Modul Politik Ekonomi Antarabangsa

i

POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA

iii

GFPP 3113 POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA Prof. Madya Abdul Rahim Anuar

Pusat Pendidikan Profesional dan Lanjutan (PACE) Universiti Utara Malaysia

Sintok 2013

v

KANDUNGAN BAB 1: PENGENALAN POLITIK EKONOMI

ANTARABANGSA 1.1 Pengenalan 1 1.2 Peringkat Analisis 2 1.3 Struktur Politik Ekonomi Antarabangsa 3 1.4 Perspektif dalam Politik Ekonomi Antarabangsa 4 1.5 Hubungan antara Negeri, Pasaran dan Masyarakat 5 Soalan Penilaian Kendiri 5 BAB 2: MERCANTILISM 2.1 Pengenalan 7 2.2 Mercantilism sebagai Sejarah, Falsafah dan Dasar Negeri 8 2.3 Mercantilism dan Realisme: Perspektif Komplementari 8 2.4 Nasionalisme Ekonomi 9 2.5 Globalisasi dan Pertahanan Neo-Mercantilism 9 2.6 Kesimpulan 10 Soalan Penilaian Kendiri 10 BAB 3: LIBERALISME

3.1 Pengenalan 11 3.2 Adam Smith dan The Wealth of Nations 11 3.3 Invisible Hand 12 3.4 David Ricardo dan Kelebihan Perbandingan 12 3.5 John Stuart Mill dan Evolusi Perspektif Liberal 12 3.6 John Maynard Keynes and The Keynesian Compromise 13 3.7 Konservatif: Kebangkitan Semula Liberalisme Klasik 13 3.8 Neo-Konservatif/Neo-Liberalisme 14 3.9 Ekonomi Liberalisme dan Globalisasi 14 Soalan Penilaian Kendiri 15

BAB 4: STRUKTURALISME

4.1 Pengenalan 15 4.2 Latar Belakang Karl Marx 15 4.3 Perjuangan Kelas (Class Struggle) 16

vi

4.4 Krisis Kapitalisme 16 4.5 Lenin dan Imperialisme serta Kapitalisme Antarabangsa 17 4.6 Kapitalisme Antarabangsa 18 4.7 Teori Sistem Dunia Moden 18 4.8 Teori Kebergantungan 19 4.9 Analisis Gramscian/Hegemoni Intelektual 19 Soalan Penilaian Kendiri 19 BAB 5: PERDAGANGAN ANTARABANGSA

5.1 Pengenalan 20 5.2 Tiga Perspektif dalam Perdagangan Antarabangsa 21 5.3 Perdagangan Sebagai Alat Dasar Luar Negara 22 Soalan Penilaian Kendiri 23 BAB 6: PENGETAHUAN DAN TEKNOLOGI DALAM

POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA

6.1 Pengenalan 24 6.2 Sifat dan Kesan-Kesan Inovasi Teknologi 24 6.3 Teknologi dan Hak Harta Intelek 25 6.4 Konflik Utara-Selatan terhadap Hak Harta Intelek 25 Soalan Penilaian Kendiri 26 BAB 7: KEWANGAN ANTARABANGSA

7.1 Pengenalan 27 7.2 Imbangan Pembayaran (BOP) 27 7.3 Respons terhadap Imbangan Pembayaran Defisit 28 7.4 Pertukaran Asing (FX) 28 7.5 Sistem Kadar Tukaran Asing dan Kewangan 30 7.6 Sistem Kadar Pertukaran Terapung/Fleksibel 31 7.7 Hutang Antarabangsa dan Krisis Kewangan 31 Soalan Penilaian Kendiri 32 BAB 8: POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN

STRUKTUR KESELAMATAN

8.1 Pengenalan 33 8.2 Lapisan Struktur Keselamatan 34 Soalan Penilaian Kendiri 36

vii

BAB 9: POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN PEMBANGUNAN

9.1 Apakah Negara Membangun? 37 9.2 Hubungan Kerjasama Utara dan Selatan 38 9.3 Hubungan Kerjasama Utara dan Selatan dari Segi Ekonomi 38 9.4 Hubungan Kerjasama Utara dan Selatan dari Segi Politik 42 9.5 Perspektif Hubungan Utara dan Selatan 43 Soalan Penilaian Kendiri 44 BAB 10: POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN ALAM

SEKITAR

10.1 Pengenalan 45 10.2 Sejarah Ringkas Isu-Isu Alam Sekitar: Perluasan Skop Masalah Alam Sekitar 45 10.3 Pengurusan Isu Global 46 10.4 Percambahan Pelaku 47 10.5 Menguruskan Pemanasan Global 48 10.6 Penyelesaian: Politik Ekonomi Antarabangsa Hijau 48 Soalan Penilaian Kendiri 49

1

BAB 1

PENGENALAN POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA

OBJEKTIF BAB Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengetahui peringkat analisis, struktur dan perspektif penting

dalam Politik Ekonomi Antarabangsa. 2. Memahami dan membincangkan hubungan antara negara,

pasaran dan masyarakat.

1.1 PENGENALAN Politik Ekonomi Antarabangsa (PEA) merupakan satu bidang kajian tentang masalah dan isu antarabangsa dalam sektor politik, ekonomi dan sosial. PEA yang meliputi ketiga-tiga bidang tersebut mengkaji sesuatu masalah dan memfokuskan kepada elemen-elemen kompleks yang saling bergantungan dan berpusatkan kepada masalah-masalah yang serius pada hari ini. PEA telah berubah daripada metode analisis tradisional kepada pemahaman komprehensif tentang sesuatu isu dan kejadian. Contohnya, kejadian 11 September 2001 di Amerika Syarikat dapat diterangkan melalui elemen interdisciplinary dan multidimensi melalui perspektif PEA. Dunia merupakan tempat paling kompleks, ini dapat diterangkan dengan semua peringkat saling bergantungan (interdependence). PEA merupakan masa silam dan masa hadapan sains sosial. Masa silam mewakili asas sains sosial yang tersebar dalam bidang ekonomi, sains politik, sosiologi, sejarah dan falsafah manakala dianggap sebagai masa hadapan kerana setiap masalah melibatkan golongan antarabangsa atau multinasional . Masalah yang dihadapi mudah difahami jika menggunakan perspektif dan alat-alat yang bersesuaian. Bagi perspektif yang lebih mendalam, nama PEA itu sendiri dapat menerangkan tentang penubuhannya. Antarabangsa meliputi isu-isu berkaitan antara negara. Politik melibatkan bagaimana kerajaan menggunakan kekuasaannya untuk mendapatkan sesuatu yang diingini merangkumi persoalan siapa, apabila dan bagaimana?

2

PEA ialah satu usaha analisis halangan yang memisahkan dan mengasingkan disiplin politik, ekonomi dan sosiologi serta kaedah analisis. PEA merupakan gabungan tiga perspektif utama analisis dan empat struktur antarabangsa yang menggabungkan unsur-unsur ekonomi, politik dan sosiologi untuk menerangkan dan menjelaskan masalah serta isu-isu antarabangsa dan global. Seseorang perlu mempelajari PEA kerana: (i) PEA adalah penting untuk memahami bagaimana individu

berhubung dan mempengaruhi isu global. (ii) PEA sangat berguna kepada pihak kerajaan dan swasta bagi

mencari individu yang memahami sistem-sistem yang kompleks dan dinamik serta menilai keadaan sosial dan nilai alternatif berhubung dengan sesuatu masalah. PEA merupakan sains sosial yang dapat menerangkan keperluan asas.

(iii) PEA sangat menarik berdasarkan kepada Samuel Johnson. Menurut beliau, seseorang yang bosan dengan PEA akan bosan dengan kehidupan hariannya. PEA merupakan tindakan dan interaksi yang menghubungkan manusia di seluruh dunia.

1.2 PERINGKAT ANALISIS (a) Peringkat Global

(i) Skop peringkat ini adalah meluas dan peringkat analisis

yang komprehensif. Peringkat ini memfokuskan kepentingan faktor-faktor global seperti perubahan dalam teknologi, harga komoditi dan cuaca.

(b) Peringkat antara Negeri

(i) Penekanan bagaimana keseimbangan relatif politik,

ketenteraan dan ekonomi antara negeri mempengaruhi prospek kerjasama, undang-undang berkaitan perbadanan transnasional atau cara-cara kerajaan memanfaatkan kepentingan bersama dengan kerajaan negeri.

(c) Peringkat Masyarakat (i) Penekanan terhadap cara melobi dengan menggunakan

kumpulan sosioekonomi, tekanan pilihan raya dan budaya yang mempengaruhi polisi antarabangsa. Selain itu, ia juga

3

memfokuskan tentang perbezaan bentuk kerajaan dan proses membuat keputusan.

(d) Peringkat Individu (i) Peringkat ini menekankan psikologi dan pilihan yang

dibuat oleh pembuat dasar. Empat peringkat analisis ini membantu dalam membuat kerangka pemikiran tentang punca masalah, penjelasan dan penyelesaian bagi sesuatu masalah. 1.3 STRUKTUR POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA Susan Strange telah menyenaraikan empat struktur dalam PEA iaitu struktur keselamatan, struktur pengeluaran dan perdagangan, struktur kewangan serta struktur pengetahuan dan teknologi. Setiap struktur mengandungi sejumlah negeri dan institusi, organisasi dan aktor-aktor lain yang membuat proses dan undang-undang. Struktur-struktur ini akan berhubung kait dengan peringkat-peringkat analisis. (a) Struktur Keselamatan

(i) Dalam peringkat global, struktur keselamatan terdiri

daripada individu, negeri, organisasi antarabangsa dan badan bukan kerajaan untuk menyediakan keselamatan kepada semua.

(b) Struktur Pengeluaran dan Perdagangan (i) Persoalan penting yang terdapat dalam struktur ini ialah

siapa yang mengeluarkan apa, untuk siapa dan untuk apa pengeluaran dan perdagangan dijalankan?

(ii) Membuat dan menjualnya kepada negara lain menghasilkan jumlah pendapatan yang banyak yang dapat mengubah pengagihan global dari segi kekayaan dan kuasa.

(c) Struktur Kewangan

(i) Struktur ini menentukan siapa yang mempunyai akses

wang, bila dan syarat-syarat serta bagaimana sumber-sumber tertentu diedarkan di antara negara. Wang menjana obligasi antara individu /negara.

4

(d) Struktur Pengetahuan dan Teknologi (i) Pengetahuan dan teknologi merupakan sumber kekayaan

dan kuasa bagi mereka yang menggunakannya secara efektif. Negara yang mempunyai kurang akses terhadap teknologi industri seperti penemuan saintifik, prosedur perubatan atau sistem komunikasi baharu akan ketinggalan dalam pembangunan negara. Tambahan pula, akses rangkaian antara negara yang dibuat dari segi keselamatan, pengeluaran dan perdagangan serta kewangan bergantung kepada struktur pengetahuan dan teknologi.

1.4 PERSPEKTIF DALAM POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA Setiap perspektif memfokus kepada hubungan antara pelbagai jenis politik, ekonomi, sosial dan institusi. Setiap perspektif menekankan nilai, aktor dan cara penyelesaian yang berbeza. Tiga perspektif adalah seperti berikut: (a) Liberalisme

(i) Liberalisme dikaitkan dengan kajian pasaran dan tingkah

laku rasional pelakon yang berbeza. Para ahli ekonomi menekankan peranan negeri dalam pasaran. Liberalisme menekankan hak-hak peribadi dan kesamarataan peluang.

(b) Mercantilism (i) Ia juga dikenali sebagai ekonomi nasionalisme berkait

rapat dengan sains politik, terutamanya realisme yang memfokuskan usaha negeri untuk mengumpulkan kekayaan dan kuasa bagi melindungi rakyatnya.

(c) Structuralism (i) Berakarumbikan daripada analisis Marxisme tetapi tidak

terbatas dalam skop itu sahaja. Ia menumpukan kepada perbezaan kelas masyarakat yang berpunca daripada struktur ekonomi.

5

1.5 HUBUNGAN ANTARA NEGERI, PASARAN DAN MASYARAKAT

Hubungan antara negeri-negeri, pasaran dan masyarakat mengamalkan nilai-nilai asas yang berbeza dan lebih suka bekerja dengan cara yang berbeza untuk mencapai matlamat yang berlainan, ketegangan mendadak dan konflik sering melanda dalam dan antara yang berlainan negara, bangsa dan masyarakat. Kebanyakan orang tinggal dalam keadaan negara yang mengamalkan beberapa jenis institusi politik, pengaturan pasaran negara dan sistem sosial yang berbeza dari negara-bangsa lain. Tidak menghairankan bahawa perubahan dalam satu sfera membangkitkan perubahan dalam satu sfera lain dan menyebabkan peralihan. Begitu juga pegawai negeri dan masyarakat sering membentuk fungsi pasaran dalam masyarakat. Sejauh mana pilihan kolektif kerajaan mencerminkan kehendak umum dan kepentingan awam bergantung kepada sebilangan besar faktor-faktor seperti hak mengundi, kaedah-kaedah, peraturan dan sifat institusi politik. Seperti yang ahli ekonomi liberal andaikan rangkaian pasaran tidak ada sebarang campur tangan daripada pihak kerajaan. Walau bagaimanapun, di kebanyakan negeri, pengagihan sumber dikuasai atau dimanipulasikan oleh sebilangan kecil kumpulan elit. Oleh itu, negeri, pasaran dan masyarakat mencari matlamat yang berbeza, menggunakan cara yang berbeza dan mencerminkan nilai-nilai yang berbeza.

SOALAN PENILAIAN KENDIRI

1. Pilih satu artikel TERKINI yang memfokuskan kepada beberapa

masalah antarabangsa atau global, dan beri contoh bagaimana dan di mana negeri-negeri, pasaran dan masyarakat berinteraksi dan pada masa konflik antara satu sama lain. Bagaimana untuk menentukan sempadan analitikal antara negeri, pasaran dan masyarakat dalam hal ini?

2. Kaji semula unsur-unsur asas dan ciri-ciri pendekatan IPE: tiga perspektif utama, empat struktur, tahap analisis dan jenis kuasa. Mana satu yang anda rasa anda memahami dengan baik dan mana yang perlu perbaiki?. Bincangkan hubungan antara setiap tiga perspektif teori dan nilai-nilai anda sendiri yang berkaitan untuk IPE.

6

3. Bagaimana kerajaan dan pasaran berbeza dalam nilai dan objektif masing-masing dalam mencapai sesuatu yang diingini?

7

BAB 2

MERCANTILISM

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengetahui tentang perspektif mercantilism dan ciri-cirinya. 2. Mengetahui tentang tiga sudut pandangan mercantilism. 3. Mempelajari tentang neo-mercantilism.

2.1 PENGENALAN Mercantilism merupakan perspektif terawal yang wujud dalam PEA, dan dari sudut sejarah, mungkin juga perspektif teori PEA yang paling penting. Fokus utama mercantilism ialah masalah keselamatan dan peranan kerajaan serta pasaran dalam menyediakan dan mengekalkan keselamatan negara dalam semua bentuk. Bab ini bermula dengan memeriksa tiga sisi-mercantilism: sebagai tempoh di dalam sejarah dunia, sebagai satu falsafah politik atau pandangan dunia yang timbul dalam tempoh tersebut, dan sebagai satu set dasar-dasar kerajaan dan tindakan yang berasal daripada falsafah ini.

Mercantilism telah mengalami beberapa perubahan dari sudut ekonomi, keselamatan negara dan mekanisme penyelesaian masalah. Oleh itu, bab ini menghuraikan sejarah pemikiran mercantilism klasik hingga perkembangan neo-mercantilism.

Mercantilism merupakan perspektif PEA yang memberi dorongan kepada negara bangsa untuk mengumpul kekayaan dan kuasa bagi meningkatkan kebebasan dan keselamatan negara. Terdapat banyak bentuk pemikiran dan dasar mercantilism klasik, tetapi lazimnya merupakan keinginan untuk mengumpul kekayaan dan meraih kuasa untuk tujuan keselamatan negara, jaminan ekonomi dan ketenteraan. Mercantilism secara amnya merujuk kepada falsafah PEA, tempoh sejarah, dan satu set dasar-dasar ekonomi dan politik.

8

2.2 MERCANTILISM SEBAGAI SEJARAH, FALSAFAH DAN DASAR NEGERI

Mercantilism juga merujuk kepada tempoh mercantilism klasikal sejarah Eropah (sekitar kurun ke-16 hingga kurun ke-19) apabila idea negara bangsa moden diwujudkan. Negara adalah suatu kumpulan individu yang berkongsi budaya dan pandangan yang sama serta mentakrifkan diri mereka sebagai anggota masyarakat politik lanjutan. Kerajaan adalah entiti undang-undang, kuasa politik yang memonopoli penggunaan kekerasan dalam masyarakat dan mengamalkan kedaulatan terhadap penduduk wilayah itu. Kekayaan dan kuasa cenderung untuk menjana kitaran, di mana negeri mendapat kekayaan dan kuasa serta meningkatkan keselamatan mereka manakala negeri-negeri terasa ancaman yang bakal dihadapi.

Keuntungan ekonomi oleh satu negara-bangsa yang biasa dilihat datang daripada perbelanjaan negara-bangsa lain yang mewujudkan satu permainan zero-sum. Mercantilism klasik mengambil kira dasar-dasar kebanyakan negara Eropah yang diguna pakai untuk menghasilkan kekayaan melalui perdagangan dengan menggalakkan eksport dan mengehadkan import. Mercantilism klasik juga bertepatan dengan tempoh "imperialisme klasik" apabila peperangan, penaklukan, dan penjajahan adalah kejadian yang kerap terjadi. Dasar yang diaplikasikan ini sering dianggap sebagai ancaman kepada negeri-negeri lain seperti menjana konflik politik dan persaingan.

2.3 MERCANTILISM DAN REALISME: PERSPEKTIF KOMPLEMENTARI

Realisme adalah falsafah politik yang melihat negara-bangsa sebagai aktor utama dalam hubungan antarabangsa. Bagi realis, negara-bangsa yang mencari kuasa untuk memajukan kepentingan negara mereka boleh dilihat di negara yang mengamalkan zero-sum. Realisme mempunyai skop falsafah politik yang lebih luas berbanding mercantilism namun kedua-duanya sering dikaitkan antara satu sama lain kerana persamaan mereka seperti zero-sum game, kepentingan negara-bangsa, kepentingan kuasa dan keselamatan. Realis memberi lebih penekanan kepada keselamatan tentera walaupun pada dasarnya kedua-dua perspektif ini menunjukkan kepentingan kearah keselamatan ekonomi.

9

2.4 NASIONALISME EKONOMI Mercantilism berkembang menjadi nasionalisme ekonomi pada abad ke-19 yang juga dikenali sebagai neo-mercantilism. Manakala kekayaan diperoleh melalui perdagangan dengan membantu negeri mencapai kuasa dan keselamatan, manakala pergantungan kepada import dianggap melemahkan keadaan politik dan ekonomi sesebuah negara. Mercantilism klasik tertumpu kepada perolehan kekayaan dan kuasa hingga perdagangan ekonomi nasionalisme memberi tumpuan kepada pembangunan dalaman ekonomi sesebuah negara. Alexander Hamilton adalah penyokong kuat mercantilism dan memperdebatkan bahawa kerajaan perlu menggalakkan perindustrian dalam usaha mengatasi kelebihan semula jadi dan subsidi negara-negara lain digunakan untuk melindungi pengeluar mereka. Ahli politik ekonomi Jerman, Friedrich List yang merupakan penyokong kuat mercantilism menyatakan bahawa sebuah negara harus mengorbankan taraf hidup dalam jangka pendek untuk melabur dalam kuasa produktif dan pembuatan, yang perlu untuk kekayaan dan keselamatan bagi jangka panjang sesebuah negara. 2.5 GLOBALISASI DAN PERTAHANAN NEO-

MERCANTILISM Polisi Neomercantilist merupakan satu bentuk perlindungan dan promosi eksport yang bermula selepas Perang Dunia Kedua, sebagai negara yang cuba untuk mencapai keselamatan ekonomi yang lebih besar dalam struktur liberal Perjanjian Am Mengenai Tarif dan Perdagangan (GATT). Langkah perlindungan dan dasar termasuklah tarif ke atas import dan subsidi eksport, kuota import, sekatan eksport secara sukarela dan lain-lain. Kini, neomercantilist mempunyai peranan yang aktif dan kuat dalam ekonomi yang menekankan kepentingan dalam memperoleh kekayaan dan kuasa. Pasaran cenderung untuk menghubungkan secara semula jadi, menggalakkan kecekapan serta pembahagian buruh antarabangsa atau global. Pada masa yang sama saling bergantungan dan dilihat sebagai isu keselamatan kepada kebanyakan negara. Dalam era globalisasi yang semakin meningkat, neomercantilists cenderung untuk menggunakan pelbagai mekanisme dan dasar untuk menggalakkan industri domestik mereka. Globalisasi memberi kelebihan kepada negara dengan membantu menjana kekayaan kerana negara akan lebih mampu untuk mengeksport ke kebanyakan negeri.

10

2.6 KESIMPULAN Idea pemahaman mercantilism telah berkembang sejak beberapa tahun yang lalu dan menyesuaikan diri dengan perubahan keadaan dalam politik ekonomi antarabangsa. Mercantilism juga menyatakan bahawa sifat negeri-negeri boleh dijangka menggunakan sektor ekonomi untuk menjana lebih banyak kekayaan dan kuasa. Pastinya, motif pemahaman mercantilism dan dasar-dasar neo-mercantilism masih bertanggungjawab untuk menangani konflik antarabangsa dengan baik. Pelbagai usaha telah dilakukan untuk mengekalkan dan meningkatkan kekayaan negara dan kuasa sejak Perang Dunia Kedua, Selagi negara-negara wujud, mereka boleh dijangka memberi keutamaan kepada keselamatan negara mereka sendiri dan kemerdekaan diikuti dengan memajukan kekayaan ekonomi mereka. Kini, semua negeri terus menggunakan pelbagai langkah perlindungan untuk membantu sektor pembuatan, pertanian dan sektor perkhidmatan.


1. Setiap perspektif dalam politik ekonomi antarabangsa

mempunyai pandangan tersendiri. Apakah pandangan asas mercantilism? Terangkan bagaimana perspektif asas mercantilism diilustrasikan terhadap mercantilism sebagai sejarah, falsafah dan dasar negeri serta neo-mercantilism?

2. Sejauh mana globalisasi ekonomi menjadi ancaman kepada negeri dalam negara? Pada pendapat anda, berikan kesan positif dan negatif dalam sistem ekonomi global.

11

BAB 3

LIBERALISME

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengetahui tentang dasar dan polisi liberalisme. 2. Mempelajari struktur liberalisme mengikut turutan para pelopor

liberalisme. 3. Menerangkan tentang konservatif dan neo-konservatif.

3.1 PENGENALAN Liberalisme secara amnya dianggap sebagai "kebebasan di bawah undang-undang". Liberalisme menekankan kebebasan individu dan pertumbuhan ekonomi, bersama-sama dengan hak individu dan pasaran bebas yang tidak dikawal selia untuk mencapai objektif. Liberalisme ekonomi bermula sejak abad ke-18 di Perancis, abad ke-19 di England dan abad ke-20 di Eropah. Francois Quesnay (1674-1774) mengetuai kumpulan ahli falsafah Perancis yang dipanggil sebagai Physiocrats atau economistes les. Quesnay mengutuk campur tangan kerajaan dalam pasaran yang membawa kemudaratan kepada masyarakat. Idea Quesnay mempunyai pengaruh Adam Smith, seorang pengasas ekonomi moden, Vaclev dan Havel. Laissez-faire adalah tentang inisiatif individu, pemilikan persendirian dan campur tangan kerajaan yang terhad. 3.2 ADAM SMITH DAN THE WEALTH OF NATIONS Karya Adam Smith tentang idea liberalisme telah ditulis dalam buku The Wealth of Nations. Liberalisme hanya berkenaan dengan ekonomi dan kekayaan, namun pada hakikatnya, terdapat campur tangan negara-negara yang terhad - had hanya untuk mewujudkan dan mengekalkan satu sistem undang-undang asas dan menjamin pertahanan negara dan yang lain untuk membantu mewujudkan persekitaran institusi memupuk tindakan individu serta untuk memastikan pasaran berfungsi dan membantu untuk mencapai hak-hak individu. Satu lagi unsur dalam liberalisme pasaran bebas ialah individu dianggap paling sesuai untuk membuat pilihan sosial. Kepentingan masyarakat diutamakan dengan

12

pilihan rasional individu di mana 'invisible hands' membimbing ekonomi dan menggalakkan barang-barang umum. 3.3 INVISIBLE HAND Invisible hand merupakan kepentingan sendiri dan persaingan. Dalam ekonomi kapitalis, kepentingan diri mendorong individu untuk membuat pilihan rasional yang terbaik untuk memenuhi keperluan dan keinginan diri sendiri. Walau bagaimanapun, persaingan mengekang kepentingan diri dan menghalang daripada menjadi pemusnah kepada kepentingan orang lain. Pengeluar menghadapi persaingan yang memaksa mereka untuk mengenakan harga yang berpatutan dan menyediakan barangan berkualiti. Pengguna menghadapi persaingan daripada pengguna lain. Walaupun pengeluar mungkin mahu menolak harga yang sangat tinggi untuk memenuhi kepentingan ekonomi mereka yang sempit dan pembeli mungkin mahu menolak harga yang sangat rendah, persaingan berkuat kuasa terus mengejar kepentingan diri yang melampau. Untuk menggambarkan keupayaan, pasaran bebas memperuntukkan sumber yang terhad melalui interaksi bekalan dan permintaan. 3.4 DAVID RICARDO DAN KELEBIHAN PERBANDINGAN David Ricardo (1772-1823), seorang ahli parlimen menentang corn law yang mengehadkan perdagangan pertanian. Idea perdagangan bebas yang dinyatakan dalam tulisan Adam Smith ialah jika negara asing boleh membekalkan kami komoditi yang lebih murah daripada negara kami, lebih baik membeli dan bukan menghasilkannya sendiri (kelebihan mutlak). Walau bagaimanapun, dalam idea Ricardo, perdagangan antarabangsa kedua-dua negara boleh mencapai kebaikan bersama melalui Kelebihan Perbandingan. Hasil perdagangan antarabangsa adalah positif-sum-game. 3.5 JOHN STUART MILL DAN EVOLUSI PERSPEKTIF

LIBERAL John Stuart Mill (1806 1873), dalam buku teks beliau, Principles of Political Economy with Some Their Applications to Social Philosophy (1848) telah menjelaskan konsep liberalisme. Ideanya, walaupun kapitalisme merupakan penggerak kekayaan, tetapi ia juga mengehadkan kuasa pihak berkuasa pusat dan mengukuhkan kebebasan individu. Beliau menekankan kemajuan sosial dengan cara bermoral dan kerohanian. Beliau juga ragu-ragu dengan daya kompetitif kepentingan diri yang akan

13

bertukar menjadi perkhidmatan kebajikan sosial. Untuk mencapai kemajuan sosial, beliau mencadangkan supaya kerajaan mengambil tindakan terhad terhadap pasaran. Oleh itu, pandangan Mill pada pendidikan dan kebajikan sosial menggambarkan evolusi liberalisme. 3.6 JOHN MAYNARD KEYNES DAN THE KEYNESIAN

COMPROMISE Salah seorang daripada ahli-ahli teori yang paling berpengaruh ialah John Maynard Keynes (1883-1946). Versi liberalisme Keynesian menggabungkan negeri dan pengaruh pasaran namun kekal sebagai semangat invisible hand. Beliau telah mengalami Zaman Kemelesetan pada tahun 1930-an, dan lebih suka peranan terhad kerajaan/negara dalam ekonomi. Pada pandangan beliau, individu dan pasaran cenderung untuk membuat keputusan kurang bijak apabila menghadapi situasi yang tidak diketahui. Ia adalah mustahil untuk individu berkelakuan rasional dan kepentingan diri masing-masing membawa hasil kolektif yang tidak rasional. Oleh itu, negeri boleh dan harus menggunakan kuasa untuk mengukuhkan serta meningkatkan pasaran, tetapi tidak di sepanjang garis agresif nasionalis mercantilism dan bukan dengan kuasa menindas komunisme. Idea Keynes iaitu pasaran bebas sebagai domain dan tindakan kerajaan yang positif telah digunakan untuk menangani masalah-masalah invisible hand. Idea Keynes kuat mempengaruhi sistem Bretton Woods yang dipanggil Keynesian Compromise. Sistem ini membayangkan satu sistem ekonomi liberal di mana kuasa pasaran, pasaran bebas dan dasar-dasar perdagangan bebas akan memainkan peranan utama dalam dasar luar negeri. Negara-negara perindustrian banyak menggunakan kuasa kerajaan untuk menambah, memperkukuh dan menstabilkan ekonomi pasaran dalam sistem Bretton Woods. 3.7 KONSERVATIF: KEBANGKITAN SEMULA LIBERALISME

KLASIK Penghujung tahun 1970-an dan 1980-an, populariti Keynesian compromise secara beransur-ansur berkurangan, idea-idea klasik liberal yang semakin popular dan berkuasa dipopularkan oleh Friedrick Hayek (1899-1992) dan Milton Friedman, (1912-2006) yang memberi rangka liberalisme ekonomi atau neo-liberalisme. Hayek berhujah bahawa sosialisme merupakan ancaman asas kepada kebebasan individu. Beliau juga menegaskan bahawa permintaan keselamatan oleh kerajaan akan berkurangan.

14

3.8 NEO-KONSERVATIF/NEO-LIBERALISME Idea ini telah disuarakan oleh dua tokoh utama iaitu Margeret Thatcher dan Ronald Reagen. Idea ini adalah untuk membebaskan pasaran dan mengembangkan ekonomi. Pada asasnya ia direka untuk mengurangkan kawalan kerajaan dalam aktiviti sektor swasta, cukai dimansuhkan dan pasaran dinyah kawal selia. Penyahkawalseliaan di Great Britain diiringi oleh pengurangan dramatik dalam pemilikan keadaan perniagaan dan aset. Idea ini telah mempengaruhi sarjana kontemporari seperti Francis Fukuyama dan Thomas L. Friedman. 3.9 EKONOMI LIBERALISME DAN GLOBALISASI Kejayaan idea neo-liberalisme telah membawa kepada globalisasi. Globalisasi dijangka menjana pertumbuhan ekonomi, meningkatkan kecekapan pengeluaran dan menjana pekerjaan. Kebergantungan antara negeri dan IO adalah dalam isu pelbagai hutang pembangunan dan alam sekitar yang semakin meningkat. Globalisasi mempunyai impak positif dan negatif. Menurut Friedman, perkembangan teknologi baharu merupakan proses meratakan hubungan antara negeri dan antara satu sama lain.


1. Terangkan konsep Adam Smith mengenai invisible hand.

Apakah peranan kepentingan diri dan persaingan dalam konsep ini?

2. John Stuart Mill dan John Maynard Keynes menganggap kerajaan boleh memainkan peranan positif dalam mengatasi masalah pasaran. Bincang secara spesifik jenis kegagalan pasaran yang Mill dan Keynes perhatikan dan berikan jenis tindakan kerajaan yang boleh diambil?

3. Berdasarkan krisis kewangan semasa, adakah anda setuju dengan

cadangan bahawa krisis serius menjejaskan idea-idea liberal ekonomi dan polisi? Terangkan.

15

BAB 4

STRUKTURALISME

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengetahui tentang teori, idea dan konsep strukturalisme,

terutamanya idea Marx pada Materialisme Sejarah, Perjuangan Kelas dan Krisis Kapitalisme,.

2. Mengetahui pandangan Lenin mengenai imperialisme dan Kapitalisme Antarabangsa, Teori Sistem Dunia Moden, Teori Kebergantungan, Hegemoni Intelektual dan Analisis Structuralist.

4.1 PENGENALAN Karl Marx merupakan seorang tokoh penting dalam sejarah ekonomi politik. Kejatuhan komunisme di Rusia dan Eropah Timur telah membawa kepada tanggapan bahawa Marxism telah mati. Walau bagaimanapun, idea-idea perjuangan kelas, eksploitasi, imperialis masih wujud dan merupakan salah satu analisis penting dalam PEA. 4.2 LATAR BELAKANG KARL MARX Sarjana pertama dalam pendekatan struktur ekonomi politik adalah Karl Marx (1818-1883). Dilahirkan di Trier, Jerman, Marx dan Frederich Engels memerhatikan kilang-kilang English, di mana buruh ditindas oleh pengusaha kilang dan hidup dalam kemiskinan. Oleh itu, pandangan beliau telah difahami dalam konteks: (i) Materialisme bersejarah. (ii) Perjuangan kelas. (iii) Krisis kapitalisme.

Marx memahami bahawa sejarah menjadi dinamik dan ditentukan oleh kuasa-kuasa ekonomi dan teknologi melalui proses yang dikenali sebagai sejarah materialisme. Beliau berkata, sejarah materialism bermula melalui tiga kuasa:

16

(i) Kuasa pengetahuan=Pengeluaran dan teknologi. (ii) Cara pengeluaran=sistem ekonomi politik. (iii) Hubungan pengeluaran =struktur ekonomi. Konflik yang berlaku antara kuasa pengeluaran dan hubungan pengeluaran membawa perubahan evolusi dan revolusi. Proses perubahan dari satu sistem ekonomi politik kepada satu sama lain adalah berakar umbi dalam konflik yang berlaku antara kuasa-kuasa pengeluaran dan hubungan kelas atau harta. Contohnya, pembangunan komputer, membuka kemungkinan untuk hubungan kelas yang berbeza dan masa bebas untuk pekerja. 4.3 PERJUANGAN KELAS (CLASS STRUGGLE) Marx cuba untuk memahami sifat politik ekonomi dan kuasa yang mendorong ke arah krisis dan perubahan. Beliau menekankan hubungan manusia antara borjuis dan proletariat. Bagi Marx, kelas merupakan satu set individu yang berada dalam hubungan objektif yang sama untuk cara-cara pengeluaran. Tekanan persaingan dan pemaksimuman keuntungan memacu borjuis untuk mengeksploitasi pekerja dan pengenalan teknologi baharu yang beransur-ansur menggantikan buruh, meningkatkan pengangguran dan merendahkan gaji. Akhirnya, proses ini membawa kepada kesengsaraan proletariat dan menetapkan tahap revolusi. 4.4 KRISIS KAPITALISME Menurut Marx, kapitalisme mempunyai peranan seperti berikut: (i) Menghapuskan sistem feudal dan perhambaan. (ii) Mewujudkan asas sosial dan ekonomi untuk pembangunan sosial. Walau bagaimanapun, kapitalisme adalah gravediggers yang menyebabkan kemusnahan sendiri. Oleh itu, krisis kapitalis tidak dapat dielakkan. Marx mengenal pasti tiga objektif undang-undang cara pengeluaran: (a) Undang-Undang Kadar Kejatuhan Keuntungan

(i) Melabur dalam teknologi baharu > pengangguran >

kadar kejatuhan keuntungan.

17

(b) Undang-Undang Disproportionality (Masalah-Underconsumption)

(i) Kapitalisme terdedah kepada ketidakstabilan. Ia merupakan suatu subjek produksi yang berlebihan atau underconsumption. Kapitalis tidak boleh menjual produk dan pekerja yang tidak berkemampuan. Disproportionality antara permintaan dan penawaran ini membawa kepada turun naik dan meningkatkan pergolakan dan revolusi sosial.

(c) Undang-Undang Tumpuan (Pengumpulan Modal)

(i) Kapitalisme cenderung untuk menghasilkan ketidaksamaan dalam pengagihan pendapatan dan kekayaan. Pihak borjuis cenderung untuk mengeksploitasi proletariat dan kapitalis yang lemah ditindas oleh kapitalis yang lebih kukuh, kekayaan dan pemilikan modal menjadi semakin tertumpu ditangan yang kurang.

4.5 LENIN DAN IMPERIALISME SERTA KAPITALISME ANTARABANGSA

VI Lenin (1870-1924) dikenali kerana peranannya dalam Revolusi Rusia pada tahun 1917 dan mengasaskan Kesatuan Soviet. Beliau berpendapat bahawa Rusia telah melalui peringkat kapitalis sejarah dan telah bersedia untuk revolusi sosialis. Idea-idea tentang imperialisme dan pengembangan idea Marx tentang perjuangan kelas yang berkaitan dengan cara pengeluaran digunakan untuk menerangkan kesan-kesan kapitalisme antarabangsa seperti yang disampaikan melalui pengeluaran dan struktur kewangan negara-negara kaya kepada negara miskin. Pandangan beliau telah dicatatkan dalam buku, Imperialisme: The Highest Stage of Capitalism (1917). Pemerhatian Lenin mendapati bahawa kapitalis akan terlepas tiga undang-undang pergerakan melalui imperialisme luar negara. Pengambilalihan tanah jajahan telah membolehkan ekonomi kapitalis mendapatkan sumber-sumber yang murah dan modal lebihan. Satu lagi faktor peralihan/perubahan monopoli ialah monopoli yang berlaku apabila kuasa pasaran berada di tangan beberapa industri besar dan menyingkirkan industri kecil. Oleh kerana monopoli tertumpu kepada modal, mereka tidak dapat mencari pelaburan yang mencukupi di negara perindustrian. Oleh itu, mereka mengeksport modal ke negara-negara lain.

18

4.6 KAPITALISME ANTARABANGSA Teori kapitalisme sangat berpengaruh untuk menjelaskan bagaimana kapitalisme beralih daripada dalaman untuk eksploitasi antarabangsa dan bagaimana ketidaksamarataan dalam kalangan kelas yang selari dengan undang-undang pembangunan yang tidak sekata antara negara. Lenin menekankan bahawa di bawah kapitalisme, keuntungan yang dicari oleh kapitalis tidak dapat dijangka untuk meningkatkan taraf hidup dan ia meninggalkan jurang antara golongan kaya dan miskin. Pada peringkat antarabangsa, negara kapitalis mencari keuntungan maksimum dan eksploitasi eksport negara dunia ketiga yang dipanggil proletariat. Imperial kapitalisme tersebar melalui struktur pengeluaran dan kewangan untuk mewujudkan pergantungan dan memudahkan eksploitasi. Imperialisme, negara kaya (teras) dapat melengahkan krisis kewangan mereka dengan memastikan negara mundur yang miskin dan berada dalam keberhutangan yang banyak bergantung kepada barangan perkilangan, pekerjaan dan sumber kewangan daripada negara kaya. 4.7 TEORI SISTEM DUNIA MODEN Teori ini dipelopori oleh Emmanuel Wallerstein dan diperkembangkan oleh para sarjana lain seperti Christopher Chass-Dunn. Menurut Wallerstein, ekonomi dunia memperuntukkan cara tunggal organisasi dalam sistem antarabangsa. Sistem ekonomi dunia moden adalah berasaskan kepada tiga ciri iaitu: (i) Pembahagian bagi buruh di negara bangsa saling bergantung

kepada pertukaran ekonomi. (ii) Penjualan produk untuk keuntungan. (iii) Pembahagian kawasan dunia kepada tiga iaitu teras, pinggir dan

semi- pinggir yang sesuai dengan peranan yang dimainkan oleh negara.

Sistem ekonomi moden telah dibahagikan kepada tiga kategori iaitu: (i) Teras: Negara-Negara Maju (Utara). (ii) Pinggir: Negara-Negara Kurang Maju (Selatan). (iii) Semi-pinggir: NIC. Menurut Wallerstein, negara teras menguasai negeri-negeri pinggir melalui pertukaran yang tidak sama rata (import/eksport), mengekstrak bahan-bahan mentah murah dan pasaran lambakan untuk barang-barang surplus. Teras berinteraksi dengan semi-pinggir dan pinggir melalui sistem kapitalisme global dan mengeksploitasi kawasan-kawasan ini.

19

4.8 TEORI KEBERGANTUNGAN Teori kebergantungan dibangunkan oleh TheonioDos Santos. Beliau melihat bahawa negara-negara kurang membangun diperhambakan oleh negara maju. Tiga era kebergantungan dalam sejarah moden ialah:

(i) Kebergantungan kolonial. (ii) Kebergantungan kewanganindustri. (iii) Pasca-perang MNC.

Satu teori kebergantungan oleh Andre Gunder Frank, dalam tesis beliau menyatakan bahawa negara-negara membangun tidak pernah mundur tetapi menjadi mundur akibat penjajahan negara perindustrian Barat. 4.9 ANALISIS GRAMSCIAN/HEGEMONI INTELEKTUAL Salah seorang sarjana strukturalisme terkenal pada abad ke-21 ialah Antonio Gramsi (1891-1937). Hasil kerja beliau akan mendalami pemahaman kita tentang strukturalisme dan sifat hubungan kelas antara teras dan luar bandar serta dalam teras itu sendiri. Menurut Gramsi, perintah kelas dominan dalam masyarakat untuk mengekalkan kuasa dan kedudukan, dua mekanisme yang diambil: melalui paksaan dan melalui persetujuan. Paksaan adalah pendekatan secara langsung kelas dominan melalui kuasa ekonomi dan politik. Melalui konsensus atau hegemoni intelektual, kelas dominan akan mempengaruhi kelas bawahan (rakyat jelata) melalui pendidikan dan media untuk menghasilkan ideologi yang menyokong dan mengesahkan kepentingannya.


1. Bandingkan pandangan Marx dan Lenin dalam kapitalisme.

Kenapa pandangan mereka berbeza? Berikan contoh.

2. Berikan elemen penting dalam penjelasan structuralist berkaitan krisis kewangan kini.

3. Berikan empat sumbangan Marxisme terhadap strukturalisme

kontemporari.

20

BAB 5

PERDAGANGAN ANTARABANGSA

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengetahui dan mengenali perdagangan antarabangsa dan tiga

perspektif yang wujud dalam perdagangan ini. 2. Menganalisis dan mengetahui bahawa perdagangan boleh

dijadikan alat dasar luar negara.

5.1 PENGENALAN Perdagangan antarabangsa berlaku apabila barangan dan perkhidmatan merentasi sempadan negara sebagai pertukaran untuk wang atau barangan dan perkhidmatan negara-negara lain. Walaupun kebanyakan barangan dan perkhidmatan yang dikeluarkan dalam negara digunakan di pasaran terbatas, perdagangan antarabangsa telah meningkat secara mendadak. Ini mencerminkan peningkatan permintaan bagi barangan dan perkhidmatan yang tidak wujud atau tidak dapat dihasilkan oleh pasaran tempatan. Perdagangan antarabangsa merupakan sebahagian daripada struktur pengeluaran politik ekonomi antarabangsa. Struktur pengeluaran adalah alat perhubungan dengan kerajaan dan pelaku-pelaku lain. Perniagaan antarabangsa memutuskan apa yang dikeluarkan, di mana, oleh siapa, kepada siapa dan pada harga berapa? Hubungan perdagangan negara bersama-sama menjana isu ekonomi, politik dan ekonomi yang saling bergantung antara satu sama lain. Bagi kebanyakan negeri, perdagangan adalah cara mudah untuk menjana pendapatan dan pekerjaan. Bagi negara membangun, ia sering kali menjadi satu komponen penting pelan pembangunan. Oleh itu, dalam politik ekonomi antarabangsa yang sangat bersepadu, negeri dipaksa untuk mengawal selia perdagangan dalam usaha untuk memaksimumkan faedah dan mengehadkan kos kepada ekonomi mereka.

21

5.2 TIGA PERSPEKTIF DALAM PERDAGANGAN ANTARABANGSA

Pemimpin negara menerima ketiga-tiga perspektif mengikut situasi dan kelebihan yang dapat diberikan. Perspektif tersebut adalah perdagangan bebas (liberalisme), perlindungan terhadap pasaran tempatan dan peluang pekerjaan dengan gaji yang lumayan (mercantilism) dan tidak memberi kesan sampingan kepada persekitaran dalam pengeluaran perkhidmatan (strukturalisme). (a) Mercantilism Pada abad ke-16 hingga ke-18, teori mercantilism digunakan secara berleluasa. Negara-negara Eropah menggalakkan pengeluaran tempatan bagi mendapatkan lebihan imbangan dagangan. Oleh itu, bagi menolong pasaran tempatan, barang-barang sekunder yang diimport tidak digalakkan dibeli. Bagi mercantilism, kerajaan akan menggunakan kuasanya untuk meningkatkan kekayaan masing-masing.

Alexander Hamilton dan Frederich Rich menyatakan bahawa pandangan liberalisme dan perdagangan bebas tidak praktik malah memberikan peluang yang luas kepada England untuk mengongkong dunia. Mereka juga menyatakan bahawa kebangkitan nasionalisme ekonomi, dasar perlindungan perdagangan seperti kadar import dan subsidi eksport juga diperlukan untuk industri baharu dan maju. Hamilton menyokong kemunculan US dan mencapai kemerdekaan serta keselamatan negara yang memerlukan penggunaan langkah-langkah perlindungan perdagangan. Manakala List berhujah bahawa dalam keadaan nasionalisme ekonomi yang semakin meningkat, dasar-dasar perlindungan perdagangan seperti tarif import dan subsidi eksport adalah perlu jika industri Eropah boleh bersaing setanding dengan perusahaan England yang lebih cekap. Ramai pelopor mercantilis melihat perdagangan dari perspektif liberal tidak boleh diaplikasikan kepada dunia politik sebenar di mana negeri-negeri akan memanipulasikan pengeluaran dan perdagangan. Ini kerana tidak ada jaminan bagi keselamatan dalam struktur antarabangsa.

(b) Liberalisme

Pada akhir abad ke-18, Adam Smith dan David Ricardo menyarankan perdagangan liberal. Ia dimanipulasikan oleh British dan diguna pakai sehingga hari ini. Smith lebih menyatakan tentang perdagangan bebas manakala Ricardo menerangkan hukum keunggulan komparatif yang dapat meningkatkan keberkesanan perdagangan dan berpotensi memberikan yang baik kepada semua.

22

Hukum keunggulan komparatif adalah mudah difahami. Rakyat perlu melepaskan pilihan kedua terbaik bagi mendapatkan pilihan pertama. Hal ini dikatakan sebagai kos melepas. Hukum keunggulan komparatif membandingkan harga pengeluaran produk kos melepas dengan membeli produk tersebut daripada luar negara. Contohnya, Ricardo menyarankan Great Britain mengimport bijiran kerana harga import adalah lebih murah berbanding harga pengeluaran dalam negara tersebut. Ricardo menyarankan bahawa perdagangan bebas akan menguntungkan semua negara kerana dapat mengurangkan kos melepas dan turut meningkatkan kekayaan negara tersebut.

(c) Strukturalisme

Struktur pengeluaran kebangsaan menghasilkan produk untuk perdagangan. Namun, struktur ini mencerminkan pengedaran sumber daya nasional seperti orang bekerja di pelbagai sektor ekonomi. Mercantilism juga menekankan politik perdagangan iaitu proteksi perdagangan untuk beberapa alasan. Negara takut menjadi terlalu bergantung kepada orang lain untuk barang-barang tertentu dan akhirnya sekatan perdagangan atau boikot dan sekatan ekonomi negara lain untuk menghukum mereka. Strukturalis melabelkan tempoh mercantilism sebagai salah satu imperial klasik. Dasar mercantilism yang menekankan eksport menjadi penting apabila pengusaha-pengusaha industri kapitalis mengalami kemelesetan ekonomi. Pengilang mengeluarkan lebihan produk manakala pembiaya mempunyai lebih modal untuk melabur. Lenin dan pelopor Marxisme lain berhujah bahawa dasar perdagangan lebih memihak kepada golongan borjuis. 5.3 PERDAGANGAN SEBAGAI ALAT DASAR LUAR

NEGARA Kebanyakan negara berusaha menjadikan perdagangan sebagai alat yang boleh mempengaruhi politik, sosial dan ekonomi. Dokumen sejarah, Perang Peloponnesian telah menunjukkan bahawa Athens mengenakan sekatan import Megara, sekutu Sparta. Sekatan perdagangan adalah dalam pelbagai bentuk seperti boikot, sekatan import dan embargo. Satu jenis sekatan merupakan ganjaran, memaksa dan menghukum. Contohnya: (i) Pentadbiran Ronald Reagen mengguna pakai siri sekatan

terhadap pergerakan revolusi komunis negara-negara seperti Vietnam, Kemboja dan Nicaragua, negara-negara penaja keganasan seperti Libya, Iran, Cuba, Syria dan Yaman, Afrika Selatan.

23

(ii) Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) menaja Sekatan ke arah Iraq 1990.

(iii) Pentadbiran Clinton melancarkan "diplomasi perdagangan" terhadap China. Perdagangan digunakan sebagai senjata untuk mengenakan sekatan Korea Utara bagi memaksa NK untuk menghentikan dan menguji WMD, nuklear dan lain, melalui PBB.


1. Bincang dan terangkan peranan pengeluaran dan perdagangan

dalam struktur pengeluaran serta perdagangan antarabangsa. Kenapa perdagangan sangat kontroversi?

2. Berikan pandangan Mercantilism, Liberalisme dan Strukturalisme terhadap perdagangan?

3. Bagaimana US dan negara lain menggunakan perdagangan sebagai satu alat untuk mendapatkan objektif dasar luar. Berikan contoh yang spesifik.

24

BAB 6

PENGETAHUAN DAN TEKNOLOGI DALAM POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA

OBJEKTIF BAB Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengetahui sifat dan kesan struktur pengetahuan dan teknologi. 2. Pengenalan terhadap kepentingan hak harta intelektual. 3. Mengetahui konflik Utara-Selatan mengenai hak harta

intelektual.

6.1 PENGENALAN Struktur pengetahuan antarabangsa ialah hubungan yang mengawal akses kepada pengetahuan dan teknologi di seluruh dunia. Ia adalah web peraturan, institusi dan tawar-menawar yang menentukan siapa memiliki dan menggunakan pengetahuan dan teknologi. Struktur pengetahuan ini mewujudkan hubungan antara negeri dan pasaran. 6.2 SIFAT DAN KESAN-KESAN INOVASI TEKNOLOGI Teknologi ialah pengetahuan yang menunjukkan bagaimana untuk menggabungkan sumber-sumber bagi menghasilkan barangan dan perkhidmatan. Inovasi teknologi terdiri daripada dua jenis iaitu inovasi produk dan proses. Inovasi produk ialah pembangunan produk baharu atau yang lebih baik. Contohnya komputer riba, mesin ATM (tunai), telefon bimbit dan lain-lain. Proses inovasi ialah pembangunan teknik-teknik pengeluaran yang lebih cekap dengan kos rendah. Contohnya, revolusi robot oleh syarikat Jepun. Inovasi teknologi adalah produk penyelidikan dan pembangunan syarikat, tetapi kerajaan menyedari bahawa pertumbuhan teknologi telah menjadi penentu utama pertumbuhan ekonomi. Usaha kerajaan untuk menggalakkan dan melindungi pertumbuhan teknologi adalah melalui subsidi, hak harta intelek dalam paten, cap dagang dan hak cipta. Kesan perubahan teknologi ialah kitaran hayat produk, jenis industri berteknologi tinggi (pengetahuan) dan kelebihan komparatif. Kitaran hayat produk telah diterangkan oleh Raymond

25

Vernon. Beliau memerhatikan beberapa produk di Amerika Syarikat yang akhirnya dihasilkan di luar negara dan menjadi produk import. Industri berteknologi tinggi (pengetahuan) telah diistilahkan sebagai Schumpeterian industri selepas Joseph Schumpeter (1883-1950) percaya bahawa firma-firma dengan sedikit kuasa monopoli ingin mempunyai insentif dan keupayaan untuk melabur dalam penyelidikan berisiko, mahal dan jangka panjang. 6.3 TEKNOLOGI DAN HAK HARTA INTELEK Hak harta adalah hak kawalan penggunaan sesuatu, seperti rumah, kereta atau buku. Hak harta intelek adalah hak penggunaan kawalan harta intelek ciptaan atau karya kreatif seperti novel atau puisi. Mekanisme-hak harta intelek ialah: (i) Paten - dikeluarkan oleh kerajaan dan diberikan hak-hak eksklusif

untuk membuat, menggunakan atau menjual ciptaan untuk tempoh antara 15-20 tahun.

(ii) Tanda perdagangan - tanda atau simbol-simbol termasuk logo dan nama-nama didaftarkan oleh pengeluar untuk mengenal pasti barangan dan produk.

(iii) Hak cipta - melindungi ungkapan idea, perlindungan hak disediakan bagi kerja-kerja asal pengarang, termasuk sastera, seni, kerja dan saintifik, dikeluarkan untuk perisian dan pangkalan data, melarang pengeluaran semula tanpa izin, pengedaran, penjualan dan penyesuaian kerja-kerja asal.

6.4 KONFLIK UTARA-SELATAN TERHADAP HAK

HARTA INTELEK Kebanyakan negara membangun menentang Perdagangan Hak Harta Intelek (TRIP) yang membincangkan norma-norma dan standard hak harta intelek. Amerika Syarikat dan negara maju yang lain menggunakan hak harta intelek untuk memperkukuh keistimewaan monopoli dan melemahkan aspek hak harta intelek yang menggalakkan perluasan teknologi baharu. Premis asas negara membangun dalam pemberian paten ialah firma yang akan menghasilkan produk yang dipatenkan atau penggunaan proses dipatenkan di negara pemberian paten. Limpahan teknologi yang dijana oleh negara-negara membangun dan firma tempatan boleh diminta memberi input bekalan terhadap proses pengeluaran, sekali gus menaik

26

taraf kecanggihan teknologi mereka. Negara-negara membangun juga menentang idea lesen wajib boleh dikeluarkan kepada firma-firma lain. Negara-negara maju berpendapat bahawa import produk yang dipatenkan atau produk dibuat dengan proses yang dipatenkan tidak mengakibatkan pemindahan teknologi. Pemberian paten oleh negara-negara membangun adalah serupa dengan pemberian hak- eksklusif import kepada firma-firma asing tertentu, membolehkan mereka untuk memonopoli pasaran tempatan dan menghapuskan satu sama lain. Satu lagi isu perdebatan adalah perlindungan hak cipta. Negara-negara maju mengenakan perlindungan lebih besar terhadap hak cipta, negara-negara membangun berasa bahawa mereka sedang ditekan oleh Amerika dan negara-negara maju yang lain untuk menghormati hak cipta di negara asing.


1. Apakah hak-hak harta intelek dan kepentingannya dalam pasaran global hari ini?

2. Berikan dua contoh cetak rompak. Negara mana yang telah dikenal pasti sebagai sumber utama produk cetak rompak? Pada pendapat anda, apakah cara terbaik bagi negara-negara maju untuk menangani pelanggaran hak harta intelek?

3. Apakah cara yang paling penting bagi negara boleh memupuk

masyarakat yang berinovatif dan berteknologi canggih?

27

BAB 7

KEWANGAN ANTARABANGSA

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mempelajari polisi kewangan. 2. Mengetahui imbangan pembayaran dan pertukaran kewangan.

7.1 PENGENALAN Hubungan kewangan antarabangsa adalah sebahagian penting PEA kerana urus niaga yang paling penting dalam ekonomi global bergantung kepada adanya wang dan kredit. Salah seorang sarjana berkata, sistem kewangan antarabangsa ialah rangkaian yang mengikat ekonomi negara bersama-sama dan adalah mustahil untuk memahami operasi ekonomi antarabangsa tanpa memahami sistem kewangan monetari. Struktur kewangan adalah rangkaian yang rumit dalam perjanjian politik dan ekonomi, pemahaman, institusi dan hubungan yang membantu menentukan dua perkara: (i) Satu set institusi yang mewujudkan nilai-nilai mata wang yang

berlainan negara. (ii) Satu set peraturan tentang berapa banyak, berapa kerap dan di

bawah syarat-syarat bergerak wang ke dalam dan daripada ekonomi negara.

7.2 IMBANGAN PEMBAYARAN (BOP) Imbangan pembayaran merupakan rekod transaksi debit dan kredit. Akaun semasa merupakan semua urus niaga yang berkaitan dengan perbelanjaan semasa negeri dan pendapatan negara; perdagangan barangan, perdagangan perkhidmatan, pendapatan pelaburan pembayaran,kiriman wang dan urusan rasmi. (i) Lebihan Akaun Semasa = Pendapatan > Pengeluaran (ii) Defisit Akaun Semasa = Pendapatan < Pengeluaran

28

Modal akaun ialah semua pergerakan modal kewangan ke dalam dan ke luar negeri; pelaburan luar negara (FDI), pelaburan portfolio, bon, pinjaman, pembelian aset seperti saham dan hartanah dan lain-lain. 7.3 RESPONS TERHADAP IMBANGAN PEMBAYARAN

DEFISIT Langkah-langkah pelarasan yang terdapat dalam imbangan pembayaran ini ialah: (i) Dasar monetari - perubahan dalam bekalan wang, iaitu

menaikkan kadar faedah, mengurangkan jumlah wang yang disediakan untuk pinjaman oleh bank-bank perdagangan untuk mengadakan lebih besar rizab, menjual bon kerajaan dan lain-lain.

(ii) Dasar fiskal - mengurangkan perbelanjaan kerajaan dan menaikkan cukai untuk menarik balik kuasa membeli daripada orang ramai.

(iii) Dasar perdagangan - peningkatan eksport dan mengurangkan import.

(iv) Langkah-langkah pelarasan luaran - pelarasan kos pada orang asing, tarif, kuota import, subsidi eksport, penurunan nilai mata wang.

(v) Langkah-langkah pelarasan dalaman - menyebabkan individu dan kumpulan di rumah membayar lebih kos penyelarasan, biasanya menggunakan dasar deflasi dan fiskal untuk melambatkan aktiviti perniagaan, mengurangkan defisit untuk mengurangkan perbelanjaan individu.

Kesannya ialah pengangguran, taraf hidup yang lebih rendah, muflis, mengurangkan permintaan untuk import dan sebagainya 7.4 PERTUKARAN ASING (FX)

Pertukaran asing adalah pasaran mata wang asing. Faktor-faktor yang mempengaruhi FX ialah: 1. Kadar pertukaran yang fleksibel atau berasaskan pasaran yang

ditentukan oleh persilangan permintaan dan penawaran dalam pasaran pertukaran asing.

2. Permintaan - Mencerminkan keinginan negara B bagi isi rumah, perniagaan dan entiti kerajaan untuk membeli barang-barang dan perkhidmatan luar negara, membeli aset-aset negara asing dan perjalanan.

29

3. Bekalan - Bekalan mata wang mencerminkan hasrat isi rumah negara A, perniagaan dan entiti kerajaan untuk membeli barang-barang asing dan perkhidmatan, aset dan perjalanan ke negara B. Bekalan mata wang untuk pasaran FX bagi memperoleh transaksi negara B.

4. Faktor-faktor penawaran dan permintaan untuk mata wang ialah: (i) Kadar faedah. (ii) Paras harga. (iii) Jangkaan perniagaan. Menaikkan harga (appreciates) - Apabila kenaikan harga

mata wang FX - ia menjadi lebih berharga relatif kepada negara B lain.

Menurunkan nilai (depreciates) - harga FX jatuh dan menjadi kurang berharga kepada negara B lain.

Dua jenis mata wang: - Hard currency - negara-negara besar dengan sistem

ekonomi yang boleh dipercayai dan boleh diramal stabil hubungan politik dalaman dan luaran - nilai terkenal iaitu Amerika Syarikat, Jepun, Britain, Switzerland Zon Eropah.

- Soft currency - tidak diterima secara meluas; cenderung untuk penggunaan di negara asal; nilai yang tidak menentu - contohnya LDC.

Kesan daripada FX mengakibatkan mata wang terkurang nilai, cubaan mercantilist untuk mencapai mata wang bawah nilai dengan memanipulasi pasaran FX, memberi kesan terhadap pengeluaran dan perdagangan antarabangsa. Ia baik untuk industri tempatan kerana tidak menggalakkan import, menggalakkan eksport dan kos untuk import minyak, misalnya akan mengurangkan taraf hidup pertumbuhan dan membantutkan ekonomi serta menyebabkan inflasi. Selain mata wang terkurang nilai, kesan FX juga boleh menyebabkan mata wang terlebih nilai iaitu kos bagi produk yang diimport adalah rendah dan murah. Seterusnya, spekulasi di mana ianya untuk membuat pelaburan di luar negara berdasarkan kepercayaan dalam mata wang akan meningkatkan nilai, membenarkan spekulator untuk mendapat pulangan apabila mata wang ditukar kembali. Kesan seterusnya ialah hot money. Ia sangat sensitif faedah jangka pendek pergerakan modal antarabangsa. Hot money juga menyumbang kepada krisis hutang krisis kewangan di Mexico, Asia, Argentina, Rusia dan negara-negara lain.

30

7.5 SISTEM KADAR TUKARAN ASING DAN KEWANGAN Terdapat tiga jenis sistem pertukaran asing dan kewangan iaitu: (i) Sistem Gold Standard klasik. (ii) Sistem Bretton Woods Gold Standard dan Kadar Pertukaran

Tetap. (iii) Sistem Kadar Pertukaran Apungan atau Fleksibel dan Perubahan

Struktur Ekonomi.

(a) Sistem Gold Standard Klasik

Sistem Gold Standard Klasik adalah berdasarkan kadar pertukaran tetap berhubung dengan harga emas yang telah diperkenalkan sejak abad ke-19 oleh Bank of England. Perang Dunia Pertama telah mengganggu hubungan kewangan antarabangsa ditambah dengan Zaman Kemelesetan pada 1929 mengakibatkan Sistem Gold Standard gagal beroperasi sebagai alat pertukaran kewangan. Ini menyebabkan negara secara beransur-ansur bertukar kepada kadar pertukaran terapung.

(b) Sistem Bretton Woods Gold Standard

Perancang Bretton Woods menubuhkan satu sistem Gold Standard di mana nilai mata wang setiap negara disandarkan kepada dolar AS. Institusi utama untuk mengawal sistem kewangan ialah Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF) yang ditubuhkan semasa mesyuarat Bretton Woods pada tahun 1944. Fungsi IMF adalah untuk menstabilkan sistem kadar pertukaran, menyediakan pinjaman jangka pendek untuk kira-kira sementara masalah pembayaran/defisit. Dolar Amerika Syarikat (AS) memainkan peranan penting sebagai rizab yang tetap $35 per auns. Walau bagaimanapun, masalah berlaku pada 1950-an di mana Amerika Syarikat berhadapan dengan kira-kira defisit pembayaran, menyebabkan pengurangan dalam rizab AS menjadikannya mustahil untuk Amerika Syarikat terus membuat pertukaran dolar. Mana-mana tindakan AS untuk mengatasi imbangan pembayaran boleh menyebabkan kekurangan kecairan global. Pada tahun 1969, IMF memperkenalkan Hak Pengeluaran Khas untuk menggantikan Sistem Gold Standard. Hak Pengeluaran Khas (SDR) adalah rizab antarabangsa tiruan berdasarkan kuota negara. Pada mulanya, SDR itu sama dengan $35 (dolar AS) atau 1 auns, tetapi selepas berpindah ke mata wang terapung, nilai SDR ditentukan oleh mata wang purata wajaran.

31

7.6 SISTEM KADAR PERTUKARAN TERAPUNG/ FLEKSIBEL

Pada tahun 1976 mesyuarat IMF di Jamaica akhirnya secara sah membenarkan kerajaan masing-masing untuk memutuskan sama ada untuk menetapkan nilai tara bagi mata wang atau peralihan kepada kadar terapung. Dalam kadar pertukaran nilai mata wang ditentukan oleh pasaran sendiri tanpa campur tangan kerajaan. Bank-bank pusat campur tangan untuk berurusan dengan syarat yang mengganggu seperti turun naik dalam kadar pertukaran yang berlebihan. 7.7 HUTANG ANTARABANGSA DAN KRISIS KEWANGAN Hutang antarabangsa berlaku apabila sebuah negara yang mempunyai defisit akaun semasa pembayaran luar negeri yang lebih besar daripada orang-orang yang diterimanya. Untuk melaraskannya, kerajaan perlu meminjam daripada sumber-sumber kredit luar atau mengurangkan rizab pertukaran asing. Jika kerajaan terus meminjam ia boleh dibebani dengan hutang luar negeri yang semakin meningkat. Krisis hutang berlaku apabila keadaan kekurangan rizab pertukaran asing yang mencukupi untuk membuat prinsipal dan/atau bayaran faedah terhadap obligasi hutang. Jenis-jenis krisis hutang ialah: (i) Masalah kecairan - penghutang boleh menangguhkan

pembayaran atau pembayaran lewat atau mendapatkan pinjaman baharu.

(ii) Masalah yang boleh diselesaikan - penghutang boleh mendapatkan semula kredit hanya jika pemiutang mengurangkan prinsipal atau bayaran faedah ke atas hutang.

Berurusan dengan krisis hutang: (i) Penyusunan semula hutang

Penjadualan hutang - menangguhkan bayaran perkhidmatan hutang.

Pengampunan/pengurangan hutang.

(ii) Pelepasan hutang Mana-mana hutang yang penjadualan semula beban hutang

keseluruhannya menurun. Contohnya, Hutang Krisis di Mexico (1980).

32


1. Nyatakan ciri-ciri politik, ekonomi dan tatacara Gold Standard,

kadar pertukaran tetap dan sistem kadar pertukaran tetap. Apakah kelebihan dan kekurangan dari segi politik dan ekonomi bagi setiap sektor?

2. Bagaimanakah globalisasi dan pemikiran ekonomi liberal dapat membentuk pembangunan dalam struktur kewangan? Berikan contoh yang relevan.

33

BAB 8

POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN STRUKTUR KESELAMATAN

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengetahui struktur keselamatan global pasca perang dingin. 2. Mengetahui struktur lapisan dalam struktur keselamatan.

8.1 PENGENALAN Struktur keselamatan merupakan satu struktur yang penting dalam politik ekonomi antarabangsa kerana perdagangan, kewangan dan rangkaian teknologi memerlukan asas yang stabil dan selamat. Struktur keselamatan global menghubungkan aktor-aktor utama iaitu negara, pertubuhan antarabangsa, badan bukan kerajaan dan perniagaan antarabangsa. Rangkaian yang dihubungkan adalah melalui perjanjian, konvensyen dan undang-undang. Semasa Perang Dingin (1947-1990), isu keselamatan adalah bagi pertahanan negara. Ramai pakar melihat tempoh tersebut agak stabil kerana interaksi antara dua kuasa besar sahaja. Keruntuhan Kesatuan Soviet pada tahun 1990 adalah peristiwa yang telah memecahkan asas struktur keselamatan perang dingin, ironinya menyebabkan keganasan di dunia dapat ditangani dengan baik. Kesan daripada globalisasi yang membawa kepada pertumbuhan dan penyebaran fahaman kapitalisme telah mengakibatkan pertambahan masalah keselamatan. Masalah keselamatan yang dimaksudkan dari segi fizikal dan psikologi kepada individu melalui pelanggaran hak asasi manusia, penyebaran penyakit dan kemusnahan persekitaran terutamanya di negara-negara miskin. Globalisasi dan krisis kewangan global telah melemahkan kuasa ekonomi dan politik di US dan aktor-aktor lain. US yang menanggung beban hutang yang tinggi mendapati bahawa sukar untuk mengekalkan kekuasaan hegemoninya. Akhirnya, negara perlu berkongsi pengurusan sektor keselamatan global kepada pertubuhan antarabangsa, badan bukan kerajaan, perniagaan antarabangsa dan kumpulan lain.

34

8.2 LAPISAN STRUKTUR KESELAMATAN Lapisan tertinggi ialah kuasa-kuasa besar dunia iaitu Amerika Syarikat, Great Britain, Perancis, Rusia dan beberapa negara membangun seperti Brazil, Indonesia dan China yang juga dikenali sebagai negara perindustrian baharu NIC. Lapisan kedua terdiri daripada organisasi-organisasi antarabangsa (IO) yang biasanya mencerminkan kuasa-kuasa kecil negeri serta kuasa besar. Contoh IO ialah Majlis Keselamatan PBB dan NATO. Kategori ini termasuk NGO. Lapisan ketiga termasuk negara-negara membangun yang miskin dan lemah malah tiada kuasa untuk melindungi wilayah dan kaum mereka. (a) Lapisan Pertama

Terdapat tiga pilihan terbaik untuk mengagihkan struktur kuasa; unilateralisme, multilateralisme dan pemencilan. Unilateralism adalah idea bahawa hanya satu kuasa besar iaitu (AS) harus mempunyai peluang untuk bertindak sebagai kuasa hegemoni dan mengenakan satu set undang-undang dan peraturan bagi keamanan dan keselamatan di negara-negara lain. Pandangan unilateral dapat dilihat apabila Bush menyerang Iraq. Selepas 9/11 pentadbiran Bush mengambil tindakan memerangi keganasan bukan hanya untuk Amerika Syarikat tetapi bagi seluruh dunia. Mereka menyerang Iraq atas dakwaan Iraq mempunyai senjata pemusnah (WMD) namun Amerika menemui kegagalan apabila senjata yang digembar-gemburkan tidak dijumpai. Multilateralism merupakan satu idea di mana US perlu ada pakatan dengan kuasa besar yang lain bagi imbangan kuasa. Penggunaan soft-power mampu mengekalkan keselamatan berbanding penggunaan hard-power. Walaupun kita hidup dalam dunia berteknologi tinggi, kehidupan kita lebih terdedah kepada ancaman luaran. Ini kerana sistem komunikasi dan teknologi lain mudah dimanipulasi dan mudah rosak. Isolationism menggalakkan negara menjaga kepentingannya sendiri dan hanya menggunakan ketenteraan jika diserang terus oleh negara lain. Mengikut pendapat isolationists, US membuktikan bahawa mereka mempunyai resolusi konflik yang teruk apabila mengambil kira bahawa rakyat Afghanistan dan Iraq tidak menerima nilai-nilai dan prinsip-prinsip liberal tetapi hanya mempunyai kebencian terhadap satu sama lain dan negara-negara lain. (b) Lapisan Kedua Lapisan kedua ini menunjukkan bagaimana sesebuah institusi menguruskan isu keselamatan. Ini termasuk NATO, pasukan keamanan

35

UN dan Mahkamah Jenayah Antarabangsa (ICC). NATO mempunyai 26 ahli. Salah satu peranan pertama NATO adalah di Kosova. Serangan udara berkuat kuasa pada Oktober 1998 tetapi bermula pada bulan Mac 1999 sehingga bulan Jun apabila Serbia bersetuju untuk menarik balik tentera. Walau bagaimanapun, pada lapisan awal NATO tidak mempunyai strategi ketenteraan dan objektif politik yang jelas. Pasukan keamanan PBB menjaga dan menyelesaikan masalah dan resolusi politik. Ia pada mulanya ditubuhkan sebagai mekanisme yang akan berhadapan dengan keganasan dan konflik dengan tidak secara langsung melibatkan kuasa-kuasa besar atau lain-lain ahli-ahli tetap Majlis Keselamatan. Pasukan keamanan ini melibatkan diri di beberapa negara namun mengalami kegagalan dalam mendapatkan resolusi seperti di Rwanda, Somalia dan beberapa negara Balkan. (c) Lapisan Ketiga Lapisan ini termasuk negara-negara yang lemah untuk menangani ancaman dalaman atau luaran dengan keselamatan mereka. Ramai daripada mereka telah dilabelkan sebagai negeri-negeri yang gagal kerana keganasan domestik mereka dan kemunduran ekonomi. Mereka banyak bergantung kepada pengaman PBB dan badan-badan bukan kerajaan. Masalah ekonomi membawa kepada pergolakan sosial pada masa akan datang, terutamanya Timur Tengah di mana belia yang menganggur dengan mudah boleh menjadi sebahagian daripada puak-puak pelampau. Kemiskinan dan kemunduran membawa kepada ketegangan antara kumpulan agama atau etnik yang boleh berakhir dalam pencabulan hak asasi manusia dan pembunuhan beramai-ramai. Strukturalists menganggap usaha untuk membantu negara-negara miskin sebagai satu cara untuk mengeksploitasi mereka dan memperluaskan imperialisme. Kesimpulannya, selepas 9/11 pentadbiran Bush mengaplikasikan unilateralism dan berusaha untuk mengatur semula struktur keselamatan di mana US berfungsi sebagai kuasa hegemoni global. Krisis kewangan semasa telah menyebabkan keupayaan dan niat US dicurigai oleh negara-negara terlibat seperti China dan Russia. China kemungkinan besar tidak akan memberi bantuan kewangan kepada US memandangkan China perlu mengambil kira kepentingan politik dan ekonomi negara. Pentadbiran Obama sekali lagi membuat rombakan daripada unilateralism kepada multilateralism. Bagaimanapun, terdapat persoalan yang wujud dalam mengekalkan struktur keselamatan.

36


1. Bincangkan beberapa ciri utama struktur keselamatan global

baharu.

2. Bincangkan beberapa cara pembangunan ekonomi sejak 20 tahun lepas yang melemahkan kuasa US.

3. Nyatakan beberapa ancaman keselamatan dan isu yang berkaitan

dengan IO. Bincangkan punca kegagalan IO dalam menangani isu keselamatan.

37

BAB 9

POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN PEMBANGUNAN

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengenal pasti pendekatan kritikal terhadap pembangunan

negara utara dan selatan. 2. Mengetahui hubungan kerjasama utara dan selatan. 3. Mengetahui hubungan kerjasama utara dan selatan dari segi

ekonomi dan politik.

9.1 APAKAH NEGARA MEMBANGUN? Negara-negara membangun termasuklah negara Selatan, negara dunia ketiga, negara yang ekonominya sedang pesat membangun di mana masyarakatnya terdiri daripada pelbagai sejarah, budaya, ekonomi dan sistem politik. Ciri-cirinya adalah: (i) Kadar kemiskinan yang tinggi. (ii) Ketidaksamarataan pendapatan dan kekurangan kelas

pertengahan. (iii) Kurang berpendidikan. (iv) Kurang mengambil kira faktor kesihatan. (v) Kebuluran. (vi) Kadar kematian bayi yang tinggi. (vii) Kurang pembangunan infrastruktur. (viii) Kerajaan yang lemah. (ix) Bergantung kepada bantuan kemanusiaan dari negara asing. Persamaan kesemua negara-negara tersebut ialah kadar kemiskinan yang sangat tinggi. Di kala pendapatan dan standard kehidupan di negara Utara meningkat, standard kehidupan di negara Selatan hanya berubah dalam skala yang sangat kecil.

38

9.2 HUBUNGAN KERJASAMA UTARA DAN SELATAN Bentuk kerjasama antara Utara dan Selatan bukan satu perkara baharu tetapi keadaan ini telah lama wujud sejak zaman kolonial lagi. Konsep kebergantungan telah wujud sejak dari dahulu lagi iaitu sewaktu Perang Dunia Kedua di mana kuasa-kuasa Barat seperti British, Belanda dan sebagainya telah menjadi kuasa kolonial dan menjadikan negara-negara yang dijajah berada di bawah pengaruhnya. Pada zaman kolonial, sudah wujud kerjasama antara negara yang dijajah dan negara jajahan terutamanya dalam bidang perdagangan. Pada masa itu, negara jajahan menjadi negara pembekal sumber bahan mentah dan sumber tenaga manakala negara penjajah menjadi negara pengeluaran barangan. Kerjasama antara kedua-dua negara ini menjadi semakin rapat apabila negara Selatan menjadi pasaran baharu kepada negara Utara di mana negara Utara mengeksport pengeluaran barangan mereka. Kerjasama di peringkat antarabangsa (hubungan kerjasama antara Utara dan Selatan) wujud dalam pelbagai bidang seperti ekonomi, politik, keselamatan dan sosial serta telah melalui beberapa perubahan yang signifikan kebelakangan ini. Kerjasama ini bukan sahaja tertumpu antara kerajaan dengan kerajaan tetapi juga antara kerajaan dengan syarikat multinasional yang bertindak sebagai sebuah badan yang mewakili kerajaan. Aktor-aktor ini cuba bekerjasama dalam agenda mereka untuk membentuk landasan yang lebih stabil dalam pelbagai aspek seperti memulihkan jurang kemiskinan yang ketara, kawalan terhadap pelbagai jenis bencana alam dan juga berusaha untuk meningkatkan taraf kesihatan penduduk supaya menjadi lebih sempurna.

9.3 HUBUNGAN KERJASAMA UTARA DAN SELATAN DARI SEGI EKONOMI

Kerjasama dari aspek ekonomi merupakan antara bentuk kerjasama yang paling umum antara negara Utara dan Selatan. Ekonomi menjadi asas kepada segala jalinan interaksi dan kerjasama yang wujud pada masa kini. Kerjasama ekonomi merupakan faktor kepada kewujudan pergantungan dan kebergantungan antara negara Utara dan Selatan. Negara-negara Selatan mengalami kadar pertumbuhan ekonomi yang agak lambat jika dibandingkan dengan negara-negara Utara malahan ekonomi dunia juga bergantung kepada negara-negara Utara. Ini kerana negara Utara menguasai ekonomi dunia dan mempunyai kedudukan yang kukuh dalam pelbagai bidang termasuk perindustrian manakala negara Selatan pula mempunyai kekayaan sumber bahan mentah yang boleh dijual di pasaran dunia.

39

Politik ekonomi secara global menandakan keseimbangan pergantungan antara negara Utara dan Selatan. Contohnya, Indonesia telah menerima pembinaan kilang oleh syarikat dari Amerika kerana mereka telah membuka peluang pekerjaan dalam bidang teknologi, membekalkan produk yang dieksport untuk mendapatkan pendapatan daripada pertukaran mata wang asing dan mengeluarkan hasil produk kepada orang awam. Ini akan menyumbang kepada pembangunan ekonomi dan sosial Indonesia serta kesejahteraan domestik. Di pihak kerajaan Amerika Syarikat juga telah mendapat keuntungan yang tinggi malah mempertahankan sebahagian daripada kerugian yang dialami. Dari sudut yang positif, terdapat peningkatan dalam perkongsian dengan cukai persekutuan. Dari sudut negatif pula hasil pengeluaran barangan syarikat Indonesia menyumbang kepada keseimbangan defisit pembayaran malah tiada cukai pendapatan individu.

Melalui kerjasama ekonomi antara negara-negara Utara dan Selatan, masing-masing dapat menggunakan potensi yang dimiliki untuk meningkatkan kerjasama antara negara Utara dan Selatan terutamanya dalam bidang perdagangan dan pelaburan serta mengaktifkan kembali Dialog Utara-Selatan di mana kebanyakan negara Selatan memiliki sumber alam serta tenaga kerja yang banyak. Dengan mengembangkan kerjasama Utara-Selatan dalam pelaburan dan perdagangan akan memungkinkan negara-negara tersebut membuat satu jaringan kerjasama melalui pelbagai struktur yang memberi peluang kepada mereka untuk menjalankan hubungan ekonomi dengan negara-negara maju seperti G-8 yang terlibat dalam pasaran ekonomi secara global.

Negara Utara dan Selatan telah bersetuju untuk membentuk jawatankuasa bagi mempromosikan kerjasama Utara-Selatan serta pertimbangan untuk memastikan keseimbangan pembangunan ekonomi nasional. Jawatankuasa ini akan menyelesaikan permasalahan dalam lapangan perindustrian, isu hubungan keretapi dan jalan raya serta pembinaan kawasan perindustrian di negara-negara kurang membangun. Negara Utara dan Selatan juga bersetuju mengasingkan beberapa perjanjian rasmi mengenai perlindungan pelaburan antara negara Utara-Selatan, halangan terhadap cukai pendapatan yang dikenakan sebanyak dua kali ganda terhadap kedua-dua belah pihak dan prosedur penyelesaian pertikaian antara kedua belah pihak yang telah ditandatangani oleh ketua-ketua delegasi Utara dan Selatan. Usaha sektor peribadi khususnya dalam membawa pelaburan merentasi sempadan akan menghasilkan peluang pekerjaan, meningkatkan pertumbuhan ekonomi dan mengurangkan kemiskinan serantau terutamanya di negara-negara kurang membangun. Ia menekankan keperluan untuk membangunkan sektor rangka kerja yang akan membina persekitaran perkongsian sektor awam dan projek di peringkat serantau. Bantuan

40

teknikal secara berterusan daripada negara membangun akan mengutamakan projek keserantauan antara negara Utara dan Selatan dalam beberapa sektor utama iaitu pengangkutan, kuasa dan tenaga, pelancongan, persekitaran, perdagangan dan pelaburan, serta kerjasama sektor peribadi. Hasil daripada kerjasama ini beberapa buah negara Selatan yang mempunyai tingkat ekonomi yang relatif sudah berkembang malah setanding dengan kemajuan dalam bidang perindustrian, infrastruktur dan teknologi. Sebahagian besar negara Selatan juga telah menjalankan hubungan dagangan antara negara-negara perindustrian yang lain serta menerapkan ekonomi yang bersifat outward oriented dalam meningkatkan pertumbuhan ekonomi yang tinggi. Negara-negara Selatan juga berada dalam posisi yang menguntungkan terutamanya untuk bertukar pandangan yang lebih efektif terhadap isu-isu global yang menjadi kepentingan perkembangan ekonomi sesebuah negara. Ekonomi sesebuah negara yang mempunyai kebergantungan yang tinggi dalam import dan eksport barangan (Chile) kepada negara di mana perdagangan asing berbanding dengan tambahan tara (India) daripada masyarakat di mana pendapatan mereka tidak diagihkan secara tidak sama rata (Arab Saudi) kepada kes kesaksamaan yang tinggi (Cuba) kepada negara yang mempunyai industri yang kukuh (Singapura) daripada ekonomi yang sudah tidak digiatkan lagi (Afghanistan) kepada pertumbuhan ekonomi yang cepat (Brazil) daripada negara yang mengamalkan ideologi kapitalisme (Argentina) kepada negara yang berideologi sosialisme (Vietnam) dan pelbagai bentuk dimensi ekonomi yang lain di negara Utara dan Selatan. Kepelbagaian dan perbezaan ini dapat digambarkan secara signifikan dengan melihat kepada impak pada evolusi suara diplomatik Negara Dunia Ketiga dalam aspek ekonomi. Melalui perwakilan terhadap negara gabungan yang tidak bersaing serta didominasi dan dieksploitasi oleh negara maju telah menggalakkan kepada maklum balas Negara Dunia Ketiga. Meskipun terdapat perbezaan peranan negara-negara ahli, kepelbagaian perpaduan membolehkan negara kurang membangun mengenakan perubahan yang signifikan kepada struktur politik dan ekonomi antarabangsa.

Kemunculan inspirasi yang datang daripada pergerakan Negara Dunia Ketiga berlaku pada tahun 1973 apabila terdapat pemusatan dalam politik dan ekonomi. Dalam persidangan kemuncak badan bukan kerajaan di Algiers yang membawa hasil kepada pembentukan agenda ekonomi oleh United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) serta program dan tindakan untuk membangunkan New International Economic Order telah dilancarkan. Beberapa tahun selepas itu, tercetus pembaharuan peperangan antara Israel dan Arab telah mengambil keputusan untuk melarang perdagangan minyak terhadap kuasa Barat yang membuktikan permulaan kepada potensi ekonomi dan kuasa politik

41

Negara Dunia Ketiga. Dengan kawalan kuasa terhadap harga minyak oleh OPEC yang diberi keutamaan kepada negara-negara Arab, negara sedang membangun telah memaksa PBB dalam agenda ekonomi bagi membentuk Sixth Special Session dalam Perhimpunan Umum yang secara rasminya telah melancarkan New International Economic Order. Ini diikuti dengan dua percubaan oleh negara perindustrian untuk mendapatkan semua inisiatif daripada Seventh Special Session (1975) dan Persidangan Kerjasama Ekonomi Antarabangsa selama dua tahun (1975-1977) yang akan mengawal perhubungan ekonomi negara-negara Utara dan Selatan serta untuk mempromosikan kadar pembangunan, mempelbagaikan ekonomi dan membangunkan sektor perindustrian negara Selatan. Dalam Persidangan UNCTAD di Manila pada 1979, negara kurang membangun membuat pertanyaan tentang tindakan dalam memperuntukkan rangka hutang antarabangsa bagi menstabilkan pergolakan harga dunia di mana pengurusan serta perkembangan kemajuan ekonomi merupakan hubungan yang sangat kompleks dalam aspek ekonomi. Objektif utama adalah untuk menggalakkan kecepatan dan kecekapan dalam pembangunan ekonomi tanpa mengakibatkan pertambahan pergantungan serta campur tangan kuasa asing. Terdapat beberapa faktor yang menggalakkan kerjasama antara negara-negara Utara Selatan iaitu: (a) Pergantungan Ekonomi Negara Asing Negara-negara kurang membangun biasanya mempunyai pendapatan yang rendah dalam sesebuah masyarakat yang tertumpu kepada perkongsian aktiviti ekonomi untuk meneruskan pengeluaran hasil produk mereka. Pembangunan perindustrian dan mekanisme pertanian merupakan asas kepada perkembangan ekonomi tetapi terdapat beberapa halangan dan sekatan yang mengakibatkan kekurangan asas modal yang rendah dalam produktiviti. Lebihan modal yang rendah telah digunakan untuk pertumbuhan populasi, proses urbanisasi secara berleluasa, perbelanjaan ketenteraan, penggunaan barangan mewah, rasuah dan ketidakcekapan dalam pengurusan. Jawapan asas kepada permasalahan ini mengikut pandangan konvensional ialah dengan mencari sumber modal baharu dan modal dapat digunakan secara lebih efektif. (b) Bantuan Asing Bantuan asing merupakan pemindahan secara terbuka atau jaminan sumber bantuan kepada satu atau lebih negara membangun atau kurang membangun sama ada dalam bentuk simpanan modal secara langsung atau komiditi dan pemberian subsidi barangan oleh negara penderma. Ini memerlukan bentuk perakuan dalam jangka masa panjang dan kadar faedah yang rendah.

42

(c) Perdagangan Asing Dari sudut pembangunan konvensional, kandungan utama kepada proses modenisasi dan kerjasama Utara-Selatan memerlukan pertimbangan bantuan asing dan perdagangan asing. Ini adalah kerana keseluruhan ekonomi serta perolehan daripada sumber barangan (import) dan pasaran asing untuk mengeksport produk merupakan elemen yang terpenting dalam perkembangan ekonomi.

Dengan lebih spesifik, perdagangan asing memainkan peranan penting dalam pembangunan ekonomi yang berkaitan secara langsung dengan bantuan asing. Bantuan ini juga memberi kesan sementara kepada pengimportan wang yang membawa kepada hutang dalam bentuk yang perlu dibayar secara beransur-ansur atau jangka masa panjang dalam bentuk kadar faedah.

(d) Pelaburan Secara Langsung

Disebabkan oleh bantuan kerajaan asing dalam pengaliran modal merupakan skala yang tidak diperakui, ahli teori konvensional melihat dalam bentuk pemindahan modal daripada negara membangun kepada negara kurang membangun. Pelaburan jangka panjang oleh firma yang memperoleh keuntungan dan menawarkan kemungkinan perkembangan sumber aliran modal. Sebahagian besar pengaliran keluar dollar berlaku setiap hari dalam pasaran kewangan Amerika Syarikat, Eropah Barat dan Jepun malah sebahagian diarahkan kepada Negara Dunia Ketiga akan memberikan kesan yang kukuh. Perkongsian pelaburan asing secara global dialirkan kepada negara membangun serta penyertaan negara kaya yang memfokuskan kepada peningkatan pelaburan pembangunan ekonomi antara satu sama lain. Pendekatan konvensional adalah untuk menarik faedah baharu dalam dunia perdagangan global supaya melabur dalam negara membangun. 9.4 HUBUNGAN KERJASAMA UTARA DAN SELATAN

DARI SUDUT POLITIK Isu agenda dunia pula akan lebih tertumpu kepada komuniti negara-negara kaya dan negara-negara miskin yang membawa kepada dimensi Utara-Selatan. Ini juga adalah kes di mana fenomena agenda bercampur iaitu antara produk aktor sistem antarabangsa terkuat yang mendominasikan lingkungan politik dunia ini melebihi yang lain. Bagi majoriti negara Selatan pula, hubungannya dengan negara-negara Barat pula telah diwarnai dengan pengalaman yang pernah dijajah dan juga realiti berterusan mengenai pendominasian ekonomi serta kemerdekaan

43

politik yang tidak berkesudahan. Perubahan rasmi status kolonial ini hanya kurang nyata tetapi masih wujud di mana neo-kolonialisme menguasai persekitaran polisi dasar luar negara Selatan dan boleh mewujudkan satu tekanan dalam persekitarannya yang kurang digunakan dalam hubungan SelatanBarat. Dari aspek hubungan Barat-Selatan, Barat diwakili oleh negara perindustrian yang maju dikenali juga sebagai Pertubuhan Kerjasama Ekonomi dan Pembangunan (Organisation for Economic Cooperation and Development - OECD). Ia adalah sebuah pertubuhan yang mendominasi corak pertukaran ekonomi antara dua negara ini .Ini juga dapat dilihat bahawa beberapa negara seperti Cuba, Angola dan juga Mozambique yang merupakan negara yang dijajah oleh rejim Marxism mempunyai interaksi yang lebih tinggi bersama negara blok Timur ini. Ini sesungguhnya mereflekkan satu kompleksiti di dalam corak elemen hubungan iaitu dari sudut sejarah politik. Bagi majoriti negara Selatan pula, hubungannya dengan negara-negara Barat pula telah diwarnai dengan pengalaman yang pernah dijajah dan juga realiti berterusan mengenai pendominasian ekonomi serta juga kemerdekaan politik yang tidak berkesudahan. Perubahan rasmi status kolonial ini hanya kurang nyata tetapi masih wujud di mana neo-kolonialisme menguasai persekitaran polisi dasar luar negara Selatan dan boleh mewujudkan satu tekanan dalam persekitarannya yang kurang digunakan dalam hubungan SelatanBarat. Selain daripada memberikan contoh politik dan struktur sosial dalam kerajaan Selatan yang membawa kepada tanggungjawab terhadap masalah mereka di mana Negara Sosialis telahpun mengemukakan contoh model terhadap matlamat pembangunan dan modenisasi dahulunya. Maka, adalah penting untuk mengingati bahawa akibat daripada kaitan antara Barat dan Selatan ini, dimensinya telah menyumbang kepada hubungan antara Utara-Selatan. Lagipun, dalam lingkungan Barat, Amerika Syarikat mempunyai kuasa dominan dalam politik dan rangkaian ekonomi untuk menggunakan status istimewanya bagi membincangkan masalah UtaraSelatan. Jika dilihat dari sudut Selatan pula gambarannya adalah lebih rumit jika dibandingkan dengan negara Utara. Satu keadaan untuk menggambarkan kepelbagaian perkembangan pembangunan diwujudkan dan negara Selatan ini juga dikenali sebagai negara dunia ketiga. Perbezaan antara UtaraSelatan bukan sahaja dapat dilihat daripada kekayaan hasil negara tetapi juga pembezaan ini dapat dilihat dalam kewujudan Negara Perindustrian Baru (NIC) itu sendiri seperti Korea Selatan, Taiwan dan Singapura. 9.5 PERSPEKTIF HUBUNGAN UTARA DAN SELATAN Satu faktor yang menyumbang kepada agenda antarabangsa hubungan UtaraSelatan adalah perhatian yang diberikan oleh negara-negara Utara

44

dan kuasa-kuasa terbesar. Terdapat dua kenyataan yang dapat dilihat daripada Perang Dingin mengenai fenomena ini. Pertamanya, Perang Dingin telah menjadi sebahagian daripada skop global akibat daripada pebezaan ideologinya. Sebagai sebuah negara baharu dalam pentas dunia ini, maka kedua-dua kuasa besar merasakan bahawa perlunya bagi mereka untuk menunjukkan kekuasaan mereka terhadap sistem sosial dan politik serta untuk mempengaruhi rejim dalam kemerdekaan Negara Dunia Ketiga.

Dari sudut organisasi antarabangsanya pula, negara-negara Selatan telah membangunkan satu suara perkumpulan melalui dua saluran rangkaian iaitu NAM (Non-Alignment Movement) dan juga UN (United Nations). NAM adalah satu perkumpulan besar negara-negara yang mengambail dasar berkecuali dan tidak memihak kepada mana-mana blok politik dan kekuasaan sama ada Blok Barat ataupun Blok Soviet. Syarat-syarat yang terkandung di dalam perjanjian NAM ini adalah seperti di mana dasar polisi negara adalah merujuk kepada dasar keamanan, tidak menganggotai mana-mana pertubuhan multilateral militari, menyokong dasar liberalisasi dan perjuangan kemerdekaan dan tidak bekerjasama dengan mana-mana pihak bilateral militari bersama kuasa-kuasa besar. Akibat daripada tekanan yang diberi oleh Dunia Ketiga terhadap UN (Pertubuhan BangsaBangsa Bersatu), telah wujudnya UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development) yang diadakan pada 1964 dan memberi peluang kepada Selatan untuk masuk ke dalam pembangunan dunia bersama program untuk mereformasikan order ekonomi dunia. Di dalam mesyuarat ini jugalah, termaktubnya kewujudan kumpulan 77 (G77) iaitu hasil suara kepentingan Dunia Ketiga.


1. Betapa seriusnya masalah kemiskinan global hari ini. Jelaskan.

2. Apakah faktor-faktor yang mempengaruhi pembangunan negara

Selatan? Jelaskan hubungan antara negara Utara dan Selatan.

45

BAB 10

POLITIK EKONOMI ANTARABANGSA DAN ALAM SEKITAR

OBJEKTIF BAB

Selepas mempelajari bab ini, anda akan dapat: 1. Mengetahui masalah-masalah atau isu alam sekitar. 2. Mengetahui tentang IPE dan pergerakan hijau. 3. Mempelajari jalan penyelesaian bagi masalah alam sekitar.

10.1 PENGENALAN Sejak kebelakangan ini, isu alam sekitar telah meningkat dengan kadar pertumbuhan pembangunan ekonomi dan penduduk yang cepat serta melampaui had alam semula jadi. Masalah alam semula jadi sememangnya wujud sekian lama namun telah berbeza kini. Masalah ekologi dan alam sekitar pada masa kini adalah seperti pemanasan global dan penebangan hutan. Masalah-masalah alam sekitar melibatkan negeri-negeri dan pasaran di seluruh dunia. Oleh itu, ekonomi politik antarabangsa mesti mengembang untuk menampung isu-isu "hijau" hari ini dan esok.

10.2 SEJARAH RINGKAS ISU-ISU ALAM SEKITAR: PERLUASAN SKOP MASALAH ALAM SEKITAR

Revolusi perindustrian dilengkapkan dengan sumber-sumber yang murah dan banyak alam semula jadi yang diekstrak daripada tanah jajahan Eropah. Ia menyumbang kepada pencemaran udara, air dan tanah di benua Eropah. Pencemaran telah lama menjadi sumber pertikaian antarabangsa. Magnitud global masalah alam sekitar tidak sepenuhnya sehingga tahun 1960-an. Krisis minyak OPEC 1973-1974 (harga minyak yang tinggi) menarik perhatian kepada isu kekurangan sumber tetapi juga kerosakan kepada alam sekitar disebabkan perindustrian dan penggunaan tenaga meningkat. Pada tahun 1972 satu laporan yang bertajuk The Limits to Growth telah diterbitkan. Ia mengandungi satu set unjuran di dunia yang berdasarkan trend ekonomi dan alam sekitar sejak Perang Dunia Kedua dan kerosakan alam sekitar akan datang untuk mengekang kemajuan global.

46

10.3 PENGURUSAN ISU GLOBAL Pada tahun 1987, UNEP telah menerbitkan sebuah laporan yang bertajuk Our Common Future yang mengalihkan perhatian kepada hubungan antara alam sekitar dan kemandirian negara-negara membangun. Laporan itu menghubungkan kelaparan, hutang, pertumbuhan ekonomi dan isu-isu yang lain berkaitan dengan masalah alam sekitar. Pada tahun 1975, para saintis menemui lubang kebocoran pertama dalam lapisan ozon stratosfera atas Antartika, dipersalahkan ke atas penggunaan klorofluorokarbon (kimia yang digunakan dalam proses perindustrian). Pada tahun 1987, Protokol Montreal telah ditandatangani yang memerlukan negeri berkaitan mengurangkan pengeluaran CFC kepada setengah pada tahun 2000. Perjanjian itu kemudiannya telah dipinda bagi menghendaki pemberhentian lengkap berkaitan dengan pengeluaran CFC. Pada tahun 1992 di Earth Summit yang berlangsung di Rio de Janeiro adalah satu usaha untuk menangani beberapa isu alam sekitar global dan mencapai matlamat pembangunan yang berterusan. Agenda 21 Rio yang dibentangkan bagi negara-negara, pertubuhan-pertubuhan antarabangsa (IO), NGO, dan kumpulan-kumpulan sektor swasta adalah untuk mencapai matlamat baharu dalam pelbagai bidang terbitan berkaitan dengan alam sekitar. Pada tahun 1998, 150 negara telah menandatangani Protokol Kyoto yang memerlukan negara-negara perindustrian mengurangkan pelepasan rumah hijau mereka pada lebih daripada 1/3 atau tujuh peratus di bawah paras 1990 pada tahun 2012. Gas rumah hijau memerangkap sinar matahari yang menyumbang kepada pemanasan beransur-ansur atmosfera rendah bumi. Proses tersebut dikenali sebagai pemanasan global. Ramai saintis percaya bahawa kepekatan gas perindustrian yang dilepaskan ke dalam atmosfera, terutamanya sejak pertengahan tahun 1970-an, telah berkembang pesat mempercepatkan kadar pemanasan bumi. Di Amerika Syarikat, Perjanjian Kyoto mendapat tentangan daripada perniagaan dan Senat Amerika. Pentadbiran George W. Bush menarik balik Amerika daripada Perjanjian pada tahun 2001 memandangkan sebahagian ragu-ragu tentang bukti-bukti pembebasan loji menyumbang ke arah pemanasan global dan kesan perjanjian itu akan mempunyai kesan terhadap ekonomi Amerika Syarikat (AS). Dokumentari Al Gore tentang pemanasan global telah mencetuskan perbahasan awam baharu tentang masalahnya. Pada bulan November 2006, menteri-menteri di Nairobi bersetuju untuk mengkaji semula protokol pada tahun 2008 dan mempertimbangkan cadangan Rusia untuk mewujudkan satu mekanisme baharu yang akan membenarkan negara-negara yang baharu mendaftar untuk mengurangkan pelepasan.

47

10.4 PERCAMBAHAN PELAKU Peningkatan jumlah pelaku yang terlibat dalam isu alam sekitar global. (a) Negara Dalam kebanyakan kes pegawai kerajaan negeri melihat masalah alam sekitar dalam konteks kepentingan dan objektif negara dan enggan untuk bekerjasama dengan negeri-negeri lain dalam menyelesaikan isu-isu ini. Dalam LDC khususnya isu-isu alam sekitar sering menghasilkan ketegangan antara penyokong pembangunan ekonomi dan penyokong pembangunan mampan. Ahli-ahli teori kestabilan hegemoni berhujah kadang-kadang perlu (atau semata mencerminkan pengagihan kuasa dalam sistem antarabangsa) satu negeri mengenakan penyelesaia

Documents

Modul Politik Ekonomi Antarabangsa