Miesięcznik Powiat Toruński

2

Miesićznik Samorzàdowy „Powiat Toruƒski”nak∏ad: 2000 egz.

Wydawca: Starostwo Powiatowe w Toruniuul. Towarowa 4-6, 87-100 Toruƒ

tel. 56 662 88 88, fax 56 662 88 89e-mail: [email protected]

Prosimy o przesy∏anie swoich uwag i propozycjina powy˝szy adres.

Redakcja w sk∏adzie: Agnieszka Niwiƒska (redakcja numeru),Malwina Rouba, Teresa Drà˝kowska,

Irena Szewczuk, Andrzej Horniak, Artur Stankiewicz.Zdjćia sà w∏asnoÊcià

Starostwa Powiatowego w Toruniu

Projekt graficzny i sk∏ad: Studio Trzy Kwadrat s.c.tel. 56 66 05 300, 601 67 33 11, [email protected]

STAROSTWO POWIATOWE W TORUNIUul. Towarowa 4-6, 87-100 Toruƒ

telefony do poszczególnych wydzia∏ów:kancelaria: 56 662 88 88,

[email protected], Starosta, Wicestarosta – tel. 56 662 88 00,

[email protected],[email protected],

[email protected] Powiatu – tel. 56 662 88 04,

[email protected] Powiatu – tel. 56 662 88 05,

[email protected]∏ Rozwoju i Projektów Europejskich

– tel. 56 662 88 51, 56 662 88 53,[email protected]

[email protected], [email protected] Rzecznik Konsumenta – 56 662 88 11,

Kadry – tel. 56 662 88 26Biuro Rady – tel. 56 662 88 21, 22

[email protected]∏ Organizacyjny i Spraw Obywatelskich

– tel. 56 662 88 13, 56 662 88 06,[email protected]∏ Finansowy

– tel. 56 662 88 32 - 35,[email protected]

Wydzia∏ Edukacji i Spraw Spo∏ecznych– tel. 56 662 88 40 - 44,

[email protected]∏ Geodezji i Gospodarki NieruchomoÊciami

– tel. 56 662 88 80, fax 56 662 88 [email protected], [email protected]

[email protected]∏ Ârodowiska

– tel. 56 662 88 56 - 60,[email protected]

Wydzia∏ Komunikacji - Prawo Jazdy– tel. 56 662 89 13-15 fax 56 662 89 16

[email protected]∏ Komunikacji - Rejestracja Pojazdów

– tel. 56 662 89 17-22 fax 56 662 89 23Wydzia∏ Architektury i Budownictwa

– tel. 56 662 89 30-41 fax 56 662 89 [email protected], [email protected]

www.powiattorunski.pl

Nasza ok∏adka:

W numerze:

Ok∏adka przód: fot. Rafa∏ Ko∏odziej, Ok∏adka ty∏: 1- Certyfikat wdro˝eniasystemu ISO w Starostwie Powiatowym w Toruniu, 2-8 Starostwo Powiatowew Toruniu - po przeprowadzce na ul. Towarowà 4-6.

Ca∏y Urzàd w jednym miejscu! 3Kolejne kilometry nowego asfaltu na drogach powiatu 3Ju˝ wiemy, gdzie stanie makieta! 4Z prac Zarzàdu: zmiany w bud˝ecie, kontrola DPSów i dofinansowania dla organizacji pozarzàdowych 4Zadbaj o zdrowie – zanim b´dzie za póêno – badania profilaktyczne w cytomammobusie 5Starostwo Powiatowe w Toruniu - stawiamy na jakoÊç 6PrzeszkoliliÊmy ponad 800 osób - unijny projektzawodowego doskonalenia kadr systemu oÊwiatyzakoƒczony! 7Fryderyka Chopina zwiàzki z Gminà ¸ysomice 9P∏atnoÊci obszarowe na rok 2010, nowe godziny pracy ARiMR 10Wiosna 11Nareszcie wiosna - czas na wycieczk´ 12Regionalna Liga Oldbojów 14PSZS w Toruniu 14

3


AktualnoÊci

Mi∏o nam poinformowaç, e po przeprowadzce Wydzia∏uKomunikacji i Transportu wi kszoÊç wydzia∏ów Sta-rostwa funkcjonuje ju w nowej lokalizacji przy ul.Towarowej 4-6. Wydzia∏ Komunikacji i Transportu – ju˝od 22 marca zaprasza interesantów na I pi tro, do nowej,

przyjaznej dla Klienta sali obs∏ugi. Tak˝e wydzia∏ architektury i budownictwa, powiatowecentrum pomocy rodzinie oraz powiatowy urzàd pracydla powiatu toruƒskiego przyjmujà ju klientów w no-wych pomieszczeniach przy ulicy Towarowej. Wszystkie pomieszczenia w dotychczasowej siedzibieStarostwa przy Szosie Che∏miƒskiej zosta∏y wynaj teprzez Wojewódzki Urzàd Pracy, natomiast dla budynkuprzy ul. Dekerta 24 umowa najmu wygasa z koƒcemkwietnia 2010 r. Aktualne dane teleadresowe wszystkichwydzia∏ów Starostwa Powiatowego w Toruniu znajdzie-cie Paƒstwo na str. 2 (wewn´trzna strona ok∏adki).

Agnieszka NiwiƒskaWydzia∏ Rozwoju i Projektów Europejskich

Mamy nadziej , ˝e nowe pomieszczenia, nowoczesne sale obs∏ugi, obszerny parking i stanowisko do obs∏ugi osóbniepe∏nosprawnych sprawià, e za∏atwianie spraw w Starostwie Powiatowym w Toruniu b´dzie dla Paƒstwa ∏atwiejszei bardziej komfortowe.

Ca∏y Urzàd w jednym miejscu!

12.02.2010 r. podpisano umow pomi dzy StarostwemPowiatowym w Toruniu, a Przedsi biorstwem RobótDrogowych S. A. na przebudow dwóch dróg powia-towych. 50% kosztów inwestycji finansowane jestz Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych,39% pokryjà pieniàdze z wyemitowanych przez powiattoruƒski obligacji komunalnych, a 11% do∏o˝y gminaLubicz. Niemal 7 kilometrów nowego asfaltu pojawi sina odcinkach Brzeêno – M∏yniec – Lubicz Górny orazM∏yniec I – Jedwabno – Toruƒ. Za kwot niespe∏na 2,4mln z∏ PRD wykona roboty nawierzchniowe, zjazdy,zatoczki autobusowe, chodniki, pobocza orazoznakowanie poziome i pionowe. Spychacze i walcepojawià si na drogach w maju, a prace zakoƒczà si 31sierpnia b. r.

18.02.2010 r. Starosta Toruƒski podpisa∏ kolejnà umowńa remont drogi powiatowej. Ju w kwietniu maszynyfirmy Skanska S. A. – zwyci zcy przetargu – wyjadà naoÊmiokilometrowy odcinek ∏àczàcy Dobrzejewice zeÂwi tos∏awiem i Mazowszem. Droga zostanie wyre-montowana w ramach Narodowego Planu PrzebudowyDróg Lokalnych za 2,7 mln z∏. 50% tej kwoty stanowidofinansowanie z NPPDL, 39% finansuje powiattoruƒski, a pozosta∏e 11% podzielà mi dzy siebie gminy

Czernikowo i Obrowo – proporcjonalnie do d∏ugoÊciremontowanej drogi na terenie ka˝dej z gmin. Praceobejmà odnowienie nawierzchni (wzmocnienie,wyprofilowanie i po∏o˝enie nowej warstwy Êcieralnej),u∏o˝enie na poboczach tzw. opaski t∏uczniowej orazpionowe i poziome oznakowanie jezdni. Ponadto w¸à˝ynie droga zostanie poszerzona na ∏ukach, a w celupoprawy bezpieczeƒstwa na przejÊciu dla pieszych przyszkole pojawi si pulsacyjna sygnalizacja Êwietlna. Poremoncie kierowcy autobusów b´dà zabieraç pasa˝erówz dwóch nowych zatok autobusowych – w ¸à˝ynie iZ´bowie – co z pewnoÊcià poprawi zarówno bez-pieczeƒstwo oczekujàcych na autobus jak i p∏ynnoÊçruchu drogowego. Zakoƒczenie prac przewidziane jestna 31 sierpnia b.r.

Mamy nadziej , ˝e kolejne kilometry systematycznieremontowanych dróg powiatowych w zauwa˝alny dlaPaƒstwa sposób poprawià komfort i bezpieczeƒstwoporuszania si po powiecie toruƒskim.


Kolejne kilometry nowego asfaltu na drogach powiatu

Nowy budynek Starostwa Powiatowego

W plebiscycie wzi ∏o udzia∏ niemal 100 osób. Wi kszoÊçz nich uzna∏a, e najlepszym miejscem dla makiety b´dàruiny koÊcio∏a Âw. Miko∏aja u zbiegu ulic Domi-nikaƒskiej i Zau∏ek Prosowy (54,2 % g∏osów). Naprze-ciwko I LO, za murem, znajduje si teren dawnegodominikaƒskiego klasztoru i koÊcio∏a. Âwiàtyniai klasztor przetrwa∏y 600 lat i - na polecenie w∏adzpruskich - zosta∏y rozebrane w 1834 r. Pod koniecubieg∏ego wieku przeprowadzono prace archeologiczno-odkrywkowe, podczas których ods∏oni to relikty ca∏egozespo∏u klasztornego, na podstawie których dziÊ mo˝napodziwiaç wielkoÊç nieistniejàcej ju budowli. Jest tomiejsce raczej ma∏o znane – nawet samym torunianom,jednak ustawienie makiety w∏aÊnie w ruinach klasztorudominikaƒskiego pomo˝e powtórnie je o˝ywiç. Makietamo˝e byç zaczàtkiem rewitalizacji i zagospodarowaniaruin dla celów turystycznych – a tym samym przy-wrócenia ich mieszkaƒcom miasta. Do plusów na pewnomo˝na zaliczyç fakt, ˝e jest to miejsce spokojne, gdziezarówno niewidomi, jak i pozosta∏e grupy zwiedzajàcychnie b´dà nara˝one na niedogodnoÊci zwiàzane z du˝ymruchem pieszych i sami b´dà mogli swobodnie poruszaçsi mi dzy poszczególnymi cz´Êciami makiety. Dzi ki

nowej aran˝acji teren ten stanie si nowym, atrakcyjnympunktem na turystycznej mapie Starówki, a jedno-czeÊnie miejscem wypoczynku, z którego b´dà ch´tniekorzystaç nie tylko niewidomi, lecz równie mieszkaƒcyi wszyscy odwiedzajàcy miasto.

Pozosta∏e propozycje uzyska∏y odpowiednio: Bulwar19,8%, a ¸uk Cezara 26,0%.

Obecnie trwajà rozmowy z projektantami dotyczàcekosztorysu i warunków, jakie musi spe∏niaç projektmakiety.


4


Ju wiemy gdzie stanie makieta!

Zarzàd Powiatu Toruƒskiego na posiedzeniu w dniu 10marca 2010 r. zapozna∏ si´ z wynikami kontroliprzeprowadzonej przez Sàd Rejonowy w DomachPomocy Spo∏ecznej powiatu toruƒskiego. Zakreskontroli obejmowa∏ prawid∏owoÊç prowadzeniadokumentacji medycznej, przestrzeganie prawmieszkaƒców Domów, stosowanie przymusu bezpoÊre-dniego, rozpatrywanie skarg i wniosków osóbz zaburzeniami psychicznymi. Kontrole we wszystkichDomach wypad∏y pozytywnie, uchybieƒ niestwierdzono. Ponadto Zarzàd w drodze uchwa∏y wyrazi∏pozytywnà opini o zaliczeniu dróg na terenie miastaChe∏m˝y do kategorii dróg gminnych. Kolejnymtematem podejmowanym przez Zarzàd by∏osprawozdanie z wykonania bud˝etu powiatutoruƒskiego za 2009 rok - zgodnie z obowiàzujàcymiprzepisami Zarzàd ma obowiàzek przyjàç sprawozdaniedo dnia 20 kwietnia i przekazaç je Regionalnej Izbie

Obrachunkowej. Cz∏onkowie Zarzàdu rozwa˝ali równie˝mo liwoÊç ubiegania si o Êrodki z rezerwy MinistraEdukacji Narodowej na zadania w szko∏ach.Dofinansowanie wynosi 50/50 (50% kosztów zadaniab´dzie pochodzi∏o ze Êrodków ministerialnych i drugie50% ze Êrodków powiatu). W zwiàzku z tym podj todecyzj o z∏o˝eniu dwóch wniosków do MEN na zadaniaremontowe w Zespole Szkó∏ w Che∏m˝y oraz ZespoleSzkó∏, CKU w Gronowie. Zakres prac w szkole wChe∏m˝y obejmie m.in. dokoƒczenie remontu ciàgówkomunikacyjnych, renowacj balustrady oraz witra˝y,cyklinowanie pod∏ogi w auli oraz wymian instalacjielektrycznej na korytarzach. Dzi ki temu placówkazyska nowy blask przed planowanymi na ten rokobchodami Jubileuszu 100-lecia szko∏y. W Gronowieplanuje si dokoƒczenie remontu w budynku internatu:prace dotyczyç b´dà ciàgów komunikacyjnych orazinstalacji elektrycznej.

Z prac Zarzàdu: zmiany w bud˝ecie, kontrola DPSów i dofinansowaniadla organizacji pozarzàdowych

Mi∏o nam poinformowaç, ˝e zakoƒczy∏ si´ plebiscyt dotyczàcy lokalizacji dotykowej makiety toruƒskiej Starówki,powstajàcej dzi´ki wspólnemu zaanga˝owaniu mieszkaƒców Torunia i powiatu toruƒskiego w projekt „Klucz domojego miasta”. W porozumieniu z Dyrektorem TCM p. Andrzejem Szmakiem, Miejskim Konserwatorem Zabytków p.Miros∏awà Romaniszyn, oraz Prezesem o/Toruƒ PZN p. Edmundem Janke, zaproponowaliÊmy Paƒstwu 3 ewentualnelokalizacje ustawienia makiety: Bulwar, ¸uk Cezara i Dominikaƒska. Zapoznawszy si´ z zaletami i wadami ka˝degoz wymienionych miejsc przez 2 tygodnie mo˝na by∏o wziàç udzia∏ w naszej ankiecie i oddaç g∏os na t´ lokalizacj´, która- zdaniem Paƒstwa – b´dzie najkorzystniejsza.

Podczas posiedzenia w dniu 15 marca 2010 r. przyj tozmiany do bud˝etu zgodnie z kompetencjà Zarzàdu.Cz∏onkowie Zarzàdu zapoznali si z informacjà nt.okr´gów wyborczych - zgodnie z analizà KomisarzaWyborczego w Toruniu w powiecie toruƒskim nie b´dàdokonywane zmiany okr´gów. Do rady naszego powiatunadal b´dzie wybieranych 21 radnych. Liczb mandatóww danym okr´gu wyborczym podaje do publicznejwiadomoÊci Starosta w drodze obwieszczenia. Ostatnimpunktem porzàdku obrad by∏o rozstrzygnićiekonkursów dla organizacji pozarzàdowych. Na og∏o-szony dnia 7 stycznia 2010 r. konkurs nap∏yn ∏o wielezg∏oszeƒ. Konkurs dotyczy∏ realizacji zadaƒ z zakresukultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji,

upowszechniania kultury fizycznej i sportu orazedukacji ekologicznej. ¸àcznie w bud˝ecie zabezpie-czono na ten cel 104 000 z∏. Na zadania z zakresu kultury,sztuki (…) 11 organizacji uzyska∏o wsparcie na ∏àcznàkwot 14 000 z∏, w zakresie edukacji ekologicznej 40 000z∏ podzielono mi´dzy 7 podmiotów. Najwi´kszymzainteresowaniem cieszy∏ si konkurs na przedsi´-wzićia majàce na celu upowszechnianie kulturyfizycznej i sportu – dost´pnà kwot´ 50 000 z∏rozdysponowano pomi dzy 29 organizacji.

Iwona PiotrowskaBiuro Rady


5

Liczby mówià same za siebie – w 2007 roku raka piersiwykryto u 14 482 Polek, raka szyjki macicy 3 431. Zpowodu zbyt póêno wykrytej choroby co roku umiera naraka piersi 5 255 kobiet, na raka szyjki macicy 1 907.Dane krajowe wydajà nam si jednak cz´sto zbyt odleg∏e– osuwamy od siebie myÊl, ˝e choroba mo˝e przytrafiçsi nam samym. W 2007 roku w naszym powiecie na rakapiersi zachorowa∏o 27 kobiet, na raka szyjki macicy 7.Samo zdiagnozowanie choroby nie jest jednakwyrokiem. Wa˝ny jest czas – wczeÊnie wykrytynowotwór jest ca∏kowicie wyleczalny. I w∏aÊniewczesnemu wykrywaniu zmian, które mogà rozwijaç siw ukryciu przez lata powodujàc w koƒcu raka, s∏u˝àbadania profilaktyczne. Ka˝da kobieta po 25. roku ˝ycia

– w powiecie toruƒskim jest ich ponad 23 000 – powinnaprzynajmniej raz na 3 lata wykonywaç badaniecytologiczne. Wszystkie panie mi dzy 50. a 69. rokiem˝ycia – a jest ich w naszym powiecie ponad 10 000 –przynajmniej raz na dwa lata powinny poddaç sibadaniu mammograficznemu. Badania te trwajà kilka –kilkanaÊcie minut i sà bezbolesne, a mogà uratowaç˝ycie!

Wszystkie Panie zapraszamy na bezp∏atne badaniaw cytomammobusie – nowoczesnym gabinecie nakó∏kach, który odwiedzi nasz powiat. Rejestracj nabadania prowadziç b´dà urz´dy gmin. Oto harmo-nogram wizyt cytomammobusu w poszczególnychgminach:

Zadbaj o zdrowie – zanim b´dzie za póêno„Màdry Polak po szkodzie” – to niestety jedno z najcz´Êciej cytowanych przez nas przys∏ów. Pó∏ biedy jeÊli dotyczycodziennych drobiazgów. Gorzej – gdy dotyka spraw istotnych dla naszego ˝ycia i zdrowia. Aby tak nie by∏o, wartozadbaç o badania profilaktyczne, które pomagajà wykryç problemy ze zdrowiem na etapie, na którym mo˝na im jeszczezaradziç. Jednak w nat∏oku obowiàzków cz´sto o tym zapominamy lub nie znajdujemy czasu na to, by dojechaç dospecjalisty. Tym razem to specjaliÊci przyjadà do nas – wraz z najnowoczeÊniejszym sprz´tem diagnostycznymzainstalowanym w cytomammobusie. Przez ca∏à wiosn´ mieszkanki powiatu toruƒskiego b´dà mia∏y mo˝liwoÊçnieodp∏atnego wykonania badaƒ, które mogà uchroniç przed nowotworem.

6


Panie z miasta oraz gminy Che∏m˝a zapraszamy nabadania do Szpitala Powiatowego w Che∏m˝y.

Postój mammobusu w ka˝dej gminie b´dziepoprzedzony wysy∏kà imiennych zaproszeƒ na adreska˝dej pacjentki – warto skorzystaç!

Badania w cytomammobusie prowadzi i szczegó∏o-wych informacji udziela:

Wojewódzki OÊrodek Koordynujàcy dla ProgramówProfilaktycznych Raka Piersi i Raka Szyjki MacicyCentrum Onkologii im. prof. F. ¸ukaszczykaul. dr I. Romanowskiej 2, 85–796 Bydgoszcztel./fax. 52 374 34 [email protected], www.wok.co.bydgoszcz.pl


Powiat w Unii

Skrót ISO powsta∏ od pierwszych liter nazwyInternational Organization for Standardization – czyliMi dzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej zajmujà-cej si okreÊlaniem wymagaƒ i norm dla ró˝nych dziedzin˝ycia spo∏ecznego i gospodarczego, w tym tak˝e dlaadministracji paƒstwowej i samorzàdowej.

Celem wdro˝enia tego systemu sà przede wszystkim:poprawa funkcjonowania Urz´du tak, by by∏ on przyjaznymieszkaƒcom powiatu, poprawa jakoÊci Êwiadczonychus∏ug, efektywnoÊci pracy oraz doskonalenie warunkóworganizacyjnych i technicznych Starostwa.

Starosta powo∏a∏ pe∏nomocnika ds. SystemuZarzàdzania JakoÊcià (SZJ) w osobie Sekretarza Powiatu,wyznaczy∏ Zespó∏ Wdro˝eniowy i audytorów wewn´-trznych oraz zatwierdzi∏ „Polityk JakoÊci”. Wysokà jakoÊçobs∏ugi klientów urz´dnicy Starostwa b´dà starali sizapewniç poprzez szybkie, terminowe i zgodne z prawem,a zarazem staranne i ˝yczliwe za∏atwianie spraw.Wdro˝enie koncepcji e-Urz´du i elektronicznego obiegudokumentów oraz przygotowanie wyszkolonej,kompetentnej i odpowiedzialnej kadry pracownikówpozwoli podnieÊç efektywnoÊç pracy. Od roku poprawiajàsi te warunki obs∏ugi klienta poprzez ulokowanieStarostwa w przystosowanym do potrzeb Urz´dubudynku przy ul. Towarowej 4-6 i przenoszenie kolejnychwydzia∏ów do nowej siedziby. WprowadziliÊmy tak˝eankietowanie satysfakcji Klienta, system oceny dostaw-ców, system oceny szkoleƒ oraz poprawiliÊmy obieginformacji i komunikacj wewn´trznà w Urz´dzie.

Po roku przygotowaƒ i pracy nad wdro˝eniem Systemuw dniach 2-5 marca tego roku Starostwo podda∏o siaudytowi certyfikacyjnemu przez niezale˝nà firm „PIHZ

Certyfikacja” z Gdyni. Jest to jedna z wi kszych i dzia-∏ajàcych najd∏u˝ej na rynku firm certyfikacyjnych,z du˝ym doÊwiadczeniem w certyfikacji urz´dówadministracji samorzàdowej – ocenia∏a ju˝ ok. 140urz´dów. Firma ta potwierdzi∏a skuteczne wdro˝enieSystemu Zarzàdzania wed∏ug normy PN-EN-ISO9001:2009 w Starostwie Powiatowym w Toruniu, niestwierdzi∏a ˝adnej niezgodnoÊci z normà i poinformowa∏anas o uzyskaniu certyfikatu.

Oficjalnie certyfikat otrzymaliÊmy 26 marca naKonferencji podsumowujàcej realizacj projektu: „Wdro-˝enie i certyfikacja Systemu zarzàdzania ISO w jednos-tkach samorzàdu terytorialnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego” w ramach którego Starostwo wdro˝y∏o ISO.Projekt by∏ wspó∏finansowy przez Uni´ Europejskàw ramach Programu Operacyjnego Kapita∏ Ludzki.Liderem Projektu by∏ Urzàd Marsza∏kowski WojewództwaKujawsko-Pomorskiego, a uczestniczy∏o w nim 13 sta-rostw i 9 urz´dów miast i gmin. Choç projekt wdra˝any by∏w partnerstwie z innymi Urz´dami, to konieczne by∏oindywidualne podejÊcie do systemu zarzàdzania dlaka˝dego z nich, ka˝dy ma bowiem swojà specyfik ,kompetencje i zadania.

UzyskaliÊmy certyfikat ale to nie znaczy, ze koƒczymyprac nad Systemem Zarzàdzania. Musi on byç ciàgledoskonalony, poprawiany i ulepszany tak aby utrzymaçwysokà jakoÊç Êwiadczonych us∏ug. W tym celu corocznieb´dziemy poddawaç si ocenie w audycie receryfika-cyjnym.

Czes∏aw Makowski Pe∏nomocnik ds. SZJ

Starostwo Powiatowe w Toruniu – stawiamy na jakoÊç!

Istotà funkcjonowania samorzàdu terytorialnego i sensem istnienia urz´dów jest jak najpe∏niejsza realizacja potrzebmieszkaƒców poprzez profesjonalne Êwiadczenie us∏ug na ich rzecz. Aby iÊç z duchem czasu i sprostaç rosnàcymwymaganiom w tym zakresie od marca 2009 roku Starostwo Powiatowe w Toruniu wdra˝a∏o System ZarzàdzaniaJakoÊcià zgodny z normà ISO 9001.

ZZaa∏∏oo˝eenniiaa pprroojjeekkttuu Poniewa˝ zgodnie z zapisami Strategii Rozwoju

Edukacji na 2007-13 to nauczyciele majà byç „twórcamiedukacji” - ich kwalifikacje, dzia∏ania, status stanowià ojakoÊci kszta∏cenia, zaÊ poziom wykszta∏cenia w du˝ejmierze decyduje o powodzeniu na rynku pracy i jakoÊci˝ycia - niezb´dne by∏o podjecie dzia∏aƒ zgodnych zestrategicznymi kierunkami rozwoju województwa napoziomie ppoonnaaddllookkaallnneeggoo ppaarrttnneerrssttwwaa ssaammoorrzzàà--ddóóww.. Celem projektu sta∏o si´ wić podniesieniekompetencji nauczycieli i pracowników administracyj-nych systemu oÊwiaty poprzez obj cie ich doskonaleniemzawodowym.

Projekt wychodzi∏ naprzeciw zzddiiaaggnnoozzoowwaannyymmoobbsszzaarroomm pprroobblleemmoowwyymm,, którà potwierdza∏y raportyz badaƒ: ni szy poziom kwalifikacji nauczycieli z terenówwiejskich; niewystarczajàce kompetencje nauczycieliw zakresie umiej tnoÊci wychowawczych i metodycz-nych; niedofinansowanie oÊwiaty i spoczywajàcy nasamorzàdach lokalnych obowiàzek dobrego zarzàdzaniaoÊwiatà i pozyskiwania dodatkowych Êrodków dla dzia∏aƒedukacyjnych.

Skonsultowany z partnerami pomys∏ zg∏oszony przezpowiat toruƒski w konkursie og∏oszonym przez UrzàdMarsza∏kowski w Toruniu znalaz∏ si na 1 miejscu listyrankingowej i uzyska∏ pe∏ne wnioskowanie dofinanso-wanie. Ârodki pochodzi∏y z Europejskiego FunduszuSpo∏ecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapita∏Ludzki, Priorytet IX Rozwój wykszta∏cenia i kompetencjiw regionie, Dzia∏anie 9.4 Wysoko wykwalifikowane kadrysystemu oÊwiaty. Ca∏kowita wartoÊç projektu - wrazz w∏asnym wk∏adem finansowym koordynatora i partne-rów w wysokoÊci15% - wynios∏a prawie 840 tys. z∏.

PPaarrttnneerrssttwwoo –– wwssppóóllnniiee lleeppiieejj Zgodnie z podstawowymi za∏o˝eniami projektu podj te

w projekcie dzia∏ania realizowane by∏y w szerokimpartnerstwie 31 samorzàdów z terenu by∏ego wojewódz-twa toruƒskiego:

- 5 powiatów: brodnicki, grudziàdzki, che∏miƒski,toruƒski, wàbrzeski

- 2 miasta na prawach powiatu: Grudziàdz i Toruƒ- 24 gminy: Bobrowo, Che∏mno, Che∏m˝a, Czernikowo,

D´bowa àka, Golub-Dobrzyƒ, Gruta, Kijewo Królewskie,Ksià˝ki, Lisewo, Lubicz, ¸ubianka, Obrowo, Osiek,Papowo Biskupie, Radomin, Stolno, Âwiecie n/Osà,Âwiedziebnia oraz miasta: Brodnica, Che∏mno Che∏m˝a,¸asin i Radzyƒ Che∏miƒski.

Zwa˝ywszy na skal i zakres geograficzny by∏ to jedenz najwi´kszych w naszym województwie projektównastawionych na wsparcie kadr systemu oÊwiaty. Liderempartnerstwa zosta∏ powiat toruƒski, dla którego by∏o tokolejne – po wczeÊniejszych 3 edycjach programówstypendialnych dla m∏odzie˝y gimnazjalnej i projekcierozwijajàcym umiej tnoÊci informatyczne uczniów szkó∏zawodowych – tak du˝e przedsi wzi cie, w którym pe∏ni∏rol koordynatora dla ca∏ego województwa.

JJaakk ppoommoogglliiÊÊmmyy?? Po konsultacjach z partnerami projektu oraz diagnozie

potrzeb szkoleniowych i polityki edukacyjnej, nauczy-cielom i pracownikom administracji oÊwiatowejzaproponowano ofert´ 11 kursów. By∏y to przedewszystkim ttzzww.. kkrróóttkkiiee ffoorrmmyy ddoosskkoonnaalleenniiaazzaawwooddoowweeggoo (co najmniej 40 godz., ale nie studia wy˝szeczy studia podyplomowe).

W ramach projektu nauczyciele i pracownicy admi-nistracji oÊwiatowej uczyli si m.in. jak:

- analizowaç i interpretowaç wyniki egzaminówzewn´trznych oraz planowaç dzia∏ania podnoszàce jakoÊçpracy szko∏y

- diagnozowaç uzdolnienia uczniowskie i wspieraçw szkole uczniów zdolnych

- diagnozowaç i pracowaç z uczniem, który ma problemyz uczeniem si /dysleksja, ADHD, dyskalkulia, dysgrafiaitp./

- przygotowaç wniosek o dofinansowanie z funduszyunijnych w oparciu o metod´ zarzàdzanie cyklemprojektu oraz rozliczaç si z ju prowadzonych projektów

- wykorzystywaç komputery w pracy biurowej,archiwizacji i obiegu dokumentów w szkole orazprzeprowadzaç operacje finansowe z uwzgl dnieniem

7


PrzeszkoliliÊmy ponad 800 osób - unijny projekt zawodowegodoskonalenia kadr systemu oÊwiaty zakoƒczony !

Dzi´ki Êrodkom unijnym 834 nauczycieli i pracowników administracji oÊwiatowej podwy˝szy∏o swoje kwalifikacjezawodowe z terenu by∏ego województwa toruƒskiego. Pieniàdze na ten cel pozyska∏o Starostwo Powiatowe w Toruniuz Europejskiego Funduszu Spo∏ecznego. 5 miesićy trwa∏y szkolenia dla zatrudnionych w edukacji osób w ramachprojektu „Nauczyciel uczàcy si´ – podniesienie kwalifikacji kadr systemu oÊwiaty z terenu by∏ego województwatoruƒskiego w latach 2008 i 2009”

8


obowiàzujàcych aktów prawnych- efektywnie uczyç w oparciu o techniki motywacyjne

i aktywizujàce oraz techniki szybkiego uczenia sií zapami tywania

- zorganizowaç prac z maturzystami i przygotowaç ichdo obowiàzkowego egzaminu z matematyki w 2010r.

- gospodarowaç energià i wprowadzaç elementy wiedzy

o oszcz´dnym gospodarowaniu energià do procesunauczania w szko∏ach.

¸àcznie we wszystkich kursach wzi ∏o udzia∏ 834 osobyw tym 670 pracujàcych w szko∏ach z obszarów wiejskich(80,3%). Zrealizowano 1 878 godz. szkoleƒ.

CCoo uuddaa∏∏oo ssii´ oossiiààggnnààçç??

Potwierdzeniem zasadnoÊci realizacji projektu by∏ytak˝e wyniki ankiet przeprowadzonych wÊród uczestni-ków kursów. Prawie wszyscy badani pozytywnie ocenilipodj´te w ramach projektu doskonalenie zawodowe,z czego ponad po∏owa dostrzeg∏a bardzo du˝e korzyÊciz udzia∏u w projekcie. W szczególnoÊci o 18% wzros∏aocena wiedzy i umiej tnoÊci w zakresie tematyki obj tejwybranym kursem na poziomie „bardzo dobra”. 42%badanych jest zdecydowanych uczestniczyç w kolejnychformach doskonalenia, zwi kszy∏a si wi c motywacja dopodnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych. 56%ankietowanych potwierdzi∏o, ˝e „zdecydowanie tak”nauczy∏o si czegoÊ nowego w stosunku do wiedzyposiadanej przed rozpoczćiem szkolenia.

PPooddssuummoowwaanniiee Umo˝liwienie 834 osobom udzia∏u w doskonaleniu

zawodowym by∏o znaczàcym wsparciem dla zatru-dnionych w niedofinansowanym systemie oÊwiatynauczycieli i pracowników administracji oÊwiatowej,zw∏aszcza z terenów wiejskich. Wierzymy, i zwi kszonekompetencje kadry ju teraz przek∏adajà si na lepszàjakoÊç pracy i efekty nauczania, co spowoduje popraw´poziomu wykszta∏cenia dzieci i m∏odzie˝y z terenu by∏egowojewództwa toruƒskiego.

Andrzej HorniakWydzia∏ Rozwoju i Projektów Europejskich

9


Fryderyka Chopina zwiàzki z Gminà ¸ysomice

O ile wiele faktów z krótkiego stosunkowo ycia artystyjest niejasnych, jak chocia˝by dok∏adna data urodzenia,o tyle dwa kilkudniowe pobyty w Turznie Fryderyka,najlepiej poÊwiadcza jego epistolografia. Podczass∏ynnych wakacji w Szafarni, 14-letni Chopin odby∏ klikadalszych wycieczek. Jednà z nich by∏ wyjazd za granic´Królestwa Kongresowego do Turzna, o którym pisa∏Fryderyk z Szafarni 26 sierpnia 1825 roku do rodziców:„Jutro rano jedziemy do Turzna i nie mamy wróciç a˝dopiero w Êrod .” Mimo, ˝e Turzno by∏o wówczas podzaborem pruskim, majàtek, do którego przyby∏powozem m∏ody kompozytor, by∏ typowym polskimdworem, ostojà patriotyzmu. Gospodarzem postaropolsku przyjmujàcym goÊcia z Warszawy by∏Augustyn Bartolomeusz Dzia∏owski herbu Prawdzic (ur.24 sierpnia 1772 roku, zm. 4 grudnia 1826 roku) wraz z˝onà Katarzynà z Je˝ewskich, synem Ksawerym orazdwiema córkami Juliannà i Józefà. Atmosfera domuby∏a g∏´boko polska i patriotyczna, niewàtpliwieodpowiadajàca psychice m∏odziutkiego goÊcia z War-szawy, skoro po dwóch latach Chopin odwiedzi∏Dzia∏owskich w Turznie po raz drugi w drodze doGdaƒska. Zachowa∏a si´ wzmianka zapisana r´kàFryderyka Chopina o kolejnym pobycie w Turznie. Twizyt wià˝e si z planami wyjazdowymi kompozytora,sprecyzowanymi w korespondencji do rodziców z dnia6 lipca 1827 roku, pisanej w Kowalewie pod P∏ockiem:„Gdy wyje˝d˝amy do P∏ocka, szaleƒstwem by by∏o,gdybym z mej strony nie mia∏ o tym donieÊç. DziÊ wi cw P∏ocku, jutro w RoÊciszewie, pojutrze w Kikole, par´dni w Turznie, par´ dni w Koz∏owie i momentw Gdaƒsku, i na powrót.”

W tym czasie Fryderyk przesta∏ ju byç uczniemLiceum Warszawskiego, które ukoƒczy∏ i mia∏ za sobàpierwszy rok studiów w Szkole G∏ównej Muzyki. Móg∏si´ poza tym poszczyciç pierwszymi sukcesamimuzycznymi w stolicy Królestwa Kongresowego. By∏wi c goÊciem, jak wolno sàdziç , po raz drugi serdeczniewitanym przez mieszkaƒców turznieƒskiego dworu.RadoÊç powtórnego spotkania nie by∏a jednak pe∏naz dwóch powodów. Fryderyk g∏ boko prze˝ywa∏ Êmierçswojej najm∏odszej siostry Emilki, która zmar∏a10 kwietnia 1827 roku, rodzina Dzia∏owskich by∏a okryta˝a∏obà po utracie g∏owy rodziny Augustyna Dzia∏ow-skiego, który zmar∏ 4 grudnia 1826 roku.

Istnia∏y bli sze i d∏ugotrwa∏e kontakty Dzia∏owskich wszczególnoÊci Ksawerego Dzia∏owskiego nie tylko z Fry-derykiem, ale tak˝e z jego rodzinà. Âwiadczy o tym listz Warszawy siostry kompozytora, Ludwiki J´drzeje-wiczowej do Pary˝a dla Fryderyka z dnia 9 lutego 1835roku, w którym wÊród ró˝nych wiadomoÊci o znajomychbrata zamieszczono nast´pujàce zdanie: „Pyta∏ o CiebieDzia∏o, zawsze przyjemny, o podobnych ludzi u nas tunie trudno.” Chodzi∏o zapewne o Ksawerego Dzia∏o-wskiego.

BezpoÊrednio sàsiadujàce z Turznem LipniczkipoÊrednio majà dzieje zwiàzane z „szarà godzinà”wybitnego Polaka czyli zarćzynami Fryderyka z MariàWodziƒskà. Hrabiemu Wincentemu Wodziƒskiemui jego rodzinie warto poÊwi ciç wi cej miejsca, chocia˝ten w∏aÊciciel Lipniczek w∏ada∏ nimi tylko w latach 1844-1847. Po powstaniu listopadowym, któremu sprzyja∏aca∏a rodzina, a synowi Antoni i Feliks brali czynny udzia∏w walkach powstaƒczych, Wodziƒscy udali si´ naemigracj do Berlina, Drezna i w 1833 roku do Genewy.

Najbardziej jednak interesujàcà osobà z tej rodzinyby∏a Maria Wodziƒska (1819-1896) „Muza S∏owackiegoi Chopina”. Spotkania z dwoma genialnymi artystamiprzysporzy∏y Marii s∏awy. Wspomnienia ze wspólnejz Wodziƒskimi (Marià) wyprawy w Alpy berneƒskie,S∏owacki póêniej wplót∏ w strofy poematu W Szwajcarii –arcydzie∏a mi∏osnej poezji polskiej. W 1835 roku podczaspodró˝y, w Dreênie spotka∏a si rodzina Wodziƒskichz Fryderykiem Chopinem. W Marienbadzie w tymsamym roku Wodziƒscy sp´dzili wspólne wakacjez Chopinem. W przeddzieƒ rozstania, 9 wrzeÊnia 1836roku Fryderyk Chopin oÊwiadczy∏ si Marii Wodziƒskiej.Do Êlubu jednak nie dosz∏o, jak si przypuszcza, zewzgl´du na gwa∏towny sprzeciw WincentegoWodziƒskiego (póêniejszego w∏aÊciciela Lipniczek). Nie˝yczy∏ on sobie zwiàzku swojej córki z „fortepianistà”,a tak˝e z uwagi na jego pochodzenie, coraz g∏oÊniejszyromans kompozytora z pisarkà Georg Sand czy wreszcieze wzgl du na stan zdrowia Chopina. W póêniejszejkorespondencji Chopina z Wodziƒskimi pojawia sijedynie zwrot „szara godzina”, przypominajàcypopo∏udniowe zarćzyny Fryderyka i Marii w Dreênie.Korespondencja Wodziƒskich i Chopina zagin ∏a w 1939roku w Warszawie. Utworami Fryderyka Chopinadedykowanymi Marii Wodziƒskiej by∏y: Walc Asdur op.

Nieliczne miejscowoÊci w Polsce mogàce poszczyciç si´ choçby chwilowym pobytem najwybitniejszego kompozytora,pianisty, a przy tym na wskroÊ Polaka – Fryderyka Chopina.

Turzno mia∏o to szcz´Êcie, ˝e dwukrotnie goÊci∏o (w 1825 i 1827roku) kilkudniowym pobytem s∏awnego rodaka.Ponadto w Lipniczkach oraz w Papowie Toruƒskim znajdziemy w∏aÊcicieli, zdarzenia zwiàzane z osobà kompozytora.

Kultura

10


69/1 i pieÊƒ do s∏ów S. Witwickiego PierÊcieƒ – Es-dur op.74/14.

Rodzina Wodziƒskich musia∏a byç jednak bardzozwiàzana z tym terenem, skoro w 1846 roku, gdy zmar∏najstarszy syn Antoni, zdecydowano si go pochowaç nacmentarzu przykoÊcielnym w Papowie Toruƒskim.Podczas przebudowy koÊcio∏a niektóre nagrobki, w tymtak˝e Antoniego Wodziƒskiego, wmurowano w dobudo-wane prezbiterium. Na tablicy widnieje napis: AntoniWodziƒski, syn Wincentego i Teresy, oficer WoyskPolskich i Hiszpaƒskich ur. 29 XII 1812 r. zm. 8 XI 1846 r.

M∏odzieƒcze peregrynacje Fryderyka Chopina poPomorzu przyczyni∏y si do tego, ˝e Turzno, jak i chybawszystkie miejsca, gdzie by∏ kompozytor to zakàtkinaznaczone i wyjàtkowe. Stan takich miejsc, piel -gnowanie pami ci, kultywowanie tradycji chopinow-skich, Êwiadczà o ludzkiej wra liwoÊci oraz stosunku do˝ycia i twórczoÊci wielkiego Polaka. Turzno jako chybajedyna wioska w naszym kraju posiada w samymcentrum zachowanà wie˝ zegarowà projektowanà przez

Henryka Marconiego, a ufundo-wanà przez Dzia∏owskich, gdzieczas odmierzajà w po∏udniekuranty z melodià s∏ynnego kom-pozytora. W tym roku w komplek-sie pa∏acowo-parkowym w Turz-nie, gdzie niegdyÊ przebywa∏genialny Polak, planowana jesturoczysta ods∏ona popiersiaFryderyka Chopina, upami tnia-jàca dwukrotny jego tutaj pobyt.Nowy w∏aÊciciel kompleksu

pa∏acowo-parkowego, który ufundowa∏ rzeêb z bràzupan Rafa∏ Predenkiewicz wraz z w∏adzami gminy orazmieszkaƒcami chcà w ten sposób uczciç 200 rocznicúrodzin kompozytora w magicznym miejscu, gdziebywa∏ Fryderyk Chopin.

Marek Paw∏owski

W roku 2010 mamy kolejnezmiany korzystne dla rolników.Na jednym formularzu wnioskumo˝emy ubiega si o przyznaniep∏atnoÊci bezpoÊrednich, pomocyfinansowej z tytu∏u wspieraniagospodarowania na obszarachgórskich oraz innych obszarach o

niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW),p∏atnoÊci z tytu∏u realizacji przedsi wzi ç rolnoÊrodo-wiskowych i poprawy dobrostanu zwierzàt (PROW 2004-2006) oraz p∏atnoÊci rolnoÊrodowiskowej (PROW 2007-2013). Wprowadzenie jednego formularza wnioskuznacznie u∏atwia proces jego sk∏adania, szczególnierolnikom starajàcym si o p∏atnoÊç rolnoÊrodowiskowà,którzy do roku 2009 sk∏adali odr´bny wniosek.

Ponadto od roku 2010 rolnicy spe∏niajàcy warunkiotrzymania jednolitej p∏atnoÊci obszarowej, b´dà mogliubiegaç si o dwa nowe rodzaje p∏atnoÊci:

- p∏atnoÊci obszarowej do powierzchni upraw roÊlinstràczkowych i motylkowatych drobnonasiennych;

- p∏atnoÊci do krów i owiec.P∏atnoÊç do uprawy roÊlin stràczkowych i motylko-

watych drobnonasiennych uprawianych w plonieg∏ównym, po∏o˝onych na dzia∏kach rolnych, do którychzosta∏a przyznana jednolita p∏atnoÊç obszarowaprzys∏uguje rolnikom w ca∏ym kraju. Kwotaprzeznaczona na takie wsparcie wynosi 10,8 mln euro(przy za∏o˝eniu powierzchni kwalifikowanej 180 tys. ha).Stawka p∏atnoÊci do hektara tych upraw wyniesie ok. 60euro.

P∏atnoÊç do krów przys∏uguje rolnikom posiadajàcym

P∏atnoÊci obszarowe na rok 2010, nowe godziny pracy ARiMR

Wie˝a zegarowa w Turznie

11


Ju˝ Wiosna!

W tym roku - na przekór piosence - przysz∏awieczorem, dok∏adnie 20 marca o godzinie 17.32. O tejw∏aÊnie porze S∏oƒce wesz∏o w astrologiczny znakzodiaku Barana i teraz b´dzie bli˝ej biegunapó∏nocnego ni˝ po∏udniowego, a˝ do równonocyjesiennej.

Przyroda budzi si´ ze snu, rozpoczyna si´ okreskwitnienia roÊlin, wracajà z „zimowych ferii”skowronki, czajki, bociany, ˝urawie, g´si, s∏onki,czaple, szpaki, kosy, pliszki, jaskó∏ki i wielu innychskrzydlatych w´drowców. Ptaki zajmujà swojeterytoria i zaczynajà si´ krzàtaç przy budowie gniazd– praca wre. Kocà si´ nasze dzikie koty, czyli rysiei biki oraz ma∏e drapie˝niki jak kuny, ∏asice i tchórze.Przychodzà równie˝ na Êwiat m∏ode wilki, dziki orazzajàce (marczaki). Jelenie i sarny zmieniajà zimoweszaty, czyli „suknie” z zimowej na letnià. I w∏aÊnieo sarnie chcia∏bym napisaç s∏ów kilka.

Populacja sarny na terenie powiatu toruƒskiegoprzekracza 2000 sztuk. Jest to najmniejszy i naj-liczniejszy gatunek z rodziny jeleniowatych.Wyst´puje w ca∏ej Europie, najliczniej na ni˝u.Najbardziej odpowiadajà jej tereny urozmaicone, tj.mieszane lasy przeplatane ∏àkami i polami. Niektórzyrozró˝niajà sarn´ leÊnà i polnà. Sarna polna bytuje nadu˝ych obszarach bezleÊnych i na ogó∏ tworzywi´ksze chmary zwane rudlami. Sarny majà bardzo

dobrze rozwini´ty s∏uch i wćh, lubià przebywaç natakim terenie, w którym mogà odpowiednio wczeÊniewykryç niebezpieczeƒstwo, bowiem ich obronà jestg∏ównie ucieczka, dlatego pasàc si´, co rusz podnoszàg∏ow´, wietrzàc i nas∏uchujàc. Koêl´ta przychodzà naÊwiat w maju, mlekiem od˝ywiajà si´ do grudnia, aleju˝ w drugim tygodniu ˝ycia zjadajà m∏ode cz´ÊciroÊlin.

Sarna jest smuk∏ej budowy cia∏a - waga doros∏ejsarny, zale˝nie od zasobnoÊci terenu w jakim bytuje,kszta∏tuje si´ na obszarze naszego kraju od oko∏o16 do 25 kg, ˝yje 10-15 lat. W gwarze myÊliwskiejsamca nazywamy koz∏em lub rogaczem, samic´ kozàlub siutà, a m∏odzie˝ koêl´tami. Skóra wraz z sierÊciànosi miano sukni - jej kolor jest zale˝ny od pory roku.Latem jest rudy, ciemniejszy na grzbiecie i niecojaÊniejszy na podbrzuszu, zimà suknia ma kolorszarobrunatny. Na zadzie wokó∏ odbytu wyst´pujeokràg∏a bia∏a plama (zimà jest jaÊniejsza) zwanalusterkiem. Pysk sarny nazywamy g´bà, nos chra-pami, oczy Êwiecami, uszy ∏y˝kami, nogi cewkamia stopy raciczkami. W tylnej cz´Êci cewek nadraciczkami znajdujà si´ ma∏e rogowe wyrostki zwaneszpilami.

Jak odró˝niç koz∏a od kozy? Latem to proste: odwiosny do paêdziernika samiec nosi poro˝e.Jeleniowate charakteryzujà si´ tym, ˝e co roku

„Dzisiaj rano niespodzianie zapuka∏a do mych drzwi WczeÊniej ni˝ oczekiwa∏em przysz∏y te cieplejsze dni Zdjà∏em z niej zmokni´te palto, posadzi∏em vis a vis

Zapachnia∏o, zajaÊnia∏o wiosna, ach to ty Wiosna, wiosna, wiosna, ach to ty… „

Marek Grechuta

na dzieƒ 31 maja 2010 roku nie wi cej ni 10 samicz gatunku byd∏a domowego w wieku co najmniej 36m-cy.w siedzibie stada po∏o˝onej na terenie jednego z pi ciuwojewództw: lubelskiego, ma∏opolskiego, podkarpacki-ego, Êwi tokrzyskiego lub Êlàskiego. Natomiast, abyubiegaç si o p∏atnoÊç do owiec rolnik musi mieç nadzieƒ 31 maja 2010 roku zarejestrowane zwierz´ta (conajmniej 10 samic z gatunku owca domowa w wieku conajmniej 12 m-cy.) w siedzibie stada po∏o˝onej w woje-wództwach: podkarpackim, ma∏opolskim, Êlàskim,opolskim lub dolnoÊlàskim.

Wype∏niony wniosek wraz z materia∏em graficznymnale˝y z∏o˝yç do dnia 17 maja 2010r. Do dnia 11 czerwca2010 roku nadal b´dà przyjmowane wnioski, jednak˝e zaka˝dy dzieƒ roboczy opóênienia stosowane b´dàzmniejszenia nale˝nej rolnikowi p∏atnoÊci o 1%.

W najbli˝szym czasie, w okresie przyjmowaniawniosków o p∏atnoÊci bezpoÊrednie, aby u∏atwiç

Paƒstwu z∏o˝enie dokumentów w dogodnym dlaPaƒstwa czasie Biuro Powiatowe Agencji Restruktu-ryzacji i Modernizacji Rolnictwa przy ul. Rejtana 2-4wyznaczy∏o specjalne godziny urz´dowania – szczegó∏yw tabeli.

W odpowiedzi na potrzeby interesantów od 1 lipca 2010na sta∏ ulegajà zmianie godziny urz´dowania BiuraPowiatowego ARiMR. B´dzie ono czynne w godzinach7.30 – 15.30.

Kamil KalembaKierownik Powiatowego Biura

Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa


12

Nareszcie wiosna - czas na wycieczk !Turystyka

Wiosna za pasem – czas ju˝ zrzuciç ci´˝kie, zimowe buty i palta i po d∏ugich zimowych wieczorach sp´dzanychw domowych pieleszach nacieszyç si´ wreszcie s∏oƒcem i budzàcà si´ ˝ycia przyrodà. Zapraszamy na wycieczk´krajoznawczà z Bielczyn, przez G∏uchowo i Nawr´ do Koƒczewic.

BBiieellcczzyynnyy – wieÊ. Pierwszawzmianka o miejscowoÊci pochodziz 1222 roku. Ju wtedy funkcjonowa∏gród pod nazwà Belz, który zosta∏przekazany przez ksi cia mazo-wieckiego Konrada – biskupowipruskiemu misyjnemu Chrystiano-wi. W 1287 roku mistrz krajowykrzy˝acki Meinhard von Querfurt

ustali∏ przebieg granic posiad∏oÊci Bielczyny. Do 1772 rokufolwark Bielczyny nale˝a∏ do dóbr ziemskich kapitu∏yche∏miƒskiej, póêniej wszed∏ w sk∏ad pruskiej domenykrólewskiej. Od 1786 roku by∏ dzier˝awiony przez w∏aÊcicielimajàtku G∏uchowo. CCiieekkaawwoossttkkii kkrraajjoozznnaawwcczzee::grodzisko póênoÊredniowieczne z okresu XIV – XV wieku,cz´Êciowo zniwelowane. Kaplica B∏ogos∏awionej Jutyzbudowana w 1985 roku, w miejscu poprzedniej. Nadjeziorem cmentarz ewangelicki z koƒca XIX wieku. Miejscezwiàzane z pobytem Juty von Sangerhausen (1220 –1260) –póêniejszej B∏ogos∏awionej, która wed∏ug piel gnowaneji przekazywanej tradycji mieszka∏a w pustelni bielczyƒskiej,opiekujàc si mi dzy innymi ubogimi mieszkaƒcami. PoÊmierci zosta∏a pochowana w katedrze che∏m˝yƒskiej.

W centrum miejscowoÊci Bielczyny (przystanek PKS 0,0km) odnajdujemy znaki zielonego szlaku turystycznego,którymi w´drujemy w kierunku pó∏nocno–zachodnim,wzd∏u szosy Che∏m˝a – Bielczyny. Po lewej stronie szlaku, nawzniesieniu opadajàcym ku jezioru Bielczyƒskiemu (aliasG∏uchowskiemu), usytuowany jest dawny cmentarzewangelicki. Nieco dalej zbaczamy ze szlaku, skr cajàcw lewo za ozdobnym kierunkowskazem, by odwiedziçSanktuarium B∏ogos∏awionej Juty. Kaplica zosta∏azbudowana na dawnym grodzisku, znajdujàcym si napó∏nocno – zachodnim brzegu jeziora.

zrzucajà poro˝e, by potem nak∏adaç nowe, zale˝nie odwieku okazalsze lub s∏absze. W pozosta∏ym okresierozró˝nienie p∏ci wymaga dok∏adniejszych obserwa-cji: koza przy zewn´trznych narzàdach p∏ciowych map´k w∏osów zwanych fartuszkiem, kozio∏ natomiastma p´k d∏u˝szych w∏osów - o d∏ugoÊci oko∏o 8-10 cm -zwany p´dzlem, a na koÊci czo∏owej wyrostki kostnezwane mo˝d˝eniami. Nowe poro˝e kozio∏ nak∏adazimà, jest ono pokryte scypu∏em, tj. dobrze ukrwionàskórà, która dostarcza niezb´dnych sk∏adników na ichbudow´. Po ukszta∏towaniu si´ poro˝a zwanegoparostkami, scypu∏ zamiera i wiosnà jest przez koz∏ywycierany, aby w czasie rui, która przypada na lipiec –sierpieƒ, prezentowa∏o si´ ono jak najbardziej okazale.Podczas wycierania poro˝a koz∏y wyrzàdzajà sporeszkody wÊród m∏odych drzewek obdzierajàc je z kory.WysokoÊç parostków dochodzi do 30 cm, a odst´pmi´dzy tykami do 20 cm. Zale˝nie od iloÊci odga∏´zieƒod tyki okreÊlamy koz∏a jako: wid∏aka - jeÊli ma dwieodnogi, szóstaka - ma trzy odnogi, czy ósmaka - je˝elima cztery odnogi na jednej tyce.

Sarna jest pi´knym zwierzćiem i uwagi na jejliczebnoÊç mo˝emy jà ∏atwo obserwowaç. Nale˝ywówczas ustawiç si´ pod wiatr i nie ruszaç si´,poniewa˝ sarna pomimo s∏abego wzroku szybkoreaguje na ruch. W czasie wiosennych spacerów polesie, w pierwszych promieniach wiosennego s∏oƒca,warto przystanàç na chwil´ i przyjrzeç si´ ˝yciu lasu,toczàcemu si´ tu˝ obok nas.

Do pi´kniejszej po∏owy naszego rodzaju, z okazjiwiosny, chcia∏bym skierowaç s∏owa piosenkiÊpiewanej przez Wojtka M∏ynarskiego: „Kwitnie ju˝maciejka i czosnek, Dziewczyny, bàdêcie dla nasdobre, Na wiosn´!”

Antoni Bystrzycki Wydzia∏ Ârodowiska

Sanktuarium Âw. Juty Bielczyny


13

Wracamy na zielony szlak i obchodzimy wieÊ od pó∏nocy,systematycznie zbli ajàc si do drogi krajowej Toruƒ –Gdaƒsk, pod którà przechodzimy przepustem. Tak przedprzepustem jak i za nim, szlak prowadzi przez park dworski,krajobrazowy nale˝àcy do majàtku w G∏uchowie (1,5 km).

GG∏∏uucchhoowwoo – wieÊ. W 1257 roku by∏a to w∏asnoÊç rycerskaw komturstwie papowskim. W XVI wieku gniazdo rodowerodziny G∏uchowskich, w∏aÊcicieli majàtku i najbli szejokolicy. Jeden z przedstawicieli rodu – Jan G∏uchowskiofiarowa∏ Zwiàzkowi Pruskiemu w 1453 roku srebrnàjaszczurk – symbol Towarzystwa Jaszczurczego. Póêniejmajàtek nale˝a∏ do Kruszyƒskich, Cieleckich, a drogàkoligacji rodzinnych trafi∏ do rodziny Trembeckich. Od XIXwieku w∏aÊcicielami G∏uchowa byli Niemcy. W latach1901–1945 ostatnim w∏aÊcicielem majàtku by∏ Albrecht,hrabia von Alvensleben z Ostromecka. CCiieekkaawwoossttkkiikkrraajjoozznnaawwcczzee:: pa∏ac z 2 po∏owy XIX wieku, po∏o˝ony wotoczeniu parku krajobrazowego. W obr bie parku doliczonosi 35 gatunków drzew, mo˝na wÊród nich odnaleêç rzadkiplatan klonolisty, sosn amerykaƒskà, jesion amerykaƒski,czy choin kanadyjskà.

Dalej szlak wyprowadza nas drogà asfaltowà w kierunku wsiTrzebcz, po oko∏o 250 metrach odbija w lewo, w utwardzonàdrog kierujàc si w stron Nawry. Droga przecina torykolejowe linii PKP Che∏m˝a – Unis∏aw i przechodzi przezmostek na strudze Frybie (alias Browinie). 300 m od mostkana Browinie mo˝na odbiç w prawo wzd∏u strugi, w kierunkuwidocznej k py drzew, by po oko∏o 700 metrach mócpodziwiaç malowniczo po∏o˝one grodzisko w Nawrze –Bogus∏awkach. Kontynuujàc dalej w´drówk szlakiemdochodzimy do miejscowoÊci Nawra (5,5 km).

NNaawwrraa – wieÊ. W 1222 roku ksià˝ mazowiecki Konradprzekaza∏ gród Nevir biskupowi pruskiemu Chrystianowi – topierwsza historyczna wzmianka o Nawrze. W 1248 rokumajàtek nawrzaƒski nale˝a∏ do rycerzy: Fryderykai Peregryna von Nevir. W 1526 roku król Zygmunt I Staryprzyzna∏ cz Êç Nawry kanonikowi Marianowi Cemie. Od 2po∏owie XVI wieku wieÊ by∏a w∏asnoÊcià szlacheckà. Od 1682roku majàtek nawrzaƒski nale˝a∏ do Kruszyƒskich, którzy goscalili i byli kolejnymi w∏aÊcicielami, a do 1865 roku,w którym córka W∏adys∏awa Kruszyƒskiego – Bogus∏awawysz∏a za mà za Micha∏a Sczanieckiego z Wielkopolski. Do1940 roku majàtek w Nawrze nale˝a∏ do rodzinySczanieckich. CCiieekkaawwoossttkkii kkrraajjoozznnaawwcczzee:: klasycys-tyczny pa∏ac wzniesiony w latach 1798–1805 dla KonstantegoKruszyƒskiego, wed∏ug projektu architekta HilaregoSzpilowskiego. Pa∏ac jest otoczony parkiem pa∏acowym,krajobrazowym z 1 po∏owy XIX wieku, w którymwyszczególniono 34 gatunki drzew, w tym unikatowe:mi∏orzàb dwuklapowy, lipa krymska, skrzyd∏orzechkaukaski oraz tulipanowiec amerykaƒski. Na obszarze parkuznajdujà si równie pomniki przyrody. Vis–a–vis zespo∏upa∏acowo – parkowego, w centrum wsi usytuowany jestgotycki koÊció∏ Êw. Katarzyny z XIV wieku. Do Êwiàtyniprzylega cmentarz z grobami dawnych w∏aÊcicieli majàtkuSkórzewskich i Sczanieckich. Niedaleko koÊcio∏a znajduje sidawna klasycystyczna karczma z koƒca XVIII wieku.

Przechodzimy na wprost skrzy˝owanie, tu obokzabytkowego koÊcio∏a parafialnego, kierujàc si dalej naChe∏m˝ . Trzymajàc si g∏ównej drogi asfaltowej, mijamywieÊ Bogus∏awki (7,0 km) a po przejÊciu kolejnych 2,5 kmdochodzimy do Koƒczewic (9,5 km).

KKooƒƒcczzeewwiiccee – wieÊ. Wymieniona po raz pierwszy w 1255roku pod nazwà Cunzendorf. W tym roku zosta∏ zawartyuk∏ad pomi dzy biskupem che∏miƒskim Heidenrykie,a rycerzem Henrykiem z Koƒczewic, któremu biskupumo liwi∏ dost p do wody i prawo do budowy dworu. W 1348roku wieÊ nale˝a∏a do dóbr kapitu∏y che∏miƒskiej, którawznios∏a nowy m∏yn wodny. Mieszkaƒcy wsi otrzymali wtedyprawo wolnego rybo∏ówstwa na stawie m∏yƒskim. W 1505roku król Aleksander Jagielloƒczyk przekaza∏ Koƒczewicewraz z ca∏ym okr giem papowskim – biskupom che∏miƒ-skim. Kolejny biskup Jan Konopacki w 1522 roku odstàpi∏ jàkapitule che∏miƒskiej, której w∏asnoÊcià by∏a do 1772 roku. Potym czasie majàtek koƒczewicki by∏ w∏asnoÊcià królapruskiego. CCiieekkaawwoossttkkii kkrraajjoozznnaawwcczzee:: pa∏ac z prze∏omuXIX/XX wieku. Do pa∏acu przylega park pa∏acowy z koƒcaXIX wieku oraz ca∏y kompleks dawnych zabudowaƒfolwarcznych.

Po spacerze wÊród zabudowaƒ dworsko–folwarcznych,schodzimy ze oznakowanego na zielono szlaku i wychodzimyz miejscowoÊci w kierunku po∏udniowo – wschodnim, by poprzejÊciu 500 metrów dotrzeç do przystanku PKS przy drodzekrajowej nr 1.

Henryk Mi∏oszewskiPrezes Oddzia∏u Miejskiego PTTK im. M. Sydowa

w Toruniu

Pa∏ac w G∏uchowie

14


Wydarzenia sportowe

DziÊ - w VII ju edycji rozgrywek Regionalnej Ligi Pi∏kiSiatkowej Oldbojów - ponad 150 zawodników w 13 dru˝ynachrywalizuje w czasie regularnego sezonu. WÊród nich sàprzedstawiciele ró˝nych grup spo∏ecznych, zawodowych

i wiekowych: starostowie, wójtowie, w∏aÊciciele firmi warsztatów, uczniowie, studenci i wyk∏adowcy, a pere∏kà tejligi sà wyst pujàce na parkiecie panie. Przekrój wiekowy jest

równie imponujàcy - od nastolatków do zawodników 60-cioletnich. Opiek nad naszà ligà obj ∏o Kujawsko–PomorskieZrzeszenie LZS, prowadzàc nas przez meandry przepisóworganizacyjnych. Dzia∏alnoÊç RLPSO nie koƒczy si tylko narozgrywkach ligowych. Przedstawiciele naszej spo∏ecznoÊcisà wspó∏organizatorami takich imprez, jak: „TurniejMiko∏ajkowy” o puchar Starosty Toruƒskiego, TurniejeBurmistrza Miasta Che∏m˝y, Turniej Otwarcia SezonuLetniego o puchar Wójta Gminy Che∏m˝a, Turniej StarostyWàbrzeskiego oraz cykliczne Rozgrywki Siatkówki Pla˝owejOldbojów. Dru˝yny w naszej lidze to g∏ównie przedstawicielepowiatu toruƒskiego, czyli reprezentacje: Che∏m˝y, ubianki,Koƒczewic, G∏uchowa, ysomic, Pig˝y, Grzywny, Zelgna orazP dzewa, ale do∏àczy∏y do nas tak˝e ekipy z Wàbrzeêna,Torunia i Ryƒska.Naszà nieoficjalnà tubà medialnà jest stronainternetowa www.krzychmakowiecki.tnb.pl, gdzie znajdzie-cie Paƒstwo zawsze aktualne wyniki, terminarz rozgrywekoraz prezentacje poszczególnych dru˝yn. Tych wszystkich,którzy dopiero dowiedzieli si o naszej dzia∏alnoÊci chcia∏bymzaprosiç na widownie aren naszych zmagaƒ, a byç mo˝e i naparkiet – bo siatkówka nie liczy lat.

Kamil Marsza∏kowski „Junior Che∏m˝a”

Regionalna Liga Pi∏ki Siatkowej OldbojówSiedem lat temu kilku zapaleƒców, rozmyÊlajàc nad mo˝liwoÊciami sp´dzania wolnego czasu, wpad∏o na pomys∏, by

swojà rywalizacj´ na parkiecie siatkarskim ubraç w ramy organizacyjne.

Zimowe zmagania sportowe zakoƒczy∏a koszykówkaKiedy w styczniu i lutym termometr za oknem wskazywa∏ minusowe temperatury, m∏odzi sportowcy nie pró nowali -

spotykaliÊmy si na salach sportowych.

Zimà królowa∏a na nich siatkówka, przeplatana akcentamihalowej pi∏ki no˝nej. Zmagania siatkarskie rozpocz ∏ygimnazja w Che∏m˝y, konfrontacja ch∏opców zakoƒczy∏a sizwyci stwem Gimnazjum nr 1 w Che∏m˝y, natomiastw kategorii dziewczynek, w G∏uchowie i Koƒczewicach,niepokonane okaza∏y si gimnazjalistki z Czernikowa. Przedrozpoczćiem turniejów dla szkó∏ podstawowych, naparkiecie sali gimnastycznej Zespo∏u Szkó∏ w Czernikowiezmierzyli si licealiÊci. Zarówno w przypadku dziewczàt, jaki ch∏opców, Mistrzostwo Powiatu pow´drowa∏o do Zespo∏uSzkó∏ w Che∏m˝y. Najm∏odsi rywalizowali w Czernikowiei Che∏m˝y. Gospodyniami turnieju dla dziewczàt by∏y - odkilku lat niepokonane - uczennice Szko∏y Podstawowej wCzernikowie. Patrzàc na wyniki poszczególnych spotkaƒgrupowych wszystko wskazywa∏o na to, ˝e sukces zostaniepowtórzony i w tym roku. Fina∏owe spotkanie przynios∏o jed-

Gimnazjum Nr 1 Che∏m˝a - Mistrzowie Powiatu

Junior Che∏m˝a

nak ze sobà niespodziank : faworytki uleg∏y w meczufina∏owym rywalkom ze Szko∏y Podstawowej w S∏awkowie.Tam gdzie dziewcz ta straci∏y, zyskali ch∏opcy - MistrzamiPowiatu Szkó∏ Podstawowych w siatkówce zostali ch∏opcyz Czernikowa. Kolejny raz spotkaliÊmy si na zawodach

w halowej pi∏ce no˝nej w salach sportowych Zespo∏ów Szkó∏w Turznie i ysomicach. By∏a to zaci ta rywalizacja, z którejzwyci sko wysz∏y dziewcz ta ze Szko∏y Podstawowej w Grzy-wnie oraz ch∏opcy ze Szko∏y Podstawowej w Czernikowie.Wraz z nadejÊciem zmagaƒ koszykarek i koszykarzy, do

naszego powiatu zawita∏y pierwsze prawdziwie wiosennepromienie s∏oƒca. 4 i 5 marca rywalizowa∏y w tej dyscyplinieszko∏y gimnazjalne. Dziewcz ta spotka∏y si w Z∏ejwsiWielkiej, skàd zwyci sko wyjecha∏a dru˝yna z Gimnazjumw G∏uchowie, natomiast ch∏opcy rozegrali swój turniejw Bràchnowie i tu swojà sportowà klas pokaza∏oGimnazjum z Pluskow s. Zawody dla najm∏odszych odby∏ysi w Grzywnie, Koƒczewicach i S∏awkowie. Jako pierwsze

o tytu∏ Mistrzyƒ Powiatu walczy∏y dziewcz ta. Triumfa-torkami okaza∏y si uczennice Szko∏y Podstawowejw Obrowie. W rywalizacji ch∏opców puchar

Mistrzów Powiatu pozosta∏ na terenie gminy Che∏m˝a - poroku przerwy powróci∏ do uczniów ze Szko∏y Podstawowejw Zelgnie. Tym samym zakoƒczyliÊmy tegorocznezmagania sportowe na salach gimnastycznych. Kolejnezawody przypadajàce na koniec kwietnia i poczàtek majarozegrane zostanà w plenerze. Serdecznie zapraszamy!

Artur StankiewiczPowiatowy Koordynator Sportu Szkolnego

15


Gimnazjum Pluskow´sy - Mistrzowie Powiatu

SP Czernikowo - Mistrzowie Powiatu

Gimnazjum G∏uchowo - Mistrzynie Powiatu

SP Obrowo - Mistrzynie Powiatu

SP Zelgno - Mistrzowie Powiatu

Documents

Miesięcznik Powiat Toruński