Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI
����������� �� � �
� �����
� ������
�����������
� ��������
� �� ���� �� � ��
Witam na trzecim wykładzie dotycz�cym zaawansowanej in�ynierii oprogramowania. Dzisiaj b�dzie mowa o modelu dojrzało�ci CMMI.
2
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (2)
Plan wykładów
� ���� ��� �� ������ � � � � �
� � ���� ������� �� � � �� ��� �� � ������� �� � � � � ���! ��" # �$ % & ' (�� )�
� ��� �� � ������� �� � � � � ���! ��" # �$ % & ' (�� )��
" ��� ���* � �+����" ����� � (�� )�
" ��� ���* � �+����" ����� � (�� )��
� ���� ������,��! ������- � " �# . "
" �� �� �������� ��� ! ���������! �,�/ 0�& & & 1 2 � 3
4 �! �,������� �+� ���������� � � 5 ' 6
� ��� �� � ������� ����!
� �� ��! �������� ���7 8 � � "
� � ���������� ! ���� ����,��! �����
� � �������������9 ����:��
Na poprzednim wykładzie mówili�my o standardach serii ISO 9000. Standardy te proponuj� szereg dobrych praktyk dotycz�cych budowy systemu zarz�dzania jako�ci�. Maj� one bardzo ogólny charakter, dzi�ki czemu mog� by� stosowane w bardzo ró�nych organizacjach, w tym tak�e w organizacjach zajmuj�cych si�wytwarzaniem oprogramowania. W trakcie dzisiejszego wykładu opowiem o modelu CMMI, który te� zawiera szereg dobrych praktyk dotycz�cych zarz�dzania, ale jest zorientowany bardzo mocno na firmy informatyczne.
3
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (3)
CMM: Capability Maturity Model
1. Pocz�tkowy2. Zarz�dzany (powtarzalny)3. Zdefiniowany4. Zarz�dzany ilo�ciowo5. Optymalizuj�cy
Organizacje programistyczneSEI, Pittsburg, USA
1989-1993
Omawiaj�c korzenie standardu ISO wskazałem na rol� admirała Hymena Rickovera. Model CMMI ma jeszcze silniejsze zwi�zki z armi� ameryka�sk�. W latach siedemdziesi�tych i osiemdziesi�tych XX wieku Departament Obrony (DoD) USA wydał wiele pieni�dzy na nieudane przedsi�wzi�cia informatyczne. Analizuj�c t� sytuacj�, urz�dnicy doszli do wniosku, �e wiele przedsi�wzi�� trafiało do organizacji, które nie były merytorycznie przygotowane do ich realizacji. Aby temu zaradzi� powołano pod koniec lat 80-tych na Carnegie-Mellon University w Pittsburgu Instytut In�ynierii oprogramowania – Software Engineering Institute (w skrócie SEI). Pod koniec 1993 roku SEI opracował model dojrzało�ci znany jako CMM (od Capability Maturity Model). W 2000 roku SEI wprowadziłzmodyfikowany model dojrzało�ci zwany CMMI (od CMM Integration).
Mo�na powiedzie�, �e w omawianym na poprzednim wykładzie standardzie ISO 9001:2000 mamy dwa poziomy: nie spełniaj�cy wymaga� ISO 9001:2000 i spełniaj�cy te wymagania. W modelu CMMI tych poziomów jest pi��. Pierwszy poziom to poziom pocz�tkowy. Na tym poziomie s� wszystkie firmy, które nie spełniaj� wymaga� zwi�zanych z wy�szymi poziomami. A zatem znalezienie si� na pierwszym poziomie CMMI jest bardzo łatwe. Drugi poziom CMMI jest zwany Zarz�dzanym (w starym modelu CMM nazywał si� Powtarzalny). Na tym poziomie znajduj� si� najwa�niejsze praktyki dotycz�ce zarz�dzania przedsi�wzi�ciem informatycznym. Trzeci poziom, Zdefiniowany, dotyczy całej organizacji i prezentuje bardziej zaawansowane praktyki. Poziom czwarty, Zarz�dzany ilo�ciowo, zawiera zaawansowane praktyki analizy danych dotycz�cych efektywno�ci procesów wytwarzania oprogramowania bazuj�ce na statystycznej kontroli procesów (StatisticalProcess Control, w skrócie SPC). Najwy�szy, pi�ty, poziom nazywa si� Optymalizuj�cy –organizacje znajduj�ce si� na tym poziomie potrafi� w systematyczny sposób przygotowa�si� do zmian (np. zmian zwi�zanych z rozwojem technologii wytwarzania oprogramowania).
4
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (4)
CMMI
Modele CMM/CMMI (dyscypliny):
• In�ynieria systemów (SE)
• In�ynieria oprogramowania (SW)
• Zintegrowany rozwój produktu i procesu (IPPD)
• Zlecenia i dostawcy (SS = Supplier Sourcing)
Do tej pory powstało wiele modeli CMM i CMMI dotycz�cych takich dyscyplin, jak in�ynieria systemów informatycznych (obejmuje sprz�t i oprogramowanie), in�ynieria oprogramowania, zintegrowany rozwój produktu informatycznego i procesu jego wytwarzania, czy dotycz�cy zlece� i współpracy z dostawcami.
5
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (5)
Popularno�� dyscyplin
� ���� �� � � ��� �� �����
SE/SWSW
SESE/SW/IPPD/SS
SE/SW/SSSE/SW/IPPD
W 2002 roku 223 organizacje informatyczne na całym �wiecie poddały si�audytom CMMI. Jak wynika z wykresu przedstawionego na slajdzie, zdecydowanie najwi�ksz� popularno�ci� cieszyły audyty obejmuj�ce in�ynieri� systemów (SE) zintegrowan� z in�ynieri� oprogramowania (SW) oraz audyty dotycz�ce samej in�ynierii oprogramowania. W dalszej cz��ci wykładu skupi� si� na wymaganiach zwi�zanych z SE/SW, czyli dotycz�cych in�ynierii systemów zintegrowanej z in�ynieri�oprogramowania.
6
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (6)
Składniki modelu CMMI
� � ��� �������
� ; � � �������� � ' � ; � � �������� � �� ; � � �������� � 5
! "� ��#$��
� "�% ���#� ��� ��&' $������ �(
� "�% � �) � �� �
* "�% ���#� ��� �� ���
+ "�� ' $�� �� �,�#��
Chciałbym teraz przedstawi� budow� modelu CMMI (nas interesuje głównie SE/SW CMMI). Jak ju� powiedziałem, wszystkie modele CMMI, niezale�nie od dyscypliny, składaj� si� z pi�ciu poziomów. Z kolei ka�dy poziom (od drugiego w gór�) składa si� z obszarów procesu. Liczba obszarów na jednym poziomie mo�e by� wi�ksza, na innym mniejsza.
7
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (7)
Składniki modelu CMMI
� � ��� �������
� ; � � �������� � ' � ; � � �������� � �� ; � � �������� � 5
! "� ��#$��
� "�% ���#� ��� ��&' $������ �(
� "�% � �) � �� �
* "�% ���#� ��� �� ���
+ "�� ' $�� �� �,�#��• Zarz�dzanie wymaganiami• Planowanie przedsi�wzi�cia• Monitorowanie i kontrola przedsi�w.• Zarz�dzanie podzleceniami• Pomiary i analiza• Zapewnienie jako�ci proc. i prod.• Zarz�dzanie konfiguracj�
• Zarz�dzanie wymaganiami• Planowanie przedsi�wzi�cia• Monitorowanie i kontrola przedsi�w.• Zarz�dzanie podzleceniami• Pomiary i analiza• Zapewnienie jako�ci proc. i prod.• Zarz�dzanie konfiguracj�
Na przykład na drugim poziomie CMMI mamy siedem obszarów:
•Zarz�dzanie wymaganiami,
•Planowanie przedsi�wzi�cia,
•Monitorowanie i kontrola przedsi�wzi�cia,
•Zarz�dzanie podzleceniami,
•Pomiary i analiza,
•Zapewnianie jako�ci procesu i produktu,
•Zarz�dzanie konfiguracj�.
8
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (8)
Składniki modelu CMMI
" �������,������� ��
� ����� �� ������ �� ����� ' ���) ��� �
" �������� ����+��� ��
% - #��� �
� �� � ���� �
% � �� �.
� �� � ���� �
/ ���� �
� ' ��� �� $���#
0 ���) �����
� ' ��� �� $���
4 � �<*�����9 �
� ; � � �������� � ' � ; � � �������� � �� ; � � �������� � 5
� � ��� �������
W ka�dym obszarze s� wymienione cele specyficzne i cele generyczne, które organizacja powinna osi�ga�. Dla ka�dego celu specyficznego podano praktyki specyficzne, których stosowanie pomaga osi�gn�� dany cel. Podobnie celom generycznym przypisano praktyki generyczne, które pomagaj� osi�gn�� te cele, przy czym podzielono je na cztery grupy. Grupy te dotycz�:
•zobowi�zania do działania,
•zdolno�ci do działania,
•kierowania implementacj� oraz
•weryfikacji implementacji.
9
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (9)
Składniki wymagane i oczekiwane
" �������,������� ��" �������� ����+��� �� � ���� �� �
� - � ����' ���� ,�
� ����� �� ������ �� ����� ' ���) ��� � 0 �� �� �� �
� � ��� �������
Z punktu widzenia audytu i certyfikatu najwa�niejsze jest osi�ganie celów wyspecyfikowanych dla ka�dego obszaru i pod tym k�tem jest oceniana ka�da certyfikowana organizacja. Praktyki maj� charakter pomocniczy (w starych modelach CMM praktyki miały centralne znaczenie, czyli wa�ne było JAK organizacja wytwarza oprogramowanie; teraz w centrum uwagi jest zdolno�� osi�gania wyspecyfikowanych celów, czyli najwa�niejsze jest CZY organizacja potrafi skutecznie działa�).
10
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (10)
CMMI: Obszary procesu na poziomie 2
! "� ��#$��
� "�% ���#� ��� ��&' $������ �(
� "�% � �) � �� �
* "�% ���#� ��� �� ���
+ "�� ' $�� �� �,�#��
= � ��� �� � �����! �,����! �05 >? 3
= " *���������� �� � � � � ���02 >5 @ 3
= � ������������������*���� �� � � )0' >5 � 3
= � ��� �� � ������� � *������! �0' >A 3
= " �! ��������*�� �0' >1 3
= � �������������:������)����� )0' >@ 3
= � ��� �� � �������+�,� ����� 02 >A 3
� ����
� ' ���) ��� �
���$�� �
� ' ���) ��� �� ����� ' ��"1��������! +
���$�� �� ' ��"1��+ +
Na drugim poziomie CMMI mamy razem, we wszystkich siedmiu obszarach, 15 celów specyficznych, dla których podano ł�cznie 55 praktyk wspomagaj�cych osi�ganie tych celów. Na przykład z zarz�dzaniem wymaganiami zwi�zany jest jeden cel specyficzny i pi�� praktyk specyficznych. W obszarze planowania przedsi�wzi�� s� trzy cele specyficzne i 14 praktyk specyficznych. I tak dalej.
11
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (11)
Plan wykładu
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Plan dalszej cz��ci wykładu jest nast�puj�cy. Do�� szczegółowo omówi�dwa obszary zwi�zane z drugim poziomem CMMI: zarz�dzanie wymaganiami i planowanie przedsi�wzi�cia.
12
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (12)
Plan wykładu
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
�� $����- � ����
���$�� �� �� ������ �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Potem krótko przedstawi� pozostałe obszary zwi�zane z drugim poziomem SE/SW CMMI oraz praktyki generyczne.
13
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (13)
Plan wykładu
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
�� $����- � ����
���$�� �� �� ������ �
�) ��� � � ��� 3 3 � 4� 3 3 �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Na koniec przedstawi� informacje o charakterze statystycznym dotycz�ce audytów CMMI przeprowadzonych w roku 2002.
14
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (14)
Plan wykładu
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
�� $����- � ����
���$�� �� �� ������ �
�) ��� � � ��� 3 3 � 4� 3 3 �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Zacznijmy zatem od przedstawienia celów i praktyk specyficznych dotycz�cych obszaru zarz�dzania wymaganiami.
15
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (15)
Zarz�dzanie wymaganiami
5 6! "�0 �� �� �� ��� # ����#� ��� �� �������� 2 � �� ' 7�� �� �� 2� ���
� � ���' ��� �� � �' �� ,�$�� "
Jak ju� wspomniałem, w tym obszarze jest tylko jeden cel specyficzny: w organizacji znajduj�cej si� na przynajmniej drugim poziomie CMMI wymagania s� zarz�dzane i wykrywa si� niespójno�ci mi�dzy nimi a planami i produktami. Co to w praktyce oznacza? Odpowied� znajdziemy czytaj�c praktyki specyficzne dotycz�ce zarz�dzania wymaganiami.
16
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (16)
Zarz�dzanie wymaganiami
5 6! "�0 �� �� �� ��� # ����#� ��� �� �������� 2 � �� ' 7�� �� �� 2� ���
� � ���' ��� �� � �' �� ,�$�� "
� " 5 )5 B ������ C � ���� ��*���,���� � ! ������! �,�/
���9 �� � ����9 � �<����9 C�<� � )
C:\app kasa12 2 340_0 �� �� �� �
5 �� $�� �� ��
� �. ' �� $��
� $��)��� �
,8�$�� ��"
Po pierwsze nale�y doprowadzi� do jednolitego rozumienia wymaga�pochodz�cych z ró�nych �ródeł. Na przykład jedno z wymaga� mo�e by�sformułowane w nast�puj�cy sposób: „System ma mie� prosty interfejs u�ytkownika”. Oczywi�cie, głównym problemem jest znaczenie słowa „prosty”. Dla klienta mo�e to oznacza� „prosty w obsłudze”, czyli np. oparty na przegl�darce internetowej. Programista przez „prosty interfejs” mo�e rozumie� interfejs o charakterze tekstowym oparty na koncepcji linii polece�. Dlatego potrzebna jest efektywna komunikacja mi�dzy klientem i u�ytkownikami ko�cowymi a informatykami.
17
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (17)
Zarz�dzanie wymaganiami
5 6! "�0 �� �� �� ��� # ����#� ��� �� �������� 2 � �� ' 7�� �� �� 2� ���
� � ���' ��� �� � �' �� ,�$�� "
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Normy serii ISO 9000 (139)
7 Realizacja wyrobu
9 "! � ��� �� ������ ���� ���- ,
9 "� � ���� ��� #��� ������ �� $��: �� ��� $� �
�� �� �� �;
� " 5 )5 B ������ C � ���� ��*���,���� � ! ������! �,�/
���9 �� � ����9 � �<����9 C�<� � )
Praktyka ta bardzo przypomina zalecenia ISO 9001:2000 zawarte w rozdz. 7.2 dotycz�cym procesów zwi�zanych z klientem. Mówiłem wtedy, �e procesy zwi�zane z klientem obejmuj� m.in. przegl�d wymaga�. W trakcie przegl�du mo�na m.in. poprosi� uczestników o wskazanie niejednoznaczno�ci w wymaganiach.
18
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (18)
Zarz�dzanie wymaganiami
5 6! "�0 �� �� �� ��� # ����#� ��� �� �������� 2 � �� ' 7�� �� �� 2� ���
� � ���' ��� �� � �' �� ,�$�� "
� " 5 )5 B ������ C � ���� ��*���,���� � ! ������! �,�/
���9 �� � ����9 � �<����9 C�<� � )
C:\app kasa12 2 340_0 �� �� �� �
5 �� $�� �� ��
� �. ' �� $��
� $��)��� �
,8�$�� ��"
Inn� metod�, która mo�e tu by� pomocna, jest sformułowanie ju� na etapie zbierania wymaga� testów akceptacyjnych (lub – bardziej ogólnie –kryteriów akceptacji). To równie� mo�e wspomóc jednolite rozumienie wymaga� przez wszystkie osoby zaanga�owane w przedsi�wzi�cie.
19
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (19)
Zarz�dzanie wymaganiami
0 �� �� �� �
5 �� $�� �� ��
,� 8� .
� ' ���� �8
�� #8���
' ������� $��� �$"
� " 5 )' . � �� ������������ �! �,�/ � �� ������ � �� ����9
� �� �� ����<��� �� � � � � ���)
� / "� � / "�
5 6! "�0 �� �� �� ��� # ����#� ��� �� �������� 2 � �� ' 7�� �� �� 2� ���
� � ���' ��� �� � �' �� ,�$�� "
Po drugie nale�y uzyska� akceptacj� wymaga� ze strony wszystkich uczestników przedsi�wzi�cia. Mo�na np. poprosi�, by wszyscy uczestnicy przedsi�wzi�cia podpisali si� pod aktualn� wersj� wymaga�.
20
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (20)
Zarz�dzanie wymaganiami
� " 5 )2 � ��� �� � ��� ! ����! ��! �,�/ ����������! �� �
����������*�� ������� �� � � � � ���)< ���$��
�� #8��; =
5 6! "�0 �� �� �� ��� # ����#� ��� �� �������� 2 � �� ' 7�� �� �� 2� ���
� � ���' ��� �� � �' �� ,�$�� "
0 �� �� �� �
5 �� $�� �� ��
,� 8� .
� ' ���� �8
�� #8���
' ������� $��� �$"
Po trzecie, nale�y zarz�dza� zmianami wymaga� pojawiaj�cymi si� w trakcie realizacji przedsi�wzi�cia. Zmiany s� (generalnie) nieuniknione, ale je�li nie ma nad nimi kontroli, to pojawia si� chaos.
21
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (21)
Zarz�dzanie wymaganiami
� " 5 )@ . ��� �! � �� � ����� ���� ! ��*��:D :*�� � ����
� �*����:��! � � � ��! �,����! ���*���! ������ � ���! �)
���
� ' �� ��� �� �
���' �� � �$�� $�
0 �� �� "�� $"��� #8� �$��"0 �� �� "�� $"�� ' ��2$, 0 �� �� "�� $"� > <
5 6! "�0 �� �� �� ��� # ����#� ��� �� �������� 2 � �� ' 7�� �� �� 2� ���
� � ���' ��� �� � �' �� ,�$�� "
0 �� �� �� ��� $"��� 7��
Po czwarte, zaleca si� utrzymywanie 2-kierunkowej mo�liwo�ci �ledzenia zale�no�ci mi�dzy wymaganiami a planami i produktami. Dzi�ki temu łatwiej jest oceni� wpływ zmiany dotycz�cej wymaga� na plany i produkty. Poniewa� zale�no�� jest 2-kierunkowa, to je�li nast�pi jaka� zmiana w produkcie (np. zostanie wykryty bł�d) łatwiej jest oceni� wpływ tej zmiany na funkcjonowanie całego systemu. Niestety, stworzenie i utrzymywanie aktualnych zale�no�ci mi�dzy poszczególnymi wymaganiami a planami i produktami jest do�� pracochłonne.
22
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (22)
Zarz�dzanie wymaganiami
� " 5 )? 4 ���������� �<���:��! � � � ��! �,����! �
��*���! ������ � ���! �)
0 �� �� �� �
: �� $��
����' $����� �
5 6! "�0 �� �� �� ��� # ����#� ��� �� �������� 2 � �� ' 7�� �� �� 2� ���
� � ���' ��� �� � �' �� ,�$�� "
Po pi�te, nale�y wykrywa� niespójno�ci mi�dzy wymaganiami a planami i produktami. Tutaj te� mog� pomóc inspekcje i przegl�dy. Ale, niestety, wymaga to czasu i kosztuje. Poza tym wielu informatyków nie lubi tego typu pracy, gdy� ma ona charakter pomocniczy (nie powoduje przyrostu funkcjonalno�ci systemu) i destruktywny (sukces jest wtedy, gdy zostanie wykryta niespójno�� – przypomina to testowanie).
23
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (23)
Plan wykładu
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
�� $����- � ����
���$�� �� �� ������ �
�) ��� � � ��� 3 3 � 4� 3 3 �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Przejd�my teraz do kolejnego obszaru, jakim jest planowanie przedsi�wzi�cia.
24
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (24)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� E 5 � � � ������� ����! ���<��� �� � � � � ���� �
�������������� �*�� ����
� E ' " *�� ��� �� � � � � ������ ��������������� �*�� ����
������� � ���� ��� �� � ������� �� � � � � ���!
� E 2 � �; ���� ���� � ��*��� ��� �� � � � � ���� � � � ���������
���� �*�� ����)
W tym obszarze mamy trzy cele specyficzne:
•Oszacowania parametrów przedsi�wzi�cia musz� by� opracowane i aktualizowane.
•Plan przedsi�wzi�cia musi by� opracowany i aktualizowany, gdy� jest to podstawa zarz�dzania przedsi�wzi�ciem.
•Zobowi�zania do planu przedsi�wzi�cia musz� by� ustanowione i aktualizowane.
25
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (25)
Planowanie przedsi�wzi�cia
5 6�! �� � ����� ��' ���� �$�7�' ���� � 2� 2� ��� # ' ����� ��
���$,�� ��� �
� " 5 )5 . � ��*���� ���! ��� ��! ���; � �������� ��� ��� �
9 ������9 ��� �� ���� � ��<� �������� �� � �������� ����� � )
�� � ,���������������
4 �! �,����
" *��
���
8 � ��! ����� ����� ���� ����� ���
������� ������ �������������
Przyjrzyjmy si� praktykom specyficznym zwi�zanym z pierwszym celem, czyli szacowaniem parametrów przedsi�wzi�cia. Po pierwsze, nale�y ustali�na wysokim poziomie abstrakcji struktur� hierarchiczn� produktów stanowi�c� oszacowanie zakresu przedsi�wzi�cia. Na przykład, je�li mamy zbudowa� elektroniczn� ksi�garni� internetow�, to hierarchiczna struktura produktów mo�e mie� dwa poziomy i na drugim poziomie mo�emy wyliczy�, jakiego typu artefakty maj� by� rezultatem przedsi�wzi�cia (np. specyfikacja wymaga�, plan przedsi�wzi�cia, kod systemu i automatyczne przypadki testowe).
26
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (26)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " 5 )' . � ��*����* ,�� ��� � �����������; � �<���� � ��<�� �� �/)
6�7� ����� ����� ,"
5 6�! �� � ����� ��' ���� �$�7�' ���� � 2� 2� ��� # ' ����� ��
���$,�� ��� �
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Szacowanie rozmiaru oprogramowania (15)
Metoda punktów funkcyjnych
FP = UT * CM
• FP – Punkty funkcyjne (Function points)• UT – Wst�pne oszacowanie (Unadjusted total)• CM – Mno�nik zło�ono�ci (Complexity multiplier):
0.65 .. 1.35• CM = 0.65 + 0.01 * Σ Współczynniki_wpływu
(Influence_factors)• 14 współczynników wpływu, 0 - 5 punktów ka�dy
Po drugie nale�y ustali� i piel�gnowa� oszacowania atrybutów produktów i zada�. Na przykład atrybutem kodu mo�e by� jego rozmiar liczony w punktach funkcyjnych lub w liniach kodu (b�dzie na ten temat osobny wykład). Atrybutem specyfikacji wymaga� mo�e by� liczba przypadków u�ycia albo liczba stron.
27
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (27)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " 5 )2 � � �+���� �+�� ����*� �������� �� � � � � ���)
0 �� �� �� � ����$ / � �� � : �� $�� �
5 6�! �� � ����� ��' ���� �$�7�' ���� � 2� 2� ��� # ' ����� ��
���$,�� ��� �
Po trzecie, nale�y zdefiniowa� fazy cyklu �ycia przedsi�wzi�cia. Mo�na np. przyj��, �e najpierw b�dzie zbieranie wymaga�, potem projektowanie oprogramowania, nast�pnie jego kodowanie i na ko�cu testowanie.
28
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (28)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " 5 )@ � � � ��� �������9 ����:D ���� � �)
� � � � � � ���
5 6�! �� � ����� ��' ���� �$�7�' ���� � 2� 2� ��� # ' ����� ��
���$,�� ��� �
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Szacowanie pracochłonno�ci (31)
• PMadjusted = PMnominal × ∏i=116 EMi
• PMadjusted = A ×××× (Size)E × ∏i=116 EMi
– E – czynnik skali (E = B + 0,01 ×××× �i=15 SFi)
– Warto�ci A, B skalibrowane na podstawie 161 projektów:
• A = 2,94
• B = 0,91
– Suma czynników skali 0 ≤ �i=15 SFi ≤ 31,6
– 0,91 ≤ E ≤ 1,226
COCOMO II – model post-architektoniczny
Mno�nikPracochłonno�ci (Effort Multiplier)
Znaj�c produkty i zwi�zane z nimi atrybuty mo�na oszacowa�pracochłonno��. Jedn� z bardzo znanych metod szacowania pracochłonno�ci jest COCOMO II. B�dzie osobny wykład po�wi�cony szacowaniu pracochłonno�ci. Znaj�c pracochłonno�� mo�na oszacowa�koszt przedsi�wzi�cia.
29
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (29)
Planowanie przedsi�wzi�cia
5 6�� � ��� �' ���� � 2� 2� ����� $�' ����� �� ���$,�� ��� ������
' � � $�������#� ��� ��' ���� � 2� 2� ��
Zgodnie z drugim celem specyficznym zwi�zanym z planowaniem przedsi�wzi�cia, w ka�dej organizacji znajduj�cej si� na drugim poziomie CMMI plan przedsi�wzi�cia jest opracowany i aktualizowany jako podstawa zarz�dzania przedsi�wzi�ciem.
30
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (30)
Planowanie przedsi�wzi�cia
5 6�� � ��� �' ���� � 2� 2� ����� $�' ����� �� ���$,�� ��� ������
' � � $�������#� ��� ��' ���� � 2� 2� ��� " ' )5 . � ��*����* ,�� �; � � ������� 9 ��! ���,��! ��� �� � � � � ���
1.II 8.II 15.II 22.II 1.III 8.III 15.III 22.IIIWymaganiaProjektKodowanieTestowanieWdro�enie
W tym zakresie nale�y przede wszystkim ustali� i piel�gnowa� bud�et oraz harmonogram przedsi�wzi�cia. Harmonogram przedsi�wzi�cia jest cz�sto prezentowany za pomoc� wykresu Gantta. S� takie narz�dzia, jak MS Project, które wspomagaj� tworzenie harmonogramów przedsi�wzi��.
31
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (31)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " ' )' �� ����+��� �����*�� � ��� ��������� ���
Czynnik ryzyka Prawd. WpływNiedopracowany projekt (czas) 2 3Kłopoty z wdro�eniem (brak ludzi) 4 4
5 ����1
� F ! ���! � !
@ F ! ��� �! � !
5 6�� � ��� �' ���� � 2� 2� ����� $�' ����� �� ���$,�� ��� ������
' � � $�������#� ��� ��' ���� � 2� 2� ��
Z ka�dym przedsi�wzi�ciem jest zwi�zany szereg ró�nego typu czynników ryzyka. Nale�y te czynniki ryzyka identyfikowa� i analizowa�. Problem polega na tym, �e potencjalnych czynników ryzyka mo�e by� ponad 100. Trudno je wszystkie analizowa� i nimi zarz�dza�. Rozs�dnym rozwi�zaniem jest skupienie uwagi na najwa�niejszych czynnikach ryzyka. Aby je wyłoni�mo�na dla ka�dego czynnika ryzyka oszacowa� prawdopodobie�stwo jego wyst�pienia i wpływ na przedsi�wzi�cie. Mo�na t� ocen� przeprowadzi� np. w skali od 0 do 4 (0 – zdarzenie skrajnie mało prawdopodobne lub - w odniesieniu do wpływu - o skrajnie małym negatywnym wpływie na przedsi�wzi�cie; 4 – zdarzenie bardzo prawdopodobne lub – je�li chodzi o wpływ – o katastrofalnym wpływie na przedsi�wzi�cie). Niech waga czynnika ryzyka oznacza iloczyn prawdopodobie�stwa i wpływu. Mo�na posortowa�czynniki ryzyka wg ich wagi i przyj��, �e np. b�d� analizowane i �ledzone tylko te czynniki ryzyka, których waga wynosi 12 lub wi�cej.
32
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (32)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " ' )2 � ��*��� �� ��� �� � ����� ���! ���� �� � � � � ���
= G ����� ���� ; ����DH
= ��<��� ���9 ! ��� ���+�D � ��*�����H
= E � � ������� ��9 ���DH
= % �� ��9 ���� ���9 � ����9 H
= ���; � � ���� ����� � ��*��H
5 6�� � ��� �' ���� � 2� 2� ����� $�' ����� �� ���$,�� ��� ������
' � � $�������#� ��� ��' ���� � 2� 2� ��
Zgodnie z kolejn� praktyk� specyficzn� nale�y zaplanowa� zarz�dzanie danymi przedsi�wzi�cia. Nale�y odpowiedzie� na nast�puj�ce pytania:
•Jakie dane zbiera�? Mog� to by� dane dotycz�ce pracochłonno�ci (bardzo przydadz� si� przy korekcie planu przedsi�wzi�cia), wyniki testowania, nastroje w zespole realizuj�cym przedsi�wzi�cie itp.
•Które z nich maj� trafi� do klienta?
•Gdzie dane b�d� przechowywane?
•Jaki poziom ochrony jest potrzebny?
•Kto ma by� odpowiedzialny za dane?
33
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (33)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " ' )@ � ��*��� �� �� �; ������ �; ��� ����*�� ������� �� � � � � ���
���� � �� �
; �� ���I
5 6�� � ��� �' ���� � 2� 2� ����� $�' ����� �� ���$,�� ��� ������
' � � $�������#� ��� ��' ���� � 2� 2� ��
Nale�y tak�e zaplanowa� zasoby potrzebne do realizacji przedsi�wzi�cia. Mog� to by� komputery, narz�dzia programistyczne, specjalny sprz�t do uruchamiania budowanego oprogramowania lub jego testowania itp.
34
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (34)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " ' )? � ��/ ��� � �� ! ��� ���:������� �; ��� ����*�� ����
��� �� � � � � ���
5 6�� � ��� �' ���� � 2� 2� ����� $�' ����� �� ���$,�� ��� ������
' � � $�������#� ��� ��' ���� � 2� 2� ��
Nale�y tak�e oceni� wiedz� i umiej�tno�ci potrzebne do realizacji przedsi�wzi�cia. Je�li oka�e si�, �e potrzebne s� kompetencje, których w firmie nikt nie ma, to mo�na wysła� ludzi na szkolenia, zaprosi� ekspertów-konsultantów, by pełnili rol� mentorów, zleci� wykonanie pewnych zada�firmie, która ma brakuj�ce nam kompetencje lub poszuka� jeszcze innego rozwi�zania. Im szybciej taka ocena wiedzy i umiej�tno�ci zostanie przeprowadzona, tym wi�ksze jest pole manewru.
35
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (35)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " ' )A . � ���<����* ,�� �� ����:D �� �,��*��� ��� �� � � � � ���
" *����� �� � � � � ���
% ��*�������� �� � � � � ���
� �� �������9 ���� ���� ��� �� �� �
7 ��! ���,��! �; � � ���
� ��� �� � ����� ���! �
� ��� �� � ������� ����!
" ���� �; ��� �� �; ��� ! ��� ���:��
. � � �� ������ �� � � � � ���
5 6�� � ��� �' ���� � 2� 2� ����� $�' ����� �� ���$,�� ��� ������
' � � $�������#� ��� ��' ���� � 2� 2� ��
Zgodnie z ostatni� praktyk� w zakresie opracowywania i aktualizowania planu przedsi�wzi�cia nale�y ustanowi� i piel�gnowa� zawarto�� całego planu przedsi�wzi�cia. Plan przedsi�wzi�cia powinien m.in. Zawiera�nast�puj�ce elementy:
•Cykl �ycia przedsi�wzi�cia (np. cykl kaskadowy przedstawiony na slajdzie dotycz�cym praktyki specyficznej SP 1.3).
•Zadania techniczne (zwi�zane z wytwarzaniem oprogramowania i jego testowaniem) i zarz�dcze (np. szacowanie pracochłonno�ci, analiza ryzyka, planowanie itp.).
•Harmonogram i bud�et przedsi�wzi�cia.
•Zarz�dzanie danymi przedsi�wzi�cia (patrz slajd dotycz�cy praktyki specyficznej SP 2.3).
•Zarz�dzanie ryzykiem (patrz slajd dotycz�cy praktyki SP 2.2).
•Potrzebne zasoby i umiej�tno�ci (patrz slajd zwi�zany z praktyk� SP 2.5).
•Udziałowcy przedsi�wzi�cia (dobrze mie� jasno�� kto jak� rol� pełni, zwłaszcza je�li chodzi o przedstawicieli klienta; warto te� zadba� o wszelkiego rodzaju dane kontaktowe – mog� si� bardzo przyda�).
36
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (36)
Planowanie przedsi�wzi�cia
5 6�� �% - #��� ��� �' ��� ,�' ���� � 2� 2� ��� # ,� $�� � ��
���$,�� ��� �
Trzeci cel specyficzny zwi�zany z planowaniem przedsi�wzi�cia dotyczy zobowi�za�: zobowi�zania wzgl�dem planu przedsi�wzi�cia maj� by�ustanowione i aktualizowane. Z celem tym zwi�zane s� trzy praktyki specyficzne.
37
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (37)
Planowanie przedsi�wzi�cia
5 6�� �% - #��� ��� �' ��� ,�' ���� � 2� 2� ��� # ,� $�� � ��
���$,�� ��� �
� " 2 )5 B ��������� �,*�� � � � �� ����9 �*��<(��<��! ��� � �
�����*�� ��� ��� �� � � � � ���
/ � 7���
5 ' ��2$
/ � #8���$��"
> <
��� �- ,� ��� ' ��2$,
��� �- ,� ���� #8� �$��"
��� �- ,� �� > <
��� �- ,� ���� 7��
Zgodnie z pierwsz� z nich nale�y dokona� przegl�du wszystkich planów, które maj� wpływ na realizacj� przedsi�wzi�cia. Na przykład przedsi�wzi�cie zwi�zane z opracowaniem nowego typu telefonu komórkowego mo�e obejmowa� trzy elementy: sprz�t, ksi��k� telefoniczn� i asystenta osobistego (PDA od ang. Personal Digital Assistant). Z ka�dym z tych elementów mo�e by� zwi�zany osobne pod-przedsi�wzi�cie z własnym planem. Kto� musi panowa� nad cało�ci�, w tym m.in. musi dokona�wszystkich planów składowych (albo zorganizowa� zespołowy przegl�d tych planów) tak, aby mie� pewno��, �e s� one spójne.
38
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (38)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " 2 )' B ������ C � ��<���,�! � � � ��� � ������! �
�� �� � ���! �� �� �; �! �
$���- �� �� �
5 6�� �% - #��� ��� �' ��� ,�' ���� � 2� 2� ��� # ,� $�� � ��
���$,�� ��� �
Nale�y te� doprowadzi� do równowagi mi�dzy oszacowanymi a dost�pnymi zasobami. Te zasoby mog� dotyczy� liczby dost�pnych specjalistów, pieni�dzy, czy te� ilo�ci potrzebnego czasu. Je�li oka�e si�, �e dost�pne zasoby s� mniejsze ni� wynikaj�ce z oszacowania, to nale�y zastanowi� si�nad ewentualnym dostosowaniem zakresu przedsi�wzi�cia do posiadanych zasobów. Liczenie, �e jako� to b�dzie mo�e doprowadzi� do sporych kłopotów.
39
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (39)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " 2 )2 . � �� ������������ � � � �� ��<��� �� � � � � ���
� ���,�������9 ��,����*�� ���
�� �2 �
����' $���2=
8 ������ � ��� �� � ������
�*����� �� � � � � ���)
))))))))))))))))))))))))
0� ������� ��� 3
5 6�� �% - #��� ��� �' ��� ,�' ���� � 2� 2� ��� # ,� $�� � ��
���$,�� ��� �
Nale�y tak�e uzyska� akceptacj� udziałowców przedsi�wzi�cia zaanga�owanych w jego realizacj�. Dotyczy to osób zarówno po stronie wykonawcy, jak i po stronie klienta. Bardzo dobr� praktyk� jest pro�ba o pisemn� akceptacj� planu przedsi�wzi�cia.
40
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (40)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " 2 )2 . � �� ������������ � � � �� ��<��� �� � � � � ���
� ���,�������9 ��,����*�� ���
5 6�� �% - #��� ��� �' ��� ,�' ���� � 2� 2� ��� # ,� $�� � ��
���$,�� ��� �
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Normy serii ISO 9000 (86)
Zasady zarz�dzania jako�ci�
� "�% ��� � �8�� ���,� � � "�% ��� � �8�� ���,� �
= � ������ �� ����
= < ���' $�� ��� ' �� � ��� �� � / "�
Wida� tu zwi�zek z trzeci� zasad� zarz�dzania jako�ci� dotycz�c�zaanga�owania ludzi, zgodnie z któr� odpowiedzialno�� powinna by�zaakceptowana przez osoby ni� obarczone.
41
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (41)
Plan wykładu
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
�� $����- � ����
���$�� �� �� ������ �
�) ��� � � ��� 3 3 � 4� 3 3 �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Do�� szczegółowo przedstawiłem obszary zwi�zane z zarz�dzaniem wymaganiami i planowaniem przedsi�wzi�cia. Teraz chciałbym pobie�nie omówi� pozostałe obszary wchodz�ce w skład drugiego poziomu CMMI.
42
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (42)
Pozostałe obszary
� � $��� �� ��� $����' ���� � 2� 2� �
� E 5 )� ������� ���� �� � � � � ���
������� ��*��
� E ' )� ��� �� � ��� � �� ����! �
����,� ����! ��� � ���9 � ���/�� ����
���� �� �� �
' 7?� �� �I
Plan przedsi�wzi�cia po to si� opracowuje, aby móc sprawnie kontrolowa�jego realizacj�. W obszarze monitorowania i kontroli przedsi�wzi�cia s� dwa cele specyficzne, zgodnie z którymi nale�y:
•Monitorowa� przedsi�wzi�cie w oparciu o jego plan.
•Zarz�dza� działaniami koryguj�cymi a� do ich zako�czenia (nie wystarczy wyda� polecenie – trzeba kontrolowa� realizacj� działania koryguj�cego do samego ko�ca).
43
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (43)
Pozostałe obszary
� ���� ��� �� ��
� E 5 )B ���� � ��� ����:����! ������ �
����� �; ��+��! �������9
� E ' )B �� ����� �������! ���<
W obszarze „Pomiary i analiza” autorzy CMMI umie�cili dwa cele:
•Czynno�ci pomiarowe maj� by� dostosowane do potrzeb informacyjnych (czyli najpierw nale�y zidentyfikowa� potrzeby informacyjne i w oparciu o nie zaplanowa� działania zwi�zane z pomiarami).
•Wyniki pomiarów maj� by� sprawnie (czyli mo�liwie szybko) dostarczone do osób, które ich potrzebuj�.
44
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (44)
Pozostałe obszary
% �' �� �� ������� �' ���� ,� �' �� ,�$7
� E 5 )� ; ���������������� ,�� ��:D ���*�� �����9
������ <���9 ���� � ��<� ��9 ���� �! �
� E ' )" ��; *�! ����� ,�� ��:��� � �� ��������(
��! � ����������� ��� ����
����
� ���
������ �
Kolejny obszar w obr�bie drugiego poziomu CMMI dotyczy zapewniania jako�ci procesu i produktów. Z obszarem tym zwi�zane s� dwa cele:
•Nale�y obiektywnie ocenia� zgodno�� realizowanych procesów i ich produktów z ich opisami. Na przykład je�li w opisie procesu wytwarzania oprogramowania przyj�to, �e wszystkie testy b�d� wykonywane automatycznie, to nale�y sprawdzi�, czy rzeczywisto�� odpowiada deklaracjom. Podobnie jest z produktem: nale�y na bie��co ocenia�zgodno�� powstaj�cego produktu z jego specyfikacj�.
•Je�li pojawi� si� problemy zwi�zane z niezgodno�ci� procesu lub produktu z jego opisem, to powinny one by� odnotowane, zakomunikowane odpowiednim osobom i rozwi�zane.
45
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (45)
Pozostałe obszary
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
� E 5 ). � ��������� � *����; �� ���� � � � ��� � � ���� � ��<
� E ' )� ! �������� � ����9 � � :*�� � ����� � ��� ������*�
� E 2 )G �� �� ��� �! ����� �<���:D ! � � � �*����! �; �� ��! �
� �<��� ��� �; ��(
��! �,����� �; ��I
Ostatni obszar drugiego poziomu CMMI dotyczy zarz�dzania konfiguracj�. W obszarze tym s� trzy cele specyficzne:
•Nale�y ustanawia� linie bazowe produktów. Linia bazowa produktu to taka jego wersja, która została sprawdzona pod wzgl�dem jako�ci, zatwierdzona i zamro�ona (zamro�enie oznacza, �e autor produktu nie mo�e ju� swobodnie wprowadza� do niego zmian).
•Zmiany w produktach s� �ledzone i znajduj� si� pod kontrol�. Je�li zmiany wymkn� si� spod kontroli, to najcz��ciej prowadzi to do chaosu. Systemy informatyczne bardzo cz�sto składaj� si� z wielu powi�zanych ze sob�modułów i wpływ proponowanej zmiany na pozostałe elementy systemu cz�sto nie jest wcale oczywisty.
•Powinna by� utrzymywana spójno�� mi�dzy liniami bazowymi. Na przykład linia bazowa kodu powinna by� spójna z lini� bazow� specyfikacji wymaga� i z lini� bazow� podr�cznika u�ytkownika.
46
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (46)
Plan wykładu
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
�� $����- � ����
���$�� �� �� ������ �
�) ��� � � ��� 3 3 � 4� 3 3 �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Chciałbym teraz przej�� do przedstawienia praktyk generycznych.
47
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (47)
Składniki wymagane i oczekiwane
" �������,������� ��" �������� ����+��� �� � ���� �� �
� - � ����' ���� ,�
� ����� �� ������ �� ����� ' ���) ��� � 0 �� �� �� �
� � ��� �������
Jak ju� wcze�niej powiedziałem, cele i praktyki dziel� si� na specyficzne i generyczne. O celach i praktykach specyficznych zwi�zanych z drugim poziomem CMMI ju� mówiłem. Teraz chciałbym omówi� praktyki generycznedotycz�ce drugiego poziomu CMMI.
48
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (48)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,
Na drugim poziomie CMMI cel generyczny jest jeden: instytucjonalizacja zarz�dzanego procesu. Powstaje pytanie: co to jest ta instytucjonalizacja procesu? Jest to pewnego rodzaju system zarz�dzania jako�ci� (o systemach zarz�dzania jako�ci� była mowa na poprzednim wykładzie). Mam nadziej�, �e wszystko stanie si� jasne (a przynajmniej ja�niejsze) po przedstawieniu praktyk generycznych.
49
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (49)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Normy serii ISO 9000 (127)
5 Odpowiedzialno�� kierownictwa
+ "! �% ��� � �8�� ��� ��� �$�
+ "� �� � �� $������ ���� �� $�
+ "� � � $���������
$ �� � �! ��*�! ��� �� �� ����� �������; <� �� ��������9 �! �,������� � ��9 �*����<)
$ �� � �� �� ��������� ��! ����! ����(�� ���*������� � ,�� ���� ��� ���� �! �����)
4 ��� ��������� � �,� ��*� ��� �� ������������ �� �
J ; � � �����������*��� � ��9 ��*����! � � � ����������! �(� �� ���� ��� � ����
��! ����������������<(� � ��*�������� � ����������! �� ����� ������+��� ��� ��� ���
:��� ��� �������(
J � ! ����������� �����������+��! ������ �� ��� � ��� ��� � �<(� � �� � ����� ��9 �� <�
�� ����:����������� ��� �� �����+��� ��� ��� � (
J ���, ���� � <���� ������ �! ���� �; ��,�����! �+��! ��(
J ��,� *���� ���� � �� ���� ��:����+������:����� �� �����*��������� � � ������9 ��*<(
J ; �� ������� ��! � � �� ��*������� � ��9 �*����<)
9 ����KK)����)��! )�*K��� �L ' � )9 �! Metody
Cel
Pierwsza praktyka dotyczy ustanowienia polityki organizacji. Na poprzednim wykładzie była mowa o polityce jako�ci.
50
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (50)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Tutaj chodzi o polityk� organizacji rozumian� jako oczekiwania wzgl�dem ka�dego z obszarów znajduj�cych si� na drugim poziomie CMMI. Poniewa�cel, jak i praktyki odnosz� si� do wszystkich obszarów drugiego poziomu CMMI, st�d mowa o „generycznym” celu i „generycznych” praktykach.
51
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (51)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Procesy zwi�zane z obszarami drugiego poziomu CMMI musz� by�zaplanowane. Zazwyczaj plany dotycz�ce tych procesów s� cz��ci� planu całego przedsi�wzi�cia.
52
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (52)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (33)
Planowanie przedsi�wzi�cia
� " ' )@ � ��*��� �� �� �; ������ �; ��� ����*�� ������� �� � � � � ���
���� � �� �
; �� ���I
5 6�� � ��� �' ���� � 2� 2� ����� $�' ����� �� ���$,�� ��� ������' � � $�������#� ��� ��' ���� � 2� 2� ��
Trzecia praktyka nakazuje by dostarczy� odpowiednie zasoby potrzebne do realizacji działa� zwi�zanych z ka�dym z obszarów. Jest to konsekwencja wcze�niej omawianej praktyki SP 2.4, która nakazywała zaplanowanie potrzebnych zasobów.
53
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (53)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Normy serii ISO 9000 (82)
Zasady zarz�dzania jako�ci�
� "� ���7� �$� "� ���7� �$
= 0 ������� �' ���� ���� ��� �� ����
= � ������� �����7� ���� �A
= 0 � ' 7�� ����$�� � ��$������� �
= % �,)�� �� ��� � � �����- �
= % �� - �� �� - � ��� � ���� �
� � ��� #
� ���0 �� =
5 ,' ��=
Przypomina to drug� zasad� zarz�dzania jako�ci� – Przywództwo – zgodnie z któr� nale�y ludziom zapewni� odpowiednie zasoby i swobod� działania.
54
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (54)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Nale�y te� jasno okre�li�, kto jest odpowiedzialny za realizacj� działa�zwi�zanych z obszarami drugiego poziomu CMMI i opracowanie odpowiednich produktów (specyfikacji wymaga�, planów, raportów dotycz�cych pomiarów itp.).
55
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (55)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Normy serii ISO 9000 (85)
Zasady zarz�dzania jako�ci�
� "�% ��� � �8�� ���,� � � "�% ��� � �8�� ���,� �
= � ������ �� ���� < �: ������� ��� �
� �� ���� ,�� �� ��"""
Wida� tu zwi�zek z trzeci� zasad� zarz�dzania jako�ci�, zgodnie z któr�nale�y jasno okre�la� rol� poszczególnych osób w organizacji.
56
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (56)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.
5 �����,� �
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Nale�y te� szkoli� ludzi, by byli przygotowani do realizacji zada�wynikaj�cych z obszarów drugiego poziomu CMMI.
57
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (57)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.
5 �����,� �
% ���#� ������ ) � ,������
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Produkty b�d�ce rezultatem działa� zwi�zanych z obszarami drugiego poziomu CMMI powinny by� poddane odpowiedniemu zarz�dzaniu konfiguracj�. Wa�ne jest tu słowo „odpowiedniemu”. Zarz�dzanie konfiguracj� jest do�� kosztowne (głównie chodzi o prac� ludzk�) i warto zastanowi� si�, które produkty odda� pod kontrol� systemu zarz�dzania konfiguracj�, a które pozostawi� poza nim.
58
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (58)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.
5 �����,� �
% ���#� ������ ) � ,������
�� �� $�) �,�� ��� � �8,��� ' �� � �� �
,� � ���7
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Ka�dy z obszarów mo�e mie� nieco inny kr�g udziałowców, czyli osób zainteresowanych realizacj� działa� zwi�zanych z danym obszarem. Nale�y tych udziałowców zidentyfikowa� i zaanga�owa�.
59
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (59)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.
5 �����,� �
% ���#� ������ ) � ,������
�� �� $�) �,�� ��� � �8,��� ' �� � �� �
,� � ���7
� � $�,�� ��� $��,��' ����
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Jak ju� wcze�niej powiedziałem, działania zwi�zane z poszczególnymi obszarami musz� by� zaplanowane. Oprócz tego ich realizacja musi by�monitorowana i kontrolowana.
60
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (60)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.
5 �����,� �
% ���#� ������ ) � ,������
�� �� $�) �,�� ��� � �8,��� ' �� � �� �
,� � ���7
� � $�,�� ��� $��,��' ����
� - ��$�� ����� ����� � � �.
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Nale�y te� obiektywnie ocenia� zgodno�� działa� dotycz�cych obszarów CMMI z ich opisem.
61
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (61)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.
5 �����,� �
% ���#� ������ ) � ,������
�� �� $�) �,�� ��� � �8,��� ' �� � �� �
,� � ���7
� � $�,�� ��� $��,��' ����
� - ��$�� ����� ����� � � �.
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Normy serii ISO 9000 (131)
5 Odpowiedzialno�� kierownictwa
+ "! �% ��� � �8�� ��� ��� �$�
+ "� �� � �� $������ ���� �� $�
+ "� � � $���������
+ "* � ��� �� �
+ "+ �� � ' �� � ��� �.B�,' ��� �� ��
��� ,� �����
+ "C � ���� �#� �����#� ��� �
� � #� ���$��"
� - � ��' ���� �#� "
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Wida� tutaj zbie�no�� z przegl�dami zarz�dzania, które s� obowi�zkowe w systemach zarz�dzania jako�ci� zgodnych z ISO 9001:2000.
62
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (62)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.
5 �����,� �
% ���#� ������ ) � ,������
�� �� $�) �,�� ��� � �8,��� ' �� � �� �
,� � ���7
� � $�,�� ��� $��,��' ����
� - ��$�� ����� ����� � � �.
���� �#� ���� $�$,� ���� ��� �$�� �
�8� ��� �� ����- ��
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Normy serii ISO 9000 (131)
5 Odpowiedzialno�� kierownictwa
+ "! �% ��� � �8�� ��� ��� �$�
+ "� �� � �� $������ ���� �� $�
+ "� � � $���������
+ "* � ��� �� �
+ "+ �� � ' �� � ��� �.B�,' ��� �� ��
��� ,� �����
+ "C � ���� �#� �����#� ��� �
� � #� ���$��"
� - � ��' ���� �#� "
Ostatnia praktyka generyczna dotyczy przegl�dania działa� zwi�zanych z obszarami CMMI i ich rezultatów z kierownictwem wy�szego szczebla. Tu równie� wida� nawi�zanie do przegl�dów zarz�dzania wymaganych przez ISO 9001:2000.
63
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (63)
Plan wykładu
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
�� $����- � ����
���$�� �� �� ������ �
�) ��� � � ��� 3 3 � 4� 3 3 �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Na zako�czenie chciałbym przedstawi� tzw. profil CMMI, czyli dane o charakterze statystycznym.
64
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (64)
Profil dojrzało�ci wg SEI
������/ ' � � ' F E �� � � ��/ ' � � 2
= ' ' 2 �����
= ' � � ��,���� ����
= 1 @ 1 ��� �� � � � � D
= @ 2 M ��,���� ����� ��� �. � 8
���� � � �$,� $� �) ��
% � � �N 5 )5
� % 8 � " �N 5 )5 8 ������ �* # �� � *��
' � � 2 O ��� & �� . �� ���
� & �(� ���9 ' � � @ )
Profil ten jest oparty na raporcie „Process Maturity Profile” opublikowanym przez SEI w marcu 2004 i dotyczy okresu kwiecie� 2002 – grudzie� 2003. W tym czasie miały miejsce 223 oceny (audyty) dotycz�ce 200 organizacji i 848 przedsi�wzi�� realizowanych przez te organizacje. 43% ocenianych organizacji było spoza USA.
65
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (65)
CMMI, czyli dwa w jednym
# ����� ���������� ��! ��
0% � � 3
! "� ��#$��
� "�% ���#� ��� �
� "�% � �) � �� �
* "�% ���"� ���
+ "�� ' $�� �� �,�#��
� � ��� �������
# ����� ����������, �
0�� � 5 ? ? � @ 3
" �� )! ��*��:��
5 )4 ��������
' )� ��� �� � ���
2 )� � �+�������
@ )� ��� )�*)? )� ���! �*�� )
� )$ ����! �*����� ; � � ���
� ��� �� � )
�! �,)
" *���)
� ������)
�������*�
W modelu CMMI mo�liwe s� dwie reprezentacje dojrzało�ci: poziomowa i ci�gła. O reprezentacji poziomowej ju� mówiłem: obejmuje ona pi��poziomów dojrzało�ci. W reprezentacji ci�głej nie ma poziomów – podstaw�s� obszary, które w reprezentacji poziomowej s� zwi�zane z poziomami. Ka�dy z obszarów jest oceniany osobno w skali od 0 (niekompletny) do 5 (optymalizuj�cy). Reprezentacja ci�gła bazuje na standardzie ISO 15504. W modelu CMMI okre�lone s� reguły pozwalaj�ce przej�� z reprezentacji ci�głej na reprezentacj� poziomow� (w odwrotn� stron� przej�cia nie ma).
66
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (66)
Model poziomowy czy ci�gły
" �� ��! �� % ��, �
� ���� �� � � ��� �� �����
Z wykresu przedstawionego na tym slajdzie wynika, �e reprezentacja poziomowa cieszy si� znaczniej wi�ksz� popularno�ci� ni� ci�gła. Jest to prawdopodobnie zwi�zane z czytelno�ci� certyfikatów dotycz�cych reprezentacji poziomowej – wiadomo, �e organizacja na trzecim poziomie CMMI jest bardziej dojrzała (lepsza) ni� organizacja znajduj�ca si� na drugim poziomie CMMI.
67
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (67)
Profil dojrzało�ci wg SEI
" ��� �����
� ��� �� � ���
� � �+�������� ��� �� � ���
�*�:����
� ���! �*�� � ����
D "+ E
� D "9 E � 9 "9 E
+ "* E
� 9 "9 E
Na tym slajdzie pokazany jest rozkład procentowy badanych organizacji wg poziomów dojrzało�ci. Uderza bardzo du�y procent organizacji znajduj�cych si� na najwy�szym (Optymalizuj�cym) poziomie (w roku 1997 na 5. poziomie CMMI było około 1% wszystkich ocenianych organizacji). Kolejna charakterystyczna rzecz, to bardzo mały udział procentowy organizacji na 4. poziomie CMMI (Zarz�dzany ilo�ciowo). Prawdopodobnie wynika to z faktu, �e ró�nica mi�dzy poziomem 4. a 5. jest stosunkowo niewielka.
68
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (68)
CMMI w układzie geograficznym
" �*� ���� $��� " �*� ��� �+����% �����(����<
Na tym slajdzie mamy map� �wiata, na której kolorem czerwonym zaznaczono wszystkie pa�stwa, w których odbyła si� w okresie sprawozdawczym cho� jedna ocena CMMI. Oprócz USA i Chin wida�Szwecj�, Niemcy, Francj�, Dani�, Rosj�, a nawet Białoru�. Niestety, nie ma w�ród tych pa�stw Polski. Mo�e to troch� dziwi�, gdy� Motorola Polska Software Center (MPSC) w Krakowie uzyskał 5. poziom CMM w lutym 2002 roku. Przyczyna, dla której Polska mimo wszystko nie została zaznaczona na tej mapie mo�e tkwi� w fakcie, �e raport obejmuje okres od kwietnia 2002, czyli ju� po uzyskaniu przez Motorol� 5. poziomu CMM. Ponadto MPSC uzyskał 5. poziom CMM a nie CMMI (czyli w oparciu o stary model).
69
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (69)
Oceniane organizacje wg kategorii
� �,���� ����
��! �������
B �� ����� *�
��� ��K�� �� �
8 ,�����
��� ���*� ;
�� �� ��
@ 5 <
5 ' ���@ 5 <
Z tego slajdu wynika, �e CMMI jest w USA najbardziej popularny w�ród organizacji b�d�cych dostawcami oprogramowania dla wojska i rz�du (nic dziwnego, skoro SEI jest sponsorowany przez Departament Obrony USA). Natomiast poza USA CMMI jest najbardziej popularny w�ród organizacji komercyjnych.
70
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (70)
Plan wykładu
� � ,� �� �
• Wprowadzenie do przedmiotu• Standardy serii ISO 900• Model dojrzało�ci CMMI• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. I• Zarz�dzanie przedsi�wzi�ciami i PRINCE2, cz. II• Mi�kkie aspekty zarz�dzania• Personal Software Process• Pozyskiwanie i dokumentowanie wymaga� (IEEE 830)• Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126• Zarz�dzanie ryzykiem• Systemy krytyczne i HAZOP• Szacowanie rozmiaru oprogramowania• Szacowanie pracochłonno�ci
Czas podsumowa� ten wykład.
71
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (71)
CMMI: Obszary procesu na poziomie 2
! "� ��#$��
� "�% ���#� ��� ��&' $������ �(
� "�% � �) � �� �
* "�% ���#� ��� �� ���
+ "�� ' $�� �� �,�#��
Powiedziałem, �e CMMI jest 5-stopniowym modelem dojrzało�ci dotycz�cym organizacji programistycznych.
72
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (72)
Obszary, cele i praktyki
" �������,������� ��" �������� ����+��� �� � ���� �� �
� - � ����' ���� ,�
� ����� �� ������ �� ����� ' ���) ��� � 0 �� �� �� �
� � ��� �������
Z ka�dym poziomem CMMI s� zwi�zane obszary, w ramach obszaru s�podane cele i do ka�dego celu s� przypisane praktyki pomagaj�ce osi�gn��dany cel.
73
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (73)
CMMI: Obszary procesu na poziomie 2
! "� ��#$��
� "�% ���#� ��� ��&' $������ �(
� "�% � �) � �� �
* "�% ���#� ��� �� ���
+ "�� ' $�� �� �,�#��
= % ���#� ��� ���� �� �� �� �
= ��� �� ��' ���� � 2� 2� �
= � ������������������*���� �� � � )
= � ��� �� � ������� � *������! �
= " �! ��������*�� �
= � �������������:������)����� )
= � ��� �� � �������+�,� �����
Omówiłem obszary zwi�zane z drugim poziomem CMMI, zwracaj�c szczególn� uwag� na zarz�dzanie wymaganiami i planowanie przedsi�wzi�cia. Znawcy uwa�aj�, �e organizacje programistyczne maj�ce certyfikaty ISO 9001:2000 s� mi�dzy drugim a trzecim poziomem CMMI.
74
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (74)
Praktyki generyczne
66�! "��� � $�$,��� �� ����������#� ��� �� �' ���� ,@ � $�� 7�' � $��2 �� �� ����
��� ,��' ����
> � $�������� - �
���� � ���� ' �� � ��� �.
5 �����,� �
% ���#� ������ ) � ,������
�� �� $�) �,�� ��� � �8,��� ' �� � �� �
,� � ���7
� � $�,�� ��� $��,��' ����
� - ��$�� ����� ����� � � �.
���� �#� ���� $�$,� ���� ��� �$�� �
�8� ��� �� ����- ��
% ���#� ��� ���� �� �� ��
��� �� ��' ���� � 2� 2� �
� � $��� �� ��� $����
' ���� � 2� 2� �
% ���#� ��� ��' � ������ ��
� ���� ��� �� ���
% �' �� �� ������� �
' ���� ,� �' �� ,�$7
% ���#� ��� ���� ) � ,����#
Przedstawiłem tak�e praktyki generyczne zwi�zane z drugim poziomem CMMI. Generyczno�� tych praktyk oznacza, �e odnosz� si� one do wszystkich obszarów drugiego poziomu CMMI.
75
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (75)
CMMI, czyli dwa w jednym
# ����� ���������� ��! ��
0% � � 3
! "� ��#$��
� "�% ���#� ��� �
� "�% � �) � �� �
* "�% ���"� ���
+ "�� ' $�� �� �,�#��
� � ��� �������
# ����� ����������, �
0�� � 5 ? ? � @ 3
" �� )! ��*��:��
5 )4 ��������
' )� ��� �� � ���
2 )� � �+�������
@ )� ��� )�*)? )� ���! �*�� )
� )$ ����! �*����� ; � � ���
� ��� �� � )
�! �,)
" *���)
� ������)
�������*�
Powiedziałem te�, �e model CMMI ma dwie reprezentacje: poziomow� i ci�gł�.
76
Zaawansowana in�ynieria oprogramowania
Model dojrzało�ci CMMI (76)
Model poziomowy czy ci�gły
" �� ��! �� % ��, �
� ���� �� � � ��� �� �����
Reprezentacja poziomowa jest znacznie bardziej popularna i dlatego w trakcie wykładu skupili�my uwag� na tej wła�nie reprezentacji.