13-15 Μαΐου 2015

Κεντρική Σκηνή | 20:30 Εισιτήρια:15 € | Φοιτ. 10 € | Άνεργοι 5 €

Θέατροστη ΣτέγηMilo Rau / International Institute of Political MurderHate Radio

Μπορούν να σκοτώσουν οι λέξεις; Μπορεί μια ραδιοφωνική εκπομπή να οδηγήσει σε μαζικές δολοφονίες; Πόσο ευάλωτοι είμαστε στη χειραγώγηση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης;

Ρουάντα, 1994. Μια ραδιοφωνική εκπομπή υποδαυλίζει την πιο άγρια γενοκτονία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η κοινωνία γοητεύεται από την ιδέα του αφανισμού μιας μειονότητας, στο όνομα της ειρήνης και της ελευθερίας. Η πολυβραβευμένη παράσταση Hate Radio εξετάζει το ρόλο του σταθμού RTML της Ρουάντα στη γενοκτονία των Τούτσι και στον αφανισμό των μετριοπαθών Χούτου.Επαγγελματίες ηθοποιοί, που έζησαν τα γεγο-νότα, μιλούν στα μικρόφωνα και υποδύονται τους παρουσιαστές της εκπομπής. Οι θεατές βάζουν τα ακουστικά και μπαίνουν στη θέση των ακροατών. Έτσι ξεκινά ένα θέατρο του πραγματικού.

O δημιουργός της παράστασης Μίλο Ράου επιστρατεύει όλη την γκάμα των ικανοτήτων του προκειμένου «να γνωρίσει στους θεατές τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα». Ό,τι κι αν επιλέγει να ξαναζωντανέψει, είτε τις τελευταί-ες μέρες των Τσαουσέσκου (The last days of the Ceausescus, 2009), είτε το μακελειό στην Ουτόγια της Νορβηγίας (Breivik’s Statement, 2012) είτε, πιο πρόσφατα, την καταδίκη των Ρωσίδων φεμινιστριών Pussy Riot (The Moscow Trials, 2013), αυτός ο νεαρός Ελβετός καλλιτέχνης αποδεικνύεται εξίσου άτεγκτος.

Σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας του Διεθνούς Ινστιτούτου Πολιτικού Εγκλήματος, σε κάθε έργο του πραγματοποιεί εξονυχιστική έρευνα, κάνοντας πλήθος συναντήσεων με τους μάρτυρες των γεγονότων, αντλώντας στοι-χεία για το εκάστοτε θέμα από όλες τις διαθέ-σιμες πηγές, προκειμένου να το αναπαραστήσει με αισθητικά άρτιο τρόπο. Ξεπερνώντας τα όρια ανάμεσα στα διάφορα καλλιτεχνικά μέσα, αναμειγνύοντας την ιστορία, την τέχνη και την πολιτική, ο Μίλο Ράου συνθέτει ένα θέατρο του πραγματικού, που προκρίνει τη σκέψη έναντι της κατήχησης και την απαιτητική διαπαιδαγώ-γηση έναντι της επιφανειακής, απλουστευτικής πληροφόρησης.

© D

anie

l Sei

ffer

t

Κείμενο & Σκηνοθεσία: Milo RauΔραματουργία & Έρευνα: Jens DietrichΣχεδιασμός Σκηνικών & Κοστουμιών: Anton LukasΒίντεο: Marcel BächtigerΉχος: Jens BaudischΠαίζουν: (ζωντανά) Afazali Dewaele, Sébastien Foucault, Diogène Ntarindwa, Bwanga Pilipili· (σε βίντεο) Estelle Marion, Nancy NkusiΒοηθός Σκηνοθέτη: Mascha Euchner-MartinezΔιεύθυνση Παραγωγής & Δραματουργία: Milena KipfmüllerΤεκμηρίωση: Lennart Laberenz (Φιλμ), Daniel Seiffert (Φωτογραφία)Σχεδιασμός φωτισμών στα γυρίσματα στις Βρυξέλλες: Abdeltife MouhssinΔημόσιες Σχέσεις: Yven AugustinΕπιστημονική συνεργασία: Eva-Maria BertschyΣχεδιασμός ταυτότητας: Nina WoltersΣχεδιασμός Web: Jonas WeissbrodtΑκαδημαϊκοί σύμβουλοι: Marie-Soleil Frère, Assumpta Mugiraneza & Simone SchlindweinΕπιλογή ηθοποιών (Βρυξέλλες/ Γενεύη): Sebastiâo TadzioΕπιλογή ηθοποιών (Κιγκάλι): Didacienne Nibagwire

Το Hate Radio είναι μια παραγωγή του IIPM (Βερολίνο/Ζυρίχη) μαζί με τα Migros-Kulturprozent Schweiz (Ελβετία), Kunsthaus Bregenz (Αυστρία), Hebbel am Ufer (HAU) (Βερολίνο), Schlachthaus Theater (Βέρνη), Beursschouwburg (Βρυξέλλες), migros museum für gegenwartskunst (Ζυρίχη), Kaserne (Βασιλεία), Südpol (Λουκέρνη), Verbrecher Verlag (Βερολίνο), Kigali Genocide Memorial Centre και Ishyo Arts Centre Kigali (Κιγκάλι, Ρουάντα).

 Με την υποστήριξη των: Hauptstadtkulturfonds (HKF), Migros-Kulturprozent Schweiz, Pro Helvetia - Schweizer Kulturstiftung, Kulturelles. bl, Bildungs- und Kulturdepartement des Kantons Luzern, Amt für Kultur St. Gallen, Ernst Göhner Stiftung, Stanley Thomas Johnson Stiftung, Alfred Toepfer Stiftung F.V.S., GGG Basel, Goethe-Institut Brüssel, Goethe-Institut Johannesburg, Brussels Airlines, Spacial Solutions, Commission Nationale de Lutte contre le Génocide (CNLG), Deutscher Entwicklungsdienst (DED), Contact FM Kigali, IBUKA Rwanda (Κεντρική Οργάνωση των Συνδέσμων Θυμάτων της γενοκτονίας στη Ρουάντα), Hochschule der Künste Bern (HKB), Friede Springer Stiftung.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ

Πέμπτη 14 ΜαΐουΜετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές

Συντονισμός: Κάτια Αρφαρά, θεατρολόγος - ιστορικός τέχνης, Καλλιτεχνική Διευθύντρια Θεάτρου και Χορού της Στέγης Γραμμάτων & ΤεχνώνΣωτήρης Δανέζης, δημιουργός ντοκυμανταίρ, πολεμικός ανταποκριτής

13-15 Μαΐου 2015

Θέατροστη ΣτέγηMilo Rau / International Institute of Political MurderHate Radio

Μια συζήτηση με τον Μίλο Ράου

Γιατί επιλέξατε ως σκηνικό το ραδιοφωνικό στούντιο προκειμένου να προσεγγίσετε τα γεγονότα της γενοκτονίας στη Ρουάντα; Αν και τόσο ο πρόλογος όσο και ο επίλογος του Hate Radio βασίζονται σε μαρτυρίες, ο πραγματικός στόχος του έργου ήταν να αναπαραστήσουμε μια φανταστική εκπομπή του σταθμοί Radio-Télévision Libre des Mille Collines (RTLM / Ελεύθερη Ραδιοτηλεόραση των Χιλίων Λόφων), που εξέπεμπε στο Κιγκάλι πριν και κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας. Η συγκεκριμένη εκπομπή δεν ακούστηκε ποτέ έτσι ακριβώς όπως την παρουσιάζουμε, αλλά έχουμε χρησιμοποιήσει πραγματικά ραδιοφωνικά αποσπάσματα της εποχής. Όταν πριν από πέντε χρόνια μου ζητήθηκε να δουλέψω πάνω στη γενοκτονία που έγινε στη Ρουάντα, διάβασα κάθε είδους ντοκουμέντα και πολύ σύντομα συνειδητοποίησα ότι δεν θα κατάφερνα ποτέ να ξεπεράσω την πραγματικότητα μέσω της μυθοπλασίας. Τότε λοιπόν θυμήθηκα την ιστορία του σταθμού και ενός από τους αστέρες παρουσιαστές της, του Georges Ruggiu, του μόνου λευκού που δούλευε σε εκείνον το σταθμό, έχοντας βρεθεί κατά τύχη στη Ρουάντα.

Ένας από τους παρουσιαστές λοιπόν ήταν βελγικής καταγωγής;Ακριβώς. Αυτός λοιπόν έδωσε το άλλοθι νομιμοποίησης του σταθμού, που απεκδύθηκε έτσι την ταυτότητά του ως Μέσου της κοινότητας των Χούτου της Ρουάντα. Δουλεύοντας με τα αρχεία του σταθμού, συνειδητοποίησα, εκτός των άλλων, ότι ήμουν δεκαεπτά ετών την εποχή της γενοκτονίας και ότι άκουγα στην Ελβετία την ίδια μουσική με αυτήν που έπαιζε ο σταθμός. Επομένως, αυτοί που επρόκειτο να διαπράξουν τα εγκλήματα είχαν περίπου την ίδια ηλικία με μένα – ήταν μεταξύ δεκαέξι και είκοσι ετών στην πλειονότητά τους. Άκουγαν αυτόν το σταθμό γιατί έπαιζε

την καλύτερη μουσική, κυρίως από το Κονγκό αλλά και από την υπόλοιπη αφρικανική ήπειρο, μέσα σε μια ατμόσφαιρα απίστευτα χαλαρή και χαρούμενη. Αυτό ακριβώς το γέλιο του δήμιου αποτέλεσε τον πυρήνα του έργου μου, προκειμένου να μπορέσω να διηγηθώ αυτή τη σύνθετη ιστορία.

Συναντήσατε τους παρουσιαστές του σταθμού που τώρα είναι στη φυλακή;Ναι. Πήγαμε στη Ρουάντα για να μελετήσουμε και να συμβουλευτούμε τα αρχεία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τη Ρουάντα, που δίκασε τους υπευθύνους της γενοκτονίας. Έτσι, αποκτήσαμε πρόσβαση στα πρακτικά της δίκης και, στη συνέχεια, συναντήσαμε την πιο γνωστή παρουσιάστρια, τη Valérie Bemeriki, που καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.

Ανασυστήσατε πιστά το στούντιο ηχογράφησης και εργαστήκατε με τα ηχητικά αρχεία του σταθμού. Το έργο σας κινείται στο χώρο του θεάτρου-ντοκουμέντου; Δεν νομίζω ότι το έργο μου είναι θέατρο-ντοκουμέντο. Έχω πράγματι χρησιμοποιήσει υπαρκτά ντοκουμέντα, αλλά έχω συμπυκνώσει όλο αυτό το υλικό σε μία και μόνο εκπομπή. Αυτό λοιπόν δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Όπως και στα προηγούμενα θεατρικά μου έργα, έγραψα μια ιστορία, ένα σενάριο που παίζουμε τώρα στη σκηνή. Τα λόγια που λένε οι ηθοποιοί έχουν όλα ειπωθεί: δεν επινόησα τίποτα. Όμως, οι χαρακτήρες που εμφανίζονται στο έργο δεν είναι κατ’ ανάγκη εκείνοι που είπαν τα λόγια που χρησιμοποιώ. Υπήρχαν δεκάδες παρουσιαστές-δημοσιογράφοι στο σταθμό κι εγώ έχω κρατήσει μόνο τέσσερις για την οικονομία του έργου μου. Επίσης, εκσυγχρονίσαμε το ραδιόφωνο, με αποτέλεσμα να γίνει πιο μεταμοντέρνο. Θεωρώ ότι η προσέγγισή μας είναι περισσότερο

13-15 Μαΐου 2015

Θέατροστη ΣτέγηMilo Rau / International Institute of Political MurderHate Radio

νατουραλιστική παρά ντοκουμενταρίστικη. Εξίσου μακριά βρισκόμαστε και από το μπρεχτικό θέατρο, αφού δεν επιδιώκουμε την αποστασιοποίηση.

Τι συνέβαινε συγκεκριμένα στο σταθμό;Ήταν ένα διαδραστικό ραδιόφωνο: οι ακροατές τηλεφωνούσαν και σχολίαζαν τη μουσική που άκουγαν. Έπειτα, κάθε τόσο, οι παρουσιαστές έβγαζαν λόγους, προτρέποντας ανοιχτά το κοινό να σκοτώσει. Γενικότερα, ο σταθμός κρατούσε και ένα ενημερωτικό προφίλ· για παράδειγμα, έκαναν ρεπορτάζ για τον Ποδηλατικό Γύρο της Γαλλίας. Αυτό το διφορούμενο στοιχείο με ενδιέφερε ιδιαίτερα. Όταν παίξαμε στο Κιγκάλι, κάποιοι θεατές μου είπαν: «Ακριβώς έτσι ήταν· ξεχάσατε όμως τη Mireille Mathieu!» Έτσι προσθέσαμε και ένα τραγούδι της.

Οι ηθοποιοί σας έζησαν τα τραγικά γεγονότα με τα οποία καταπιάνεστε;Ο Diogène Ntarindwa υπηρέτησε στα στρατεύματα του Πατριωτικού Μετώπου της Ρουάντα και, επειδή άκουγε κι ο ίδιος το σταθμό, θυμάται τις εκπομπές του Kantano Habimana, τον οποίο ενσαρκώνει στο έργο. Η Nancy Nkusi, που υποδύεται τη Βαλερί Μπεμερικί, ήταν οκτώ χρονών όταν ξέσπασαν οι συγκρούσεις και έφυγε με τους γονείς της. Ήταν θέμα ταμπού για την οικογένειά της και δεν μιλούσαν ποτέ για τις φρικαλεότητες. Ανακάλυψε την τραγική πραγματικότητα μέσα από το έργο μας και επέστρεψε στη Ρουάντα για να λάβει μέρος στην παράσταση.

Περιέργως, το RTLM μερικές φορές επιτίθεται στον [τότε] πρόεδρο, Juvénal Habyarimana, που ήταν και ο ίδιος Χούτου... Φαντάζομαι το πολιτικό παιχνίδι στη Ρουάντα εκείνης της εποχής σαν έναν διπρόσωπο Ιανό. Στο εξωτερικό, ο πρόεδρος είχε φιλοτεχνήσει

την εικόνα ενός μετριοπαθούς πολιτικού που επιθυμούσε την ειρήνευση στη χώρα. Στο εσωτερικό, έθετε σταδιακά σε εφαρμογή τη γενοκτονία, κυρίως χρηματοδοτώντας το ραδιοφωνικό σταθμό. Ήταν συγχρόνως ο καλός και ο κακός. Ήταν ένα εξαιρετικά επιτήδειο παιχνίδι, από το οποίο παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα, όπως το ποιοι διέταξαν την κατάρριψη του προεδρικού αεροπλάνου ή, ακόμα, τι ήταν αυτό που οδήγησε στη γενοκτονία. Σύμφωνα με τις πηγές, άλλοτε οι κατηγορίες βαραίνουν τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας και άλλοτε πάλι τους αντάρτες του Πατριωτικού Μετώπου.

Γιατί βάλατε έναν πρόλογο και έναν επίλογο στο έργο σας;Έπρεπε να δώσω πληροφορίες στον θεατή, για να μπορέσει να παρακολουθήσει καλύτερα τις αναφορές που γίνονται στη ραδιοφωνική εκπομπή, δηλαδή στην καρδιά της παράστασης. Το έργο σκιαγραφεί αρχικά την πορεία που οδήγησε στη γενοκτονία και, ύστερα, τις τελευταίες ώρες της γενοκτονίας, τη στιγμή που οι δήμιοι καταλαβαίνουν ότι όλα τελείωσαν και μανιάζουν ακόμα περισσότερο. Εξαπολύουν τυφλή βία και ενθαρρύνουν τον κόσμο να σκοτώσει όσο περισσότερους εχθρούς μπορεί, προτού χάσουν το παιχνίδι. Η παράστασή μας δεν εξηγεί τι συνέβη: ρίχνει φως στην ατμόσφαιρα των γεγονότων. Επιπλέον, πολλοί Τούτσι προφανώς αγνοούσαν την ύπαρξη της γενοκτονίας, εφησυχασμένοι από τη συνθήκη της Αρούσα, που υπογράφηκε μεταξύ 1992 και 1993. Εκείνη η διπλωματική συμφωνία αφορούσε διάφορα κράτη, ανάμεσα στα οποία το Μπουρούντι και τη Ρουάντα, και είχε στόχο να επιλύσει τις εθνοτικές συγκρούσεις μεταξύ των Χούτου και των Τούτσι, εγγυώμενη κυρίως την ενσωμάτωση των Τούτσι στην εθνική πολιτική σκηνή.

«Στο θέατρο, δεν βρισκόμαστε ποτέ μέσα σε ένα όνειρο: είμαστε συνεχώς ξύπνιοι.»

Μίλο Ράου

© D

anie

l Sei

ffer

t

Αυτή η γενοκτονία μοιάζει αδιανόητη…Θεωρήσαμε απαραίτητο να δουλέψουμε για κάποιο διάστημα με τη βοήθεια μιας ψυχολόγου, ώστε να συλλάβουμε τους μηχανισμούς της γενοκτονίας. Έπρεπε να εστιάσουμε τόσο στα θύματα όσο και στους θύτες. Είναι εξαιρετικά σύνθετο να κατανοήσει κανείς πώς κατασκευάζεται ένας δήμιος και πώς η πράξη του βασανισμού καταντάει μια «φυσιολογική», καθημερινή δραστηριότητα. Έπρεπε επίσης να καταλάβουμε πώς διαμορφώνεται το πλαίσιο που επιτρέπει σε έναν φοιτητή Χούτου να λέει αστειευόμενος σε έναν φοιτητή Τούτσι στο προαύλιο του πανεπιστημίου: «Αύριο, θα σε σκοτώσω». Πραγματικά, δεν μπορούμε να περιγράψουμε το μηχανισμό που το παράγει αυτό. Μπορούμε απλώς να περιγράψουμε την ατμόσφαιρα που το ευνοεί.

Άραγε, οι δημοσιογράφοι του RTLM αισθάνονται αθώοι, εφόσον οι ίδιοι δεν σκότωσαν κάποιον;Πράγματι, το λένε αυτό στη δίκη τους. Τι κέρδισαν συμμετέχοντας έμμεσα στη γενοκτονία; Έκαναν τους Χούτου να πιστέψουν ότι δεν ήταν απλώς νόμιμο να σκοτώνουν τους Τούτσι, αλλά πως είχαν και κάτι να κερδίσουν: ένα σπιτάκι, ένα αυτοκίνητο... Υπήρχε η αντίληψη πως επρόκειτο για μια θετική και, ως εκ τούτου, νόμιμη πράξη. Από την αρχή της γενοκτονίας, κυριαρχούσε η άποψη ότι η εξόντωση των Τούτσι, που τους χαρακτήριζαν «κατσαρίδες», ήταν νόμιμη. Αυτό είχε καλλιεργήσει μια αίσθηση ατιμωρησίας στους κόλπους της κοινότητας των Χούτου. Από κρατική σκοπιά, η γενοκτονία δεν ήταν οργανωμένη όπως στην περίπτωση του διοικητικού μηχανισμού των ναζί, που είχε βάλει σε εφαρμογή ένα βιομηχανικό σχέδιο εξόντωσης. Κατά συνέπεια, όταν την ώρα της

δίκης τέθηκε το θέμα της ατομικής ευθύνης, οι αντιδράσεις των πρωταγωνιστών ήταν πολύ διαφορετικές. Δεν ενήργησαν όλοι άμεσα. Όταν ο φιλόσοφος έπαιζε με τις μεταφορές («Το μεγάλο δέντρο που μας σκιάζει, θα πρέπει να κοπεί»), ο στρατιωτικός έλεγε «οι άνθρωποι κινδυνεύουν και πρέπει να δημιουργήσουν πολιτοφυλακές για την αυτοπροστασία τους» και ο δημοσιογράφος έβαζε μουσική στους ακροατές και τους έκανε να γελάνε. Ωστόσο, ο καθένας έχει την ευθύνη του, αν και δύσκολα αυτή αποτιμάται. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, θα μπορούσε εντέλει να είναι εκατοντάδες χιλιάδες εκείνοι που διέπραξαν τη γενοκτονία.

Οι παρουσιαστές του σταθμού άλλαζαν το νόημα των λέξεων που χρησιμοποιούσαν;Αυτός είναι κι ο λόγος που, στη διάρκεια της δίκης, οι δικαστές κάλεσαν πάρα πολλούς ειδικούς γλωσσολόγους. Η εθνική τους γλώσσα [Kinyarwanda] είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και οι άνθρωποι χρησιμοποιούν πολλές μεταφορές. Έτσι, όταν οι δημοσιογράφοι έλεγαν «ελευθερώστε», οι ακροατές άκουγαν «βασανίστε», κι όταν έλεγαν «δουλέψτε», εκείνοι άκουγαν «σκοτώστε». Οι γλωσσολόγοι συνέθεσαν λοιπόν ένα λεξικό των μεταφορών που χρησιμοποιούσαν οι υποκινητές της γενοκτονίας. Ένας πολύ διάσημος τραγουδιστής δεν στάθηκε δυνατό να καταδικαστεί για τα τραγούδια του, επειδή οι στίχοι του, αν και πολύ αμφίσημοι, δεν κρίθηκαν καταδικαστέοι. Καταδικάστηκε όμως για μια ομιλία που έδωσε, καθόλου διφορούμενη, σε μια ομάδα δολοφόνων στο χωριό του. Ο επικεφαλής του RTLM δεν καταδικάστηκε ως διευθυντής του σταθμού, αλλά για μια δημόσια ομιλία του σε ξενοδοχείο. Οι έννοιες της υπαιτιότητας και της ενοχής είναι πολύ δύσκολο να οριστούν και να αποδειχτούν στην περίπτωση των γενοκτονιών.

13-15 Μαΐου 2015

Θέατροστη ΣτέγηMilo Rau / International Institute of Political MurderHate Radio

Πώς να κατανοήσουμε τη διαδικασία της κλιμάκωσης της φονικής βίας στη Ρουάντα;Οι δολοφόνοι ήταν στην πλειονότητά τους νέοι άντρες, ανύπαντροι και χωρίς παιδιά. Στις κοινωνίες όπου οι νέοι κάτω των 25 ετών είναι πολλοί και αντιμετωπίζουν δυσκολίες να ενσωματωθούν στην κοινωνία, η οποία δεν τους προσφέρει ούτε δουλειά ούτε οικογένεια, φαίνεται ότι είναι γόνιμο το έδαφος για μια τόσο ανεξέλεγκτη βία. Στο Hate Radio, δεν υπάρχει παρά μόνο μία γυναίκα μέσα σε αυτή την πολύ ανδροκρατούμενη ομάδα. Δεν χρησιμοποιεί το ίδιο χυδαίο λεξιλόγιο με τους άντρες και αναφέρεται συχνά στη θρησκεία.

Η δουλειά σας πάνω στη γενοκτονία εγγράφεται σε μια σειρά από «πολιτικές» παραστάσεις που κάνετε με τη δική σας ομάδα, το Διεθνές Ινστιτούτο Πολιτικού Εγκλήματος. Ποια είναι τα κίνητρα πίσω από τα έργα σας;Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η μεταμοντέρνα δημοκρατία. Μόλις ολοκλήρωσα, στη Μόσχα, τη θεατρική μεταφορά τριών δικαστικών διώξεων κατά καλλιτεχνών, μεταξύ αυτών και της δίκης των Pussy Riot. Αυτή η δουλειά εστιάζει στην καλλιτεχνική ελευθερία στους κόλπους του ρωσικού κράτους, υπό την εξουσία του Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι δικαστές, οι δικηγόροι και οι μάρτυρες που εμφανίζονται στη δική μας λαϊκή δίκη, που διαρκεί δεκαέξι ώρες, είναι αυτοί που συμμετείχαν και στην πραγματική δίκη. Εκείνοι που πήραν θέση υπέρ της καταδικαστικής απόφασης, ήταν πεπεισμένοι για την απειλή που συνιστούσαν οι καλλιτέχνες ενάντια στο ρωσικό κράτος. Κατ’ αυτούς, οι καλλιτέχνες αποτελούσαν μέρος μιας ευρύτερης συνομωσίας, που αποσκοπούσε στην καταστροφή της «αιώνιας Ρωσίας» και των παραδόσεών της. Συνεπώς, είναι δύσκολο να διακρίνουμε ποιος είναι ο δημοκράτης που υπερασπίζεται τις ελευθερίες. Δουλέψαμε

επίσης πάνω στον Anders Breivik, τον Νορβηγό που σκότωσε 77 ανθρώπους στο όνομα του αγώνα ενάντια στην εξισλαμισμό της κοινωνίας. Διαβάσαμε το κείμενο της απολογίας του, στο οποίο παραθέτει μια σειρά από πραγματικά δεδομένα. Με αφετηρία αυτά τα πραγματικά στοιχεία, ο Άντερς Μπρέιβικ επιχειρεί να αποδείξει την απειλή που επικρέμαται πάνω από το Δυτικό κόσμο, ο οποίος είναι υπόδουλος του νεοφιλελευθερισμού που σβήνει όλες τις παραδόσεις και τις εθνικές γλώσσες. Πώς γίνεται, λοιπόν, να μην αντιληφθεί κανείς ότι έννοιες που ανήκαν στην Αριστερά περνούν απευθείας στην Ακροδεξιά, που και η ίδια δεν είναι ναζιστική, ενώ ο Μπρέιβικ δεν είναι αντισημίτης;

Στη Μόσχα, επενέβη η αστυνομία για να απαγορεύσει την παράστασή σας.Πράγματι, οι αστυνομικοί, που εισέβαλαν μαζί με τους Κοζάκους στο χώρο, προσέδωσαν άθελά τους μεγάλη θεατρικότητα στην παράσταση. Μόλις είδαν τον Maxim Shevchenko, τηλεαστέρα παρουσιαστή στο πρώτο κρατικό κανάλι που πλέκει το εγκώμιο του Πούτιν, να κάθεται πίσω από το έδρανό του συμμετέχοντας ως εισαγγελέας στη δίκη μας, αποσβολώθηκαν. Έμειναν έκπληκτοι. Ήταν μια κατεξοχήν θεατρική στιγμή, καθώς κανείς δεν καταλάβαινε τι συνέβαινε και η πραγματικότητα είχε αντιστραφεί. Το παράξενο ήταν ότι δεν είχα κανέναν επαγγελματία ηθοποιό μέσα στην αίθουσα, αλλά δεκάδες ερασιτέχνες ηθοποιούς, και ορισμένοι μάλιστα ούτε καν γνώριζαν ότι έπαιρναν μέρος σε μια παράσταση, αλλά ήταν βέβαιοι ότι ζούσαν κάτι πραγματικό, κάτι αληθινό. Δουλέψατε επίσης πάνω στη δίκη του ζεύγους Τσαουσέσκου στη Ρουμανία…Ήταν μια πολιτική δίκη, χάρη στην οποία πέρασε στη λήθη η υπαιτιότητα όλων εκείνων

που βρίσκονταν στο περιβάλλον του δικτάτορα και οι οποίοι, σύμφωνα με ορισμένους, κρατούν ακόμη και σήμερα τα ηνία της εξουσίας. Αυτό το φαινόμενο είναι που μας ενδιαφέρει, μια δίκη βιτρίνας πίσω από την οποία οι υπόλοιποι υπεύθυνοι μπόρεσαν να αποκαταστήσουν μια κάποιου είδους πολιτική παρθενία.

Τι παραπάνω μπορεί να προσφέρει το θέατρο, κατά τη γνώμη σας, σε σχέση με τα ντοκυμανταίρ και τις καταγεγραμμένες μαρτυρίες;Εμένα με ενδιαφέρει να δείξω αυτό που κανείς δεν βλέπει πραγματικά. Στο Hate Radio, αυτό ήταν το ραδιοφωνικό στούντιο και η καθημερινότητα των παρουσιαστών. Να αποκαλύψουμε πώς η γενοκτονία, μέσα από την καθημερινή εργασία των παρουσιαστών και των δημοσιογράφων, κατάντησε κοινοτοπία. Τους βλέπουμε να κάνουν πλάκα και να πίνουν μπύρες, τη στιγμή που τα πτώματα στοιβάζονται έξω από το στούντιο. Το θέατρο σου επιτρέπει να δείξεις την κρυφή πλευρά των πραγμάτων. Επιπλέον, σου επιτρέπει να απευθυνθείς στον καθένα ξεχωριστά. Στο έργο μας, ο θεατής ακούει την εκπομπή με τα δικά του ακουστικά, τα οποία μπορεί να βγάλει ανά πάσα στιγμή. Αυτό που πραγματικά ευχόμαστε είναι να μπει στη θέση του ραδιοφωνικού ακροατή. Γι’ αυτό μιλάμε σε κάθε θεατή ξεχωριστά, ενώ συγχρόνως του δίνουμε τη δυνατότητα να μας διαφύγει. Στο θέατρο, δεν βρισκόμαστε ποτέ μέσα σε ένα όνειρο: είμαστε συνεχώς ξύπνιοι.

Συνέντευξη του Milo Raou στον Jean-François Perrier στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Αβινιόν, Ιούλιος 2013

13-15 Μαΐου 2015

Θέατροστη ΣτέγηMilo Rau / International Institute of Political MurderHate Radio

© D

anie

l Sei

ffer

t

13-15 Μαΐου 2015

Θέατροστη ΣτέγηMilo Rau / International Institute of Political MurderHate Radio

Milo Rau

Ο Μίλο Ράου (γενν. 25/1/1977) είναι Ελβετός σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογρά-φου, δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος και πα-νεπιστημιακός. Σπούδασε κοινωνιολογία, γερ-μανική λογοτεχνία και ρωμανικές γλώσσες στο Παρίσι, στη Ζυρίχη και το Βερολίνο, με καθη-γητές, μεταξύ άλλων, τον Tzvetan Todorov και τον Pierre Bourdieu. Το 2007, ίδρυσε το Διεθνές Ινστιτούτο Πολιτικού Εγκλήματος (International Institute of Political Murder, IIPM), μια εταιρεία θεατρικών και κινηματογραφικών παραγωγών την οποία διατηρεί μέχρι και σήμερα. Οι θεατρι-κές παραγωγές, οι εκστρατείες και οι ταινίες του (Montana, The last days of the Ceausescus, Hate Radio, City of Change, The Moscow Trials, The Zurich Trials, The Civil Wars, The Dark Ages) έχουν προσκληθεί σε μερικά από τα μεγαλύτε-ρα διεθνή φεστιβάλ, όπως στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, στο Theatertreffen του Βερολίνου και στο Kunstenfestivaldesarts των Βρυξελλών. Η βελγική εφημερίδα La Libre Belgique πρόσφατα τον χαρακτήρισε «από τους πιο περιζήτητους σκηνοθέτες» της Ευρώπης, ενώ η εβδομαδιαία γερμανική εφημερίδα Der Freitag τον περιέγρα-ψε ως έναν από τους «πιο αμφιλεγόμενους θεατρικούς σκηνοθέτες της γενιάς του». Το 2014 κέρδισε το πρώτο Ελβετικό Βραβείο Θεάτρου, το έγκριτο γερμανικό βραβείο Hörspielpreis der Kriegsblinden (για το Hate Radio), το βραβείο της κριτικής επιτροπής στο γερμανικό φεστιβάλ Politik im Freien Theater (για το The Civil Wars) και το ειδικό βραβείο στο Γερμανικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου (για το The Moscow Trials).

Διεθνές Ινστιτούτο Πολιτικού Εγκλήματος

Το Διεθνές Ινστιτούτο Πολιτικού Εγκλήματος ιδρύθηκε το 2007 από τον Μίλο Ράου και σύ-ντομα αναγνωρίστηκε διεθνώς για τη μοναδική και συμπαγή ντοκουμενταρίστικη φόρμα των πολιτικών θεατρικών παραγωγών του, που εστιάζουν κυρίως σε multimedia μεταφορές ιστορικών ή κοινωνικών συγκρούσεων. Η θεατρική-κινηματογραφική παραγωγή του, The last days of the Ceausescus (2009-10), ξανα-ζωντάνεψε τη δίκη του ζεύγους των Ρουμάνων δικτατόρων Τσαουσέσκου, η θεατρική παραγωγή Hate Radio (2011) ασχολήθηκε με το ρόλο του ραδιοφωνικού σταθμού RTLM στη γενοκτονία που διαπράχθηκε στην Ρουάντα το 1994, ενώ το The Civil Wars (2014) έθεσε έναν προβλη-ματισμό για τις έννοιες της εξέγερσης και της πολιτικής στράτευσης, μέσα από προσωπικές ιστορίες των ηθοποιών. Με τα The Moscow Trials και The Zurich Trials (και τα δύο του 2013), ο Ράου ανέπτυξε το μοντέλο της θεατρικής δίκης: ενώ στη Μόσχα ηθοποιοί και επιμελητές τέχνης μάχονται για την ελευθερία της τέχνης που τους αρνήθηκαν τα πραγματικά δικα-στήρια, στη Ζυρίχη ένα ακροδεξιό περιοδικό κατηγορείται για φυλετικές διακρίσεις. Η νέα παραγωγή (2015) του Διεθνούς Ινστιτού-του Πολιτικού Εγκλήματος ασχολείται με τους εμφυλίους πολέμους στο Κονγκό.

www.international-institute.de

Χορηγοί επικοινωνίας

Με την υποστήριξη

Επίσημος ιατρικός υποστηρικτής

Χορηγός φιλοξενίας

Διεύθυνση Επικοινωνίας & MarketingΤμήμα Εκδόσεων

21-31 Μαΐου 2015

21-31 ΜαΐουStillsKris Verdonck Γυμνοί γίγαντες, εγκλωβισμένοι σε ασφυκτικά περιβάλλοντα, στοιχειώνουν την Αθήνα. Oι τοίχοι κτιρίων της μετατρέπονται σε ιδανικούς καμβάδες για αυτές τις μνημειώδεις «ζωντανές τοιχογραφίες».

21-24 ΜαΐουX Apartments – AthensΠοιοι ζουν σε αυτή την πόλη και πώς ζουν; Τι ιστορίες κρύβουν τα σπίτια της; Οι θεατές ακολουθούν μια διαδρομή σε άγνωστα σημεία της πόλης και τρυπώνουν σε διαμερίσματα και χώρους που Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες έχουν διαμορφώσει σε σκηνικούς χώρους παρουσιάζοντας επί τόπου τις περφόρμανς τους, με πρωταγωνιστές κάποιες φορές ακόμα και τους ενοίκους των σπιτιών. 22-24 ΜαΐουRiver of FundamentMatthew Barney και Jonathan BeplerΒασισμένο στο βιβλίο Αρχαία δειλινά του Νόρμαν Μέηλερ, το πολυαναμενόμενο έργο του διεθνούς φήμης εικαστικού Matthew Barney είναι ένα ανεπανάληπτο φιλμικό / θεατρικό γεγονός, απ’ όπου παρελαύνει η αφρόκρεμα της Νέας Υόρκης και συνυπάρχουν η όπερα, το θέατρο, η περφόρμανς και οι πλαστικές τέχνες.

25 ΜαΐουΤέχνη, πολιτική και η «κοινωνική στροφή»:Επανεξετάζοντας το ρόλο της αισθητικής στις σύγχρονες ανθρώπινες γεωγραφίεςΣυζήτηση στο πλαίσιο του Χ Apartments στο Goethe-Institut Athen σχετικά με τις δυνατότητες που έχει η κοινωνικά στρατευμένη τέχνη να αναδείξει τις σύγχρονες αντιφάσεις και ομογενοποιημένες αντιλήψεις των ανθρώπινων γεωγραφιών.

29-31 ΜαΐουDomini PublicRoger BernatΘέατρο εκτός θεάτρου και χωρίς ηθοποιούς. Στο δημόσιο χώρο της πλατείας Κοτζιά, οι θεατές γίνονται οι πρωταγωνιστές ενός αποκαλυπτικού παιχνιδιού, η έκβαση του οποίου εξαρτάται αποκλειστικά από εκείνους. Ο πολυβραβευμένος δημιουργός Ροζέρ Μπερνάτ στήνει από το 2008 το ιδιότυπο αυτό θέαμα σε ανοιχτούς δημόσιους χώρους, από τη Βαρκελώνη μέχρι το Ρίο ντε Τζανέιρο και από το Λονδίνο μέχρι το Τόκυο. 29-30 Μαΐου300 el x 50 el x 30 elToneelhuis / FC Bergman13 ηθοποιοί, 80 εθελοντές Φίλοι της Στέγης και ένα ολόκληρο χωριό επί σκηνής. Το χωριό αυτό είναι κυριευμένο από το φόβο μιας επικείμενης πλημμύρας. Ό,τι συμβαίνει μέσα στα σπίτια προβάλλεται σε μια μεγάλη οθόνη. Μία παράσταση-ταινία, όπου το θέατρο ενώνεται με τον κινηματογράφο, με αναφορές σε cult ταινίες τρόμου, στις παραγωγές κινουμένων σχεδίων του Walt Disney, στο φιλμικό σύμπαν των Ingmar Bergman, Roy Andersson, David Lynch και Lars von Trier, καθώς επίσης και στα χάπενινγκ, τις εικαστικές τέχνες και τα βιντεοκλίπ!

31 ΜαΐουΗ δημοκρατία χθες, σήμερα, αύριο: Κρίση και προοπτικέςΌλοι σήμερα μιλούν για κρίση της δημοκρατίας. Πώς μπορούμε να αποτιμήσουμε την κρίση αυτή σήμερα; Ποια είναι η συνάρτησή της με την οικονομική κρίση; Είναι ακόμα εφικτή η ανανέωση της δημοκρατίας και πώς; Μια συζήτηση στο πλαίσιο του Domini Public.

Νέα μέσα / Νέες τεχνολογίες / Νέες φόρμες