد 11

و ( درصد 29تا 23)افیولیتی شمال کامرود نیز غنی از سازنده اسپسارتین است های پالژيوگرانیتی مجموعه توده

ترکیبی شباهت. [37] نیز حضور دارند( 16تا 5)و گروسوالر ( 13تا 3)، پیروپ (44تا 31)های آلماندن متشکله

.است ها زنوکريستی آن منشأيد ؤهای مجاور، مها وگارنت موجود در متابازيتگارنت پالژيوگرانیت

بیوتیت

میزان . است( بیوتیت)دار ، از نوع آهن و منیزيمررسی شدهب، کانی [31] ها بیوتیتبندی مطابق معیارهای طبقه

.متغیر است 40تا 49ها از درصد و عدد منیزيم آن 21/2تا 14/1ها از تیتانیم موجود در آن

افیولیتی شمال کامرود و شناسی ساده از مجموعهزمین ۀنقش( ب ،های ایرانپراکندگی افیولیت ۀنقش( الف . 3شکل این تحقیق با ستاره نشان داده شده است بررسی شدههای موقعیت نمونه(. [02] ،[31] با تغییرات از) جنوب دهشیر

،ها در جنوب دهشیر تزریق شده به آن های پالژیوگرانیتای و تودهنمای صحرایی متاگابروهای توده( الف .0شکلجوار با های بزرگ پالژیوگرانیتی همتوده( پ ،ایهای پالژیوگرانیت متقاطع در سنگ میزبان متاگابرویی توده رگه( ب

دار در شمال کامرودهای دگرگونی گارنتمتاگابرو و سنگ

متاگابرو

آمفیبول

است از نوع کلسیک بررسی شدهای نمونه متاگابروی توده ، آمفیبول[32] هابندی آمفیبولبا توجه به معیار طبقه

(BCa/BCa + Na) ≥ 0.75 ) گاه های آلومینیم، آهن و تیتانیم جایتمرکز کاتیونو مطابق میزان C و سديم، پتاسیم و

(. 4شکل ) استپارگازيت از نوع ، عمدتاً Aگاه کلسیم موجود در جای

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

31 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

کلینوپیروکسن

، از نوع بررسی شدهای ، کلینوپیروکسن موجود در متاگابروهای توده[33] بندی پیروکسنمطابق نمودار تقسیم

و انستاتیت ( درصد 15تا 13)، فروسیلیت (درصد 40تا 49)والستونیت شامل های اصلی آن و متشکله استديوپسید

.(1جدول)است (درصد 30تا 39)

ارتوپیروکسن

کلینوانستاتیت است و [33] بندی پیروکسن، مطابق نمودار تقسیمبررسی شدههای ارتوپیروکسن موجود در نمونه

(درصد 91تا 60)و انستاتیت ( درصد 20تا 16)، فروسیلیت (درصد 4تا 3)از والستونیت های اصلی آن عبارت متشکله

.(1جدول) است

آمفیبول باصورت بخشی در حال جانشینی سن بهپیروک( الف بررسی شده،های تصاویر میکروسکوپی نمونه .1شکلیافته و های سازنده آمفیبول جهتکانی( آمفیبولیت)دار ندر متاگابروهای فولیاسیو( ب است،ای در متاگابروهای توده

های ساز پالژیوگرانیتهای سنگکانی( پ ،شودپالژیوکالزهای دگرسان شده هستند و اثری از پیروکسن دیده نمی ،XPLتصویر پ در نور ( ت ،ها گارنت نیز وجود دارد و در بعضی از آن استکوارتز و فلدسپار بررسی شده

تصویر ث در نور ( ج ،گزینی سطحی ماگمای سازنده پالژیوگرانیت است گر جایگرانوفیری احتماالً بیان رشدی هم( ثXPL (:Cpx ،کلینوپیروکسن :Am ،آمفیبولPl : ،پالژیوکالزPrh : ،پرهنیتGrt : ،گارنتQtz :کوارتز)

متاگابرویی، عمدتاً از نوع موجود در نمونه های، آمفیبول[10] بندی آمفیبولمطابق نمودارهای تقسیم .1شکل هستندپارگازیت

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 31 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

گاه تکتونیکی ژئوشیمی و جای ۀدهند نشان( 2جدول )های مجموعه افیولیتی جنوب مهريز پالژيوگرانیت نمونه از 9 کل سنگ نتايج تجزيه شیمیايی

. وزنی متغیر است درصد 14تا 12ها از فراوانی آلومینیم آن(. SiO2>95%)هاست سیلیس در اکثر نمونه زيادیمقدار

بندی با توجه به نمودارهای طبقه. ندهستدرصد وزنی در تغییر 0/1تا 2/7و پتاسیم از 4/5تا 2/4مقادير سديم از

و بر اساس مقادير نورماتیو آلبیت، ( الف 5شکل )آلکالن ، گرانیت ساببررسی شدههای ، نمونه[34] های آذرينسنگ

های اقیانوسیدر نمودار طیف ترکیبی پالژيوگرانیت(. ب 5شکل )ند هست، از نوع ترونجمیت [35] ارتوزآنورتیت و

ی منطقه هامنطقه اقیانوسی تعريف شده، تمامی نمونه 29پالژيوگرانیت از 377 شیمیايی تجزيه، که بر مبنای [11]

، [1]گاه تکتونیکی گرانیت ودار تعیین جایدر نم(. پ 5شکل )از نوع پالژيوگرانیت اقیانوسی هستند بررسی شده

های باالی زون های موجود در افیولیتهای مجموعه افیولیتی جنوب مهريز همانند بخشی از پالژيوگرانیتپالژيوگرانیت

، در محدوده گرانیت قوس آتشفشانی [30] و عمان [39] ، آنتالیا[36] از قبیل ترودوس [1] قلمرو تتیس 1فرورانش

شدگی نسبی از ، غنی[31] در نمودار عناصر نادر خاکی سنجیده شده نسبت به کندريت(. ت 5شکل )شوند واقع می

LREE در مقايسه باHREE شدگی از غنی(. الف 6شکل )شود ديده میLILE آنومالی مثبت سرب و آنومالی ،

اين چنین (. ب 6شکل )جود است منفی نیوبیوم در نمودار عنکبوتی چند عنصری نرمال شده نسبت به مورب عادی مو

های ژئودينامیکی مدلدر اين رابطه [.47] ندهستگاه فرورانش های ماگمای جایهای ژئوشیمیايی از ويژگیشاخص

.1شاملگاه فرورانش است و ها مرتبط با جای تر آن که بیشاست ه شدبافت ارائه -متنوعی برای مجموعه افیولیتی نائین

گاه قوس ناشی از فرورانش جای .2، [45] ،[44] ،[43] ،[42] ،[41] حوضه اقیانوسی باريک همانند دريای سرخ

گاه گسترش واقع در باالی زون فرورانش جلو قوس جای .4 ،[41] ،[40] حوضه پشت قوس .3 ،[49] ،[46] نئوتتیس

[29]، [20].

هاپتروژنز پالژیوگرانیت

تفريق پیشرفته .1 ،گاه گسترش میان اقیانوسی چهار مکانیسم منظور ايجاد مذاب پالژيوگرانیتی در محل جای به

های گسلی پشته میان بخشی گابرو در زونذوب .2 ،[53] ،[52] ،[51] ،[57] ،[4] ،[3] بازالت پشته میان اقیانوسی

.4 ،[59] ،[56] ،[55] های سیلیسی و بازيکناپذيری مذابفرايند امتزاج .3 ،[54]، [11] ،[17] ،[2] اقیانوسی

،[13] ،[67] ،[51] ،[50] های تندگسترای دگرسان شده سقف اتاق ماگمايی در پشتههای صفحهآناتکسی دايک

تری در زايش مذاب بخشی اهمیت بیشدر اين میان، فرايندهای تفريق و ذوب .ارائه شده است [16] ،[15]

.دارند پالژيوگرانیتی

های آزمايشگاهی و استفاده از شواهد ژئوشیمیايی مانند غلظت تیتانیم، ها با انجام بررسیامروزه پترولوژيست

ايزوتوپی اکسیژن زيرکن، روند افزايش نسبت آهن به منیزيم در طی تحول مذاب چنین نسبت پتاسیم و سیلیس و هم

. اندلیس موفق به تمايز اين دو فرايند شدهو روند تغییرات النتانیم و ايتربیم با افزايش سی

بخشی اين گونه گابروها های که از ذوبواسطه تمرکز کم تیتانیم در کوموالهای گابرويی توالی افیولیتی، مذاببه

و TiO2-SiO2/50-K2Oتايی نمودار سه [13] فرانس و همکاران در اين راستا. ندشوند نیز از تیتانیم فقیراصل میح1. Supra-subduction zone

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

31 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

بخشی و تفريق در زايششناسايی نقش فرايندهای ذوببرای را TiO2-SiO2 نمودار دوتايی [11]و همکاران کوئپک

های منطقه، فرايند مطابق اين نمودارها و با توجه به محتوای کم تیتانیم در پالژيوگرانیت. اندپالژيوگرانیت معرفی کرده

تبلور های نیز آزمايش ]61 [برندت و همکاران (.الف و ب 9های شکل)ها مشارکت داشته است بخشی در تولید آنذوب

و تغییرات نسبت آهن اند مندی را بر مورب اولیه و تحول يافته با شرايط فوگاسیته اکسیژن کنترل شده انجام دادههدف

ن، میزان افزايش ااين محقق های ساس آزمايشبر ا. اندبررسی کرده( میزان سیلیس)به منیزيم را با پیشرفت تفريق

ايتی و با روند تحول توله دارند زيادیهای میان اقیانوسی در طی تفريق شیب نسبت آهن به منیزيم بازالت پشته

. استآلکالن تر، مطابق روند تفريق کالک که اين پارامتر برای بازالت پشت قوس با شیب کممطابقت دارد در حالیهای فرمول ساختمانی کانی. پالژیوگرانیت و متاگابرو های موجود در نمونهشیمیایی کانی تجزیهنتایج .3جدول

و 1، 30،00، 1، 1، 01ترتیب بر اساس ، کلینوپیروکسن، ارتوپیروکسن، گارنت، بیوتیت، فلدسپار و پرهنیت بهآمفیبول انداکسیژن محاسبه شده 00

نمونه متاگابر پالژيوگرانیت

پرهنیت گارنت بیوتیت فلدسپار ارتو

پیروکسن

کلینو

پیروکسن

آمفیبول

کانی

16/63 40/64 61/34 79/35 26/39 9/39 46/42 1/52 94/52 72/51 12/57 74/43 96/42 SiO2

7/7 79/7 14/1 21/2 26/39 73/7 7/7 13/7 11/7 13/7 1/7 15/1 2/1 TiO2

72/23 44/22 91/10 32/11 25/21 74/21 06/23 91/7 06/7 33/2 36/2 49/17 53/17 Al2O3

76/7 22/7 16/19 55/10 54/23 33/24 1/7 76/10 24/16 21/1 29/0 66/12 35/12 FeOt

7/7 71/7 49/7 51/7 52/12 12/12 73/7 5/7 40/7 21/7 2/7 13/7 12/7 MnO

72/7 71/7 69/1 96/1 60/2 21/2 7/7 13/24 64/24 34/13 16/13 41/14 15/14 MgO

35/4 40/3 75/7 11/7 29/2 45/2 55/29 52/1 16/1 24/23 90/23 62/12 9/12 CaO

29/1 72/1 7/7 16/7 7/7 73/7 73/7 75/7 71/7 29/7 31/7 96/1 91/1 Na2O

4/7 40/7 01/1 56/17 72/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 79/7 71/7 K2O

12/11 2/177 30/13 25/16 91/177 0/177 73/14 93/10 23/10 64/11 16/10 32/15 94/14 Total

90/2 03/2 0/2 03/2 10/2 71/3 15/5 15/1 16/1 11/1 12/1 30/6 31/6 Si

7/7 7/7 2/7 12/7 76/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 12/7 13/7 Ti

11/1 16/1 15/1 2/1 11/1 7/7

14/3 7/7 7/7 70/7 79/7 61/1 6/1 AlIV

49/7 42/7 71/7 10/1 73/7 73/7 72/7 73/7 21/7 25/7 AlVI

7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 74/7 73/7 75/7 74/7 11/1 10/7 Fe3+

7/7 7/7 1/1 14/1 59/1 62/1 7/7 5/7 5/7 23/7 21/7 33/7 45/7 Fe2+

7/7 7/7 73/7 72/7 05/7 09/7 7/7 71/7 71/7 7/7 7/7 71/7 71/7 Mn

7/7 7/7 75/1 79/1 32/7 29/7 7/7 39/1 36/1 94/7 94/7 10/3 15/3 Mg

2/7 16/7 7/7 71/7 11/7 21/7 14/4 76/7 79/7 13/7 16/7 7/2 73/2 Ca

90/7 99/7 7/7 72/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 5/7 41/7 Na

72/7 72/7 12/7 16/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 7/7 K

19/4 14/4 92/9 91/9 19/9 16/9 76/14 16/3 16/3 16/3 19/3 41/15 40/15 Sum

40 49 11 14

92 93 96 99 17 09 Mg#

90 07

Ab

27 19

An

2 3

Or

3 5/4 1/49 5/40 Wo

5/60 1/91 1/39 9/39 En

5/20 4/16 15 0/13 Fs

51 54

Alm

20 21

Sps

6 9

Grs

11 1

Pyp

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 02 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

FeOین نمودار دوتايی يدر بخش پا بررسی شدههای های ژئوشیمیايی پالژيوگرانیت دادهt/MgO-SiO2 و خارج از

مطابق . استها تشکیل آنبخشی در گر تايید نقش فرايند ذوبکه بیان( پ 9شکل )شوند تفريق ترسیم می ۀمحدود

تری از شدگی بیشهای پالژيوگرانیتی غنیبخشی، مذاب، با کاهش نرخ ذوب]19 [فرانس و همکاران نتايج آزمايشگاهی

(. ت 9شکل )دهند نشان می AFM عناصر آلکالن نسبت به انواع حاصل از فرايند تفريق در نمودار

-گرانیت ساب ۀدر محدود بررسی شدههای ، نمونه[11] های آذرینبندی سنگمطابق نمودار طبقه( الف .1شکل

ترونجمیت بررسی شدههای ، نمونه[11] تایی آلبیت، آنورتیت و ارتوز نورماتیودر نمودار سه (ب ،آلکالن جای دارندپالژیوگرانیت قرار ۀ، در محدود[33] در نمودار دوتایی پتاسیم در برابر سیلیس بررسی شدههای نمونه( پ ،ندهستهای مزوزوئیک سایر پالژیوگرانیت ، همانند بخشی از[1] محیط تکتونیکی گرانیت ۀدر نمودار متمایزکنند (ت ،دارند

نیز از نوع بررسی شده ۀهای منطقاند پالژیوگرانیتگاه باالی زون فرورانش تشکیل شده قلمرو تتیس که در جای شوندهای قوس آتشفشانی محسوب میگرانیت

( ب)و مورب عادی ( الف)که نسبت به کندریت بررسی شدههای پالژیوگرانیت [31] نمودارهای عنکبوتی. 1شکل

اندنرمال شده

فرانس و همکاران .ثر بوده استؤم بررسی شدهبخشی در تولید مذاب پالژيوگرانیتی مطابق اين نمودار فرايند ذوب

اند که تجربی ضمن بررسی نمودارهای دوتايی عناصر اصلی هارکر به اين نتیجه رسیده های با انجام آزمايش [13]

و محتوای سیلیس است تر ها دخالت دارند تحول يافته بخشی در تشکیل آنهای پالژيوگرانیتی که فرايند ذوبمذاب

های بخشی در تولید پالژيوگرانیتذوببا توجه به اين نمودارها نیز، عامل . تر کلسیم و منیزيم دارند تر و مقدار کم بیش

(.0شکل )دخالت داشته است بررسی شده

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

03 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

بخشی که درگیر در ژنز مذاب پالژيوگرانیتی توان فرايندهای تفريق و ذوبواسطه تغییرات عناصر کمیاب نیز میبه

موفق به Zr-Zr/Smدار دوتايی ، با استفاده از نمو]52[ فرند و همکاران که طورید بهکرديگر متمايز اند را از يکبوده

بخشی در تشکیل فرايند ذوب تأثیرمطابق اين نمودار . اندتعیین فرايندهای مذکور در تولید مذاب پالژيوگرانیتی شده

(.1شکل ) استتر محتمل بررسی شدهمذاب پالژيوگرانیتی

بخشی تمايز فرايندهای تفريق و ذوببا بررسی روند تغییرات عناصر نادر خاکی پالژيوگرانیت موفق به ] 12 [بروفی

گاه بخشی کوموالهای گابرويی جایهای حاصل از ذوباين محقق، برای مذاب های پژوهشبر اساس نتايج . است شده

درصد، تغییرات النتانیم در برابر افزايش سیلیس دارای 63تر از در حال گسترش میان اقیانوسی دارای سیلیس بیش

دهند در حالی که تبلور تفريقی مورب منجر به تولید است و برای ايتربیم روند ثابتی را نشان میروند ثابت يا کاهشی

ترکیبی ۀنظر به محدود بودن دامن. استشود که شامل افزايش ثابت النتانیم و ايتربیم با افزايش سیلیس هايی می مذاب

ند تغییرات النتانیم و ايتربیم با افزايش درجه ، ارزيابی رو(درصد سیلیس 91تا 95) بررسی شدههای سیلیس نمونه

.نیستتفريق میسر

بحثدر حال گسترش میان گاه ای جایهای مافیک پوستهبخشی سنگگر نقش فرايند ذوبشواهد ژئوشیمیايی بیان

انیتی های پالژيوگرسنگ میزبان غالب در محل تزريق توده. است بررسی شدههای اقیانوسی در تشکیل پالژيوگرانیت

دار اصلی آمفیبول کانی آب. ندهستدار فاقد پیروکسن دار و انواع فولیاسیونای پیروکسنمنطقه متاگابروهای توده

اين کانی ممکن از تبلور مستقیم و واکنشی . میان اقیانوسی است در حال گسترش گاه در گابروهای جای زيادحرارت

يا گرمابیآمفیبول )و مواد فرار زياد ه تقابل کوموالی گابرويی حرارت يا در نتیج( آمفیبول ماگمايی)مذاب سیلیکاته

گاه در حال گسترش های تحول يافته اتاق ماگمايی زير جایمذاب سیلیکاته، سری منشأ. شکل گرفته باشد( دگرگونی

،[17] ،[63] ،[62]است دار بخشی کوموالی گابرويی داغ در نتیجه تماس با سیاالت آبمیان اقیانوسی يا حاصل ذوب

آذرين و دگرگونی آمفیبول موجود منشأکمیاب، تمايز ويژه بهبا استفاده از شواهد بافتی و شیمی عناصر اصلی و . [11]

های گابرويی پشته میان اقیانوسی اطلس، بر اساس نمونه بررسی، با ]64 [کوگان و همکاران .در گابروها میسر است

های ماگمايی و ژئوشیمیايی عناصر اصلی و کمیاب، انواع مختلفی از آمفیبولهای شواهد میکروسکوپی و شاخص

آمفیبول ترسیم منشأمنظور تمايز ن بهامطابق نمودارهای عناصر اصلی که اين محقق. انددگرگونی را شناسايی کرده

شکل )دگرگونی واقعند ماگمايی و انواع پوشانی بین قلمرو آمفیبولدر بخش هم بررسی شدههای ، آمفیبولاند کرده

اما وجود سطوح تماس غیرمستقیم بین بلورهای کلینوپیروکسن و آمفیبول و رشد نامنظم آمفیبول در اطراف (. 17

از . هاستدگرگونی آمفیبول منشأعبارتی گر شرايط غیرتعادلی و به، بیانبررسی شدهبلورهای کلینوپیروکسن متاگابروی

.خوانی دارددگرگونی هم منشأتر با ها بیشمفیبولطرفی شرايط دمايی تشکیل اين آ

چنین اين. گیردهای واقع در پوسته اقیانوسی صورت میتراوش آب دريا به توالی گابرويی، از طريق شکستگی

شوند در خارج از محور پشته ايجاد می استهای تندگستر که شاهد حضور اتاق ماگمايی دائمی هايی در پشتهشکستگی

گاه تکتونیکی، در محل محور جای ۀماگمايی و شروع مرحل ۀسرعت با خاتمه واقعگاه گسترش کم که در جایدرحالی

دنبال آن تسهیل های پشته، باعث ايجاد فولیاسیون در گابرو و بهنیروهای برشی محل گسیختگی تأثیر .[.65] يابندمی

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 00 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

گاهی محصول دگرشکلی در چنین جای بررسی شدهاحتماالً متاگابروهای . دشومی گرمابینفوذ سیاالت و دگرگونی

دار تسهیل نفوذ سیاالت و دگرسانی شديدتر را به که دگرشکلی شديدتر در متاگابروهای فولیاسیونطوریهستند به

تماماً به آمفیبول ای اثری از پیروکسن ماگمايی باقی نمانده و توده دنبال داشته و در نتیجه بر خالف متاگابروهای

. انددگرگونی تبديل شده

ها، ممکن است مستقیماً شروع ذوب و توالی گابرويی از طريق شکستگی زياداز طرفی ورود آب به بخش حرارت

تر، نفوذ آب در ابتدا های سطحیتر بخشکمکه تحت شرايط حرارت شود در حالیتولید مذاب پالژيوگرانیتی را سبب

بعد در نتیجه تزريق ماگمای داغ ۀشده و در مرحل گرانوالریبول دگرگونی در سنگ میزبان متاگابرويی سبب تبلور آمف

بخشی و تولید مذاب پالژيوگرانیتی ناشی از محل پشته، ذوب گرمابیبه اتاق ماگمايی، با افزايش گراديان زمین

.گیردانجام می گرمابی ۀی آمفیبول مرحليزدا آب

بخشی آمفیبولیت و متاگابروهای اقیانوسی، همراه با تولید گر آن است که ذوبهای تجربی بیاننتايج حاصل از داده

،[66] صورت فاز رستیت مطابق واکنش زير به دنبال داردمذاب پالژيوگرانیتی، تبلور پارگازيت و ارتوپیروکسن را به

[69] ،[17]:

Oli+ Cpx+Plgold+H2O = Opx+Prg+Plgnew+ Plagiogranitic melt

و حضور مذاب پالژيوگرانیتی بررسی شدهوجود پارگازيت دگرگونی و بلورهای ريز ارتوپیروکسن در متاگابروهای

شده، نظر تجزيههای در نمونه. ندهستهای کوچک، احتماالً معرف محصوالت انجام اين واکنش ای يا تودهصورت رگهبه

.ر پرهنیت، اثری از پالژيوکالز در سنگ باقی نمانده استو تبلو کمفرايندهای دگرسانی حرارت تأثیربه

گاه بخشی گابرو در جایمنظور تولید پالژيوگرانیت از طريق ذوبای بهمدلی سه مرحله [11]و همکاران کوئپک

اولین مرحله شامل فاز ماگمايی است که با تبلور کوموالی گابرويی و (. 11شکل )اند گسترش کم سرعت ارائه کرده

-فاز تکتونیکی پس از واقعه ماگمايی، نشان. ذاب بین بلوری غنی از آهن در بخش زيرين پوسته اقیانوسی همراه استم

های جداکننده در بخش بااليی پوسته شکننده که شامل کشیدگی لیتوسفر و تشکیل گسل است دومین مرحله ۀ دهند

های گیری کانیهای حاصل از اين مرحله، آبز و شکافدر نتیجه نفوذ آب از طريق در. پذير استو بخش گابرويی شکل

صعود ماگمای داغ ۀدر آخرين مرحل. دشو با ساختار گنیسی می مافیک منجر به تشکیل گابروهای غنی از آمفیبول

میزانبا توجه به . شودی آمفیبول موجود در گابرو و نفوذ آب در فضای بین بلوری و شروع ذوب میيزداجديد، باعث آب

.های کوچک ماگمايی استتوده ۀوجود آورند ها و يا بهشکستگی ۀذوب، مذاب تولید شده پرکنند

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

01 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

، [31] هابخشی، تفریق و ناآمیختگی مذابتایی متمایزکننده فرایندهای ذوبدر نمودار سه (الف .1شکل در نمودار دوتایی تیتانیم در برابر ( ب ،گیرندآناتکسی گابرو قرار می ۀدر محدود بررسی شدههای پالژیوگرانیت

های منطقه مشارکت داشته بخشی در تشکیل پالژیوگرانیتبا توجه به مقادیر کم تیتانیم، فرایند ذوب [33] سیلیسند تبلور تفریقی از نظر به مقادیر کم نسبت آهن به منیزیم و با توجه به نمودار دوتایی متمایزکننده فرای( پ ،است AFMبا توجه به نمودار ( ت ،های موثر بوده استبخشی در تولید پالژیوگرانیت، فرایند ذوب[13] بخشیذوب

، تولید مذاب پالژیوگرانیتی منطقه تحت [31] بخشی از تفریق بلوری و ناآمیختگی مذابمتمایزکننده فرایند ذوبهای آزمایشگاهی کاهش حرارت در طی تولید مذاب روند ۀدهندنشان فلش زرد. بخشی بوده استفرایند ذوب تأثیر

استبخشی از طریق ذوب

،[31] هامطابق نمودار تغییرات عناصر اصلی متمایزکننده فرایندهای مختلف مرتبط با ژنز پالژیوگرانیت .1شکل

بخشی در تشکیل مذاب پالژیوگرانیتی منطقه دخالت داشته استعامل ذوب

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 01 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

،[11] بخشی و تفریق در ایجاد مذاب پالژیوگرانیتیمطابق نمودار متمایزکننده مشارکت فرایندهای ذوب 1شکل

های پالژیوگرانیت ژنز در بخشیذوب فرایند مشارکت گربیان ساماریم، به نسبت زیرکنیم زیرکنیم و مقادیر مثبت تطابق است بررسی شده

، بررسی شدهمتاگابروهای ترکیب شیمیایی آمفیبول ،[11] آمفیبول منشأبر اساس نمودارهای متمایزکننده .32شکل های دگرگونی و آذرین واقعندپوشانی قلمرو آمفیبولغالباً در محدوده هم

[33] گاه گسترش کم سرعت منظور تولید مذاب پالژیوگرانیتی در یک جایبخشی بهمدل ذوب .33شکل

تکتونیکی عاری از فعالیت ماگمایی که فعال شدن ۀمرحل .0، پیدایش واقعه ماگمایی و زایش گابروی کوموالیی .3های گابرویی توالی افیولیتی و ایجاد انجام این مرحله منجر به نفوذ آب دریا به بخش. دنبال داردگسل جداکننده را به

وع فعالیت ماگمایی جدید، گرمای حاصل از تزریق ماگما منجر به با وق .1، گردددار برشی میگابروهای آمفیبولدار و تولید مذاب پالژیوگرانیتی را بخشی گابروهای آمفیبولقبل شده و ذوب ۀهای دگرسانی مرحلی آمفیبولیزدا آب دنبال داردبه

گاه در حال گسترش حاکم بر جای یگرمابشرایط دما و فشار رژیم ماگمایی و های آزمايشگاهی، شرايط فشار و های متاگابرو، شیمی سنگ کل پالژيوگرانیت و نتايج دادهکانیشیمی با توجه به

کمک ترکیب به. است گاه در حال گسترش قابل ارزيابی جای گرمابیخصوصاً دمای انجام فرايندهای ماگمايی و

را در طی تبلور کوموالی گابرويی محاسبه توان دمای تشکیل آن، میبررسی شدهکلینوپیروکسن ماگمايی متاگابروهای

از طرفی . استمرکز گسترش گرمابیثر از شرايط دما و فشار مرحله أهای دگرگونی نیز متترکیب آمفیبول. نمود

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

01 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

بخشی متاگابرو و تبلور مذاب های ژئوشیمیايی مذاب پالژيوگرانیتی معرف شرايط دما و فشار در طی ذوبشاخص

.پالژيوگرانیتی است

های آزمايشگاهی، دماسنجی کلینوپیروکسن بر اساس غلظت آلومینیم را برای کمک داده به[ 13]فرانس و همکاران

با استفاده از T= 93.2Al2O3+742 (±40°C): انددهکرگابروهای سطحی توالی افیولیتی، مطابق فرمول زير معرفی

.گراد بوده استسانتی ۀدرج 199تا 151 ی شدهبررسدمای تبلور کلینوپیروکسن متاگابروی ،اين روش دماسنجی

-با استفاده از ترکیب آمفیبول کلسیک موجود در ترکیبات مورب دگرگون شده، روش دما ]60[ارنست و همکاران

های آلومینیم و کمی را با استفاده از نمودار گرافیکی ترسیم شده بر اساس غلظتصورت نیمهفشارسنجی آمفیبول به

بررسی متاگابروهای اين نمودار و مقادير تیتانیم و آلومینیم موجود در آمفیبول مطابق. انددهکرتیتانیم آمفیبول ابداع

. کیلوبار محاسبه شده است 3تر از گراد و فشار تشکیل آن کمسانتی ۀدرج 957، دمای تبلور آمفیبول شده

، در مذاب %(97)، مقادير باالی سیلیس ]61 [ی برندت و همکارانگاههای آزمايشبا توجه به نتايج داده

94/7تر از کم)گراد و مقادير کم آب سانتی ۀدرج 157تر از بخشی در دمای کمگر انجام فرايند ذوبپالژيوگرانیتی، بیان

متاگابرويی مجموعه های تزريق شده به سنگ میزبان سیلیس در پالژيوگرانیت زيادمقادير است از اين رو،( درصد

های ژئوشیمیايی مطابق شاخص. گراد استسانتی ۀدرج 157تر از دمای کم ۀدهندافیولیتی جنوب مهريز، نشان

های منطقه از قبیل تمرکز تیتانیم، سديم، منیزيم، پتاسیم و سیلیس و نمودارهای گرافیکی حاصل از پالژيوگرانیت

گراد ارزيابی سانتی ۀدرج 057تر از بخشی و تبلور مذاب پالژيوگرانیتی کموب، دمای ذ]13 [های آزمايشگاهینتايج داده

حضور پرهنیت به جای و نظر به] 61 [هاپايداری پرهنیت در شبکه پتروژنتیک متابازيت ۀمطابق محدود. شده است

رخساره ط دگرگونی، تحت شرايگرمابیانجام دگرگونی ۀآخرين مرحل ،بررسی شدهپالژيوکالز در متن متاگابروهای

.کیلوبار روی داده است 3تر از گراد و فشار کمسانتی ۀدرج 207تا 277و در شرايط دمايی 1زيرشیست سبز

گیرینتیجه

های مجموعه افیولیتی شمال کامرود و جنوب دهشیر، حاکی از آن های ژئوشیمیايی سنگ کل پالژيوگرانیتشاخص

ها ايفا گاه گسترش مرتبط با فرورانش نقش اساسی را در ژنز آن در يک جایآمفیبولیت بخشیاست که فرايند ذوب

های پالژيوگرانیتی با گابروهای غنی از جواری تودهشواهد صحرايی از قبیل همشناسی و بافتی، شواهد کانی. ده استکر

و ساختارهای (پارگازيت)ول های در حال تجزيه به آمفیبای دارای پیروکسندار و گابروهای تودهآمفیبول فولیاسیون

فشارسنجی آمفیبول -ای مذاب پالژيوگرانیتی در متاگابروی میزبان، ترکیب شیمیايی آمفیبول و محاسبات دمارگه

دار گر آن است که تراوش سیاالت آبهای مجموعه افیولیتی جنوب دهشیر و شمال کامرود، بیانمتاگابرو يا آمفیبولیت

گاه گسترش کندگستر منتج از فرورانش لیتوسفر اقیانوسی گابرويی نزديک يک جایها به بخش از محل شکستگی

گیری کوموالی گابرويی و تشکیل آمفیبول دگرگونی همراه با حرارت باال، منجر به آب گرمابینئوتتیس در طی مرحله

سبب تراوش به( آمفیبولیت) داردر متاگابروهای فولیاسیون. بخشی و تولید مذاب پالژيوگرانیتی شده استفرايند ذوب

جانشینی ای شاهد که در انواع توده نمانده در حالی و اثری از پیروکسن باقی استرسانی شديدتر ـتر آب، فرايند دگراحت

1. subgreenschist

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 01 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

عناصر اصلی . های مجموعه افیولیتی جنوب مهریزنمونه از پالژیوگرانیت 1شیمیایی سنگ کل تجزیهنتایج .0جدول ندهستد و عناصر کمیاب بر حسب قسمت در میلیون و فرعی بر اساس درص

HD3

4a

HD3

2a

HD2

7e

HD5

2b

HD5

1a HD9 HD27d

6/95 0/96 1/90 2/90 1/90 6/91 1/91 SiO2

1/7> 1/7> 1/7> 2/7 1/7> 1/7 1/7> TiO2

6/14 9/13 4/13 2/12 3/12 12 3/12 Al2O3

0/7 0/7 6/7 4/1 14 9/7 6/7 FeO*

1/7> 1/7> 1/7 1/7> 1/7> 1/7> 1/7 MnO

6/7 6/7 2/7 9/7 4/7 4/7 1/7 MgO

1/7 0/7 2/2 1 4/7 1/1 9/1 CaO

9/4 5 3/4 9/4 4/5 0/9 2/4 Na2O

0/1 5/1 6/7 4/7 2/7 3/7 9/7 K2O

1/7 1/7 1/7> 1/7> 1/7> 1/7> 1/7> P2O5

6/7 6/7 5/7 15/7 69/7 1/7 0/7 LOI

9/11 1/11 177 95/11 69/11 1/11 4/177 Total

44/7 51/7 40/7 90/2 1/3 52/2 53/7 Sc

1/7> 11/2 1/5 46/13 04/17 04/0 1/3 V

61/20 31/43 21/21 71/32 51/51 52/41 15/52 Cr

01/7 5/7> 93/1 06/1 05/7 5/7> 13/7 Co

06/9 63/11 14/5 3/6 51/13 35/4 00/6 Ni

49/5 31/17 49/4 23/15 34/51 76/21 5/2 Zn

39/17 06/0 01/1 21/11 10/1 20/1 15/1 Ga

06/11 3/10 11/46 42/15 76/15 26/26 30/32 Rb

91/65 92/67 154 21/51 09/57 14/09 170 Sr

1/1 06/1 5/9 45/6 19/0 9/6 15/0 Y

09/06 13/67 90/49 43/11 5/12 76/27 19/61 Zr 0/1 9/1 91/7 02/9 96/2 69/5 61/7 Nb

5/7> 5/7> 5/7> 5/7> 52/7 5/7> 5/7> Sb

5/7> 5/7> 5/7> 75/1 31/1 5/7> 5/7> Cs

279 244 163 196 316 405 210 Ba

40/1 50/9 94/4 62/2 95/2 74/3 95/9 La

53/15 05/12 91/1 44/4 6/4 16/6 62/14 Ce

5/7> 5/7> 5/7> 5/7> 52/7 5/7> 5/7> Pr

13/1 6/7> 6/7> 0/3 6/7> 61/3 05/2 Nd

05/7 5/7 15/7 56/7 21/1 56/7 01/7 Sm

1/7 75/7 23/7> 14/7 70/7 70/7 15/7 Eu

5/7> 5/7> 5/7> 95/7 11/1 55/7 64/7 Gd

1/7> 1/7> 1/7> 12/7 15/7 1/7> 1/7> Tb

70/7> 11/7 76/1 13/7 70/1 02/7 94/1 Dy

64/7 91/7 92/7 00/7 11/7 39/1 40/1 Ho

5/7> 5/7> 5/7> 63/7 69/7 53/7 55/7 Er

1/7> 1/7> 1/7> 1/7> 1/7> 1/7> 1/7> Tm

16/7 10/7 00/7 65/7 00/7 55/7 92/7 Yb

56/1 13/1 54/7 64/2 29/3 22/1 44/7 Hf

19/7 1/7> 22/7 39/7 6/7 25/7 11/7 Ta 5/7> 5/7> 5/7> 5/7> 96/7 5/7> 5/7> W

5/7> 5/7> 5/7> 5/7> 5/7> 5/7> 5/7> Tl 33/23 95/32 13/34 90/15 63/17 50/32 04/15 Pb

11/4 4 00/2 04/3 6/1 70/2 6/2 Th

5/7> 5/7> 5/7> 14/7 31/1 5/7> 5/7> U

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

01 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

-از طرفی اين احتمال را نیز نبايد از نظر دور داشت که ممکن است فرايند ذوب. پیروکسن به آمفیبول هستیمبخشی

ماگمايی صورت گرفته باشد ۀصورت غیرمستقیم و در نتیجه فعال شدن مجدد مرحلبهبخشی سنگ میزبان متاگابرويی

گاه در حال گسترش و باال رفتن گراديان های ماگمايی داغ به اتاق ماگمايی موقتی زير جایکه با تزريق توده طوریبه

ی سنگ میزبان متاگابرويی و تولید بخش، فرايند ذوبگرمابی ۀی آمفیبول دگرگونی مرحليزداواسطه آب، بهگرمابیزمین

.مذاب پالژيوگرانیتی روی داده باشد

منابع1. Coleman R.G., Donato M.M., "Oceanic plagiogranite revisited.In: Barker F (eds) Trondhjemites,

dacites and relatedrocks. Elsevier, Amsterdam" (1979) 149-167.

2. Malpas J., "Two contrasting trondhjemite associations from transported ophiolites in Western

Newfoundland: initial report. In: Barker F. (ed) Trondhjemites, dacites and related rocks.

Elsevier, Amsterdam" (1979) 465-487.

3. Lippard S.J., Shelton A.W., Gass I.G., "The ophiolite of northern Oman. In: Geological

Society of London Memoir, vol 11. Blackwell, Oxford" (1986).

4. Niu Y., Gilmore T., Mackie S., Greig A., Basch W., "Mineral chemistry, whole-rock

compositions and petrogenesis of Leg 176 gabbros: data and discussion. In: Natland J. H.,

Dick H. J. B., Miller D. J., Von herzen R. P. (eds) Proceedings of the ODP, Science

Research, Ocean Drilling Program, College Station", 176 (2002) 1-60

5. Borsi L., Schärer U., Gaggero L., Crispini L., "Age, origin and geodynamic significance of

plagiogranites in lherzolites and gabbros of the Piedmont-Ligurian ocean basin", Earth and

Planetary Science Letters, 140 (1996) 227-241.

6. Dilek Y., Thy P., "Age and petrogenesis of plagiogranite intrusions in the Ankara mélange,

central Turkey", Island Arc, 15 (2006) 44-57.

7. Chew D.M., Graham J.R., Whitehouse M.J., "U–Pb zircon geochronology of plagiogranites

from the Lough Nafooey (Midland Valley) arc in western Ireland: constraints on the onset of

the Grampian orogeny", Journal of the Geological Society, London, 164 (2007) 747-750.

8. Zhang Y.X., Zhang K.J., Li B., Wang Y., Wei Q.G., Tang X.C., "Zircon SHRIMP U-Pb

geochronology and petrogenesis of the plagiogranites from the Lagkor Lake ophiolite,

Gerze, Tibet, China", Chinese Science Bulletin, 5 (2007) 651-659.

9. Pearce J.A., Harris N.B.W. Tindle A.G., "Trace element discrimination diagrams for the

tectonic interpretation of granitic rocks", Journal of Petrology, 25 (1984) 956-983.

10. Koepke J., Feig S.T., Snow J., Freise M., Petrogenesis of oceanic plagiogranites by partial

melting of gabbros: an experimental study. Contributions to Mineralogy and Petrology, 146

(2004) 414-432.

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 01 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

11. Koepke J., Berndt J., Feig S.T., Holtz F., "The formation of SiO2- rich melts within the deep

oceanic crystal by hydrous partial melting of gabbros", Contributions to Mineralogy and

Petrology, 153 (2007) 67-84.

12. Brophy J.G., "La-SiO2 and Yb-SiO2 systematics in mid-ocean ridge magmas: implications

for the origin of oceanic plagiogranite", Contributions to Mineralogy and Petrology, 158

(2009) 99-111.

13. France L., Koepke J., Ildefonse B., Cichy S.B., Deschamps F., "Hydrous partial melting in

the sheeted dike complex at fast spreading ridges: experimental and natural observations",

Contributions to Mineralogy and Petrology, 160 (2010) 683-704.

14. Brophy J.G., Xiaofei P., "Rare earth element-SiO2 systematics of mid-ocean ridge

plagiogranites and host gabbro from the Fournier oceanic fragment, New Brunswick,

Canada: a field evaluation of some model predictions", Contributions to Mineralogy and

Petrology 164 (2012) 191-204.

15. France L., Ildefonse B., Koepke, J., "Hydrous magmatism triggered by assimilation of

hydrothermally altered rocks in fossil oceanic crust (Northern Oman ophiolite)",

Geochemistry, Geophysics, Geosystems 14-8 (2013) 2598-2614.

16. Grimes C.B., Ushikubo T., Kozdon R., Valley J. W., "Perspectives on the origin of

plagiogranite in ophiolites from oxygen isotopes in zircon", Lithos 179 (2013) 48-66.

17. France L., Koepke J., MacLeod C.J., Ildefonse B., Godard M., Deloule E., "Contamination

of MORB by anatexis of magma chamber roof rocks: Constraints from a geochemical study

of experimental melts and associated residues", Lithos 202-203 (2014) 120-137.

18. Manning, C., Weston, P.E., and Mahon, K.I. Rapid high temperature metamorphism of the

East Pacific Rise gabbros from Hess Deep. Earth and Planetary Science Letters 144 (1996)

123-132.

19. Sabzehei M. "Geological Map of Dehshir", (scale 1:100,000). Geological Survey of Iran,

Series sheet 6752 (1977).

20. Soheili M., "The Geological Map of Anar", (scale 1:250,000). Geological Survey of Iran,

No. H-10 (1981).

21. Amidi M., Majidi, B., "Geological Map of Hamadan" (scale 1:250,000). Geological Survey

of Iran N. D. 6 (1977).

22. Mohajjel M., "Geological Map of Golpaygan" (scale 1: 100,000). Geological Survey of Iran

(1992).

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

01 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

23. Ghasemi A., Haji Hosseini A., Hosseini M., "Geological Map of Chadegan" (scale 1:

100,000), Geological Survey of Iran (2005).

24. Ghasemi A., Talbot C.J., "A new tectonic scenario for the Sanandaj-Sirjan Zone (Iran)".

Journal of Asian Earth Sciences 26 (2006) 683-693.

25. Shafaiimoghadam H., Whitechurch H., Rahgoshay M., Monsef I., "Significance of Nain–

Baft ophiolitic belt (Iran): short-lived, transitional Cretaceous back-arc oceanic basins over

the Tethyan subduction zone", Comptes Rendus Geoscience 341 (2009) 1016-1028.

26. Ghazi J. M., Moazzen M., Rahgoshay M., Shafaiimoghadam H., "Geochemical characteristics

of basaltic rocks from the Nain ophiolite (Central Iran); constraints on mantle wedge source

evolution in an oceanic back arc basin and a geodynamical model", Tectonophysics, 574-575

(2012) 92-104.

27. Shafaiimoghadam H., Stern R.J., Rahgoshay M., "The Dehshir ophiolite (Central Iran):

Geochemical constraints on the origin and evolution of the Inner Zagros ophiolite belt.

Geological Society of America", 122 (2010) 1516-1547.

28. Shafahimoghadam H., Stern R. J., "Late cretaceous forearc ophiolities of Iran", Island Arc,

20 (2011) 1-4.

های ای افیولیتماگمای سازنده توالی پوسته منشأنقش ترکیبات مرتبط با فرورانش در " ،.ه و سپهر. بری جعفری مخلعت. 21

.241-254( 1311) 05مجله علوم زمین ، "جنوب دهشیر

نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پايان، "های جنوب مهريزهای افیولیتپترولوژی آمفیبولیت و پالژيوگرانیت"، .حیدری خ. 37

(.1313)قزوين (ره)ام خمینیالمللی ام بین

31. Deer W.A., Howie R.A., Zussman J., "An introduction to rock forming minerals", London,

(1992) 528.

32. Hawthorne F.C., Oberti R., Harlow G.E., Maresch W.V., Martin R.F., Schumacher J., C.,

Welch, M.D., "Nomenclature of the amphibole super group", American Mineralogist, 97

(2012) 2031-2048.

33. Morimoto N., "Nomenclature of pyroxene", American mineralogist, 73 (1988), 1123-1133.

34. Cox K. G., Bell J. D., Pankhurst R. J., "Interpretation of igneous rocks", Allen and Unwin,

London (1979) 450.

35. Barker F., "Trondhjemites: definition, environment and hypothesis of origin. In: Barker F.

(ed), Trondhjemites, Dacites and Related Rocks", Elsevier (1979) 1-12.

36. Aldiss D.T., "Granitic rocks of ophiolites", PhD thesis. Open University, UK (1978).

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 12 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

37. Cocherie A., "Geochimie des terres rares dans les granitoids", PhD Thesis. Rennes

University, France (1978).

38. Alabaster T., Pearce J.A., Malpas J., "The volcanic stratigraphy and petrogenesis of the

Oman ophiolite complex", Contributions to Mineralogy and Petrology, 81 (1982) 168-183.

39. Sun S.S. and McDonough, W.F., "Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts:

implications for mantle composition and processes, In: Saunders, A.D., Norry, M.J. (Eds.),

Magmatism in Ocean Basins", Special Publications, Geological Society, London 42 (1989)

312-345.

40. Wilson M., "Igneous Petrogenesis: A Global Tectonic Approach", (2007) 10nd

edition

springer, Netherlands (2007) 456.

41. Davoudzadeh M., "Geology and Petrography of the Area North of Nain", Central Iran:

Geological Survey of Iran (1972) Report 14, 89.

42. Berberian M., and King, G.C.P., "Towards a paleogeog raphy and tectonic evolution of

Iran", Canadian Journal of Earth Sciences 18 (1981) 210-265.

43. Desmons J. and Beccaluva L., "Mid-ocean ridgeand island arc affi nities in ophiolites from

Iran. Paleographicimplications", Chemical Geology 39 (1983) 39-63.

44. Şengör A.M.C., "A new model for the late Paleozoic-Mesozoic tectonic evolution of Iran

and implicationsfor Oman", in Robertson, A.H.F., Searle, M.P., and Ries, A.C., eds., The

Geology and Tectonics of the Oman Region. Geological Society of London Special

Publication, 49 (1990) 797-831.

45. Babaie H.A., Ghazi A.M., Babaei A., La Tour T.E., andHassanipak A.A., "Geochemistry of

arc volcanicrocks of the Zagros crush zone, Neyriz, Iran", Journal of Asian Earth Sciences

19 (2001) 61-76.

46. Delaloye M., Desmons J., "Ophiolites andmélange terranes in Iran: A geochronological

studyand its paleotectonic implications", Tectonophysics 68 (1980) 83-111.

47. Ghazi A.M., Hassanipak A.A., "Petrology and geochemistryof the Shahr-Babak ophiolite,

Central Iran"in Dilek, Y., Moores, E.M., Elthon, D., and Nicolas, A., eds., Ophiolites and

Oceanic Crust: New insight from field and the Ocean Drilling Program: Geological Society

of America Special Paper 349 (2000) 485-497.

48. Shahabpour J., "Tectonic evolution of the orogenicbelt in the region located between

Kerman and Neyriz",Journal of Asian Earth Sciences 24 (2005) 405-417

49. Agard P., Monie P., Gerber W., Omrani J., Molinaro M.,Meyer B., Labrousse L., Vrielynck,

B., Jolivet L., Yamato P., "Transient, synobduction exhumation of Zagros blueschists

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

13 (غرب يزدجنوب)های پالژيوگرانیتی مجموعه افیولیتی جنوب مهريز شناسی، ژئوشیمی و پتروژنز تودهکانی

inferred from P-T, deformation, time, and kinematic constraints: Implications for Neo-

Tethyan wedge dynamics", Journal of Geophysical Research 111 (2006) B11401.

50. Coleman R.G., Donato M.M., "Oceanic plagiogranite revisited.In: Barker F (eds)

Trondhjemites, dacites, and relatedrocks", Elsevier, Amsterdam (1979) 149-167.

51. Floyd P.A., Yaliniz M.K., Goncuoglu M.C.,"Geochemistry and petrogenesis of intrusive and

extrusiveophiolitic plagiogranites, Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey", Lithos

42 (1998) 225-241.

52. Freund, S., Haase, K.M., Keith M., Beier C., Garbe-Schonberg D., "Constraints on the

formation of geochemically variable plagiogranite intrusions in the Troodos Ophiolite,

Cyprus", Contributions to Mineralogy and Petrology, 978 (2014) 1-22.

53. Beccaluva L., Chinchilla-Chaves A.L., Coltorti M., Giunta G., Siena F., Vaccaro C.,

"Petrological and structural significance of the Santa Elena-Nicoya ophiolitic complex in

Costa Rica and geodynamic implications", Eur. J. Miner, 11 (1999) 1091-1107.

54. Gerlach, D.C. Leeman, W.P., Ave Lallemant, H.G., "Petrology and geochemistry of

plagiogranite in the Canyon Mountain ophiolite, Oregon", Contributions to Mineralogy and

Petrology, 72 (1981) 82-92.

55. Philpotts A.R., "Compositions of immiscible liquids in volcanic rocks", Contributions to

Mineralogy and Petrology, 80 (1982) 201-218.

56. Ulrich T., Borsien G.R., "Fedoz metagabbros and Forno metabasalt (Val Malenco, N Italy):

comparative petrographic and geochemical investigations", Schweiz Miner Petrogr Mitt, 76

(1996) 521-535.

57. Shastry A., Srivastava R.K., Chandra R., Jenner G.A., "Fe-Ti enriched mafic rocks from

South Andaman ophioite suite: implications of late stage liquid immiscibility", Curr Sci, 80

(2001) 453-454.

58. Michael P.J., Schilling J.G., "Chlorine in mid-ocean ridge magmas: evidence for

assimilation of seawater-influenced components", Geochim Cosmochim Acta 53 (1989)

3131-3143.

59. Gillis K.M., Coogan L.A., "Anatectic migmatites from the roof of an ocean ridge magma

chamber", Journal of Petrology, 43 (2002) 2075-2095.

60. Wilson D.S., Teagle D.A.H., Alt J.C., Banerjee N.R., Umino S., Miyashita S., Acton G.D.,

Anma R., Barr S.R., Belghoul A., Carlut J., Christie D.M., Coggon R.M., Cooper K.M.,

Cordier C., Crispini L., Durand S.R., Einaudi F., Galli L., Gao Y., Geldmacher J., Gilbert L.

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016

علوم زمین خوارزمی 1315، بهار و تابستان 1 ۀ، شمار2جلد 10 (نشريه علوم دانشگاه خوارزمی)

A., Hayman N.W., Herrero-Bervera E., Hirano N., Holter S., Ingle S., Jiang S., Kalberkamp

U., Kerneklian M., Koepke J., Laverne C., Vasquez H. L. L., Maclennan J., Morgan S., Neo

N., Nichols H. J., Park S. H., Reichow M.K., Sakuyama T., Sano T., Sandwell R., Scheibner

B., Smith-Duque C.E., Swift S.A., Tartarotti P., Tikku A.A., Tominaga M., Veloso E. A.,

Yamasaki T., Yamazaki S., Ziegler C., "Drilling to gabbro in intact ocean crust", Science,

312 (2006) 1016-1020.

61. Berndt J., Koepke J., Holtz F., "An experimental investigation of the influence of water and

oxygen fugacity on differentiation of MORB at 200 MPa", Journal of Petrology, 46 (2005)

135-167.

62. McCollum T.M., Shock E.L., "Fluid-rock interactions in the lower oceanic crust:

Thermodynamic models of hydrothermal alteration", Journal of Geophysical Researches 103

(1998) 547-575.

63. Hart S.R., Blusztajn J., Dick H.J.B., Meyer P.S., Muehlenbachs K., "The fingerprint of

seawater circulation in a 500- meter section of ocean crust gabbros", Geochim. Cosmochim.

Acta, 63 (1999) 4059-4080.

64. Coogan L.A., Wilson R.N., Gillis K.M., MacLeod C.J., "Near solidus evolution of oceanic

gabbros: insights from amphibole geochemistry", Geochim Cosmochim Acta 65 (2001)

4339-4357.

65. Wilcock W.S.D., Delaney J.R., "Mid-ocean ridge sulfide deposits: Evidence for heat

extraction from magma chambers or cracking fronts?", Earth and Planetary Science Letters,

145 (1996) 49-64.

66. Koepke J., Feig S.T., Snow J., "Hydrous partial melting within the lower oceanic crust",

Terra Nova, 17 (2005b) 286-291

67. Koepke J., Feig S.T., Snow J., "Late-stage magmatic evolution of oceanic gabbros as a

result of hydrous partial melting: evidence from the ODP Leg 153 drilling at the mid-

Atlantic Ridge", Geochem Geophys Geosyst, 6 (2005c) 2004GC000805.

68. Ernst W.G., Liu J., "Experimental phase-equilibrium study of Al- and Ti-contents of calcic

amphibole in MORB-A semiquantitative thermobarometer", American Mineralogist, 83

(1998) 952-969.

69. Frey M., De Capitani C., Liou J.G., "A new petrogenetic grid for low-grade metabasites",

Journal of Metamorphic Geology, 9 (1991) 479-509.

Dow

nloa

ded

from

gnf

.khu

.ac.

ir at

13:

43 IR

ST

on

Sat

urda

y O

ctob

er 1

5th

2016