MİMARLIK FAKÜLTESİ BİLGİSAYARA GİRİŞ DERSİ SUNUM: ARAMA MOTORLARI

ARAMA MOTORU NEDİR?

Arama motoru, dünyadaki hemen hemen tüm web sitelerinin listelendiği, kategorilere ayrılmış, aradığımız bilgileri en kısa yoldan ve hızlı bir şekilde ulaşmamızı sağlayan web siteleridir.

İnternet üzerinde binlerce arama motoru bulunmaktadır. Bunların bir kısmı kendi kategorilerinde ki web sitelerini listelemekte, bir kısmı yerel alanlarda hizmet vermekte, bir kısmı da dünya üzerindeki her türlü web sitesini listelemektedir. Arama motorlarında bulunan metin kutularının yanlarında “Search, Find It, Get It, Ara” gibi tuşlar bulunan kutucuklar herhangi bir kelimeyi yazdığımızda, bu arama motoru bu kelimenin geçtiği tüm dokümanları listelemektedirler.

ARAMA MOTORLARININ TEMEL PARÇALARI Spider :İlki "spider, bot, ant" gibi isimlere sahip olan

programlar. Bu programlar interneti dolaşıp sayfaları tespit edip veritabanlarına kaydederler.

Veritabanı : Spider tarafından ziyaret edilen, her sayfanın kopyası burada saklanır. Sayfanızda yaptığınız değişiklikler, spider tekrar uğrayıncaya kadar arama motorlarında yer almaz. Arama yapıldığında, sayfanız veritabanındaki son haline göre değerlendirilip, sıralanır. Bu yüzden kullanıcılar, ölü linkler yada çok farklı içeriklerle karşılaşabilmektedir. Google.com'da "Önbellekten oku" komutuyla kayıtlı sayfanın Google'un veritabanındaki halini görebilirsiniz.

Sıralama mekanizması : Üçüncü parça da sıralama mekanizmasıdır. Kullanıcın yaptığı aramaya göre, en uygun şekilde sayfaları sıralamaya çalışır. Her arama motorunda bu parçalar farklı çalışır. Farklı sonuçlarının olması ise arama motorları tercihlerini değiştirmektedir.

Nielsen/NetRatings araştırma bölümünün Amerika Birleşik Devletleri sınırları içersinde yaptığı arama motorları kullanımı mayıs ayı sonuçlarına göre Google %56.3'lük kullanımla lider durumda bulunuyor ve en yakın takipçisi Yahoo ise %21.5 ikinci sırada yer alıyor. Geriye kalan %15'lik kısmı ise yüzlerce arama motoru kendi arasında bölüşüyorlar. Ancak bu çok gerilerde kalmış ve ülkemiz dahilinde ismi hiç duyulmamış arama motorları doğru arama kriterleri kullanılarak hedefe yöneltildiğinde Google'dan da iyi sonuçlara imza atabiliyorlar.

Arama Motor Çeşitleri

Arama motorları denince akla gelen en popüler arama motorları:

http://www.altavista.comhttp://www.yahoo.com http://www.google.comhttp://www.excite.com http://www.infoseek.com http://www.hotbot.com

Türkiye‘ deki arama motorlarıhttp://www.arabul.comhttp://www.netbul.comhttp://www.nerede.com http://www.superonline.com

Google dünyanın en büyük arama motorlarından birinin ve geliştiricisi olan şirketin adıdır.Stanford'da doktora yapan iki öğrenci, Larry Page ve Sergey Brin, Google'ı 1998'de 25 milyon dolar yasal sermayeyle kurdu. Şirketin GooglePlex denen merkez ofisi California'da bulunur ve tüm dünyada 7.000 civarında kişi çalıştırır. Şirket ayrıca, içerik sağlayıcı firmalara özel web arama çözümleri de sunuyor.

Kuruluş: Menlo Park, California (1998) Gelir: 7.14 Milyar $ Gider: 1.69 Milyar $

Google'ın Kelime AnlamıGoogle, "googol" sözcüğünün üzerinde oynanmasıyla ortaya çıkmıştır. Edward Kasner adındaki Amerikalı matematikçinin yeğeni Milton Sorotta tarafından üretilmiş olan "googol" sözcüğü 1 ve onun ardından 100 sıfırın gelmesiyle oluşan rakamı belirten matematiksel bir terimdir. Google'ın bu terimi kullanması, şirketin web'deki ve dünyadaki bilgi selini organize etme misyonunu yansıtır.

Google Kullanımındaki İncelikler

Durdurma Kelimeleri Google stop sözcükleri olarak bilinen protokol ve sonek tipindeki kelime ve karakterleri ihmal eder.Google “http” ve “.com,” gibi terimleri yalnız bir harf veya rakamın girilmesine benzer bir şekilde ihmal eder;çünkü bu terimler aramaya nadiren yardımcı olur ve aramanın hızını ciddi ölçüde azaltır.

Google aramaları büyük-küçük harfe duyarlı değildir. Bütün harfler, nasıl yazmış olursa olsun, küçük harf olarak anlaşılacaktır. Örneğin, “google”, “GOOGLE” ve “GoOgLe” şeklindeki aramaların hepsi aynı sonucu verecektir.

HizmetleriGoogle arama motoru hizmetinin yanısıra aşağıdaki hizmetleri de sunmaktadır:•http://earth.google.com (Yeryüzünü ince ayrıntılarına kadar üç boyutlu görmeye yarayan programın indirilebildiği site, Google Earth) •http://scholar.google.com (Akademik makaleleri, kitap bilgilerini ve göndermeleri arama motoru) •http://labs.google.com/sets (Aynı kümeye giren başka sözcükleri öğrenmeye yarar) •http://print.google.com (Basılı kitaplar arama motoru) •http://catalogs.google.com (Yayınevlerinin kataloglarını aramaya ve sayfa sayfa okumaya yarayan motor) •http://www.froogle.com (İnternet üzerinden ürün satın almak isteyenler için karşılaştırma şansı sağlayan arama motoru) •http://video.google.com (Video arama motoru) •http://images.google.com (Resim, fotoğraf, grafik, çizim arama motoru) •http://reader.google.com (Kayıtlı okuyucu hizmeti) •http://maps.google.com (Harita ve uydu görüntüleri) •http://gmail.google.com (Gmail,Google'ın e-posta hizmeti. Alanı 2,6 GB'ın üstündedir. ABD içinden cep telefonu yoluyla üye olunabilir, diğer ülkelerden üye olunamaz. Bir Gmail üyesinin davetiye göndermesi gereklidir.) •http://groups.google.com (E-posta listesi/grubu hizmeti) •http://news.google.com (Haberler) •http://moon.google.com (Ay'ın uzaydan çekilmiş görüntüleri) •http://talk.google.com (Google'ın Gmail hesabı olanlar için hazırladığı internet üzerinden mesajlaşma ve sesli görüşme yapılabilecek program) •http://www.google.com/language_tools (Google'ın birçok dildeki web sayfasını ve metni İngilizce'ye tercüme eden ve yine İngilizce web sayfalarını ve metinleri başka dillere tercüme eden hizmeti) •http://pack.google.com/ (Google'ın bütün programları bulunan paket programı)

182

Son bir ay içerisinde Google, Almanya’da “Street View” uygulamasını başlatıyor.Uygulamayla birlikte, Alman kentleri, internet üzerinden sokak sokak gezebilecek.Kullanıcılarına ‘gerçekten oradaymış hissi’ vermeyi planlayan uygulamayla, sokakları 3 boyutlu görmek, köprülerin üzerinden etrafı seyretmek mümkün olacak.

Yahoo aslında bir rehberdir.Tüm Web'in kataloğunu oluşturmayı ve organize etmeyi hedeflemiştir.Yahoo, eşleşen herhangi bir şey bulamazsa, sorgunuzu aranması için otomatik olarak Inktomi'ye gönderir. Yahoo, Inktomi'yi satın aldığından dolayı çok daha büyük bir önem kazanmıştır.Yahoo'da aynı zamanda sohbet odaları, kişisel yayın sayfaları ve çeşitli türde bölgesel bilgi yer alır.

Inktomi:Önemli bir arama motorudur ve sonuçları MSN, Overture, LookSmart ve HotBot tarafından da kullanılır.

- Google'a ciddi rakip olabilecek bir arama motoru olan Chacha, basit ama oldukça etkin bir motordur.

-Hakia.com, Google ve Yahoo gibi basit indeksleme kurallarını kullanıyor.

-Kartoo.com kavramlar arası linkler oluşturan ilginç bir arama motoru olarak kullanıcılara hizmet veriyor. Siteye ilk girdiğinizde size normal bir arama motoru gibi görünüyor.

-Pagebull görsel ve oldukça kullanışlı bir arama motorudur. Arama motoru ana sayfası yine gayet sade bir HTML(internet) sayfası görünümündedir.

-Ülkemizde birçok kullanıcının yakından tanıdığı Digg.com kısaca bir sık kullanılanlar koleksiyonudur.

-Collarity.com da üyelikli bir arama moturudur. Ancak üye olmadan da kesintisiz sonuçlar elde edebilirsiniz.

-Üyelik sistemli bir arama motoru olan Diigo ikinci versiyon Beta sürümüyle kullanıcılarına hizmet veriyor.

ARAMA MOTORU TÜRLERİ

Arama motorları, asıl olarak ikiye ayrılır. Bir türde, aranacak sayfaları bilgisayar robotları indeksler. Diğer türde, insan gücü kullanılır ve editörler sizin için seçim yapar.1)ROBOTLU ARAMA: Bu tür arama motorları, kendilerine kayıt yaptıran her web sitesine birer robot gönderip, indeksini çıkarttırır. Bu tür arama motorlarında çok daha fazla ‘sonuçla’ karşılaşırsınız. İşte bu tür arama yapan motorlardan bazıları;www.altavista.com www.excite.com www.hotbot.com www.google.com www.goto.com2)EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ: Bu tür arama motorlarında çeşitli kategoriler vardır ve bu katagorilere uygun web sitelerini, arama motorunun editörleri seçer. Bu tür arama motorlarında kayıtlar, manuel olarak, tümüyle insan gücü kullanılarak tutulur. İşte bazıları;www.yahoo.com www.looksmart.com www.snap.com www.infoseek.com www.lycos.comwww.netbul.com www.arabul.com www.turkvista.com www.tukturkiye.com3) PORTAL YAPISINDA ARAMA: Tam anlamıyla bir arama motoru olmayan ama kapsamları bakımından her türlü içeriğe ulaşılabilecek sitelerdir. America Online: www.aol.com Mynet: www.mynet.com.tr 4) AKILLI ARAMA: En önemli özellikleri, araştırmacının sorular sormasına izin vermesi ve bulup getirdiği adresleri, en çok ziyaretçi çekenlerden en az çekenlere doğru sıralamasıdır. www.askjeeves.com 5)ÇOKLU ARAMA: Sayısız Arama Motoru Servisini aynı sayfada sunan servisler (All in One). Pek çok arama motoru üzerinde arama yaparlar, daha hızlıdırlar. www. webferret.com

ARAMA SİTESİ TÜRLERİ

Arama sitelerinin yaygın gruplanış şekline göre bunlar üç kategoriye ayrılabilirler: 1)KATALOG SİTELERİ:Katalog siteleri arama motorlarında indeksler seçili sayfalar için web sitesi sahiplerinin sağladığı özet bilgiler taban alınarak oluşturulur. Bunun içinde web sitesi sahiplerinin eşleştirilmesini istediği anahtar sözcükler de olabilir. Güncelleştirilme sıklığı belirtilmemiştir. Yahoo, LookSmart ve DMOZ: Open Directory Project bu kategorideki örneklerdendir.

2)TAM METİN ARAMA SİTELERİ:Arama indeksleri 'robotlar' (sitedeki tüm sayfalara erişen programlar) tarafından döndürülen sonuçlar taban alınarak otomatik oluşturulur. Güncelleştirme sıklıkları her hafta ile birkaç ay arasında değişir. Altavista, Google ve HotBot bu kategorideki örneklerdendir.*Bütün arama motorları tam metin araması yapabilir mi?Hayır. Tüm arama motorları tam metin araması yapamazlar. Tam metin araması için iyi programlanmış bir arama motoru, başarılı bir database tasarımı ve yönetimi, güçlü sunucular ve yeterli depolama kapasitesi gereklidir. Bunların çok büyük fiziksel yatırımlar ve deneyimli programcılar gerektireceği açıktır. Bu nedenle bütün arama motorları tam metin araması yapamazlar.  3)BÜYÜK ARAMA SİTELERİ:Bu arama siteleri sorgunuzu alır ve aynı anda birden fazla arama motoruna geçirir. Bunlar birçok sonuç elde eder, işler, düzenler ve size sunar . Dogfile, Metafind ve Yahoo, All-in-One bu kategorideki örneklerdendir.

HAZIRLAYANLAR;

AHMET YILMAZ

ZEYNEP SERBEST

MUSTAFA DOĞANOĞLU

ESMA GENÇ

CAFER ÇELİKBAĞ

KÜBRA GÜL