Postbus 16228 2500 BE Den Haag

Telefoon: 070 310 86 66 Telefax: 070 310 86 79

E-mail: info@actal.nlInternet: www.actal.nl

Het kantoor van Actal is gevestigd aan het Lange Voorhout 58 in Den Haag.

Adviescollege toetsing administratieve lasten

Actal is een tijdelijk en onafhankelijk adviescollege met als doel een cultuuromslag bij regelgevers te bewerkstelligen. Zij moeten de administratieve lasten voor bedrijven en burgers automatisch en blijvend verlichten.

Om de cultuuromslag te bevorderen adviseert Actal de regering en de Staten-Generaal over voorgenomen wet- en regelgeving en over programma’s en maatregelen om de bestaande lastendruk voor bedrijven en burgers te verminderen. Daarnaast ondersteunt Actal regelgevers om de lastendruk zo laag mogelijk te houden. Ook voert Actal projecten uit om bij te dragen aan de vermindering van de administratievelastendruk voor bedrijven en burgers.

Missie Actal Jaarverslag 2006

Adviescollege toetsing administratieve lasten

Jaarverslag 2006

Jaarverslag 2006

Voorwoord 51 Fundament voor verandering 6 Thema: Minder administratieve lasten internationaal 102 Fase van verinnerlijking 14 Thema: Minder administratieve lasten regionaal 183 Adviestaak – Inleiding 22 – Adviezen voorgenomen regelgeving 23 – Adviezen bestaande regelgeving 31 – Adviesaanvragen 37 Thema: Inzet ICT voor vermindering administratieve lasten 40

Bijlagen

1 Adviezen 2006 432 Onderzoeken 2006 453 Internationale bezoeken 2006 474 Actal 49

i n h o u d

v o o r w o o r d

Den Haag, maart 2007

Met voldoening kijken wij terug op bijna zeven jaar Actal. In deze periode is de aanpak van de administratieve lasten nationaal én internationaal én regionaal wezenlijk verbeterd. Belangrijke onderdelen van de nationale infrastructuur zijn een buitenboord­motor en een interne motor gecombineerd met de inbedding van de vermindering van de administratieve lasten in de begrotingscyclus.

De Nederlandse aanpak valt op. De Wereldbank en de OESO hebben in 2006 onderzoek gedaan naar de Nederlandse werkwijze om de administratieve lasten te beperken en zij spreken van een uniek en innovatief ontwerp. ‘The Dutch regulary reform programme is a world leader.’

Wij zijn trots op de resultaten die Nederland heeft behaald en de internationale erkenning die Nederland hiervoor krijgt. Het is een unicum dat wij samen met de Better Regulation Commission uit het Verenigd Koninkrijk en de Normenkontrollrat uit Duitsland op 1 maart 2007 aan Eurocommissaris Verheugen een position paper hebben overhandigd. In dit position paper van de drie organisaties staat dat het Actieprogramma voor beperking van de administratieve lasten in de Europese Unie een belangrijke eerste stap is. Actal, de Better Regulation Commission en de Normenkontrollrat doen zes aanbevelingen om de administratieve lasten als gevolg van Europese regelgeving op de korte en lange termijn wezenlijk en duurzaam te verlichten.

Op nationaal niveau hebben wij er vertrouwen in dat het nieuwe kabinet prioriteit geeft aan de vermindering van regeldruk. De opgebouwde nationale infrastructuur is echt nog nodig om de administratieve lasten voor burgers en bedrijven merkbaar te verlagen en om overige nalevingskosten en interbestuurlijke lasten succesvol te verminderen.

De verkiezingen van november 2006 hebben geleid tot het vertrek van een Collegelid van Actal. Brigitte van der Burg is beëdigd als Tweede Kamerlid. Wij zijn Brigitte van der Burg erkentelijk voor de waardevolle bijdrage die zij aan Actal heeft geleverd.

Robin L.O. LinschotenCollegevoorzitter

5

6 7

Uit het Rekenkameronderzoek blijkt dat informatie van de overheid over de ontwikke­ling van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven niet aansluit op de ervaringen van het bedrijfsleven. Volgens de Rekenkamer moeten de communicatie en informatie­voorziening over de effecten van de maatregelen worden verbeterd. Ook wijst het onderzoek uit dat enkele genomen maatregelen weinig effect hebben gehad op de kosten van het bedrijfsleven.

Bedrijven en burgers maken kortom geen onderscheid tussen de lasten die zij van de overheid hebben. Zij hebben niet alleen te maken met administratieve lasten en financiële heffingen. Bedrijven en burgers hebben ook nalevingskosten.5 Met de nalevingskosten zijn ettelijke tientallen miljarden euro’s gemoeid. Een beperking van deze lasten betekent een merkbare daling van regeldruk voor bedrijven en burgers en een verdere groei van de economie, de arbeidsproductiviteit en de welvaart. Het ligt voor de hand om de nalevingskosten op dezelfde manier te beperken als de daling van de administratieve lasten. Deze aanbeveling staat in ons Advies over vermindering regeldruk van 1 december 2006 aan de informateur.

Verder pleiten wij voor een verlaging van interbestuurlijke lasten. Hieronder verstaan wij administratieve lasten tussen overheidslagen. Het is van belang om ook de inter­ bestuurlijke administratieve lasten te verminderen en ook hiervoor de beproefde infrastructuur toe te passen om te komen tot structureel lage administratieve lasten.

Wij menen dat het inzicht in gevolgen van regelgeving moet worden vergroot. In de voorbereidingsfase van regelgeving bestaat een onoverzichtelijk geheel van toetsen op verschillende effecten van regelgeving. De problemen zijn dat de bedrijfseffecttoets niet alle effecten van regelgeving op het bedrijfsleven in beeld brengt en dat er nog geen overkoepelende burgereffecttoets is. In de implementatiefase van regelgeving moet worden bewerkstelligd dat de regel­druk laag blijft.

De recente rapportages van de Wereldbank en de OESO hebben Nederland gesterkt in voortzetting van de infrastructuur met de hiervoor geschetste mogelijkheden tot verbreding en verdieping van de werkwijze. Wij zullen ons er voor inzetten dat Nederland de koppositie behoudt.

De vele administratieve lasten belemmeren de economische groei, de arbeids­productiviteit en de welvaart. Als de administratieve lasten voor bedrijven met 25% dalen, groeit de economie met 1,5% van het bruto binnenlands product en de arbeidsproductiviteit met 1,7%. Als de administratieve lasten voor burgers met 25% dalen, is er een welvaartswinst van minimaal 500 miljoen euro per jaar.

Sinds onze oprichting in mei 2000 hebben wij samen met het kabinet een vernieuwende en succesvolle infrastructuur opgebouwd om de administratieve lasten structureel te verminderen. Deze infrastructuur heeft de volgende bouw­ stenen: één sterke coördinerende minister, een interdepartementale projectdirectie die de minister ondersteunt, een objectief meetinstrumentarium (‘standaard­kostenmodel’), een reductiedoelstelling, lastenplafonds en een onafhankelijke toetsing.

Onze visie op de verbetering van de infrastructuur staat in ons Advies Naar zicht­- bare vermindering van administ­rat­ieve last­en: advies verbreding en verdieping van december 2005.1 De contouren van een mogelijke toekomstige werkwijze heeft het kabinet geschetst in ‘De ondernemer centraal, Voortgangsrapportage administratieve lasten voor het bedrijfsleven’.2 Er wordt gewerkt aan een verbeterd standaard­kostenmodel, een nieuwe handleiding voor het meten van de administratieve lasten en software om op basis van de meetgegevens interdepartementale analyses uit te voeren om nog eenvoudiger departementsoverstijgende reducties op te sporen.

In de Voortgangsrapportage ‘De ondernemer centraal’ van april 2006 worden pilots gemeld over de beperking van nalevingslasten en de vermindering van interbestuur­lijke administratieve lasten. Het betreft een onderzoek naar mogelijkheden om de beheers­ en controlelasten terug te brengen binnen ministeries, tussen ministeries en uitvoeringsorganisaties (zoals zelfstandige bestuursorganen), en tussen ministeries en gemeenten en provincies. Ten behoeve van de daling van toezichtslasten is een methodiek beschikbaar om deze lasten in kaart te brengen. Deze meetmethodiek sluit aan bij het standaardkostenmodel. Ook worden in twee pilots de nalevingskosten van toezicht en de ervaren toezichtlasten gemeten.3

In juni 2006 heeft de Algemene Rekenkamer het rapport ‘Reductie administratieve lasten voor het bedrijfsleven’ aan de Tweede Kamer aangeboden.4 De Rekenkamer omarmt daarin ons advies om de administratieve lasten merkbaar te verminderen.

f u n d a m e n t v o o r v e r a n d e r i n g

Een structurele benadering1 f u n d a m e n t v o o r v e r a n d e r i n g 1

1 In het Jaarverslag 2005 zijn wij uitgebreid ingegaan op dit advies (hoofdstuk 2, bladzijde 9 en verder).2 Kamerstukken II, 2005 – 2006, 29 515, nr. 135. Zie voorts Bijlage II Meetmethodiek administratieve lasten

bij ‘Dit willen wij nog even kwijt… Vermindering administratieve lasten voor het bedrijfsleven’, Kamer-stukken II, 2005 – 2006, 29 515, nr. 162.

3 De nalevingskosten van toezicht hebben betrekking op inhoudelijke verplichtingen, terwijl de toezichtslasten betrekking hebben op informatieverplichtingen.

4 Kamerstukken II, 2005 – 2006, 30 605, nrs. 1 – 2.5 De overige nalevingskosten zijn alle kosten die bedrijven en burgers moeten maken om te voldoen aan door

de overheid opgelegde verplichtingen over het gedrag van personen, toestanden van gebouwen, productie- middelen c.q. het proces van productie of dienstverlening, inrichting administratie, producten en/of diensten.

8 9

f u n d a m e n t v o o r v e r a n d e r i n g11

Advies over vermindering regeldruk

1 Alle bestaande en nieuwe nalevingskosten en interbestuurlijke lasten meten en hiertoe: – Een objectief meetinstrumentarium, een reductiedoelstelling en lastenplafonds vaststellen. – Eén sterke coördinerende minister met een interdepartementale projectdirectie en voorts

een onafhankelijk adviescollege inschakelen.2 Eén geobjectiveerde toets invoeren die aansluit bij de hoofdpunten van het kabinetsbeleid.3 Uitvoeringsorganisaties, medeoverheden en toezichthouders committeren aan de doelstelling

om de regeldruk te verlagen. 4 De communicatie aan het bedrijfsleven, burgers en instellingen over de beperking van regeldruk

verbeteren en het effect hiervan meetbaar maken (door middel van bijvoorbeeld enquêtes). 5 Alle regeldrukdoelstellingen uitdrukken in één eenheid: de euro. 6

6 Het advies betreft ook de inzet van ICT. Zie het thema hierover in dit jaarverslag.

11

De Nederlandse werkwijze bij de beperking van de administratieve lasten staat volop in de schijnwerpers, niet alleen bij andere Europese lidstaten en instellingen. Ook landen buiten de Europese Unie hebben veel interesse in de Nederlandse aanpak. Wij hebben zelfs delegaties uit Australië en Zuid­Korea verwelkomd. In 2006 hebben wij veel geïnvesteerd in het ondersteunen van diverse landen bij hun werkzaamheden om de administratieve lasten van de eigen regelgeving te beperken.

Ongeveer de helft van de administratieve lasten in Nederland wordt direct veroor­zaakt door Europese regelgeving. Een succesvolle vermindering van de regeldruk in Nederland kan niet gerealiseerd worden zonder te streven naar minder belastende Europese regelgeving. Wij juichen het Actieprogramma voor beperking van de admi­nistratieve lasten in de Europese Unie dan ook van harte toe.7 Uit dit Actieprogramma blijkt dat ‘Better Regulation’ een topprioriteit is voor de Europese Commissie om daar­mee de concurrentiekracht van de Europese Unie te verbeteren. Het Actieprogramma concentreert zich op 13 domeinen, die prioriteit hebben gekregen. De administratieve lasten van deze domeinen worden gemeten en voorzien van reductievoorstellen.

Wij zijn bijzonder verheugd dat wij samen met de Better Regulation Commission uit het Verenigd Koninkrijk en de Normenkontrollrat uit Duitsland tijdens de conferentie ‘Challenges on cutting red tape’ op 1 maart 2007 in Rotterdam aan Eurocommissaris Verheugen een position paper hebben overhandigd.8 In dit position paper van de drie organisaties staat dat het Actieprogramma voor beperking van de administratieve

What gets measured gets done

t h e m a

Minder administratieve lasten internationaal

10

‘The Dutch regulatory reform program is a world leader. It is set to eliminate m 4 billion of administrative burdens on business by 2007. The program’s innovative design – a 25% target reduction in regulatory costs, a link between regulatory reforms and the budget cycle, and establishing ACTAL (Dutch Advisory Board on Administrative Burdens) as an independent watchdog of the reforms – lies behind the success. These features are now being adopted by other countries around the world.’Bron World Bank Group Review of the Dutch Administrative Burden Reduction Program, November 2006

7 COM(2007) 23.8 www.betterregulation.gov.uk en www.normenkontrollrat.bund.de. De Duitse Normenkontrollrat

(NKR) onder voorzitterschap van voormalig staatssecretaris de heer dr. J. Ludewig is sinds oktober 2006 operationeel. Wij hebben de NKR in zijn opbouwfase ondersteund door het geven van een presentatie in Berlijn in november 2006 en het verstrekken van documentatie en praktische adviezen.

12 13

Position paper on the European Commission’s ‘Action Programme for Reducing Administrative Burdens in the European Union’9

Building on the strong foundations of this regulatory reform programme, we recommend that the Commission develop the following 6 key priorities: 1 Control the full regulatory burden. 2 Set a ‘net’ reduction target. 3 Ensure an effective and sustainable ex-ante measurement process for new legislation. 4 Delegate the target to each DG. 5 Involve stakeholders intensively in every step. 6 Set up an external, independent advisory body to assist the Commission, the European Parliament and the Member States.

Van links naar rechts de heer M. Gibbons (Better Regulation Commission) en de heer J. Ludewig (Normenkontrollrat),

de heer R.L.O. Linschoten (Actal) en de heer G. Verheugen (Eurocommissaris)

Bedrijven en burgers in Nederland hebben er belang bij dat de administratieve lasten buiten Nederland dalen. Wij kijken dan ook met veel interesse terug op de ontwikkeling die Duitsland in 2006 heeft doorgemaakt. Duitsland is in 2006 is begonnen met proef­metingen van administratieve lasten. Ook Duitse parlementariërs en vakministeries hebben ons benaderd om te spreken over hun rol in de aanpak van de administratieve lasten. De BertelsmannStiftung heeft het initiatief genomen bij de ontwikkeling van de methodologie in Duitsland.10 Eén van de medewerkers van het secretariaat van Actal heeft gedurende een halfjaar parttime voor de BertelsmannStiftung gewerkt. Met het oog op de vermindering van de administratieve lasten voor de burger willen wij kennis uitwisselen en een Europees netwerk opbouwen. Wij streven er naar om een conferentie ‘Administrative Burdens Citizens (ABC­Conference)’ te organiseren. Wij hebben daarvoor de samenwerking gezocht met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Dit departement zal de feitelijke organisatie van de conferentie voor zijn rekening nemen.

Administratieve lasten spelen een rol in het proces van de nationale standpunt­bepaling over regelgeving van de Europese Unie. Bij het opstellen van de BNC­fiches is aandacht voor de administratieve lasten één van de toetsingscriteria. Dat maakt het mogelijk dat wij Europese voorstellen beoordelen op de gevolgen voor de administratieve lasten voor bedrijven of burgers.11 Wanneer een voorstel effect heeft op de administratieve lasten, stellen wij de coördinator administratieve lasten van het verantwoordelijke departement op de hoogte.

Op ons uitdrukkelijk advies is bij de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie één medewerker benoemd die moet zorgen voor zo min moge­lijke administratieve lasten afkomstig uit Brussel. Deze medewerker opereert in het bijzonder in het voortraject van Europese regelgeving. Hij onderhoudt contacten met de Permanent Vertegenwoordigingen van andere lidstaten en vormt een aanspreek­punt voor de nationale experts die deelnemen aan de Commissie­expertgroepen. Hij adviseert over de Nederlandse inbreng, zodat onnodige administratieve lasten in specifieke dossiers worden voorkomen. Wij hebben hoge verwachtingen van de inbreng van de Permanente Vertegenwoordiging en zullen de organisatie zo veel mogelijk ondersteunen.

9 Het position paper is gepubliceerd op www.actal.nl.10 Zie www.bertelsmann-stiftung.de. ‘Die Bertelsmann Stiftung will frühzeitig gesellschaftliche

Herausforderungen identifizieren sowie exemplarische Lösungsmodelle entwickeln und verwirklichen.’11 Bij de voorbereiding en implementatie van regelgeving van de Europese Unie vult het eerstverantwoorde-

lijke ministerie op verzoek van de Werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen het daarvoor bestemde formulier in. Deze ‘fiches’ worden in de vorm van een door de Werkgroep beoordeling nieuwe Commissievoorstellen vastgesteld standaardformulier door die werkgroep verspreid. Op het fiche worden ook de gevolgen voor de administratieve lasten belicht. In de werkgroep zijn alle ministeries vertegenwoordigd. Zij staat onder leiding van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

lasten in de Europese Unie een belangrijke eerste stap is. Actal, de Better Regulation Commission en de Normenkontrollrat doen zes aanbevelingen om de administratieve lasten als gevolg van regelgeving van de Europese Unie op de korte en lange termijn wezenlijk en duurzaam te verlichten.

12

14 15

fa s e va n v e r i n n e r l i j k i n g

Aard van het verinnerlijkingsonderzoek

Uitgangspunt is dat ‘kennis’, ‘houding’ en ‘gedrag’ iets zeggen over ‘verinnerlijking’. In het meetinstrument ‘verinnerlijking administratieve lasten’ zijn deze drie aspecten verder uitgewerkt. De kennisvragen richten zich vooral op de aspecten ‘oorzaak’, ‘meten’ en ‘maatregelen’ en in mindere mate op het aspect ‘omvang’. De houdingsvragen richten zich op de dimensies ‘probleemperceptie’, ‘genomen maatregelen’ en ‘toekomst-visie met betrekking tot administratieve lasten’. Zeer gevarieerde houdingsvragen op deze dimensies maken de houding van de respondenten met betrekking tot administratieve lasten zichtbaar. De gedragsvragen vormen het derde onderdeel van ‘verinnerlijking’. Bij gedrag draait het om gedragsvragen zoals: ‘Heeft u structureel iets in uw werk veranderd vanwege het streven naar minimale administratieve lasten?’.

fa s e va n v e r i n n e r l i j k i n g

Stand van zaken2Evaluatie ActalDe missie van Actal is het bewerkstelligen van een cultuuromslag bij regelgevers. Zij moeten de administratieve lasten voor bedrijven en burgers automatisch en blijvend verlichten.

In de maanden december 2006 en januari 2007 heeft het bureau Berenschot in opdracht van de ministeries van Financiën en Binnenlandse Zaken en Koninkrijks­relaties een evaluatie van Actal uitgevoerd. De eindconclusie van het onderzoek dat Actal een doelmatige en doeltreffende organisatie is die niet voor 2009 kan worden opgeheven en de aanbeveling dat Actal zijn taak de komende jaren moet verbreden, komen overeen met onze ervaringen en ons standpunt hierover.

Vervolgmeting verinnerlijkingEind 2006 zijn wij gestart met een nieuw onderzoek naar de cultuuromslag. Deze meting is het vervolg op het eerste verinnerlijkingsonderzoek van medio 2005.12 Ten opzichte van het eerste verinnerlijkingsonderzoek hebben wij de vervolgmeting uitgebreid. De vervolgmeting betrof niet alleen de verinnerlijking bij de vermindering van de administratieve lasten voor bedrijven maar ook voor burgers. Het onderzoek is uitgevoerd op ministeries en bij uitvoeringsorganisaties. Tenslotte betrof de vervolgmeting de verinnerlijking van Nederlandse ambtenaren die betrokken zijn (geweest) bij Europese beleidsvorming en gaf inzicht in de aandacht voor de administratieve lasten aldaar.

Wij zijn verheugd dat alle ministeries aan de vervolgmeting hebben meegedaan. De respons van de departementen is 67%. Dat betekent dat 976 personen aan de enquête hebben meegewerkt.

De uitvoeringsorganisaties die hebben deelgenomen aan het onderzoek, zijn: Autoriteit Financiële Markten (AFM), Belastingdienst, De Nederlandse Bank (DNB), Centraal Bureau voor de Statistiek, Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), Voedsel en Waren Autoriteit, Centrale Financiën Instellingen, Informatie Beheer Groep,

Onderwijsinspectie, Immigratie en Naturalisatiedienst, Justis, Inspectie Verkeer en Waterstaat, Dienst Wegverkeer, Sociale Verzekeringsbank, Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en Dienst Regelingen. De respons van de uitvoeringsinstellingen is 76%. Dat betekent dat 448 personen aan de enquête hebben meegewerkt.

In februari 2007 zijn de onderzoeksresultaten beschikbaar gekomen. In de volgende figuur staan de uitkomsten over verinnerlijking voor alle ministeries afzonderlijk en het gemiddelde voor de respondenten van alle ministeries bij elkaar. Naast de uitkomsten in 2006 zijn ook de uitkomsten uit 2005 toegevoegd.

2

12 Actal heeft in drie fasen geadviseerd over de eerste meting verinnerlijking: September 2005: Advies versterking en versnelling cultuuromslag: naar structureel lage administratieve

lasten. Oktober 2005: Advies versterking en versnelling cultuuromslag per departement. Januari 2006: Vervolg op advies verinnerlijking: Voorbeelden voor de praktijk. Naar aanleiding van deze adviezen hebben verschillende departementen Actal verzocht om een bijdrage

te leveren aan interne informatiebijeenkomsten over de vermindering van de administratieve lasten.

16 17

Bron IOO Verinnerlijking administratieve lasten Overkoepelend rapport meting 2006

Februari 2007

De mate van verinnerlijking is in 2006 gestegen ten opzichte van 2005. De verbetering is vier procentpunten (van 49% in 2005 naar 53% in 2006).

In de volgende figuur staan de uitkomsten over verinnerlijking voor de acht groepen uitvoeringsorganisaties naar departement en het gemiddelde voor de respondenten van alle uitvoeringsorganisaties bij elkaar. De mate van verinnerlijking van alle uitvoeringsorganisaties samen is 53%.

Net zoals in 2005 brengen wij op basis van alle gegevens uit de vervolgmeting verinnerlijking een serie adviezen uit: een overkoepelend advies aan het kabinet en een advies per departement aan de betreffende minister. De hoofdlijnen van het overkoepelende advies van 15 maart 2007 zijn: veranker een duurzame infra­structuur, bevorder de verdere verinnerlijking bij ministeries en breid de aanpak uit naar uitvoeringsorganisaties en Europa.

Bron IOO Verinnerlijking administratieve lasten Overkoepelend rapport meting 2006

Februari 2007

Vanuit het buitenland bestaat veel belangstelling voor de positie en werkwijze van Actal; ook voor het meten van de mate van verinnerlijking en de mogelijkheid om een cultuuromslag te versnellen. Wij hebben bijvoorbeeld in juli 2006 een presentatie gegeven over het verinnerlijkingsonderzoek bij het Better Regulation Executive van het Cabinet Office in het Verenigd Koninkrijk. De bijeenkomst werd vooral bezocht door de coördinatoren administratieve lasten van ministeries, maar ook door verschil­lende leden van het Standard Cost Model­Network.13 Het thema van de bijeenkomst was de organisatie en de cultuuromslag voor de vermindering van de administratieve lasten in het Verenigd Koninkrijk.14

In 2006 hebben zowel de Wereldbank als de OESO de Nederlandse methode bij de beperking van de administratieve lasten onder de loep genomen.15 Wij hebben de beide organisaties in de voorbereidingsfase van hun rapportage uitvoerig geïnfor­meerd, ook over het meten van de mate van verinnerlijking.

22

13 www.administrative-burdens.com.14 Het Better Regulation Executive heeft het rapport van het eerste verinnerlijkingsonderzoek laten vertalen

in het Engels. De vertaling van het koepelrapport is ook gepubliceerd op www.actal.nl.15 World Bank Doing Business 2007, September 2006. World Bank Group Review of the Dutch Administrative Burden Reduction Program, November 2006. OECD Review of administrative simplification in the Netherlands, November 2006.

18 19

Het Rijk heeft de trend gezet. Steeds meer andere regelgevers nemen het initiatief over om de administratieve lasten te verlichten. Provincies ondernemen verschillende activiteiten, die veelal ingegeven worden door de wens om de dienstverlening te verbeteren. Provincies lichten de eigen regelgeving door soms met inschakeling van een extern onderzoeksbureau. De meeste provincies nemen in ieder geval subsidie­regelingen onder de loep. Een ander voorbeeld betreft de provincie Limburg. Deze provincie heeft een integraal evenementenplan opgesteld als een handreiking voor gemeenten en organisatoren van evenementen.

Ook gemeenten hebben een belangrijke rol in het terugdringen van regeldruk. De gemeenten veroorzaken zowel in medebewind als in autonomie administratieve lasten voor bedrijven en burgers. In 2006 hebben wij in het bijzonder bepleit dat het Rijk meer coördineert bij de grote hoeveelheid initiatieven waarbij het Rijk gemeenten voor de vermindering van regeldruk inschakelt.

Wij menen dat de in de afgelopen jaren opgedane kennis en ervaring op nationaal niveau zonder meer kan worden toegepast op lokaal niveau. In 2006 hebben wij kennis en ervaring uitgewisseld met individuele gemeenten. In ons contact met bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam hebben wij met veel belangstelling kennis genomen van de good practices die Amsterdam heeft om de administratieve lasten terug te dringen. Wij verwachten veel van het project ‘Horeca1’ waarin een horeca­ondernemer in Amsterdam digitaal met één aanvraagformulier al zijn benodigde vergunningen in één keer kan aanvragen. Verder volgen wij de deregulerings­initiatieven van gemeenten, zoals in Apeldoorn en Enschede, op de voet.

Wij streven er naar dat gemeenten bij de verlaging van de administratieve lasten voor bedrijven en burgers als gevolg van gemeentelijke regelgeving over de hele linie gebruik maken van de beschikbare standaardkostenmodellen. Gemeenten kunnen zodoende de kracht en de kwaliteit van het lokaal bestuur verhogen.

t h e m a

Minder administratieve lasten regionaal

Wij menen dat de nationaal opgedane kennis en ervaring kunnen worden toegepast op lokaal niveau

18

21

Hier ligt bij uitstek een verantwoordelijkheid voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Om dit proces op gang te brengen hebben wij in het najaar van 2006 een onderzoek gestart naar de administratieve lasten van de VNG­ modelverordeningen.

In een representatieve steekproef zijn de informatieverplichtingen uit een aantal modelverordeningen (waaronder de modelbouwverordening en de modelparkeer­verordening) beschreven en zijn de administratieve lasten cijfermatig in beeld gebracht. Vervolgens hebben wij met succes gezocht naar reductiemogelijkheden. Indien alle gemeenten de vereenvoudigingsmaatregelen van de VNG toepassen, dan nemen de gemiddelde jaarlijkse administratieve lasten af met maximaal 15% voor burgers en 9% voor bedrijven. Indien alle gemeenten de aanvullende reductie­mogelijkheden doorvoeren, is een extra daling mogelijk van maximaal 63% voor burgers en 74% voor bedrijven. De totale potentiële verlichting van administratieve lasten bij de door ons onderzochte verordeningen komt uit op maximaal 78% voor burgers en 83% voor bedrijven.

Bron SIRA Consulting – AL VNG Modelverordeningen januari 2007

Op 5 februari 2007 hebben wij het Advies merkbaar minder gemeent­elijke administ­ra-t­ieve last­en uitgebracht. Wij spreken daarin het Rijk, de VNG en individuele gemeenten aan op het bereiken van een werkelijke grote daling van de administratieve lasten waar bedrijven en burgers op gemeentelijk niveau mee te maken hebben. Wij kijken uit naar de uitwerking van pijler 6 van het Coalitieakkoord van 7 februari 2007. Met het uitdragen van ons advies willen wij bijdragen aan een stevige verankering in de bestuursakkoorden van de afspraken over vermindering van de provinciale en gemeentelijke administratieve lasten voor burgers en bedrijven met minimaal 25%.

20

22 23

InleidingIn augustus 2005 hebben wij het Werkprogramma 2006 aangeboden aan de minister van Financiën en aan de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijks­relaties. Zij hebben het werkprogramma op 3 oktober 2005 gezonden aan de Tweede Kamer.16 Dit hoofdstuk betreft de ontwikkelingen bij de adviezen over voorgenomen regelgeving, de adviezen over bestaande regelgeving en twee bijzondere advies­aanvragen die wij in 2006 hebben ontvangen.

Bij de totstandkoming van adviezen voorgenomen regelgeving onderscheiden wij vier fases: agenderen, selecteren, toetsen en adviseren. Wij brengen ons advies uit vóór de behandeling van een regeling in de ministerraad of de publicatie in de Staatscourant. Om de cultuuromslag bij regelgevers te bevorderen, steken wij veel energie in de fase van vormgeving van de regelgeving.

a d v i e s t a a k 3a d v i e s t a a k

Adviezen over gevolgen van bestaande en voorgenomen regelgeving voor bedrijven, burgers en instellingen

3

Mijlpalen

Actal versoepelt de criteria om voorgenomen regelgeving te selecteren voor een advies. Actal voegt aan het toetsingskader één criterium toe over de gevolgen van de uitvoering van regelgeving op de administratieve lasten. Actal adviseert op verzoek van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over de gevolgen van de administratieve lasten voor burgers en bedrijven én voor instellingen.Actal toetst voorgenomen toezichthouderregels van de DNB en de AFM en brengt hierover advies uit aan de minister van Financiën.

Adviestaak Actal 1 januari 2005 – 1 juni 2009

Het College heeft tot taak de regering en de beide kamers der Staten-Generaal te adviseren over:a de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en burgers als gevolg van voorgenomen wetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen.b programma’s en maatregelen inzake de reductie van administratieve lasten voor het bedrijfsleven en burgers als gevolg van bestaande regelgeving.

Adviezen voorgenomen regelgeving

Overzicht dossiers 2006 2005– Dossiers met formeel advies 58 92– Dossiers zonder formeel advies 194 140– Totaal aantal behandelde dossiers 252 232

Dossiers met formeel advies 2006 2005– Ja-adviezen 25 34– Ja, nadat-adviezen 29 43 – Nee, tenzij-adviezen 1 8– Nee-adviezen 3 7– Totaal aantal adviezen 58 92

Dossiers met formeel advies– Administratieve lasten bedrijfsleven en burger 12– Administratieve lasten bedrijfsleven 37– Administratieve lasten burger 8– Administratieve lasten instellingen 1

16 Kamerstukken II, 2005 – 2006, 29 515, nr. 95. De belangrijkste wijziging uit het werkprogramma betreft de evaluatie van Actal. In augustus 2006 is in overleg met de coördinerende bewindslieden besloten dat het kabinet en niet Actal het evaluatieonderzoek uitvoert.

In augustus 2006 hebben wij het Werkprogramma 2007 aan de minister van Financiën en de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties gezonden. Beide ministers hebben dit werk-programma op 13 oktober 2006 vastgesteld en aan de Tweede Kamer gezonden. Kamerstukken II, 2005 – 2006, 29 515, nr. 163.

24 25

Wij hebben in 2006 meer dossiers voorgenomen regelgeving behandeld dan in 2005. Het aantal uitgebrachte adviezen in 2006 is echter beduidend lager. Deze daling hangt samen met een wijziging van de selectiecriteria per 1 april 2006. Het uitgangspunt blijft echter altijd dat kwantitatief met behulp van het standaard­kostenmodel in beeld gebracht moet zijn wat de consequenties voor de administra­tieve lasten zijn. Indien dat onvoldoende is gebeurd, dan brengen wij zonder meer advies uit, ook al is het bedrag van administratieve lasten laag.

Het aantal negatieve adviezen is ten opzichte van 2005 gedaald. In 2006 hebben wij een ‘nee advies’ uitgebracht bij de Regeling zorgverzekering, de Wijziging van de Telecommunicatiewet (uitbreiding verbod ongevraagde elektronische communicatie) en de AMVB uitvoering Geneesmiddelenwet. De aanleiding voor deze negatieve adviezen is het ontbreken van of gebreken in de berekening van de gevolgen voor de administratieve lasten.

Uitbreiding toetsingskader naar uitvoering Per 1 april 2006 hebben wij één crit­erium t­oegevoegd aan het­ t­oet­singskader. Wij toetsen voortaan ook de gevolgen van de wijze van uitvoering van regelgeving op de administratieve lasten. Het uitgebreide toetsingskader luidt: 1 Zijn de te verwachten administratieve lasten gekwantificeerd en is de berekening

daarvan voldoende onderbouwd?2 Is er voldoende aandacht besteed aan alternatieven, die mogelijk minder admini­

stratieve lasten voor het bedrijfsleven en voor burgers opleveren?3 Is er binnen het doel van de regelgeving gekozen voor het minst belastende

alternatief?4 Is gekozen voor een uitvoering met minimale administratieve lasten?

De aanleiding voor deze uitbreiding van het toetsingskader was ons advies van december 2005 Naar zichtbare vermindering van administratieve lasten: advies verbreding en meetmethodiek. In dat advies staan voorstellen om bedrijven en burgers meer te laten merken van de vermindering van de administratieve lasten, onder meer door de invloed die de wijze van uitvoering van regelgeving door decentrale overheden en uitvoeringsinstellingen heeft op de administratieve lasten.

Door de invoering van het nieuwe criterium zijn de departementen meer dan voor­heen gehouden aandacht te schenken aan de uitvoering. Zo moet een departement duidelijk aangeven waarom hij voor een bepaalde manier van uitvoering heeft gekozen en of er voldoende alternatieven zijn overwogen die minder belastend zijn. Met name op het gebied van ICT liggen er nog veel mogelijkheden om de lasten in

Selectiecriteria

Bedrijven Grens ResultaatGeen advies Administratieve lasten zijn minder

dan 1 miljoen euroBrief of ambtelijke afhandeling

Selectief advies Administratieve lasten zijn tussen 1 en 5 miljoen euro

Advies of brief

Zonder meer advies Administratieve lasten zijn meer dan 5 miljoen euro

Advies

Burger Grens ResultaatGeen advies Administratieve lasten zijn minder

dan 10.000 uren én minder dan 50.000 euro én de voorgenomen regelgeving heeft geen betrekking op een doelgroep. 17

Brief of ambtelijke afhandeling

Zonder meer advies Administratieve lasten zijn meer dan 10.000 uren of meer dan 50.000 euro of de voorgenomen regelgeving heeft betrekking op een doelgroep.

Advies

Subsidie- en aanbestedingsregelingen

Grens Resultaat

Geen advies Administratieve lasten zijn minder dan 5% van het totale subsidiebedrag.

Brief of ambtelijke afhandeling

Zonder meer advies Administratieve lasten zijn hoger dan 5% van het totale subsidiebedrag.

Advies

33 a d v i e s t a a k a d v i e s t a a k

17 Het kabinet wil in het bijzonder merkbare resultaten voor burgers die veel met de overheid te maken hebben. Het betreft de doelgroepen chronisch zieken, gehandicapten, ouderen, uitkeringsgerechtigden en vrijwilligers.

26 27

Voorbeeld 1 van een advies over uitvoering

Op 5 oktober 2006 hebben wij een ‘ja, nadat advies’ uitgebracht over het wetsvoorstel Wijziging Toeslagenwet in verband met de kopjesproblematiek.18 Dit voorstel betekent een eenvoudigere regeling voor mensen die een uitkering hebben die lager uitvalt dan het sociaal minimum. Tot nu toe zijn deze mensen voor een aanvulling aangewezen op de Toeslagenwet en de zogenoemde kopjesregeling.Door de verdiscontering van de kopjes in de Toeslagenwet, moet de doelgroep een aanvraag indienen. Aanvankelijk werd in de uitwerking van de uitvoering volstaan met de veronderstelling dat de gehele doelgroep en de nieuwe gevallen in de toekomst eenmalig een toeslag zouden moeten aanvragen. Onder onze invloed heeft het UWV echter de uitvoeringspraktijk aangepast en besloten de doelgroep spontaan te benaderen. De doelgroep ontvangt in de tweede helft van 2007 informatie over de wets- wijziging en wordt in de gelegenheid gesteld om op vereenvoudigde wijze de toeslag aan te vragen. De vereenvoudiging houdt in dat in de brief enkel wordt gevraagd naar veranderingen in de hoogte van het inkomen. Naast dat dit een vereenvoudiging in uitvoering betreft, waarborgt deze handelswijze dat de betrokkenen op tijd een toeslag kunnen aanvragen en dat zij deze na toekenning meteen ontvangen.

de uitvoering te verlichten. In onze adviezen en overige contacten met de departe­menten wijzen wij dan ook dikwijls op de mogelijkheid van elektronische aanvragen en overige ICT­toepassingen.

Wij hebben in april 2006 het onderzoeksbureau SIRA Consulting opdracht gegeven onderzoek te verrichten naar de invloed van de wijze van uit­voering van wet­- en regel-geving op de daadwerkelijke last­en. In het onderzoek is gekeken naar de verschillen in (de wijze van) uitvoering van wet­ en regelgeving en de gevolgen ervan voor de administratieve lasten bij zes dossiers. Uit het onderzoek is gebleken dat inschattingen van de verwachte ontwikkeling van de administratieve lasten in de ex ante situatie vaak niet overeenkomen met de feitelijke situatie zoals deze in de ex post situatie is aangetroffen.

Eén van de belangrijkste conclusies van het onderzoek is dat de wijze van uitvoering van wet­ en regelgeving van directe invloed is op de omvang van de administratieve lasten. Binnen uitvoeringsorganisaties – ook binnen één dossier – bestaan verschillen.

33 a d v i e s t a a k a d v i e s t a a k

Voorbeeld 2 van een advies over uitvoering

Op 12 oktober 2006 hebben wij een ‘nee, tenzij advies’ uitgebracht bij het wetsvoorstel op de kindertoeslag.19 In ons advies hebben wij gewezen op een minder belastend alternatief. Dit betreft de uitbreiding van de grondslag van ambtshalve toekenning. Indien ook de inkomensgegevens van de toeslagen die onder de Algemene Wet Inkomensafhankelijke Regelingen (AWIR) vallen, als grondslag voor ambtshalve toekenning worden gebruikt, kan naar schatting nog tweederde van de populatie die in aanmerking komt voor kindertoeslag, deze toeslag ambtshalve toegekend krijgen. Het gaat hier om gebruik van inkomens-gegevens die verstrekt zijn in verband met de huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en de zorgtoeslag. In de memorie van toelichting wordt rechtstreeks gerefereerd aan het Actaladvies: ‘Het Adviescollege toetsing administratieve lasten (Actal) adviseert het voorstel niet in te dienen, tenzij de grondslag van ambtshalve toekenning wordt uitgebreid en er in de uitvoering aandacht wordt besteed aan het stimuleren van een elektronische aanvraag en het ontwikkelen van begrijpelijke formulieren voor de burger. Aan het advies van Actal inzake de uitbreiding van de grondslag tot ambtshalve toekenning is gevolg gegeven. Ook de andere suggesties van het College zijn overgenomen, behalve het advies om dit voorstel samen met andere wetswijzigingen uit te voeren. De reden hiervoor is dat aan de Tweede Kamer is bericht dat de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten (WTOS) voor kinderen tot 18 jaar per 1 januari 2009 bij separaat wetsvoorstel in de Wet op de kindertoeslag zal worden geïntegreerd.’

Hiermee wordt in de praktijk niet altijd voldoende rekening gehouden. Uitvoering wordt helaas nog steeds gezien als een afzonderlijk traject en heeft in sommige gevallen een ondergeschikte rol in het beleidsproces. Doordat de reductiedoelstelling niet expliciet wordt overgedragen aan uitvoerende instellingen, is de aandacht voor het verminderen van administratieve lasten beperkt. Ondanks het feit dat hier mogelijkheden bestaan om deze lasten te voorkomen respectievelijk te beperken. Het is van groot belang om binnen de gehele beleidsketen meer aandacht te besteden aan de schakel uitvoering.

18 Wijziging van de Toeslagenwet en intrekking van de Invoeringswet stelselherziening sociale zekerheid in verband met het verbeteren en vereenvoudigen van de wijze waarop het sociaal minimum wordt gewaarborgd in de loondervingsuitkeringen. Dit wetsvoorstel is op 22 januari 2007 ingediend (Kamerstukken II, 2006 – 2007, 30 937).

19 Regels inzake de aanspraak op een inkomensafhankelijke financiële bijdrage in de kosten van kinderen (Wet op de kindertoeslag). Dit wetsvoorstel is op 15 december 2006 ingediend (Kamerstukken II, 2006 – 2007, 30 912).

28 29

Uitbreiding toets op OCW-dossiersOp verzoek van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap omvat de Actal­toets vanaf 1 juni 2006 niet alleen de gevolgen van de administratieve lasten voor burgers en bedrijven, maar ook de gevolgen van de administratieve lasten voor instellingen. Hierdoor is het aantal voorgelegde dossiers van OCW toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Wij hebben de meeste dossiers niet geselecteerd voor een advies, omdat de gevolgen voor de administratieve lasten vaak te gering waren. In 2006 hebben wij de meeste OCW­dossiers ambtelijk afgedaan. Wij ervaren het eerste half jaar van de toets op de administratieve lasten voor instellingen als nuttig. Deze werkwijze draagt er aan bij dat het departement de consequenties van voor­genomen regelgeving op de administratieve lasten consequent in beeld brengt en een afweging maakt van alternatieven met minder administratieve lasten. Wij hebben ook al één ‘ja, nadat advies’ over de lasten van instellingen uitgebracht.21

Regelgeving toezichthouders DNB en AFMSinds 2006 toetsen wij ook de voorgenomen toezichthouderregels van DNB en de AFM. Deze dossiers van beide toezichthouders worden via het ministerie van Financiën aan ons voorgelegd. Wij adviseren dan ook in eerste aanleg aan de minister van Financiën over de toezichthouderregels van zowel DNB als AFM. Wij hebben in 2006 in totaal 10 dossiers getoetst van deze toezichthouders. Daaruit blijkt dat beide toezichthouders zich bewust zijn van de administratieve lasten die zij veroorzaken. Bij de totstandkoming van de toezichthouderregels is steeds het bedrijfs­leven betrokken en bij de beantwoording van vragen van Actal is steeds aandacht besteed aan alternatieven. Dit eerste jaar van samenwerking met DNB en AFM op het gebied van het voorleggen van dossiers hebben wij als zeer constructief ervaren.

In 2006 hebben wij meer ontwikkelingen bij de beperking van de toezichtslasten gezien. Het kabinet heeft de aandacht voor het terugdringen van de toezichtslasten verankerd in het programma Eenduidig Toezicht en de totstandkoming van een meet­methodiek toezichtslasten. Dit legt de basis voor een krachtige aanpak van de lasten als gevolg van toezicht. Wij hebben geparticipeerd in bijeenkomsten van samenwerkende rijksinspecties. Op 18 januari 2007 hebben wij aan het kabinet een advies uitgebracht over het programma Eenduidig Toezicht. Begin februari 2007 hebben wij een onderzoek afgerond naar best practices toezicht.Wij adviseren om ook te werken met een integrale reductiedoelstelling op toezicht­lasten en de verantwoordelijkheid voor de realisatie van die doelstelling neer te leggen bij één minister. Die reductiedoelstelling op toezichtslasten zou ook betrekking moeten hebben op de lasten voor burgers.

Minder administratieve lasten door eenvoudige formulieren

In de eerste helft van 2006 heeft Actal samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijks-relaties het project begrijpelijke formulieren afgerond. Wij hebben 12 veelgebruikte overheidsformulieren onderzocht op begrijpelijk taalgebruik en aanbevelingen gedaan voor verbeteringen van de 12 formulieren. Voorts zijn een handzame brochure met tips en aanwijzingen voor begrijpelijk taalgebruik (de Formulieren-schrijfwijzer) en de website www.begrijpelijkeformulieren.nl gelanceerd. Op de site staan drie instructieve video-opnames over de wijze waarop willekeurige burgers worstelen met overheidsformulieren. Wij hebben vervolgens in onze bestuurlijke overleggen, andere bijeenkomsten en in ons advies van 27 juni 2006 consequent aandacht gevraagd voor de vereenvoudiging van papieren en elektronische formulieren door systematisch het taalniveau van formulieren vast te stellen en waar nodig te verbeteren. De departementen van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Economische Zaken, Financiën en Actal werken samen om de invultijd van formulieren te beperken en administratieve lasten navenant te verlagen. Er komt een infrastructuur om formulierenmakers te faciliteren bij hun werkzaamheden. Het gaat om een telefonische helpdesk, de uitbreiding van de website met antwoorden op veelvuldig gestelde vragen en best practices en een onderzoek naar de mogelijkheden om tijdswinst bij het invullen van formulieren te boeken.Het kabinet heeft op 16 februari 2007 besloten dat alle formulieren bij de Rijksoverheid per 1 september 2007 begrijpelijk moeten zijn.20

Vereenvoudiging vergunningstelsel

Op 21 augustus 2006 hebben wij een positief advies uitgebracht over het conceptverzamel-wetsvoorstel vereenvoudiging vergunningstelsels. Dit wetsvoorstel leidt tot een beperkte daling van de administratieve lasten van bedrijven en burgers. Het leeuwendeel van circa 2,6 miljoen euro besparing betreft het afschaffen van bepaalde vergunningen uit de Telecomwet. Wij menen dat het project Vereenvoudiging van vergunningen van de staatssecretaris van Economische Zaken meer had kunnen opleveren als de bewindsvrouw het kabinet consequent had aangespoord op het onderzoeken van de mogelijkheden van de lex silencio.22

33 a d v i e s t a a k a d v i e s t a a k

20 Kamerstukken II, 2006 – 2007, 29 362, nr. 117.21 Het betreft de Spoedwet WHW, Wijziging van onder meer de Wet op het hoger onderwijs en weten-

schappelijk onderzoek in verband met onder meer versterking van de rechtspositie van de student en de verplichte instelling van de raad van toezicht en verbetering van zijn bevoegdheden (rechtspositie studenten en raden van toezicht), Kamerstukken II, 2006–2007, 30 832.

22 Lex silencio: Wie zwijgt stemt toe. Als de overheid zich niet houdt aan gestelde termijnen, krijgt de aanvrager automatisch de vergunning toegekend.

30 31

Toets voorgenomen regelgeving parlementHet parlement heeft een rol bij de beperking van de administratieve lasten van voorgenomen regelgeving. Niet alleen in het debat over de wetsvoorstellen van het kabinet, maar ook bij het indienen van initiatiefwetsvoorstellen en amendementen. Wij blijven er naar streven dat het parlement dezelfde discipline opbrengt als de bewindslieden en hun departementen bij de verlaging van de administratieve lasten. Dat betekent dat het parlement de consequenties van zijn voorstellen voor de administratieve lasten in beeld brengt en laat berekenen, nadenkt over alternatieven met minder administratieve lasten en advies vraagt aan Actal. Dat laatste is in 2006 driemaal gebeurd.23 Wij hebben driemaal een ‘ja, nadat’ advies uitgebracht.

Adviezen bestaande regelgevingIn 2006 hebben wij drie overkoepelende adviezen aan de coördinerende bewindslieden uitgebracht over het kabinetsbeleid om de administratieve lasten voor bedrijven en burgers te beperken. Voorts hebben wij een aantal adviezen over een specifiek thema uitgebracht.24

Advies vermindering administratieve lasten burgersOp 22 februari 2006 heeft het kabinet ons om advies gevraagd over de invulling van de tweede tranche voorstellen, die in 2007 moet leiden tot een netto daling van de administratieve lasten voor de burger met een kwart. Het kabinet heeft om speciale aandacht verzocht voor de administratieve lasten van de doelgroepen en om verbeter­voorstellen die worden gerealiseerd met de inzet van ICT­voorzieningen. Uit het feit dat het kabinet bij de voorbereiding van de tweede tranche advies vroeg, bleek dat het kabinet de urgentie onderkende van de noodzakelijke aanpassingen in de aansturing en inhoud van dit beleid. Anders dan bij de vermindering van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven, hebben wij een advies uitgebracht bij de voorbereiding van de tweede tranche en niet over een ingevuld pakket maatregelen.

Op 30 maart 2006 hebben wij het Advies Invulling t­weede t­ranche reduct­ievoorst­ellen administ­rat­ieve last­en burger uitgebracht. Het advies gaat hoofdzakelijk in op de (infra)structuur bij de beperking van de administratieve lasten en op aanbevelingen voor een daling van de administratieve lasten voor burgers in specifieke dossiers.25 De kernpunten van het advies zijn:1 Verbeter de infrastructuur. 2 Intensiveer de doelgroepenaanpak. 3 Zet ICT in bij de vermindering van de administratieve lasten voor de burger. 4 Verlicht de administratieve lasten in specifieke dossiers.

De minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties is er vervolgens in geslaagd om een pakket aan de Tweede Kamer aan te bieden, dat leidt tot een netto vermindering van de administratieve lasten voor burgers van 26% in tijd en 26% in kosten. Wij hebben de minister gecomplimenteerd met dit resultaat en met de in mei 2006 per departement vastgestelde plafonds voor de hoogte van de administratieve lasten voor de burger.

Actaladviezen over initiatiefwetsvoorstellen Gevolgen administratieve lasten

Advies van 20 april 2006 Wetsvoorstel toegankelijkheid en bereik-baarheid basisbetaaldiensten

De administratieve lasten voor het bedrijfsleven in de versie die aan Actal is voorgelegd zijn geraamd op ruim 14 miljoen euro in het eerste jaar en ruim 5 miljoen euro in de daaropvolgende jaren. De administratieve lasten van de aanbestedings-procedure zijn geraamd op maximaal 105.000 euro per jaar. Er zijn geen gevolgen voor de administratieve lasten voor burgers.

Advies van 15 juni 2006Wijziging van de Wet inkomstenbelasting 2001 en van enige andere wetten inzake fiscale facilitering banksparen ten behoeve van pensioenopbouw

De administratieve lasten voor het bedrijfsleven nemen toe met ongeveer 2,5 miljoen euro per jaar.Er zijn geen effecten voor de administratieve lasten voor burgers.

Advies 10 november 2006Wetsvoorstel rechtsbescherming tegen de fiscus

De administratieve lasten voor het bedrijfsleven bedragen 2,9 miljoen euro per jaar. De administratieve lasten voor burgers bedragen 657 uren per jaar en 0,4 miljoen euro out of pocket kosten.

33 a d v i e s t a a k a d v i e s t a a k

23 In 2006 heeft de Tweede Kamer 243 amendementen aangenomen en 23 initiatiefwetsvoorstellen ingediend (NJB 2 februari 2007, nr. 5, bladzijde 314).

24 Bijlage 1 bevat een overzicht van deze adviezen. 25 Dit advies betreft geen totaalbeeld van de mogelijkheden die Actal ziet om de ambities van het kabinet

over minder regels in harmonie te brengen met de gevoelens van de burger hierover. Zie daarvoor het advies d.d. 23 december 2005 Naar zichtbare vermindering van administratieve lasten: advies verbreding en meetmethodiek.

32 33

Net zoals bij de beperking van de administratieve lasten voor bedrijven hebben wij de bewindsman geadviseerd een analyse te maken van de risico’s die aan de invoering van de voorstellen kleven. Met de risicoanalyse kan – zo nodig – worden bijgestuurd, zodat het doel van een merkbare daling van de administratieve lasten voor de burger tijdig gehaald wordt.

Adviezen vermindering administratieve lasten bedrijvenIn 2006 hebben wij twee overkoepelende adviezen over de vermindering van de administratieve lasten voor bedrijven uitgebracht:– Advies Voort­gangsrapport­age ‘De ondernemer cent­raal’ van 24 mei 2006. – Advies Vermindering van de administ­rat­ieve last­en voor het­ bedrijfsleven van 19 oktober 2006. Deze adviezen koersten op een merkbare daling van de administratieve lasten. Een groot deel van de adviezen betrof daarom de verbreding en de verdieping van de aanpak. Volgens ons zijn de communicatie via de website www.administratievelasten.nl en het betrekken van het bedrijfsleven onmisbare schakels bij het streven naar een merkbare daling van de administratieve lasten. Wij hebben ook gepleit voor de uit­voering van een integrale ex post meting, zodat er inzicht komt in alle daadwerkelijk gerealiseerde dalingen en stijgingen van de structurele en incidentele administratieve lasten.

Administratieve lasten en indicatiestellingen en persoonsgebonden budgetOuderen, chronisch zieken en gehandicapten hebben veel administratieve lasten als gevolg van indicatiestellingen en het persoonsgebonden budget (PGB). Nederland kent circa 45 procedures voor indicatiestellingen. Deze procedures zijn afkomstig van 6 verschillende departementen en worden uitgevoerd door gemeenten en 11 instanties. Voor een burger uit deze kwetsbare doelgroepen zijn deze procedures een bron van irritatie. Dat is ons door een tiental PGB­houders in een door Actal in januari 2006 georganiseerde bijeenkomst ondubbelzinnig duidelijk gemaakt.

In maart 2006 hebben wij alle bewindslieden die betrokken zijn bij indicatiestellingen en PGB in een advies aangespoord indicatiestellingen rijksbreed te harmoniseren en onnodige gegevensuitvraag bij alle doelgroepen te voorkomen. Mogelijkheden hier­voor zijn het inrichten van één loket voor alle indicatiestellingen, het harmoniseren van definities, het hanteren van één grondslag en één inkomensbegrip, het standaar­diseren en digitaliseren van gegevensuitwisseling en formulieren. Een verhoging van het PGB­bedrag dat vrij besteed kan worden, verlaagt de verantwoordingslast en is volgens ons in evenwicht met het risico op oneigenlijk gebruik.

De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft dit advies opgevolgd en in 2006 besloten dat PGB­houders over de eerste 2500 euro geen verantwoording meer hoeven af te leggen. Ruim een kwart van de budgethouders heeft een jaarbudget tot 2500 euro.26 Degenen met een jaarbudget tot 5000 euro hoeven nog slechts één keer per jaar aan te geven hoe het budget is besteed.

Wij hebben geadviseerd te onderzoeken of het participatiebudget een alternatief kan zijn voor het PGB. In 2006 hebben verschillende ministeries een pilot gestart naar het participatiebudget.27 De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Sociale Zaken en Werkgelegenheid doen verder in het programma Stroomlijning indicatieprocessen in de Zorg en Sociale Zekerheid onderzoek naar de wijze waarop het aanvragen van voorzieningen uit de domeinen zorg en sociale zekerheid efficiënter en minder bureaucratisch kan verlopen, bijvoorbeeld door invoering van één centraal indicatiedossier waarvan alle indicerende instanties gebruik maken. Ook wordt er in vijf pilotregio’s onderzocht of het mogelijk is dat UWV, Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), CIZ en de gemeente gegevens over één cliënt uitwisselen. Voorts zijn er de ontwikkeling van een digitaal, geïntegreerd aanvraagformulier, waarmee meerdere voorzieningen in één keer kunnen worden aangevraagd en de samenvoeging van de voorlichting over alle mogelijke voorzieningen via zogenoemde ‘life events’ (die uitgaan van de vragen die bij burgers leven).

Administratieve lasten en privacyHet Nederlandse uitgangspunt is één op één implementatie van Europese regel geving. Dat betekent dat ‘nationale koppen’ op Europese regelgeving uit den boze zijn. Toch komen ‘nationale koppen’ voor. Wij hebben in het voorjaar van 2006 onderzoek gedaan naar de verschillen tussen de Europese privacyrichtlijn en de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) en de gevolgen daarvan voor de administratieve lasten en de regeldruk voor bedrijven. Uit ons onderzoek blijkt dat de richtlijn breder – en met meer administratieve lasten voor bedrijven ­ is geïmplementeerd in de Wbp dan noodzakelijk is. Wij hebben vervolgens de administratieve lasten als gevolg van onder meer de (uitvoering van) de Wbp onder de loep genomen. Wij zijn daarbij uitgegaan van de nulmeting per 31 december 2002 van het ministerie van Justitie.

33 a d v i e s t a a k a d v i e s t a a k

26 ‘Reductie Administratieve lasten Persoonsgebonden Budget’, ITS, 2006. De afschaffing van de verant-woordingsplicht beslaat daarmee een aanzienlijke groep.

27 Met een participatiebudget kunnen mensen met een chronische ziekte of handicap naar eigen inzicht hun maatschappelijke participatie vormgeven. Een participatiebudget is een vorm van een persoons-gebonden budget dat vrijelijk te besteden is aan de diverse componenten die eronder vallen. Cliënten kunnen met een participatiebudget bijvoorbeeld zelf beslissen of ze wat meer zorg en wat minder arbeidsintegratie of ondersteuning in het onderwijs inkopen of juist omgekeerd. Het gaat dus om een geldsomverstrekking met een relatief grote bestedingsvrijheid waardoor de cliënt daadwerkelijk centraal komt te staan.

34 35

De Wbp veroorzaakt jaarlijks 30 miljoen euro administratieve lasten voor het bedrijfs­leven. Op basis van deze nulmeting heeft het College Bescherming Persoonsgegevens aan het ministerie van Justitie voorstellen gedaan om de administratieve lasten voor het bedrijfsleven te verminderen. Deze reductievoorstellen hebben voornamelijk betrekking op vereenvoudiging van de uitvoering van de wet. Deze reductievoorstellen en de voorstellen van VNO­NCW – ter vermindering van de administratieve lasten binnen het privacydomein – zijn in het onderzoek gekwantificeerd.

In september 2006 hebben wij ons Advies beperking administ­rat­ieve last­en in het­ privacydomein uitgebracht aan het kabinet. Wij hebben het kabinet onder andere geadviseerd de nationale kop op de Wbp te verwijderen. Verder hebben wij er bij het kabinet op aangedrongen de door het College Bescherming Persoonsgegevens en VNO­NCW opgestelde vereenvoudigingsvoorstellen zo snel mogelijk door te voeren.28 Wij hebben ook geadviseerd om de administratieve lasten voor burgers te verlagen door het ambtshalve toekennen van uitkeringen en toeslagen mogelijk te maken en het bedrijfsleven het burgerservicenummer te laten gebruiken. Wij blijven aandringen op het invoeren van eenmalige gegevensuitvraag om de administratieve lasten voor bedrijven en burgers te verlichten. Het is daarom van belang om belemmeringen in de privacyregelgeving weg te nemen. Wij hebben in november 2006 in een gezamenlijke brief met VNO­NCW en College Bescherming Persoonsgegevens nogmaals aandacht van de minister van Justitie gevraagd voor de verlichting van de administratieve lasten op dit beleidsterrein. In 2007 blijven wij op verschillende terreinen samenwerken met het College Bescherming Persoonsgegevens.

ModelbedrijvenWij hebben het onderzoeksbureau EIM in oktober 2006 opdracht gegeven onderzoek te verrichten naar de administratieve lasten voor twee zogenaamde modelbedrijven ‘Uitzendbureau’ en ‘Chemie’. Het onderzoek was bedoeld om voor deze modelbedrijven meer kwantitatief inzicht te krijgen in de effecten van het beleid en in het bijzonder het project modelbedrijven van het kabinet. De onderzoeksvragen waren:– Hoeveel vermindering aan administratieve lasten in euro’s levert het totale

pakket aan reductiemaatregelen van het kabinet op voor deze modelbedrijven in de periode 31 december 2002 (peildatum nulmetingen) en 31 december 2006 (alle maatregelen die tot en met die datum in werking treden)?

– Welke bijdrage in euro’s heeft het project Modelbedrijven van het kabinet geleverd aan de reductie van de administratieve lasten voor deze modelbedrijven?

Administratieve lasten uitzendbranche en chemie ten opzichte van totale Nederlandse economie

Nederland uitzendbranche uitzendbranche als percentage totaal

Nederland in %

chemie chemie als per-centage totaal

Nederland in %

Totale AL m 16.460.946.500 m 167.696.400 1,0 m 157.443.700 1,0Aantal ondernemingen 689.623 5.990 0,9 2.052 0,3Aantal werknemers 7.199.000 386.000*) 5,4 43.000 0,6AL per onderneming m 23.869 m 27.996 117,3 m 76.727 321,4AL per werknemer m 2.287 m 434 19,0 m 3.661 160,1

*) het aantal werknemers inclusief uitzendkrachten dat gemiddeld in een jaar in dienst is. Bron EIM.

– Welke bijdrage in euro’s had het project Modelbedrijven kunnen leveren aan de reductie van de administratieve lasten voor deze modelbedrijven, indien alle verbetervoorstellen voor de betrokken modelbedrijven vooraf met kwantificering zouden zijn opgenomen in de reductieplannen van het kabinet?

Om deze vragen te beantwoorden heeft EIM de omvang van de administratieve lasten op 31 december 2002 kwantitatief in beeld gebracht (de nulsituatie) voor de twee modelbedrijven. Bij het project Modelbedrijven van het kabinet waren deze nulmetingen niet beschikbaar.Het aanpakken van knelpunten vanuit het perspectief van de ondernemer is een goede zaak. Door middel van deze clusteraanpak komt de stapeling van regels en (het gebrek aan) aansluiting van regels op de belevingswereld van bedrijven beter in beeld. Wij menen dat een dergelijke aanpak steeds belangrijker wordt indien de aandacht voor administratieve lasten wordt verbreed naar inhoudelijke nalevings­kosten. Dat betekent dat ook de randvoorwaarden om te komen tot een succesvolle aanpak nog belangrijker worden en dus ook het consequent hanteren van het standaardkostenmodel. In het algemeen leidt inzicht in de omvang en opbouw van de administratieve lasten tot relevante reductievoorstellen. Uit het onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat de hoogste administratieve lasten van een chemiebedrijf niet op het sofi­domein liggen, terwijl de reductievoorstellen van het kabinet voor deze branche hierop wel voornamelijk betrekking hebben.

33 a d v i e s t a a k a d v i e s t a a k

28 Uit ons onderzoek blijkt dat de administratieve lasten eind 2002 niet 30 miljoen euro per jaar bedragen, maar 42 miljoen euro per jaar. Dit verschil kan deels worden verklaard omdat de Wbp op 1 september 2001 in werking is getreden. De door het College Bescherming Persoonsgegevens en VNO-NCW opgestelde vereenvoudigingsvoorstellen zijn in ons onderzoek geraamd op een reductie van minimaal 4 miljoen euro per jaar.

36 37

Voorts wordt in het onderzoek geconstateerd dat het voorleggen van vragen aan het bedrijfsleven en het managen van verwachtingen bij de modelbedrijvenaanpak verbeterd kunnen worden.

Wij brengen in het voorjaar van 2007 een advies uit.

AdviesaanvragenIn 2006 hebben wij twee bijzondere adviesaanvragen ontvangen. Op 28 februari 2006 heeft de voorzitter van de Tweede Kamer Actal verzocht een uit­voeringst­oet­s uit­ t­e voeren over het­ wet­svoorst­el Inburgering.29

Op 21 maart 2006 hebben wij de voorzitter van de Tweede Kamer bericht dat wij niet in de volle breedte aan zijn verzoek konden voldoen.30 Voor de beantwoording van het merendeel van de uitvoeringsvragen was op dat momenteel nog geen meet­instrumentarium beschikbaar. Dat gemis belemmerde ons een advies uit te brengen op dezelfde objectieve wijze als wij over administratieve lasten adviseren. Wij hebben toegelicht dat de vragen buiten het werkterrein van Actal vallen zoals is vastgelegd in het Instellingsbesluit Adviescollege toetsing administratieve lasten. Dat nam overigens niet weg dat de thema’s wel aansloten bij onze visie over de verbreding van de operatie om de administratieve lasten te verminderen. Wij hebben wel op 18 maart 2005 een advies uitgebracht over de gevolgen van het wetsvoorstel Inburgering op de administratieve lasten. Op 27 april 2006 hebben wij vervolgens een ‘ja, nadat’ advies uitgebracht bij het Besluit Inburgering.

33 a d v i e s t a a k a d v i e s t a a k

29 Ten behoeve van deze uitvoeringstoets had de voorzitter van de Tweede Kamer vier deelvragen geformuleerd:

1. Welke risico’s zijn er in de uitvoering gelet op de samenhang met andere wet en regelgeving? 2. Welke risico’s zijn er in de uitvoering gelet op de regeldichtheid op lokaal niveau? 3. In hoeverre zijn er voor de inburgeringsplichtige voldoende kwaliteitswaarborgen in de uitvoering? 4. In hoeverre zijn er financiële risico’s voor de betrokken partijen verbonden aan de invoering van

de Wet inburgering?30 Kamerstukken II, 2005–2006, 30 308, nr. 14.

*) Regelgeving Algemene Wet Rijksbelastingen, Invorderingswet, Wet Bescherming Persoonsgegevens, Successiewet, Motorrijtuigenbelasting, Wet Onroerende Zaken e.a.

**) Regelgeving pensioenen, Wet op de ondernemingsraden, Arbeidstijdenwet, Arbeid en Zorg, Etnische minderheden, Wet arbeid vreemdelingen, Ziekmeldingen, Reïntegratie en Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs. Bron EIM.

Opbouw administratieve lasten uitzendbranche en chemie

Domein / Wetgeving Administratieve lasten uitzend-branche in euro’s

Administratieve lasten chemie in euro’s

Arbeidsomstandigheden 12.359.700 18.701.900

Besluit Risico’s Zware Ongevallen 31.500.700

Bodem 10.100

Bouwen 1.460.800 500.200

Douane 520.000

Inkomstenbelasting 4.346.200 155.900

Loonheffing 47.909.300 6.505.600

Omzetbelasting 3.361.900 1.360.600

Marktordening 472.200 298.600

Milieu 78.343.000

Overige fiscale terreinen*) 8.480.900 995.700

Overige personeelsregelgeving**) 16.497.100 318.000

Planstelsels 116.300

Privaatrecht 23.484.800 12.032.400

Ruimtelijke regelgeving 662.500 226.800

Vennootschapsbelasting 3.141.700 1.138.800

Werknemersverzekeringen 45.209.300 4.684.400

Ziekenfondswet 310.100 34.500

Totaal administratieve lasten 167.696.400 157.443.700

38 39

Op 15 september 2006 heeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ons een adviesaanvraag voorgelegd over de gevolgen voor de administ­rat­ieve last­en van de ‘loon in’ en ‘loon over’ aangift­esyst­emat­iek. Op 2 februari 2007 hebben wij ons advies uitgebracht. Ter voorbereiding op het advies hebben wij het rapport Administratieve lasten ‘loon in’ en ‘loon over’, rapportage over de structurele en eenmalige administratieve lasten voor de loonaangiftesystematieken ‘loon in’ en ‘loon over’ opgesteld. In dit rapport staat welke verschillen er zijn tussen de wijze waarop de loonaangifte wordt uitgevoerd via de ‘loon in’ systematiek en de ‘loon over’ systematiek. Het gaat hierbij zowel om de verschillen in de uitvoering door bedrijven als de verwerking van de loonaangifte (inclusief correctieberichten) bij het UWV en de Belastingdienst. De oorzaken van deze verschillen zijn onder meer loonafspraken in CAO’s met terugwerkende kracht, sectorbrede functiewaarderings­systematieken en flexibele arbeid.

Vanuit het oogpunt van structureel lage administratieve lasten voor het bedrijfsleven en een beperking van uitvoeringskosten bij de loon­ en premieheffing en de uitkerings­verstrekking was ons advies aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om over de gehele linie de ‘loon in’ aangiftesystematiek toe te passen. Naar onze mening zouden nieuwe werkgevers uitsluitend met ‘loon in’ moeten werken. Wij hebben gepleit voor een zorgvuldige overgang voor bestaande werkgevers die de ‘loon over’ werkwijze toepassen. Omdat de eenmalige kosten (administratieve lasten én overige nalevingslasten én uitvoeringskosten) van een verplichte overgang naar de ‘loon in’ systematiek hoog zijn, hebben wij de bewindsman geadviseerd om in overleg met (overheids)werkgevers te treden om deze kosten zo veel mogelijk te beperken. In ons advies zijn wij ook ingegaan op de verantwoordelijkheid van sociale partners om administratieve lasten en uitvoeringskosten te beperken. Dat kan bijvoorbeeld door loonafspraken in CAO’s te vereenvoudigen en het afsluiten van CAO’s met terug­werkende kracht zo veel mogelijk te voorkomen.Ook de wetgever is hierbij aan zet. Het is van belang om de gevolgen van structurele correctieberichten te beperken en onnodige mutaties in de polisadministratie te voorkomen. Wij hebben geadviseerd, voor zover sprake is van onderdelen van CAO’s met terugwerkende kracht, wettelijk te bepalen dat die onderdelen niet van invloed zijn op de administratieve lasten en uitvoeringskosten. Langs deze lijnen is een verantwoorde overgang naar de ‘loon in aangiftesystematiek’ mogelijk. Daarmee is een belemmering weggenomen om de door ons bepleite een­malige verstrekking van gegevens van de grond te krijgen.

Communiceren via websites

De website www.actal.nl is een bron van informatie voor het binnen­ en buitenland. De adviezen over de gevolgen van voorgenomen regelgeving op de administratieve lasten voor het bedrijfs­leven en voor de burger worden na verloop van enige tijd op deze site gepubliceerd. Het advies wordt openbaar op het moment waarop het voorstel waarop het advies betrekking heeft is ingediend bij de Tweede Kamer. In geval van regelgeving die in de Staatscourant wordt geplaatst, is die publicatie het signaal om de Actalsite te actualiseren. Ook staan op de Actalsite de adviezen over het kabinetsbeleid verlaging administratieve lasten, onderzoeksrapporten, jaarverslagen en werkprogramma’s.

In februari 2006 heeft Actal de website www.minderadministratievelasten.nl gelanceerd. Om aan deze nieuwe website bekendheid te geven hebben wij aan beleidsmedewerkers een brochure gestuurd met een samenvatting van de website en een muismat. De website sluit aan op het beleidsproces en helpt beleidsmedewerkers om in de verschillende fasen van het beleidsproces verschillende beleidsalternatieven te betrekken en daarbij te letten op de gevolgen voor de administratieve lasten.

33 a d v i e s t a a k a d v i e s t a a k

40 41

Het staat als een paal boven water dat met de inzet van ICT de administratieve lasten voor bedrijven en burgers echt dalen. Vanaf de oprichting van Actal hebben wij voort­durend gepleit voor de invoering van ICT­faciliteiten om administratieve lasten weg te nemen. Wij vinden het zorgelijk dat deze doorbraak er in de afgelopen 7 jaar niet is gekomen.

Uit het in 2005 door ons uitgevoerde onderzoek blijkt dat de aandacht voor gedetail­leerde planningen, risico’s op vertraging en risicobeheersing zeer uiteenloopt.31 Op 20 januari 2006 hebben wij de minister van Economische Zaken ons Advies bet­reffende ICT-beleid om administ­rat­ieve last­en t­e verminderen aangeboden. Wij vinden dat er een eenduidige en herkenbare verantwoordelijkheidsstructuur in het ICT­domein van de overheid moet komen door het opdrachtgeverschap van ICT­projecten te beleggen bij één verantwoordelijke bewindspersoon. Deze werkwijze bevordert de controle­ en regiemogelijkheden. Een goed voorbeeld van deze werkwijze is Oostenrijk waar, via een ‘super­CIO’ (Chief Information Officer), de implementatie van de e­overheid zich onderscheidt door centrale sturing en een centrale visie. In diverse adviezen zijn wij ingegaan op een overheidsbrede toepassing van het principe van eenmalige vastlegging van gegevens en een verbod op meervoudige uitvraag van gegevens bij burgers en bedrijven. Om projectleiders van ICT­projecten extra gereedschap te geven om beter met de complexiteit en dynamiek bij innovatieve projecten om te gaan, hebben wij op 21 maart 2006 de Workshop Overheid & ICT­projectmanagement georganiseerd. De conclusies en aanbevelingen uit de workshop, die direct op projectmanagement­aspecten betrekking hebben, hebben wij onder de aandacht gebracht van de minister van Economische Zaken en de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties en de leiding van ICTU.32 Hoewel ICTU heeft toegezegd meer aandacht te besteden aan ‘good governance’ van ICT­projecten, hebben wij helaas nog geen verbeteringen kunnen waarnemen. Wij proberen in contact met zowel het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als ICTU aandacht te blijven vragen voor ‘good governance’ van ICT­projecten.

t h e m a

Inzet ICT voor vermindering administratieve lasten

31 Versnelling realisatie basisregistraties en andere generieke ICT-projecten, haalbaarheidsstudie in het kader van de administratieve lastenverlaging, november 2005.

32 De stichting ICTU is in 2001 opgericht door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de VNG. ICTU is een instelling van en voor overheden. Voor overheden, omdat ICTU in het leven is geroepen om uitsluitend opdrachten voor overheden uit te voeren. Van overheden mag heel letterlijk worden begrepen. Overheden die ICTU een opdracht geven, worden deelnemer in de stichting. Zij delen in de lusten en de lasten. Een overheid die met ICTU in zee gaat, geeft een dubbel commitment af: een overeenkomst om een programma uit te voeren én betrokkenheid bij het wel en wee van ICTU.

Wij vinden het zorgelijk dat de doorbraak er niet is gekomen

40

42 43

Wij pleiten er voor om ICT­initiatieven op alle bestuurlijke niveaus beter op elkaar af te stemmen en samenwerking tussen verschillende overheidsorganisaties te belonen. Het financieel prikkelen en ondersteunen van medeoverheden bij de implementatie van ICT­toepassingen zijn daarbij noodzakelijk. Wij hebben hieraan bijgedragen door de organisatie van het minisymposium ‘ICT Dienstverlening Gemeenten’ op 18 mei 2006.33 Dit minisymposium heeft het inzicht vergroot in de mogelijkheden om gemeenten beter in staat te stellen hun elektronische dienstverlening aan de burger en het bedrijfsleven uit te breiden en zo snel mogelijk te realiseren. De input van de gemeenten vanuit de praktijk heeft ons overtuigd van de noodzaak van een verplichting van het gebruik van de Nederlandse OverheidsReferentieArchitectuur (NORA), basisregistraties en bepaalde essentiële ICT­infrastructuur zoals XBRL, DigiD en mogelijkerwijs de Overheidstransactiepoort. Wij adviseren om in het bijzonder bij grote ICT­projecten met behulp van de standaardkostenmodellen in beeld te brengen wat de gevolgen voor de administratieve lasten voor bedrijven en burgers zijn. Dit extra instrument draagt bij aan de regie, monitoring en opbrengsten van ICT­projecten.

Wij zijn dan ook teleurgesteld dat er blijvend geen inzicht komt in de daadwerkelijk verwachte daling van administratieve lasten als gevolg van het toepassen van XBRL in het Nederlands Taxonomie Project. Op 21 september 2006 hebben wij hierover een positief advies uitgebracht. Wij onderschrijven het initiatief om te komen tot één door de overheid geaccrediteerde taxonomie. Als bedrijven deze taxonomie gebruiken en als de overheid en bedrijven door middel van XBRL met elkaar communiceren, dan dalen de administratieve lasten fenomenaal. Wij vinden het een goede zaak dat inmiddels circa 80 marktpartijen zich hebben gecommitteerd aan deze bijdrage in de lastenverlichting door aansluiting bij het op 9 juni 2006 gesloten convenant van samenwerking tussen de overheid en bedrijfsleven voor het gebruik van de Nederlandse XBRL­taxonomie.34 Om ten volle de mogelijkheden voor de daling van de administratieve lasten te benutten, zien wij wel als bijkomende voorwaarde dat gekomen wordt tot één procesinfrastructuur. Daarnaast dienen de systeemaspecten van ‘conversie’ en ‘validatie’ voor de gebruikers effectief vormgegeven te worden. De minister van Justitie wijst in zijn brief van 30 januari 2007 ons advies af. Wij blijven echter van mening dat de berekeningen van de verwachte daling van de administratieve lasten met behulp van de standaardkostenmodellen gemaakt moeten worden. Een groot deel van de reductievoorstellen wordt immers bepaald door de invoering van XBRL. Het kabinet heeft hiervoor 350 miljoen euro geraamd. Het is hoog tijd om inzichtelijk te maken waar dat bedrag vandaan komt en hoe realistisch deze raming nog is.

Actaladviezen voorgenomen wet- en regelgeving

Dossiers die tot een formeel advies hebben geleid Dossiers die niet tot een formeel advies hebben geleid

Dictum (eindoordeel)

Wet- en regelgeving afkomstig van (departement of Tweede Kamer) Ja Ja, Nee, Nee nadat tenzij

BZ 0 3

BZK 0 8

Defensie 0 1

EZ 6 1 4 1 39

Financiën 11 6 5 18

Justitie 12 7 5 16

LNV 4 4 21

OCW 1 1 23

SZW 5 3 1 1 4

VenW 2 1 1 22

VROM 11 3 8 20

VWS 3 1 2 18

Tweede Kamer 3 3 1

Totaal 58 25 29 1 3 194

b i j l a g e 1 a d v i e z e n 2006

33 Aan het minisymposium hebben deelgenomen: de gemeente Amsterdam, de gemeente Enschede, de gemeente Leeuwarden, de gemeente Moordrecht, de gemeente Voorst en de gemeente Ouderkerk.

34 Kamerstukken II, 2005 – 2006, 29 515, nr. 149.

44 45

Actaladviezen kabinetsbeleid vermindering administratieve lasten bedrijfsleven en administratieve lasten burger

Januari 2006 Advies betreffende ICT-beleid om administratieve lasten te verminderen

Januari 2006 Vervolg op advies verinnerlijking: voorbeelden voor de praktijk

Maart 2006 Advies beperking administratieve lasten burger van indicatiestellingen en persoonsgebonden budget (PGB)

Maart 2006 Advies invulling tweede tranche reductievoorstellen administratieve lasten burger

Mei 2006 Advies Voortgangsrapportage ‘De ondernemer centraal’

Juni 2006 Advies over administratievelastenreductie door verbetering van formulieren

September 2006 Advies beperking administratieve lasten in het privacydomein

September 2006 Advies Nederlandse XBRL-taxonomie

Oktober 2006 Advies vermindering administratieve lasten voor het bedrijfsleven

December 2006 Advies over vermindering regeldruk aan de informateur

b i j l a g e 2 o n d e r z o e k e n 2006b i j l a g e 1 a d v i e z e n 2006

Onderzoeken 2006

Datum Titel Onderzoeksbureau

Mei 2006 Draaiboek meting verinnerlijking administratieve lasten

IOO

Juni 2006 Begrijpelijkeformulieren.nl en Schrijfwijzer Bureau Taal

Juni 2006 Verschillen tussen de WBP en Richtlijn 95/46/EG en de invloed op de administratieve lasten- en regeldruk

Universiteit van Tilburg

September 2006 Administratieve lasten in het privacydomein, Reductievoorstellen nader bekeken

EIM

November 2006 Indicator administratieve lasten burger SEO

December 2006 Bedrijven Uitzendwezen en ChemieOmvang administratieve lasten, reductie door kabinetsvoorstellen en vermindering door verbetervoorstellen project modelbedrijven

EIM

December 2006 Administratieve Lasten door uitvoeringOnderzoek naar de invloed van de wijze van uitvoering van wet- en regelgeving op de administratieve lasten voor zes geselecteerde dossiers

Sira Consulting

46 47

Internationale werkbezoeken Actal 2006

Land Instantie(s) Datum

Duitsland Parlementariërs Bundestag Februari 2006

Duitsland Bundeskanzleramt Februari 2006

Duitsland BertelsmannStiftung Juni 2006

Verenigd Koninkrijk Cabinet Office Juli 2006

Frankrijk OECD (hoofdkantoor) September 2006

Duitsland Staatskanzlei deelstaat Brandenburg September 2006

Duitsland Wirtschaftsjunioren Baden-Württemberg Oktober 2006

Onderzoeken die in 2006 zijn gestart en in het eerste kwartaal 2007 worden afgerond

Titel Onderzoeksbureau

Verinnerlijking administratieve lasten IOO

Best Practices in Toezicht SEO

Administratieve Lasten VNG ModelverordeningenReductie van de Administratieve Lasten van VNG Modelverordeningen door vereenvoudigingsvoorstellen en aanvullende reductie-mogelijkheden

Sira Consulting

Administratieve lasten ‘loon in’ en ‘loon over’ Rapportage over de structurele en eenmalige administratieve lasten voor de loonaangiftesystematieken ‘loon in’ en ‘loon over’

Sira Consulting

Proefmeting overige nalevingskosten in bestaande wetgeving voor de modelbedrijven ‘Uitzendbureau’ en ‘Chemie’

EIM

Onderzoek RP-meting Overige Nalevingskosten bestaande wetgeving Regioplan

Onderzoek naar de gevolgen van de invoering van het EKD voor de administratieve lasten van organisaties op het terrein van de jeugdzorg

Capgemini

b i j l a g e 3 i n t e r n at i o n a l e b e z o e k e n 2006b i j l a g e 2 o n d e r z o e k e n 2006

48 49

Bezoeken buitenlandse delegaties aan Actal 2006

Land Instantie(s) Datum

Verenigd Koninkrijk Cabinet Office Februari 2006

Australië Department of Treasury and Finance of the State of Victoria

April 2006

Verenigd Koninkrijk Better Regulation Executive April 2006

Oostenrijk Industriellenvereinigung OÖ April 2006

Duitsland Ministerie van Landbouw April 2006

Duitsland Bondsdag Mei 2006

Duitsland Beleidsmedewerkers diverse ministeries Juni 2006

Duitsland Wirtschaftsjunioren Baden-Württemberg Augustus 2006

Ierland Business Regulation ForumDepartment of Enterprise, Trade and EmploymentDepartment of the Taoiseach

Augustus 2006

Zuid-Korea Prime Minister’s Office, Regulatory Reform Bureau, Regulatory Research Center

September 2006

Australië Environment Protection Authority of the State of Victoria

November 2006

Frankrijk Ministerie van Financiën November 2006

Verenigd Koninkrijk Centre for regulatory Governance December 2006

b i j l a g e 3 i n t e r n at i o n a l e b e z o e k e n 2006

Actal

Aan Actal liggen de volgende besluiten ten grondslag:

– Instellingsbesluit Adviescollege toetsing administratieve lasten, Staatsblad 2000, nr. 162.– Verlengingsbesluit Adviescollege toetsing administratieve lasten, Staatsblad 2004, nr. 66.– Besluit taakuitbreiding Actal met administratieve lasten burgers, Staatsblad 2005, nr. 113. – Instellingsbesluit Adviescollege toetsing administratieve lasten 2006, Staatsblad 2006,

nr. 138.

b i j l a g e 4 a c t a l

50

b i j l a g e 4 a c t a l

Actal bestaat uit drie collegeleden: de heer R.L.O. Linschoten (voorzitter) en de heer drs. J.A. Kamps. Sinds eind november 2006 is één plaats in het College vacant. Het College wordt ondersteund door een secretaris, de heer drs. P.F.H. Bont.

De samenstelling en de verdeling van de departementen binnen het secretariaat is als volgt:

De heer ing. J.J.H.W. Hamerlinck Financiën

De heer drs. K.R. Jonkheer Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Mevrouw mr. F.J.G. van Klink Justitie Buitenlandse Zaken Algemene Zaken

De heer P.B. Lut Verkeer en Waterstaat Defensie

Mevrouw drs. C. Mesman Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit

De heer mr. F.J. Mreijen Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

De heer A.A. Moaty Beleidsondersteuner

De heer P.H. Sevat Economische Zaken

De heer dr.mr. J.A. Sleifer Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Mevrouw C.R. Touw Secretaresse

Mevrouw drs. A. van der Zwan Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Colofon

Tekst en redactie: Actal, Den HaagConcept en ontwerp: Total Identity, Den HaagIllustraties: Ruud Troostheide, SteenwijkDruk: Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk a/d Amstel© 2007 Actal, Den Haag