Modele psychologicznego

opiniodawstwa w sprawach

karnych

Redakcja: Danuta Rode Modele psychologicznego

opiniodawstwa w sprawach

karnych

tt ld Ail I UN1WERSYTET SLASKI til ' \V KATOW ICi\C'H .

!

GWP

Sopot 2015

Recenzja wydawnicza: prof. Mieczyslaw Ciosek

Publikacja cz~sciowo dofinansowana z funduszy Uniwersytetu S1qskiego.

Copyright © by Gdru1skie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2015.

Wszystkie prawa zastrzezone. Ksiq:lka ani zadna jej cz~sc nie moze bye przedru­kowywana ani w :laden spos6b reprodukowana lub odczytywana w srodkach ma­

sowego przekazu bez pisemnej zgody Gdru1skiego Wydawnictwa Psychologicznego.

Wydanie pierwsze 2015 rok

Redakcja: Jolanta Pawlik-Swietlikowska, Patrycja Pacyniak

Korekta: zesp6l Sklad: Miroslaw Tojza Projekt okladki: Monika Pollak

Zdj~cie na okladce: © Getty Images

ISBN 978-83-7489-617-7

Druk i oprawa:

ELPIL

ul. Artyleryjska 11 08-110 Siedlce

Gdariskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o.o .

ul. J. Bema 4/1a, 81-753 Sopot e-mail: gwp@gwp.pl

www.gwp.pl www .wydawnictwogwp .pl

Spis tresci

Wst~p ....... .. .. .... ....... ...... .. . ... ... . ...... . .. . ..... .. . .. . 9

Cz~sc 1

Psychologiczne i psychiatryczne aspekty diagnostyki

i opiniowania sqdowego w kontekscie stanu psychicznego

jednostki ... . .... ... . . . ... .. .... ... .... .. ... .... .......... .... .. 13

Rozdzial 1

Kompetencyjne i diagnostyczne problemy opiniowania

sqdowo-psychologicznego o poczytalnosci

]6zef K. Gierowski

Rozdzial 2

Ui:ytecznosc poj~cia zaburzen osobowosci w opiniowaniu

sqdowo-psychologicznym

15

Beata Pastwa-Wojciechowska ... . ...... ... . ..... . . .... . .. ........... . 75

Rozdzial 3

Model klinicznej diagnozy zaburzen osobowosci os6b doroslych

w opiniodawstwie Sqdowym

Bernadetta Izydorczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

6 MODELE PSYCHOLOGICZNEGO OPINIODAW~WA Slj DOWEGO W SPRA WACH KARNYC H

Cz~sc 2 Modele psychologicznego opiniodawstwa sqdowego

w sprawach przest~pstw z uzyciem przemocy . . . . . . . . . . . . . 13 7

Rozdzial 4

Model psychologicznego opiniodawstwa sq.dowego w sprawach

dotyczq.cych przemocy w rodzinie

Danuta Rode •• •• •• • ••••• •• 0 •••••• • 0 • • • • •• • ••• • •• • ••• • • • •• • •• • ••• • •

Rozdzial 5

Specyfika funkcjonowania os6b doznaj q.cych przemocy ze strony

partnera jako przedmiot psychologicznej diagnozy klinicznej

w opiniodawstwie sq.dowym

139

Izabela Rajska-Kulik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

Rozdzial 6

Proces diagnozowania i model opiniowania dziecka - ofiary

przemocy seksualnej

Agnieszka Roszkowska, ]ustyna Trepka-Starosta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

Rozdzial 7

Opiniodawstwo sqdowe w sprawach zwiqzanych z mobbingiem

Maciej Bozek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

Cz~sc 3

Post~powanie diagnostyczne w sprawach karnych

dotyczqcych nieletnich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

Rozdzial 8

Psychologiczna ocena zagrozenia demoralizacjq. dzieci i mlodziezy

w kontekscie sprawc6w przemocy szkolnej: model diagnozy

Barbara Lesniak .... .. .......... . . . ... . .......... .. ..... . . . . .. ..... 259

SPIS TRESCI 7

Rozdzial 9 Diagnoza znieksztalcen poznawczych w opiniodawstwie sq.dowym

w sprawach karnych os6b nieletnich

Magdalena Rode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304

Rozdzial 10 Problemy diagnostyczne opiniodawstwa sq.dowo-psychologicznego

w sprawach nieletnich z podejrzeniem uzaleznienia od substancji

psychoaktywnych

Mikolaj Cugowski 0 ••••• • •• • •••••• • ••• • ••• • •••• 0 ••••• • • • 0 . 0 ••••••••

Rozdzial 11 Opiniowanie i psychologiczna analiza wyjasnien

327

Bartosz Wojciech Wojciecho wski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

Indeks osobowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391

Opinia biegfego psychologa stanowi jednq z wytycznych przy ustalaniu stanu zdrowia psychicznego oskarzonego, a co za tym idzie - ma znaczenie dla opracowania postanowien sqdu. W polskim sqdownictwie psycholog moze w trakcie procesu pefnic dwojakq rol~: konsultanta , udzielajqc wska­z6wek pomocnych organowi procesowemu, lub opiniodawcy, sporzqdzajqc ekspertyz~ na zlecenie sqdu . Jest to funkcja odpowiedzialna i zwiqzana z wieloma trudnosciami, przede wszystkim w zakresie diagnostyki osoby poddawanej obserwacji psychologicznej. Autorzy ksiq:Zki przyblizajq gf6w­ne problemy diagnostyczne i opiniodawcze dotyczqce spraw karnych za­r6wno os6b dorosfych, jak i nieletnich.

Ksiq:Zka skfada si~ z trzech cz~sci , poswi~conych najwazniejszym zagad­nieniom opiniodawstwa psychologicznego. Wyb6r tematyki wynika z za­potrzebowania biegfych sporzqdzajqcych opinie w sprawach karnych. Pierw­sza cz~sc ksiq:Zki dotyczy psychologicznych i psychiatrycznych aspekt6w diagnostyki i opiniowania sqdowego w kontekscie stanu psychicznego jed­nostki. Druga poswi~cona jest modelom psychologicznego opiniodawstwa Sqdowego W sprawach przest~pstw Z uzyciem przemocy, trzecia zas - po­st~powaniu diagnostycznemu w sprawach nieletnich.

Danuta Rode- dr hab. nauk humanistycznych z zakresu psychologii , spe­cjalista w dziedzinie psychologii klinicznej i sqdowej, wieloletni biegfy sq­dowy (posiada rekomendacj~ Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w zakresie problematyki rodzinnej i nieletnich). Kierownik Zakfadu Psycho­logii Klinicznej i Sqdowej na Uniwersytecie Slqskim. Autorka kilkudziesi~ciu publikacji z dziedziny psychologii klinicznej i sqdowej oraz penitencjarnej, w tym monografii Psychologiczne uwarunkowania przemocy w rodzinie . Charakterystyka sprawc6w. Jej gf6wne zainteresowania to psychologia sq­dowa i kliniczna, a szczeg61nie problematyka przemocy w rodzinie.

www.gwp.pl

Patron at:

PALESTRA )/

pss'( ap ~

Cena: 89,90 zl (w tym VAT 5%)

ISBN 978-83-7489-617-7

I I 9 788374 896177