66

{MÌo nmhm. i, im, ir ¶m Ajam§Zr eodQ> hmoUmè¶m {MÌm§Mr …cart.ebalbharati.in/BalBooks/pdfs/501020020.pdf · 2019-12-21 · इयत्ता पताचवी - मरताठी

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

{MÌo nmhm. i, im, ir ¶m Ajam§Zr eodQ> hmoUmè¶m {MÌm§Mr Zmdo {bhm.

CXm., Zi, H$mim, H$ir,

Vwåhr {b{hbobo eãX n¥îR> H«$. 4 darb Mm¡H$Q>tVrb Ajam§À¶m H«$‘mZo {bhm.

{ejH$m§gmR>r … {dXçm϶mªZm i, im, ir ¶m AjamZo eodQ> hmoUmao AmUIr eãX {dMmamdo. {dXçm϶mªZm {MÌo AmoiIʶmg gm§Jmdo. ˶m§Mr Zmdo dhrV {bhm¶bm gm§Jmdo.

B`ËVm nmMdr

_amR>r

gwb^^maVr(qhXr d B§J«Or ‘mܶ‘m§À¶m emim§gmR>r.)

emgZ ‘§Owar H«$‘m§H$ … àm{eg§/2014-15/h/^mfm/_§Owar/S>-505/727/{XZm§H$ … 23/2/2015

{dXçm϶m©Mo Zmd …

emioMo Zmd …

B¶ËVm … VwH$S>r …

nËVm …

‘hmamîQ´> amÁ¶ nmR>çnwñVH$ {Z{‘©Vr d Aä¶mgH«$‘ g§emoYZ ‘§S>i, nwUo.

आप�या �माट�फोनवरील DIKSHA APP द वार पा�प�तका�या पिह�या प�ावरील Q. R. Code द वार िडिजटल पा�प�तक व ��यक पाठाम�य असल�या Q. R. Code द वार �या पाठासबिधत अ�ययन अ�यापनासाठी उपय� �क�ा�य सािह�य उपल�ध होईल.

‘amR>r ^mfm g{‘VrBaJm|S>m nmQ>rb

’$mXa ’«$mpÝgg {X{~«Q>mo

dmhê$ gmoZdUo

àm. àkm X¶m ndma

S>m°. gw^mf gmdaH$a

{H$emoa XaH$

g{dVm A{Zb dm`i

àW‘md¥ËVr … 2015 Mm¡Wo nwZ‘w©ÐU … 2019

© ‘hmamîQ´> amÁ` nmR>çnwñVH$ {Z{_©Vr d Aä`mgH«$_ g§emoYZ _§S>i, nwUo - 411004.¶m nwñVH$mMo gd© h³H$ ‘hmamîQ´> amÁ¶ nmR>çnwñVH$ {Z{‘©Vr d Aä¶mgH«$‘ g§emoYZ ‘§S>imH$S>o amhVrb. ¶m nwñVH$mVrb H$moUVmhr mJ g§MmbH$, ‘hmamîQ´> amÁ¶ nmR>çnwñVH$ {Z{‘©Vr d Aä¶mgH«$‘ g§emoYZ ‘§S>i ¶m§À¶m boIr nadmZJr{edm¶ CX²Y¥V H$aVm ¶oUma Zmhr.

g§¶moOZ … g{dVm A{Zb dm`i

{deofm{YH$mar, ‘amR>r

CfmXodr àVmn Xoe‘wI

{df¶ ghm¶H$, ‘amR>r

{MÌH$ma … amO|Ð {JaYmar

‘wIn¥îR> … amO|Ð {JaYmar

AjaOwiUr … ^mfm {d^mJ,

nmR>çnwñVH$ ‘§S>i, nwUo.

{Z{‘©Vr … gpÀMXmZ§X Am’$io

‘w»¶ {Z{‘©Vr A{YH$mar

g§Xrn AmOJm§dH$a

{Z{‘©Vr A{YH$mar

H$mJX … 70 Or.Eg.E‘. H«$s_dmoìh

‘wÐUmXoe …N/PB/2019-20/

‘wÐH$ …M/s

har J§JmYa Zmabmdmaàm. gO}amd aUIm§~ lr‘Vr aoUy Xm§S>oH$aàm. O¶d§V nmQ>rb S>m°. amo{hUr Jm¶H$dmS>S>m°. ‘§Xm Zm§XÿaH$a

_amR>r ^mfm g{_Vr - H$m`©JQ>

àm. S>m°. {g{g{b¶m H$mìhm©bmo àm. S>m°. gwZrVm gwioH$a àmMm¶© S>m°. JmoqdX Jm¶H$sS>m°. g§Ü¶m ndmalrH$m§V Mm¡JwbonX²‘mH$a Hw$bH$Uu

{edm H$m§~ioZrboe {Z‘H$aEH$ZmW AmìhmSAVwb Hw$bH$UudoÀ¶m ê$ܶm Jm{dV

nwUo{XZm§H$ … 5 ‘mM© 2015

^maVr` gm¡a 14 ’$mëJwZ, 1936

परसतावनता‘hmamîQ´> emgZmZo gZ 2009 ‘ܶo amÁ¶mVrb B§J«Or ‘mܶ‘m§À¶m emim§gh gd©

A‘amR>r ‘mܶ‘m§À¶m emim§‘ܶo B¶ËVm n{hbrnmgyZ ‘amR>r hm {df¶ A{Zdm¶© H$aʶmMm YmoaUmË‘H$ {ZU©¶ KoVbm. ¶mM YmoaUmZwgma,"àmW{‘H$ {ejU Aä¶mgH«$‘ 2012' ‘ܶo B¶ËVm n{hbrnmgyZ qhXr d B§J«Or ‘mܶ‘m§À¶m emim§gmR>r ‘amR>r (X²{dVr¶ ^mfm) Aä¶mgH«$‘ V`ma H$aʶmV Ambm Amho. ¶m Aä¶mgH«$‘mda AmYm[aV B¶ËVm nmMdrMo "‘amR>r gwb^^maVr' ho nmR>çnwñVH$ V¶ma H$aʶmV Ambo Amho. ho nmR>çnwñVH$ Amnë¶m hmVr XoVmZm AmZ§X dmQ>Vmo.

‘amR>r hm {df¶ A{Zdm¶© Ho$ë¶m‘wio B¶ËVm n{hbrnmgyZ ‘amR>r {df`mMr AmoiI {dXçm϶mªZm Pmbr Amho. B¶ËVm Mm¡Wrn¶ªV ldU, ^mfU-g§^mfU, dmMZ d boIZ hr ^m{fH$ H$m¡eë¶o {dXçm϶mªZr AmË‘gmV Ho$br AmhoV. hrM ^m{fH$ H$m¡eë¶o A{YH$m{YH$ {dH${gV hmoʶmgmR>r {dXçm϶mªÀ¶m ^md{dídmVrb JmUr, H${dVm, {MÌH$Wm, JmoîQ>r, AZw^d, eãXH$moS>r, {dZmoX, gyMZm, {MÌg§Xoe {Xbo AmhoV. àH$Q> dmMZ, ‘yH$dmMZ, AZwboIZ d lwVboIZ ¶m§gmR>r nmR>m§Imbr gyMZm {Xë¶m AmhoV. nmR>m§{edm¶ doJio CVmao nyaH$ dmMZmgmR>r {Xbo AmhoV. Ajam§nmgyZ eãX ~ZdUo d ˶m§Mr H$mS>} V¶ma H$aUo, ZmX‘¶ eãX, ^m{fH$ Ioi, EH$m eãXmnmgyZ AZoH$ eãX V¶ma H$aUo, n[a{MV Pmboë¶m eãXm§Mm AWmªgh eãXg§J«h V¶ma H$aUo ¶m ~m~r nmR>çnwñVH$mV {Xboë¶m AmhoV. ˶m‘wio {dXçm϶mªÀ¶m eãXg§nËVrV ^a nS>ob. Mma aoKm§V gwboIZ H$go H$amdo ¶mMohr Z‘wZo {Xbobo AmhoV. Zm‘, {H«$¶mnX, {déX²YmWu eãX, {dam‘{MÝho ¶m§Mr AmoiI gmo߶m ^mfoV H$ê$Z {Xbr Amho.

‘amR>r ^mfm g{‘Vr, H$m¶©JQ> gXñ¶ Am{U {MÌH$ma ¶m§À¶m AmñWmnyd©H$ n[al‘m§VyZ ho nwñVH$ V¶ma Pmbo Amho. ho nmR>çnwñVH$ V¶ma H$aVmZm ‘amR>r ^mfm g{‘VrMo Á¶oîR> gXñ¶ lr. BaJm|S>m nmQ>rb ¶m§Zr ‘amR>r ^mfm g{‘VrÀ¶m g^m§Mo AܶjñWmZ ñdrH$mê$Z ‘mobmMo ‘mJ©Xe©Z Ho$bo. ho nwñVH$ OmñVrV OmñV {ZXm}f d XO}Xma ìhmdo, ¶mgmR>r amÁ¶mÀ¶m {d{dY ^mJm§Vrb àmW{‘H$ {ejH$, ^mfmVÁk ¶m§À¶mH$Sy>Z ¶m nwñVH$mMo g‘rjU H$ê$Z KoʶmV Ambo Amho. lr‘Vr C‘m {dgw^mD$ ~mnQ> d lr. {edmOr Vm§~o ¶m {Z‘§{ÌV VÁkm§Mohr ghH$m¶© bm^bo. ˶m gdmªÀ¶m gyMZm d A{^àm¶ ¶m§Mm {dMma H$ê$Z ‘amR>r ^mfm g{‘VrZo nwñVH$mbm A§{V‘ ñdê$n {Xbo Amho.

‘amR>r ^mfm g{‘Vr, H$m¶©JQ> gXñ¶, {Z_§{ÌV VÁk, g§~§{YV g‘rjH$ d {MÌH$ma ¶m gdmªMo ‘§S>i ‘Z…nyd©H$ Am^mar Amho. {dXçmWu, {ejH$ d nmbH$ ¶m nwñVH$mMo ñdmJV H$aVrb, Aer Amem Amho.

(च.रा.बोरकर) सचालक महाराषटरराजयपाठयपसतकनिनममितीव

अभयासकरमसशोधिमडळ,पण.

àH$meH$ {ddoH$ CËV‘ Jmogmdr {Z¶§ÌH$ nmR>çnwñVH$ {Z{‘©Vr ‘§S>i, à^mXodr, ‘w§~B©-25.

इयतता पताचवी - मरताठी सलभभतारी अधययन ननषपती

अधययनता सचवलली शकषनिक परनरियता अधययन ननषपती

सवव नवदतारयताानता (वगळता रपता सकषम मलतासनि) वयकतिक, गटता कतायव करणयताची सधी आनि पररोतसतािन नमळताव यतासताठी -

• विविध विषय, परिसथिती, घटना, अनभि, कथिा, कविता इतयादी ित:चया पदधतीन आवि मिाठी भाषत (तोडी/साकवतक िरपात) सागि, परíन विचािि, वटपि किि, आपल मत दि यासाठीच िाततय वदल जाि.

• गथिालय/िगागात िगिगळा परकािचया कथिा, कविता, अथििा बालसावितय, तिानसाि इति सावितय, जावििात फलक, ितगामानपतर यातील कातरि उपलबध असािीत आवि यािि चचागा किणयाची सधी वदली जािी.

• िगिगळा कथिा, कविता, फलक इतयादीना सदभागानसाि िाचन समजि-समजािि, यासाठी सधी वदलया जावयात.

• ऐकललया, पाविललया, िाचललया गोषी आपलया पदधतीन मिाठी भाषत वलविणयाचया सधी वदलया जावयात.

• आिशयकतनसाि आवि सदभागानसाि मिाठी भाषा समजन घणयाची (निीन शबद/िाकय इतयादी) आवि तयाचा िापि किणयाची सधी वदली जािी.

• एकमकानी सावगतललया गोषी ऐकि, पतकातील गोषी िाचि आवि तयािि आपल मत दि, तयात आपलया विचािाची भि घालन विविध परकाि वलविणयाची सधी वदली जािी.

• आजबाजला घडिाऱया वरिया/घटना विचािात घऊन परíन विचािि, मलाशी चचागा किि, वटपि तयाि किि, मत दि यासािखया सधी उपलबध करन दावया.

• आशयाचया सदभागान िापिलया जािाऱया भाषच बािकाि आवि वनयमबदध माडिी समजन घणयाची आवि तयाचा िापि किणयाची सधी वदली जािी.

• निीन शबद वचतर-शबदकोश/शबदकोश यातन पािणयाची सधी उपलबध करन वदली जािी.

• इति विषय, वयिसाय, कला इतयादीमधय (उदा. गवित, विजान, सामावजक अधययन, नतयकला इतयादी) यिाि शबद समजि आवि तयाचा सदभागानसाि िापि किणयाची सधी वदली जािी.

• पाठयपतक आवि तयाचयाशी सबवधत इति सावितयात आललया नसवगगाक, सामावजक आवि इति सिदनशील मद दाना समजन घऊन तयािि चचागा किणयाची सधी वदली जािी.

अधययनतारथी -

05.16.01 ऐकललया, िाचललया सावितयातील (विनोदी, सािसी, सामावजक विषयाििील कथिा, कविता इतयादी) विषय, घटना, वचतर, पातर ि शीषगाक याबाबत चचागा कितात, àíZ विचाितात, आपल मत दतात, तकक कितात ि वनषकषगा काढतात.

05.16.02 आपलया परिसिात घडिाि परसग, घटना इतयादीच सकम वनिीकषि कितात. तयािि तोडी परवतवरिया वयकत कितात, àíZ विचाितात.

05.16.03 भाषचया सकम वनिीकषिातन ित:ची मौसिक भाषा तयाि कितात.

05.16.04 विविध परकािचया सावितयातील (उदा. ितगामानपतर, बालसावितय, पोटि इतयादीमधील) सिदनशील मद दािि आपल मत/विचाि वयकत कितात. उदा. ‘मिषषी विठठल िामजी वशद’ िा पाठ िाचन मल मिितात, ‘आमिी निमीच इतिाना मदत कितो.’

05.16.05 वभनन परिसथिती आवि उदशासाठी (फलकाििील सचना, कायगाअििाल, माविती वमळिणयासाठी) िाचतात.

05.16.06 आपलया पाठयपतकाचया आधाि इति सावितय (ितगामानपतर, बालसावितय, मोठ फलक इतयादी) समजन घऊन िाचन कितात, तयाविषयी बोलतात.

05.16.07 अपरिवचत शबदाच अथिगा शबदकोशामधन शोधतात.05.16.08 भाषतील बािकाि, वनयम इतयादीचा विचाि करन

ित:ची भाषा तयाि कितात आवि तयाचा आपलया लिनात/बल वलपीत समािश कितात.

05.16.09 भाषचया वयाकििाच विविध घटक (उदा. वििामवचनि, वरियापद, वलग, िचन) ओळितात ि तयाचा िापि करन लिन कितात.

05.16.10 वभनन उदशासाठी लिन किताना वििामवचनिाचा (उदा. पिगावििाम, िलपवििाम, àíZवचनि) जािीिपिगाक ि योगय िापि कितात.

05.16.11 तिानसाि इति विषय, वयिसाय, कला इतयादीमधय (गवित, विजान, सामावजक अधययन, नतयकला इतयादीमधय) यिाऱया शबदाचा अथिगा समजन घऊन लिनात सदभागानसाि योगय िापि कितात.

05.16.12 आपलया परिसिात घडिाऱया घटनाच बािकाईन वनिीकषि करन तयाबाबत तोडी िरपात परवतवरिया वयकत कितात.

05.16.13 पाठयपतक आवि इति लिनपरकािातील सिदनशील विषयािि तोडी िरपात अवभवयकत िोतात.

05.16.14 आपलया कलपनन कथिा, कविता, पतर कथिन कितात.

AZwH«$_{UH$m

A.H«$. nmR>mMo Zmd n¥.H«$. A.H«$. nmR>mMo Zmd n¥.H«$.

1. ZmM ao ‘moam (JmUo) 1- J. {X. ‘mS>JyiH$a

2. hËVrMo MmVw¶© ({MÌH$Wm) 2

3. Ioiy¶m eãXm§er 4

4. hr {ngo H$moUmMr? 5

5. S>amd S>amd! (H${dVm) 7- J. h. nmQ>rb

6. EoHy$¶m. Ioiy¶m. 9

7. IoiV IoiV dmMy¶m! 10

8. H$moUmnmgyZ H$m¶ ¿¶mdo? (H${dVm) 11- {Zb‘ ‘mUJmdo

9. qgh Am{U ~oSy>H$ ({MÌH$Wm) 12- ‘wHw§$X VidbH$a

10. ~¡bnmoim (H${dVm) 14- Ym|S>ram‘qgh amOnyV

11. B§YZ~MV 16

12. ~mobmdo H$go? 18

13. AZw^d - 1 21

14. {MÌg§Xoe 24

15. ZXrMo JmUo (H${dVm) 25- {d. ‘. Hw$bH$Uu

16. ‘r ZXr ~mobVo... 27

17. Am‘Mr ghb 30

18. n¡em§Mo ì¶dhma 32

19. AZw^d - 2> 34

20. J‘VrXma nÌ 36

21. N>moQ>ogo ~hrU^mD$ (H${dVm) 38- dg§V ~mnQ>

22. dmMy¶m. {bhÿ¶m. 39

23. àm‘m{UH$ BñÌrdmbm 41

24. EoH$m. nmhm. H$am. 44

25. ‘mbVrMr MVwamB© 46

26. nV§J (H${dVm) 49- A. km. nwam{UH$

27. ‘hfu {dR²>R>b am‘Or qeXo 51- S>m°. {^. Zm. XhmVm|S>o

28. ’w$bnmIê$ Am{U ‘Y‘mer 53- ~mi JmS>Jri

1

1. ZmM ao ‘moam

{ejH$m§gmR>r … JmUo VmbmgwamV, gm{^Z` åhUyZ XmIdmdo. e³¶ Agë¶mg ¶m JmʶmMr Üd{Z’$sV EoH$dmdr. JmʶmMr EH$-EH$ Amoi åhUmdr d {dXçm϶mªH$Sy>Z åhUyZ ¿¶mdr. Z§Va ñdV…~amo~a, JQ>mV VgoM d¡¶p³VH$ar˶m JmUo VmbmgwamV åhUʶmg gm§Jmdo.

ZmM ao ‘moam, Am§ã¶mÀ¶m dZmVZmM ao ‘moam ZmM!

T>Jm§er dmam Pw§Obm aoH$mim H$mim H$mnyg qnObm aoAmVm VwPr nmirdrO XoVo Q>mir’w$bd {ngmam ZmM && 1 &&

Pa Pa Yma Pabr ao PmS>m§Mr {^Obr Babr ao nmdgmV ÝhmD$H$mhrVar JmD$ H$ê$Z nwH$mam ZmM && 2 &&

W|~ W|~ ViçmV ZmMVr ao Q>n²Q>n² nmZmV dmOVr aonmdgmÀ¶m aoKmVIoi Ioiy XmoKm§V{Ziçm gm¢JS>çm ZmM && 3 &&

nmdgmMr [a‘{P‘ Wm§~br ao VwPr ‘mPr OmoS>r O‘br ao Am^mimV N>mZ N>mZ gmV a§Jr H$‘mZ H$‘mZrImbr ˶m ZmM && 4 &&

- J. {X. ‘mS>JyiH$a

EoH$m. åhUm.

2

2. hËVrMo MmVw¶©

nmhm. EoH$m. dmMm.

‘wbo ’w$Q>~m°b ggo IS²>S>m ’$ir hËVr nmhm. gm§Jm.

à. 1. gwédmVrbm {Xboë¶m {MÌm§Imbrb Zmdo gm§Jm.

à. 2. à˶oH$ {MÌmV H$m¶ H$m¶ {XgVo Vo gm§Jm.

1

2

3

5

6

4

ñdmܶm¶

3

à. 3. {MÌo nmhm. H$moU Vo gm§Jm. (A) IS²>S>çmVrb \w$Q>~m°b H$mT>Ê`mgmR>r à¶ËZ H$aUmao.(Am) gem§Zm ‘XV H$aUmam.

à. 4. JmoîQ>rV eodQ>r H$m¶ Pmbo Agob Vo H$ënZm H$ê$Z gm§Jm d [aH$må¶m Mm¡H$Q>rV {MÌ H$mT>m.à. 5. gd© {MÌo nmhm d JmoîQ> gm§Jm.à. 6. K, R>, W, n ¶m Ajam§nmgyZ {MÌo V¶ma Ho$br AmhoV. Ë`m§Mo {ZarjU H$am. m§gma»`m BVa Ajam§nmgyZ

Vwåhm§bmhr doJir {MÌo H$mT>Vm ¶oVrb. H$ënZm H$am Am{U {MÌo H$mT>m.

do

J

im

~ im

J

a

V a

gm

‘m

Z

H$ Z

Am

H$m

e

à e

H$

S>

H$

^ H$

dm

Q>m>

Um

’w$ Um

’$m

Q>>

Ho$

Vw Ho$

‘m§

O

a

Jm a

eãX AmoiIm d H$mS>mªda {bhm.

{ejH$m§gmR>r … darbà‘mUo Ajam§nmgyZ eãX V¶ma H$aʶmMm Ioi ¿¶mdm. eodQ>Mo Aja gmaIo AgUmao eãX,CXm., "Um' - dmQ>mUm, ’w$Q>mUm, e|JXmUm. Aem àH$maMo eãXIoi KoD$Z {dXçm϶mªMr eãXg§nËVr dmT>dmdr. Vo eãX {dXçm϶mªH$Sy>Z dhrda {bhÿZ ¿¶mdo.

4

3. Ioiy¶m eãXm§er

dmMm. gm§Jm. qOH$m.

gwédmV

eodQ>

Vwåhr

qOH$bm

V!

H$ I J K e f g

A§ M d h

Am¡ N> b j

Amo O a

Eo P> ¶

E Q>> ‘

D$ R>> ^

C S>> ~

B© T> ’$

B V n

A Am W X Y Z

k

{ejH$m§gmR>r … Ioi H$gm Ioimdm ho {dXçm϶mªZm gm§Jmdo. "A' ¶m Mm¡H$moZmnmgyZ gwédmV H$amdr. H°$a‘Mr EH$ gm|JQ>r ¿¶mdr. {VÀ¶m EH$m ~mOybm bmb d Xþgè¶m ~mOybm {hadm a§J Xçmdm. IoiVmZm gm|JQ>rMr bmb a§JmMr ~mOy nS>br, Va EH$ Ka nwT>o Omdo. gm|JQ>rMr {haì¶m a§JmMr ~mOy nS>br, Va XmoZ Kao nwT>o Omdo. à˶oH$ KamV EH$ Aja {b{hbo Amho. Á¶m KamV Vw‘Mr gm|JQ>r Agob, ˶m KamVrb Aja dmMmdo. ˶m AjamMm eãX gm§Jmdm. (eãX gm§JʶmgmR>r CXmhaUmXmIb H$mhr {MÌo {Xbobr AmhoV.) gm|JQ>rMr bmb a§JmMr ~mOy nS>ë¶mg XmoZ eãX gm§Jmdo. gm|JQ>rÀ¶m {haì¶m a§JmMr ~mOy nS>ë¶mg EH$ eãX gm§Jmdm. Á¶m IoimSy>bm eãX gm§JVm ¶oUma Zmhr, ˶mMr g§Yr OmB©b. Omo gdmªV AmYr "k' Ajamda nmohMob Vmo qOHo$b. hm Ioi JQ>mJQ>m§V ¿¶mdm. à˶oH$ JQ>mbm EH$-EH$ gm|JQ>r Xçmdr. {dXçm϶mªZm nwñVH$mVrb ho n¥îR> CKSy>Z Ioiʶmg gm§Jmdo.(F$, A…, U, i, A°, Am° hr Ajao KoVbobr ZmhrV. A…, U, i hçm Ajam§nmgyZ gwê$ hmoUmao eãX ‘amR>r ^mfoV ZmhrV, VgoM F$ ¶m AjamnmgyZ WmoS>oM eãX V¶ma hmoVmV, åhUyZ daÀ¶m IoimV hr Ajao KoVbobr ZmhrV.)

5

hr {ng§ VwPr AmhoV H$m?''

4. hr {ngo H$moUmMr?

dmMm.

{‘ZyMo Ka eoVmV hmoVo. Vr IoiVm IoiVm KamnmgyZ Iyn Xÿa Ambr. {Vbm XmoZ {ngo {Xgbr. {VZo Vr {ngo CMbbr. {Vbm Vr {ngo Iyn AmdS>br.

{Vbm dmQ>oV EH$ H$m|~S>r {Xgbr. {‘Zyybm dmQ>bo, hr {ngo Z³H$sM H$m|~S>rMr AgUma, åhUyZ {VZo H$m|~S>rbm {dMmabo, ""H$m|~S>rVmB©, H$m|~S>rVmB©

H$m|~S>rZo {ngm§H$S>o {ZaIyZ nm{hbo. ""Zmhr J§ ~mB©, hr {ng§ ‘mPr ZmhrV,'' Ago åhUyZ H$m|~S>r IwamS>çmV OmD$Z ~gbr.

"H$moUmMr AmhoV ~a§ hr {ng§?' Ago åhUV {‘Zy EH$m PmS>mOdi Ambr. {Vbm PmS>mda nm§T>è¶m-

H$aS>çm a§JmMo EH$ H$~wVa {Xgbo. ˶mbm nmhÿZ {‘Zybm dmQ>bo, "¶mMr Va ZmhrV hr {ng§?' {VZo H$~wVambm {dMmabo, ""H$~wVaXmXm, H$~wVaXmXm hr {ng§ VwPr AmhoV H$m?'' H$~wVa åhUmbo, ""Zmhr J§ ~mB©, hr {ng§ ‘mPr ZmhrV.''

"H$moUmMr AmhoV ~a§ hr {ng§?' ¶m {dMmamV {‘Zy nwT>o {ZKmbr. g‘moê$Z Amnbm {ngmam gmdaV ‘moa ¶oV hmoVm.

˶mMr EoQ>Xma Mmb Am{U a§Jr~oa§Jr bm§~gS>H$ {ngmam Iyn ‘mohH$ {XgV hmoVm. {VZo Amnë¶m hmVmVrb {ngo {ZaIyZ ~{KVbr. hr {ngo Z³H$sM ‘moamMr ZmhrV, ho {Vbm OmUdbo. Varhr {VZo ‘moambm {dMmabo, ""Aao ‘moam, hr {ng§ H$moUmMr AmhoV, ho Vwbm ‘mhrV Amho H$m?'' ‘moamZo {ngm§Mo {ZarjU Ho$bo. Vmo åhUmbm, ""hr Va ~XH$mMr AmhoV.''

{‘Zybm Iyn AmZ§X Pmbm. {VZo ‘moambm {dMmabo, ""‘bm ~XH$ H$moR>o ^oQ>ob?'' ‘moamZo ~XH$mMm nËVm gm§{JVbm. ˶mMo Am^ma ‘mZyZ {‘Zy niVM ZXrda Ambr. ZXr{H$Zmar XmQ> PmS>r hmoVr. {VZo ~XH$mbm hmH$ ‘mabr.

~XH$ PmS>rVyZ ~mhoa Ambo. {‘ZyZo ˶mÀ¶mg‘moa hmVmVrb {ngo Yabr Am{U ˶mbm åhUmbr, ""hr VwPr {ng§ ‘bm gmnS>br AmhoV. ‘r Vwbm emoYV hmoVo. hr Ko VwPr {ng§.''

6

{ejH$m§gmR>r … {b{hVmZm "{ngo' Ago {b{hVmV. ~mobVmZm "{ng§' Agm Cƒma H$aVmV, ho {dXçm϶mªÀ¶m bjmV AmUyZ Xçmdo. "{ng§' Am{U "{ngo' hr EH$mM eãXmMr XmoZ ê$no AmhoV. o Aem ‘mÌoEodOr § ho {MÝh dmnabo OmVo. ˶m doir ¶m {MÝhmMm Cƒma AZwñdmamgmaIm H$ê$ Z¶o. {dXçm϶mªH$Sy>Z nmR>mMo àH$Q> dmMZ H$ê$Z ¿¶mdo. H$moU˶mhr EH$m n[aÀN>oXmMo lwVboIZ H$ê$Z ¿¶mdo.

~XH$mbm {‘ZyMo H$m¡VwH$ dmQ>bo. ~XH$ {‘Zybm åhUmbo, ""{‘Zy, Vy ‘mPr {ng§ XoʶmgmR>r BV³¶m Xÿa Ambrg, åhUyZ hr {ng§ Vw¶mOdiM R>od. EH$Xm {ng§ JiyZ nS>br, H$s Vr nwÝhm OmoS>br OmV ZmhrV. Vwbm AerM doJdoJir {ng§ gmnS>br Va Vr Vy gm§ miyZ R>od.''

{‘Zy AmZ§XmZo Kar Ambr. {VZo ~XH$mZo {Xbobr {ngo Amnë¶m dhrV R>odbr.

eãXmW© … Xÿa - bm§~. {ZaIyZ nmhUo - bjnyd©H$ nmhUo. _mohH$ - gw§Xa.

ñdmܶm¶à. 1. CËVao gm§Jm.

(A) {‘ZyMo Ka H$moR>o hmoVo?(Am) {‘Zy H$moUmH$moUmbm ^oQ>br?(B) {‘Zybm ~XH$mMm nËVm H$moUr gm§{JVbm?(B©) {ngo H$moUmMr hmoVr?(C) ~XH$mZo {‘Zybm H$m¶ gm§{JVbo?

à. 2. [aH$må¶m OmJr OwiUmè¶m ¶mo½¶ n¶m©¶mnwT>o "' Aer IyU H$am. {ngo gmnS>ë¶mda {‘Zybm....(A) {ngo H$moUmMr AmhoV, ho ‘mhrV H$ê$Z ¿¶m¶Mo hmoVo.(Am) {ngo Kar ݶm¶Mr hmoVr.

à. 3. OmoS>çm Owidm. "A' JQ> "~' JQ> (1) ~XH$ (A) PmS>(2) H$m|~S>r (Am) ZXr(3) H$~wVa (B) IwamS>o

à. 4. CXmhaUo dmMm. ˶mà‘mUo {bhm. CXmhaUo - Ka - KamnmgyZ Jmd -

Ka - KamOdi nm¶ -IwamS>o - IwamS>çmV

CnH«$‘ … Vw‘À¶m n[agamV AmT>iUmè¶m {d{dY nú¶m§À¶m {ngm§Mo {ZarjU H$am d ˶m§Mo AmH$ma, a§J ¶m§Mr ‘m{hVr {bhm.

à. 5. Vwåhm§bm emioV/dJm©V EImXr dñVy gmnS>br Va Vwåhr H$m¶ H$aVm?

Vio -KaQ>o -

7

eãXmW© … VwSw>§~ ^aUo - H$mR>moH$mR> ^aUo. Omhbr - Pmbr. Am{UH$ - Am{U. ~Q>~Q>rV - ‘moR>mbo, {dÐÿn. ܶmZ$- {d{eîQ> ê$n. JmR>Uo$- nmohMUo. Anwbm - Amnbm, ñdV…Mm.

EoH$m. dmMm.

ñdmܶm¶à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm.

(A) "S>amd S>amd' AmdmO H$moU H$aVmo?(Am) Vbmd H$m ^abm?(B) ~oS>H$mMo S>moio H$go AmhoV?

5. S>amd S>amd!

S>amd S>amd! S>amd S>amd!H$m AmoaS>Vm CJmM amd?

nËVm Vw‘Mm ZìhVm H$mb H$moRw>{Z Ambm? gm§Jm Zmd.

Ymo Ymo nmCg nS>bm ’$maVwSw>§~ ^abm nhm Vbmd.

gwê$ Omhbr A‘wMr Zmd Am{UH$ Vw‘Mr S>amd S>amd!

~Q>~Q>rV S>moiçm§Mo ܶmZ{d{MÌ Vw‘Mo {XgVo amd!

gm§Jm Vw‘À¶m ‘ZmV H$m¶?hr ¿¶m N>Ìr, hr ¿¶m Zmd.

Om, JmR>m Om, Anwbm Jmd Am{U Wm§~dm S>amd S>amd!

- J. h. nmQ>rb

8

à. 2. OmoS>çm Owidm."A' JQ "~' JQ>

(1) OmoamMm nmD$g (A) JmR>m Anwbm Jmd(2) ~oS>H$mMo ‘moR>o S>moio (Am) Ymo-Ymo nmD$g(3) nyU© ^abobm Vbmd (B) ~Q>~Q>rV S>moio(4) ñdV…À¶m Jmdr naV Om (B©) VwSw>§~ ^abm Vbmd

à. 3. JmobmVrb eãX dmMm. {MÌo AmoiIm. ˶m§À¶m ¶mo½¶ OmoS>çm Owidm.

à. 4. nmʶmVyZ àdmg H$aʶmgmR>r H$moUH$moUVr gmYZo dmnaVmV?à. 5. nmdgmV {^Oy Z¶o, ¶mgmR>r Vwåhr H$m¶ H$m¶ dmnaVm?à. 6. {ZarjU H$am. AmdmO gm§Jm d {bhm.

(A) dmè¶mZo hmbUmè¶m PmS>m§À¶m nmZm§Mm AmdmO.(Am) CS>m¶bm gwédmV H$aVmZm nú¶m§À¶m n§Im§Mm AmdmO.(B) Vmnboë¶m VobmVrb ‘moharMm AmdmO.

à. 7. N>ÌrMo {MÌ H$mT>m. a§Jdm. dmMm. bjmV R>odm.

"Zmd' hm eãX ¶m H${dVoV XmoZ AWmªZr Ambm Amho. Zmd - dñVy, 춳Vr, àmUr, njr ¶m§Zm {Xbobo {d{eîQ> Zmd. Zmd - hmoS>r.

{ejH$m§gmR>r … n[agamVrb {d{dY àmʶm§Mo, nú¶m§Mo AmdmO ‘wbm§Zm bjnyd©H$ EoH$ʶmg gm§Jmdo. ‘wbm§Zm e³¶ Agboë¶m àmUr d nú¶m§Mo AmdmO dJm©V H$mT>ʶmg gm§Jmdo. e³¶ Agë¶mg {d{dY àmUr d nú¶m§À¶m AmdmOm§Mr Üd{Z’$sV EoH$dmdr.

Nw>‘²Nw>‘² N>Z²N>Z² {H$U²{H$U² KU²KU² Ii²Ii² H$S²>H$S²

T>‘²T>‘²

9

6. EoHy$¶m. Ioiy¶m.

EoH$m. {MÌo nmhm. H¥$Vr H$am.

Mma H$mobm§Q>çm CS>çm ‘mam.

emioÀ¶m ‘¡XmZmda nÝZmg ‘rQ>a Ymdm. ~oS>H$mà‘mUo Xhm CS>çm ‘maV Om.

e§Hy$dê$Z CS>çm ‘maV Om. hËVrgmaIo VrZ ‘rQ>a Mmbm.

EH$m OmJr nmM C§M CS>çm ‘mam.

XmoardaÀ¶m drg CS>çm ‘mam. O{‘Zrdarb {eS>rÀ¶m Mm¡H$moZm§VyZ Ymdm.

10

7. IoiV IoiV dmMy¶m!

gm|JQ>r Q>mH$m - nwT>o Mbm.

noe§Q> … S>m°³Q>a, ‘mP§ dOZ Iyn dmT>V§¶. ˶m‘wio ‘mPr Vã¶oV R>rH$ amhV Zmhr.

S>m°³Q>a … Vã¶oV Mm§Jbr amhʶmgmR>r amoO ì¶m¶m‘H$am. ‘¡XmZr Ioi Ioim.

noe§Q> … ‘¡XmZr Ioi Va ‘r amoO IoiVmo. ’w$Q>~m°b, Q>o{Zg, {H«$Ho$Q>XoIrb IoiVmo.

S>m°³Q>a … {H$Vr doi IoiVm?

noe§Q> … ‘mo~mBbMr ~°Q>ar g§non¶ªV.

{ejH$m§gmR>r … Ioi H$gm Ioimdm ho {dXçm϶mªZm gm§Jmdo. EH$ ¶m KamnmgyZ Ioi Ioim¶bm gwédmV H$amdr. H°$a‘Mr EH$ gm|JQ>r ¿¶mdr. gm|JQ>rÀ¶m EH$m ~mOybm bmb a§J, Va Xþgè¶m ~mOybm {hadm a§J Xçmdm. bmb a§J nS>bm Va EH$ Ka nwT>o Omdo. {hadm a§J nS>bm Va XmoZ Kao nwT>o Omdo. IoiVm IoiVm {eS>r Ambr, Va Vr MT>VmZm XmoÝhr KamVrb g§Xoe dmMmdm. {eS>rZo da Joë`mg ~jrg {_iob. gmnmMo Vm|S> Agboë¶m KamV Amë`mg VoWrb ‘OHy$a dmMmdm d ˶mÀ¶m eonQ>r Agboë¶m KamV ¶mdo. ¶mà‘mUo Omo eodQ>À¶m KamV bdH$a nmohMob Vmo {dO¶r. JQ>mJQ>m§V hm Ioi ¿¶mdm. à˶oH$ JQ>mbm EH$-EH$ gm|JQ>r Xçmdr. nwñVH$mVrb ho n¥îR> CKSy>Z Ioiʶmg gm§Jmdo.

dmMy Am{U hgy.

Amamo½¶

21

_moR>çm§Mm AmXa ZH$aUo.

22

{ZgJm©Mo g§dY©Z.

23

Amig H$aUo.

24

eodQ>

25

20 19 18

PmS>m§Mr H$miOr KoUo.

17

ImoQ>o ~mobUo.

16{Z¶{‘V ì¶m¶m‘H$aUo.

11

dmB©Q> ~mobUo.

12

nmʶmMrH$mQ>H$gaH$aUo. 13

Xþgè¶m§Zm ‘XV H$aUo.

14 15

10

OodVmZm aS>Uo.

9 8 7 6

gwédmV 1

nmUr OnyZdmnaUo.

2 3 4

{‘Ìmbm ‘XV H$aUo. 5

11

8. H$moUmnmgyZ H$m¶ ¿¶mdo? EoH$m. dmMm.

à. 1. [aH$må¶m OmJm ^am. (A) .......... KoC gmdbr. (Am) .......... EH$ {eHy$¶m.

.......... nmgwZ OJUo. .......... Ord OJy¶m.à. 2. H${dVoVrb H$moUmH$Sy>Z H$m¶ KoVm ¶oB©b Vo {bhm.

(A) gy¶© (Am) M§Ð (B) Vmam (B©) \y$b(C) H$moH$si (D$) Pam (E) PmS> (Eo) _mVr

à. 3. H${dVoV "M‘M‘' eãX Ambobm Amho. ¶mgmaIo eãX ‘mhrV H$ê$Z ¿¶m d {bhm.

gy¶m©nmgwZ a§J KoC¶m M§ÐmnmgwZ em§Vr, M‘M‘Umè¶m Vmè¶mnmgwZ

{Xì¶ KoC¶m H$m§Vr.’w$bmnmgwZr J§Y KoC¶m

H$mo{H$imH$SwZ JmUo PwiPwiUmè¶m Pè¶mnmgwZr

KoD$ Zdo VamUo.PmS>mnmgwZ KoC gmdbr

‘mVrnmgwZ OJUo, JS>JS>Umè¶m T>JmnmgwZr KoD$ OrdZJmUo.

à^mVH$mir EH$ {eHy$¶mOJ{dV Ord OJy¶m,g§Ü¶mg‘¶r EH$ hmoCZrgmao {‘Ì hgy¶m.

- {Zb‘ ‘mUJmdo

ñdmܶm¶

eãXmW© … H$m§Vr - VoO. à^mVH$mi - nhmQ>, gy¶m}X¶mMm H$mi. g§Ü¶mg‘¶r - g§Ü¶mH$mir.

12

9. qgh Am{U ~oSy>H$

EoH$m. dmMm. bjmV ¿¶m.

EH$m EH$ amhm¶Mm. ˶mbm ˶m H§$Q>mim

Ambm Am{U Vmo Zì¶m amhm¶bm Jobm. EH$Xm ‘moR>çmZo JaObm.

˶m AZoH$ VgoM H$mhr ~oSy>H$hr amhV hmoVo. ˶m§Zr ¶mnydu

nm{hbo ZìhVo. ˶m§Mm nwT>mar åhUmbm, ""H$moUrVar ‘moR>m AmdmO

H$mT>V Amho. AmVm ‘rhr ‘moR>m AmdmO H$mT>Vmo.'' ‘moR>m AmdmO H$mT>bm.

hm AmdmO ZdrZ hmoVm. dmQ>bo, "H$moUrVar Amnë¶mbm AmìhmZ

XoV Amho, AmnU gmdY am{hbo nm{hOo.' Amnbr JO©Zm Wm§~dbr. Vmo em§V C^m

am{hbm. ‘moR>‘moR>çmZo AmoaS>V nwT>o nwT>o gaHy$ bmJbm. ˶mbm nm{hbo

d ˶mMm AmdmO EoH$bm. doJmZo nwT>o gaH$bm. S>mo³¶mda nm¶ {Xbm.

J¶md¶m H$ê$ bmJbm. ˶mbm gmoSy>Z {Xbo.

O§JbmV, qgh, O§JbmMm, O§JbmV, qgh, O§JbmV, àmUr d njr, qghmbm, ~oSy>H$, ~oS>H$mZo, qghmbm, qghmbm, qghmZo, ~oSy>H$, qghmZo, qgh, qghmZo ~oS>H$mÀ¶m, ~oSy>H$, qghmZo.

{ejH$m§gmR>r … da {Xboë`m H$Wo_Ü`o {MÌm§À`m OmJr Mm¡H$Q>rVrb eãX KoD$Z H$Wm ñdV… dmMmdr. {dXçmÏ`mªH$Sy>Z dmMyZ ¿`mdr. {dXçm϶mªZm H$Wm {bhm`bm gm§Jmdo.

- ‘wHw§$X VidbH$a

13

à. 1. ¶m JmoîQ>rVrb àmʶm§Mr Zmdo gm§Jm d {bhm. à. 2. qgh d ~oSy>H$ ¶m§‘ܶo hþema H$moU, Vo gm§Jm.à. 3. JmoîQ>rVrb àmʶm§Mm AmdmO H$gm Amho Vo ‘mhrV H$ê$Z ¿¶m. AmdmO H$mTy>Z XmIdm. Imbrb àmʶm§À¶m AmoaS>ʶmbm H$m¶ åhUVmV Vo dmMm.

(A) dmKmMr - S>aH$mir (B©) ~H$arMo - ~|-~| (Am) hËVrMm - MrËH$ma (C) KmoS>çmMo - qIH$miUo(B) JmB©Mo - h§~aUo (D$) Hw$ͶmMo - ^w§H$Uo

{MÌg§Xoe

EoH$m. dmMm.

dmMm. bjmV R>odm.darb g§XoemV "nmQ>r' hm eãX XmoZ AWmªZr Ambm Amho.nmQ>r - 1. Q>monbr. 2. Á¶mda {b{hbo OmVo Vr.g§Xoe - ‘wbm‘wbtÀ¶m S>mo³¶mda nmQ>r ZH$mo, hmVmV nmQ>r Xçm, åhUOo ‘wbm‘wbtZm {eH$dm.

ZH$mo S>mo³¶mda nmQ>r, hdr hmVmV nmQ>r.

PmS>o bmdm, PmS>o OJdm.àXÿfU Q>mim, OJ dmMdm.

OnyZ dmna nmʶmMm.AmYma Ago hm OJʶmMm.

ZH$mo X§S>, ZH$mo {ejm. ñdÀN> Jmd hrM Anojm.

ñdmܶm¶

14

10. ~¡bnmoim

gU ~¡bm§MmAmO nmoim,JmoR>çmVrb ~¡bÝhmD$ Kmbm.

‘I‘br Pwbr,a§JrV qeJo,H$nmir ~m§Ybr aoe‘r ~mqeJo.

T>diçm-ndiçmgOboYObo.Jmd^a ~Km{‘ady bmJbo.

eãXmW© … ÝhmD$ KmbUo - A§Kmoi KmbUo. Pyb - ~¡bm§À¶m A§Jmda Q>mH$ʶmV ¶oUmao a§JrV d ZjrXma H$mnS>. ~mqeJ - ~¡bm§À¶m S>mo³¶mbm ~m§YʶmMo Am^yfU. {XZ - {Xdg.

à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm.(A) ~¡bm§À¶m gUmbm H$m¶ åhUVmV?(Am) ~¡bm§Zm H$go gOdbo Amho?(B) ~¡bm§Mr Zmdo H$moUVr AmhoV?(B©) ~¡bnmoiçmÀ¶m {Xder ~¡bm§Zm H$m¶ ImD$ KmbVmV?

à. 2. eodQ> g‘mZ AgUmao H${dVoVrb eãX {bhm. CXm., ‘I‘br - Pwbr.

ñdmܶm¶

EoH$m. dmMm.

AmOÀ¶m {XZrZmhr H$m‘Ym‘, nwaUnmoir ImD$ZZwgVm Amam‘.

- Ym|S>ram‘qgh amOnyV

15

nm [a Om V H$ ‘moOm B© Ow B© ‘ JJw b N> S>r i ambm Mm> ’$m A eo Om~ P| Sy> ~mo d§ ñd§g Xm ’w$ br Vr X

Imbrb Mm¡H$Q>tV H$mhr Ajao {Xbobr AmhoV. ˶m Ajam§nmgyZ ’w$bm§Mr Voam ZmdoV¶ma hmoVmV. Vr emoYm d {bhm.

à. 3. ~¡b JmoR>çmV amhVmV, Vgo Imbrb àmUr H$moR>o amhVmV Vo {bhm. (A) KmoS>m (B©) hËVr (Am) dmK (C) ‘mgm

(B) ‘mH$S> (D$) H$mgd

à. 4. Imbrb eãXm§nmgyZ AZoH$ eãX ~Zdm. CXm., H$nmir - H$ir, nmir, nmH$, nmH$ir.

(A) nwaUnmoir(Am) Jmd^a

à. 5. "gOboYObo' Aem eãXm§Zm OmoS>eãX åhUVmV. H${dVoV Ambobo Imbrb OmoS>eãX dmMm. OgoÀ¶m Vgo nmhÿZ {bhm. Ago AmUIr H$mhr OmoS>eãX {bhm.(A) H$m‘Ym‘(Am) nwaUnmoir

à. 6. "Jmd^a {‘adUo' åhUOo g§nyU© JmdmVyZ {’$aUo. Imbrb eãXm§Zm "^a' hm eãX OmoS>m Am{U dm³¶m§V Cn¶moJ H$am. gm§Jm.

CXm., ~m~m§Zr nmoV§^a Ymݶ AmUb§. Vm|S>

{nedr ^a

hmV

Ka

à. 7. Vw‘À¶m AmdS>˶m àmʶmMr ‘m{hVr nmM dm³¶m§V {bhm.

16

11. B§YZ~MV EoH$m. dmMm.

{XZyMr AmB© AmOmar hmoVr. Vmo ñd¶§nmH$KamV AmB©gmR>r Mhm H$aV hmoVm. XmamdaMr ~ob dmObr. ˶mZo Xma CKS>bo, Va g‘moa ˶mMr dJ©‘¡ÌrU ’$m{V‘m C^r hmoVr. ˶mZo {Vbm KamV ~mobmdbo.

{XZy … ’$m{V‘m ¶o. ~g.

’$m{V‘m … {XZy, Vy H$m¶ H$aVmog?

{XZy … AmB©gmR>r Mhm H$aVmo¶. Vw¶mgmR>rhr H$ê$ H$m?

’$m{V‘m … (hgV-hgV) ZH$mo, ‘r Mhm KoV Zmhr. H$m¶ ao! EH$ H$n Mhm H$aʶmgmR>r EdT>§ ‘moR>§ nmVob§?

{XZy … H$m¶ {~KS>b§?

’$m{V‘m … Aao, N>moQ>§ nmVob§ KoVb§ AgV§g, Va nmUr bdH$a CH$ib§ AgV§.

{XZy … ho ‘m¶m bjmVM Amb§ Zmhr.

’$m{V‘m … Aao, N>moQ>>çm nmVoë¶m‘wio Mhm bdH$a Pmbm AgVm Am{U hmo ! B§YZmMr åhUOo J°gMrhr ~MV Pmbr AgVr. g‘Ob§?

{XZy … g‘Ob§. g‘Ob§ Am{U bjmVhr Amb§. {XZyZo Mhm H$nmV AmoVbm Am{U AmB©bm ZoD$Z {Xbm.

nmUr VmndVmZm nmVoë¶mda PmH$U R>odm. gm¶H$bdê$Z àdmg H$am.

à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm. (A) hm g§dmX H$moR>o Pmbm?(Am) g§dmXmV {H$Vr nmÌo AmhoV?(B) {XZybm H$emMo ‘hËËd nQ>bo?

à. 2. Imbrb {MÌo nmhm. ˶m§Imbrb dm³¶o dmMm. B§YZ~MVrMo AmUIr ‘mJ© gm§Jm.

ñdmܶm¶

17

à. 3. Imbrb gmYZo AmoiIm. hr gmYZo dmnaʶmgmR>r H$moUVo B§YZ bmJVo? ¶m§n¡H$s H$moUVo gmYZ dmnaë¶m‘wio gdmªV OmñV B§YZ~MV hmoVo Vo Kar MMm© H$ê$Z gm§Jm.

gZr … AmB©, dmT>{Xdgmbm ‘r Vwbm Amagm XoUma Amho.

AmB© … Aao gZr, nU Amnë¶mH$S>o Amho Zm Amagm!

gZr … AJ§ AmB©, Vmo ‘KmerM ‘m¶mH$Sy>Z ’w$Q>bm Zm!

dmMy Am{U hgy.

~gZo, aoëdoZo àdmg H$am. gm¡aD$O}Mm dmna H$am.

18

12. ~mobmdo H$go? nmhm. dmMm.

EHo$ {Xder g§Oy ’$moZ H$aVmo.VodT>çmV {VWo A§Oy ¶oVo.

àg§J n{hbm

A§Oy ˶mbm g‘OmdyZ gm§JVo.

g§Oy PQ>H$Z ’$moZ R>odVmo.1 3

2 4

h°bmo H$mH$m,‘r g§Oy ~mobVmo¶.

Ahmo, hm MwH$sMm Z§~a bmJbm Amho!

{ejH$m§gmR>r … darb {MÌm§V {Xbobm g§dmX {dXçm϶m©ªH$Sy>Z åhUyZ ¿¶mdm. Aem àH$maMo g§dmX V¶ma H$ê$Z {dXçm϶mªH$Sy>Z dJm©V gmXa H$ê$Z ¿¶mdo.

g§Oy, Vy MwH$sMm Z§~a bmdbm hmoVmg. ˶m‘wio Vy ˶m 춳Vrbm, "‘bm ‘m’$ H$am, MwHy$Z Vw‘Mm Z§~a bmJbm,' Ag§ Z‘«nUo åhUm¶bm hd§ hmoV§g.

19

~g‘ܶo Iyn JXu. eoOmar EH$ AmOr Cä¶m AmhoV. {XZoe EH$m OmJoda ~gbm Amho.

AmOr Cä¶m Agboë¶m {XZoebm {XgVmM Vmo Amnë¶m OmJodê$Z CR>Vmo.

AmOr {XZoe˦m OmJoda ~gVmV.

AmOr {XZoeH$S>o H$m¡VwH$mZo nmhVM am{hë¶m.

1

4

3

{ejH$m§gmR>r … {dXçm϶mªH$Sy>Z XmoÝhr àg§Jm§Mo àH$Q> dmMZ d gmXarH$aU H$ê$Z ¿¶mdo. EImXm doJim àg§J XoD$Z ˶mda dJm©V MMm© H$amdr.

{H$Vr JwUr ‘wbJm Amhog Vy!

2 AmOr, Vwåhr ¶mOmJoda ~gm.

AmOr, d¥X²Y 춳VtZm ~g, aoëdo‘ܶo ~gʶmg OmJm

XoU§, ho gdmªM§ H$V©ì¶M Amho.

àg§J Xþgam

20

à. 2. Imbrb aH$mZo dmMm d {ejH$m§À`m _XVrZo g_OyZ ¿`m.

춳Vr dñVy / {R>H$mU / dmhZ JwU

A§Oy, g§Oy, {XZoe, AmOr

Ka, ’$moZ, ~g, aoëdo Z‘«nUm

춳Vr, dñVy, JwU ¶m§À¶m Zmdm§Zm "Zm‘' Ago åhUVmV.

à. 3. Imbrb dm³¶m§Vrb "Zm‘o' AmoiIm. ˶m§Imbr aoK AmoT>m. (A) h°bmo H$mH$m, ‘r g§Oy ~mobVmo¶. (Am) AmOr, Vwåhr ¶m OmJoda ~gm. (B) {XZoe hm JwUr ‘wbJm Amho.

à. 4. Imbrb dm³¶m§V ¶mo½¶ Zm‘o {bhm. (A) ......... hm ‘mPm {OdbJ {‘Ì Amho. (Am) ‘m¶m XßVamV ...., ....., .... ¶m dñVy AmhoV.

à. 5. Imbrb JmobmVrb eãXm§Zm eoOmaÀ¶m ‘mioVrb ¶mo½¶ ‘Ur bmdm. ZdrZ eãX V¶ma H$am. CXm., Amob - Amobmdm.

‘m¶m H$îQ> JmoS>

bhmZMni ‘moR>o

nU

dmVm

iyB©

à. 1. Aem doir Vwåhr H$m¶ H$amb, Vo {bhm. (A) Vwåhr àdmg H$aVmZm EImXr d¥X²Y 춳Vr ~g‘ܶo C^r Amho. (Am) bhmZ ‘yb H$S>oda KoD$Z EH$ H$mHy$ ~g‘ܶo Cä¶m AmhoV. (B) Vw‘À¶m KaÀ¶m ’$moZda AZmoiIr 춳VrMm ’$moZ Ambm Amho. (B©) EImXr AZmoiIr 춳Vr nËVm emoYV Vw‘À¶m Kar Ambr Amho. (C) Vw‘À¶m emioVrb EImXm An§J {dXçmWu Vw‘À¶m KamOdi amhVmo.

dmMm.

d¥X²Ym§Zm Zoh‘r ‘XV H$amdr.

dS>rbYmè¶m ‘mUgm§er Zoh‘r AmXamZo ~mobmdo.Amnbr MyH$ Agob, Va ‘moR>çm ‘ZmZo Vr H$~yb H$amdr.

ñdmܶm¶

21

13. AZw^d - 1 dmMm.

‘m[a¶m Xþnmar emioVyZ Kar Ambr. Kambm Hw$byn hmoVo. AmO {VMo AmB©~m~m b½Zmbm Jobo hmoVo. {VZo Hw$byn CKS>bo. KamV Ambr. {IS>³¶m CKS>ë¶m. JUdoe ~Xbbm. hmVnm¶ YwD$Z Vr KamV ImD$ emoYV hmoVr.

AMmZH$ {IS>³¶m§Mr Xmao EH$‘oH$m§da YmS²>YmS>² AmnQy> bmJbr. dmam gy§@@ gy§@@ H$aV dmhy bmJbm. Am^mimV T>Jm§Zr JXuM JXu Ho$br. T>Jm§Mm JS>JS>mQ> d {dOm§Mm H$S>H$S>mQ> gwê$ Pmbm. nmD$g Ymo@ Ymo@ H$mogiy bmJbm. ‘m[a¶mZo nQ>mnQ> Xmao, {IS>³¶m ~§X Ho$ë¶m.

{VMo bj KS>çmimH$S>o Jobo. ~amM Cera Pmbm Amho, Agm {dMma H$aVM Vr OdiÀ¶m IwMuV ~gbr. hiyhiy {Vbm nmdgmdaÀ¶m H${dVm AmR>dy bmJë¶m. Vr H${dVm JwUJwUy bmJbr.

nmdgmMm AmdmO H$‘r Pmbm AZ² ‘m[a¶mZo {IS>H$s CKS>br. ~mhoa [a‘{P‘ [a‘{P‘ nmD$g nS>VM hmoVm. dmhUmè¶m nmʶmMm IiIimQ> hiyhiy H$‘r Pmbm Am{U WmoS>çmM doimV nmD$g Wm§~bm. PmS>m§À¶m nmZm§VyZ Q>n²Q>n² nmUr JiV hmoVo. nmZm§AmS> ~gbobo njr ~mhoa Ambo. n§Im§Mr ’$S>’$S> H$ê$Z ˶m§Zr n§Im§darb nmUr PQ>H$bo. ‘m[a¶mZo AmH$memH$S>o nm{hbo. ~mhoa b»I D$Z nS>bobo hmoVo. gJirH$S>o H$go ñdÀN>, gw§Xa dmQ>V hmoVo.

VodT>çmV XmamdaMr ~ob dmObr - qS>JS>m±@@J. "AmB© Ambr', Ago åhUVM ‘m[a¶m niV niV XmamH$S>o Jobr.

{ejH$m§gmR>r … {dXçm϶mªH$Sy>Z ¶m nmR>mMo ‘yH$dmMZ H$ê$Z ¿¶mdo. nmR>mVrb H$moU˶mhr EH$m n[aÀN>oXmMo AZwboIZ H$ê$Z ¿¶mdo. Vo Vnmgmdo. boIZmVrb MwH$m gm§JyZ ˶m§À¶mH$Sy>Z XþéñV H$ê$Z ¿¶mì¶m.

{VZo Xma CKS>bo. AmB©~m~m§Zm nm{hbo. BVH$m doi dmQ> nmhV H§$Q>mibobr ‘m[a¶m AmB©bm OmD$Z {~bJbr. AmB©Zo {Vbm ào‘mZo Odi KoVbo.

eãXmW© … YmS>²YmS>² AmnQ>Uo - OmoaOmoamV AmXiUo. nmD$g Ymo@ Ymo@ H$mogiUo - Iyn OmoamMm nmD$g nS>Uo. JwUJwUUo - hiy AmdmOmV JmUo. nmZm§AmS> - nmZm§‘mJo. {~bJUo - ào‘mZo {‘R>r ‘maUo.

22

à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm. (A) ‘m[a¶mÀ¶m Kambm Hw$byn H$m hmoVo? (Am) ‘m[a¶mZo Xmao, {IS>³¶m H$m ~§X Ho$ë¶m? (B) nmZm§AmS> bnbobo njr Ho$ìhm ~mhoa Ambo? (B©) ‘m[a¶m AmB©bm H$m {~bJbr?

à. 2. OmoS>çm Owidm. "A' JQ> "~' JQ> (1) T>Jm§Mm (A) IiIimQ> (2) {dOm§Mm (Am) ’$S>’$S>mQ> (3) nmʶmMm (B) JS>JS>mQ> (4) n§Im§Mm (B©) H$S>H$S>mQ>

à. 3. dmMm. gm§Jm. {bhm. (A) eãXm§Mr nwZamd¥ËVr Pmbobo eãX. CXm., YmS²>YmS²>. (Am) ZmX‘¶ eãX. CXm., H$S>H$S>mQ>, JS>JS>mQ>>. ¶m§gmaIo Vwåhm§bm ‘mhrV Agbobo eãX gm§Jm.

à. 4. Imbrb eãX dmMm d nmhÿZ VgoM {bhm. (A) KS>çmi (B) hiyhiy (C) [a‘{P‘

(Am) {IS>³¶m (B©) JwUJwUy (D$) IiIimQ>

à. 5. [aH$må¶m OmJr {déX²YmWu eãX {bhÿZ dm³¶o nyU© {bhm. (A) nmD$g gwê$ Pmbm. nmD$g ......... . (Am) ‘m[a¶m gmdH$me XmamH$S>o Jobr. ‘m[a¶m .......... .

à. 6. Imbrb eãXm§Mo {déX²YmWu eãX {bhm. (A) MT>Uo � (B) C§M � (C) ñdÀN> �

(Am) AmR>dUo � (B©) ~mhoa � (D$) Wm§~Uo �

à. 7. nmdgmiçmVrb Vw‘Mm AZw^d gm§Jm.

à. 8. nmdgmiçmV Vwåhr Amamo½¶m{df¶r H$moUVr H$miOr ¿¶mb?à. 9. Imbr XmoZ àH$maMo eãXg‘yh {Xbobo AmhoV, Vo dmMm. H$moU˶m eãXg‘yhm§Mm AW© H$iVmo d H$moU˶m eãXm§dê$Z H$iVmo Vo g_OyZ ¿`m.

eãXg‘yh eãXg‘yh eãXg‘yhmMm AW© H$iVmo Vmo eãX

1. ‘m[a¶mZo Hw$byn ‘m[a¶mZo Hw$byn CKS>bo. CKS>bo

2. ‘m[a¶mZo Xmao, {IS>³¶m ‘m[a¶mZo Xmao, {IS>³¶m ~§X Ho$ë¶m. ~§X Ho$ë¶m3. ‘m[a¶m AmB©bm ‘m[a¶m AmB©bm {~bJbr. {~bJbr

ñdmܶm¶

23

_mJrb V³Ë¶mVrb Xþgè¶m eãXg‘yhm§V H$moUVr {H«$¶m Pmbr ho XmIdUmao eãX {Xbo AmhoV. CXm., CKS>bo, ~§X Ho$ë¶m, {~bJbr. {H«$¶m gm§JUmè¶m ¶m eãXm§‘wio dm³¶m§Mm AW© H$iVmo. ¶m eãXm§Zm {H«$¶mnX åhUVmV.

à. 10. Imbrb eãXg‘yh dmMm. ˶m§Vrb {H«$¶mnXo AmoiIm. ˶m§Imbr aoK AmoT>m.(A) njr ~mhoa Ambo.

(Am) ‘m[a¶mZo AmH$memH$S>o nm{hbo.

(B) XmamdaMr ~ob dmObr.

(B©) ‘m[a¶m niV XmamH$S>o Jobr.

à. 11. {H«$¶mnXo KmbyZ dm³¶o nyU© H$am. (A) ‘m[a¶m Kar ............ .

(Am) ‘m[a¶m H${dVm .............. .

(B) ‘m[a¶mZo Xma .............. .

(B©) ‘r M|Sy> .............. .

(C) VmB© nwñVH$ ................ .à. 12. Imbrb eãX dmMm. ˶m eãXm§V Ambobr "a' Mr ê$no emoYm. {ejH$m§À`m _XVrZo g_OyZ ¿`m.

(A) gy¶© (B) M§Ð (C) H¡$è¶m (E) àmUr (Amo) ‘hmamîQ´>

(Am) nd©V (B©) g‘wÐ (D$) nè¶m (Eo) àH$me (Am¡) Q´>H$

X‘Xma nmD$g

Q>n²Q>n²Umam nmD$g

‘wgiYma nmD$g

[a‘{P‘ nmD$g

OmoaXma n

mD$g

~wa~wa nmD$g

CnH«$‘ … nmdgm~amo~a Ambobo eãX dmMm. ˶m eãXm§Mm Cn¶moJ H$ê$Z dm³¶o gm§Jm. CXm., nmdgmMr ~wa~wa gwê$ Pmbr.

24

14. {MÌg§Xoe

à. 1. ~g‘Yrb gyMZm d g§Xoem§Mo dmMZ H$am.à. 2. gmd©O{ZH$ {R>H$mUr {b{hboë¶m gyMZm dmMm. ˶m dhrV {bhm. dJm©V dmMyZ XmIdm.à. 3. dJm©V q^Vrda {b{hVm ¶oVrb, Aem gyMZm V¶ma H$am.à. 4. H$mhr bmoH$ gyMZm§à‘mUo dmJV ZmhrV. Vo Vgo H$m dmJV ZgmdoV? AmngmV MMm© H$am.à. 5. Vw‘À¶m emioV H$moUH$moU˶m {R>H$mUr gyMZm {bhmì¶m bmJVrb, Vr {R>H$mUo R>adm. VoWo {bhm¶À¶m

gyMZm {‘Ìm§er MMm© H$ê$Z V¶ma H$am.

nmhm. gm§Jm.

~g‘ܶo qH$dm ~g‘YyZ ~mhoa Ww§Hy$ Z¶o. ~g‘ܶo H$Mam Q>mHy$ Z¶o.

>{dZm{VH$sQ àdmg H$aUo hm JwÝhm Amho.

Mmb˶m dmhZmVyZ hmV ~mhoa H$mT>Uo dS>moH$mdyZ nmhUo Ymo³¶mMo Amho.

Mmb˶m dmhZmV KmB©KmB©Zo MTy> AJa CVê$ Z¶o.

‘ZmMm ~«oH$ CËV‘ ~«oH$.

ñdmܶm¶

25

15. ZXrMo JmUo

EoH$m. dmMm.

XarXarVwZ, dZmdZm§VwZ,PwiPwi ‘r dmhV ¶oVo,‘r ‘§Owi JmUo JmVo,‘r nwT>oM YmdV OmVo.

dgbr Jmdo VramdaVr,˶m§Zm ^oQw>{Z OmVo nwT>Vr, bVmd¥j {H$Vr H$mR>mdaVr, ^y{‘VwZr Oo ‘bm ^oQ>Vr.

’w$bdobr ‘O gw‘Zo XoVr, Hw$R>o bìhmir IoiV ~gVr,Hw$R>o Am‘«Vê$ ‘m¶mdaVr,erVb Anwbr N>m¶m YaVr.

nmUr {nCZr njr OmVr, KQ> ^éZr H$moUr Ob ZoVr, Jwao-dmgao Odir ¶oVr,‘wbo IoiVr bmQ>m§daVr.

‘r H$moUmMr - ‘r gdmªMr, ~m§Yw{Zhr ‘O ZoUmè¶m§Mr!OoWo OmB©Z - VoWo ’w$bdrZ, ~mJ ‘Zmoha AmZ§XmMr!

- {d. ‘. Hw$bH$Uu

eãXmW© … ‘§Oyi - EoH$m¶bm JmoS>. Vra - H$mR>. bVm - dob. d¥j - PmS>. gw‘Z - ’y$b.bìhmir - nmʶmV qH$dm nmʶmOdi dmT>Umar EH$ dZñnVr. Am‘«Vê$ - Am§ã¶mMo PmS>. erVb - W§S>. N>m¶m - gmdbr. KQ> - ‘mVrMm KS>m (‘mR>). ‘Zmoha - gw§Xa.

26

à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao gm§Jm.(A) ‘§Oyi JmUo H$moU JmVo?(Am) Jmdo H$moR>o dgbr AmhoV?(B) ZXrda erVb N>m¶m H$moU YaVo?(B©) ZXr OoWo OmB©b VoWo H$m¶ H$aob?

à. 2. H${dVoVrb H$S>ì¶mÀ¶m Amoir nyU© H$am.’w$bdobr ‘O ............. XoVr,Hw$R>o ............. IoiV ~gVr,Hw$R>o ............. ‘m¶mdaVr,............. Anwbr N>m¶m YaVr.

à. 3. OmoS>çm Owidm."A' JQ> "~' JQ>

(1) PwiPwi (A) JmUo(2) ‘§Oyi (Am) N>m¶m(3) erVb (B) nmUr

à. 4. ho eãX AgoM {bhm.‘§Oyi, erVb, PwiPwi, bVmd¥j, bìhmir, Am‘«Vé.

à. 5. H${dVoÀ¶m {MÌmMo {ZarjU H$am d nmM dm³¶o {bhm.

{ejH$ … nßny, Vy emioV Q>monr KmbyZ H$m ¶oVmog?nßny … Hw$Umbm H$im¶bm ZH$mo, H$s ‘m¶m

S>mo³¶mV H$m¶ Mmbb§ Amho Vo!

bhmZnUr {hadm,Md ‘mPr Am§~Q>.

‘moR>onUr {ndim, Md ‘mPr JmoS>, ‘r Va Amho ’$im§Mm amOm.

bmb MmoM ‘mPr,S>mqi~ ‘r ImVmo.{hadm ‘mPm a§J,{‘Ry> {‘Ry> ~mobVmo.

dmMy Am{U hgy. AmoiIm nmhÿ!

ñdmܶm¶

27

‘r Amho ZXr. ‘mPm OÝ‘ nd©Vmda hmoVmo. ‘bm AZoH$ AmoT>o ¶oD$Z ^oQ>VmV. ˶m AmoT>çm§‘wio ‘r ‘moR>r hmoV OmVo. BVa ZXçmhr ‘bm ¶oD$Z {‘iVmV.

16. ‘r ZXr ~mobVo...

‘r CS>çm ‘maVo, YmdVo. C§M H$S>çmdê$Z doJmZo H$mogiVo. Y~Yã¶mÀ¶m ê$nmZo nd©Vmdê$Z Imbr ¶oVo.

‘mUgo YaU ~m§YyZ ‘bm AS>dVmV. ‘m¶m nmʶmda drO V¶ma H$aVmV. ˶m {dOoda H$maImZo MmbdVmV. eoVmVrb n§n MmbdVmV. {nʶmgmR>r nmʶmMm dmna H$aVmV.

nd©VCVmamdê$Z ‘r gnmQ> ‘¡XmZr ^mJmV ¶oVo. AmVm ‘mPm doJ H$‘r Pmbobm AgVmo. ‘m¶m XmoÝhr {H$Zmè¶m§darb n[aga ‘r {hadmJma H$aVo. ‘m¶m‘wio eoVH$ar eoVmV ^anya Ymݶ {nH$dVmV; nU ‘bm EH$m JmoîQ>rMr I§V Amho. ‘r gJiçm§À¶m Cn¶moJr nS>Vo, Varhr ‘mUgo ‘m¶m àdmhmV gm§S>nmUr gmoS>VmV, H$Mam Q>mH$VmV, ‘bm àXÿ{fV H$aVmV.

‘mUgm§À¶m dñ˶m, N>moQ>r Jmdo, ehao ¶m§À¶m OdiyZ dmhV OmVmZm ‘r OmñVM àXÿ{fV hmoVo. Varhr ‘r nwT>o nwT>o OmVM amhVo. ‘r Hw$R>ohr Wm§~V Zmhr. "Wm§~bm Vmo g§nbm' AgoM ‘r gJiçm§Zm gm§JV AgVo. eodQ>r ‘r gmJambm OmD$Z {‘iVo Am{U ZXr åhUyZ ‘mPm àdmg Wm§~Vmo.

nmhm. dmMm.1

2

3

4

5

28

eãXmW© … AS>dUo - Wm§~dUo. gmJa - g‘wÐ.

à. 1. Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm. (A) ZXrMm OÝ‘ H$moR>o hmoVmo?(Am) ZXr ‘moR>r H$er hmoVo?(B) ZXrÀ¶m nmʶmMm Cn¶moJ bmoH$ H$emH$emgmR>r H$aVmV?(B©) ZXrMm doJ H$Yr H$‘r hmoVmo?(C) ZXr Amnë¶mbm H$moUVm g§Xoe XoVo?(D$) Vw‘À¶m {OëhçmV H$moUH$moU˶m ZXçm AmhoV?

à. 2. n{hë¶m XmoZ CXmhaUm§Mo {ZarjU H$am. ˶mZwgma [aH$må¶m OmJm ^am. (A) MmbUo MmbVmV MmbdVmV (Am) niUo niVmV nidVmV

(B) ^oQ>Uo .......... ........... (B©) ....... H$aVmV ............

(C) {‘iUo ........... ............ (D$) Wm§~Uo ........... .............

à. 3. "{hadoJma', ¶mgmaIo a§JN>Q>m XmIdUmao eãX gm§Jm. à. 4. "Wm§~bm Vmo g§nbm' ¶mgmaIr gwdMZo gm§Jm. gwdMZm§Mm g§J«h H$am. à. 5. Imbrb eãX dmMm d VgoM {bhm.

nd©V, gd©, {H$a©, nyd©, ‘H©$Q>, gy¶©, àdmg, MH«$, M§Ð, H«$‘m§H$, àH$ma, J«h.

nmUr AS>dm, nmUr {Oadm.

nmUr hoM OrdZ.W|~ W|~ nmʶmMm,

AZ‘mob R>odm {ZgJm©Mm.

ñdmܶm¶

CnH«$‘ … 1. n[aga Aä¶mgmMr nwñVHo$, dV©‘mZnÌo, ZH$meo ¶m§VyZ doJdoJiçm ZXçm§Mr Zmdo emoYm. ¶mXr H$am.2. ZXrMo àXÿfU H$‘r H$go H$aVm ¶oB©b Vo MMm© H$ê$Z gm§Jm.3. Imbrb Kmofdm³¶o nmhm. "nmUr dmMdUo' ¶m g§X^m©Vrb AmUIr Kmofdm³¶o {‘idm d g§J«h H$am.

{ejH$m§gmR>r … {dXçm϶mªH$Sy>Z nmR>mMo ‘yH$dmMZ H$ê$Z ¿¶mdo. H$moUË`mhr EH$m n[aÀN>oXmMo lwVboIZ H$ê$Z ¿¶mdo.

29

nmʶmMr Q>§MmB© Amho. nmUr OnyZ dmnam.

nmUr {nVmZm Vwåhm§bm hdo VodT>oM nmUr ½bmg‘ܶo ¿¶m.

nmhþʶm§Zm {nʶmgmR>r nmUr XoVmZm Vm§ã¶m-noë¶mZo nmUr Xçm.

^ê$Z R>odbobo nmUr {eio g‘OyZ AmoVyZ XoD$ ZH$m.

nmʶmMm nmBn Z dmnaVm dmhZo Amoë¶m H$nS>çmZo nwgyZ ¿¶m.

JiUmao Zi Vm~S>Vmo~ XþéñV H$ê$Z ¿¶m. nmʶmMr Q>mH$s ^aë¶mg doirM ~§X H$am.

~mXbrV nmUr KoD$Z m§S>r, H$nS>o Ywdm. Zi dmhVm R>ody ZH$m.

^m§S>çmV nmUr KoD$Z Vm|S> Ywdm. XmV KmgVmZm Zi gwê$ R>ody ZH$m.

em°daImbr A§Kmoi Z H$aVm ~mXbrV nmUr KoD$Z A§Kmoi H$am.

emioVyZ Kar OmVmZm ~mQ>brV, dm°Q>a~°J‘Yrb Cabobo nmUr dm`m Kmbdy ZH$m. Vo nmUr PmS>m§Zm Kmbm.

nmʶmMr ~MV

30

17. Am‘Mr ghb

Am‘Mr ghb JmdÀ¶m Am‘amB©‘ܶo Jobr hmoVr. ghbrbm dJm©Vrb gd© ‘wbo‘wbr Amë¶m hmo˶m. ~mBªZr gJiçm§Zm OodUmMo S>~o d nmʶmÀ¶m ~mQ>ë¶m AmUm¶bm gm§{JVbo hmoVo. {MÌH$boMo gm{h˶hr ~amo~a ¿¶m¶bm gm§{JVbo hmoVo.

Amåhr Am‘amB©H$S>o {ZKmbmo. añ˶mda doJdoJiçm AmH$mam§Mr, doJdoJiçm àH$maMr PmS>o hmoVr. PmS>m§Mr XmQ> gmdbr añ˶mda nS>br hmoVr. Amåhr a‘VJ‘V, PmS>m§Mo {ZarjU H$aV Mmbbmo hmoVmo. añ˶mZo OmVmZm ~mBªZr {d{dY PmS>m§Mr ‘m{hVr gm§{JVbr.

Am‘amB©‘ܶo Amåhr gH$mir AH$am dmOVm nmohMbmo. VoWo Am§ã¶mMr Iyn PmS>o hmoVr. Vr AmoirZo bmdbobr hmoVr. ‘r ~mBªZm {dMmabo, ""~mB©, ¶mbm Am‘amB© H$m åhUm¶Mo?'' ~mB© åhUmë¶m, ""amB© åhUOo XmQ> PmS>r. {OWo Am§ã¶mMr AZoH$ PmS>o bmdyZ Vr Omonmgbobr AgVmV, ˶mbm Am‘amB© åhUVmV.''

nmonQ>, H$moH$si, {M‘ʶm, H$mdio, gmi§w³¶m Ago {H$VrVar njr PmS>m§da ~gbo hmoVo. ˶m§Mm

{H$b{~bmQ> Mmbbm hmoVm. njr AmZ§XmZo CS>V hmoVo. Amåhrhr AmZ§XmZo ~mJS>V hmoVmo. Amåhr bnmN>nr, {edUmnmUr, D$Zgmdbr Ago Ioi Ioibmo. dmè¶mZo nS>boë¶m H¡$è¶m Jmoim Ho$ë¶m. gJiçm H¡$è¶m§Mm MQ²>Q>m‘Q²>Q>m Ho$bm. Amåhr gh^moOZ Ho$bo.

˶mZ§Va ~mBªZr Amåhm§bm {MÌo H$mT>m¶bm gm§{JVbr. Am§ã¶mÀ¶m PmS>mda nmonQ> Am§~m ImVmo Amho, Ago {MÌ ‘r H$mT>bo. H$moUr H¡$è¶m§Zr bJS>bobo PmS> H$mT>bo, Va H$moUr Iyn njr ~gbobo Am§ã¶mMo PmS> H$mT>bo. H$moUr Am‘amB©Mo {MÌ H$mT>bo, Va H$moUr H¡$è¶m Jmoim H$aUmar, IoiUmar ‘wbo H$mT>br. ~mBªZr gdmªMr {MÌo ~{KVbr. ˶m§Zr Amåhm§bm H¡$ar d Am§~m ¶m§Vbm ’$aH$ gm§{JVbm. H¡$arnmgyZ, Am§ã¶mnmgyZ ~Zdë¶m OmUmè¶m doJdoJiçm nXmWmªMr Zmdo gm§{JVbr.

gm¶§H$mir Amåhr Kar naVbmo. {Xdg^a IoiyZ, ~mJSy>Z Am{U bm§~n¶ªV MmbyZXoIrb Amåhr WH$bmo ZìhVmo. CbQ> Amåhm§bm Iyn CËgmhr, AmZ§Xr d VmOoVdmZo dmQ>V hmoVo.

{ejH$m§gmR>r … {dXçm϶mªH$Sy>Z nmR>mMo àH$Q> dmMZ H$ê$Z ¿¶mdo. nmR>mVrb H$moU˶mhr EH$m n[aÀN>oXmMo AZwboIZ H$ê$Z ¿¶mdo.

31

PmS>o, dobr bmdy Mbm,ñdÀN> hdm {‘iob Amnë¶mbm.

PmS>m§Mr KoVm H$miOr,’w$bo, ’$io {‘iVrb VmOr.

PmS>oM PmS>o bmdy AmnU,VaM H$‘r hmoB©b àXÿfU.

à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm.(A) ‘wbm§Mr ghb H$moR>o Jobr hmoVr?(Am) ghbrbm OmVmZm ‘wbm§Zr H$m¶ H$m¶ gmo~V Zobo hmoVo?(B) ~mBªZr Am‘amB©Mm AW© H$m¶ gm§{JVbm?(B©) Am‘amB©‘ܶo ‘wbo H$moUVo Ioi Ioibr?

à. 2. D$Zgmdbr, {edUmnmUr `m§gmaIo Vwåhr H$moUH$moUVo Ioi IoiVm Ë`m§Mr _m{hVr gm§Jm.à. 3. Vw‘À¶m Kar Am§~m d H¡$arnmgyZ H$moUH$moUVo nXmW© ~ZdVmV Vo {bhm.à. 4. Vwåhr ghbrgmR>r Joboë¶m {R>H$mUmMo dU©Z dJm©V gm§Jm.

ñdmܶm¶

dmMm d {bhm.

{ejH$m§gmR>r … da {Xboë¶m dm³¶m§à‘mUo MmaaoKr dhr‘ܶo nmR>mVrb ‘OHw$amMo boIZ {dXçm϶mªH$Sy>Z H$ê$Z ¿¶mdo. ˶mMm gamd ¿¶mdm. {dXçmWu ZrQ> {b{hVmV H$m Vo nmhmdo. ˶m§Zm diUXma Ajam§V {b{hʶmgmR>r ‘mJ©Xe©Z H$amdo.

Am‘Mr ghb JmdÀ¶m Am‘amB©‘ܶo Jobr hmoVr.

dmè¶mZo nS>boë¶m H¡$è¶m Amåhr Jmoim Ho$ë¶m.

PmS>m§da nú¶m§Mm {H$b{~bmQ> Mmbbm hmoVm.

Imbr {Xbobr dm³¶o dmMm d {Xboë¶m MmaaoKm§‘ܶo diUXma Ajam§V {bhm.

32

18. n¡em§Mo ì¶dhma

Imbrb {MÌo nmhm. n¡em§Mo ì¶dhma H$moR>o H$moR>o hmoVmV Vo gm§Jm.

à. 1. darb {MÌm§V XmIdboë¶m {R>H$mUm§Zm nmbH$m§gmo~V ^oQ> Xçm. VoWo H$m¶ H$m¶ nm{hbo Vo dJm©V gm§Jm.à. 2. ~±Ho$V MmbUmao n¡em§Mo H$moUVohr XmoZ ì¶dhma gm§Jm.à. 3. OmoS>çm Owidm.

"A' JQ> "~' JQ>(1) {dOoMo {~b ^aUo (A) nmoñQ> Am°{’$g(2) ‘{ZAm°S>©a H$aUo (Am) XÿaÜdZr H|$Ð(3) ’$moZMo {~b (B) drO Xo¶H$ H|$Ð

ñdmܶm¶

33

à. 4. XþH$mZmV Om. Imbrb dñVy§Mo ^md ‘mhrV H$ê$Z ¿¶m. qH$‘V {bhm.

à. 5. ~±Ho$V MmbUmè¶m ì¶dhmam§nwT>o Aer IyU H$am. ~±Ho$V hmoV Zgboë¶m ì¶dhmam§nwT>o Aer IyU H$am. 1. n¡go ^aUo. 5. ‘{ZAm°S>©a H$aUo. 9. drO {~b ^aUo. 2. n¡go H$mT>Uo. 6. {då¶mMr a³H$‘ ^aUo. 10. H$O© KoUo. 3. nÌ Q>mH$Uo. 7. Xm{JZo gwa{jV R>odUo. 11. Xm{JZo JhmU R>odUo. 4. MoH$ XoUo. 8. MoH$ dQ>dUo. 12. ‘wXV R>odrÀ¶m ¶moOZm.

{MÌH$bm dhrqH$‘V

CnH«$‘ … ^mOr ‘§S>B©bm ^oQ> Xçm. VoWo {dH$ë¶m OmUmè¶m ^mÁ¶m§Mr ¶mXr H$am. ^mÁ¶m§Mo à{V{H$bmo Xa {dMmam. "^mOr ‘§S>B©' ¶mda nmM Vo gmV dm³¶o ‘m{hVr {bhm.

ñHo$MnoZ ~m°³gqH$‘V

H§$nmgqH$‘V

emioMo ~yQ> qH$‘VN>Ìr

qH$‘VXßVa

qH$‘V

gmoZy … {‘Zy, ‘m¶m ~m~m§Zr H$mbM "BZmoìhm H$ma' KoVbr. AmVm Am‘À¶mH$S>o VrZ JmS>çm Pmë¶m.

{‘Zy … Aao gmoZy, ‘m¶m ~m~m§H$S>o H$ma, ñHy$Q>a, aoëdo, AJXr {d‘mZgwX²Ym Amho.

gmoZy … Aao dm! ‘J Va Vy gJiçmM dmhZm§VyZ {’$abr Agerb!

{‘Zy … Zmhr ao! ‘m¶m ~m~m§M§ Ioiʶm§M§ XþH$mZ Amho Zm!

dmMy Am{U hgy. {bhm.

{Xboë¶m Ajam§nmgyZ gwê$ hmoUmao eãX {bhm.

g

H$

‘VA

X Z

e

eaX

eVH$

e¶©Vehm‘¥J

`

`

`

`

`

`

34

emim gwQ>br. ‘r Kar {ZKmbmo. dmQ>oV AmB© {Xgbr. {VÀ¶m hmVmV XmoZ ‘moR>çm {neì¶m hmo˶m. ˶m Iyn OS> Agmì¶mV, Ago {VÀ¶mH$S>o nmhÿZ OmUdbo. ‘r YmdVM AmB©bm JmR>bo. ""AJ§ AmB©, H$m¶ KoD$Z Mmbbrg EdT>§?'' ‘r AmB©bm {dMmabo.

{V˦m hmVmVbr EH$ {nedr KoD$ bmJbmo.

hmoVo. ""EdT>çm gm‘mZmbm {H$Vr én¶o bmJbo J§ AmB©?'' ‘r {dMmabo. ""{H$Vr bmJbo AgmdoV?'' AmB©Zo CbQ> àíZ Ho$bm. ‘r gm§{JVbobr a³H$‘ EoHy$Z AmB© hgy bmJbr AZ² åhUmbr, ""dm ao, VwP§ ì¶dhmakmZ! dñVy§Mo ^md JJZmbm {^S>boV. Amhog Hw$R>o Vy? Oam ~mOmamV {’$aV Om, XþH$mZmV OmV Om.'' ‘bmhr Vo nQ>bo. ~mobV ~mobV Amåhr Kar nmohMbmo.

{VZo {nedr Imbr R>odbr Am{U "hþíe' Ho$bo. ~amM doi Vr ñdV…Mo hmV Xm~V hmoVr. ""AmB©, Vy Xa ‘{hݶmbm EdT>§ AmoP§ EH$Q>rM KoD$Z ¶oVog?'' ‘r {Vbm H$miOrZo {dMmabo. ""hmo ao, AmO Vy ^oQ>bmg. Iyn ~a§ dmQ>b§. ‘mP§ H$m‘ hbH§$ Pmb§.'' AmB© ‘ZmnmgyZ ~mobV hmoVr. Vr Iyn X‘br hmoVr.

19. AZw^d - 2

‘r AmB©bm åhUmbmo, ""AmB©, Á¶m {Xder ‘m¶m emiobm gwQ²>Q>r AgVo, ˶mM {Xder AmnU {H$amUm gm‘mZ AmUm¶bm OmV OmD$, åhUOo Vyhr X‘Uma Zmhrg Am{U ‘mP§ ì¶dhmakmZhr dmT>ob.''

eãXmW© … JmR>Uo - nmohMUo. ^md JJZmbm {^S>Uo - Iyn ‘hmJ hmoUo. hþíe H$aUo - ‘moH$im ídmg KoUo.

""Aao hiy. gm‘mZ gm§S>ob ˶mVb§.'' Vr åhUmbr. ""AJ§ AmB©, {H$Vr OS> Amho {nedr! H$m¶ Amho EdT>§ ¶mV?'' ‘r {dMmabo. ""ho Amnb§ ‘{hZm^amM§ {H$amUm gm‘mZ Amho.'' AmB© åhUmbr.

dmMm.

EH$ {nedr hmVmV Yaë¶mda ‘bm g‘Obo, ˶m Amo¶mZo AmB©Mo hmV bmbobmb Pmbo

35

à. 1. WmoS>³¶mV CËVao {bhm.(A) AmB©bm nmhVmM ‘wbJm YmdV H$m Jobm?(Am) AmB©Mo hmV H$em‘wio bmbobmb Pmbo hmoVo?(B) AmB©bm ~ao H$m dmQ>bo?(B©) ‘wbmZo {H$amUm gm‘mZ Ho$ìhm AmUm¶Mo R>adbo?

à. 2. Imbrb eãXm§V earamMo ^mJ AgUmao eãX emoYm. {bhm. CXm., gm‘mZ - ‘mZ. nmonQ> - nmoQ>.

nmR>dUr, ¶O‘mZ, AmJ~moQ>, Vm|S>nmR>, nmoQ>nyOm, nm¶nwgUr, Jmb~moQ>, ZmH$VmoS>m.

à. 3. Imbrb eãX dmMm d VgoM {bhm.gwQ²>Q>r, hþíe, M³H$a, b»I, ~½Jr, JÀM, gÁOZ, bR²>R>, CS²>S>mU, AÊUm,

nËVm, H$ÏWH$, {OX²X, KQ²>Q>, AÝZ, Jßnm, {På‘m, Aæ¶m, Jëbr, gìdm.à. 4. {déX²Y AWm©Mo eãX {bhm.

(A) ‘moR>o � (B) OS> � (C) OmUo �(Am) hgUo � (B©) Imbr � (D$) gm§S>Uo �

à. 5. Imbrb eãXm§V bnbobo eãX emoYm. (A) gm‘mZmbm (Am) ~mOmamV (B) Mmbbrg (B©) ‘ZmnmgyZ

à. 6. Vwåhr AmB©bm H$moUH$moU˶m H$m‘m§V ‘XV H$aVm? AmUIr H$moU˶m H$m‘m§V ‘XV H$ê$ eH$mb?Vr H$er? dJm©V MMm© H$am.

à. 7. Vw‘À¶m KamOdirb {H$amUm‘mbmÀ¶m XþH$mZmV Om. VoWrb dñVy§Mr ¶mXr H$am.à. 8. Imbrb eãX dmMm. a§JN>Q>m g‘OyZ ¿¶m.

bmbobmb, H$mioHw$Q²>Q>, nm§T>aoew^«, {ndioY‘H$, Om§^iQ>, {Ziga, {hadoJma>.à. 9. H§$gmVrb ¶mo½¶ eãX {ZdSy>Z Imbrb dm³¶o nyU© H$am.

(AgVmo, hiyhiy, emim, bdH$a, nS>br)(A) g§Oy .......... CR>Vmo.(Am) JmoJbJm¶ .......... MmbVo.(B) hm ~§Jbm Zoh‘r ~§X ...........

(B©) .......... doioda ^aVo.(C) ¶mdfu Iyn W§S>r ...........

ñdmܶm¶

CnH«$‘ … AmB©{df¶r EImXr H${dVm {‘idm. nmR> H$am d dJm©V åhUyZ XmIdm.

{ejH$m§gmR>r … ¶m nmR>mVrb EH$m n[aÀN>oXmMo AZwboIZ H$ê$Z ¿¶mdo. {dXçmWu AMyH$ {b{hVmV H$m Vo nmhmdo. ˶m~m~V ‘mJ©Xe©Z H$amdo. {dXçm϶mªZm Ambobo doJdoJio AZw d dJm©V gm§Jʶmg gm§Jmdo.

36

20. J‘VrXma nÌ EoH$m. dmMm.

XmamdaMr ~ob dmObr. ‘m¶mZo Xma CKS>bo. XmamV nmoñQ>‘Z hmoVm. ˶mZo ‘m¶mbm EH$ nmH$sQ> {Xbo. ‘m¶mZo nm{H$Q>mdarb ‘OHy$a dmMbm. "Aæ¶m, H$mH$m§M§ nÌ!' {Vbm AmZ§X Pmbm. "YݶdmX nmoñQ>‘ZH$mH$m.' ‘m¶mZo nmoñQ>‘ZMo Am^ma ‘mZbo. Xma ~§X Ho$bo.

‘m¶mZo nmH$sQ> CKS>bo. AmVrb nÌ ~mhoa H$mT>bo. nmhVo Va H$m¶! AmV H$moam H$mJX. {Vbm AmíM¶© dmQ>bo. "H$mH$m§Zr H$moam H$mJX H$gm ~a§ nmR>dbm?' Agm {dMma H$aV ‘m¶m aoí‘mÀ¶m Kar Jobr. "" aoí‘m, ho ~K nÌ! H$mH$m§Zr nmR>db§ Amho.'' ‘m¶mZo nÌ aoí‘mbm XmIdbo. ""AJ§, H$mH$m§Zr H$moa§ nÌ nmR>db§. H$mhrM {b{hb§ Zmhr ˶mda.''

""AJ§ aoí‘m, Vo nÌ OiyZ OmB©b,'' ‘m¶m åhUmbr.

""AJ§, hçm nÌmMr EH$ J§‘V Amho. ~K Vy!'' aoí‘m åhUmbr. {VZo ‘oU~ËVrÀ¶m Á¶moVrda Vo nÌ Yabo. Á¶moVrMr CîUVm ˶m nÌmbm {‘imbr. ˶mda Ajao {Xgy bmJbr. ‘m¶mZo AmZ§XmZo Q>miçm dmOdë¶m. {VZo nÌ dmMbo. {Vbm Iyn AmZ§X Pmbm. ‘m¶mZo aoí‘mbm {dMmabo, ""H$m¶ J§, AmVm H$er H$m¶ nÌmdaMr Aja§ {Xgy bmJbr?''

""AJ§ ‘m¶m, EoH$. qb~mÀ¶m agmMm Cn¶moJ H$ê$Z H$mJXmda {b{hVmV. {b{hbobo gwH$ë¶mda H$mJX H$moam {XgVmo. Vmo H$mJX CîUVoda Yaë¶mg ˶mdarb Ajao nwÝhm {Xgy bmJVmV Am{U Amnë¶mbm Vr Ajao dmMVm ¶oVmV.'' aoí‘mZo ‘m¶mbm H$moè¶m nÌmMo Jw{nV gm§{JVbo. ho EoHy$Z ‘m¶m AmíM¶©M{H$V Pmbr.

{ejH$m§gmR>r … nmR>mV gwMdë¶mà‘mUo ñdV… H¥$Vr H$ê$Z nmhmdr. nÌ {b{hʶmMo àm˶{jH$ dJm©‘ܶo JQ>mJQ>m§V H$ê$Z ¿¶mdo. {dXçm϶mªH$Sy>Z ¶m nmR>mMo àH$Q> dmMZ H$ê$Z ¿¶mdo.

ñdmܶm¶

eãXmW© … H$moam H$mJX - H$mhrhr Z {b{hbobm H$mJX. Zdb - AmíM¶©. Jw{nV - JwßV JmoîQ>, ahñ¶.

à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm. (A) nÌ H$moUr nmR>dbo? (Am) nÌ H$moUmbm nmR>dbo?

aoí‘mZo nÌ hmVmV KoVbo. {Vbm ˶mMo Zdb dmQ>bo Zmhr. {VZo EH$ ‘oU~ËVr KoVbr. ‘oU~ËVr noQ>dbr Am{U aoí‘m ‘oU~ËVrÀ¶m Á¶moVrda nÌ Yê$ bmJbr.

37

(B) ‘m¶mbm nÌ H$m dmMVm Ambo Zmhr?à. 2. H$moU Vo gm§Jm.

(A) H$moao nÌ nmhÿZ AmíM¶© dmQ>Umar.(Am) H$moao nÌ dmMʶmMr ¶w³Vr ‘mhrV AgUmar.

à. 3. Imbrb eãX AgoM {bhm. nÌ, {‘Ì, gÌ, amÌ, ̶ñW, nmÌ, ÌmU, dmÌQ>, H§$ÌmQ>.

nmR>mVrb Imbrb dm³¶o dmMm.(A) XmamdaMr ~ob dmObr.(Am) "H$mH$m§Zr H$moam H$mJX H$gm ~a§ nmR>dbm?'(B) aoí‘mZo nÌ hmVmV KoVbo.(B©) ""AJ§, H$mH$m§Zr H$moa§ nÌ nmR>db§.''

dmMm. g‘OyZ ¿¶m.(1) dm³¶ nyU© Pmë¶mda . Ago {MÝh XoVmV. . ¶m {MÝhmbm nyU©{dam‘ åhUVmV.(2) dm³¶mV Ooìhm àíZ {dMmabobm AgVmo, Voìhm dm³¶mÀ¶m eodQ>r ? Ago {MÝh XoVmV. ? ¶m

{MÝhmbm àíZ{MÝh åhUVmV.(3) dm³¶ dmMVmZm eãXmZ§Va AmnU WmoS>o Wm§~Vmo. VgoM dm³¶mV Amboë¶m dñVy/Zmdm§Mr ¶mXr

dmMVmZm à˶oH$ eãXmZ§Va AmnU WmoS>o Wm§~Vmo, Voìhm ˶m eãXmZ§Va , Ago {MÝh XoVmV., ¶m {MÝhmbm ñdën{dam‘ åhUVmV.

darb dm³¶m§V (. , ?) hr {dam‘{MÝho Ambobr AmhoV Imbrb dm³¶m§V nyU©{dam‘, àíZ{MÝh d ñdën{dam‘ Kmbm.

(1) ‘r g§JUH$ gwê$ Ho$bm ‘m‘mMm B©-‘ob dmMbm ‘m‘m Mma {Xdgm§Zr ¶oUma hmoVm Amåhr AmZ§{XVPmbmo

(2) a‘oe grVm A{ZVm JUoe ho gd©OU XaamoO ~mJoV IoiVmV(3) Vy OodU Ho$bog H$m(4) ho EoHy$Z Vwbm AmZ§X Pmbm H$m(5) ‘r AmB© ~m~m amOy qnH$s ~mOmamV Jobmo(6) gwem§V aKy amOoe ho Mm§Jbo {‘Ì AmhoV

{ejH$m§gmR>r … {dXçm϶mªH$Sy>Z da {Xboë¶m CVmè¶mMo lwVboIZ H$ê$Z ¿¶mdo. dm³¶o XoD$Z {eH$dboë¶m {dam‘{MÝhm§Mm gamd ¿¶mdm.

dmMm d {bhm.Amnë¶m Kam^modVrÀ¶m n[agamV Vwig, Xþdm©, JdVrMhm, Ambo, qb~y Aer AZoH$ Am¡fYr

PmS>o AgVmV. PmS>mgmaIm {‘Ì Zmhr. PmS>o gmdbr XoVmV, ’w$bo-’$io XoVmV, Am¡fYo XoVmV. AemeoH$S>mo JwUH$mar dZñnVr Amnë¶m OdiM AgVmV. AmnU ˶m§Mr ‘m{hVr OmUyZ KoVbr nm{hOo.

38

21. N>moQ>ogo ~hrU^mD$

N>moQ>ogo ~hrU^mD$,CXçmbm ‘moR>mbo hmoD$.CXçmÀ¶m OJmbm, CXçmÀ¶m ¶wJmbm,ZdrZ AmH$ma XoD$.

AmogmS>, COmS> OmJm,hmoVrb gw§Xa ~mJm,eoVm§Zm, ‘içm§Zm, ’w$bm§Zm, ’$im§Zm,ZdrZ ~hma XoD$.

‘moH$içm Am^mir OmD$,‘moH$içm JiçmZo JmD$,{Z‘©i ‘ZmZo, AmZ§X^amZo, AmZ§X XoD$ AZ² KoD$.

ào‘mZo EH$Ì amhÿ,ZdrZ OrdZ nmhÿ,AZoH$ Xoem§Mo, ^mfm§Mo, doem§Mo,AZoH$ EH$M hmoD$.

- dg§V ~mnQ>

{ejH$m§gmR>r … H${dVm VmbmgwamV, gm{^Z` åhUyZ XmIdmdr. e³¶ Agë¶mg ¶m H${dVoMr Üd{Z’$sV EoH$dmdr. H${dVoMr EHo$H$ Amoi åhUmdr. {dXçm϶mªZm åhUm¶bm gm§Jmdr. Z§Va ñdV…~amo~a, JQ>mV VgoM d¡¶p³VH$ar˶m H${dVm VmbmgwamV åhUʶmg gm§Jmdo.

EoH$m. dmMm. åhUm.

39

ho JmUo {‘idm. åhUm. Am§~m {nH$Vmo, ag JiVmo,

H$moH$UMm amOm ~mB©, {På‘m IoiVmo. Vw‘À¶m Kar Am§ã¶mnmgyZ

H$moUH$moUVo nXmW© ~ZdVmV?

22. dmMy¶m. {bhÿ¶m.

dmMm. gm§Jm.

’$i, a§J, dmg, amOm, Am‘ag, Am‘amB©.

‘r Amho Am§~m. gJio ‘bm "’$im§Mm

Vwåhm§bm gm¶H$brda H$moR>o H$moR>o Om¶bm AmdS>ob? Vwåhr Vw‘À¶m gm¶H$brMr

H$miOr H$er KoVm?

dmhZ, B§YZ~MV, MmHo$, ì¶m¶m‘.

Ho$H$ ~ZdʶmMr H¥$Vr g‘OyZ ¿¶m.

gU, ZdrZ H$nS>o, JmoS>YmoS> nXmW©, MM©,

gm§Vm³bm°O, {¼g‘g Q´>r.

AmnU AZoH$ gU gmOao H$aVmo. VgoM {¼íMZ ~m§Yd à y ¶oeyMm OÝ‘{Xdg ZmVmi gU åhUyZ gmOam H$aVmV. Vo ¶m gUmbm ZdrZ H$nS>o KmbVmV. MM©‘ܶo OmVmV. àmW©Zm H$aVmV. EH$‘oH$m§Zm ew oÀN>m XoVmV. ew oÀN>m XoVmZm "‘oar {¼g‘g' Ago åhUVmV. {¼g‘g Q>rda {Xì¶m§À¶m ‘mim, ’w$bo, Mm§XUr ¶m§Mr gw§Xa gOmdQ> H$aVmV. Amnë¶m ‘ZmVrb BÀN>m gm§Vm³bm°O nyU© H$aVmo, Ago ‘wbm§Zm dmQ>Vo. ¶m gUmÀ¶m {Xder KamV S>moZQ>, Ho$H$ ¶m§gmaIo JmoS>YmoS> nXmW© ~Zdbo OmVmV. à y ¶oeyÀ¶m {eH$dUwH$sZwgma Vo JmoaJ[a~m§Zm dmQ>bo OmVmV. ˶m§Zmhr AmZ§XmV gh^mJr H$ê$Z KoVbo OmVo.

{’$eQ>±H$‘Yrb ‘mgo H$m¶ ImVmV? ˶m§Mr H$miOr H$er

KoVmV? Vwåhm§bm ˶mVrb ‘mem§Mr H$moUH$moUVr Zmdo ‘mhrV AmhoV,

Vr Zmdo {bhm.

àmUr, eonyQ>, H$sQ>H$, ImUo, ‘mZdmMo AÝZ.

‘r Amho ‘mgm. ‘r g‘wÐ, ZXr, Vbmdm§À¶m nmʶmV amhVmo, åhUyZ ‘bm ObMa àmUr åhUVmV. ‘r eonyQ> Am{U nam§À¶m ‘XVrZo nmohVmo. nmʶmVbo H$sQ>H$, bhmZ ‘mgo d nmUdZñnVr ImVmo. ‘mPo a§J, ê$n, AmH$ma doJdoJio AgVmV. ‘r ‘mZdmMo AÝZ Amho.

amOm' åhUVmV. ‘r {nH$bmo H$s ‘mPm a§J ~XbVmo Am{U N>mZ dmg ¶oVmo. ‘m¶mV ag V¶ma hmoVmo. ‘m¶m JmoS> agmbm Am‘ag åhUVmV. hmnyg, nm¶ar, Ho$ea, Imo³¶m, JmoQ>r, {M³Hy$içm Aer ‘mPr H$mhr Zmdo AmhoV. Am‘amB©V Am§ã¶mMr Iyn PmS>o AgVmV.

‘bm gm¶H$b Iyn AmdS>Vo. gm¶H$b ho EH$ àdmgmMo dmhZ Amho. gm¶H$brbm XmoZ MmHo$ AgVmV. {Vbm B§YZ bmJV Zmhr. MmH$m§V hdm ^abr, H$s Vr gwgmQ> YmdVo. KamnmgyZ Odi H$moR>o Om¶Mo Agob, Va gm¶H$b dmnamdr. ˶m‘wio B§YZ~MV hmoB©b. gm¶H$b MmbdUoo, hm EH$ Mm§Jbm ì¶m¶m‘ Amho.

40

dmMm. {bhm.

Jwbm~mbm "’w$bm§Mm amOm' åhUVmV. Jwbm~ AZoH$ a§Jm§Mo AgVmV. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------

-------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

{ejH$m§gmR>r … {MÌm§er g§~§{YV d {Xboë¶m eãXm§Mm Cn¶moJ H$ê$Z {MÌm§{df¶r Mma-nmM dm³¶o H$er {b{hbr ¶mda MMm© H$amdr. {MÌm§er g§~§{YV AmUIr H$mhr eãX d dm³¶o gm§Jʶmg {dXçm϶mªZm àmoËgmhZ Xçmdo.

‘bm ‘moa Iyn AmdS>Vmo. Vmo Iyn gw§Xa {XgVmo. ˶mMm a§Jr~oa§Jr {ngmam nmhV amhmdogo dmQ>Vo. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vw‘À¶m AmdS>rÀ¶m gUm§{df¶r {MÌ, eãX, ‘m{hVr {bhm.

’y$b, a§J, dmg, amOm, Cn¶moJ, ì¶dgm¶.

njr, a§J, AmdmO, {ngo, ZmM, AÝZ.

41

23. àm‘m{UH$ BñÌrdmbm

‘r {edmZr. nmMdrV {eH$Vo. ‘mPo Hw$Qw>§~ N>moQ>ogoM Amho. AmB©, ~m~m, ^mD$ {edamO Am{U ‘r. AmB© KaMr gJir H$m‘o ñdV…M H$aVo. Amåhr {Vbm ‘XV H$aVmo. EH$Xm AmB©Zo H$nS>o YwD$Z dmiV KmVbo. H$nS>o dmië¶mZ§Va ^mD$Zo ˶m§À¶m KS>çm H$ê$Z Q>o~bmda R>odbo.

gm¶§H$mir nmM dmOVm ~m~m ~mhoê$Z Ambo. ˶m§Zr AmB©Odi n¡go {Xbo. Vo {Vbm R>odm¶bm gm§{JVbo. AmB© H$m‘mÀ¶m KmB©V hmoVr. {VZo n¡go Q>o~bmda KS>çm KmVboë¶m H$nS>çm§V R>odbo Am{U Vr H$m‘mV JTy>Z Jobr.

~m~m ~mhoa Jobo hmoVo. AmB© H$m‘mV hmoVr. ^mD$ Ioim¶bm Jobm hmoVm. ‘r Aä¶mg H$aV hmoVo. BV³¶mV Am‘Mo BñÌrdmbo Xm‘yH$mH$m Ambo. BñÌrgmR>r H$nS>o ‘mJy bmJbo. AmB© ñd¶§nmH$KamVyZ åhUmbr, ""AJ§ {edmZr, ˶mbm Q>o~bmda R>odbobo H$nS>o {nedrV ^ê$Z Xo.'' _r H$nS>o {nedrV ^ê$Z {Xbo. BñÌrdmbo H$mH$m H$nS>o KoD$Z {ZKyZ Jobo.

Pmbr. n¡go Jobo Hw$R>o? AmB© {dMmamV nS>br. KamV gJirH$S>o n¡em§Mr emoYmemoY gwê$ Pmbr; nU n¡go H$mhr gmnS>bo ZmhrV.

g§Ü¶mH$miÀ¶m doiobm Xm‘yH$mH$m Kar Ambo, Vo hmH$m ‘maVM. ""d{hZr, Ahmo d{hZr.'' AmB©~m~m ~mhoa Ambo. ""H$m¶ ao ~m~m? H$nS>o AmUbog H$m?'' Oam d¡VmJyZM AmB©Zo {dMmabo.

Xm‘yH$mH$m§Zr {IemVyZ n¡go H$mT>bo. ""Ahmo d{hZr, Vw‘Mo H$nS>o ‘r BñÌrbm KoVbo AZ²

H$nS>çm§À¶m KS>çm§‘ܶo ho n¡go gmnS>bo. Vo naV H$am¶bm Ambmo. n¡go ‘moOyZ ¿¶m Am{U ho H$nS>ohr ¿¶m.'' Xm‘yH$mH$m AmB©À¶m hmVmV n¡go R>odV åhUmbo. AmB©Zo n¡go ‘moObo.

""Xm‘y, n¡go ~amo~a AmhoV. VwPm àm‘m{UH$nUm ‘bm AmdS>bm.'' ~m~m åhUmbo. ~m~m ~jrg åhUyZ Xm‘yH$mH$m§Zm 100 én¶o XoD$ bmJbo, Voìhm Xm‘yH$mH$m åhUmbo, ""ZH$mo ^mD$gmho~, Amåhr Jar~ AmhmoV; nU H$îQ>mZ§M H$‘dyZ ImVmo.'' Xm‘yH$mH$m Om¶bm {ZKmbo. AmB©~m~m ˶m§À¶m nmR>‘moè¶m AmH¥$VrH$S>o H$m¡VwH$mZo nmhV am{hbo.

eãXmW© … H$m‘mV JTy>Z OmUo - H$m‘mV ‘½Z hmoUo. H$mdar~mdar hmoUo - Jm|YiyZ OmUo. d¡VmJUo - {MS>Uo. nmR>‘moar - nmR>rH$S>Mr ~mOy.

XmoZ {Xdgm§Z§Va ~m~m§Zr AmB©H$S>o n¡go ‘m{JVbo. Zoh‘rÀ¶m gd¶rà‘mUo AmB© H$nmQ>mV n¡go emoYy bmJbr; nU n¡go H$mhr gmnS>oZmV. AmB© H$mdar~mdar

42

à. 1. H$moU Vo {bhm. (A) nmMdrV {eH$Umar. (B©) n¡go naV H$aUmao. (Am) H$nS>çm§À¶m KS>çm H$aUmam. (C) n¡go ‘moOyZ KoUmar. (B) AmB©Odi n¡go XoUmao. (D$) Xm‘yH$mH$m§Zm ~jrg XoD$ H$aUmao.

à. 2. H$moU, H$moUmg åhUmbo Vo {bhm. (A) ""˶mbm Q>o~bmda R>odbobo H$nS>o {nedrV ^ê$Z Xo.'' (Am) ""H$m¶ ao ~m~m? H$nS>o AmUbog H$m?'' (B) ""VwPm àm‘m{UH$nUm ‘bm AmdS>bm.'' (B©) ""Amåhr Jar~ AmhmoV; nU H$îQ>mZ§M H$‘dyZ ImVmo.''

à. 3. "àm‘m{UH$nUm' ¶mgmaIo AmUIr eãX {bhm. à. 4. JmobmVrb eãX bmdyZ ZdrZ eãX {bhm. BñÌr CXm., BñÌrdmbo

[ajm

^mOr dmbo

’$i

PmSy>

à. 5. Imbrb eãX dmMm d AgoM {bhm. ñd¶§nmH$Ka, BñÌrdmbm, H$mdar~mdar, àm‘m{UH$, g§Ü¶mH$mi.

à. 6. dm³¶o dmMm. {H«$¶m H$moUVr Vo {bhm. {H«$¶m H$aUmar 춳Vr H$moU Vo AmoiIm. ¶mo½¶ aH$mݶmV

"' Aer IyU H$am.

dm³¶o {H«$¶m {H«$¶m H$aUmar 춳Vr

nwéf ñÌr BVa {edmZr nmMdrV {eH$Vo. {eH$Vo AmB©Zo n¡go ‘moObo.^mD$Zo H$nS>çm§À¶m KS>çm Ho$ë¶m.

~m~m§Zr AmB©bm n¡go {Xbo.

Xm‘yH$mH$m§Zr {IemVyZ n¡go H$mT>bo. {nby KaQ>çmV ~gbo.

ñdmܶm¶

43

à. 7. Imbrb dm³¶m§Vrb AYmoao{IV Zm‘m§Mo qbJ AmoiIm. àíZ H«$. 6 à‘mUo V³Vm V¶ma H$ê$Z dhrV {bhm.

(A) H$mdim PmS>mda amhVmo.

(Am) aoí‘mZo nÌ dmMbo.

(B) nmoñQ>‘ZZo nÌ {Xbo.

(B©) ‘m¶mZo nmH$sQ> CKS>bo.

(C) ‘m¶mZo Xma CKS>bo.

à. 8. [aH$må¶m OmJr ¶mo½¶ Zm‘ {bhm. dm³¶m§Vrb {H«$¶mnXo AmoiIm.

(1) ......... JdV ImVmo. (4) ......... JdV ImVo.

(2) ......... nÌ {b{hVo. (5) Vo ......... gw§Xa Amho.

(3) ......... nwñVH$ dmMVmo. (6) Vo ......... ‘moR>o Amho.

à. 9. [aH$må¶m OmJr ¶mo½¶ {H«$¶mnXo {bhm.

(A) gwYra JmoîQ> .......... (B) amoPr JmUo ..........

(Am) Vo PmS> C§M .......... (B©) Vr dob {hadrJma ..........

Mm¡H$Q>tV H$mhr Ajao {Xbr AmhoV. ˶mnmgyZ AW©nyU© eãX ~Zdm. ˶m eãXm§Mr H$mS>} V¶ma H$am.

{ejH$m§gmR>r … ñdmÜ`m`mVrb gmaUrV ^mD$, ~m~m, Xm‘y hr nwpëbJr Zm‘o AmhoV. {edmZr, AmB© hr ñÌrqbJr Zm‘o AmhoV. {nby ho nwpëbJr Zmhr d ñÌrqbJr Zmhr. Aem Zm‘mbm Znw§gH$qbJr Zm‘ åhUVmV. Zm‘mbm "Vmo, Vr, Vo' eãX bmdyZhr qbJ AmoiIVm ¶oVo. hr ‘m{hVr {dXçm϶mªZm gm§Jmdr.

Pm S> {d ‘m Z

Sy> ~m ir H$ in§ g ‘> S> Ho$Im ar> H$ Ur g

H$ i n> V§ J

nm Z Xr Jm ¶Q> a ~y O D$h dm Y a g

44

24. EoH$m. nmhm. H$am.

{ejH$ … ‘wbm§Zmo, AmO AmnU hËVrMm ‘wIdQ>m H$gm H$am¶Mm Vo {eH$Uma AmhmoV. hËVrMm ‘wIdQ>m V¶ma H$aʶmgmR>r nwT>rb gm{h˶ hdo.

Mohè¶mÀ¶m AmH$mamMr H$mJXmMr gmYr ~er (nona{S>e). hr ~er Amnë¶m Mohè¶mda ZrQ> ~gob Aer ¿¶mdr. WmoS>m bhmZ AmH$ma Agbobr Xþgar EH$ H$mJXr ~er, a§JrV H$mJX, gmYm OmS> H$mJX, a§J, ~«e, nopÝgb, Q´>ognona, Jm|X, OmS> Xmoam, gwB©, Bb°pñQ>H$, ñQ>onba.

AmVm AmnU ‘wIdQ>m H$gm V¶ma H$am¶Mm Vo nmhÿ¶m.

1. Amnë¶m Mohè¶mÀ¶m AmH$mamMr gmYr, ñdÀN> H$mJXr ~er KoD$. {VÀ¶m ‘mJÀ¶m ^mJmda nopÝgbrZo hËVrMm ‘wIdQ>m H$mTy>.

3. ñQ>onbaÀ¶m ‘XVrZo XmoÝhr H$mZ ‘wIdQ>çmbm ¶mo½¶ OmJr OmoSy>.

5. ¶m {ÌH$moUr AmH$mambm ImbÀ¶m ~mOyZo dan¶ªV CbQ>-gwbQ> KS>çm Kmby. V¶ma Pmbobr KS>r CbJSy>, åhUOo hËVrMr gm|S> V¶ma hmoB©b.

2. bhmZ H$mJXr ~erVyZ hËVrÀ¶m H$mZm§Mo XmoZ gmaIo AmH$ma H$mnyZ KoD$.

4. EH$ OmS> H$mJX KoD$Z Vmo bm§~ {ÌH$moUr AmH$mamV H$mnyZ KoD$.

{ejH$m§gmR>r … Á¶mà‘mUo nona{S>enmgyZ ‘wIdQ>m V¶ma Ho$bm, ˶mà‘mUo Q>mH$mD$ H$mJXm§Mm dmna H$ê$Z dñVy, oQ>H$mS>} ~Zdʶmg {dXçm϶mªZm gm§Jmdo. ‘wIdQ>m ~ZdʶmMr H¥$Vr {dXçm϶mªZm dJm©V gm§Jm¶bm bmdmdr.

45

Amnbm hËVrMm ‘wIdQ>m V¶ma Pmbm.

6. hËVrÀ¶m Vm|S>mÀ¶m OmJr gm|S> {MH$Q>dy.

7. hËVrMo S>moio Amnë¶m S>moiçm§da ¶oVrb Aem àH$mao H$mÌrZo ~erda S>moiçm§Mo AmH$ma H$mny.

8. V¶ma Pmbobm ‘wIdQ>m ¶mo½¶ a§JmZo a§Jdy.

9. H$mZ Á¶m {R>H$mUr OmoS>bo AmhoV, {VWo {N>Ðo nmSy>Z ˶m§VyZ OmS> Xmoam qH$dm Bb°pñQ>H$ Kmby. ‘wIdQ>m Mohè¶mda ZrQ> ~gob Aem àH$mao Xmoè¶mbm JmR> ‘mê$. (Bb°pñQ>H$ Agë¶mg H$mnyZ {edmdo.)

CnH«$‘ … 1. hËVrMm ‘wIdQ>m H$gm V¶ma Ho$bm ho Vwåhr nm{hboV. VwåhrgwX²Ym Agm ‘wIdQ>m V¶ma H$am. ‘wIdQ>m V¶ma H$aʶmgmR>r H$m¶ H$m¶ Ho$bo Vo H«$‘mZo dJm©V gm§Jm. Vwåhr ‘wIdQ>m H$gm V¶ma Ho$bm Vo {‘Ìm§Zm gm§Jm.

2. H$mJXmÀ¶m ~ernmgyZ {d{dY dñVy V¶ma H$am.

46

25. ‘mbVrMr MVwamB© dmMm.

‘bÊUm eoVmdê$Z Kar Ambm. ˶mZo XmoÝhr ~¡bm§Zm JmoR>çmV ~m§Ybo. ˶m§Zm Mmam, nmUr {Xbo. hmVnm¶ YwD$Z Vmo KamV Jobm. ˶mMr nËZr ‘mbVr {hZo ^mOr^mH$ar Ho$br hmoVr. XmoKm§Zr OodU Ho$bo. ‘bÊUm eoVmVrb H$m‘mZo Iyn X‘bm hmoVm. A§WéUmda nS>VmM ˶mbm Pmon bmJbr. gH$mir Vmo bdH$a CR>bm. ~mhoa Ambm. nmhVmo Va H$m¶! JmoR>çmV EH$M ~¡b. Xþgam ~¡b Jm¶~!

""AJ§ JmoR>çmV EH$M ~¡b Amho. Amnbm Xwgam ~¡b Hw$R>o Jobm?'' ‘bÊUmZo Km~ê$Z ‘mbVrbm

‘mbVrbm ˶m§Mm hadbobm ~¡b {Xgbm. Vo XmoKo PQ>H$Z ~¡bmOdi nmohMbo.

""hm Va Am‘Mm ~¡b!'' Ago åhUV ‘mbVrZo ~¡bmbm A§Omabo Jm|Omabo. ""¶m ‘mUgmZo Am‘Mm ~¡b Mmoabm,'' Ago åhUV {VZo AmaS>mAmoaS>m H$am¶bm gwédmV Ho$br.

H$er H$am¶Mr ? ‘bÊUm S>mo³¶mbm hmV bmdyZ ~gbm. VrZ-Mma {Xdg Jobo. ‘bÊUm ‘mbVrbm

åhUmbm, ""AmnU Vmbw³¶mbm OmD$. {VWo Jwam§Mm ~mOma ^aVmo. {VWyZ EH$ ~¡b IaoXr H$ê$.'' ‘mbVr åhUmbr, ""Ia§ Amho Vw‘M§. EH$m ~¡bmda Zm§JaUr H$er H$am¶Mr?''

XmoKo Vmbw³¶mbm Ambo. Jwam§Mm ‘moR>m ~mOma ^abm hmoVm. ~mOmamV OZmdam§Mr IaoXr-{dH«$s gwê$ hmoVr. Amnë¶m ~¡bmÀ¶m OmoS>rbm OmoS> Agm ~¡b emoYV Vo XmoKo ~mOmamV {’$ê$ bmJbo. VodT>çmV

{dMmabo. ‘mbVr PQ>H$Z ~mhoa Ambr. {Vbmhr ¶m JmoîQ>rMo Zdb dmQ>bo.

‘bÊUmZo Am{U ‘mbVrZo JmdmV ~¡bmMm emoY gwê$ Ho$bm. Jmd^a emoY KoVbm, nU ~¡b H$mhr gmnS>oZm. XmoKohr Iyn WH$bo. Kar Ambo. AmVm H$m¶ H$amdo? ~¡b H$moRo Jobm Agob? EH$M ~¡b. eoVr

47

eãXmW© … WHy$Z OmUo - Iyn X‘Uo. S>mo³¶mbm hmV bmdUo - {dMmamV nS>Uo. A§OmaUo Jm|OmaUo - ào‘mZo WmonQ>Uo. H$m§Jmdm H$aUo - Iao ~mobʶmMm Amd AmUUo. ghOmghOr - Ìmg Z hmoVm. ^§~oar CS>Uo - Iyn Jm|YiyZ OmUo. b~mS>r - ImoQ>onUm.

à. 1. Imbrb àíZm§Mr CËVao {bhm. (A) ‘mbVrbm H$moU˶m JmoîQ>rMo Zdb dmQ>bo? (Am) ‘bÊUm S>mo³¶mbm hmV bmdyZ H$m ~gbm? (B) ~¡b MmoaUmam ‘mUyg ‘ZmVyZ H$m Km~abm? (B©) ‘mbVrZo ¶w³Vr H$am¶Mo H$m R>adbo? (C) ‘mbVrZo H$moUVr ¶w³Vr Ho$br? (D$) MmoamMr ^§~oar H$m CS>mbr?à. 2. [aH$må¶m OmJr nmR>mVrb ¶mo½¶ eãX {bhm. (A) ‘mbVr .......... ~mhoa Ambr. (Am) EH$m ~¡bmda .......... H$er H$am¶Mr? (B) VodT>çmV ‘mbVrbm ˶m§Mm .......... ~¡b {Xgbm. (B©) ~¡bm^modVr bmoH$m§Mr ........ O‘br. (C) gJiçm§Zr ‘mbVrÀ¶m ........... H$m¡VwH$ Ho$bo. à. 3. nQ>H$Z, PQ>H$Z ¶m§gmaIo AmUIr eãX {bhm. à. 4. AmaS>mAmoaS>m, ghOmghOr, ho OmoS>eãX Ambobr nmR>mVrb dm³¶o {bhm.

~¡b MmoaUmam ‘mUyg ‘ZmVyZ Km~abm; nU Vgo Z XmIdVm Vmo ‘mbVrer ^m§Sy> bmJbm.

"Vw‘Mm ~¡b ‘r H$embm KoD$? hm ‘mPmM ~¡b Amho. ‘rM ¶mbm bhmZmMm ‘moR>m Ho$bm Amho.' Agm Vmo H$m§Jmdm H$ê$ bmJbm. ~¡bm^modVr bmoH$m§Mr JXu O‘br.

‘mbVrÀ¶m bjmV Ambo. hm Mmoa Amnbm ~¡b ghOmghOr XoUma Zmhr. H$mhrVar ¶w³Vr Ho$br nm{hOo. {VZo PQ>H$Z ~¡bmÀ¶m S>moiçm§da hmV Yabm.

""gm§J ~a§, ¶mMm H$moUVm S>moim AYy Amho, S>mdm H$s COdm?'' ‘mbVrZo Mmoambm {dMmabo. Mmoa Jm|Yibm Am{U åhUmbm, ""‘m¶m ~¡bmMm S>mdm S>moim AYy Amho.''

""Z³H$s Zm? ~¡bmMm S>mdm S>moim AYy Agob, Va hm ~¡b VwPm Zmhr Va Vmo ‘mPm Amho.'' ‘mbVr

åhUmbr.MmoamZo WmoS>m {dMma Ho$bm. ˶mÀ¶m ‘ZmV

Jm|Yi {Z‘m©U Pmbm. ¶m ñÌrÀ¶m ~mobʶmdê$Z ~¡bmMm S>mdm S>moim AYy Zgmdm. ""Zmhr, Zmhr, ‘mPm ~¡b COì¶m S>moiçmZ§ AYy Amho.'' Mmoa nQ>H$Z åhUmbm. ˶mZo Ago åhUVmM ‘mbVrZo ~¡bmÀ¶m S>moiçm§daMm hmV ~mOybm Ho$bm.

""Aao Mmoam, ¶m ~¡bmMo XmoÝhr S>moio Mm§Jbo AmhoV.'' Ago ‘mbVrZo åhQ>ë¶m~amo~a MmoamMr §~oar CS>mbr. bmoH$m§g‘moa MmoamMr b~mS>r CKS>H$sg Ambr. gJiçm§Zr ‘mbVrÀ¶m MVwamB©Mo H$m¡VwH$ Ho$bo Am{U Mmoambm nmo{bgm§À¶m Vmã¶mV {Xbo. ‘mbVr Am{U ‘bÊUm Amnë¶m ~¡bmbm KoD$Z AmZ§XmZo Kar Ambo.

ñdmܶm¶

48

à. 5. ‘mbVrÀ¶m MVwamB©Mo gdmªZr H$m¡VwH$ Ho$bo. Vw‘À¶m/{‘ÌmÀ¶m/‘¡{ÌUrÀ¶m MVwanUmMo H$m¡VwH$ H$Yr Pmbo Amho H$m? Kar d dJm©V gm§Jm.

à. 6. Imbrb eãXm§Mo {déX²YmWu eãX nmR>mV emoYyZ {bhm. (A) IaoXr � (Am) bhmZ � (B) S>mdm �

à. 7. Imbrb eãX AgoM {bhm. XmoÝhr, JmoîQ>r, {dH«$s, {ZarjU, JXu, ñÌr.

CnH«$‘ … AmVmn¶ªVÀ¶m nmR>m§V Ambobo OmoS>eãX emoYm. Vo "‘mPm eãXg§J«h' dhrV {bhm.

‘mPm AZw^d

EHo$ {Xder ‘r {dZrVmÀ¶m Kar Jobo hmoVo. Amåhr XmoKr JÀMrV Jßnm ‘maV ~gbmo. VodT>çmV {dZrVmÀ¶m AmB©Zo hmH$ ‘mabr. Amåhr XmoKr KamV Ambmo. H$mHy$ åhUmë¶m, ""BWo Jßnm ‘maʶmnojm ^mOr AmUm¶bm Om Am{U OmVmZm Jßnm ‘mam.''

{neì¶m d n¡go KoD$Z Amåhr XmoKr ^mOr AmUm¶bm {ZKmbmo. Amåhm§bm Iyn Jßnm ‘mam¶À¶m hmo˶m. Amåhr XmoKr OdiÀ¶mM ^mOrdmbrH$S>o Jobmo. ^mOr KoVbr d naV {ZKmbmo. gm¶§H$miMo gmV dmObobo. à˶oH$OU KamV H$m‘ H$aʶmV Jw§Vbobm. Q>rìhrMm OmoaOmoamZo AmdmO ¶oV hmoVm. añ˶mda H$moUrhr ZìhVo. H$moU˶mVar ~§Jë¶mVrb XmoZ ‘moR>o Hw$Ìo ~mhoa {’$aV hmoVo. ˶m Hw$Ͷm§Zr Amåhm XmoKtZm nm{hbo. H$‘aoBVHo$ C§M Am{U ImD$Z{nD$Z YîQ>nwîQ> Pmbobo Vo Hw$Ìo Am‘À¶m Odi Ambo. A§Jmbm MmQy> bmJbo. {nedrV S>moH$mdyZ nmhÿ bmJbo. Am‘À¶m A§JmMm WaH$mnPmbm. Km~ê$Z XmoKtÀ¶m hmVmVrb {neì¶m ImbrnS>ë¶m. {nedrVrb H$m§Xo, ~Q>mQ>o, âbm°da, H$mo~rM|Sy>gmaIo Ka§JiV añ˶mda nS>bo. XmoÝhr Hw$Ìonm¶m§Zr ˶m§À¶mer Ioiy bmJbo. OUyH$mhr VoM|Sy>erM IoiV hmoVo. Z§Va ˶mVbm EH$ Hw$ÌmAm‘À¶mOdi Ambm. JwS>¿¶mda XmoZ nm¶ R>odyZJwaJwa H$ê$ bmJbm. Am‘Mr ~mobVrM ~§X Pmbr.

‘moR>çmZo H$moUmbm hmH$hr ‘maVm ¶oB©Zm. ^rVrZo Vm|S>mVyZ eãXM ’w$Q>V ZìhVm. Vo XmoÝhr Hw$Ìo Am‘À¶m^modVr {’$aV hmoVo. Amåhr ‘XVrgmR>r BH$S>o{VH$S>o nmhV hmoVmo. VodT>çmV ‘bm EH$m ~§Jë¶mÀ¶m JÀMrV EH$ H$mH$m {Xgbo. ˶m§Mo bj Am‘À¶mH$S>o Jobo. Vo AmV Jobo Am{U ˶m§Zr Hw$Ͷm§À¶m ‘mbH$mbm ’$moZ Ho$bm.

˶m Hw$Ͷm§Mo ‘mbH$ ~§Jë¶mVyZ ~mhoa Ambo. "Vwåhm§bm Hw$Ìo Mmdbo dJ¡ao ZmhrV Zm ! Km~ê$ ZH$m,' Ago åhUV ˶m§Zr XmoÝhr Hw$Ͷm§Zm AmV Zobo Am{U Am‘À¶m {OdmV Ord Ambm. ˶m§Zr Am‘Mr ‘m’$s ‘m{JVbr. Á¶m H$mH$m§Zr Amåhm§bm JÀMrVyZ nm{hbo hmoVo, Vo Am‘À¶mOdi ¶oD$Z Mm¡H$er H$ê$ bmJbo. ""Hw$Ͷm§Zr Amåhm§bm H$mhrhr Ho$bob§ Zmhr; nU Hw$Ìo nmhÿZM Amåhr Km~abmo.'' Ago ˶m§Zm gm§JyZ Amåhr O‘ob VodT>r ^mOr {nedrV ^abr Am{U Kar Ambmo. Kar Amë¶mda H$mHy§$Zm hm àH$ma gm§{JVbm. ˶mhr Km~aë¶m.

{dZrVmMm ^mD$ hgyZ åhUmbm, ""AJ§, Vwåhr H$m¶ Jßnm ‘maVm Vo EoH$m¶bm Vo Hw$Ìo Ambo hmoVo. Km~am¶M§ H$embm !'' AZ² KamV EH$M hem {nH$bm.

{ejH$m§gmR>r … {dXçm϶mªH$Sy>Z nmR>mMo àH$Q> dmMZ H$ê$Z ¿¶mdo. H$moU˶mhr EH$m n[aÀN>oXmMo AZwboIZ H$ê$Z ¿¶mdo.

49

26. nV§J

nV§J CS>dy Mbm,JS>çm§Zmo, nV§J CS>dy Mbm.

a§J T>Jm§da ‘mdiVrMm, bmb {ndiga {H$Vr ‘OoMm, PwiPwi dmam ZXrH$mR>Mm,~mOwg S>m|Ja‘im.

H$ê$ Mbm gwadmV ~amo~a, gmoS>m gmoS>m ari ^am^a, nV§J MT>dm ho dmè¶mda, T>Jm§g ^oQ>m¶bm.

‘C‘C dmiwV nm¶ amodwZr,XoD$ PQ>H$m Xmoam AmoTw>{Z, nV§J Om{Vb da da MTw>Zr, n§I ZH$mo ˶mObm.

Oer nmIao Am^mimV,n§I ngéZr Va§JVmV, {Xg{Vb V¡go nV§J a§{JV,Ioi {H$Vr Mm§Jbm !

- A. km. nwam{UH$

ñdmܶm¶

EoH$m. dmMm.

à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm. (A) gy¶© ‘mdiʶmÀ¶m doiog T>Jm§da H$moUVm a§J {XgVmo? (Am) nV§J H$moUmgmaIo Va§JVmV?

eãXmW© … ˶mObm - ˶mbm. Am^mi - AmH$me. Va§JUo - hdoV CS>Uo.

50

à. 2. {déX²Y> AWm©Mo eãX ‘mhrV H$ê$Z ¿¶m. {bhm. (A) MT>Uo � (B©) ‘D$ � (Am) AmoT>Uo � (C) Mm§Jbm$ �

(B) ‘mdiUo � (D$) ^am^a �

à. 3. Imbrb eãXm§Zm "ga' eãX OmoSy>Z ZdrZ eãX V¶ma H$am d {bhm. CXm., {ndim - {ndiga.

(A) H$mim (Am) {Zim (B) bmbà. 4. ‘moH$içm OmJr H${dVoVrb ¶mo½¶ eãX {bhm d ¶m H$S>ì¶mMm AW© g‘OyZ ¿¶m.

Oer ............. Am^mimV,............. ngéZr Va§JVmV,{Xg{Vb V¡go ............. a§{JV,Ioi {H$Vr .............!

à. 5. Vwåhm§bm AmdS>Umè¶m nmM Ioim§Mr Zmdo gm§Jm. à. 6. ho eãX AgoM {bhm.

PwiPwi, ari, {ndiga, nV§J, a§{JV.à. 7. Imbrb eãX dmMm. Ago AmUIr eãX {bhm.

(A) nimni, aS>maS>, nS>mnS>.(Am) ‘D$‘D$, dada, H$iH$i.(B) aS>VIS>V, hgVIoiV, dmOVJmOV.

à. 8. g‘mZ AjamZo eodQ> hmoUmao H${dVoVrb eãX {bhm. (A) ‘mdiVrMm - (B) amodwZr -

(Am) ~amo~a - (B©) Am^mimV -à. 9. JmobmVrb eãX OmoSy>Z dm³¶o ~Zdm.

M|Sy>

nH$S>Uo

CS>dUo

CMbUo

{dH$Uo

’o$H$Uo

PobUo Q>mH$Uo

{dH$V KoUo

CXm., M|Sy> PobUo.

dm³¶o … (1) ‘r M|Sy> PobVmo.(2) {edmZr M|Sy> PobVo.

dmMm. bjmV R>odm. KamÀ¶m N>Vmda C^oamhÿZ nV§J CS>dy ZH$m.‘moH$içm ‘¡XmZmV nV§JCS>dm. H$mQ>bobm nV§JnH$S>ʶmgmR>r añ˶mdaYmdy ZH$m. AdKS>{R>H$mUr MTy> ZH$m.

51

27. ‘hfu {dR²>R>b am‘Or qeXo EoH$m. dmMm.

{dR²>R>b am‘Or D$’©$ AÊUmgmho~ qeXo ¶m§Mm OÝ‘ O‘I§S>r Jmdr Pmbm.

AÊUmgmho~m§À¶m d{S>bm§Mo Zmd am‘Or Am{U AmB©Mo Zmd ¶‘wZm~mB© hmoVo.

JmoaJ[a~m§Zm ‘³¶mMo XmUo dmQ>V AgV. AmOmo~m§Zm ¶m H$m‘r {dR²>R>bhr ‘XV H$aV Ago. bmoH$ {dR²>R>bMo H$m¡VwH$ H$aV d Amerdm©X XoV.

EH$Xm H$m¶ Pmbo {dR²>R>b Oodm¶bm ~gbm. g‘moa VmQ> hmoVo. VodT>çmV EH$ {^H$mar Xmamer Ambm. ˶m ^wHo$boë¶m ‘mUgmbm {dR²>R>bZo Amnbo VmQ> {Xbo. hm X¶miynUm {dR²>R>b‘ܶo OÝ‘OmVM hmoVm.

"Oo H$m a§Obo Jm§Obo &

˶m§gr åhUo Omo Amnwbo &&

Vmo{M gmYw AmoiImdm &

Xod VoWo{M OmUmdm &&'

¶m g§V VwH$mam‘m§À¶m A^§JdmUrMm R>gm {dR²>R>bÀ¶m öX¶mda Am¶wî¶^a C‘Q>bm hmoVm.

g‘mOgwYmaUm H$aʶmMm AI§S> ܶmg KoD$Z ‘hfu {dR²>R>b am‘Or qeXo Am¶wî¶^a H$m¶© H$aV am{hbo.

- S>m°. {^. Zm. XhmVm|S>o

à. 1. EH$m dm³¶mV CËVao {bhm.(A) {dR²>R>bMm OÝ‘ H$moR>o Pmbm?

ñdmܶm¶

bhmZ½¶m {dR²>R>bbm IoimMr A˶§V AmdS> hmoVr. hþVwVy, Imo-Imo, gwanma§ã¶m ¶m§gmaIo Ioi IoiʶmV bhmZJm {dR²>R>b gX¡d nwT>o Ago. bhmZnUrÀ¶m ¶m Ioim§‘ܶo {dR²>R>bMm YrQ>nUm d ghZerbVm {XgyZ ¶oB©. ˶mMo dS>rb Ym{‘©H$ d¥ËVrMo hmoVo. ˶m§À¶m Ym{‘©H$ d¥ËVrMm {dR²>R>bdahr n[aUm‘ Pmbm hmoVm. gd© Om{VY‘mªMo bmoH$ ˶m§À¶m Kar ¶oV AgV. ‘mUgm‘mUgm§V ^oX H$aUo ¶mo½¶ Zmhr, ¶mMm g§ñH$ma KamVrb dmVmdaUm‘wio bhmZ½¶m {dR²>R>bÀ¶m ‘Zmda C‘Q>bm.

N>moQ>m {dR²>R>b AdKm Mma dfmªMm hmoVm, ˶mdoir X{jU ^maVmV ‘hm^¶§H$a XþîH$mi nS>bm hmoVm; nU {dR²>R>bÀ¶m ‘içmV ‘³¶mMo Mm§Jbo nrH$ Ambobo hmoVo. AmOmo~m ~gd§Vamd ho XmZeya hmoVo. XaamoO gH$miÀ¶m doir AmOmo~m H$Q²>Q>çmda ~gyZ

eãXmW© … AdKm - ’$³V. ‘hm^¶§H$a - A{Ve¶ ÌmgXm¶H$. XþîH$mi - nmʶmMr d AÝZYmݶmMr H$‘VaVm AgUo. XmZeya - Ymݶ, n¡go, H$nS>o ‘moR>çm à‘mUmV XmZ H$a>Umar 춳Vr. H$Q²>Q>m - Kamg‘moaMm AmoQ>m.

52

(Am) {dR²>R>b H$moUH$moUVo Ioi IoiV Ago? (B) {dR²>R>bÀ¶m AmOmo~m§Zr XþîH$mimÀ¶m doir JmoaJ[a~m§Zm H$moUVr ‘XV Ho$br? (B©) ‘hfu {dR²>R>b am‘Or qeXo ¶m§Zr Am¶wî¶^a H$moUVo H$m¶© Ho$bo?

à.2. ¶mo½¶ n¶m©¶mnwT>o "'Aer IyU H$am. (1) JmoaJar~ bmoH$ {dR²>R>bbm Amerdm©X XoV AgV, H$maU ...... (A) Vmo doJdoJiçm àH$maMo Ioi IoiV Ago. (Am) Vmo AmOmo~m§~amo~a JmoaJ[a~m§Zm ‘³¶mMo XmUo dmQ>V Ago.

(2) OodVmZm EHo$ {Xder {^H$mar Xmamer Ambm, Voìhm ..... (A) {dR²>R>bZo OodUmMo VmQ>M ˶m ^wHo$boë¶m ‘mUgmbm {Xbo. (Am) ^wHo$boë¶m ‘mUgmbm {ZKyZ Om¶bm gm§{JVbo.

à. 3. Imbrb eãXm§Mo {déX²YmWu eãX {bhm. (A) OÝ‘ �

(Am) AmdS> �

à. 4. H§$gmV {Xboë¶m eãXm§Mo {déX²Y AW© Agbobo eãX dmnê$Z Imbrb dm³¶o nyU© H$am. (A) S>m|Ja nd©Vmnojm ........... Amho. (‘moR>m) (Am) hadbobm M|Sy> gmnS>ë¶mZo ‘bm Iyn ........... Pmbm. (Xþ…I) (B) ggm hm àmUr ........... AgVmo. (YrQ>) (B©) amOybm ........... H$nS>o AmdS>V ZmhrV. (g¡b) (C) drUm ........... MmbVo. (^a^a)

à. 5. Imbrb eãX dmMm d AgoM {bhm. {dR²>R>b, AÊUmgmho~, hþVwVy, Ym{‘©H$, g§ñH$ma, XþîH$mi, ‘hfu, ܶmg, Am¶wî¶^a, öXç.

à. 6. Vw‘À¶m n[agamV EImXr XmZeya 춳Vr amhVo H$m? Vr 춳Vr g§H$Q>mÀ¶m doir BVam§Zm H$moUVr ‘XV H$aVo, ¶mMr ‘m{hVr {‘idm. dJm©V gm§Jm.

Imbr {Xbobo dm³¶ dmMm d {Xboë¶m MmaaoKm§‘ܶo diUXma Ajam§V {bhm.

{ejH$m§gmR>r … da MmaaoKm§‘ܶo {Xboë¶m dm³¶mà‘mUo MmaaoKr dhr‘ܶo nmR>mVrb ‘OHw$amMo boIZ {dXçm϶mªH$Sy>Z H$ê$Z ¿¶mdo. ˶mMm gamd ¿¶mdm. {dXçmWu ZrQ> {b{hVmV H$m Vo nmhmdo. ˶m§Zm diUXma Ajam§V {b{hʶmgmR>r ‘mJ©Xe©Z H$amdo.

bhmZ½¶m {dR²>R>bbm IoimMr A˶§V AmdS> hmoVr.

53

28. ’w$bnmIê$ Am{U ‘Y‘mer

EoH$m. dmMm.

(gH$mir ~mJooV EH$ ’w$bnmIê$ ñdÀN>§XnUo {’$aV Amho.

EH$ ‘Y‘mer ˶mÀ¶mOdi ¶oVo.)

’w$bnmIê$ … H$m¶ J ‘Yy, BV³¶m KmB©Z§ Hw$R>o Mmbbrg?

‘Yy … Aao, ‘Y Jmoim H$am¶bm.’w$bnmIê$ … Wm§~ Zm Oam. ~K AmOMr gH$mi

{H$Vr gw§Xa Amho!‘Yy … hmo ao, {VH$S>M§ H$ma§O§ ~K H$g§ WwB©WwB©

ZmMV§¶.’w$bnmIê$ … ~mJoVbr ’w$bPmS>§ {H$Vr gw§Xa

{XgVmhoV! ’w$bm§Mm gwdmg gJirH$S>o XadiVmo Amho.

‘Yy … ‘§X dmam gwQ>bm Amho. H$g§ N>mZ dmQ>V§¶; nU ‘bm Wm§~m¶bm doi Zmhr.

’w$bnmIê$ … Wm§~ WmoS>m doi. AmnU ¶m Jwbm~mÀ¶m ’$m§Xrda ~gyZ Oam Jßnm ‘mê$¶m.

‘Yy … ZH$mo ao ~m~m! BH$S>o {VH$S>o Vw¶mgmaIm ‘OoV doi Kmbdm¶bm ‘bm gdS> Zmhr. ‘r gH$minmgyZ {ZKmbo Iar, nU ‘Y H$mhr Jmoim H$ê$Z Pmbobm Zmhr.

’w$bnmIê$ … ‘Y Jmoim H$aʶmM§ H$m‘ Hw$Ur {Xb§ Vwbm?

‘Yy … Am‘À¶m amUr‘merZ§ {Xb§.’w$bnmIê$ … AJ§, VarnU Vwbm WmoS>m doi

Kmbdm¶bm H$m¶ haH$V Amho?‘Yy … VwP§ ‘Z ‘moS>m¶bm dmB©Q> dmQ>V§ ‘bm,

nU H$aUma H$m¶? H$m‘ Va Hw$Umbm MwH$bob§ Zmhr ~m~m!

’w$bnmIê$ … H$m¶ J§, EdT>m ‘Y Jmoim H$ê$Z Vwbm H$m¶ {‘iUma? eodQ>r Vr ‘mUgm§MrM YZ Zm!

‘Yy … Ag§ H$g§? Amåhm§bmhr ‘Y bmJVmoM Zm! ‘Y {H$Vr Am¡fYr Amho Am{U {H$Vr Cn¶moJr nS>Vmo Vo Vwbm ‘mhrV Amho.

’w$bnmIê$ … hmo. ‘YmV Am¡fYr JwU AgVmV, ho Ia§ Amho H$m J§?

‘Yy … Aao, ‘Y hm Am¡fYrM Amho.’w$bnmIê$ … ‘Y ‘bm Iyn AmdS>Vmo; nU

‘m¶mer Jßnm ‘mam¶bm Vwbm doi Zmhr, ho ‘mÌ ‘bm {~bHw$b AmdS>V Zmhr.

‘Yy … H$m‘mV ‘½Z amhU§, ¶mVgwX²Ym AmZ§X AgVmo. VwP§M ~K Zm! Vw¶mgma»¶m gw§Xa ’w$bnmIambm ~KyZ {H$Vr AmZ§X

54

eãXmW© … ñdÀN>§XnUo - ‘ZmV ¶oB©b Vgo. XadiUo - ngaUo. ‘½Z AgUo - nyU©nUo a‘yZ OmUo.

AmoiIm nmhÿ!C§MmS>r ‘mZ, ’$VmS>o nm¶,dmid§Q>mV Sw>JSw>J Om¶.

ñdmܶm¶

CnH«$‘ … 1. ’w$bnmIam§{df¶rÀ¶m H${dVm {‘idm. dJm©V åhUyZ XmIdm.2. ’w$bnmIam§Mr {MÌo {‘idm. dhrV {MH$Q>dm.

dmMm. bjmV R>odm.’w$bnmIao ZmOyH$ AgVmV.

˶m§Zm nH$Sy> ZH$m. BOm H$ê$ ZH$m.

hmoVmo! BVam§À¶m S>moiçm§Zm Vy gwI XoVmog. hohr Vy H$aV Agbob§ H$m‘§M Amho H$s!

’w$bnmIê$ … Ia§ gm§Jy H$m! Vy BVam§Zm ‘moR>onUm XoVog, VmoM VwPm Mm§JwbnUm Amho.

‘Yy … Vg§ Zmhr ao ! VwPo {dMma Iyn Mm§Jbo

AmhoV. ˶m‘wio Vwbm gJioM Mm§Jbo {XgVmV, åhUyZ Vwbm Vw¶mVbm ‘moR>onUm {XgV Zmhr. (Ago åhUV ‘Y‘mer {ZKyZ Jobr. ’w$bnmIê$ {VÀ¶mH$S>o nmhVM am{hbo.)

- ~mi JmS>Jri

à. 1. H$moU Vo {bhm. (A) ~mJoV ñdÀN>§XnUo {’$aUmao.(Am) H$m‘mV ‘½Z AgUmar.(B) WwB©WwB© ZmMUmao.

à. 2. OmoS>çm Owidm. "A' JQ> "~' JQ>

(1) gw§Xa (A) ‘Y(2) Am¡fYr (Am) gwdmg(3) ‘§X (B) gH$mi

(4) XadiUmam (B©) dmamà. 3. Vwåhm§bm H$m¶ H$m¶ nm{hë¶mZ§Va AmZ§X hmoVmo?à. 4. EH$, ‘Y ¶m§gmaIo nmR>mV Ambobo eãX {bhm. (~mamIS>rVrb EH$hr {MÝh Zgbobo eãX.)à. 5. Imbrb eãXm§Zm "Xma' eãX OmoS>m. ZdrZ eãX V¶ma H$am. CXm., EoQ> - EoQ>Xma.

M‘H$, XþH$mZ, ‘mb, Mmon, ^mb, Img, Am‘, J‘Vr, é~m~, dOZ.

à. 6. Imbrb eãXm§Zm "nUm' eãX OmoSy>Z ZdrZ eãX ~Zbo AmhoV. dmMm. eãX dmnê$Z dm³¶o {bhm.Mm§JwbnUm, ‘moR>onUm, bhmZnUm, doJionUm, ‘moH$ionUm, gmononUm, H$R>rUnUm.

Xÿa - bm§~. {ZaIyZ nmhUo - bjnyd©H$ nmhUo.‘mohH$ - gw§XaVwSw>§~ ^aUo - H$mR>moH$mR> ^aUo.Omhbr - Pmbr. Am{UH$ - Am{U. ~Q>~Q>rV - ‘moR>mbo, {dÐÿn.ܶmZ$- {d{eîQ> ê$n. JmR>Uo$- nmohMUo. Anwbm - Amnbm, ñdV…Mm. H$m§Vr - VoO. à^mVH$mi - nhmQ>, gy¶m}X¶mMm H$mi. g§Ü¶mg‘¶r - g§Ü¶mH$mir. ÝhmD$ KmbUo - A§Kmoi KmbUo.Pyb - ~¡bm§À¶m A§Jmda Q>mH$ʶmV ¶oUmao a§JrV d ZjrXma H$mnS>. ~mqeJ - ~¡bm§À¶m S>mo³¶mbm ~m§YʶmMo Am yfU.

Imbr {Xbobo nmR> H«$. 1 Vo 15 ‘Yrb ZdrZ eãX d ˶m§Mo AW© dmMm. ¶mMà‘mUo BVa nmR>m§Vrb Zì¶mZo n[a{MV Pmboë¶m eãXm§Mm AW© g‘OyZ KoD$Z Vw‘Mm eãXg§J«h V¶ma H$am.

Hw§$S>rdarb eãXm§Mo {déX²YmWu eãX nmZm§da AmhoV. ¶mo½¶ OmoS>çm Owidm d {bhm.

{’$H$Q>

CËVa

‘moR>mAZoH$

Imbr

hmaUo

EH$, da, àíZ, JS>X, qOH$Uo,

bhmZ

Imbrb XmoZ ’w$bm§darb eãXm§Mo {‘iyZ ¶mo½¶ OmoS>eãX V¶ma H$am d {nedrda {bhm.

CXm., JmoaJar~.

Jmoa ImD$Z BH$S>o H$m‘

nwaU JmoS> Ym‘ {VH$S>o {nD$Z Jar~ YmoS> nmoir

JmoaJar~

{XZ - {Xdg. YmS>²YmS>² AmnQ>Uo - OmoaOmoamV AmXiUo.nmD$g Ymo@ Ymo@ H$mogiUo - Iyn OmoamMm nmD$g nS>Uo.JwUJwUUo - hiy AmdmOmV JmUo.nmZm§AmS> - nmZm§‘mJo. {~bJUo - ào‘mZo {‘R>r ‘maUo.‘§Oyi - EoH$m¶bm JmoS>. Vra - H$mR>. bVm - dob. d¥j - PmS>. gw‘Z - ’y$b. bìhmir - nmʶmV qH$dm nmʶmOdi dmT>Umar EH$ dZñnVr. Am‘«Vê$ - Am§ã¶mMo PmS>. erVb - W§S>.KQ> - ‘mVrMm KS>m (‘mR>).

eãXmW© eãXmW©