MODERN MODERN BİYOTEKNOLOJİ, GDO BİYOTEKNOLOJİ, GDO

VE HAYVANCILIKVE HAYVANCILIK

İzmir Veteriner Hekimler Odasıİzmir Veteriner Hekimler Odası

BİYOTEKNOLOJİ / MODERN BİYOTEKNOLOJİ / MODERN BİYOTEKNOLOJİBİYOTEKNOLOJİ

Biyoteknoloji, özel bir kullanıma yönelik Biyoteknoloji, özel bir kullanıma yönelik olarak ürün veya işlemleri dönüştürmek veya olarak ürün veya işlemleri dönüştürmek veya meydana getirmek için biyolojik sistem ve canlı meydana getirmek için biyolojik sistem ve canlı organizmaları veya türevlerini kullanan organizmaları veya türevlerini kullanan teknolojik uygulamalar bütünüdür.teknolojik uygulamalar bütünüdür.

Modern Biyoteknoloji ise, rekombinant DNA, Modern Biyoteknoloji ise, rekombinant DNA, nükleik asitlerin hücre veya organellere doğrudan nükleik asitlerin hücre veya organellere doğrudan enjeksiyonu ve farklı taksonomik gruplar arasında enjeksiyonu ve farklı taksonomik gruplar arasında uygulanan hücre füzyonu gibi tabii fizyolojik uygulanan hücre füzyonu gibi tabii fizyolojik çoğalma ve rekombinasyon engellerini ortadan çoğalma ve rekombinasyon engellerini ortadan kaldıran, klasik ıslah ve seleksiyon yöntemlerince kaldıran, klasik ıslah ve seleksiyon yöntemlerince kullanılmayan İN VİTRO nükleik asit tekniklerinin kullanılmayan İN VİTRO nükleik asit tekniklerinin tamamıdır.tamamıdır.

GDO / GMO / LMO / TRANSGENİK GDO / GMO / LMO / TRANSGENİK TANIMLARITANIMLARI

Gen teknolojisi kullanılarak doğal süreçler ile Gen teknolojisi kullanılarak doğal süreçler ile edinilmesi mümkün olmayan yeni özellikler edinilmesi mümkün olmayan yeni özellikler kazandırılmış organizmalara ‘Genetik Yapısı kazandırılmış organizmalara ‘Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)’ veya uluslar Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)’ veya uluslar arası kullanımı ile ‘Living Modified Organism arası kullanımı ile ‘Living Modified Organism (LMO)= Değiştirilmiş Canlı Organizma veya (LMO)= Değiştirilmiş Canlı Organizma veya Genetically Modified Organism (GMO)’ Genetically Modified Organism (GMO)’ denilmektedir. ‘Transgenik’ ifadesi de aynı denilmektedir. ‘Transgenik’ ifadesi de aynı anlamda kullanılmaktadır. anlamda kullanılmaktadır.

MODERN BİYOTEKNOLOJİNİN MODERN BİYOTEKNOLOJİNİN HAYVANCILIKTAKİ UYGULAMA HAYVANCILIKTAKİ UYGULAMA ALANLARI 3 TEMEL BAŞLIKTA ALANLARI 3 TEMEL BAŞLIKTA

İNCELENEBİLİRİNCELENEBİLİR

1-Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar1-Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar

2-Hayvan sağlığı ürünleri (Aşılar, İlaçlar vs.)2-Hayvan sağlığı ürünleri (Aşılar, İlaçlar vs.)

3-Hayvan Yemleri ve Yem Katkı Maddeleri3-Hayvan Yemleri ve Yem Katkı Maddeleri

HAYVANLAR ÜZERİNDE YAPILAN HAYVANLAR ÜZERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARÇALIŞMALAR

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar daha Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar daha çok ıslah, verim artırma ve ürün kalitesinin çok ıslah, verim artırma ve ürün kalitesinin iyileştirilmesine yöneliktir. Bu amaçla, ilk iyileştirilmesine yöneliktir. Bu amaçla, ilk zamanlarda verim özellikleri belirlenmiş erkek zamanlarda verim özellikleri belirlenmiş erkek damızlıklar kullanılarak ‘Tabii Tohumlama’ ve damızlıklar kullanılarak ‘Tabii Tohumlama’ ve daha sonra da Suni Tohumlama’ yöntemlerine daha sonra da Suni Tohumlama’ yöntemlerine geçilmiştir. İlerleyen biyoteknolojik çalışmalar geçilmiştir. İlerleyen biyoteknolojik çalışmalar son 10-15 yıl içerisinde ‘Embriyo Transferi’ ve son 10-15 yıl içerisinde ‘Embriyo Transferi’ ve ‘Embriyoların Dondurulması’ gibi uygulamaları ‘Embriyoların Dondurulması’ gibi uygulamaları da ortaya koymuştur. Son zamanlarda da da ortaya koymuştur. Son zamanlarda da biyoteknolojik yöntemlerden olan ‘Gen biyoteknolojik yöntemlerden olan ‘Gen Tranferleri’ de bu zincire eklenmiştir. Tranferleri’ de bu zincire eklenmiştir.

Embriyolara yapılacak olan gen transferlerinden, Embriyolara yapılacak olan gen transferlerinden, hayvanların değişik tür, nicelik ve nitelikteki birim hayvanların değişik tür, nicelik ve nitelikteki birim başına verimini (et, süt, yumurta, yapağı, döl başına verimini (et, süt, yumurta, yapağı, döl verimi gibi) artırmak, bunlarda bazı değişiklikler verimi gibi) artırmak, bunlarda bazı değişiklikler (yağsız et, laktozsuz süt, kolesterolsüz süt ve (yağsız et, laktozsuz süt, kolesterolsüz süt ve yumurta gibi) yapmak, hayvanların yemden yumurta gibi) yapmak, hayvanların yemden yararlanma kabiliyetlerini artırmak, çabuk büyüme yararlanma kabiliyetlerini artırmak, çabuk büyüme ve gelişmelerini sağlamak, hastalıklara (bakteriyel, ve gelişmelerini sağlamak, hastalıklara (bakteriyel, viral, paraziter gibi) karşı dirençli ırklar yetiştirmek, viral, paraziter gibi) karşı dirençli ırklar yetiştirmek, yeni genotipte hayvanlar oluşturmak yeni genotipte hayvanlar oluşturmak

amaçlanmaktadır.amaçlanmaktadır.

TRANSGENİK HAYVANLARTRANSGENİK HAYVANLAR

Bazı biyoteknolojist’ler gen transferlerinden Bazı biyoteknolojist’ler gen transferlerinden insan ve hayvanlar için çok önemli olan bazı insan ve hayvanlar için çok önemli olan bazı protein ve farmasötik maddelerin sentezlerini protein ve farmasötik maddelerin sentezlerini kodlayan genleri embriyolara transfer ederek kodlayan genleri embriyolara transfer ederek sütlerine veya kanlarına bu maddeleri salgılayan sütlerine veya kanlarına bu maddeleri salgılayan ‘Transgenik Hayvanlar (Canlı Biyoreaktör ‘Transgenik Hayvanlar (Canlı Biyoreaktör Hayvanlar )’ elde etmeyi planlamaktadırlar.Hayvanlar )’ elde etmeyi planlamaktadırlar.

Bir kısım genetikçiler de, özellikle insanlarda Bir kısım genetikçiler de, özellikle insanlarda önemli bozukluklara neden olan genetik önemli bozukluklara neden olan genetik hastalıkların saptanmasında, sağaltımlarında hastalıkların saptanmasında, sağaltımlarında böyle hayvanların modelliğinden yararlanmayı böyle hayvanların modelliğinden yararlanmayı amaçlamaktadırlar. amaçlamaktadırlar.

Transgenik hayvan elde etmekten amaçlanan, Transgenik hayvan elde etmekten amaçlanan, yeni nesillerin DNA’larında sadece yabancı genin yeni nesillerin DNA’larında sadece yabancı genin bulunması değil, bu genin diğer nesillere bulunması değil, bu genin diğer nesillere aktarılması, devamı ve iyi bir şekilde ifade aktarılması, devamı ve iyi bir şekilde ifade edilmesidir. Ancak bazı hayvanlar yabancı gen edilmesidir. Ancak bazı hayvanlar yabancı gen taşısalar bile bunun ifadesini sağlayamamakta taşısalar bile bunun ifadesini sağlayamamakta veya istenilen düzeyde olmamaktadır. Yine gen veya istenilen düzeyde olmamaktadır. Yine gen ürününün fazla üretimi hayvanlar için toksik ürününün fazla üretimi hayvanlar için toksik

olabilmektedir.olabilmektedir.

HAYVANLAR ÜZERİNDE YAPILAN HAYVANLAR ÜZERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR VE SAĞLADIĞI ÇALIŞMALAR VE SAĞLADIĞI

YARARLARYARARLAR

-Büyümenin artırılması-Büyümenin artırılması

-Süt veriminin artırılması-Süt veriminin artırılması

-Süt üretiminde transgenik hayvanların -Süt üretiminde transgenik hayvanların kullanılmasıkullanılması

-Terapötik maddelerin sütle salgılanması-Terapötik maddelerin sütle salgılanması

-Laktozsuz süt üretimi-Laktozsuz süt üretimi

-Döl veriminin artırılması-Döl veriminin artırılması-Yumurta veriminin artırılması-Yumurta veriminin artırılması-Yapağı veriminin artırılması-Yapağı veriminin artırılması-Gen aktivitesinin artırılması-Gen aktivitesinin artırılması-Hastalıklara direncin artırılması-Hastalıklara direncin artırılması

Büyümenin ArttırılmasıBüyümenin Arttırılması

Gelişme ve büyümeyi hızlandırmak üzere Gelişme ve büyümeyi hızlandırmak üzere hayvanlara hormon preparatları verilmektedir. hayvanlara hormon preparatları verilmektedir. Bu yöntem ile hayvanlarda büyüme ve gelişme Bu yöntem ile hayvanlarda büyüme ve gelişme hızlanarak kısa bir sürede verimli hale gelmesi hızlanarak kısa bir sürede verimli hale gelmesi sağlanır.sağlanır.

Başlıca iki şekilde yapılmaktadır.Başlıca iki şekilde yapılmaktadır.

-Ekzojen somatotropin kullanılması-Ekzojen somatotropin kullanılması

-Somatostatin’in inaktivasyonu-Somatostatin’in inaktivasyonu

Süt Veriminin ArttırılmasıSüt Veriminin Arttırılması

Bovine somatotropin’in (BST, sığır büyüme Bovine somatotropin’in (BST, sığır büyüme faktörü) süt ineklerinde kullanılması, meme faktörü) süt ineklerinde kullanılması, meme dokusunun süt salgısını sentezleme kapasitesini dokusunun süt salgısını sentezleme kapasitesini artırmaktadır. Sonuçta süt salgısı hayvan artırmaktadır. Sonuçta süt salgısı hayvan türlerine göre değişmekle beraber %20-30 türlerine göre değişmekle beraber %20-30 oranında arttığı tespit edilmiştir. oranında arttığı tespit edilmiştir.

Süt Üretiminde Transgenik Hayvanların Süt Üretiminde Transgenik Hayvanların KullanılmasıKullanılması

Sığır ve koyun embriyolarına süt protein Sığır ve koyun embriyolarına süt protein sentezini kodlayan genlerin transferi ile bu sentezini kodlayan genlerin transferi ile bu hayvanların daha çok süt verimine sahip olması hayvanların daha çok süt verimine sahip olması sağlanacaktır. Çalışmaları halen bilim sağlanacaktır. Çalışmaları halen bilim dünyasında devam etmektedir. dünyasında devam etmektedir.

Terapotik Maddelerin Sütle Terapotik Maddelerin Sütle SalgılanmasıSalgılanması

Transgenik hayvanlar medikal ürünlerin Transgenik hayvanlar medikal ürünlerin üretilmesinde ve transplantasyonlarda üretilmesinde ve transplantasyonlarda kullanılacak çeşitli organların üretilmesinde kullanılacak çeşitli organların üretilmesinde yararlar sağlayacaktır. yararlar sağlayacaktır.

Örneğin; insanlarda kanın pıhtılaşmasında Örneğin; insanlarda kanın pıhtılaşmasında görevli olan pıhtılaşma faktörü IX geni, görevli olan pıhtılaşma faktörü IX geni, koyunların beta-laktoglobulin genine bağlanarak koyunların beta-laktoglobulin genine bağlanarak oluşturulan hibrid gen yapısı, koyunlara oluşturulan hibrid gen yapısı, koyunlara verildiğinde sütleriyle faktör IX’u salgıladıkları verildiğinde sütleriyle faktör IX’u salgıladıkları tespit edilmiştir. tespit edilmiştir.

Laktozsuz Süt ÜretimiLaktozsuz Süt Üretimi

Bebekler ve gençlerde, sütte bulunan laktoz Bebekler ve gençlerde, sütte bulunan laktoz kolayca metabolize edilebilmektedir. Ancak kolayca metabolize edilebilmektedir. Ancak ilerleyen yaşlarda bu yetenek azalmaktadır. Süt ilerleyen yaşlarda bu yetenek azalmaktadır. Süt barsaklarda kolayca sindirilememektedir. Bu barsaklarda kolayca sindirilememektedir. Bu durum birçok insanda farklı rahatsızlıklara neden durum birçok insanda farklı rahatsızlıklara neden olmaktadır. Bu nedenle bu tip insanlar süt olmaktadır. Bu nedenle bu tip insanlar süt tüketimleri sırasında ya süt içerisine belli oranda tüketimleri sırasında ya süt içerisine belli oranda süt şekerini ayrıştıran laktoz enzimi katmakta süt şekerini ayrıştıran laktoz enzimi katmakta yada transgenik hayvanlardan laktozsuz süt elde yada transgenik hayvanlardan laktozsuz süt elde ederek içmektedir. ederek içmektedir.

Balıkçılık SektöründeBalıkçılık Sektöründe

-Balıklara aktarılan özelliklerin başında büyüme -Balıklara aktarılan özelliklerin başında büyüme hızının arttırılmasıhızının arttırılması

-Balıkların hastalıklara ve çevreye olan -Balıkların hastalıklara ve çevreye olan dayanıklılıklarının arttırılmasıdayanıklılıklarının arttırılması

-Yine Balıkçılık sektöründe modern -Yine Balıkçılık sektöründe modern biyoteknolojinin uygulanması, aşıları ve teşhis biyoteknolojinin uygulanması, aşıları ve teşhis kitlerini de kapsamaktadır.kitlerini de kapsamaktadır.

HAYVAN SAĞLIĞI ÜRÜNLERİHAYVAN SAĞLIĞI ÜRÜNLERİ

Hayvancılık sektöründe aşı ilaç ve biyolojik Hayvancılık sektöründe aşı ilaç ve biyolojik ürün üretiminde de genetik yapısı değiştirilmiş ürün üretiminde de genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar kullanılmaktadır. Aşı organizmalar kullanılmaktadır. Aşı çalışmalarında, şap hastalığı, kuduz, hepatitis B, çalışmalarında, şap hastalığı, kuduz, hepatitis B, parvoviruslar, sığır papilloma, herpes, IBR, parvoviruslar, sığır papilloma, herpes, IBR, yalancı kuduz, Rift vadisi humması, vesiculer yalancı kuduz, Rift vadisi humması, vesiculer stomatitis, TGE (domuzların), kedi ve sığırların stomatitis, TGE (domuzların), kedi ve sığırların kan kanseri vs. ile bazı kanatlı hastalıları (IB, kan kanseri vs. ile bazı kanatlı hastalıları (IB, ILT, IBD, LL, Marek, Newcastle vs.) önde gelen ILT, IBD, LL, Marek, Newcastle vs.) önde gelen çalışmalardır. Rekombinant kuduz, şap aşısı gibi çalışmalardır. Rekombinant kuduz, şap aşısı gibi aşılar satışa sunulmuş durumdadır. aşılar satışa sunulmuş durumdadır.

HAYVAN YEMLERİ ve YEM KATKI HAYVAN YEMLERİ ve YEM KATKI MADDELERİMADDELERİ

Hayvancılığın temeli verime ve kazanca Hayvancılığın temeli verime ve kazanca dayanmaktadır. Bunun sağlanabilmesi içinde, dayanmaktadır. Bunun sağlanabilmesi içinde, hayvanların sağlıklı beslenmesi ve sağlıklı hayvanların sağlıklı beslenmesi ve sağlıklı olması gerekmektedir. Hayvanların daha iyi ve olması gerekmektedir. Hayvanların daha iyi ve dengeli beslenmesinde bilinçli hazırlanan dengeli beslenmesinde bilinçli hazırlanan rasyonların önemi çok fazladır. Hayvan rasyonların önemi çok fazladır. Hayvan gıdalarına giren hammaddelerin hem kaliteli hem gıdalarına giren hammaddelerin hem kaliteli hem de uygun fiyatlarda olması hayvancılık için de uygun fiyatlarda olması hayvancılık için önemlidir. önemlidir.

Hayvancılık sektöründe girdi masraflarının Hayvancılık sektöründe girdi masraflarının azaltılmasına, çiftliklerde çok fazla üretilmesine azaltılmasına, çiftliklerde çok fazla üretilmesine karşın, gereği oranda yararlanılamayan, sellüloz karşın, gereği oranda yararlanılamayan, sellüloz ve lignin yönünden zengin bitkisel atıklardan azami ve lignin yönünden zengin bitkisel atıklardan azami derecede yararlanılabilir duruma getirilmesinin derecede yararlanılabilir duruma getirilmesinin yararı büyük olacaktır. Bu amaçtan yola çıkılarak yararı büyük olacaktır. Bu amaçtan yola çıkılarak hayvan gıdalarında biyoteknolojik yöntemlerden hayvan gıdalarında biyoteknolojik yöntemlerden

yararlanılmaktadır.yararlanılmaktadır.

HAYVAN YEMLERİ VE YEM KATKI HAYVAN YEMLERİ VE YEM KATKI MADDELERİ ÜZERİNE OLAN MADDELERİ ÜZERİNE OLAN

ÇALIŞMALAR 7 TEMEL NOKTA ÇALIŞMALAR 7 TEMEL NOKTA

ÜZERİNDE YOĞUNLAŞMAKTADIR.ÜZERİNDE YOĞUNLAŞMAKTADIR.

-Yemlerin kalitesinin yükseltilmesi-Yemlerin kalitesinin yükseltilmesi-Hayvanların yemden yararlanma kabiliyetinin -Hayvanların yemden yararlanma kabiliyetinin artırılmasıartırılması-Rumenin mikroflora ve mirofaunasının -Rumenin mikroflora ve mirofaunasının düzeltilmesidüzeltilmesi-Bitkilerden istenmeyen bileşenlerin çıkarılması-Bitkilerden istenmeyen bileşenlerin çıkarılması-Gıdaların önceden bazı enzimlere muamelesi-Gıdaların önceden bazı enzimlere muamelesi-Bitki silajlarında mikrobiyal inokulantların -Bitki silajlarında mikrobiyal inokulantların kullanılmasıkullanılması

-Tek hücre proteinlerinin kullanılması-Tek hücre proteinlerinin kullanılması

HAYVANCILIKTA MODERN HAYVANCILIKTA MODERN BİYOTEKNOLOJİ UYGULAMALARINDA BİYOTEKNOLOJİ UYGULAMALARINDA

KARŞILAŞILAN SORUNLARKARŞILAŞILAN SORUNLAR

Biyolojik yapıları nedeniyle memeli Biyolojik yapıları nedeniyle memeli hayvanlara gen aktarımının başarılı hayvanlara gen aktarımının başarılı uygulamaları günümüzde oldukça kısıtlıdır. uygulamaları günümüzde oldukça kısıtlıdır. Günümüzde ticareti yapılan genetik yapısı Günümüzde ticareti yapılan genetik yapısı değiştirilmiş bir memeli hayvan değiştirilmiş bir memeli hayvan bulunmamaktadır. Aktarılmış gen ifadesi bulunmamaktadır. Aktarılmış gen ifadesi genelde farelerde kullanılmaktadır. Çiftlik genelde farelerde kullanılmaktadır. Çiftlik hayvanlarında yapılan çalışmalarda fazla bir hayvanlarında yapılan çalışmalarda fazla bir başarı elde edilememiştir. başarı elde edilememiştir.

DOMUZLAR VE KOYUNLAR ÜZERİNDE DOMUZLAR VE KOYUNLAR ÜZERİNDE YAPILAN ÜREMEYİ UYARICI YÖNDEKİ YAPILAN ÜREMEYİ UYARICI YÖNDEKİ ÇALIŞMALARDA, YEM TÜKETİMİNDE AZALMA, ÇALIŞMALARDA, YEM TÜKETİMİNDE AZALMA, ÜREME FONKSİYONUNDA GERİLEME, BİRÇOK ÜREME FONKSİYONUNDA GERİLEME, BİRÇOK PATOLOJİK BOZUKLUK SAPTANMIŞ VE BAZI PATOLOJİK BOZUKLUK SAPTANMIŞ VE BAZI HAYVANLARDA GENÇ YAŞTA ÖLÜMLER HAYVANLARDA GENÇ YAŞTA ÖLÜMLER GÖRÜLMÜŞTÜR.GÖRÜLMÜŞTÜR. Özellikle genetik yapısı değiştirilmiş Özellikle genetik yapısı değiştirilmiş mikroorganizmalardan elde edilen aşılar en fazla mikroorganizmalardan elde edilen aşılar en fazla tehlike potansiyeline sahip görünmektedir. Canlı tehlike potansiyeline sahip görünmektedir. Canlı aşılar üretim aşamalarından itibaren en fazla aşılar üretim aşamalarından itibaren en fazla dikkat edilmesi gereken konulardan biridir. Bu tür dikkat edilmesi gereken konulardan biridir. Bu tür aşılar verildikleri canlıda üreme yeteneğine sahip aşılar verildikleri canlıda üreme yeteneğine sahip bulundukları için taşıdıkları geni de kuşaklarına bulundukları için taşıdıkları geni de kuşaklarına aktarabilirler.aktarabilirler.

RİSKLİ GÖRÜLEN DURUMLAR 4 RİSKLİ GÖRÜLEN DURUMLAR 4 ANA BAŞLIKTA İNCELENEBİLİRANA BAŞLIKTA İNCELENEBİLİR

--Yeni hastalıkların ortaya çıkmasıYeni hastalıkların ortaya çıkması

-Allerjik, kanserojen ve toksik etkiler oluşması-Allerjik, kanserojen ve toksik etkiler oluşması

-Antibiyotiklere direnç-Antibiyotiklere direnç

-Transfer edilen genlerin hayvan bünyesindeki -Transfer edilen genlerin hayvan bünyesindeki bakterilerle birleşme ihtimalibakterilerle birleşme ihtimali

YENİ HASTALIKLARIN ORTAYA YENİ HASTALIKLARIN ORTAYA ÇIKMASIÇIKMASI

Laboratuvar koşullarında oluşturulan genetik yapısı Laboratuvar koşullarında oluşturulan genetik yapısı değiştirilmiş yeni mikroorganizmalar hayvan sağlığını değiştirilmiş yeni mikroorganizmalar hayvan sağlığını korumak amacıyla aşı olarak kullanılacaktır. DOĞADA korumak amacıyla aşı olarak kullanılacaktır. DOĞADA OLMAYAN BU ETKENLER BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ OLMAYAN BU ETKENLER BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ BASKILANMIŞ HAYVANLARA UYGULAMA GİBİ BASKILANMIŞ HAYVANLARA UYGULAMA GİBİ NEDENLERLE, BİR ENFEKSİYONA NEDEN OLARAK NEDENLERLE, BİR ENFEKSİYONA NEDEN OLARAK ŞİMDİYE KADAR KARŞILAŞILMAMIŞ BİR SALGIN ŞİMDİYE KADAR KARŞILAŞILMAMIŞ BİR SALGIN HASTALIK MEYDANA GETİREBİLİRLER. Bu HASTALIK MEYDANA GETİREBİLİRLER. Bu hastalıkların kontrolü, diğer türlere bulaşması ve hastalıkların kontrolü, diğer türlere bulaşması ve insanlara da da etkili olabileceği de düşünülmesi gereken insanlara da da etkili olabileceği de düşünülmesi gereken risklerdendir. risklerdendir.

ALLERJİK, KANSEROJEN VE ALLERJİK, KANSEROJEN VE TOKSİK ETKİLER OLUŞMASITOKSİK ETKİLER OLUŞMASI

Genetiği değiştirilmiş mikroorganizmalardan Genetiği değiştirilmiş mikroorganizmalardan hazırlanan aşılar, özellikle retrovirus içerenler hazırlanan aşılar, özellikle retrovirus içerenler kanser genleri de taşıyabilirler. Bu gen ürünleri kanser genleri de taşıyabilirler. Bu gen ürünleri farklı ırklardaki hayvanlarda beklenmeyen allerjik farklı ırklardaki hayvanlarda beklenmeyen allerjik ya da toksik reaksiyonlara neden olabilirler. ya da toksik reaksiyonlara neden olabilirler. Benzer durum GDO’lar yada bunlardan elde Benzer durum GDO’lar yada bunlardan elde edilen gıdalarda da söz konusu olabilir. edilen gıdalarda da söz konusu olabilir.

ANTİBİYOTİKLERE DİRENÇANTİBİYOTİKLERE DİRENÇ

Modern biyoteknoloji uygulamalarında Modern biyoteknoloji uygulamalarında genetiği değiştirilmiş organizma elde edilmesi genetiği değiştirilmiş organizma elde edilmesi sırasında aktarılan gende antibiyotiğe dirençlilik sırasında aktarılan gende antibiyotiğe dirençlilik oluşturma olasılığı endişelere neden olmaktadır. oluşturma olasılığı endişelere neden olmaktadır. Bu mikroorganizmanın verildiği canlıda üremesi Bu mikroorganizmanın verildiği canlıda üremesi ve gen ifadesi sonucu o canlıda antibiyotiklere ve gen ifadesi sonucu o canlıda antibiyotiklere direnç oluşabileceği düşünülmektedir. Bu direnç oluşabileceği düşünülmektedir. Bu noktada antibiyotiklerle yapılacak hayvanların noktada antibiyotiklerle yapılacak hayvanların iyileştirilmesi çalışmaları başarısız olabilecektir. iyileştirilmesi çalışmaları başarısız olabilecektir.

TRANSFER EDİLEN GENLERİN TRANSFER EDİLEN GENLERİN HAYVAN BÜNYESİNDE HAYVAN BÜNYESİNDE

BAKTERİLERLE BİRLEŞME İHTİMALİBAKTERİLERLE BİRLEŞME İHTİMALİ

Bazı araştırmacılar, özellikle gıda maddesi Bazı araştırmacılar, özellikle gıda maddesi olarak alınan genetiği değiştirilmiş olarak alınan genetiği değiştirilmiş organizmalarda bulunan transfer edilmiş genlerin organizmalarda bulunan transfer edilmiş genlerin barsaklardaki bakterilere aktarılabileceği barsaklardaki bakterilere aktarılabileceği yönünde görüş öne sürmektedir.yönünde görüş öne sürmektedir.

Bunun yanında farklı genetik yapıdaki Bunun yanında farklı genetik yapıdaki transgenik hayvanların kontrolsüz üremeleri ya transgenik hayvanların kontrolsüz üremeleri ya da normal yapıda olanların yerini alması biyolojik da normal yapıda olanların yerini alması biyolojik çeşitliliği ve genetik evrimi etkileyecek bir durum çeşitliliği ve genetik evrimi etkileyecek bir durum oluşturabilir.oluşturabilir.

NEDEN BİYOGÜVENLİKNEDEN BİYOGÜVENLİK Modern Biyoteknolojinin bugünkü uygulama Modern Biyoteknolojinin bugünkü uygulama

alanlarına baktığımızda, çok dar bir kısmının alanlarına baktığımızda, çok dar bir kısmının kullanılmakta olduğunu ve teknolojiyi elinde kullanılmakta olduğunu ve teknolojiyi elinde tutan ülkelerce küresel ihtiyaçların değil de, tutan ülkelerce küresel ihtiyaçların değil de, ekonomik değerlerin dikkate alınarak ekonomik değerlerin dikkate alınarak kullanıldığını görüyoruz. Modern Biyoteknoloji kullanıldığını görüyoruz. Modern Biyoteknoloji alanında yapılacak olan yatırımlar sistemli ve alanında yapılacak olan yatırımlar sistemli ve uzun vadeli yatırımlarla geliştirilebilir. Bu nedenle uzun vadeli yatırımlarla geliştirilebilir. Bu nedenle yapılan yatırımların paraya dönüştürülmesi çok yapılan yatırımların paraya dönüştürülmesi çok uzun zaman almaktadır. Bu anlayışla bizimde uzun zaman almaktadır. Bu anlayışla bizimde dahil olduğumuz birçok ülke teknolojiyi üretmek dahil olduğumuz birçok ülke teknolojiyi üretmek yerine ithal etmeyi tercih etmektedir. yerine ithal etmeyi tercih etmektedir.

Modern Biyoteknoloji ürünlerinin biyolojik Modern Biyoteknoloji ürünlerinin biyolojik kaynaklar üzerinde oluşturabileceği olumsuz etkiler kaynaklar üzerinde oluşturabileceği olumsuz etkiler dikkate alındığında, ürünün doğrudan ülkeye ithali, dikkate alındığında, ürünün doğrudan ülkeye ithali, kullanım yerinde geliştirilmesinden daha riskli kullanım yerinde geliştirilmesinden daha riskli görülmektedir. Çünkü kullanım yerinde görülmektedir. Çünkü kullanım yerinde geliştirilecek ürünlerde geliştirilme aşamasında geliştirilecek ürünlerde geliştirilme aşamasında ülke şartlarına dayanarak daha gerçekçi bir risk ülke şartlarına dayanarak daha gerçekçi bir risk değerlendirmesi yapılarak, yerel çevresel şartlara değerlendirmesi yapılarak, yerel çevresel şartlara bağlı olarak en az risk taşıyan ürünü geliştirmek ve bağlı olarak en az risk taşıyan ürünü geliştirmek ve çevreye salım sonrası en uygun risk yönetimini çevreye salım sonrası en uygun risk yönetimini

belirlemek mümkündür.belirlemek mümkündür.

Tüm bu konular değerlendirildiğinde, modern Tüm bu konular değerlendirildiğinde, modern biyoteknolojiyi, sorgusuz kabul etmek ya da biyoteknolojiyi, sorgusuz kabul etmek ya da reddetmek, teknoloji üretmektense kendisini ve reddetmek, teknoloji üretmektense kendisini ve ürünü hazır almak, uzun vadeli yatırımlara ürünü hazır almak, uzun vadeli yatırımlara yönelmemek, ülke kaynaklarını ve ihtiyaçlarını yönelmemek, ülke kaynaklarını ve ihtiyaçlarını yeterince değerlendirmemek, organize olamamak, yeterince değerlendirmemek, organize olamamak, uluslararası eğilimleri dikkate almamak gibi uluslararası eğilimleri dikkate almamak gibi yaklaşımlar gelecekte ülkemize ve insanlığa yaklaşımlar gelecekte ülkemize ve insanlığa önemli faydalar sağlayacak bilimsel ve teknik önemli faydalar sağlayacak bilimsel ve teknik

gelişmelere ket vurmaktır.gelişmelere ket vurmaktır.

Modern Biyoteknoloji ürünleri ve GDO’larla ilgili Modern Biyoteknoloji ürünleri ve GDO’larla ilgili sorunların çözümü için Biyogüvenlik önemli bir sorunların çözümü için Biyogüvenlik önemli bir araçtır. Teknolojilerin kullanımından edinilen araçtır. Teknolojilerin kullanımından edinilen tecrübeden yola çıkılarak, olumsuz etkiler veya tecrübeden yola çıkılarak, olumsuz etkiler veya zararlar görüldükten sonra tedbir almak yerine, zararlar görüldükten sonra tedbir almak yerine, zarar olasılığını önceden hesaplayarak, tedbir zarar olasılığını önceden hesaplayarak, tedbir alma yaklaşımı benimsenmiştir. Böylece modern alma yaklaşımı benimsenmiştir. Böylece modern biyoteknolojinin güvenli kullanımı anlamına gelen biyoteknolojinin güvenli kullanımı anlamına gelen

biyogüvenlik sistemi geliştirilmiştir.biyogüvenlik sistemi geliştirilmiştir.

Sistemin uygulanabilirliği aşamasında, bizim gibi Sistemin uygulanabilirliği aşamasında, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin modern biyoteknoloji gelişmekte olan ülkelerin modern biyoteknoloji uygulamalarını ihtiyaçlarına uygun olarak uygulamalarını ihtiyaçlarına uygun olarak yönlendirme gücüne sahip olması gerekmektedir. yönlendirme gücüne sahip olması gerekmektedir. Bu da teknolojiyi bilen ve yakından takip eden Bu da teknolojiyi bilen ve yakından takip eden insan gücünün yetişmesine bağlıdır.insan gücünün yetişmesine bağlıdır.

Unutulmamalıdır ki, her GDO insan tüketimi için Unutulmamalıdır ki, her GDO insan tüketimi için uygun değildir. Bu nedenle GDO içeren ürünler uygun değildir. Bu nedenle GDO içeren ürünler üzerinde etiketleme yapılmalıdır. Düzenlenen bu üzerinde etiketleme yapılmalıdır. Düzenlenen bu etiketlerde hangi amaçla tüketime sunulduğu etiketlerde hangi amaçla tüketime sunulduğu belirtilmeli ve bu amaç dışında kullanılmamalıdır. belirtilmeli ve bu amaç dışında kullanılmamalıdır. Yem veya işleme amacı ile piyasaya sunulan bir Yem veya işleme amacı ile piyasaya sunulan bir GDO üretim ve insan tüketimi için uygun özellikler GDO üretim ve insan tüketimi için uygun özellikler taşımıyor demektir. Bu nedenle doğrudan gıda taşımıyor demektir. Bu nedenle doğrudan gıda veya tohum olarak kullanılmamalıdır.veya tohum olarak kullanılmamalıdır.

Gıda olarak piyasaya sunulan bir GDO’nun Gıda olarak piyasaya sunulan bir GDO’nun veya GDO içeren bir ürünün üzerinde, gen veya GDO içeren bir ürünün üzerinde, gen aktarımından kaynaklanan ve geleneksel aktarımından kaynaklanan ve geleneksel ürünlerden farklı olan özellikler belirtilmelidir. Ürün ürünlerden farklı olan özellikler belirtilmelidir. Ürün geleneksel benzerinde bulunmayan ve bilinen bir geleneksel benzerinde bulunmayan ve bilinen bir alerjik maddeyi içeriyorsa bu bilgi mutlak suretle alerjik maddeyi içeriyorsa bu bilgi mutlak suretle etiket üzerinde bulunmalıdır. Böylece tüketiciye etiket üzerinde bulunmalıdır. Böylece tüketiciye hem seçme şansı hem de özel durumlarda risk hem seçme şansı hem de özel durumlarda risk oluşturacak durumlardan kendini koruma şansı oluşturacak durumlardan kendini koruma şansı

verilmelidir.verilmelidir.

Unutulmamalıdır ki, biyogüvenlik insan Unutulmamalıdır ki, biyogüvenlik insan sağlığının ve çevrenin korunması kadar sağlığının ve çevrenin korunması kadar biyoteknolojinin devamlılığı ve gelişimi için de biyoteknolojinin devamlılığı ve gelişimi için de önemlidir. Bu noktada, biyoteknolojinin önemlidir. Bu noktada, biyoteknolojinin hammaddesi doğadır ve doğada biyoteknolojinin hammaddesi doğadır ve doğada biyoteknolojinin insanlığın kullanımına sunabileceği henüz insanlığın kullanımına sunabileceği henüz

keşfedilmemiş sayısız canlı türü vardır.keşfedilmemiş sayısız canlı türü vardır.

TEŞEKKÜR EDERİZ.TEŞEKKÜR EDERİZ.