Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej

Prezentacje przygotowali Jakub GudowskiMariusz Ważny

Mistrzostwa Świata w piłce nożnej, nazywane również mundialem (hiszp. – światowy) lub Pucharem Świata (ang. World Cup) – międzynarodowy turniej piłkarski, w którym biorą udział męskie reprezentacje narodowe federacji należących do FIFA. Pierwsze mistrzostwa odbyły się w 1930 roku w Urugwaju. Od tego czasu odbywają się co cztery lata, z wyjątkiem 1942 i 1946 roku, kiedy to nie zostały rozegrane z powodu II wojny światowej.Obecnie w turnieju występują 32 reprezentacje rywalizujące o tytuł na terenie kraju (lub krajów) organizującego mistrzostwa przez okres około jednego miesiąca. Ta faza rozgrywek często nazywana jest finałami mistrzostw świata. Z kolei faza eliminacji, mająca miejsce w ciągu trzech lat poprzedzających turniej, wyłania drużyny, które wraz z gospodarzem (lub gospodarzami) wystąpią na mistrzostwach świata.Podczas dotychczas rozegranych 19 turniejów, osiem reprezentacji sięgało po tytuł. Najbardziej utytułowanym zespołem jest Brazylia, która wygrywała pięciokrotnie i jako jedyna brała udział we wszystkich turniejach finałowych. Włochy zdobyły cztery tytuły mistrza świata, a Niemcy triumfowały trzykrotnie. Pozostali zwycięzcy to: Urugwaj, który wygrał dwukrotnie, w tym turniej inauguracyjny, Argentyna, która wygrywała dwukrotnie oraz Anglia, Francja i Hiszpania, mające na swoim koncie po jednym tytule mistrzowskim w historii.Reprezentacja Polski siedmiokrotnie uczestniczyła w mistrzostwach (pierwszy raz w 1938, ostatni w 2006), dwukrotnie zajmując trzecie miejsce w końcowej klasyfikacji – w 1974 roku w Niemczech, kiedy to królem strzelców został Grzegorz Lato i w 1982 roku w Hiszpanii.Mistrzostwa Świata 2010 rozgrywane były od 11 czerwca do 11 lipca w Republice Południowej Afryki, natomiast Mistrzostwa Świata w 2014 roku zostaną rozegrane w Brazylii. Gospodarzem mistrzostw w 2018 roku będzie Rosja, natomiast w 2022 - Katar.

Reprezentacja Wielkiej Brytanii, która zwyciężyła w pierwszym oficjalnym turnieju piłki nożnej rozegranym na Igrzyskach Olimpijskich w Sztokholmie.

Wcześniejsze turnieje międzynarodowe30 listopada 1872 roku odbył się pierwszy piłkarski mecz międzynarodowy. Reprezentacja Anglii zremisowała 0:0 ze Szkocją w spotkaniu towarzyskim rozegranym w Glasgow.. W 1884 roku odbył się pierwszy turniej międzynarodowy. Rozegrano wówczas pierwszą edycję British Home Championship. W tamtych czasach w piłkę nożna prawie w ogóle nie grano poza granicami Wielkiej Brytanii . W 1900 i 1904 roku piłka nożna była jedną z demonstracyjnych dyscyplin na letnich igrzyskach olimpijskichPo założeniu FIFA w 1904 roku, organizacja ta zorganizowała dwa lata później w Szwajcarii międzynarodowy turniej piłkarski. Rozgrywki te okazały się jednak niepowodzeniem.W 1908 roku piłka nożna stała się oficjalną konkurencją letnich igrzysk olimpijskich. Federacja angielska podjęła się organizacji tych zawodów, które przeznaczone były dla amatorskich zawodników. Mimo to, piłka nożna była wówczas uważana bardziej za sport pokazowy niż za prawdziwą rywalizację. Złoty medal zdobyła Wielka Brytania (reprezentowana przez amatorską reprezentację Anglii). Wyczyn ten powtórzyła w 1912 roku w Sztokholmie, kiedy to organizacji podjął się Szwedzki Związek Piłki Nożnej.W 1909 roku Sir Thomas Lipton zorganizował w Turynie turniej piłkarski Sir Thomas Lipton Trophy przeznaczony dla klubów (nie reprezentacji) reprezentujących swój kraj. Rozgrywki te są czasem określane jako mistrzostwa świata. Wzięły w nich udział zespoły z Włoch, Niemiec oraz Szwajcarii. Zaproszono również przedstawiciela The Football Association, jednak związek odmówił uczestnictwa w tym turnieju. Zamiast tego zespół West Auckland FC z hrabstwa Durham reprezentował Anglię i wygrał zarówno pierwszą, jak i drugą edycję turnieju.W 1914 roku FIFA uznała turniej olimpijski za "mistrzostwa świata amatorów" i podjęła się organizacji tych rozgrywek. Na Igrzyskach Olimpijskich w 1920 roku rozegrano pierwszy turniej, w którym udział wzięły reprezentacje z różnych kontynentów. Uczestnikami było trzynaście zespołów z Europy oraz Egipt. Reprezentacja Urugwaju wygrała następne turnieje w 1924 i 1928 roku.

Pierwsze mistrzostwa ŚwiataDzięki dużej popularności rozgrywek piłkarskich podczas Igrzysk Olimpijskich, FIFA wraz z jej przewodniczącym, Julesem Rimetem dążyła do zorganizowania własnych rozgrywek mistrzowskich poza zmaganiami olimpijskimi. Wśród chętnych państw do organizacji pierwszych mistrzostw świata były: Węgry, Włochy, Holandia, Hiszpania oraz Szwecja. 28 maja 1928, kongres FIFA w Amsterdamie zadecydował o rozegraniu pierwszych Mistrzostw Świata organizowanych przez FIFA w 1930 roku. Podczas kolejnego kongresu FIFA w 1929 roku w Barcelonie, organizację mistrzostw świata powierzono Urugwajowi. Jednym z powodów tego kroku były obchody stulecia niepodległości tego państwa, właśnie w 1930 roku. Oprócz tego, drużyna Urugwaju była niezaprzeczalnie jedną z silniejszych w tamtych czasach, po wywalczeniu złotych medali w rozgrywkach piłkarskich na Igrzyskach w 1924 i 1928. Poza tym, związek piłkarski Urugwaju wyraził chęć pokrycia kosztów podróży i zakwaterowania dla wszystkich drużyn, podczas gdy ewentualne zyski miałyby zostać równo podzielone.Wybór Urugwaju, dla zaproszonych drużyn z Europy, oznaczał długą, prawie dwumiesięczną podróż statkiem na drugi kontynent. Oprócz tego w tamtym czasie, w światowej gospodarce panował kryzys ekonomiczny. Do ostatniej chwili wydawało się, że żadna z drużyn europejskich nie zdecyduje się wziąć udziału w rozgrywkach. Tylko dzięki umiejętnym zabiegom Rimeta, udało mu się ostatecznie nakłonić drużyny Belgii, Francji, Rumunii oraz Jugosławii do wzięcia udziału w mistrzostwach. Poza tym w mistrzostwach uczestniczyło siedem drużyn z Ameryki Południowej i dwie z Ameryki Północnej. W sumie, (łącznie z Europą) było to trzynaście państw które wystawiły swoje reprezentacje.Pierwsze dwa mecze w historii mistrzostw odbyły się równocześnie 13 lipca 1930 o godzinie 15:00 miejscowego czasu. W pierwszym z nich, drużyna Francji pokonała Meksyk 4:1, a w drugim Stany Zjednoczone wygrały z Belgią 3:0. Pierwszą, historyczną, bramkę zdobył francuski napastnik Lucię Laurent Pierwszym mistrzem świata została drużyna Urugwaju, która pokonała Argentynę 4:2 w finałowym meczu, oglądanym przez 93 000 ludzi na stadionie.

Julesem Rimetem

Przed II wojną światowąJuż po utworzeniu rozgrywek Mistrzostw Świata, w trakcie organizacji Letnich Igrzysk Olimpijskich w roku 1932, które miały odbyć się w Los Angeles, postanowiono nie rozgrywać turnieju piłki nożnej podczas Igrzysk. Stało się tak, między innym z powodu niskiej popularności piłki nożnej w Stanach Zjednoczonych. Oprócz tego, FIFA oraz MKOl nie zgadzały się również w sprawie statusu amatorów. W efekcie, turniej piłki nożnej został usunięty z programu Igrzysk Turniej piłki nożnej podczas Igrzysk powrócił do programu podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1936 roku, ale od tamtej pory pozostaje w cieniu bardziej prestiżowych mistrzostw świata.Pomimo dużego sukcesu rozgrywek o tytuł Mistrza Świata, sporym problemem była wciąż kwestia pojawiającą się od pierwszego turnieju, a mianowicie problem międzykontynentalnych podróży. Tylko kilka zespołów z Ameryki Południowej zechciało odbyć podróż do Europy w latach 1934 i 1938. W obydwu turniejach uczestniczyła jedynie reprezentacja Brazylii. W latach 1942 oraz 1946 zawody zostały odwołane z powodu II wojny światowej oraz jej następstw.

Po II wojnie światowejMistrzostwa Świata w 1950 roku, które zostały rozegrane w Brazylii, były pierwszymi, w których uczestniczyli Brytyjczycy. W 1920 roku opuścili oni FIFA z niechęci przeciwko grze z reprezentacjami państw, które pozostawały z nimi w konflikcie, jak również był to protest przeciw obcym wpływom na ich sport narodowy. W 1946 roku powrócili oni na zaproszenie federacji do członkostwa w FIFA[ Turniej potwierdził klasę drużyny Urugwaju, który zbojkotował dwa poprzednie mundiale. Wygrał on, pokonując w finale gospodarza, Brazylię. Ten mecz uznawany jest za jeden z najlepszych w historii. W każdym z turniejów pomiędzy 1934 i 1978 rokiem startowało po 16 reprezentacji. Wyjątek stanowiły mistrzostwa rozegrane w 1938, kiedy to zakwalifikowana do turnieju Austria została przyłączona do Niemiec, w związku z czym w zawodach wystartowało piętnaście zespołów  oraz turniej rozegrany w 1950, kiedy to wycofały się reprezentacje Indii, Szkocji oraz Turcji, a w mistrzostwach wzięło udział trzynaście reprezentacji. Większość startujących krajów reprezentowało Europę i Amerykę Południową. W turniejach brało udział niewiele zespołów z Ameryki Północnej, Afryki, Azji oraz Oceanii i zazwyczaj przegrywały one z drużynami z Europy oraz Ameryki Południowej. Do 1982 roku jedynymi drużynami spoza Europy i Ameryki Południowej, które przebrnęły pierwszą rundę były: Stany Zjednoczone (półfinalista w 1930), Kuba(ćwierćfinalista w 1938), Korea Północna (ćwierćfinalista w 1966) oraz Meksyk(ćwierćfinalista w 1970). jej "Maracanaço".

Powiększenie liczby zespołówLiczba drużyn występujących w turnieju finałowym została zwiększona do 24 w 1982, a następnie do 32 w 1998 roku. Dzięki tym zmianom na mundialu mogło wystąpić więcej drużyn z Afryki, Azji i Ameryki Północnej. Drużyny z tych regionów odnoszą coraz większe sukcesy. Do ćwierćfinału dostały się: Meksyk w 1986, Kamerun w 1990 oraz Korea Południowa (ostatecznie zajęła 4. miejsce), USA i Senegal w 2002. Pomimo tego, nadal największe sukcesy odnoszą drużyny z Europy i Ameryki Południowej; wszyscy ćwierćfinaliści mundialu w 2006 roku reprezentowali te kontynenty.W kwalifikacjach do Mistrzostw Świata w 2002 roku wzięło udział 199 drużyn; do turnieju w 2006 roku próbowało dostać się 198 reprezentacji, a rekord 204 drużyn startujących w eliminacjach ustanowiono podczas kwalifikacji do turnieju finałowego w 2010 roku.

Inne turnieje organizowane przez FIFAFIFA organizuje także równorzędne mistrzostwa świata w piłce nożnej kobiet. Pierwszy taki turniej odbył się w 1991 roku w Chińskiej Republice Ludowej W eliminacjach do turnieju kobiecego startuje mniej reprezentacji, jednak mistrzostwa te stale się rozwijają; liczba zespołów uczestniczących w kwalifikacjach do turnieju w 2007 wyniosła 120, ponad dwa razy więcej niż w 1991 roku.Piłka nożna była obecna na każdych igrzyskach olimpijskich, z wyjątkiem 1896 i 1932 roku. W przeciwieństwie do innych dyscyplin, męski turniej piłkarski nie jest rozgrywkami na wysokim poziomie, gdyż od 1992 występują w nim drużyny do lat 23, w których dodatkowo może grać trzech starszych piłkarzy. Z kolei turniej kobiecy zadebiutował na igrzyskach olimpijskich w 1996 roku i biorą w nim udział seniorskie reprezentacje bez żadnych ograniczeń wieku zawodniczek.Puchar Konfederacji jest turniejem, który odbywa się w roku poprzedzającym mistrzostwa świata w kraju (lub krajach) je organizującym. Jest to próba generalna przed turniejem finałowym mistrzostw świata. W rozgrywkach bierze udział sześciu zwycięzców mistrzostw kontynentalnych oraz gospodarz i aktualny mistrz świata. FIFA organizuje również międzynarodowe turnieje młodzieżowe – mistrzostwa świata U-20, U17 oraz mistrzostwa świata U-20 i U-17 w piłce nożnej kobiet. Poza tym odbywają się klubowe mistrzostwa świata, jak i mistrzostwa różnych odmian piłki nożnej: futsalu (Mistrzostwa świata w futsalu) oraz piłki plażowej (Mistrzostwa świata w piłce nożnej plażowej).

TrofeumNa dwa lata przed inauguracją mistrzostw świata w 1930 roku, wprowadzone w życie przepisy przewidywały uhonorowanie zwycięskiej drużyny pucharem. O wykonanie złotego trofeum poproszono wówczas francuskiego rzeźbiarza Abela Lafleur. Puchar miał postać złotej statuetki o wysokości 32 centymetrów i wadze 3,8 kg. Statuetka wyobrażała starożytną skrzydlatą boginię zwycięstwa Nike, poniżej znajdował się napis „Coupe du Monde de Football” (Puchar Świata w piłce nożnej), w 1946 uzupełniony dopiskiem „Coupe Jules Rimet” (Puchar Jules'a Rimeta). W boczne ścianki kwadratowej podstawy rzeźby wstawione były cztery złote tabliczki, po jednej na każdej ścianie, na których wygrawerowane były nazwy zwycięskich reprezentacji od 1930 do 1970. W tych latach Złota Nike była przyznawana zwycięzcy mistrzostw świata.Podczas II wojny światowej włoski wiceprzewodniczący FIFA Ottorino Barassi przechowywał statuetkę pod swoim łóżkiem w pudełku po butach, chroniąc ją w ten sposób przed okupantami i kradzieżą. W 1966 roku trofeum zostało skradzione z wystawy w Londynie. Zakopane pod drzewem, podobno zostało znalezione przez psa o imieniu Pickles. W 1970, po trzecim triumfie reprezentacji Brazylii, zgodnie z regulaminem, trofeum przeszło na własność Brazylijskiej Federacji Piłki Nożnej. Puchar został jednak skradziony w 1983 roku i nigdy nie został odnaleziony. Prawdopodobnie złodzieje przetopili go na złoty metal.

Nowy puchar, znany jako Puchar Świata FIFA, został zaprojektowany przed mistrzostwami w 1974 roku. Eksperci FIFA z siedmiu różnych krajów świata oceniali 53 przedstawione modele, ostateczne decydując się na projekt włoskiego autora Silvio Gazzaniga. Nowy Puchar Świata ma 36 cm wysokości, wyprodukowany został z litego 18-karatowego złota i waży 6,175 kg. Podstawa zawiera dwie warstwy metali półszlachetnych, natomiast w dolnej części pucharu wyryto rok i nazwę każdego zwycięzcy Mistrzostw Świata od 1974 roku Nagroda ta nie jest przyznawana nowemu zwycięzcy na stałe. Zdobywcy Pucharu Świata zachowują trofeum do następnego turnieju. Wtedy otrzymują złoconą replikę, zamiast czystego, oryginalnego złota.

EliminacjeOd mistrzostw w 1934 roku odbywa się turniej kwalifikacyjny, mający na celu zmniejszyć ilość uczestników turnieju finałowego. Eliminacje odbywają się na wszystkich sześciu kontynentach i organizowane są przez podległe FIFA konfederacje - (CAF, AFC, CONCACAF, CONMEBOL, OFC oraz UEFA. Przed turniejami eliminacyjnymi, FIFA przyznaje liczbę miejsc w turnieju finałowym dla każdej strefy. Decyzja ta głównie oparta jest na sile zespołów będących członkami poszczególnych konfederacji.Eliminacje mogą rozpocząć się niecałe trzy lata przed datą rozegrania turnieju finałowego i mają prawo trwać ponad dwa lata. Format turniejów różni się, w zależności od konfederacji. Zazwyczaj jedno lub dwa miejsca są również przyznawane zwycięzcom rozgrywek interkontynentalnych. Na przykład, w 2000 roku zwycięzca kwalifikacji ze strefy Oceanii oraz piąty zespół ze strefy azjatyckiej walczyły o miejsce w turnieju głównym w takich właśnie rozgrywkach. Od 1938 roku gospodarz(e) turnieju finałowego zostaje do niego automatycznie zakwalifikowany. Takie prawo mieli również obrońcy tytułu mistrzowskiego w latach 1938-2002. Zespół Brazylii został więc pierwszym obrońcą tytułu, który musiał wziąć udział w eliminacjach.

Turniej finałowy

Obecny format rozgrywek przewiduje 32 zespoły zakwalifikowane do turnieju finałowego biorące udział w fazie grupowej, a następnie w fazie pucharowej.W fazie grupowej, zespoły zostają podzielone na osiem grup po cztery drużyny i rywalizują na zasadzie "każdy z każdym". Osiem zespołów (w tym gospodarz(e)) na podstawie rankingu FIFA i/lub na podstawie osiągnięć z poprzednich trzech edycji mistrzostw świata jest rozstawione i zostaje rozlosowane do ośmiu różnych grup . Reszta zespołów zostaje przydzielona do różnych koszyków, głównie na podstawie lokalizacji geograficznej. Z każdego koszyka drużyny zostają losowo wybierane do ośmiu grup. Od 1998 roku, zostały nałożone ograniczenia, tak aby w żadnej z grup nie znalazły się więcej niż dwie europejskie ekipy lub więcej niż jeden zespół z pozostałych konfederacji. W poprzednich latach miało miejsce kilka przypadków, kiedy to trzy europejskie zespoły trafiały do jednej grupy: w 1986 (NRD, Szkocja i Dania), w 1990 (Włochy, Czechosłowacja i Austria) oraz w 1994 (Włochy, Irlandia i Norwegia).Każda grupa rozgrywa mecze na zasadzie "każdy z każdym", co gwarantuje wszystkim uczestnikom rozegranie przynajmniej trzech meczów. Ostatnia runda meczów w każdej z grup jest zaplanowana na tę samą godzinę, aby zapobiec ustawianiu meczów - taki zapis został wprowadzony w 1986 roku. W kilku przypadkach w przeszłości zdarzało się, że zespoły, które rozgrywały swój mecz jako ostatnie, miały szansę rozstrzygnąć wynik spotkania na swoją korzyść, tak by w fazie pucharowej trafić na teoretycznie słabszego rywala lub w ogóle awansować do tej fazy.Dwie ekipy z największą ilością punktów z każdej grupy awansują do fazy pucharowej. Od 1994 roku przyznawane są trzy punkty za zwycięstwo, jeden za remis oraz brak punktów za przegraną (wcześniej za zwycięstwo przyznawano dwa punkty). Jeśli dwie lub więcej drużyn zakończą fazę grupową z taką samą ilością punktów, decydują kolejno kryteria określone przez FIFA: różnica bramek, liczba bramek uzyskanych we wszystkich meczach grupowych, wynik bezpośredni pomiędzy remisującymi drużynami, ostatecznie decyduje losowanie.Faza pucharowa to drzewko pojedynczej eliminacji, gdzie przegrany odpada z turnieju (za wyjątkiem półfinałów - przegrani rywalizują o trzecie miejsce w końcowej klasyfikacji). W tej fazie może zostać podyktowane dodatkowe 30 minut czasu gry lub rzuty karne w przypadku niewyłonienia finalisty w podstawowym czasie gry. Do pierwszej rundy fazy pucharowej awansuje 16 drużyn, gdzie zwycięzcy grup spotykają się z zespołem, który zajął drugie miejsce w innej grupie. Następnie rozgrywane są ćwierćfinały, półfinały, mecz o trzecie miejsce, a imprezę kończy mecz finałowy.

Wybór organizatoraPierwsze prawa do organizacji mistrzostw świata były przyznawane poszczególnym krajom na Kongresach FIFA. Wybór gospodarza pomiędzy krajami południowej Ameryki a Europy, jako dwóch największych ośrodków futbolu, był związany z rosnącymi kontrowersjami dotyczącymi trzech tygodni podróży pomiędzy tymi kontynentami. Decyzja zorganizowania pierwszych mistrzostw świata w Urugwaju doprowadziła do przybycia zaledwie czterech europejskich zespołów. Dwie kolejne edycje odbyły się w Europie - wybór Francji jako gospodarza mistrzostw w 1938 roku okazał się bardzo kontrowersyjny. Amerykańskie zespoły rozumiały konieczność rotacji pomiędzy tymi dwoma kontynentami, jednak taka decyzja doprowadziła do bojkotu turnieju przez Argentynę oraz Urugwaj.Od 1958 aż do 1998 roku mundial rozgrywany był na przemian w Europie oraz Ameryce, aby uniknąć kontrowersji, czy bojkotów turnieju. W 2002 roku mistrzostwa świata po raz pierwszy zorganizowano w krajach azjatyckich - Japonii i Korei Południowej, był to także pierwszy (i jak dotąd jedyny) przypadek w historii, kiedy gospodarzami mundialu zostały dwa państwa. Z kolei Republika Południowej Afryki stała się pierwszym afrykańskim organizatorem mistrzostw świata w roku 2010. Mistrzostwa świata w 2014 roku zostaną zorganizowane w Brazylii - po raz pierwszy w Ameryce Południowej od roku 1978, kiedy to gospodarzem była Argentyna. Będzie to także pierwszy przypadek organizacji dwóch z rzędu mundialów poza Europą.

Gospodarz mistrzostw wybierany jest poprzez głosowanie Komitetu Wykonawczego FIFA, w systemie pojedynczego głosu przechodniego. Związek Piłki Nożnej z kraju, który zamierza zorganizować finały, otrzymuje od FIFA "umowę gospodarza", wyjaśniającą wymagania od oferto dawcy. Państwo składające ofertę otrzymuje także formularz, którego złożenie oficjalnie potwierdza jego kandydaturę. Po tym, wyznaczona grupa inspektorów FIFA odwiedza dany kraj, aby sprawdzić, czy zostały spełnione wszystkie wymagania oraz aby stworzyć raport dotyczący tego kraju. Decyzja o tym, który kraj zostanie organizatorem mistrzostw, zazwyczaj zapada na sześć lub siedem lat przed turniejem. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy kilka turniejów zostaje zapowiedzianych jednocześnie, na przykład mistrzostwa w 2018 (w Rosji) oraz 2022 roku (w Katarze).Na lata 2010 i 2014 zastosowano rotację pomiędzy konfederacjami, umożliwiając wybór organizatora tylko spośród krajów afrykańskich (2010) i południowoamerykańskich (2014). Przepis ten został wprowadzony po kontrowersjach związanych z wyborem Niemiec na gospodarza mistrzostw w roku 2006, które zwyciężyły nad kandydaturą z RPA. Uniemożliwiło to jednocześnie składanie ofert z krajów będących członkami obu tych konfederacji na lata 2018 oraz 2022.

OrganizacjaKażdy turniej finałowy od 1966 roku ma swoją własną maskotkę i/lub logo. Willie, maskotka turnieju w 1966 roku, była pierwszą maskotką w historii mistrzostw świata Począwszy od 1970 roku każdy kolejny turniej finałowy ma swoją własną oraz specjalnie na tę okazję zaprojektowaną piłkę

Występy reprezentacji organizatorówSześć z ośmiu mistrzów świata zdobyło tytuły grając w swoim kraju, wyjątkami są Brazylia, która przegrała z Urugwajem w 1950 roku i Hiszpania która na własnym terenie wygrała tylko jeden mecz i odpadła w drugiej rundzie. Anglia (1966) i Francja (1998) zdobyły tytuły mistrzowskie biorąc udział w turnieju jako gospodarze. Urugwaj (1930), Włochy (1934) i Argentyna (1978) zdobyły pierwsze tytuły mistrzowskie będąc gospodarzami, podczas gdy Niemcy zdobyły w ten sposób swój drugi tytuł (1974).Inne kraje także odnosiły sukcesy będąc gospodarzami turnieju finałowego. Szwecja zajęła drugie miejsce w 1958, Chile zdobyło trzecie miejsce w 1962, Korea Południowa uplasowała się na czwartym miejscu w 2002, Meksyk dotarł do ćwierćfinałów zarówno w 1970 jak i w 1986, a Japonia zdołała wymienionych drużyn. Aż do 2010 roku wszystkie drużyny organizatorów przynajmniej przebrnęły przez fazę grupową. Ta sztuka nie udała się reprezentacji Republiki Południowej Afryki, której jedno zwycięstwo, remis oraz przegrana nie dały awansu do dalszej fazy turnieju.wyjść z grupy podczas mistrzostw w 2002 roku. Wszystkie te wyniki to najlepsze osiągnięcia

Wyniki według kontynentówJak dotąd, finały mistrzostw świata zawsze rozgrywały się pomiędzy zespołami z Europy lub Ameryki Południowej - zespoły z obu tych kontynentów zdobyły wszystkie dziewiętnaście tytułów. Tylko dwie drużyny z krajów spoza tych kontynentów zdołały dojść do półfinałów mistrzostw: USA w 1930 i Korea Południowa w 2002 roku. Najlepsze rezultaty z konfederacji afrykańskiej to ćwierćfinały Kamerunu (1990), Senegalu (2002) i Ghany (2010). Tylko jeden przedstawiciel konfederacji Oceanii był w stanie przebrnąć przez fazę grupową, była to Australia na mistrzostwach w 2006 roku. Kraj ten zdecydował się jednak na opuszczenie konfederacji Oceanii i wstąpienie do konfederacji azjatyckiej 1 stycznia 2006.Zwycięstwo Brazylii podczas szwedzkich mistrzostw w 1958 roku było jedynym przypadkiem zdobycia mistrzowskiego tytułu przez zespół spoza Europy na turnieju rozgrywanym w Europie. Z kolei aż do 2010 roku żaden europejski zespół nie wygrał na mistrzostwach rozgrywanych poza Europą. Udało się to dopiero Hiszpanii na mistrzostwach organizowanych przez RPA. Trzy razy następujące po sobie mistrzostwa świata zostały wygrane przez drużyny z tego samego kontynentu - gdy Włochy i Brazylia obroniły swoje tytuły odpowiednio w 1938 i 1962 roku oraz w latach 2006 i 2010, kiedy zwycięskimi ekipami okazały się być Włochy oraz Hiszpania.Dziesięciokrotnie w finale grały dwie drużyny z tego samego kontynentu (tak było w pierwszych pięciu mundialach), ośmiokrotnie były to drużyny z Europy i tylko dwukrotnie z Ameryki Południowej (oba te finały wygrał wtedy Urugwaj).Czterokrotnie w najlepszej czwórce mundialu wszystkie drużyny były z jednego kontynentu, w 1934, 1966, 1982 i 2006 roku i za każdym razem była to Europa, która też zresztą jest jedynym kontynentem która zawsze miała choć jednego swojego przedstawiciela w najlepszej czwórce.

Bilans startów reprezentacji (1930-2010)Do tej pory zakwalifikowało się do turnieju 81 reprezentacji (74 istniejące i 7 już nie istniejących

Czechy

•1 występ

Słowacja

Serbia i Czarnogóra

 Serbia

Angola

Chiny

Demokratyczna Republika Konga

Haiti

 Indie Holenderskie

Irak

Izrael

Jamajka

Kanada

Kuba

Kuwejt

NRD

Senegal

Słowenia

Togo

Trynidad i Tobago

Ukraina

Walia

Zjednoczone Emiraty Arabskie

• 2 występy Egipt

Ekwador

Ghana

Grecja

Honduras

Korea Północna

Nowa Zelandia

Salwador

Turcja

Wybrzeże Kości Słoniowej

Rosja

•3 występy

Algieria Australia

Boliwia

 Chorwacja

Iran Irlandia

 Irlandia Północna

Kostaryka Norwegia

Republika Południowej Afryki

•4 występy

Arabia Saudyjska

Dania

Japonia

Kolumbia

Maroko

Nigeria

Peru

Tunezja

•5 występów

Portugalia

•6 występów

Kamerun

•7 występów ZSRR

Austria

Bułgaria

Polska

Rumunia

•8 występów

Czechosłowacja

Korea Południowa

Paragwaj

•9 występów

Jugosławia

Holandia

Stany Zjednoczone

Szwajcaria

Węgry

•11 występów

Belgia

Szwecja

Urugwaj

•13 występów Anglia

Francja

Hiszpania

•14 występów

•15 występów

•17 występów

•19 występów

Nagrody indywidualneNa koniec każdego Mundialu zawodnikom oraz drużynom przyznawane są nagrody za osiągnięcia niezwiązane z pozycją zajętą w turnieju. Obecnie przyznaje się sześć nagród •Złota Piłka dla najlepszego zawodnika, przyznawana przez media (pierwszy raz w 1982); Srebrną Piłkę oraz Brązową Piłkę otrzymują zawodnicy, którzy w głosowaniu zajęli odpowiednio drugie i trzecie miejsce;•Złoty But dla najlepszego strzelca (od 1982, jednakże została przyznana królom strzelców wszystkich poprzednich turniejów o mistrzostwo świata rozgrywanych od 1930 roku); od niedawna przyznaje się Srebrnego Buta oraz Brązowego Buta zawodnikom, którzy znaleźli się odpowiednio na drugim i trzecim miejscu w klasyfikacji strzelców;•Złota Rękawica dla najlepszego bramkarza, przyznawana przez FIFA Technical Study Group (pierwszy raz w 1994); do 2006 roku nazywana Złotą Rękawicą Lwa Jaszyna, od imienia byłego bramkarza radzieckiego;•Nagroda dla Najlepszego Młodego Zawodnika dla najlepszego zawodnika, który wraz z rozpoczęciem roku rozgrywania turnieju nie ukończył 21. roku życia, przyznawana przez FIFA Technical Study Group (pierwszy raz w 2006);•Nagroda FIFA Fair Play dla drużyny z najlepszymi statystykami fair play, w oparciu o system punktów oraz kryteria wprowadzone przez Komitet FIFA Fair Play (pierwszy raz przyznana w 1978);•Najbardziej Interesujący Zespół (ang. Most Entertaining Team) dla drużyny, która grała najbardziej widowiskowo, przyznawana na podstawie głosów kibiców (pierwszy raz w 1994). Ostatni raz przyznana w 2006 roku;Zespół Gwiazd składający się z najlepszych zawodników turnieju (od 1998).