Międzynarodowe Międzynarodowe stosunki stosunki

gospodarczegospodarcze

Prof. dr hab. Prof. dr hab. Jolanta ZieziulaJolanta Zieziula

30 godzin wykładów – semestr zimowy zaliczenie

15 godzin wykładów – semestr letni egzamin

Podręcznik

Międzynarodowe stosunki gospodarcze. 1996. Red. A. Budnikowski, E. Kawecka-Wyrzykowska, PWE

Zasady zaliczeń Zasady zaliczeń wykładów oraz egzaminu wykładów oraz egzaminu

1) Na każdym wykładzie „wejściówka

-      oddanie wszystkich wejściówek =>

ocena z egzaminu podniesiona o jeden stopień

-       brak trzech wejściówek w semestrze zimowym lub letnim =>

ocena z egzaminu podniesiona o pół stopnia

-       inne opcje nie mają wpływu na wynik egzaminu

Zasady zaliczeń Zasady zaliczeń wykładów oraz egzaminu wykładów oraz egzaminu – cd.– cd.

2) W ciągu roku przygotowana praca przejściowa-      grupowa (nie więcej niż trzy osoby)

-      temat do uzgodnienia z wykładowcą

3) Egzamin pisemny – test z elementami wyjaśnień

4) Ocena końcowa uwzględnia 1, 2, 3 oraz w przypadku wątpliwości ocenę z ćwiczeń

Pojęcie Pojęcie międzynarodowych i zagranicznych międzynarodowych i zagranicznych

stosunków gospodarczychstosunków gospodarczych

• Międzynarodowe stosunki gospodarcze to zjawiska gospodarcze ujmowane globalnie, czyli dla świata jako całości

• Zagraniczne stosunki gospodarcze to powiązania danego kraju z innymi, czyli z zagranicą.

Pojęcie teorii międzynarodowych Pojęcie teorii międzynarodowych stosunków gospodarczych stosunków gospodarczych oraz międzynarodowej lub oraz międzynarodowej lub

zagranicznej polityki gospodarczejzagranicznej polityki gospodarczej

• Teoria międzynarodowych stosunków gospodarczych zajmuje się badaniami praw ekonomicznych rządzących procesami zachodzącymi w gospodarce światowej.

• Międzynarodowa lub zagraniczna polityka gospodarcza określa metody i środki osiągania określonych celów poprzez współpracę z zagranicą.

Międzynarodowe Międzynarodowe stosunki gospodarcze stosunki gospodarcze

jako dyscyplina naukowajako dyscyplina naukowa

• Międzynarodowe stosunki gospodarcze jako dyscyplina naukowa bazują na podstawach metodologicznych teorii ekonomii ale:

-   inny jest jednak główny nurt badań

-   występują też odrębności metodologiczne oraz istotne idee i założenia tj. koncepcja korzyści komparatywnych

Międzynarodowe Międzynarodowe stosunki gospodarcze stosunki gospodarcze

jako dyscyplina naukowa – cd.jako dyscyplina naukowa – cd.

-   ponieważ państwo narodowe stanowi dominującą jednostkę polityczną, to bariery przeciwdziałające pełnej mobilności produktów / czynników produkcji są większe niż w obrębie krajów / państw (różne waluty i kursy wymiany, możliwość utrudnień nakładania ograniczeń na import)

-   utrudnienia w przepływie dóbr, pracy i kapitału

-   różnice kulturowe

- różnice warunków gospodarczych i uprawianej polityki gospodarczej

Konieczność badań z zakresu Konieczność badań z zakresu

międzynarodowych stosunków gospodarczych nasila się gdyż:międzynarodowych stosunków gospodarczych nasila się gdyż:

- gospodarka światowa - gospodarka światowa

jest bardziej niestabilna niż dawniejjest bardziej niestabilna niż dawniej

7 ważnych zagadnień7 ważnych zagadnień

1) korzyści z wymiany międzynarodowej

2) struktura handlu międzynarodowego

3) problemy protekcjonizmu gospodarczego

4) treść i struktura bilansu płatniczego

5) czynniki kształtujące kurs walutowy

6) koordynacja międzynarodowa polityki gospodarczej

7) międzynarodowy rynek kapitałowy

Konieczność badań Konieczność badań międzynarodowych międzynarodowych

stosunków gospodarczychstosunków gospodarczych

-   rośnie współzależność gospodarcza pomiędzy krajami, grupami krajów i kontynentami

-  przyrost ludności powoduje zagęszczenie świata

-   postęp techniczny (spadek jednostkowego kosztu, czasu przewozu dóbr i ludzi na duże odległości, wzrost możliwości komunikowania się, decydowania, wzrost nauki stwarza możliwość wszechstronnego rozwoju ludzkości

Trudności i niebezpieczeństwaTrudności i niebezpieczeństwa

Podstawowe problemy świata:

-    wyczerpują się tradycyjne zasoby materiałów

-    środowisko naturalne jest coraz bardziej zagrożone (problemy ekologiczne – zanieczyszczenia, zachwianie równowagi)

-    eksplozja demograficzna

-    problemy głodu i niedożywienia

Waga studiowania Waga studiowania teorii i polityki międzynarodowych teorii i polityki międzynarodowych

stosunków gospodarczychstosunków gospodarczych

-  poszerzenie horyzontów myślowych ludzi

-   unaocznienie komplementarności pomiędzy poszczególnymi gospodarkami narodowymi

-   zrozumienie roli w rozwoju poszczególnych gospodarek narodowych międzynarodowego transferu kapitału i pracy i potrzeby wymiennego świadczenia usług na zasadach ekwiwalentności

Waga studiowania Waga studiowania teorii i polityki międzynarodowych teorii i polityki międzynarodowych

stosunków gospodarczych – cd.stosunków gospodarczych – cd.

-   odkrywanie terenów wyobraźni międzynarodowej przed politykami i ekonomistami aby lepiej zrozumieć zachodzące procesy i właściwie je ukierunkowywać, zapobiegać konfliktom narodowym (konfliktowym narodowym programom polityki gospodarczej)

-   wskazanie możliwości rozwiązywania wielu problemów wyłącznie w kooperacji międzynarodowej

Współpraca gospodarcza Współpraca gospodarcza międzynarodowa międzynarodowa

i dobrobyt narodowy idą w parze!!i dobrobyt narodowy idą w parze!!

Studia w zakresie międzynarodowych stosunków gospodarczych oprócz walorów naukowych mają duże walory praktyczne!

Pojęcie międzynarodowego Pojęcie międzynarodowego podziału pracypodziału pracy

Międzynarodowy podział pracy jest zjawiskiem historycznym

i stanowi szczególną formę ewolucji

społecznego podziału pracy, dokonującego się

między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą

w obrębie różnych organizmów państwowych.

Przesłanki Przesłanki międzynarodowego podziału pracymiędzynarodowego podziału pracy

-   trwała nadwyżka produkcyjna

-   rozwój wymiany handlowej z innym krajem (krajami)

-   (następnie) powstały też inne rodzaje powiązań gospodarczych

-   możliwości długotrwałego przechowywania produktów i przemieszczania na duże odległości

-   niezbędny rozwój infrastruktury organizacyjno-ekonomicznej i technicznej

Czynniki kształtujące Czynniki kształtujące międzynarodowy podział pracy międzynarodowy podział pracy

I. Czynniki wewnętrzne (wiążą się ze specyficznymi właściwościami gospodarki konkretnych krajów)

II. Czynniki zewnętrzne (efekt rozwoju międzynarodowego podziału pracy, wynik przekształceń strukturalnych w gospodarce światowej)

Czynniki wewnętrzneCzynniki wewnętrzne

1. Warunki naturalne istotne z punktu widzenia możliwości specjalizacji (dawniej decydujące, dziś tworzą ramy)

-         położenie geograficzne (góry, doliny, wody itp.)

-         klimat, warunki glebowe,

-         zasoby naturalne,

-         czynniki demograficzne (liczba i struktura ludności)

Czynniki wewnętrzneCzynniki wewnętrzne – cd. – cd.

2. Osiągnięty poziom rozwoju gospodarczego i struktura gospodarki

-         stan infrastruktury

-         zgromadzony kapitał

-         poziom technologiczny aparatu wytwórczego

- nowoczesność rozwiązań instytucjonalno-systemowych itp.

O możliwościach inwestycyjnych decydują posiadane zasoby a o ich efektywności – zdolności innowacyjne gospodarki

(możliwość ponoszenia nakładów na badania naukowe, kształcenie kadr, opracowanie rozwiązań organizacyjnych, śledzenie dorobku zagranicy,

szybkie wdrażanie rozwiązań do produkcji).

Czynniki wewnętrzneCzynniki wewnętrzne – cd. – cd.

3. Rośnie rola postępu technicznego

4. system gospodarczo-polityczny (w tym społeczny)

5. zdarzenia nieprzewidywalne (tj. wojna, zaburzenia społeczne, klęski żywiołowe)

6. religia, kultura i tradycja

Czynniki zewnętrzneCzynniki zewnętrzne

Oddziaływanie krajów o różnym poziomie rozwoju,

potencjale ekonomicznym i demograficznym,

różnych systemach społeczno-ekonomicznych itp.

Gospodarka światowa Gospodarka światowa i jej ewolucjai jej ewolucja

Gospodarka światowa to system trwałych

powiązań ekonomicznych, włączających gospodarki narodowe

poszczególnych krajów w procesy produkcji i wymiany

o zasięgu globalnym.

Zasięg i intensywność tych powiązań ulegają ewolucji

wraz z postępem technicznym.

Ewolucja gospodarki światowejEwolucja gospodarki światowej

-   Powstanie gospodarki europejskiej (XV/XVI w.) (międzygałęziowy podział pracy – przemysł a rolnictwo)

-   Rozkwit kolonializmu (XVIII/XIX w.) w Azji, Afryce i Ameryce Łacińskiej

Czynniki kształtujące Czynniki kształtujące międzygałęziowy podział pracymiędzygałęziowy podział pracy

-   rewolucja przemysłowa => gwałtowny wzrost produkcji, możliwość przechowywania i transportu na duże odległości

-   wywóz kapitału

-   migracja ludności

-   aktywna polityka państw (kolonialnych)

-   skala i dynamika przeobrażeń (w latach 1820-1900, produkcja przemysłu świata wzrosła ponad 29 razy a handel 31 razy!)

Tradycyjny międzynarodowy Tradycyjny międzynarodowy podział pracy podział pracy

a nowoczesny międzynarodowy a nowoczesny międzynarodowy podział pracy podział pracy

tradycyjny międzynarodowy podział pracy=

międzygałęziowy podział pracy 

 nowoczesny międzynarodowy podział pracy=

wewnątrzgałęziowy podział pracy