Upload
dangque
View
250
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Toerisme Vlaanderen, i.s.m.
AVICENNA, medische opleiding en consultancy
OPLEIDING
HULPVERLENING VOOR REISLEIDERS
OPLEIDINGHULPVERLENING VOOR REISLEIDERS
Module 5specifieke noodsituaties
Toerisme Vlaanderen, i.s.m.AVICENNA, medische opleiding en consultancy
Inleiding
� inhoud module 5� veel voorkomende ongevallen die een
specifieke aanpak vragen� verdrinking, elektrocutie, vergiftiging� hulp bij het verplaatsen van een S.O.
Elektrocutie
� wat� ontstaat als het lichaam in contact komt met
elektriciteit� het lichaam is een goede geleider� zelfs een kleine elektrische stroom kan
ernstige schade aanrichten� letsels afhankelijk van
�de stroomsterkte �de weerstand�de spanning van de bron�de frequentie (bij wisselstromen)
�de duur van het contact �weg die de stroom door het lichaam volgt
Elektrocutie
� mogelijke oorzaken� rechtstreekse aanraking met een niet of
slecht geïsoleerde elektrische geleider� rechtstreekse aanraking met twee elektrische
geleiders met verschillende spanning� onrechtstreekse aanraking: door contact met
een toestel waarvan de behuizing door een defect onder spanning komt te staan
Elektrocutie
� preventie� raak nooit een ongeïsoleerd snoer aan of een
snoer waarvan de isolatie is beschadigd� schakel steeds de elektriciteit uit als je bvb.
een lamp vervangt� koppel defecte toestellen los van het
elektriciteitsnet� reinig elektrische toestellen nooit met natte of
vochtige doeken� vermijd het gebruik van
elektrische toestellen in bad
Elektrocutie
� symptomen� tijdelijke tintelingen� spierkrampen en –letsels� breuken door hevige spiercontracties� verwondingen door de val� stoornissen aan het zenuwstelsel (mogelijk
bewustzijnsverlies)� stoornissen aan het urinestelsel� ernstige uitwendige en/of inwendige
brandwonden� ademhalingsstilstand� hartritmestoornissen / hartstilstand
Elektrocutie
� handelen� respecteer de algemene benadering van een
noodsituatie � zorg in het bijzonder voor veiligheid
� raak nooit een slachtoffer aan dat nog verbonden is met een elektrische stroombron
� schakel de elektriciteit uit of zorg voor een onderbreking van de stroom door de stekker uit het stopcontact te halen
� verleen EHBO in functie van de verwondingen� respecteer de prioriteitenlijst � controleer geregeld de vitale functies
Verdrinking
� wat � toestand van zuurstoftekort
�door vocht in de longen (natte verdrinking) �door het instinctief afsluiten van het
strottenhoofd bij onderdompeling in een vloeistof (duikreflex)
Verdrinking
� mogelijke oorzaken� uitputting tijdens zwemmen in rivier� onderkoeling� hartaanval� bij het duiken met het hoofd op de rotsen
vallen�Black-out bij scuba-duikers.� hydrocutie: een hevige reactie bij contact met
water waardoor een plotse hartstilstand optreedt.
Verdrinking
� mogelijke symptomen� S.O. doet verwoede pogingen om boven water te
blijven maar gaat regelmatig onder� de drenkeling ligt roerloos in het water
� handelen� redden van een drenkeling moet door ervaren
zwemmers worden gedaan
� gooi een drenkeling die nog bij bewustzijn is iets drijvends toe
� Als het slachtoffer niet meer bij bewustzijn is, zwem er naar toe en hou het hoofd boven water
Verdrinking
� eens het S.O. aan de kant is:� controleer de vitale functies� start indien nodig CPR� verlies geen tijd met het proberen
leegmaken van de longen� als het slachtoffer normaal ademt
� leg S.O. in veiligheidshouding
� voorkom dat het verder afkoelt
� elke drenkeling moet naar het ziekenhuis worden gebracht
Hydrocutie
� wat� reactie op het contact van het lichaam met
koud water� kan leiden tot bewustzijnsverlies en tot
verdrinking � oorzaken
� een frisse duik na een zonnebad� een te koud bad of een te koude douche� een intensieve sportieve inspanning voor het
baden� rijkelijke maaltijd voor het baden� allergie tegen koud zeewater
Hydrocutie
� mogelijke symptomen� duizeligheid�S.O. heeft het gevoel flauw te gaan vallen� huiduitslag en jeuk� vermoeidheid en plotse slaperigheid� benauwdheid� rillingen en klappertanden
Hydrocutie
� handelen� controleer en vrijwaar de vitale functies� reanimeer indien nodig� bewust S.O. kan je geleidelijk opwarmen
� preventie� ga niet in het water na een maaltijd � blijf niet lang in de zon vooraleer je gaat
baden, vooral bij watertemperatuur lager dan 18°
� blijf niet langer dan 15 minuten in het water bij het eerste bad
� ga altijd geleidelijk aan het water in
Vergiftiging
� wat� gevolg van het contact met een schadelijke
stof � stof kan op verschillende manieren in het
lichaam terechtkomen � veroorzaakt ongewenste effecten � het menselijk lichaam beschikt over
mechanismen om schadelijke stoffen af te breken en weer uit te scheiden
� In geval van vergiftiging: ontoereikende mechanismen
Vergiftiging
� manieren van vergiftiging via� de spijsvertering� de luchtwegen� de huid en de slijmvliezen � injecties in de bloedsomloop
� mogelijke oorzaken� blootstelling aan giftige producten door
ongevallen of ondeskundig gebruik� beten van sommige slangen of insecten� inname door inhalatie of injectie� drinken van vloeistoffen
Vergiftiging
� mogelijke symptomen� bewustzijnsstoornissen� ademhalingsmoeilijkheden� abnormale polsslag�wijde of nauwe pupillen� bleke, blauwe, klamme huid� braken of braakneigingen� buikkrampen� stuipen� prikplaatsen van injectienaalden� dalende lichaamstemperatuur
Vergiftiging
� handelen� respecteer de prioriteiten van de benadering
van een noodsituatie � schenk aandacht aan je eigen veiligheid� zoek de oorzaak van de vergiftiging
� zoek verbanden tussen aanwijzingen voor mogelijke gevaren op de vindplaats van het S.O.
� zoek naar verpakkingen van medicijnen of van chemische producten
� zoek naar bronnen van giftige gassen
Vergiftiging
� handelen�maak een snelle inschatting van de toestand
van het slachtoffer� verwittig de hulpdiensten� zorg voor een vrije ademweg en controleer
regelmatig de vitale functies � geef het slachtoffer een aangepaste houding� stel het slachtoffer gerust en hou het kalm� blijf regelmatig de vitale functies controleren� bij vergiftigingen door de huid
verwijder kledij
Vergiftiging
� info aan hulpdiensten� gaat het om een vaste, vloeibare of vluchtige
stof?� geur van de stof� de merknaam� de maximale ingenomen hoeveelheid � de waarschijnlijke ingenomen hoeveelheid� het tijdstip waarop de vergiftiging gebeurde� de toestand, de leeftijd, het gewicht en de
fysieke gesteldheid van het slachtoffer
Vergiftiging
� specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie!� dek het slachtoffer toe om afkoeling te
vermijden� hou eventueel braaksel bij voor ontleding in
het ziekenhuis� blijf de vitale functies controleren
Vergiftiging
� specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering met bijtende stoffen� vermijd dat het slachtoffer gaat
braken� let op:
�petroleumproducten verdampen snel�gevolg: kan longontsteking
veroorzaken door inademing van dampen
Vergiftiging
� specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering met niet bijtende producten� inname van medicijnen, planten,
paddestoelen � zo snel mogelijk laten braken
� behalve� stoornissen in de vitale functies�neiging tot stuipen�S.O. dat recent een hartinfarct heeft gehad�geen drinken geven
Vergiftiging
� voedselvergiftiging� voedselvergiftiging is de term die in de
volksmond wordt gebruikt voor:� voedselbesmetting: bacteriën in het voedsel� voedselallergie: overgevoeligheid op een
product dat op zichzelf niet giftig is� voedselvergiftiging: tijdens de fabricage van
het voedsel is een giftig bestanddeel in het voedsel geslopen
Vergiftiging
� mogelijke symptomen� huiduitslag� onwel zijn� gezwollen huid (aan gezicht of het hele
lichaam)� shock
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie!� zorg voor de identificatie van de mogelijke
vergiftigingsbron� dien medicinale houtskool toe
Vergiftiging
� vergiftiging via inademing� wat
� prikkeling en beschadiging van de slijmvliezen van de ademweg en de longen
� kan via de longen in de bloedbaan terechtkomen
� kan leiden tot bewustzijnsstoornissen en zelfs tot ademhalings- en circulatiestilstand
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie!� breng het slachtoffer onmiddellijk in frisse
lucht� dek het slachtoffer toe� let op bij giftige stoffen die via de huid worden
opgenomen� blijf de vitale functies controleren
Vergiftiging
� koolstofdioxide� kleurloos en reukloos gas� koolzuur wordt veel gebruikt in frisdranken� kooldioxide komt veel voor in bezinkputten,
gistingskelders, voedersilo’s, waterputten, rook
� eigenschappen� zwaarder dan lucht � vormt een onzichtbare en afgebakende laag
boven de aanwezige luchtlaag
Vergiftiging
� mogelijke symptomen koolstofdioxide� na 3 tot 5 min verstikkingskramp
� handelen� de ruimte kan alleen betreden
worden met ademhalingstoestel� het slachtoffer moet zo snel mogelijk
geëvacueerd worden� reanimatie indien nodig
Vergiftiging
� koolmonoxide (C.O.)� ontstaat door onvolledige verbranding � koolmonoxide is kleurloos en reukloos,
explosief en bijzonder giftig�CO intoxicatie leidt tot zuurstoftekort
� ernst van de CO intoxicatie is afhankelijk van�CO concentratie� de verblijfsduur in de met CO gevulde ruimte� geleverde inspanningen� persoonlijke weerstand
Vergiftiging
� een CO intoxicatie verloop als volgt:� hoofdpijn en misselijkheid tot knellende hoofdpijn� spierzwakte, lusteloosheid� duizeligheid, vermoeidheid� gestoord gezichtsvermogen� ademhalingsonderdrukking� bewusteloosheid� aanvankelijk normale gelaatskleur� ernstige ademhalingsstilstand� roze gelaatskleur� ademhalingsstilstand� hartstilstand
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� sluit gasleidingen af� schakel geen elektriciteit aan of uit� haal verschillende malen diep adem alvorens
het lokaal te betreden� adem zo oppervlakkig en zo weinig mogelijk � verlucht de ruimte (open of breek ramen)� neem, indien mogelijk, de oorzaak weg � zorg voor de veiligheid van het S.O. en
evacueer het
Vergiftiging
� vergiftiging door prikkelde gassen� oplosbaar in water (bijvoorbeeld chloor,
ammoniak)� prikkelen slijmvliezen van ogen, neus, keel � gevaar: oppervlakkige maar aanhoudende
stoornis van de ademhalingsfunctie door prikkelhoest
� niet oplosbaar in water (bijvoorbeeld fosgeen)� soms weinig prikkelingsverschijnselen bij
dosissen die toch gevaarlijk kunnen zijn� gevaar: het gevoel van irritatie bij lage
dosissen ontbreekt
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� haal het slachtoffer uit de gevarenzone en
breng het in frisse lucht� verwijder de kleren van het slachtoffer� help het slachtoffer douchen en gebruik
eventueel een oogdouche� laat het slachtoffer geen inspanningen doen� absolute rust ook bij herstel van de toestand
(4 tot 8 uur)� laat het slachtoffer niet roken
Vergiftiging
� vergiftiging via de huid� bepaalde stoffen kunnen doorheen de huid
worden opgenomen en zo in de bloedbaan terechtkomen
� kan spierverlammingen veroorzaken waardoor ernstige ademhalingsproblemen ontstaan
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� spoel overvloedig met water� kleed het slachtoffer tijdens het spoelen uit� zorg ervoor dat je zelf niet met het product in
contact komt�wrijf nooit hard op de huid of breng er zeker
zelf geen producten op aan� blijf de vitale functies controleren in
afwachting van de komst van de hulpdiensten
Vergiftiging
� vergiftiging door inspuiting� giftige producten die met een injectienaald
rechtstreeks in de bloedbaan worden geïnjecteerd
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� leg het slachtoffer neer� leg ijs op de injectieplaats� probeer het slachtoffer te kalmeren� blijf de vitale functies controleren
Vergiftiging
� vergiftiging door giftige stoffen langs de huid� de reactie van de huid op toxische producten is
afhankelijk van:� de aard en concentratie van het product op
de huid� duur van het contact� temperatuur en aard van het contact (bvb.
onder druk)� toestand van de opperhuid (leeftijd,
voorgaande beschadigingen)� kwaliteit van het afweersysteem
Vergiftiging
� handelen� spoel minimaal 20 minuten� verwijder kledij� zorg dat je zelf niet met het product in contact
komt!�wrijf nooit hard op de huid en breng er nooit
een ander product op aan� als het product in de ogen terecht is gekomen:
� gebruik oogdouche gedurende 15 minuten� spoel het oog zodanig dat het spoelwater niet
in het andere oog terecht komt
Vergiftiging
� overgevoeligheidsreacties� het lichaam probeert binnengedrongen
allergenen onschadelijk te maken� overgevoeligheidsreactie: het lichaam dat op
een buitensporige manier reageert
Vergiftiging
� mogelijke symptomen� algemeen gevoel van onwel zijn�mogelijk een snelle achteruitgang van de
vitale functies� verspreide huidreactie (mogelijk over het hele
lichaam)� zwelling van gezicht en oogleden� ademhalingsmoeilijkheden�warm aanvoelende huid� snelle polsslag�misselijkheid, braken, diarree
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� let op symptomen die naar shock verwijzen� blijf de vitale functies controleren
Evacuatie
Als je niet snel professionele hulpverleners bereiken
� Weeg af of de toestand van het S.O. toelaat � te wachten tot professionele hulpverleners
verwittigd kunnen worden en ter plaatse kunnen komen
of� zelf het S.O. te evacueren en transporteren
Evacuatie
� algemene regel: S.O. wordt niet verplaatst� hulp bieden bij het verplaatsen� mogelijke situaties:
� lichtgewond S.O. verplaatsen om spoelen van brandwonden mogelijk te maken
�S.O. met verstuikte enkel op wandeling verplaatsen
� zonder kwetsuren erger te maken
Evacuatie
� ondersteunen van S.O. met één hulpverlener� neem plaats naast S.O., aan gezonde zijde� plaats je ene hand rond de rug van het S.O. � leg arm van S.O. over je schouder en neem
de pols vast� plaats je bekken tegen het bekken van S.O.� tijdens het stappen ondersteun je het S.O.
Evacuatie
� ondersteunen van S.O. met twee hulpverleners�S.O. neemt plaats tussen de twee
hulpverleners�S.O. legt de armen om de schouders van de
hulpverleners� de helpers nemen de arm vast, hun andere
arm leggen ze om het S.O.
� opmerking: beide methoden zijn het best indien de hulpverlener(s) en het slachtoffer ongeveer even groot zijn
Evacuatie
� geïmproviseerde stoel� twee hulpverleners � neem elkaar bij dezelfde pols (beide linker-
of beide rechterpols)� buig beide door de benen, zodat het S.O. kan
zitten op de greep�S.O. legt de armen over de schouders van de
hulpverleners� één hulpverlener kan met de vrije arm de rug
ondersteunen� de andere hulpverlener kan eventueel
het gekwetste lidmaat ondersteunen