מקוה ישראל

ה'

ושאבתם מים בששון ממעיני הישועה

קהל יטב לב ד'סאטמאר

בנשיאות כ"ק מרן אדמו"ר שליט"אוויליאמסבורג,

ברוקלין ניו יארק יצ"ו

ב"ה

2

דעם ב פרעזענטירן מיר טוען לה' ושבח שיר

זען קענען וועט איר וואו בראשור, פאלגענדן

וואס טהרה" "מקוה די פון אויסשטעל דעם

און וויליאמסבורג, אין הק' קהלתינו דורך געבויעט ווערט

געוואלדיגע די פון איינס אויסוועלן קענען זיך גלייכצייטיג

זכותים אדירים אפצוקויפן פון דעם "מעיין הישועות", שפע

ברכה והצלחה, ישועות, רפואות, השפעות טובות, בני, חיי,

מזוני וכל טוב סלה דורך די סגולות פון א מקוה.

באלד נאכדעם וואס קהל עדתינו האט בהסכמת כ"ק מרן

העדה על איש דעם געווען מכתיר שליט"א הגה"ק רבינו

זיך שליט"א רב דער האט שליט"א, ור"מ אבד"ק הגה"צ

אריינגעלייגט בעובי הקורה צו נעמען אויף זיך דעם עול פון

אויפבויען און אהערשטעלן די מקוה טהרה פאר די קהלה

הייליגן פון באקאנט ווי וויליאמסבורג. תושבי און קדושה

בעש"ט ספה"ק אין געברענגט )ווערט זי"ע הק' בעש"ט

עה"ת פר' יתרו( אויפן פסוק אין חבקוק )ג, יב( בזעם תצעד

ארץ, אז דער עיקר תפקיד פון א מנהיג בישראל אין א עדה

קדושה זענען די דריי זאכן, ז'ביחה ע'ירובין מ'קוה, מדקדק

זיין זאלן המקוה טהרת און עירובין שחיטה, די אז זיין צו

בתכלית השלימות, און דורך דעם וועט מען זוכה זיין צו די

גאולה השלימה בקרוב.

און האראוואניע שווערע פון חדשים לאנגע נאך

אפצוקויפן געלונגען ה' בעזרת איז זוכונגען, אינטענסיווע

געבויעט טעג די אין ווערט עס וואו שטח, גרויסן גאר א

די "מקוה טהרה" דקהלתינו הק', וואס וועט פארנוצט ווערן

לטהרתן של ישראל.

אריינפיר

3

עס איז געווארן אריינגעלייגט ספעציעלע ארבעט און כוחות אהערצושטעלן

אונזער פאר געפאסט בעסטע דאס זיין זאלן מקוה די פון פלענער די אז

ציבור. דאס פלאץ, דער אויסשטעל, די איינריכטונגען, אלעס זאל זיין געאייגנט

פאר די באקוועמליכקייט פון די באנוצער, און יעצט האלטן מיר ב"ה ביי די

ערשטע פאזעס פון אנהייבן די בוי ארבעט בשעה טובה ומוצלחת.

דינען וועט דאס זיין פארענדיגט וועט די מקוה טהרה ווען אז מיר האפן

אלס "די מקוה" מיט'ן ה"א הידיעה אין די גאנצע שטאט, און זיכער וועלן די

די לאנגיעריגע פון געניסן די מקוה זענען מנדב פאר וועלכע מנדבים בעם

זיי וועט זכות דער און ומבורכים, ישרים דורות בהעמדת אדירים זכותים

באגלייטן לעולם ועד בזה ובבא.

מיט עהרע

וועד קרן הבנין

* די מקוה וועט דינען די גאנצע שטאט,

שטייענדיג ביים גרעניץ פון וויליאמסבורג

און ניי-וויליאמסבורג.

* די מקוה וועט שטיין אונטער די עינא

פקיחא פון כ"ק מרן רבינו שליט"א והגה"צ

אבד"ק ור"מ שליט"א.

ווערט געבויעט מיט * די גאנצע מקוה

די גרעסטע מאס הידורים און חומרות לפי

הוראות רביה"ק זי"ע.

מקוה גאנצע די פון אויסשטעל דער *

און שענסטן אויפן דעזיינט ווערט

באקוועמסטן פארנעם.

* אין די מקוה ווערן געבויט 91 צימערן,

צימערן גרעסערע 10 באזונדערע און

פאר כלות.

* די מקוה וועט פיל דערלייכטערן דעם

די מיט ווערן פארנוצט און געדרענג

גרעסטע מאס פרייוועסי.

כמה מעלות טובות:

4

5

מקוה ישראל מושיעו

בעת צרה

)ירמי' יד ח(

זכות בור טבילה

$180,000קוואל פון ישועות, רפואות, הצלחה,

פרנסה, נחת, וכל טוב סלה

6

דער בנין אנטהאלט:

• 58 שיינע צימערן

• 10 שאוער צימערן• 5 כלה צימערן

7

"אראפנעמען דעם פרוכת פון

ארון הקודש"...א מקוה איז דאס הייליגסטע וואס איז שייך ביי אידן, און ישראל קדושים

הם, זוכט מען שטענדיג צו מאכן די מערסטע הידורים וואס איז נאר שייך,

אין אויך און חומרות, און שיטות אלע לויט אויסגעהאלטן זיין ס'זאל אז

גשמיות'דיגן טייל זארגט מען אז ס'זאל זיין צוגעשטעלט מיט די מערסטע

און בעסטע באקוועמליכקייטן.

עס ווערט פארציילט א מורא'דיגע מעשה פונעם מהר"ם א"ש זצוק"ל, אז

ער איז אמאל געווען אין א שטאט וואו מ'האט נישט געענדיגט די מקוה, ווייל

ס'איז נישט געווען גענוג געלט אויסצופלאסטערן דעם וועג צו די מקוה.

"אויב געזאגט: זיי און לייט קהלה די גערופן א"ש מהר"ם דער האט

ארון פונעם פרוכת דעם אראפנעמען איך וועל מקוה, די נישט מ'ענדיגט

הקודש, און עס אראפלייגן ווי א טעפיך אויף דער ערד"!

זכות החדר $50,000

אייביגער זכות אין העמדת דורות ישרים ומבורכים

8

9

א פראכטפולע שטוב אין די

מקוה, איינגערישט מיט אלע

באקוועמליכקייטן מיט א אויג-

פארכאפנדע שיינקייט

צייכענוגנ פונעם ערשטן שטאק, מיט די צענדליגער שטובער און בורות טבילה

10

11

דער בנין המקוה אנטהאלט58 שיינע צימערן •

10 שאוער צימערן •

באזונדערע כלה שטיבער •

באזונדערע הענדיקעפד שטיבער •

פריוואטע ווארט-צימערן לויט'ן געברויך •

עקסטערע אריינגאנג און ארויסגאנג •

סאפיסטיקירטע קאמפיוטער סיסטעם אז מ'זאל דארפן וואס ווייניגער ווארטן •

נאך פארשידענע מעלות, אז ס'זאל זיין דאס בעסטע ברוחניות ובגשמיות. •

אוועקגעגעבן עולם הבא פאר א מקוה

מאור הייליגער דער אז צדיקים( ספר מפעלות )בשם דערציילט ווערט גנים מעין ספר אין

נישטא דארט ס'איז אז געהערט און ער האט איז אמאל אדורכגעפארן א שטאט, זי"ע עינים

קיין מקוה. ווען ער האט געפרעגט די שטאט מענטשן דערוועגן, האבן זיי געזאגט אז די שטאט

געפינט זיך אויף א בארג, און ס'איז זייער שווער דארט צו גראבן א מקוה.

האט דער מאור עינים געפרעגט: איז דא עמיצער וואס האט געלט, צו קענען באצאלן צו בויען

עינים דער מאור זיך עושר. האט געוויסן א אויף אנגעוויזן די שטאט מענטשן א מקוה? האבן

זיין )דעם מאור עינים'ס( גאנצן חלק געוואנדן צום עושר און אים געפרעגט צי פאר'ן פרייז פון

לעולם הבא, איז ער גרייט צו בויען א מקוה? יענער האט גלייך גערן מסכים געווען.

א שטר אונטערגעשריבן גלייך האט ער מינוט, קיין געטראכט נישט האט עינים מאור דער

כתוב וחתום, אז ער גיט אים אוועק זיין גאנצע חלק לעוה"ב, און יענער האט טאקע אויסגעצאלט

די קאסטן פון בויען די מקוה.

די מעשה איז א געוואלדיגע מוסר השכל איבער דעם חשיבות און וויכטיגקייט פון בויען א מקוה

לטהרתן של ישראל, און וואס צדיקים וקדושי עליון זצוק"ל האבן געהאט מסירות נפש דערוועגן.

12

צייכענוגנ פונעם צווייטן שטאק

13

צייכענוגנ פונעם דאך

14

א "מקוה טהרה" אין דער אלטער היים

עבר בכל מושב אידישן יעדן אין היים, אלטער דער אין

ופינה אויף די וועלט, איז די ערשטע זאך געווען א מקוה. עס

איז געווען א זעלבסט פארשטענדליכע זאך אז עס איז קיין

נישט מציאות אז ס'זאל קענען עקזעסטירן א אידישער ישוב

אין א פלאץ וואו ס'איז נישטא קיין כשר'ע מהודר'דיגע מקוה

טהרה. דאס איז דער יסוד בקדושתן של ישראל.

אין אלגעמיין איז דער מקוה געווען ווי א 'מעסטל', יעדעס

ישוב, יעדע איינציגע אידישע קהלה, האט געקענט געמאסטן

ווערן איר מעמד ברוחניות דורך די מקוה, אויב האט די קהלה

חומרות אלע לויט מהודרת מקוה א צוגעשטעלט געהאט

איז דאס געווען א סימן מובהק אז די קהלה איז א ערליכע

מדקדקים זענען מיטגלידער אירע און אפגעהיטענע, און

האט אבער אויב והמצוות, התורה ע"ד ומתנהגים במצוות

זיך אנגעזעהן שוואכקייטן בנוגע די מקוה; עס זענען געווען

געווארן, פארראכטן תיכף נישט זענען וועלכע מכשולות

אדער ס'איז בכלל נישט געווען ווער ס'זאל זיך אפגעבן אז די

מקוה זאל זיין אויסגעהאלטן, איז געווען א ריכטיגער סימן אז

די שטאט איז ווייט נישט אין ארדענונג.

אין יעדן מושב, דארף, שטאט, איז דער ערשטער תפקיד

אינעם איז די מקוה אז פארזיכערן צו געווען די קהלה פון

בעסטן צושטאנד ברוחניות ובגשמיות. די ספרי הפוסקים פון

די איבער בירורים און שאלות מיט פול זענען דורות אלע

פארשידענע שאלות וואס האט זיך געמאכט בהמשך הימים

אין די מקואות, זה בכה וזה בכה האבן די גדולי ישראל זי"ע

זאל יעדע אידישע שטאט אין אנגעוואנדן אלע מיטלען אז

דורות להעמיד השלימות, בתכלית ווערן געפירט מקוה די

ישרים ומבורכים זרע ברך ה' בדרך התורה והטהרה.

און טיפע א אלס באקאנט איז בכלל מקואות הלכות

שווערע מקצוע, אנגעהויבן פון די מקורות בדברי חז"ל און די

לענגערע סימנים אין שו"ע, יעדער מורה הוראה ווייסט פון די

פארשידענע שיטות און חומרות וואס גדולי הפוסקים האבן

אלס אריינגעלייגט בהלכות מקוואות, באזונדער איז באקאנט

די חומרות פון מרן הדברי חיים זי"ע וואס ער האט געהאט

שטארקע חומרות ווי אזוי א כשר'ע מקוה ברויך אויסזען.

מקואות אין אמעריקא

בימים מקדם האט אין אמעריקא געהערשט א געוואלדיגע

"רב לעבן, איר זענט

'איינגעטינקען' אין די מקוה"...

הצדיק הגאון פלעגט תקופה יענע אין

חכימא דיהודאי רבי מיכאל בער ווייסמאנדל

זצוק"ל מייסד וראש ישיבת נייטרא קומען

זייער פיל צום רבי'ן אדורכשמועסן דברים

העומדים על הפרק, ענינים וואס זענען נוגע

אידישקייט אויפצובויען כלל, צום געווען

אין אמעריקא.

אין איינע פון די שמועסן, האט דער רבי

א לאנגע צייט גאר שטארק משבח געווען

דער איז דאן מקוה. די פון געבוי דעם

שמועס אריבער צו אנדערע ענינים.

אינמיטן דעם שמועס האט דער רבי זיך

רופט ער און וויילע, א אויף פארטראכט

"אבער ז"ל, בער מיכאל רבי צו אן זיך

זיך ס'האט מקוה? די צו איר זאגט וואס

קענען דאס מ'וועט אז געגלייבט נישט

אויפשטעלן דא אין אמעריקא".

ווייטער האט ז"ל בער מיכאל רבי

תלמידי בשיחות שמועס דעם געצויגן

שפעטער מינוט עטליכע אבער חכמים,

דער זעלבע. דאס זיך אפגעשפילט האט

רבי פארטראכט זיך און רופט זיך אן מיט

א צהלת פנים, "זאגט, איר באגרייפט וואס

געמאכט מ'האט געטוהן? דא מ'האט

זיך כ'וואלט וואס אזאנס אמעריקא אין

כשר'ע א מיט געראכטן, נישט קיינמאל

מקוה".

גענומען ז"ל בער מיכאל רבי האט דא

דעם דרייסט און געזאגט פארן רבי'ן: "רב

לעבן, איר זענט ממש 'איינגעטינקען' אין די

מקוה. ס'איז דא נאך ענינים צו ערלעדיגן".

זי"ע האט זיך צושמייכלט, און דער רבי

האט "איר געענטפערט: לשונו בצחות

'איינגעטינקען' טאקע בין איך רעכט,

דערין, און טאקע נאר אזוי האב איך דאס

אהערגעשטעלט".

15

נאכגעלאזנקייט אין ענין פון טהרת המקוה. די וועלכע זענען געקומען אהער

אויסגעמישט געווארן שנעל ליידער זענען קריג וועלט צווייטע די בעפאר

מיט לעבנסשטייגער דא אין אמעריקא, און דאס הפקירות אין אלע ענינים

האט געבוזשעוועט און פארלענדט כל חלקה טובה.

האט אמעריקע וואס מיט אידישקייט אין חסרונות גרויסע די צווישן

צו געווען זעלטן איז די מקוואות. עס געווען דער מצב מיט איז גע'שמ'ט,

ווען זיין, אזוי אז צו ווי עס געהער אין אמעריקע א מקוה מהודרת טרעפן

צו אנגעהויבן האט זיידעס, און עלטערן אונזערע ציבור, היימישער דער

גרויס א אנגעזעען זיך האט אייראפא, אין חורבן נאכן אהער שטראמען

נחיצות אויפצושטעלן א מהודר'דיגע מקוה אין אלע היימישע געגנטער וואו

אידן האבן זיך באזעצט.

עס איז גענוג מעתיק צו זיין די הייליגע ווערטער וואס רבינו הק' בעל דברי

יואל זי"ע האט געזאגט ביי די "אסיפה כללית" ביום א' פר' עקב שנת תש"י

אין זיין קליין ביהמ"ד אויף 500 בעדפארד עוו. איבער דעם נחיצות פון מייסד

זיין די מוסדות הק', וואס איז דאן געווען עומד על הפרק, ובתוך דבריו האט

דער רבי זי"ע געזאגט וזל"ק:

"בעוה"ר אנו רואין זאת במדינה זו באמעריקא, שבאו לכאן במרוצת

השנים הרבה אנשים טובים וישרים שומרי תורה ומקיימי מצוות, אבל

במשך הזמן נמשכו אחרי ההמון, ובעוה"ר אנו רואים מה עלתה בידם,

שהלכו מדחי אל דחי, ולא הצליחו להעמיד דורות כשרים ונאמנים.

"כמה כואב הלב אם מתבוננים על דבר המצב הרוחני הירוד והשפל

ושלמים יראים אנשים הרבה לכאן באו הלא אמעריקא. במדינת פה

עוד היו האבות במצוות. ומדקדקים חכמים תלמידי מדינות. מכמה

עם נעשה מה להם. עלתה מה חזי ופוק תורה. ולומדי תורה שומרי

בניהם וצאצאיהם. איפוא הם הצאצאים והדורות של היהודים החרדים

הנ"ל. הלא כמעט רובם נמחקו כליל, נאבדו מעם ישראל והתבוללו בתוך

ישראל. פחד ויאבדו מתוך קהל עדת רובם כמעט ספו תמו הסביבה.

ורעד תאחז את כולנו בראותינו מה נעשה עם היהודים ההם שבאו הנה.

ומורא עולה על ראשינו כאשר אנו נמצאים במדינה קשה זו, ארץ אוכלת

יושביה, ואנו צריכים לטכס עצות שלא נאבד ח"ו, ושנוכל להתגבר על

כל הנסיונות הקדשים ופגעי הזמן בעזרת הבורא ית'.

"והסיבה להירידה הנוראה הזאת היא בגלל שלא שמו ראשם ורובם

לדאוג לחנוך של בניהם וצאצאיהם, גם לא דאגו לטהרת וקדושת ישראל

יסוד שזהו הכשרות, בתכלית כשרות מקוואות להקים הצורך, ככל

ושומרי תורה בני לגדל הצליחו לא ולכן ישראל, של וקדושתן טהרתן

מצוות בשלימות".

אזוי שרייבט אויך רבינו הק' זי"ע אין א תשובה פאר הגה"צ העלמעצער רב

זצ"ל, )שו"ת דברי יואל סי' נ"ט אות ז'(, וזל"ק:

ובאמת שמה שלא השתדלו המנהיגים במדינה ]זו[ בעניני המקוואות,

זה אחד מן היסודות העקריים שהיא לירידה נוראה כ"כ, כי יען שהמה

בני הנדה ר"ל, טומאה גוררת טומאה, והרבה מזרעם המובאים לישיבות

ומלמדין אותם תורה, וצריך לחוס על נפשם לשומרם שלא יהיו בני הנדה,

אף הקב"ה מטהר את

ישראלכלל ישראל ווערט אנגערופן

תהיו. קדושים קדוש. עם אן

כי עם קדוש אתה לה'. אבער

ס'איז וואס אין מעסטל דער

די פון טהרה די אנגעוואנדן

די אין מקוה די איז שטאט,

מושג גאנצער דער שטאט.

וואס וטהרה, קדושה פון

המשך דעם פארזיכערט

הדורות בטהרה איז בלויז דורך

די טהרת המקוה.

16

דעם גאנצן אונטערנעמונג, ער איז געשטאנען על המשמר

על כל דבר קטן וגדול אז עס זאל געבויעט ווערן לויט זיינע

פארשריפטן, און לויט אלע חומרות ודקדוקי הלכות.

די מקוה איז געווען אין פיבערהאפטיגע פלענער, עס איז

זענען עס וויבאלד הפועל. אל הכח מן ארויס נישט אבער

געווען פארשידענע קהלות אינאיינעם אין די אונטערנעמונג,

און נישט אלע זענען געווען אזוי דערביי מיט די אלע חומרות

דער איז פארלאנגט, האט זי"ע רבי דער וואס והידורים

גאנצער פלאן איז געווארן אויס.

דער רבי זי"ע האט דערפון געהאט גרויס צער און עגמת

איז מקוה די פון פלאן דער אז געזען האט ער ווען נפש

נישט צושטאנד געקומען. ער האט מאמענטאל נישט געזען

פאר זיך קיין וועג וויאזוי ער זאל קענען אויפשטעלן א מקוה

מהודרת, ווידעראום איז נישט געווען קיין געדאנק אז אונזער

ציבור זאל נוצן א מקוה וואס זאל נישט האבן אלע חומרות

והידורים וואס נאר מעגליך.

קיין נישטא איז עס אז געזען זי"ע רבי דער האט דאן

צווייטע ברירה, נאר ער מוז זיך נעמען צו די עבודה פון אליינס

וואו ער זאל קענען בויען טרעפן א פלאץ, א מקום מוכשר,

בדרכי זיך פירן וועלכע קהלתו בני פאר מקוה, אייגענע אן

התורה והטהרה תחת צל קדושתו.

תשי"ב: די מקוה אין "נעפ מענשאן"

אין אנהויב יאר תשי"ב לפ"ק איז געלונגען פאר קהל יטב

550 אויף מענשאן' 'נעפ בנין גרויסן דעם אפצוקויפן לב

וואו עס איז איינקוואטירט געווארן דער בית בעדפארד עוו.

המדרש מיט די ישיבה. דאן האט דער רבי תיכף צוגעטרעטן

לאנשים מקואות מהודר'דיגע אויפבויען פון עבודה די צו

ונשים, אינעם הונטערשטן שטאק פונעם בית המדרש.

די מקוה איז געבויט געווארן גענוי לויטן רבי'נס פארשריפטן

וויאזוי ער האט באפוילן און אנגעצייגט, דער רבי זי"ע האט אין

געווען אין הלכות מקוואות, יענע תקופה גאר אסאך עוסק

בחורים די מיט אינאיינעם געלערנט דאס האט ער און

בירורי פארשידענע געווען מברר און הישיבה, תלמידי די

הלכות אין די ענינים. במשך די גאנצע תקופה האט דער רבי

איבערגעשמועסט די אלע ענינים מיט די גדולי תורה והוראה,

און דורכדעם אויסגעארבעט גענוי ווי אזוי עס איז געווען רצון

קדשו, ווי אזוי די מקוה זאל געבויעט ווערן.

די נעבן איינע געבויעט געווען זענען מקוואות, צוויי די

צווייטע, און די בורות זענען געווען די זעלבע, אז די מי גשמים

והי' אפשרות לקרב הרבה מזרעם לתורה ולקדושה, אבל

הולדה בטהרה נחוץ מאוד לזה.

תש"ז: רביה"ק זי"ע קומט קיין אמעריקא

אין חודש תשרי תש"ז לפ"ק איז רבינו הק' זי"ע אנגעקומען

קיין אמעריקע, דער רבי זי"ע זעלבסט איז געווען צוקלאפט

און צובראכן, עלנד און איינזאם, אן זיינע חסידים און תלמידים.

דא מוז רבי דער אז צו פירט הסיבות כל מסבב דער

פארבלייבן, און באלד דערזעט דער רבי דעם עול וואס פאלט

ארויף אויף זיינע פלייצעס איבער דעם פליכט אויפצושטעלן

דאס אידישקייט אין אמעריקע.

אין אידישקייט 'אויפשטעלן פון עול גאנצער דער

אמעריקע' איז געליגן אויפן רבי'נס פלייצעס, צוצושטעלן די

פארהארטעוועטע אמעריקע, דער מקור הזוהמה והטומאה

וואס אין דער אלטער היים האט מען געציטערט בלויז פאר

דעם נאמען, אז זי זאל זיין ראוי צו זיין די לעצטע סטאנציע

ארגינעלע איבערצופלאנצן גלות, אין קינדער אידישע פאר

אידישקייט אז זאל נאך קענען עושה פירות זיין מיט ערליכע

דורות.

און וויליאמסבורג, אין באזעצט זיך האט זי"ע רבי דער

אנגעהויבן זיין ברייט פארצווייגטע עבודת הקודש וואס אירע

ליכטיגע שטראלן האט געווארפן אירע שאטנס לארץ ולדרים.

דער רבי האט דא אנגעהויבן אויפצושטעלן א אייגענע קהלה,

מוסדות הקדושים, און זיינע טעטיגקייטן האט זיך צושפרייט

אויף איבעראל מיט פארצווייגטע פעולות להעמיד הדת על

תילה.

תש"י: דער פלאן פון די צענטראלע מקוה

זעלבסט פארשטענדליך אז איינע פון די צענטראלע פעולות

וואס דער רבי זי"ע האט זיך דאן שטארק אריינגעלייגט איז

זאל שטיין וואס א מקוה מהודרת אויפשטעלן געווען דאס

אלע לויט אויסגעהאלטן ציבור, היימישן פארן פארפיגן צו

חומרות והידורים וואס איז אנגענומען ביי ערליכע אידן.

אין יאר תש"י לפ"ק איז אויפגעקומען א פלאן צו בויען א

אין קהילות חרד'ישע אלע דורך מקוה צענטראלע גרויסע

געווען זי"ע רבי דער איז פארשטענדליך ווי וויליאמסבורג.

פון התיכון בריח דער געווען און פארמישט שטארק גאר

17

זענען דורכן זעלבן צינור אנגעקומען צו ביידע בורות, אזוי איז געווען מורא'דיגע

הידורים אריינגעארבעט אין די מקוה, אז דער רבי איז גאר שטארק צופרידן

געווען מיט די מקוה מהודרת וואס ער האט זוכה געווען אויפצושטעלן.

"ביי 'די' מקוה האב איך נישט מסיח דעת געווען "...

עס איז שווער אראפצוגעבן ווי ווייט דער רבי זי"ע איז געווען פאראינטערעסירט

אין די מקוה, און ווי ווייט ער האט זיך דערפאר אוועקגעגעבן במשך די גאנצע

ווינטער תשי"ב. יעדע זיך געצויגן, וואס דער געבוי פון די מקוה האט צייט

געמוזט ס'האט און רבי'ן מיטן דורכגעשמועסט ווערן געמוזט האט שריט

גענומען ווערן חוות דעת קדשו אין יעדן ענין. נישט איינמאל האט דער רבי

וויאזוי פרט יעדעס באטראכט און בעיסמענט אינעם אראפגעקלעטערט

פיר שטאק די ארויפגעקלעטערט ער אויך האט ווי געמאכט, ווערט דאס

ביז'ן דאך פונעם בנין, וואס פון דארט האט מען באהאפטן דעם צינור פון די

מי גשמים, און אנגעצייגט גענוי וויאזוי מ'זאל אלעס אדורכפירן.

עס רעדט פאר זיך די פאלגענדע געשיכטע:

אין לויף פון די יארן האט זיך געמאכט אז מ'האט געדארפט פאררעכטן

א קלייניגקייט אין די מקוואות. ווען די ארבייטער האבן זיך גענומען ארבעטן

ביי די בורות האבן זיי קודם פארראכטן די מקוה לאנשים וואו זיי האבן זיך

אנגעטראפן אין אומפאראויסגעזענע שוועריגקייטן, און זיי האבן זיך גאר א

לאנגע צייט געמוטשעט דאס צו פאררעכטן און אהערשטעלן די מקוה על

זיי זענען אריבער צו פאררעכטן די זעלבע זאך ביי די ווען כנה ועל מכונה.

נישט זיך ס'האט און גלאטיג אדורך אלעס איז טהרה מקוה די פון זייט

געמאכט קיין שום פראבלעם.

ווען די ממונים פון די מקוה זענען געגאנגען זיך שואל עצה זיין מיטן רבי'ן

זיך האבן וואס פראבלעמען פרישע די זיין מתקן צו וויאזוי הלכה בדבר

האט דער רבי זיך אנגערופן: "וואס

זאל איך טוהן, ווען מ'האט געבויט די נשים מקוה, האב איך נישט מסיח

דעת געווען איין רגע דערפון, אבער ביי די

מענער מקוה האב איך יא מסיח דעת

געווען"...

נעפ מענשאן

פארזעצונג אויף זייט 20

18

"סוגיא יענע ביי געווארן דורכגעטוהן זענען מקצועות טיפע און שווערע עטליכע

שיעורים, די תלמידים פון יענע תקופה געדענקען ווי מ'האט דעמאלט עוסק געווען א

לענגערע צייט פון צוויי דריי זמנים אין הלכות מקואות, וואס דער לימוד איז געגאנגען

דירעקט לאסוקי שמעתתא אליבא דהלכתא, הלכה למעשה, וואס איז דאן געווען א דבר

בויען א מקוה טהרה צו געווארן א פלאן איז אונטערגענומען ווען עס העומד על הפרק

דעמאלט און וויליאמסבורג, אין

די אויפגעשטעלט רבי דער האט

דעם נעבן סט. ראס אויף מקוה

בחורים די האבן המדרש, בית

סוגיא, ביי הלכות די געלערענט

רבי דער האט ענינים די אין און

געזאגט זיינע שיעורים.

מען וואס תקופה די "אין

אין סוגיא די דורכגעלערנט האט

מקוואות, האט מען זיך נאך יעדע

אין געווען מעמיק צייט שטיק

ברייט די אין מקצוע צווייטע א

פארצווייגטע סוגיות פון מקוואות,

ניצוק נוטפין, געלערנט מען האט

נאך, און שאובין, קטפרס, חיבור,

דער פלפול התורה איז גאר גרויס געווען, דער רבי אליין איז גאר שטארק פארטוהן געווען

אין די סוגיא'ס.

"עס געדענקן די תלמידים ווי עס איז געווען אמאל ווען ס'איז געווען די מדובר איבער א

מקוה פון "קונסט אייז", און איינע פון די בחורים האט געוויזן פארן רבי'ן וואס אין שו"ת עצי

חיים )חיו"ד סי' כ"ב( זעהט אויס להיתר, האט דער רבי מברר געווען דעם גאנצן ענין קלאר

די פרחי תלמידי חכמים לערנען

מקוואות

אין די תקופה וואס מען האט דורכגעלערנט די סוגיא אין מקוואות,

האט מען זיך נאך יעדע שטיק צייט מעמיק געווען אין א צווייטע מקצוע אין די ברייט פארצווייגטע סוגיות פון מקוואות, מען האט געלערנט נוטפין,

ניצוק חיבור, קטפרס, שאובין, און נאך, דער פלפול התורה איז גאר גרויס געווען, דער רבי אליין איז גאר שטארק פארטוהן

געווען אין די סוגיא'ס

19

ווי עס קען נישט זיין קיין וועג להיתר, און צומארגנס ביים פארלערנען האט דער רבי

קלאר געמאכט אז דער עצי חיים ז"ל האט נישט געשריבן די תשובה להלכה נאר

ווי דער עצי חיים איז ל"ע נפטר געווארן אינגערהייט האט בדרך פלפול, נאר אזוי

עס דער דרוקער בטעות אריינגעלייגט אין די תשובות. )ועי' בשו"ת דברי יואל חיו"ד

סי' מ"ד וסי' ע"א(.

"עטליכע תשובות להלכה אין הלכות מקוואות וואס דער רבי האט זיך געשריבן

מיט רבנים, איז געשריבן געווארן אין יענע תקופה וואס מען האט די סוגיא געלערנט,

און זענען שפעטער געדריקט געווארן אין שו"ת דברי יואל.

"עס פלעגן זיצן אין בית המדרש א צאל יונגעלייט וואס זענען במשך דעם גאנצן

טאג געזעצן אין בית המדרש און געלערנט בהתמדה וואס דאס האט פיל צוגעגעבן

צום התמדת התורה אין די ישיבה. ווי למשל דער וואדקערטער רב הגה"צ ר' אלי'

פאללאק ז"ל אן איידעם ביים ראש ישיבה דער שאפראנער רב ז"ל און א תלמיד

חביב פון רבי'ן נאך פון סאטמאר, הרה"ג רבי משה דוב וויינבערגער שליט"א פאיער

רב, הרה"ג ר' שמואל זיינוויל גאלד ז"ל, הרה"ג ר' אברהם לייטנער )שליט"א( ]ז"ל[,

הרה"ג ר' נתן יוסף מייזעלס )שליט"א( ]ז"ל[, און נאך אזעלכע תלמידי חכמים ובני

תורה, וואס האט היבש צוגעגעבן צום שיינקייט און פראכט פון די ישיבה.

"דער רבי האט געהייסן די יונגעלייט אז זיי זאלן עוסק זיין אין הלכות מקוואות, און

זיי זענען דעמאלט דעם רבי'ן צוניץ געקומען בעת דער רבי האט געבויעט די מקוה

טהרה אויף ראס סט".

)ספר "מבצר תורה ויראה" ח"א(

20

רבי'ן דעם זיי דערציילט פארן די מקוה, האבן אין געשאפן

אינאיינעם דאך זענען וואס מקוואות ביידע אז וואונדער

געבויט פונדעסוועגן איז פון איין זייט פיל מיט פראבלעמען

וואס קומען אונטער, און ווידער ביי די מקוה טהרה גייט אלעס

אזוי גלאטיג אן קיין שום פראבלעמען.

ווען טוהן, איך זאל "וואס אנגערופן: זיך רבי דער האט

מ'האט געבויט די נשים מקוה, האב איך נישט מסיח דעת

געווען איין רגע דערפון, אבער ביי די מענער מקוה האב איך

יא מסיח דעת געווען"...

די הייליגע ווערטער רעדן פאר זיך.

ואסף איש טהורהאט מקוה די פון טייל פינאנציעלן דעם אין אויך

האט רבי דער געווען. בעול נושא שטארק גאר רבי דער

ציבור פונעם פארלאנגט און געפאדערט אומאויפהערליך

אז מ'זאל זיך באשטייערן מיט גרעסערע סכומים לטובת די

מקוה, ער האט אויך ארויפגעלייגט א חוב אויף יעדן מאנ"ש

זאל געבן א באשטימטן סכום פאר די מקוה.

כשר'ן די מקוהווען די מקוה איז ענדליך פארטיג געווארן האט דעם רבי'נס

שמחה נישט געהאט קיין גרעניץ, אז ענדליך האט מען זוכה

פארן הידורים אלע מיט מקוה א אהערצושטעלן געווען

ציבור, וסמוך לבו בטוח אויף די ווייטערדיגע המשכת הדורות

בטהרה.

דער רבי זי"ע איז געקומען אין באגלייטונג פון הגאון הצדיק

רבי וויען, הגה"צ יראים זצ"ל אבד"ק עדת יונתן שטייף רבי

כ"ק מרן און רב, אויוואר'ער דער זצ"ל מייזליש יוסף משה

מקוה. די זיין מכשיר זי"ע, משה ברך בעל הגה"ק רבינו

אנצוקומען צום צינור פון די מי גשמים האט מען געדארפט

האט דארט פון און בנין, דעם פון דאך אויפן ארויפצוגיין

מען נאך געדארפט ארויפגיין מיט א לייטער נאך א שטאק

פערטן צום אנגעקומען מ'איז ווען צינור. צום אנצוקומען

שטאק פונעם בנין דארט וואו די בחורים פון די ישיבה האבן

צו שמייכל א מיט אנגערופן רבי דער זיך האט געלערנט,

אראפזעצן דא זיך "לאמיר זצ"ל, שטייף יונתן ר' הגה"צ

אפרוען ווייל מיר ברויכן קריכן נאך צוויי שטאק"...

"שמירת עינים" ביז צו די מקוה...

די פון המדרש בית צום באהאפטן געווען איז מקוה די

געווען אויף די מקוה איז צו זייט, און דער אריינגאנג מזרח

שטיגן געווען איז אריינגענג צוויי די צווישן עוו. בעדפארד

איז מעגליך גאס די דורך נאר און די מקוה, צו אראפצוגיין

געווען אריינצוגיין אין די מקוה, דורכן בית המדרש האט מען

נישט געקענט גיין. עס איז באקאנט וואס דער רבי האט זיך

אמאל אויסגעדריקט ווען ער האט גערעדט איבער שמירת

עיניים אויף די גאס האט זיך דער רבי אויסגעדריקט "אפילו

81 אנשטאט 18!...זיך איז עס וואו משניות סיום ביים זי"ע, יו"ט קדושת בעל הגה"ק מרן פון דהילולא יומא די אין ווינטער, סוף

צוזאמגעקומען דער ציבור, האט דער רבי גאר שטארק מאריך געווען אין די דברות קודש אז מ'זאל זיך באשטייערן

פאר די מקוה.

דעם פאלגענדן טאג האט דער רבי זי"ע זיך פערזענליך אראפגעזעצט אין בית המדרש ביים טישל און גענומען די

נתינות ביים ציבור, און געשריבן רעסיטס.

עטליכע גאר אינטערעסאנטע אנעקדאטן איז פארבליבן ביי די חסידים פון יענע ערשיינונג, צו זען ווי דער רבי זיצט

ביים טישל און שרייבט די רעסיטס, וואס דאס איז געווען דאס איינציגסטע מאל וואס דער רבי איז פערזענליך געזיצן

און אפגענומען די נדבות ביים ציבור אין ביהמ"ד.

ביי איין פאל ווען א איד מאנשי שלומינו האט דערלאנגט פארן רבי'ן דעם סכום פון אכצן דאללער, האט דער רבי

אויסגעשריבן דעם רעסיט אויף "81" דאללער. ווען דער איד האט זיך געוואונדערט דערויף און אנגעצייגט דעם רבי'ן

אז די נומער'ן זענען געשריבן פארקערט )פון רעכטס צו לינקס(, האט דער רבי זיך אנגערופן מיט א שמייכל, "שרייבן

דארף מען אויף פארקערט"?... )פון לינקס צו רעכטס(.

21

צו גיין פון דא ביז צו די מקוה ברויך מען אויך האבן אסאך סייעתא דשמיא

אז מען זאל צוריק קומען דער זעלבער וואס מען איז ארויסגעגאנגען".

איבער אנשי שלומינו ציבור פונעם דינסט צום געשטאנען איז די מקוה

צוואנציג יאר, ווי אויך פאר אלע חרדי'שע ערליכע משפחות איבער די שטאט

וועלכע פלעגן אלע קומען נאר אין די סאטמארע מקוה.

דינען צו זצ"ל רב שאפראנער דעם הגה"צ אויפגענומען האט רבי דער

אלס דער משגיח און מורה הוראה אויף די מקוה. דער שאפראנער רב האט

ערליך געהאלטן דעם תפקיד איבער פופצן יאר ביז צו זיין פטירה שביעי של

פסח תשכ"ט, וואס דאן איז אויפגענומען געווארן הגה"צ דער קאפישער רב

זצ"ל אלס מורה הוראה און משגיח אויף די מקוה.

תשל"ג: די מקוה אין זופניק

בית אונטערן מקוה די און צואוואקסן, זיך ציבור דער איז יארן די מיט

המדרש האט שוין נישט דערהאלטן דעם גרויסן געברויך פונעם ציבור וואס

האט זיך שטארק פארמערט. מיט די צייט האט דער ביהמ"ד זיך אוועקגעצויגן

פון ראסס סט. און מ'האט דעם בנין געדארפט אראפווארפן, און גלייכצייטיג

באלד בויען א פרישע מקוה טהרה.

דאן איז הנגיד המפורסם בונה ומקים עולמות של תורה רבי ישראל זופניק

ז"ל געקומען מיט א פארשלאג. היות ער האט אין יענע צייט אויפגעבויעט

און איסט. סטריט וויליאמסבורג פון גאס די אויף בנינים גרויסע עטליכע

זופניק, בניני תורה תלמוד די און אברכים התאחדות די פאר סט., קיעפ

איז ער גרייט אויך צו פינאנצירן די אויסגאבן פון די מקוה טהרה וואס זאל

געבויעט ווערן אין די אונטערשטע שטאקן פון די געביידעס.

געוואלדיגע א מיט געווארן אויפגענומען געווארן איז פארשלאג דער

שמחה ביי די הנהלת הקהלה וועלכע האבן זיך דערזעען מיט א געוואלדיגע

לעזונג צו דעם געברויך, און זיי זענען אריבער צום רבי'ן זי"ע אים דערציילן די

גוטע בשורה, אז ר' ישראל זופניק איז גרייט אויסצוצאלן די גאנצע מקוה.

דער רבי איז נישט מסכים!

ווי פארוואונדערט איז די הנהלת הקהלה געווארן ווען דער רבי האט דעם

זיין פארשלאג דראסטיש אפגעווארפן. דער רבי האט קלאר ארויסגעזאגט

פארלאנג אז די מקוה זאל געבויעט ווערן דורך קהל אליין, בנדבת לבם פון

אלע בני הקהלה. דער רבי האט אנגעגעבן זיין מאטיוו אז ער וויל אז די מקוה

זאל געבויעט ווערן לויט אלע הלכה'דיגע פארשריפטן מיט די פילע חומרות

והידורים, און ס'קען נישט זיין אז א יחיד זאל דאס באצאלן און א דעת בעלי

בתים זאל האבן די מיינונג איבער די מקוה!

ווען די הנהלת הקהלה האט פרובירט צו איבערצייגן דעם רבי'ן אז די מקוה

שטייט אונטער די פולשטענדיגע אויפזיכט פון די דיינים און מורי הוראה, און

אז דער חשוב'ער נדבן האט נישט קיין שום שייכות מיטן סדר און אופן ווי

אזוי די מקוה זאל געבויעט ווערן, האט דער רבי פונדעסוועגן פארלאנגט אז

די מקוה זאלן מערערע מיטגלידער פון די קהלה נעמען א טייל, און נישט

"ער נוצט נישט 'מיין' מקוה"!

קלינגט אינטערעסאנט ווי

איד א ווען עפיזאד דער

יארן לאנגע האט וועלכער

האבן צו געווען זוכה נישט

פלעגט ער און קינדער, קיין

אז רבי'ן ביים זיין מפציר פיל

דער רבי זאל אים מבטיח זיין

א גיכע ישועה, האט אים דער

זאל "וואס געטוהן זאג א רבי

נישט ניצט איר אז טוהן איך

מיין מקוה...".

22

די די גאנצע סכום פון ר' ישראל זאל אליינס אויסצאלן אז

חלק נוטל א געווען טאקע איז ישראל ר' הוה וכך מקוה.

בראש אבער אויך הונדערטער אנדערע אידן מאנ"ש האבן

בייגעשטייערט מנדבת לבם פאר די מקוה.

יעדער זאל נוצן די מקוה

גאר האט זי"ע רבי דער

שטארק געפאדערט אז יעדער

נאר באניצן צו זיך מחויב איז

איז וואס מקוה די אט מיט

זיינע לויט געווארן געבויעט

אנווייזונגען.

אז געוואלט האט רבי דער

יעדער איינער נישט קיין חילוק

די ניצן זאל קרייז וועלכע פון

מקוה, גאר שטארק האט דער

צו הערן אז רבי הנאה געהאט

אפילו אזעלכע וואס אנגעהערן

בכלל נישט צו אונזערע קרייזן,

אויף שטובער זייערע פירן און

ווי סטאנדארט שוואכארן א

פון פארלאנגט האט רבי דער

אנשי שלומו, פונדעסוועגן האבן

זיי געניצט די סאטמארע מקוה.

מקוה די פאר איינשאפן געהייסן אפילו האט רבי דער

אונזערע פאר וואס דעם טראץ איינריכטונגען, ספעציעלע

נישט ס'איז און איבריג גענצליך דאס איז קרייזן היימישע

מ'זאל אז געהייסן רבי דער אבער האט געווארן, באניצט

דאס קויפן און איינשטעלן אין די מקוה כדי אז אפילו די מער

מאדערנע קרייזן זאלן זיך נישט צוריקהאלטן פון קומען אין

די מקוה.

א מקוה איז נישט קיין פארדינסט

ז"ל כ"ץ אברהם ר' הרה"ח דערציילט האט פלא ענין א

דער לאנגיעריגער מנהל פון די מקוה טהרה, אז אמאל האט

אים דער רבי געלאזט רופן און פון אים פארלאנגט אז ער זאל

אים גענוי אפשרייבן אלע הוצאות און הכנסות פון די מקוה

זענען עס אויב גענוי זעען קענען זאל ער כדי יאר, איבערן

בכלל דא פארדינסטן פון די מקוה, און וואס די פארדינסטן

אויפן אראפגעשריבן גענוי אלעס האט אברהם ר' זענען.

מקוה די אז חשבון דער אויסגעקומען איז עס און פאפיר,

מאכט ריוח עטליכע דרייסיג דאללער א יאר, לויטן סכום פון

יענע יארן.

דער רבי איז נישט צופרידן געווען דערפון, ער האט גענומען

דעם חשבון און דאס עטליכע מאל איבערגערעכענט, ביז ווען

ער האט איבערגעצייגט פאר ר' אברהם אז דער חשבון איז

נישט געווען ריכטיג, נאר אדרבא, די מקוה דערלייגט יערליך

א געוויסן סכום.

אים רבי דער דאן האט

בארוהיגטערהייט, געזאגט

טאקע איך האב "דאס

געוואלט, איך וויל ווייזן אז א

מקוה איז נישט קיין רווחים.

א איד פון בארא פארק איז

עצה שואל געקומען זיך

עפענען וויל ער אז זיין

אים זאל וואס מקוה א

ברענגען פרנסה, האב איך

איבערווייזן געוואלט אים

אז א מקוה ברענגט נישט

ס'זאל כדי פרנסה קיין

נישט ווערן קיין שפיל'עכל

זאלן מענטשן וואס מיט

וועלן פארדינען געלט, וואס

מכשולות און פראבלעמען מאכן זיך וועט אויב דורכדעם

וועט מען זוכן אלע קולות כדי זיך צו שפארן געלט, א מקוה

טאר נישט זיין קיין ביזנעס מיט וואס מען פארדינט געלט!".

דער רבי האט דאס ענין פון די מקוה געהאלטן פאר איינע

און ער האט דאס שטארק אויפטוען גרויסע גאר זיינע פון

באגלייט און אויפגעפאדערט אז נאר דאס זאל געניצט ווערן

דורכ'ן היימישן ציבור.

תשנ"ח: שיפוץ המקוה ע"י כ"ק מרן

רבינו הגה"ק שליט"אזעקס און צוואנציג יאר זענען דורכגעלאפן זינט תשל"ג!

די אין אפגעשפילט זיך האבן געשעענישן אסאך גאר

יארן, דור הולך ודור בא, קינדער זענען געווארן טאטעס, און

אינגעלייט זענען געווארן זיידעס, דער ציבור איז זיך צואוואקסן

דריי און פיר פאכיג, אלעס האט באקומען א פנים חדשות,

Address New York 11211

11211 - Google Maps http://www.google.com/maps?f=q&source=s_q&hl=en&geocode=&q=1...

1 of 1 5/14/2009 4:49 PM

23

איבעראל האט זיך אלעס געטוישט, אבער נישט אין די מקוה...

והותר מיט די געווען וואס איז די צימערן דער מציאות האט באוויזן אז

דאס האט פארשטענדליך ווי און מהכיל, צר געווארן איז צוריק, יאר 26

געברענגט צו גאר אסאך אומאנגענעמליכקייטן.

פלענער פארשידענע באטראכט אין גענומען האבן הקהלה הנהלת די

זיך מ'האט וואס נאכדעם אבער מקוה, די פון איבערבוי דעם איבער

אנגעשטויסן אין פארשידענע שוועריגקייטן, האט דאן כ"ק מרן רבינו הגה"ק

שליט"א ]דאן אב"ד ור"מ קרית יואל[, זייענדיג דער שליח נאמן פון מר אביו

מרן רבינו הגה"ק זי"ע אין אלע עניני הקהלה, אונטערגענומען דעם גרויסן עול

צו טוהן די נויטיגע שריט לטובת די מקוה.

הוצאות. גרויסע גאר אין אריינציען וועט דאס אז געזען באלד מ'האט

א צו אויסקומען וועט דאס אז גערעכנט מען האט שאץ ערשטן אויפן

אויך גענומען רבי שליט"א האט באלד )מיליאן דאללער(. דער 1,000,000$

זיך אהערצושטעלן די גאנצע אסטראנאמישע סומע.

"ר' יצחק, וואס וועט זיין מיט די מקוה?"...

ס'איז ווען גרויסער מעמד א איז פארגעקומען בעומר תשנ"ח ל"ג ביום

ראסס אויף יואל" "עטרת תורה תלמוד די פון בנין דער געווארן נתחדש

ווען געווען דאן גאר א שיינער מעמד ברוב עם הדרת מלך סטריט. ס'איז

טויזנטער תינוקות של בית רבן האבן אריבערמארשירט צו זייער נייעם בנין.

אויפן וועג צוריק איז מרן רבינו הגה"ק בעל ברך משה זי"ע געגאנגען אין

הקהל, ראש ס. הי"ו ראזענבערג יצחק מו"ה הנגיד הרבני פון באגלייטונג

און ער האט געוויזן פארן רבי'ן דעם געבוי פונעם בית המדרש הגדול וואס

איז דאן אנגעגאנגען אין פולן טעמפא, אין וועלכען ר' יצחק איז געווען דער

גאנצער רוח החיים. ער האט געבעטן פונעם רבי'ן אז דער רבי זאל אנווינטשן

אז מ'זאל דאס בקרוב ענדיגן. האט דער רבי זי"ע זיך געגעבן א שטעל אפ,

און זיך אנגערופן: "אבער ר' יצחק, וואס וועט זיין מיט די מקוה?!".

מקוה די פון ענין דאס שטארק ווי געזען דאן האבן הקהלה ראשי די

ליגט ביים רבי'ן אויפן הארץ, און ווי שטארק ס'איז דאס נחיצות דערפון, איז

די איבערבויען אין כוחות אלע מיט צוצוטרעטן באלד געווארן באשלאסן

מקוה.

אויפן פארלאנג פון רבינו שליט"א איז דאן נתמנה געווארן א וועד פון בעלי

די מקוה: ה"ה מו"ה נוגע געווען איז וואס ענינים אויף אלע בתים חשובים

יעקב הכהן גליק הי"ו גבאי, מו"ה יצחק ראזענבערג הי"ו, מו"ה שמואל דוד

צוגאב אין נאך. און הי"ו, פריעדמאן אהרן שלמה מו"ה הי"ו, מארקאוויטש

מאיר מו"ה הי"ו, שעהנפעלד אברהם טובי' מו"ה חשובים אברכים די צו

הי"ו גוטמאן יחיאל לב באה"ק, הרב יטב הי"ו מנהל מוסדות נפתלי פערל

זלקא מו"ה שלמה הי"ו, ווייס זלמן מו"ה שלמה התורה, קרן בישיבת ר"מ

מויזקאפף הי"ו. אויך איז נתמנה געווארן אלס מנהל פון די מקוה מו"ה עזריאל

יודא כ"ץ הי"ו אן אייניקל פון הרה"ח ר' אברהם כ"ץ ז"ל וועלכער איז נתמנה

דער מציאות איז אבער אז א קהלה

קדושה בישראל, ובפרט קהלתינו הק' מיט אירע

טויזנטער מיטגלידער, קען נישט און טאר

נישט עקזעסטירן אן א מקוה טהרה מהודרת,

וואס זאל שטיין אונטער די שטרענגע און

שטענדיגע השגחה פון א מורה הוראה מובהק

24

געווארן דורך רבינו הק' זי"ע אלס מנהל המקוה.

יאחז צדיק דרכו וטהר ידים יוסיף אומץ

)איוב יז ט(פון דאן אן איז דער רבי שליט"א געווען פולקאם אריינגעטוהן

אלע מיט אריינגעווארפן זיך האט ער טהרה. מקוה די אין

כוחות אין די עבודת הקודש צו שטיין על המשמר אז ס'זאל

תיקונים און והידורים חומרות פילע מיט ווערן געבויעט

בגדרי הצניעות, ווי ס'פאסט פאר אזא קהלה חשובה, לויט די

הייליגע הוראות פון רבינו הק' זי"ע.

דאן איז שליט"א רבי דער

מרן אביו מר פון הקודש בפקודת

זי"ע, משה ברך בעל הגה"ק רבינו

קיין אריינגעקומען רעגלמעסיג

גרויסע געשאפן און וויליאמסבורג

נאך וואך די מקוה. לצורך סכומים

וואך איז דער רבי שליט"א געקומען

נדיבים פתחי על אנקלאפן

סכומים גרויסע גאר אויפצוטרייבן

געלונגען ס'איז ביז מקוה, די פאר

צו שאפן די אסטראנאמישע סומע

פון בערך צוויי מילליאן דאללער, און

צום געווארן פארטיג איז מקוה די

דינסט פונעם ציבור.

די גוט נאך זיך געדענקט עס

וואס האלף" "שרי מסיבת גרויסע

חודש ראש פארגעקומען איז

ראוז פון זאלן די אין תשנ"ט סיון

פון באטייליגונג די מיט קעסטל,

כ"ק מרן רבינו הגה"ק בעל ברך משה זי"ע, וואו הונדערטער

אברכים האבן מנדב געווען דעם סכום פון 1,000$ און העכער

פאר די מקוה.

ווען מ'שפאצירט אדורך די שטובלעך אויפן צווייטן שטאק

אין די מקוה, זעט מען ווי אויף אלע טירן פיגורירן די נעמען

בלויז פון אנשי שלומינו וועלכע זענען דאן נענה געווארן לקול

קריאת הקודש פון רבינו שליט"א צו באשטייערן צימערן און

בורות טבילה אין די מקוה.

תשס"ח: צר לנו המקום

וואס קהלתינו הק' נאכדעם יארן די לעצטע פון לויף אין

הייליגע די אונטער ולתפארת צונויפגעוואקסן לשם זיך איז

נשיאות פון כ"ק מרן רבינו הגה"ק שליט"א, האט ווי נאטורליך

פרישע א בויען צו געברויך באלדיגער דער מיטגעזען זיך

מקוה טהרה.

אויב האט מען מיט עטליכע יאר צוריק געמיינט אז מ'וועט

ווי ביז יעצט, איז אבער דער מציאות קענען "אדורכשטיפן"

אז א קהלה קדושה בישראל, ובפרט קהלתינו הק' מיט אירע

טויזנטער מיטגלידער, קען נישט און טאר נישט עקזעסטירן

די אונטער שטיין זאל וואס מהודרת, טהרה מקוה א אן

שטרענגע און שטענדיגע השגחה פון א מורה הוראה מובהק,

מצב ברענעדיגער א זיך שפירט זעלבסט דעם צו וואס

באלדיגע געפאדערט האט וואס

עמערדזשענסי שריט.

די מיט הקהלה הנהלת די

רבינו מרן כ"ק פון צושטימונג

אז איינגעזען, האבן שליט"א

צו געברויך געוואלדיגער א ס'איז

מקוה, רחבות'דיגע נייע א בויען

בורות און צימערן מערערע מיט

די מיט אויסגעשטאט לטבילה,

וואס איינריכטונגען, באקוועמסטע

צוגענגליך, און בא'טעמ'ט זיין זאל

ווי שענער און באקוועמער, לתועלת

הענין.

די שטאט וויליאמסבורג

זיך דערזען דאס באזונדער האט

מקוה פרישע א בויען אין נחיצות

טהרה נאכדעם וואס דער היינטיגער

געאגראפישער אויסשטעל פון די שטאט וויליאמסבורג, האט

געגנטער, און גאסן צענדליגער פרישע אין אויסגעצויגן זיך

וואס נעמט אריין פרישע טויזנטער משפחות אין אלע עקן

פון דער שטאט, און דאס פארלאנגט א דערלייכטערונג אין

אויף די מקוה טהרה פון צו ערמעגליכן דאס באנוץ פלאץ

גאר א באקוועמען פארנעם.

צוועלף לערך היינט פארמאגט וויליאמסבורג שטאט די

חודש יעדן מיט און בליעה"ר, משפחות אידישע טויזנט

וואס ס'וואקסט דער ציבור ווערט גרעסער דער מאנגל אין

מקוואות. אפילו אזא שטאט ווי בארא פארק פארמאגט היינט

וועד קרן הבניןא געווען ממנה האט שליט"א רב דער

טהרה, מקוה די פאר הבנין" קרן "וועד

געטרייע עסקנים חשובים וועלכע האבן זיך

אריינגעלייגט אין די ארבעט, אויסצוארבעטן

די פלענער איבער דאס בוי פון די מקוה.

די חברי הוועד לייגן אריין א גאר שווערע

ארבעט בוי די אז פארזיכערן צו ארבעט

ווי פראצעסירט און צוגעגרייט ווערט

צייט זעלבע די צו אבער מעגליך, שנעל

נייע די בויען דאס אז פארשטענדליך איז

מקוה טהרה וועט אריינציען אין גאר הויכע

ציפערן און אסטראנאמישע סכומים, און זיי

זענען פארנומען צונויפצושטעלן די ריזיגע

פאנדן וואס פארלאנגט זיך פארן געבוי פון

די מקוה.

25

ה מהרה, א לעזרת ידידיך הועדה חוש אנעת צרה: יעו ב ראל מוש מקוה יש

)סליחות יום ד' עשי"ת(

מיר נויטיגן זיך אצינד אין גאר גרויסע סכומים געלט צו קענען צוטרעטן צום בויען די מקוה טהרה דקהלתינו הק'

צו פארזיכערן דעם ערליכן עתיד בטהרתן של ישראל מיט די גרעסטע הידורים און חומרותווערט א שותף אין בויען דעם מקום טהרה און געניסט פון די געוואלדיגע סגולות אויף ישועות און רפואות, בני חיי

ומזוני רויחיושאבתם מים בששון ממעיני הישועה

המקוה מושיע מכל צרותוזה בחינת המקוה שהוא שער העליון מחמשים שערי בינה, שהוא בחינות שכל ודעת עליון, בחינת חסד עליון ורחמים גדולים. ישראל מקוה שכתוב כמו הצרות, בכל מושיע המקוה כן ועל

מושיעו בעת צרה, כי הוא חסד עליון, שמושיע מכל הצרות.)יחזקאל כמו שכתוב הטמאות, מכל המקוה מטהר כן ועל יסורין 'אין כי וכו'. וטהרתם" טהורים מים עליכם "וזרקתי ל"ו(: בלא עוון' וכו' )שבת נ"ה(, ועל כן המקוה שמושיע מכל הצרות

ומכל היסורים, הוא מטהר מכל הטמאות ומכל החטאים. )ליקוטי מוהר"ן מהדו"ק סי' נ"ו(

26

פינף באזונדערע מקוואות, איז דאך א פארשטענדליכע זאך

אז די גרעסטע חרדי'שע קהלה אין די שטאט, קהל יטב לב

ד'סאטמאר, זאל האבן אן אייגענע מקוה מיט א שטרענגע

און שטענדיגע השגחה מעולה.

א ספעציעלע געברויך איז געקומען מצד הונדערטער נייע

תושבים אין יענע גענגטער, וואס די ווייטקייט פון די מקוואות

אין די שטאט ברענגט נאטורליכע שוועריגקייטן פון דארפן

גיין צומאל העכער א האלבע שעה, און די מורי הוראה ווערן

צו נוגע איז וואס שאלות פארשידענע מיט אנגעפרעגט

דאס דערלייכטערן צו ערמעגליכן צו וויאזוי שבת הלכות

דארפן נישט מ'זאל טובים, וימים בשבתות מקוה אין גיין

אפשטיפן א.ד.ג.

אומגלויבליכע הצלחה!באגלייט בברכת הקודש פון כ"ק מרן רבינו שליט"א האט

הגה"צ דער רב שליט"א אונטערגענומען דעם שווערן עול

פון וועד א געווארן נתמנה זענען עס מקוה. די בויען פון

חשוב'ע אברכים חברי הקהלה זיך צו באפאסן מיט די טאג

בנוי לתלפיות, די מקוה, טעגליכע ארבעט אהערצושטעלן

וואס זאל זיין לשם ולתפארת.

נאך א שטיק צייט וואס מ'האט געזוכט האט מען געטראפן

א פלאץ וואס האט אויסגעקוקט פאסיג פאר דעם צוועק,

וואו מ'האט שוין געהאט געשריבן קאנטראקט, אבער נאך

פארשידענע אדורכגעפירט מ'האט ווען צייט שטיק א

און מקח, פונעם צוריקציען געמוזט מען האט "טעסטס"

מ'איז געווען עטוואס פארלוירן און פארצווייפלט.

דשמיא סייעתא זעלטענע די אונטערגעקומען איז דא

בכוחו ובזכותו של אותו זקן רבינו הק' זי"ע, ווען ס'איז מיט

קויפן צו אונטערגעקומען שפעטער וואכן עטליכע קוים

א אויף טהרה, מקוה די בויען צו פלאץ גרעסערן א פיל

און וויליאמסבורג וואס באהעפט ווינקל ביים שטיל פלאץ,

ניי-וויליאמסבורג, אויף וואלווארט סטריט קארנער פלאשינג

עוועניו, פארן סכום פון $1,800,000.

יעצטיגער דער איז ארויסגעשטעלט זיך ס'האט ווי

פלאץ פיל גרעסער, כמעט דאפעלט אין שטח, מיט נאענט

די אלס מקוה די מאכן וועט וואס שטובער, הונדערט צו

די מיט האפענטליך און שטאט, די אין מקוה גרעסטע

מערסטע הידורים און חומרות.

ווי אויך געפינט זיך דער שטח וואו מ'בויעט די מקוה, אויף

שטילע א הצניעות, גדרי לתועלת פלאץ גוטע זעלטן א

מציאות קיין נישט כמעט איז וואס גאס, באשיידענע און

וויליאמסבורג צו ווי אין אזא גרויסע און באוואוינטע שטאט

טרעפן אזא גוט פלאץ, און דערצו אין הארץ פון די היימישע

געגנט,

גדול זכות המשתתפיםעס איז באמת איבריג יעדעס ווארט ארוסצוברענגן בשבח

די פון בוי פארן סכומים גרויסע מיט זיין משתתף זיך פון

מקוה טהרה. אידן אין אלע דורות האבן זיך געלאזט קאסטן

שווערע געלטער צו בויען א מקוה טהרה. דאס איז ווי באקאנט

דער "מעיין הישועות" צו אלע ישועות און רפואות אין לעבן

פון יעדן איד, מיט אומצאליגע סגולות אין אלע הינזיכטן.

דורות ישרים ומבורכיםעס איז זיכער אז יעדער וואס באשטייערט פאר די מקוה,

האט דעם זכות נשגב פון אויפשטעלן דורות ישרים ומבורכים

זרע ברך ה', באגלייט מיט אלע זכותים וואס וועלן צוקומען

דער פראכטפולער בנין המקוה

27

די איז וואס דאס ישראל, וטהרתן של ביסוד קדושתן יארן די פון לויף אין

התחלה אין יסוד לבנות בית נאמן לה' ולתורתו.

ממעייני הישועהדער געוואלדיגער זכות וועט ביישטיין פאר די אלע וואס העלפן אויפבויען

די מקוה טהרה, להתברך בכל משאלות לבבם לטובה, מיט געזונט, פרנסה

און נחת דקדושה פון די קינדער און אייניקלעך, מיט הרחבת הדעת וכל טוב

סלה, ביז מיר וועלן זוכה צו ביאת משיח צדקינו, כי מלאה הארץ דעה את ה'

כמים לים מכסים, במהרה בימינו אמן.

געב צוריק דאס געלט. דו ביסט א געהאלפענער.

צו באגרייפן ווי ווייט צדיקים האבן מחשיב געווען א מקוה טהרה אלס א

סגולה פאר כל מיני ישועות, איז אינטרעסאנט די פאלגענדע פאסירונג.

יעקב'לע מפשעווארסק רבי הרה"ק צו אריינגעקומען אמאל איז איד א

זיך אין נויטיגט זיין פארביטערט הארץ אז ער זיך אויסגעגאסן זצוק"ל און

א ישועה. דער רבי הערט אים אויס און פארשטייט אז דער איד נויטיגט זיך

באמת אין א גאר גרויסן זכות צו געהאלפן ווערן אין זיין לאגע. זאגט ער צו

דער רבי הערט אים אויס און פארשטייט אז דער איד נויטיגט

זיך באמת אין א גאר גרויסן זכות צו געהאלפן ווערן אין

זיין לאגע. זאגט ער צו דעם איד, "איך בין יעצט עוסק אין בויען א מקוה, אויב וועסטו מיר צוזאמשטעלן א

גרויסן סכום געלט פאר די מקוה וועסטו

געהאלפן ווערן"

דער פראכטפולער בנין המקוה

28

דעם איד, "איך בין יעצט עוסק אין בויען א מקוה, אויב וועסטו

מיר צוזאמשטעלן א גרויסן סכום געלט פאר די מקוה וועסטו

געהאלפן ווערן".

זיך האט ווערטער, אפענע אזעלכע הערנדיג איד, דער

באלד אריינגעלייגט צו שאפן דאס געלט, און ביז א קורצע

צייט קומט ער צוריק צום רבי'ן מיט דאס גאנצע געלט. דער

רבי נעמט דאס געלט און דערלאנגט דאס צוריק פאר דעם

איד זאגנדיג: "כ'וועל דיר זאגן דעם אמת, איך בוי נישט קיין

מקוה יעצט און כ'דארף נישט דאס געלט. נאר כ'האב געזען

איך האב ישועה, גרויסע גאר א באמת דארפסט דו אז

דיר געוואלט שאפן גאר א גרויסן זכות. יעצט אז דו האסט

צוזאמגעשטעלט דאס געלט פאר א מקוה האסטו ממילא

באקומען דיין ישועה. קענסט שוין צוריקגעבן דאס געלט פון

וועמען דו האסט דאס גענומען".

צו בויען א מקוה דארף מען געלט...

אין די צייטן פון הייליגן דברי יחזקאל פון שינאווא זי"ע האט

זיך אין איינע פון די שטעט צופלאקערט א מחלוקה איבער

בויען א מקוה טהרה, די חסידים אין די שטאט האבן געוואלט

בויען די מקוה, אבער די עשירים וועלכע האבן דאס געזאלט

בויען וויכטיגקייט פון נישט איינגעזען דאס פינאנצירן האבן

די מקוה.

אין פארן צו געקומען איז זי"ע רב שינאווער דער ווען

זיי און די עשירים רופן געלאזט באלד ער די שטאט האט

פארגעהאלטן דערויף, האט ער זיי דאן געזאגט, אז די גמרא

אין מס' שבת )דף ל"ג ע"ב( דרש'נט דעם פסוק "ויחן את פני

העיר", אמר רב מטבע תיקן להם, ור' יוחן אמר מרחצאות תיקן

אבינו יעקב אויב איז אמוראים די צווישן די מחלוקה להם,

האט מתקן געווען א מקוה אדער דאס געלט צו האנדלען.

ווען ווייל קיין מחלוקה, נישט איז דאס בכלל אבער באמת

מ'קומט אין א שטאט דארף מען באמת דאס ערשטע מתקן

זיין די מקוה, אבער כדי צו בויען א מקוה דארף מען האבן

דאס אויך געווען מתקן ער האט דעריבער געלט, אסאך

די זיכער איז וויכטיגסטע דאס צום האנדלען, אבער געלט

מקוה. )ס' דברי יחזקאל ליקוטים(.

א סגולה פאר פרנסה און קינדער

)מגן אברהם זי"ע שרייבט הייליגער טריסקער מגיד דער

מושיע המקוה זכות ידי על וזל"ק: אחש"פ( ברמזי תנינא

ר"ל, בנים ולחשוכי לפרנסה צרכיהם בכל לישראל הקב"ה

שבזכות מושיעו, ה' ישראל מקוה ח( יד )ירמי' כדכתיב

המקוה יושיע הקב"ה לישראל.

דער א מקוה העלפט פון זכות דעם דורך איבערזעצונג:

אויבערשטער אין אלע געברויכן, פאר פרנסה און קינדערלאזע

ר"ל, ווי ס'שטייט אין פסוק מקוה ישראל ה' מושיעו, אין זכות

פון א מקוה העלפט דער רבוש"ע פאר אידן.

מקוה סגולה להוושע בבנים

כמו אמו, מרחם לצאת לידה בחינת פועלים בהמקוה

שרמזתי בקרא את וה"ב בסופ"ה, היינו סופ"ה עולה מקו"ה,

א"ת וה"ב ר"ת ב'טרם ת'בוא א'ליהן ה'מילדת ו'ילדו.

)אמרי נועם פר' בשלח(

בויען א מקוה איז ווי בנין

בית המקדש!בשנה הראשון בחודש "ויהי פקודי פר' אין פסוק אויפן

השנית באחד לחודש הוקם המשכן" )שמות יז, מ(, שרייבט

אותיות "הוקם" קדומים(, )נחל ז"ל חיד"א הייליגער דער

ווייל די גמרא זאגט אין מס' ברכות )דף ט"ו( למה "מקוה",

נסמכו אהלים לנחלים שמעלין לטהרה, דאס איז דער רמז,

"שבית המקדש הוא כמו מקוה", דער בית המקדש איז מטהר

אזוי ווי א מקוה, ואידי ואידי מטו אהדדי "מקוה" המשכן.

שרייבט מיר בכתב אזאיר ווילט נישט

פאררעכטן די מקוה!דער הגאון אויף דערציילט ווערט מעשה פארכטיגע א

זיין היים פון ווייט נישט זצ"ל, אז אין א שטעטל חפץ חיים

די פון קיינער און געווארן, פסול מקוה די איז ראדין ארט

שטאט האט זיך נישט געקימערט דאס צו פאררעכטן. ווען

די מעשה איז אנגעקומען צום חפץ חיים ז"ל איז ער באלד

אריבערגעפארן צו יענעם שטאט און געלאזט אויסרופען אז

ער געפינט זיך אין די שטאט און ער רופט די גאנצע שטאט

צו א דרשה.

ווען די שטאט לייט האבן געהערט אז דער גרויסער גאון

29

דער חפץ חיים געפינט זיך אין זייער שטאט און גרייט זיך צו זאגן א דרשה

איז יעדער שנעל געקומען, ביז דאס ביהמ"ד איז געווארן געפאקט מלא על

כל גדותיו. דאן האט דער חפץ חיים אנגעהויבן די קורצע אבער גאר שארפע

דרשה און געזאגט אזוי:

"מורי ורבותי, ווען איך וועל אנקומען צום בית דין של מעלה וועט מען מיך

פרעגן וואס איז מיין נאמען? וועל איך ענטפערן ישראל מאיר. וועט מען מיך

פרעגן פון וועלכע שטאט איך קום? וועל איך זאגן פון ראדין. וועט מען מיך

מקוה די איז מיר נעבן די שטאט אין אז געוואוסט האב איך אויב פרעגן

געווען פסול? וועל איך געוויס ענטפערן אז יא. וועט מען מיך דאן פרעגן וואס

איך האט געטוהן דערצו? וועל איך בלויז קענען ענטפערן אז איך האב זיך

מטריח געווען צו פארן צו אייך און לאזן וויסן אז מ'דארף דאס פאררעכטן

און איר האט מיך נישט צוגעהערט. דעריבער בעט איך אייך איר זאלט מיר

זאל איך כדי דערויף, געווארענט אייך האב איך אז שריפטליך געבן דאס

דאס קענען צייגן ביים בית דין של מעלה".

די אויפריכטיגע ווערטער האבן געוויס עושה רושם געווען און ביז א קורצע

צייט איז די מקוה פארראכטן געווארן.

צוגעזאגט א בן זכר אין זכות פון א מקוה

א אריינגעקומען אמאל זענען זי"ע ראדאשיץ פון צדיק הייליגן צום

נישט נאך זיי זענען חתונה די נאך יאר צוועלף העכער וואס פארפאלק

געהאלפן געווארן מיט זרע של קיימא.

דאס פארפאלק האט אויסגעגאסן זייער ביטער הארץ פארן צדיק, ביז די

פרוי האט געגעבן א שריי אויס, "פאר יעדן קען דער רבי העלפן, און נאר איך

גיי אהיים מיט ליידיגע הענט?! מוז קומען איין מאל און נאכאמאל און איך

איך ריר זיך נישט ארויס פון דעם צימער, ווילאנג דער רבי וועט מיר צוזאגן

א קינד! ".

זיין אראפגעלייגט האט ער צדיק, דעם צוטרייסעלט האבן ווערטער די

הייליגן קאפ אויף די האנט, און דאן זאגט ער פאר דעם פארפאלק, בכהאי

אויך האבן אמינו שרה און אבינו אברהם זיידע הייליגע "אונזער לישנא:

לאנגע יארן נישט געהאט קיין קינדער, וואס האבן זיי געטוהן, שטייט אין זוהר

הקדוש )וירא ק"ב ע"ב( "אברהם ושרה הוו מתקני טבילה לכולהו, איהו לגברי

ומאן דצריך טבילה ומעיינא דמיא הוה תחות ההוא אילנא וכו', ואיהי לנשי

מיד מיין סלקין לגביה", אונטערן בוים האבן זיי געבויעט א מקוה, און דורך

זוכט אויס די זעלבע, זאג איך אייך געווארן. זיי געהאלפן זענען זכות דעם

וואו מ'בויעט א מקוה, און אז איר וועט ארויסהעלפן דערצו וועט אייך דער

רבוש"ע זיכער העלפן".

הערנדיג אזעלכע אפענע ווערטער פונעם הייליגן צדיק, האבן זיי פארלאזט

צו ארויסגעהאלפן זיי האבן ווערטער, זיינע אויסגעפאלגט און צימער דעם

בויען א מקוה אין א דערנעביגן שטאט, און ביז א יאר איז דאס פארפאלק

געהאלפן געווארן מיט א בן זכר".

"אונזער הייליגע זיידע אברהם אבינו און שרה

אמינו האבן אויך לאנגע יארן נישט געהאט קיין

קינדער, וואס האבן זיי געטוהן, שטייט אין

זוהר הקדוש )וירא ק"ב ע"ב( "אברהם ושרה הוו

מתקני טבילה לכולהו, איהו לגברי ואיהי לנשי וכו', ומעיינא דמיא הוה

תחות ההוא אילנא ומאן דצריך טבילה מיד

מיין סלקין לגביה"

30

31

דער פראכטפולער

ווארט-זאל

איינע פון די צימערן

מקוה טהרה ד'קהל יטב לב

ד'סאטמאר Mikvah Tharah of Cong.

Yetev Lev D'Satmar

Central Office: 163 Rodney Street Brooklyn NY 11211

T: 718.302.6720 F: 718.486.2473