DANH SÁCH NHỮNG THÀNH VIÊN THAM GIA

1 Danh sách những thành viên tham gia đề tài

1.4 Phan Văn Sĩ

1.5 Trương Minh Vương

1.6 Nguyễn Văn Đê

1.7 Phạm Duy

1

2

PHẦN MỞ ĐẦU1. Mục đích ý nghĩa chọn đề tài:

Chắc hẳn bạn đã được nghe nói nhiều về sự khác nhau giữa môi trường đại

học và môi trường trung học phổ thông? Phương pháp giảng dạy và môi trường

học tập cũng có nhiều điều khác biệt. Làm sao để thích nghi với môi trường học

tập mới? Đó chính là bạn cần phải có kỹ năng học tập ở đại học một cách thích

hợp.

Một điều chắc chắn rằng cách học của bạn ở đại học sẽ khác với cách học ở

phổ thông, nếu bạn còn giữ cách học cũ thì đây là lúc bạn nên trang bị cho mình kỹ

năng học đại học.Một trong những kỹ năng đó là “học tập theo nhóm”. Học tập

theo nhóm vừa là một yêu cầu vừa là một phương pháp học được khuyến khích áp

dụng rộng rãi, nhất là đối với sinh viên. Trong xu thế hội nhập của đất nước, vai trò

của phương pháp học này càng trở nên quan trọng trong việc góp phần nâng cao

hiệu quả học tập của người học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung.

Phương pháp học tập này đã được nhiều tác giả, nhiều nhà khoa học nghiên

cứu, đề cập tới trong các công trình nghiên cứu của mình và đã đem lại những

đóng góp to lớn với những thành tựu đáng kể, giúp sinh viên tìm thấy niềm đam

mê, hứng thú và chủ động hơn trong quá trình học tập, tích lũy kiến thức, nâng cao

chất lượng giáo dục và đào tạo. Nhưng nó vẫn còn mang tính chung chung hoặc

chỉ có thể áp dụng cho những đối tượng cụ thể, với những môn học riêng lẻ.

Trường Đại học Duy Tân mới bắt đầu tuyển sinh đào tạo trình độ đại học

ngành Dược sĩ từ năm 2012. Với đặc thù của Đại học Duy Tân nói chung và của

khoa Dược nói riêng, hiện chưa có một nghiên cứu nào cụ thể đề cập tới phương

pháp học tập và làm việc theo nhóm cho sinh viên, nên không thể áp dụng máy

móc những thành tựu trước đây từ các trường khác. Vì vậy, nếu đưa ra những giải

pháp thích hợp trong việc áp dụng hình thức học tập này sẽ góp phần nâng cao

hiệu quả học tập,phát huy tính sáng tạo của sinh viên.

2. Lịch sử vấn đề và tính cấp thiết của đề tài:

Hiện nay, xu hướng giáo dục nước ta đang đổi mới để theo kịp với các nền

giáo dục tiên tiến trên thế giới .Mục tiêu là: đổi mới nội dung, chương trình,

3

phương pháp, phát huy tính tích cực, chủ động cũng như khả năng tự học, tự

nghiên cứu của người học.

Trong xu hướng đó, Trường Đại học Duy Tân đã và đang có nhiều thay đổi

mau lẹ, mạnh mẽ để hòa nhập với nền giáo dục chung cũng như tiếp thu những

phương pháp dạy học khoa học từ các trường đã và đang liên kết.Khi khoa học

kỹ thuật ngày càng phát triển, làm việc theo nhóm là yêu cầu quan trọng, cần

thiết được đặt ra đối với tất cả mọi người. Đặc biệt đối với sinh viên, học tập theo

nhóm là một trong các phương pháp học tập hiệu quả để qua đó rèn cho sinh viên

khả năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện... Đó là những điều cần thiết, do vậy

mỗi sinh viên cần được trang bị kỹ năng này ngay từ trong nhà trường để khi ra

trường có thể sống và làm việc trong các tổ chức một cách tích cực.

Những mặt tích cực của học tập theo nhóm là không thể phủ nhận, nhưng

không phải nhóm sinh viên nào cũng đạt được kết quả cao nhất với phương pháp

học tập này, thậm chí đôi khi một số sinh viên cảm thấy nó còn mang nhiều

tính hình thức và nhiều khi đạt được ít hiệu quả hơn so với làm việc theo cá

nhân.

Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phương pháp học tập này được thực hiện

rộng rãi, thực sự phát huy được hiệu quả trong sinh viên, giúp sinh viên nhanh

chóng lĩnh hội, chiếm lĩnh tri thức, có được kết quả học tập tốt nhất.

Chính vì thế, chúng tôi đã chọn đề tài “Kỹ năng học tập,nghiên cứu theo nhóm

trong sinh viên khoa Dược K19 Đại học Duy Tân: thực trạng và giải pháp” để

nghiên cứu nhằm giúp sinh viên có kế hoạch và tổ chức thực học tập theo nhóm

hợp lý, khoa học và phát huy tốt năng lực ,tính sáng tạo của mỗi sinh viên.

3. Nhiệm vụ và mục tiêu nghiên cứu:

Từ kết quả điều tra thực tế chúng tôi đề xuất các giải pháp giúp nâng cao

hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên Khoa Dược – Đại học Duy Tân, qua đó

phát triển các kỹ năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện… góp phần nâng cao chất

lượng học tập cho sinh viên, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu đào tạo của trường

trong thời kỳ đổi mới giáo dục hiện nay.

4. Cách tiếp cận:

4

Tiếp cận thực tiễn hoạt động học tập trong sinh viên một số lớp thuộc khoa

Dược để xác định các yếu tố ảnh hưởng (tích cực,tiêu cực),tìm hiểu những kỹ

năng cần thiết trong học tập theo nhóm, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu

quả học tập theo nhóm .

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

- Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng và giải pháp nâng cao kỹ năng học tập

và làm việc theo nhóm trong sinh viên K19 khoa Dược.

- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và giải pháp

nâng cao kỹ năng học tập và làm việc theo nhóm trong sinh viên K19-khoa

Dược-Đại học Duy Tân.

6. Phương pháp nghiên cứu:

Để thực hiện đề tài này, chúng tôi sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu

sau:

6.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận

Sưu tầm, đọc, tra cứu, tham khảo tài liệu, sách báo có liên quan đến vấn đề

cần trình bày, phân tích tổng hợp hệ thống hóa theo mục đích nghiên cứu của

đề tài.

6.2 Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn

- Phương pháp quan sát

Theo dõi quá trình học tập trên lớp, ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là theo dõi

các buổi học tập và thảo luận nhóm của sinh viên…

- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi

Tiến hành xây dựng phiếu hỏi dành cho đối tượng là sinh viên nhằm thu

thập những thông tin cần thiết phục vụ cho cho việc phân tích và đánh giá thực

trạng học tập theo nhóm trong sinh viên

- Phương pháp tư vấn

Xin ý kiến các giảng viên đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả học tập

nhóm trong sinh viên.

- Phương pháp phân tích toán học

Sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm phân tích thực trạng vấn đề

nghiên cứu.

5

7. Bố cục đề tài:

- Tìm hiểu,nghiên cứu cơ sở lý luận của phương pháp học tập theo nhóm

- Phân tích thực trạng những kỹ năng học tập và làm việc theo nhóm trong

sinh viên K19-Khoa Dược-Đại học Duy Tân.

- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao kỹ năng của sinh viên trong

phương pháp học tập theo nhóm .

6

PHẦN NỘI DUNGCHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC TỔ CHỨC HỌC TẬP THEO

NHÓM TRONG SINH VIÊN NÓI CHUNG.

1 Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu.

1.1 Nhóm.

Nhóm không đơn giản chỉ là một tập hợp nhiều người làm việc cùng nhau hoặc làm

việc dưới sự chỉ đạo của một người quản lý. Nhóm là một tập hợp những cá nhân có

các kỹ năng bổ sung cho nhau và cùng cam kết chịu trách nhiệm thực hiện một mục

tiêu chung.

1.2 Hình thành và phát triển nhóm:

Tùy theo nhu cầu, mục đích được đề ra cho nhóm và số lượng cũng như năng lực

của các thành viên trong nhóm, các nhóm được hình thành và phát triển theo nhiều

hình thức và thời gian hoạt động khác nhau. Nhưng nhìn chung thì hầu như đều trại

qua 4 bước cơ bản :

Bước 1: Tạo dựng: Khi được mời gọi hay đưa vào nhóm, các thành viên còn

rụt rè, và tìm kiếm những vị trí của mình trong nhóm, chưa bộc lộ nhu cầu cũng như

năng lực cá nhân.. Một điều không thể thiếu là các thành viên sẽ thử khả năng lãnh

đạo của trưởng nhóm. Thông thường hầu như không có nhóm nào có được sự tiến

bộ trong giai đoạn này.

Bước 2: Công phá : Đây có lẽ là giai đoạn khó nhất của mỗi nhóm. Các thành

viên thường cảm thấy thiếu kiên nhẫn với việc thiếu sự phát triển của công việc,

nhưng họ vẫn chưa có kinh nghiệm làm việc như một nhóm thật sự. Họ có thể sẽ

tranh cãi về những công việc được giao vì phải đối mặt với những điều trước đây họ

chưa bao giờ nghĩ tới và khiến họ cảm thấy không thoải mái. Tất cả “sức mạnh” của

họ dành để chĩa vào các thành viên khác, thay vì tập trung lại và hướng tới mục tiêu

chung.

Bước 3: Ổn định : Trong suốt giai đoạn này, các thành viên trong nhóm quen

dần và điều hoà những khác biệt giữa họ. Sự xung đột về tính cách và ý kiến giảm

dần và tính hợp tác tăng lên. Khi đó họ có thể tập trung nhiều hơn cho công việc và

bắt đầu có sự tiến bộ đáng kể trong hiệu quả công việc.

7

Bước 4: Hoàn thiện: Ở giai đoạn này, các thành viên đã hiểu và thích nghi

được với điểm mạnh và yếu của từng người trong nhóm mình và biết được vai trò

của họ là gì. Mọi người đã cởi mở và tin tưởng nhau hơn, rât nhiều ý kiến hay được

nêu ra thảo luận vì họ không còn e ngại như lúc đầu. Họ linh hoạt sử dụng quyết

định của mình như một công cụ để hiện thực hoá những ý tưởng, ưu tiên những

nhiệm vụ cần thiết và giải quyết những vấn đề khúc mắc. Rất nhiều việc được hoàn

thiện và sự gắn bó giữa các thành viên trong nhóm là rất cao.

Vì trải qua 4 giai đoạn như thế nên ban đầu, có vẻ như một nhóm hoạt động lại

không đạt được những hiệu quả như một cá nhân làm việc, vì thế nên sẽ đưa đến hậu

quả là có một vài cá nhân có năng lực, thừa nhiệt tình nên đã gánh vác hay ôm đồm

công việc cho cả nhóm và kết quả là những thành tựu mà nhóm có được chỉ là do

công sức của một vài người, từ đó sẽ đưa đến sự độc tài hay chia rẽ, dẫn đến sự tan

rã nhóm.

Ngược lại, nếu biết cách làm việc nhóm thì sau giai đoạn công phá, nhóm sẽ ổn định

và phát huy được sức mạnh của tập thể, vượt qua những giới hạn của cá nhân để đạt

đến được mục đích chung mà mọi thành viên trong nhóm đều có thể hưởng được

những ích lợi do nhóm mang lại.

1.3 Học tập theo nhóm.

Học tập theo nhóm là một phương pháp học tập trong đó các thành viên cùng

phối hợp chặt chẽ với nhau để giải quyết một vấn đề học tập cụ thể nhằm hướng

đến một mục tiêu chung; sản phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể.

Lợi ích của học tập theo nhóm:

Nếu học tập theo nhóm được tổ chức và điều khiển một cách khoa học và hợp

lý sẽ đem lại rất nhiều lợi ích. Cụ thể:

+ Làm việc theo nhóm sẽ góp phần xây dựng tinh thần đồng đội, mối quan hệ

tương hỗ giữa các thành viên trong nhóm đồng thời tạo nên sự gắn kết trong một

cộng đồng nhằm hướng đến một mục tiêu chung. Trong quá trình làm việc nhóm,

các mâu thuẫn sẽ nảy sinh đòi hỏi sự cố gắng của mỗi cá nhân cùng trí tuệ tập thể

để giải quyết vấn đề.

8

+ Học tập theo nhóm sẽ đáp ứng nhu cầu học tập cá nhân, phù hợp với việc

học hướng tới người học; khuyến khích tính độc lập tự chủ trong học tập. Nếu

trong phương pháp thuyết trình cơ hội cho người học trao đổi với nhau rất ít thì

học tập theo nhóm mọi thành viên được tự do phát biểu quan điểm của mình về

chủ đề thảo luận, từ đó phát triển tư duy độc lập và trao đổi lẫn nhau trong nhóm.

+ Học tập theo nhóm luôn có sự bàn bạc, tranh luận để tìm ra chân lý dựa trên

những nguồn thông tin mà mọi thành viên trong nhóm tìm hiểu. Vì vậy sản phẩm

của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể, tập hợp sự sáng tạo của nhiều người nên

sẽ rất phong phú, đa dạng và giàu tính sáng tạo. Từ đó giúp các thành viên hiểu và

nhớ kiến thức lâu hơn.

+ Học tập theo nhóm sẽ tăng khả năng hòa nhập, có thêm tinh thần học hỏi,

biết lắng nghe người khác cũng như khả năng phản biện thông qua phần trình bày

của mình và sự phản hồi của những người xung quanh.

+ Học tập theo nhóm sẽ tạo cơ hội cho mọi thành viên rèn luyện các kỹ năng

như: kỹ năng thuyết trình trước đám đông, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức…

Đây là những kỹ năng rất quan trọng, cần thiết cho quá trình làm việc sau này, vì

vậy đây sẽ là tiền đề để ta biết cách làm việc trong môi trường tập thể.

1.4 Nguyên tắc học tập theo nhóm:

Để hoạt động nhóm đạt hiệu quả cần đảm bảo các nguyên tắc sau:

+ Tạo sự đồng thuận

+ Chia sẻ và hợp tác với tinh thần đồng đội

+ Phát huy tốt vai trò của trưởng nhóm

+ Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý

1.5 Các kỹ năng học tập theo nhóm

Để học tập theo nhóm đạt chất lượng cần đảm bảo nhiều kỹ năng. Cụ thể:

- Kỹ năng lập kế hoạch hoạt động nhóm

- Kỹ năng xây dựng nội quy nhóm:

- Kỹ năng phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý:

- Kỹ năng thảo luận, trao đổi

- Kỹ năng nghiên cứu tài liệu

9

- Kỹ năng chia sẻ trách nhiệm

- Kỹ năng lắng nghe một cách chủ động, tích cực

- Kỹ năng chia sẻ thông tin

- Kỹ năng giải quyết xung đột

- Kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG

SINH VIÊN K19-KHOA DƯỢC-ĐẠI HỌC DUY TÂN.

1 Đặc điểm học tập của sinh viên K19- Khoa Dược

Khoa Dược, năm học 2012 cũng là năm thứ nhất thực hiện nhiệm vụ tuyển

sinh, đào tạo Dược sĩ đại học. Đến nay, số lượng sinh viên trong khoa vào

khoảng trên 1200 sinh viên với chất lượng đầu vào từ cả 2 khối A, B tương đối

cao. Với nội dung chương trình tập trung nghiên cứu những vấn đề cơ bản và

chuyên sâu trong Dược học, đòi hỏi sinh viên trong khoa có thái độ tích cực,

chăm chỉ, tâm huyết, tự học, tự nghiên cứu để chiếm lĩnh tri thức. Tuy vậy, nhiều

sinh viên trong khoa còn chưa yên tâm với ngành học của mình, chưa có định

hướng rõ ràng về nghề nghiệp trong tương lai nên còn gây ảnh hưởng không nhỏ

tới ý thức, thái độ cũng như năng lực học tập của mỗi sinh viên. Song không vì

thế mà chất lượng học tập của sinh viên Khoa Dược kém đi, mà vượt lên những

khó khăn đó, sinh viên trong khoa luôn được đánh giá là có chất lượng học tập và

rèn luyện khá cao (đặc biệt là sinh viên K19).

Để mỗi sinh viên trong khoa có được một phương pháp học tập đúng đắn và

hiệu quả nhất thì cần có sự tác động, hỗ trợ của rất nhiều yếu tố. Hiện nay, quan

điểm dạy học tại trường đang hướng tới việc lấy người học làm trung tâm, coi

người học là chủ thể của quá trình dạy và học. Giảng viên chỉ dạy những kiến

thức cơ bản, đóng vai trò hướng dẫn, chỉ đạo và kiểm tra quá trình học, không làm

thay người học. Người học phải tự điều chỉnh quá trình tiếp thu kiến thức, tham

khảo mở rộng kiến thức theo các tài liệu sách báo dưới sự điều khiển sư phạm của

giảng viên. Giảng viên nêu ra vấn đề, sinh viên tập giải quyết vấn đề. Có sự đối

10

thoại giữa giảng viên và sinh viên, giữa sinh viên với sinh viên. Việc dạy ở đại

học là dạy cho sinh viên cách thức đi tới sự hiểu biết, coi trọng sự khám phá và

khai phá trong học thuật; giúp sinh viên có kỹ năng thực hành và thái độ thực tiễn

trong nghề nghiệp; rèn cho sinh viên phong cách độc lập, sáng tạo, linh hoạt trong

nhận thức và hành động, biết mềm hoá tư duy và tùy cơ ứng biến; dạy phương

pháp nghiên cứu đi từ phân tích đối tượng và môi trường để tìm giải pháp đồng bộ

giải quyết những tình huống đa chiều.

Với khối lượng kiến thức giảng dạy đồ sộ như vậy, cùng với những phương

pháp giảng dạy và môi trường học tập riêng biệt, các bạn sinh viên trong toàn

khoa cần phải có phương pháp học tập thích hợp để tiếp thu có hiệu quả khối

lượng kiến thức đó, đạt mục tiêu đào tạo đề ra. Và một trong những phương pháp

ấy là phương pháp học tập theo nhóm - với sự tương tác, trao đổi giữa giảng viên

với sinh viên cũng như là giữa các sinh viên với nhau trong việc giúp các bạn sinh

viên chiếm lĩnh được các tri thức khoa học.

2 Khái quát về các phương pháp học tập được sử dụng trong sinh viên khoa Dược hiện nay.Qua quá trình quan sát, nghiên cứu và phân tích, chúng ta nhận thấy có

nhiều phương pháp được sinh viên khoa Dược vận dụng vào việc học tập, các

phương pháp đó đã mang lại những kết quả nhất định. Tuy nhiên, không có

phương pháp học tập nào là vạn năng khi để lĩnh hội được tri thức còn phụ thuộc

vào rất nhiều yếu tốt khác nhau. Có thể tổng quát lại thành hai phương pháp học

tập cơ bản mà sinh viên đã và đang sử dụng chủ yếu là phương pháp tự học và

phương pháp học tập theo nhóm.

Phương pháp tự học là phương pháp phổ biến và được sử dụng thường

xuyên trong học tập. hầu hết sinh từ năm thứ nhất đến năm thứ ba đều xem

phương pháp này là phương pháp kích thích tư duy độc lập trên cơ sở tự tìm

kiếm tài liệu liên quan, đọc sách, giáo trình và nghe bài giảng của giảng viên khi

đến lớp. Trên thực tế đây là phương pháp chịu ảnh hưởng nhiều từ phương pháp

dạy học của giảng viên khi phần lớn giảng viên vẫn thường xuyên sử dụng các

phương pháp dạy học truyền thống để truyền tải kiến thức cho học sinh. Để lĩnh

11

hội tri thức một cách chủ động và tích cực, sinh viên phải dựa vào quá trình

nghiên cứu tài liệu để tìm kiếm thông tin và giải quyết các vấn đề trong học tập.

Trong môi trường học viện, sinh viên được học các chuyên ngành khoa học,

mỗi môn học đều có phương pháp logic đặc trưng. Đó là các phương pháp nhận

thức theo lôgic khoa học. Đối với các môn như: toán cao cấp, thống kê trong giáo

dục, xác suất thống kê... thì phương pháp học phải hoàn toàn khác với phương

pháp học các môn học liên quan đến khoa học quản lý, giáo dục học, triết học

hay các môn học khác mang tính lý thuyết, hàn lâm cao. Việc lựa chọn phương

pháp tự học như thế nào cho phù hợp là điều mà sinh viên Dược không phải ai

cũng làm được. Nếu không phù hợp với từng bộ môn, sinh viên không thể nhận

thức được các kiến thức, kỹ năng cơ bản của bộ môn đó.

Phương pháp tự học, trong đó cốt lõi của phương pháp là việc độc lập tư duy

đối với mỗi sinh viên. Sinh viên thường tiếp thu nguồn kiến thức qua lời nói, bài

giảng, sách giáo khoa, giáo trình, tạp chí, báo cáo khoa học, các đề tài nghiên

cứu, luận văn, luận án, mạng internet.. đó là quá trình sưu tầm, tìm hiểu và đào

sâu tri thức để thu nhận kiến thức bài học. Trước một bài học, những sinh viên

tích cực thường đọc trước giáo trình, tìm tài liệu liên quan, nắm vững các nội

dung cơ bản và khi gặp vấn đề khó khăn sẽ trao đổi trực tiếp với giảng viên. Số

sinh viên còn lại thường tỏ ra bị động đón nhận kiến thức mới, lúng túng trong

các vấn đề giảng viên đưa ra, thiếu tâm thế sẵn sàng.

Như vậy, phương pháp tự học đã mang lại những hiệu quả nhất định. Tuy

nhiên cần phải có sự kết hợp với các phương pháp học tập khác để mang lại hiệu

quả cao hơn. Một trong số các phương pháp mới được sử dụng khá phổ biến

trong sinh viên là phương pháp học tập theo nhóm.Phương pháp này tạo nên sự

tương tác mạnh mẽ giữa các thành viên, phát huy trí tuệ tập thể và tạo nên những

sản phẩm có kết quả cao. Các lớp đã thành lập các nhóm theo sự tự giác và theo

sự chỉ đạo của giảng viên. Tuy nhiên, theo đánh giá của sinh viên trong khoa,

việc học tập theo nhóm chưa mang lại kết quả cao và ít nhiều còn mang tính hình

thức. Chúng ta nhận thấy việc học tập nhóm diễn ra nhiều hơn, sinh viên cũng

12

tích cực và chủ động hơn trong việc hợp tác và làm việc cùng nhau. Nhưng về cơ

bản, sinh viên vẫn chưa phát huy hết những ưu thế của phương pháp học tập này.

Xin được nhấn mạnh lại một lần nữa, việc học tập trong sinh viên muốn có

kết quả cao thì trước tiên phải tìm ra phương pháp học phù hợp. Mỗi phương

pháp đều có những ưu và nhược điểm nhất định, do đó buộc chúng ta phải lựa

chọn, phải trải nghiệm và tự đánh giá hiệu quả của các phương pháp. Trong các

phương pháp đó, phương pháp học tập theo nhóm là phương pháp hiện đại, tích

cực và mang nhiều ưu điểm vượt trội, và việc nhận thức, áp dụng khoa học và

hợp lý phương pháp học tập theo nhóm là yêu cầu cần thiết và là chìa khóa của

sự thành công.

3 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên K19 Khoa Dược-Đại học Duy Tân.

Kết quả khảo sát sự đánh giá của sinh viên về mức độ hiệu quả khi học tập

theo nhóm cho kết quả như sau: Có tới 47% ý kiến đánh giá ở mức độ bình

thường, chỉ 22% ý kiến đánh giá ở mức có hiệu quả, 5% rất hiệu quả và 26%

đánh giá hoạt động nhóm không hiệu quả. Những số liệu này cho thấy, phương

pháp học tập theo nhóm chưa phát huy hết ưu thế của nó trong sinh viên Dược.

Trong phần này chúng tôi sẽ đánh giá thực trạng những yếu tố ảnh hưởng cơ

bản đến chất lượng học tập nhóm, cụ thể:

- Thực trạng mức độ nhận thức, quan niệm về hoạt động học tập theo nhóm

- Thực trạng kỹ năng làm việc nhóm;

- Thực trạng ý thức thành viên của các nhóm học tập

3.1 Thực trạng mức độ nhận thức, quan niệm của sinh viên Khoa Dược về hoạt động học tập theo nhóm.

Nhận thức đúng đắn về học tập theo nhóm có vai trò rất quan trọng, nó là tiền

đề để hoạt động nhóm đạt được hiệu quả. Bởi vì nếu nhận thức sai thì chắc chắn

sẽ không thể thực hiện hoạt động nhóm đúng được.

Trên thực tế, thông qua điều tra quan niệm của các bạn sinh viên Khoa Dược

về học tập theo nhóm, có tới 42% các sinh viên cho rằng học tập theo nhóm là sự

13

đóng góp ý kiến để giải quyết công việc chung. Có 65% sinh viên phát biểu học

tập theo nhóm là một phương pháp học tập hay, mang lại nhiều lợi ích cho các

thành viên như: học hỏi lẫn nhau, phát huy tinh thần - trí tuệ tập thể, rèn luyện

nhiều kỹ năng mềm ... Các bạn đều cho rằng đây là phương pháp học tập rất cần

thiết cho sinh viên đại học, nên cần được tăng cường sử dụng và phát huy trong

học tập của sinh viên. Điều này cho thấy phần lớn các bạn sinh viên Khoa Dược

đã có quan niệm khá đúng đắn về hoạt động học tập theo nhóm và đã nhận thức

được vai trò của phương pháp học tập nhóm đối với việc học tập của sinh viên.

Tuy nhiên, vẫn còn một số sinh còn suy nghĩ mơ hồ về phương pháp học tập

theo nhóm. Các bạn cho rằng, học tập theo nhóm là chia bài tập giảng viên giao

thành những phần nhỏ rồi chia cho mỗi thành viên một phần về nhà làm, kết quả

là sự chắp nối các phần đó lại với nhau; hay học tập theo nhóm là giao bài tập

nhóm cho một vài thành viên xuất sắc trong nhóm thực hiện và coi là sản phẩm

của tập thể ... Đây là những quan niệm chưa đúng về học tập theo nhóm đang tồn

tại trong một bộ phận sinh viên .

3.2 Thực trạng kỹ năng làm việc nhóm

Kết quả khảo sát mức độ thực hiện các kỹ năng học tập theo nhóm trong sinh

viên Khoa Dược cho thấy các kỹ năng này là một trong những hạn chế của các

bạn sinh hiện nay.

Tổng hợp kết quả khảo sát được minh họa qua bảng sau:

Bảng tổng hợp đánh giá mức độ thực hiện các kỹ năng của sinh viên khoa

Dược(Đơn vị: %)

ST

TCác kỹ năng

Mức độ thực hiện các kỹ năng

Thành

thạo

Tương

đối

TT

Chưa

thành

thạo

Không

thành

thạo

1 Lập kế hoạch hoạt động nhóm 10 40 36 14

2 Xây dựng nội quy hoạt động nhóm 7 30 42 21

3 Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý 15 54 29 2

4 Thảo luận, trao đổi 20 60 17 3

14

5 Nghiên cứu tài liệu 19 50 25 8

6 Chia sẻ trách nhiệm 14 32 49 5

7 Lắng nghe một cách chủ động, tích cực

17 37 40 6

8 Chia sẻ thông tin 18 50 30 2

9 Giải quyết xung đột 3 25 52 20

10 Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm

5 38 42 15

Từ bảng tổng hợp kết quả điều tra ở trên, cho thấy thực trạng mức độ thực hiện

các kỹ năng học tập theo nhóm ở sinh viên khoa Quản lý, cụ thể như sau:

- Về kỹ năng lập kế hoạch hoạt động nhóm :

Có 77% ý kiến đánh giá đây là một kỹ năng rất cần thiết trong hoạt động học

tập theo nhóm, tuy nhiên mức độ thực hiện thì chỉ có 10% là thành thạo, 40%

tương đối thành thạo, còn chưa thành thạo và không thành thạo lên đến 50%.

Qua những số liệu này cho thấy mặc dù lập kế hoach hoạt động nhóm là một kỹ

năng vô cùng quan trọng, tác động mạnh tới kết quả hoạt động nhóm nhưng các

bạn sinh viên lại chưa thành thạo kỹ năng này. Trong thực tế hầu hết các nhóm

đều không vạch kế hoạch cụ thể trước khi thực hiện một bài tập nào đó, hoặc có

lập nhưng không hợp lý, vì thế nhiều khi không chủ động được thời gian, không

phân công nhiệm vụ kịp thời nên sự đầu tư cho bài tập còn hạn chế dẫn đến kết

quả hoạt động nhóm không cao.

- Về kỹ năng xây dựng nội quy hoạt động nhóm :

Khi điều tra mức độ cần thiết của các kỹ năng có 37% ý kiến đánh giá kỹ

năng xây dựng nội quy nhóm là rất cần thiết, 25% đánh giá khá cần thiết, 37%

đánh giá cần thiết, chỉ 1% đánh giá không cần thiết. Như vậy đa số các bạn sinh

viên nhận thấy sự cần thiết của kỹ năng xây dựng nội quy nhóm, nhưng trong

thực tế tỷ lệ xây dựng nội quy khi hoạt động nhóm chỉ có 48% (trong đó 85,4 %

thực hiện tốt nội quy còn 14,6 % không thực hiện tốt), phần lớn các nhóm vẫn

chưa xây dựng nội quy chiếm tỉ lệ 52%.

Mức độ thành thạo khi thực hiện kỹ năng này được đánh giá rất thấp, chỉ có

7% đánh giá ở mức thành thạo, 30% tương đối thành thạo, trong khi đó mức

15

chưa thành thạo là 42% và không thành thạo là 21%. Điều này cho thấy khả

năng sử dụng kỹ năng này còn rất hạn chế trong sinh viên Khoa Dược.

Trong thực tế phần lớn các nhóm không xây dựng nội quy hoạt động cụ thể

cho nhóm, nhóm không có các quy định rõ ràng (về thời gian, trách nhiệm, quyền

lợi...) để các thành viên thực hiện nên hiệu quả và sự nghiêm túc trong hoạt động

nhóm còn thấp (thành viên đi muộn, về sớm, không đóng góp ý kiến, không thực

hiện nhiệm vụ được giao...). Có những nhóm xây dựng nội quy nhưng lại không

thực hiện tốt nội quy.

- Về kỹ năng phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý

Kỹ năng này được thực hiện thường xuyên trong hoạt động nhóm nhưng thực

tế lại chưa hiệu quả, sự phân công nhiệm vụ còn chưa phù hợp với năng lực, điều

kiện, khả năng của từng thành viên trong nhóm, bạn quá nhiều việc bạn lại không

có việc để làm nên hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chưa cao.

Thông qua điều tra cách phân công nhiệm vụ trong nhóm có 40% ý kiến chọn

phương án “trải đều cho các thành viên”, 32% chọn “mỗi người một việc rồi tập

hợp lại” và 16% chọn “tập trung vào cá nhân xuất sắc”, có 12% ý kiến khác cho

rằng phân công nhiệm vụ dựa trên năng lực của thành viên. Các số liệu này cho

thấy các nhóm học tập có rất nhiều cách phân chia nhiệm vụ, trong đó hầu hết

các nhóm chia nhiệm vụ theo cách trải đều cho mọi thành viên chứ chưa chú ý

đến năng lực, sở trường của thành viên. Cách phân chia này có thể sẽ đảm bảo

công bằng cho các thành viên nhưng lại không phát huy được năng lực của mỗi

thành viên nhằm nâng cao hứng thú cho các thành viên và chất lượng sản phẩm

nhóm.

Về mức độ thành thạo, kỹ năng này được đánh giá tương đối cao với 15%

thành thạo, 54% tương đối thành thạo, chỉ có 29% chưa thành thạo và 2% không

thành thạo.

- Về kỹ năng thảo luận, trao đổi

Đây là kỹ năng được các bạn sinh đánh giá là rất cần thiết (chiếm 62%) đối với

hoạt động học tập theo nhóm.

Trên thực tế, kỹ năng này đã được các bạn sinh viên sử dụng khá thành thạo

trong hoạt động học tập nhóm. Đa số các nhóm chia đều bài tập cho các thành

16

viên rồi tổ chức thảo luận, trao đổi, bàn bạc với nhau để đi đến thống nhất, hoàn

thiện bài làm. Có rất nhiều nhóm thực hiện thảo luận giữa các thành viên rất sôi

nổi, có đặt ra các câu hỏi chất vấn, có sự phản biện, khả năng thuyết trình vấn đề,

cách nêu ý kiến cũng rất thuyết phục... làm cho các thành viên nắm vững kiến

thức hơn.

Tuy nhiên, còn rất nhiều nhóm không thực hiện thành thạo kỹ năng này, các

nhóm có khi không tiến hành thảo luận, trao đổi, sản phẩm của nhóm sẽ được

một thành viên tổng hợp lại từ phần bài của mỗi thành viên chứ không có sự

tranh luận với nhau. Hoặc có sự thảo luận nhưng lại không mấy chất lượng, mà

còn làm mất thời gian do có quá nhiều ý kiến trái chiều nhóm không thể thống

nhất được, hoặc thành viên không chịu phát biểu ý kiến, phát biểu không đúng

nội dung...

Qua khảo sát mức độ thực hiện các kỹ năng cho kết quả tương ứng, tỷ lệ đánh

giá ở mức độ thành thạo là 20%, tương đối thành thạo là 60%, chưa thành thạo

là 17% và không thành thạo là 3%. Có thể nói đây là kỹ năng được đánh giá mức

độ thành thạo và tương đối thành thạo cao nhất trong 10 kỹ năng chúng tôi điều

tra.

- Về kỹ năng nghiên cứu tài liệu

Nghiên cứu tài liệu là kỹ năng được sử dụng rất nhiều trong học tập của sinh

viên nhất là trong học tập theo nhóm.

Thực tế đa số sinh đã biết cách nghiên cứu tài liệu hiệu quả, tìm kiếm được

nhiều thông tin cần thiết mà không mất nhiều thời gian, góp phần làm cho bài tập

nhóm trở nên phong phú và sâu sắc hơn. Tuy nhiên cũng còn không ít sinh viên

chưa biết nghiên cứu tài liệu như thế nào, mất nhiều thời gian cho việc chọn sách,

đọc sách, không biết chọn lọc thông tin khi ghi chép, thiếu khả năng tổng hợp,

khái quát các thông tin nhằm phục vụ tốt cho bài tập của mình.

Điều tra mức độ thực hiện kỹ năng cho kết quả tương ứng, 17% đánh giá ở

mức thành thạo, 50% tương đối thành thạo, 25% chưa thành thạo và 8% không

thành thạo.

- Về kỹ năng chia sẻ trách nhiệm:

17

Kỹ năng chia sẻ trách nhiệm trong học tập theo nhóm hiện nay còn chưa được

chú ý đúng mức. Mặc dù khi điều tra về mức độ cần thiết của kỹ năng này các

bạn sinh viên đều cho rằng nó cần thiết cho hoạt động nhóm (Thể hiện qua các số

liệu: 32% đánh giá là rất cần thiết, 33% đánh giá là khá cần thiết, 34% đánh giá

là cần thiết và 1% đánh giá là không cần thiết). Thế nhưng trong thực tế rất ít

nhóm có thể thực hiện kỹ năng này. Phần lớn các nhóm học tập chưa biết chia sẻ

trách nhiệm, chưa chia sẻ trách nhiệm với nhóm trưởng, với các thành viên khác.

Trách nhiệm nặng nề vẫn thuộc về người trưởng nhóm.

Điều tra mức độ thành thạo kỹ năng này cho kết quả tương ứng: Tỷ lệ đánh

giá ở mức chưa thành thạo lên đến 49%, không thành thạo là 5%, tỷ lệ đánh giá

ở mức thành thạo chỉ 14%, tương đối thành thạo là 32%. Theo kết quả điều tra

thì đây là một trong những kỹ năng sinh viên Dược ít thành thạo nhất.

- Về kỹ năng lắng nghe một cách chủ động, tích cực

Lắng nghe là một kỹ năng được các bạn sinh viên đánh giá là rất cần thiết:

với tỉ lệ 53% đánh giá ở mức rất cần thiết, 16% khá cần thiết, 29% đánh giá ở

mức cần thiết và 2% cho là không cần thiết.

Trong hoạt động học tập theo nhóm, kỹ năng này đã được sử dụng nhưng

khác nhau về mức độ và hiệu quả giữa các nhóm. Có những nhóm luôn coi trọng

lắng nghe ý kiến các thành viên, khuyến khích thành viên bày tỏ quan điểm;

nhưng cũng có không ít nhóm không quan tâm đúng mức đến kỹ năng lắng nghe,

ít tạo cơ hội cho thành viên phát biểu ý kiến hoặc thái độ lắng nghe chưa tốt:

thường ngộ nhận là biết rồi nên không muốn nghe hoặc nghe một phần, có khi

lắng nghe chỉ để phát hiện cái sai của đối phương để phản ứng chứ không phải

với tinh thần cầu thị...

Khảo sát về mức độ thành thạo kỹ năng này cho kết quả tương ứng: Tỷ lệ

đánh giá ở mức chưa thành thạo lên đến 40%, không thành thạo là 6%, tỷ lệ

đánh giá ở mức thành thạo chỉ 17%, tương đối thành thạo là 37%. Như vậy thì

đây cũng là một trong những kỹ năng ít thành thạo nhất.

- Về kỹ năng chia sẻ thông tin

18

Học tập theo nhóm là học hợp tác để học hỏi được nhiều hơn, chia sẻ thông

tin sẽ giúp mọi thành viên hiểu biết nhiều hơn, học hỏi được nhiều hơn. Trong

thực tế kỹ năng này được sử dụng phổ biến khi học tập theo nhóm và được đánh

giá là kỹ năng được thực hiện khá thành thạo. Cụ thể, có 18% đánh giá ở mức

thành thạo, 50% đánh giá ở mức tương đối thành thạo, 30% chưa thành thạo và

2% không thành thạo.

- Về kỹ năng giải quyết xung đột

Đây là một trong những kỹ năng còn hạn chế. Thực tế khi học tập theo nhóm

xảy ra rất nhiều mâu thuẫn giữa các thành viên khi tranh luận các vấn đề nhưng

hầu hết các mâu thuẫn này chưa được giải quyết thích đáng, các thành viên rất

lúng túng không biết làm gì để hòa giải mâu thuẫn, lâu dần làm cho không khí

làm việc nhóm rất căng thẳng, làm giảm động lực xây dựng bài của các thành

viên. Tất nhiên cũng có những nhóm đã giải tỏa được các mâu thuẫn, tạo dựng

bầu không khí hòa đồng, vui vẻ trong nhóm nhưng khả năng xử lý này còn ở mức

độ thấp.

Mặc dù kỹ năng giải quyết xung đột được 47% ý kiến đánh giá là kỹ năng rất

cần thiết, 27% cho rằng khá cần thiết và 25% chọn cần thiết nhưng mức độ thành

thạo lại không cao: chỉ có 3% đánh giá ở mức thành thạo, 25% tương đối thành

thạo trong khi đó có tới 52% đánh giá ở mức chưa thành thạo và 20% không

thành thạo.

- Về kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm

Tự kiểm tra - đánh giá là một kỹ năng rất quan trọng, 50% ý kiến đánh giá kỹ

năng này ở mức độ rất cần thiết, 19% chọn khá cần thiết và 30% cần thiết.

Thực tế trong hoạt động học tập theo nhóm của sinh viên đã thực hiện tự

kiểm tra - đánh giá nhưng chủ yếu là đánh giá cho điểm mức độ tham gia của các

thành viên chứ chưa chú trọng đánh giá mặt tốt - xấu của nhóm để rút kinh

nghiệm và tìm cách khắc phục.

Trong sự đánh giá cho điểm các thành viên, hầu hết việc đánh giá của các

nhóm còn mang tính hình thức, thiếu khách quan không dựa trên sự đóng góp

của các thành viên mà với hình thức “cào bằng” người tham gia hiệu quả cũng

19

bằng điểm người không tham gia. Thực trạng này làm giảm động lực và sự cống

hiến của các thành viên vì họ không được đánh giá theo sự cống hiến một cách

công bằng.

Khảo sát mức độ thực hiện kỹ năng này cho thấy hầu hết sinh chưa thành thạo

kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động nhóm. Cụ thể, tỷ lệ đánh giá ở mức

thành thạo chỉ có 5%, tương đối thành thạo là 38%, chưa thành thạo lên đến

42% và 15% đánh giá là không thành thạo.

Tóm lại, qua bảng đánh giá mức độ thực hiện các kỹ năng của sinh viên Khoa

Quản lý - HV QLGD và sự phân tích ở trên, chúng tôi thấy rằng sinh viên trong

Khoa còn hạn chế về nhiều kỹ năng học tập theo nhóm, đặc biệt là kỹ năng giải

quyết xung đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng xây dựng nội quy hoạt

động nhóm, kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá..., do đó hoạt động học tập theo nhóm

chưa thu được hiệu quả cao.

Vì vậy, muốn nâng cao chất lượng học tập theo nhóm cần phải rèn luyện, bồi

dưỡng các kỹ năng làm việc nhóm cho sinh viên.

3.3 Thực trạng ý thức của thành viên nhóm

Qua điều tra có 56% ý kiến nhất trí rằng ý thức làm việc nhóm của các

thành viên là yếu tố tác động lớn nhất đến hiệu quả làm việc của nhóm. Điều này

cho thấy hầu hết sinh viên đánh giá rất cao yếu tố ý thức thành viên trong hoạt

động nhóm.

Trong thực tế, hầu hết các sinh viên đều có ý thức khi tham gia hoạt động

nhóm, phần lớn sinh viên nhiệt tình, năng nổ xây dựng ý kiến cho bài tập nhóm.

Tuy nhiên cũng có một bộ phận không nhỏ các thành viên chưa có ý thức trong

hoạt động nhóm. Các bạn coi bài tập nhóm là công việc của tập thể, của mọi

người, ai cũng “trừ mình ra” và kết quả là “cha chung không ai khóc”. Nhiều bạn

có tâm lý ỷ lại, trông chờ vào sự làm việc của người khác, một số bạn có tham

gia làm bài tập nhóm nhưng tham gia một cách hình thức...

20

CHƯƠNG 3: NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ

1. Đánh giá tổng quát thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa

Dược:

Qua nghiên cứu thực tế bằng phiếu hỏi và lấy ý kiến tại hội thảo khoa học,

chúng tôi xin đưa ra những đánh giá tổng quát về thực trạng học tập theo nhóm

của sinh viên trong Khoa với những mặt đã làm được, mặt còn hạn chế cụ thể

như sau:

* Mặt đã làm được:

- Phần lớn sinh viên đã nhận thấy được vai trò và ý nghĩa của phương pháp học

tập theo nhóm đối với việc học tập của sinh viên. Nhiều sinh viên rất hào hứng

khi thực hiện học tập theo nhóm.

- Qua việc học tập theo nhóm các thành viên thấy được vai trò của mình đối với

tập thể, bước đầu thành thạo được nhiều kỹ năng. Học tập theo nhóm đã tạo cơ

hội cho các thành viên được thể hiện mình nên các bạn trở nên mạnh dạn hơn, tự

tin hơn, có trách nhiệm hơn ...

- So với các phương pháp học tập khác hiện nay thì học tập theo nhóm đang

đem lại nhiều lợi ích, nó đã tăng cường sự gắn kết các thành viên trong lớp hơn,

giúp mỗi thành viên thu nhận và nắm vững nhiều kiến thức hơn.

- Học tập theo nhóm đã tạo ra nhiều sản phẩm trí tuệ rất phong phú và chất

lượng được thầy cô ghi nhận, đánh giá cao.

* Mặt còn hạn chế

- Hiệu quả của hoạt động nhóm còn chưa cao, phần lớn hoạt động nhóm còn

mang tính hình thức, chú trọng tạo ra sản phẩm để nộp thầy cô mà ít chú trọng

đến quá trình hợp tác nhóm để tạo ra sản phẩm.

- Hầu hết sinh viên đều thiếu và yếu về các kỹ năng làm việc nhóm, đặc biệt là

kỹ năng giải quyết xung đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng tự kiểm tra -

đánh giá hoạt động nhóm...

- Ý thức tham gia, đóng góp ý kiến của sinh viên còn chưa cao, một số sinh

viên còn mang tâm lý trông chờ, ỷ lại...

21

- Đa số nhóm trưởng còn thiếu kỹ năng trong điều hành và quản lý hoạt động

của nhóm.

- Sự tự kiểm tra - đánh giá của nhóm còn thiếu khách quan, mới chỉ coi trọng

đánh giá cho điểm các thành viên chứ chưa đánh giá hoạt động của nhóm.

* Nguyên nhân của những hạn chế trên

Nguyên nhân khách quan:

- Đối với học và thảo luận nhóm trên lớp: Do điều kiện lớp học còn chật chội,

cơ sở vật chất chưa đảm bảo. Vì thế gây khó khăn khá lớn cho việc thảo luận

nhóm.

- Đối với học nhóm ngoài lớp (ngoài giờ học): Do sinh viên chủ yếu là người

ngoại tỉnh, phải ở trọ, nhà trọ lại chật chội, rất khó khăn cho việc tìm địa điểm

học nhóm; cùng với đó là điều kiện cơ sở vật chất (phòng học, thư viện, ...) của

nhà trường cũng chưa đáp ứng được nhu cầu học theo nhóm của sinh viên.

- Các thầy cô giáo cũng chưa thường xuyên trao đổi, hướng dẫn, cung cấp cho

sinh viên những kỹ năng và phương pháp làm việc nhóm cho sinh viên. Sinh

viên chỉ biết nhận nhiệm vụ là hoàn thành bài tập bằng cách làm việc nhóm mà

chưa biết phải làm việc nhóm như thế nào để hoàn thành bài tập một cách tốt

nhất. Khi điều tra phiếu hỏi thì có rất lớn số lượng sinh viên trả lời rằng các thầy

cô chỉ quan tâm tới việc rèn luyện kỹ năng vào một thời điểm nhất định.

Nguyên nhân chủ quan:

- Đối với sinh viên năm thứ nhất, các em mới rời ghế nhà trường phổ thông

lên học Đại học, đã quen với kiểu học thuộc của phổ thông, vì thế còn nhiều bỡ

ngỡ khi phải tiếp cận một phương pháp học mới đòi hỏi rất lớn sự tích cực, tự

giác tìm hiểu và chiếm lĩnh tri thức trên cơ sở trao đổi và thảo luận lẫn nhau.

- Một số sinh viên chưa hình thành cho mình ý thức tích cực và tự giác trong

học tập, làm việc nhóm. Sinh viên chưa chịu khó tìm hiểu để có thể tự trang bị

cho mình những kĩ năng và phương pháp học nhóm có hiệu quả. Từ đó dẫn đến

sinh viên thiếu và yếu về phương pháp, kỹ năng học nhóm: Phương pháp tiến

hành hoạt động nhóm của các nhóm chưa khoa học, chưa hợp lý: Thiếu mục tiêu

cụ thể, thiếu kế hoạch, thiếu nội quy- nguyên tắc nhóm, phân công nhiệm vụ

chưa phù hợp v.v...

22

- Nhiều nhóm chưa lắng nghe, chưa tạo cơ hội cho các thành viên được thể

hiện, khẳng định mình, được thảo luận và phát biểu ý kiến. Từ đó dẫn đến tình

trạng một số thành viên chán nản, buông xuôi, phó mặc chỉ tham gia một cách

chiếu lệ, đối phó. Vì vậy chưa thực sự phát huy hết năng lực của mình.

- Nhóm trưởng chưa thực sự phát huy được vai trò của mình. Chưa có năng

lực và kỹ năng trong việc điều hành nhóm.

- Chưa thật sự có sự gắn kết giữa các thành viên. Không khí làm việc trong

nhóm chưa thân thiện, cởi mở, ít tạo cơ hội cho các thành viên phát huy năng lực,

khiến các thành viên không muốn tham gia hoặc tham gia một cách rất hình thức.

- Hiện nay, các nhóm học tập chủ yếu do giảng viên chỉ định với độ lớn của

nhóm cao nên ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của nhóm.

CHƯƠNG 4: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ GÓP PHẦN NÂNG CAO

HIỆU QUẢ KỸ NĂNG HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN

1. Các giải pháp đề xuất:

a. Giải pháp 1: Tăng cường các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập

theo nhóm cho sinh viên Khoa Quản lý

Mục đích, ý nghĩa

Nâng cao nhận thức về học tập nhóm sẽ góp phần cung cấp cho sinh viên cơ

sở lí luận vững chắc mang tính nền tảng. Từ đó sinh viên có những hiểu biết

đúng đắn và toàn diện về học tập nhóm. Điều này sẽ định hướng tốt cho những

hoạt động học tập trong thực tế của sinh viên.

Cách thức thực hiện

Các biện pháp giúp nâng cao kiến thức, kỹ năng học tập theo nhóm cho

sinh viên là:

- Sinh viên phải tích cực, chủ động tìm hiểu, trang bị các kiến thức về học tập

theo nhóm thông qua sách, báo, internet, …

23

- Sinh viên phải thường xuyên chủ động trao đổi với các giảng viên về các

vấn đề liên quan tới học tập theo nhóm;

- Tổ chức các buổi semina, thảo luận, trao đổi kinh nghiệm về các chủ đề liên

quan đến học tập theo nhóm. Đây là cơ hội rất tốt để cho sinh viên nói lên những

suy nghĩ, những hiểu biết, những quan điểm, những cách tiếp cận khác nhau của

mình, và chia sẻ những kinh nghiệm của bản thân giúp cho mỗi sinh viên có thể

làm sáng rõ nhiều vấn đề, mở rộng tầm hiểu biết và học hỏi được nhiều kinh

nghiệm hay;

- Mời các chuyên gia về nói chuyện, trao đổi với sinh viên về chủ đề học tập

theo nhóm.

- Tích cực tham gia vào các câu lạc bộ học tập, giúp sinh viên vừa nâng cao

kiến thức chuyên môn vừa cải thiện kỹ năng làm việc;

- Phổ biến các công trình nghiên cứu khoa học về học tập theo nhóm, làm

việc nhóm tới sinh viên. Các công trình nghiên cứu khoa học là thành quả lao

động của rất nhiều cá nhân, cung cấp cả cơ sở lý luận lẫn các giải pháp, các biện

pháp mang tính ứng dụng cao. Nếu sinh viên được tiếp cận với những sản phẩm

nghiên cứu này thì có thể rút ngắn thời gian tìm kiếm, mày mò và nhanh chóng

tìm được những phương pháp hay cho mình.

b. Giải pháp 2 : Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm

* Mục đích, ý nghĩa

Hiện nay, sinh viên khoa Quản lý còn thiếu và yếu về các kỹ năng học tập theo

nhóm. Chính vì thế cần phải xây dựng quy trình thực hiện các kỹ năng một cách cụ

thể, khoa học và logic nhằm giúp cho sinh viên có định hướng rèn luyện các kỹ

năng. Điều này sẽ giúp sinh viên tiết kiệm thời gian, công sức, nâng cao chất lượng

hiệu quả học tập nhóm.Cần phải xây dựng quy trình thực hiện các kỹ năng sau:

+ Lập kế hoạch hoạt động nhóm

+ Xây dựng nội quy hoạt động nhóm

+ Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý

+ Thảo luận, trao đổi

+ Nghiên cứu tài liệu

+ Chia sẻ trách nhiệm

+ Lắng nghe chủ động, tích cực

24

+ Chia sẻ thông tin

+ Giải quyết xung đột

+ Tự kiểm tra, đánh giá hoạt động nhóm

Cách thức thực hiện

- Lập kế hoạch hoạt động nhóm:

+ Bước 1: Xác định mục tiêu, nhiệm vụ các công việc cần thực hiện và

yêu cầu đạt được của mỗi công việc;

+ Bước 2: Xác định quỹ thời gian mà nhóm có, dựa trên quy định của

giảng viên;

+ Bước 3: Phân phối thời gian cho mỗi công việc và sắp xếp thứ tự thực

hiện;

+ Bước 4: Kiểm tra lại mức độ hợp lý, tính khả thi của kế hoạch.

- Xây dựng nội quy của nhóm:

+ Nội quy của nhóm phải được xây dựng ngay khi nhóm được thành lập,

trên cơ sở sự nhất trí của các thành viên trong nhóm;

+ Một bản nội quy cần đảm bảo những nội dung:

* Xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của trưởng nhóm, các thành

viên trong nhóm;

* Những quy định về: thời gian, cách thức làm việc, cách thức đánh

giá, những hình thức về thưởng – phạt …

- Phân công nhiệm vụ: Việc phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong

nhóm phải rõ ràng, hợp lý. Trong phân công nhiệm vụ, nhóm cần đảm bảo

các yêu cầu như:

+ Phân chia công việc của nhóm thành từng phần việc nhỏ, xác định yêu

cầu đối với từng phần việc;

+ Giao việc cho từng thành viên trong nhóm dựa trên tinh thần tự giác, tự

nguyện kết hợp với sự phân công, chỉ định của nhóm trưởng theo năng

lực, sở trường của từng thành viên;

+ Các thành viên cam kết.

25

- Thảo luận, trao đổi: Trong quá trình hoạt động nhóm, bao giờ cũng cần sự

trao đổi, bàn bạc, thảo luận. Tuy nhiên không phải sinh viên nào, nhóm

học tập nào cũng thực hiện tốt kỹ năng này.

+ Trước khi thảo luận, nhóm trưởng và các thành viên phải chuẩn bị kỹ

nội dung thảo luận và phần việc đã được giao;

+ Bắt đầu cuộc thảo luận, các thành viên cần ghi lại khái quát các vấn đề

cần thảo luận;

+ Trong khi thảo luận, các thành viên cần phải bám sát trọng tâm vấn đề

đang cần bàn bạc, thảo luận; trình bày ý kiến rõ ràng, ngắn gọn. Đồng

thời, mỗi người cần biết lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho các thành

viên khác, đặt lại câu hỏi nếu thấy chưa rõ hoặc cần đi sâu thêm. Các cá

nhân phải biết đưa ra những lý lẽ có căn cứ khoa học, xác đáng để bảo vệ

ý kiến của mình; khuyến khích các bạn khác tranh luận, chỉnh sửa sản

phẩm của mình. Người nhóm trưởng cần tóm tắt ý kiến thảo luận của

nhóm để đi đến kết luận chung cần thiết.

- Nghiên cứu tài liệu: sinh viên cần phải có các kỹ năng:

+ Tìm tài liệu: xem tựa đề tài liệu, tác giả, năm xuất bản, nhà xuất bản;

đọc lời mở đầu và phân kết luận (nếu có), xem qua một số mục đề chính

để xem nội dung có phù hợp với vấn đề mà mình đang quan tâm hay

không.

+ Đọc tài liệu: Biết vận dụng các kỹ thuật đọc khác nhau cho từng trường

hợp cụ thể (đọc lướt nắm nội dung chính, đọc kỹ, …)

+ Ghi chép tài liệu: giúp ghi nhớ tổng hợp nội dung tài liệu nên cần phải

khoa học, sáng rõ nội dung vấn đề. Tùy theo mục đích nghiên cứu, phạm

vi khai thác tài liệu mà cá nhân lực chọn hình thức ghi chép phù hợp (trích

tài liệu, lập dàn ý, viết đề cương, viết bản tóm tắt, viết bản thu hoạch)

- Chia sẻ trách nhiệm: Mỗi thành viên đều phải có trách nhiệm với kết quả

chung của nhóm, không chỉ đặt lên vai một người (nhóm trưởng, hoặc chỉ

một vài bạn có năng lực tốt ở trong nhóm). Điều này được biểu hiện bằng

những hành động như: san sẻ công việc, tự nhận một phần công việc của

26

nhóm và cố gắng hoàn thành tốt; tích cực trao đổi, thảo luận, nghiên cứu

nhằm đưa đến một sản phẩm cuối cùng tốt nhất có thể của cả nhóm.

- Lắng nghe chủ động, tích cực: được biểu hiện ở những điểm chính:

+ Tôn trọng, không ngắt lời người khác khi họ đang nói, đang bày tỏ quan

điểm, chia sẻ kinh nghiệm – kiến thức;

+ Không phản đối, chỉ trích ngay ý kiến của người khác dù có thấy nó

thiếu thực tế đến đâu;

+ Chăm chú, không làm việc riêng, nhìn vào mặt người đang nói;

+ Ghi chép những chi tiết cần thiết;

+ Nhắc lại lời nói của đối phương hoặc đặt câu hỏi trở lại;

+ Gợi ý khích lệ người đang nói;

+ Dùng một số cử chỉ biểu thị sự chú ý lắng nghe của mình (gật đầu, vâng,

ừ, vậy à, …)

- Chia sẻ thông tin: đây là một kỹ năng cần thiết, có ảnh hưởng rất lớn tới

hiệu quả của học tập theo nhóm, bởi đã là một nhóm học tập thì các thành

viên trong nhóm sẽ phụ thuộc vào thông tin của nhau để thực hiện phần

việc của mình cũng như hoàn thành mục tiêu chung của nhóm. Vì vậy, khi

có bất cứ một thông tin, một ý tưởng gì, mỗi thành viên đều cần chia sẻ

với các thành viên khác. Việc chia sẻ thông tin có thể được thực hiện bằng

các cách: truyền đạt bằng lời nói, cung cấp phần tài liệu sưu tầm được

hoặc phần ghi chép của cá nhân.

- Giải quyết xung đột: Các bước giải quyết xung đột:

+ Lắng nghe;

+ Ra quyết định đình chiến, chấm dứt ngay xung đột;

+ Tìm kiếm các bên liên quan tìm hiểu thông tin;

+ Tìm nguyên nhân gốc rễ của vấn đề;

+ Lựa chọn các chiến lược để giải quyết xung đột. Tùy vào từng bối cảnh

cụ thể và loại xung đột riêng biệt để lựa chọn chiến lược giải quyết phù

hợp. Các loại chiến lược gồm: chiến lược thắng – thua (tạo cho người nào

27

đó bị thua), chiến lược thua – thua (mỗi bên đều phải đầu hàng cái mà họ

muốn), chiến lược thắng – thắng (chỉ ra vấn đề gốc rễ tạo ra xung đột).

Khi giải quyết xung đột, cần tuân thủ theo các nguyên tắc sau:

+ “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”;

+ Không cằn nhằn, nói dài và cố chấp; không hung dữ, áp chế hoặc

làm mất mặt người khác;

+ Không cố dành phần thắng;

+ Cố gắng hiểu quan điểm của người khác;

+ Không nhắc lại chuyện cũ, chỉ giải quyết xung đột hiện tại;

+ Lắng nghe người khác;

+ Cố gắng bình tĩnh, kiềm chế cảm xúc.

- Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm: được biểu hiện thành các

bước cơ bản như:

+ Xác định các tiêu chuẩn để đánh giá hoạt động của nhóm. Chẳng hạn: có

chuẩn bị tài liệu cần thiết trước các buổi họp nhóm, phát biểu ý kiến thảo luận,

chia sẻ, đóng góp, bổ sung cho các thành viên khác, chấp hành nghiêm túc nội

quy của nhóm, …

+ Tiến hành kiểm tra. Nhóm trưởng cũng như các thành viên khác trong

nhóm cần ngồi lại với nhau để tổng kết xem: nhóm cũng như từng thành viên

trong nhóm đã tiến hành hoạt động nhóm như thế nào, tiến độ thực hiện các công

việc ra sao, ý thức tham gia của các thành viên cũng như việc chấp hành nội quy

của nhóm như thế nào, …

+ Đánh giá kết quả thu được so với tiêu chuẩn đã được đưa ra. Đối chiếu kết

quả thu được so với chuẩn để xem cả nhóm cũng như từng thành viên trong khi

hoạt động nhóm mạnh ở điểm gì (chẳng hạn như các thành viên đều tích cực phát

biểu ý kiến, trao đổi, thảo luận, …), còn hạn chế ở điểm gì (chẳng hạn như một

số thành viên còn vi phạm nội quy của nhóm, muộn giờ họp, …), xác định xem

những gì đã thực hiện tốt, chưa tốt, không tốt, không phù hợp.

+ Điều chỉnh: Bao gồm các hình thức: khuyến khích, phát huy những mặt tốt,

uốn nắn, sửa chữa những mặt chưa tốt, còn thiếu sót, và xử lý những vi phạm.

28

Hoạt động này cần được diễn ra thường xuyên, có sự tham gia của các thành

viên, đặc biệt là người trưởng nhóm, kết quả cuối cùng phải được thông báo với

tất cả các thành viên trong nhóm.

PHẦN KẾT LUẬN

1. Một số kết luận

Sinh viên Học viện Quản lý giáo dục nói chung, sinh viên khoa Quản lý nói

riêng đã được làm quen với phương pháp học tập theo nhóm. Do yêu cầu và đòi

hỏi của chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục bậc đại học nên học tập

theo nhóm là cần thiết, phù hợp với đặc điểm hoạt động giảng dạy của giảng viên

và học tập của sinh viên.

29

Trên cơ sở nghiên cứu về lý luận và phân tích thực trạng phương pháp học tập

theo nhóm trong sinh viên Khoa Quản lý – Học viện Quản lý Giáo dục, chúng tôi

đã đề xuất và lý giải một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả kỹ năng học

tập theo nhóm trong sinh viên Khoa Dược.

Sau khi đề xuất các giải pháp, chúng tôi tiến hành khảo nghiệm về mức độ

cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đối với 100 sinh viên trong Khoa Quản

lý và tham khảo ý kiến một số giảng viên. Kết quả thu được là đa số sinh viên trả

lời thuận (ủng hộ và tán thành 2 giải pháp đã đề xuất), các giảng viên cũng cho

rằng đây là những giải pháp phù hợp và có tính khả thi.

Như vậy, các nhiệm vụ nghiên cứu đã được giải quyết, mục đích nghiên cứu

đã được đề tài đem lại kết quả thiết thực, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn rõ rệt.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài liệu từ sách, báo, tạp chí.

4. Đặng Vũ Hoạt, Lý luận dạy học Đại học, NXB ĐHSP, Hà Nội 2006.

5. Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, Tài liệu bài giảng Khoa học quản lý giáo dục 2, Học

viện Quản lý Giáo dục, Hà Nội, 2009.

Tài liệu mạng internet

9. Bí quyết làm việc - học tập theo nhóm, http://www.teen,vn/

10. Đặng Danh Ngọc, Phương pháp làm việc nhóm dưới góp nhìn của sinh viên,

http://www.bulletin.vnu.edu.vn/

11. Thân Hương (tổng hợp), Phương pháp học nhóm, http://www. hocmai.vn

12. Phương pháp học tập cộng tác: làm việc theo nhóm nhỏ,

http://www1.agu.edu.vn

30

31

32