นตยสารธรรมะ : มม : Vol. 1 No. 4 : ISSN 1906-2613เดอนกนยายน 2553 : รจกใช 4G ชวตนไมมปญหา : ณฐฬส วงวญญ เรยนรโลกดวยใจ : นพ.ภานทต vs. พระมหาชด : เกมในปจจบน อนตรายหรอคลายเครยด : Made in Chiang Mai : แจกฟร !!

4G

“คนทจะไปปลดปลอยสงคมนน กตองไมประมาททจะปลดปลอย

ตนเองใหพนจากการครอบง�าของกเลสขางในตวดวย หรอท�าตว

เองใหเปนอสระจากกเลสทเปนเครองผกพนตวเองดงทกลาวมา

แลว โดยเฉพาะจากตณหา มานะ และทฏฐ มฉะนนตวเองกจะถก

พนธนาการ ถกผกมด และกจะพลอยใหสงคมถกผกมดไปดวย”

ปรด พนมยงค

4G Issue ชวงทผานมา ทเชยงใหมฝนตกหนกทกวน ท�าใหบรรดาคนรจกตางกปวยไปตามๆ กน บางคนกปวยนดหนอย บางคนกปวยหนก แตเวลาเราเจอกนทกคนกยงยมแยมดแจมใสเหมอนกบวาลมปวยกนไปพกหนง ท�าใหนกถงสงคมปจจบนทหลายๆ คนสนทกบคนทรจกผานอนเตอรเนตมากกวาคนทอยในบานของตวเอง กลาเลาเรองตางๆ นาๆ ใหกบคนอนในอนเตอรเนตฟง แตไมกลาบอกกบคนทอยรวมกบเรา บางทระบบเครอขายแบบน อาจจะท�าใหไดพบคนใหมๆ มากมาย แตจรงๆ แลวมนรสกหางเหนเสยเหลอเกน ถา network แปลวา เครอขาย wireless แปลวา ไรสาย ค�าวา wireless network อาจจะมองวาเปน “เครอขายไรสาย (สมพนธ) จะไดไหม และถาเปนแบบนแลวตอไปโลกจะเปนอยางไร ถงวนนคนทปวยตางกเรมมอาการดขนกหลายคนแลว การเจอหนาตาทยมแยมของกลยาณมตร ในชวงทตางคนตางกไมคอยสบาย การไดพดคยแลกเปลยนความคดเหนเชงธรรมะ การรวมกนพฒนางานทชวยกนท�าใหส�าเรจและมประสทธภาพมากขน ลวนเปนปจจยทท�าใหเกดความสขทงสน และนาจะเปนปจจยทท�าใหอาการดขนดวยเชนกน “มม” ฉบบนจงมยาดมาแนะน�าใหทกๆ ทานลองใช เผอเวลาปวยโดยเฉพาะการปวยทางใจ และหากวาดกขอทานจงชวยแนะน�าตอไป ใหแกกลยาณมตรทงทอยใกลและไกล ดวยความหวงใยดวยเทอญ

พระถนอมสงห สโกสโล

บรรณาธการ

เจาของ มลนธหยดธรรมประธานมลนธ พระถนอมสงห สโกสโลรองประธานมลนธ พระมหาไกรวรรณ ชนทตตโยทปรกษามลนธ ประวทย เยยมแสนสขกรรมการ พระมหาสวทย ปวชชญญกรรมการ พระมหาประสทธ ญาณปปทโปกรรมการ วชย ชาตแดงกรรมการ ศรพรรณ เรยบรอยเจรญกรรมการ ศรพร ดรงคพสษฐกลบรรณาธการผพมพโฆษณา พระถนอมสงห สโกสโลบรรณาธการทปรกษา อลชา ตรโรจนานนทบรรณาธการ พระถนอมสงห สโกสโล กองบรรณาธการ วรวรรณ กตศกด สาวตร บญยรตน กณฑ สจรตกลทอยมลนธ ตป.ณ. 54 ปณ.แมรม เชยงใหม 50180 โทร : 053244200 www.dhammadrops.org

บรรณาธการศลปะ Rabbithood Studio (www.rabbithood.net)ฝายศลป สาวตร บญยรตนชางภาพ ภทรพล ประสทธ สรางสรรค วรรคาวสนตพสจนอกษร พระมหาวเชยร วชรเมธ รวมบญจดสง บรษท เคลดไทย จ�ากด 117-119 ถ.เฟองนคร แขวงวดราชบพธ เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200 http://www.kledthaishopping.comรวมบญจดสง บรษท ดอคควเมนท พาเซล เอกซเพรส จ�ากด (DPEX)ตางประเทศ 60 ซอยอารย 5 เหนอ ถ.พหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 http://www.dpex.comSpecial thanks พระพรหมคณาภรณ ป.อ.ปยตโต/ พระมาโนช ธมมครโก/ สลกษณ ศวรกษ/ สรสห โกศลนาวน/ ถนอมวรรณ โกศลนาวน/ อดม แตพานช/ออกแบบปก รบฮ.พมพท หางหนสวนจ�ากด กด-พรนท พรนตง 4/6 ซอย 5 ถ.ชางเผอก ต.ศรภม อ.เมอง เชยงใหม 50200 โทร : 053-412556 แฟกซ : 053-217264

art code : ราม...มองจากสงทคนเคย 6 คน-ท�า-มะ-ดา : ค�าวาน�าใจ ใครๆ กท�าได 8 มมสวนตว : ณฐฬส วงวญญ เรยนรโลกดวยใจ 10 เรองจากปก : รจกใช 4G ชวตนไมมปญหา 16 vs : นพ.ภานทต vs. พระมหาชด เกมปจจบนอนตรายหรอคลายเครยด 22

สารบญ

6

10

22

16

M MentalO OptimumO OrientationM Magazine

สารบญมมใหมเรอง : กองบรรณาธการ

เนองในป 2553 น เปนปมหามงคลของ

ปวงชนชาวไทย เนองจากเปนปแหงการ

บรมราชาภเษกปท 60 เรว ๆ น พนทปา

สงวนแหงชาตวนอทยานเขาอโต ต.บานพระ

อ.เมอง จ.ปราจนบร จะกลายเปนศนยกลาง

พระพทธศาสนาโลก ทงนไดมการสงเวชนย

สถาน 4 ต�าบล โดยถอดรปแบบมาจาก

สงเวชนยสถานประเทศอนเดย รวมทงใหม

พทธสถานครอบคลมศาสนาพทธทกนกาย

ทวโลกไว ณ พทธอทยานโลกแหงนบนเนอท

กวา 13,593 ไร เพอเปนพนทในการพทกษ

อนรกษ รกษาฟนฟ

“หนานเทยน” มหาวทยาลยพทธศาสนา

แหงแรกในประเทศออสเตรเลย ทเมอง

โวลลองกอง เตรยมเปดสอนสาขาวชา

มนษยศาสตร เศรษฐศาสตรและธรกจศกษา

สงคมศาสตร ศาสนาศกษา และ เอเชยศกษา

ผนวกเขากบความรทางจตวญญาณเพอ

ความเขาใจอยางลกซงทางดานกายและจต

โดยเร มกอสรางเม อเดอนตลาคม 2550

คาดวาจะเสรจทงหมดในเดอนมกราคม

2556 โดยจะเรมเปดสอนระดบปรญญาตร

และโทในเดอนมนาคม 2554 และวฒ

การศกษาทไดรบคอปรญญาศลปศาสตร

มหาบณฑตทางการศกษาพทธศาสนาเชง

ประยกต ผสนใจเขาเรยนทนไมจ�าเปนตอง

เปนพทธนะจะ

www.nantien.org.au

ดร.รชารด เกรแฮม โรงพยาบาลคาปโอ

ไนตงเกล เมองลอนดอน ประเทศองกฤษ

เปดโครงการนเพราะเปนหวงเรองวยร น

หมกมนกบเกม เครอขายสงคมออนไลน

อยาง Facebook และโทรศพทเคลอนท

มากจนอาจกระทบการด�าเนนชวตและความ

สามารถในการท�ากจกรรมอนๆ โดยเรมจาก

การบ�าบดทางจตแกปญหาการมปฏสมพนธ

กบคนอนแบบซงหนา ตามดวยการแยกผปวย

ออกจากเทคโนโลย และจงใจใหปดอปกรณ

เทคโนโลย สดทายสงเสรมใหออกก�าลงกาย

และท�ากจกรรมรวมกบครอบครว เพอนฝง

เปาหมายของการรกษาคอ การท�าใหวยรน

ควบคมพฤตกรรมของตนเองไดตามเดม

ใชเทคโนโลยไดโดยไมตกเปนทาสของมน

www.nightingalehospital.co.uk/services/

addictions/technology-addiction/

ศรลงกาเตรยมเปนศนยกลางเทศกาลภาพยนตร

พทธศาสนา ป 2554 โดยไดรบแรงสนบสนน

จากนายมหนธา ราชปกษา ประธานาธบดศรลงกา

ซงมความตองการทจะเผยแผพระพทธศาสนา

ไปทวโลกผานทางสอตางๆ โดยเฉพาะอยางยง

คอสอภาพยนตร ทในขณะนมหลายประเทศ

เรมสรางภาพยนตรเกยวกบพทธศาสนาเพอเตรยม

สงเขารวมประกวดในงานนโดยเฉพาะ และทาง

ประเทศศรลงกากเตรยมจดงานเฉลมฉลองวน

วสาขบชาในปหนานอยางยงใหญอกดวย

www.buddhistfilmfestival.com

ม.พทธแหงแรกในออสเตรเลย

พทธอทยานโลก ณ ประเทศไทย

บ�าบดผเสพตดเทคโนโลย

เทศกาลภาพยนตรพทธทศรลงกา

3

4

ธดงคคออะไร

ปจจบนเวลาเราเหนพระสะพายบาตรและพาดกลดเดนอยตามถนนหนทาง เรามกจะมค�าตอบในใจตามทไดเรยนรมาจากผเฒาผแกวา นนคอ ”พระธดงค” แตจะมใครรวาจรงๆ แลวทเราเขาใจกนวาเปนพระธดงคนน อาจจะไมใชพระธดงคตามความหมายของพระพทธศาสนากได เพราะการถอขอปฏบตธดงคนนกมหลกเกณฑอยเชนกน ไมใชเพยงแตแบกกลดสะพายยามเทานน ค�าวาธดงคนน มาจากศพทวา ธต (อานวา ท-ตะ ภาวะอนขจดซงธรรมอนเปนอกศล) + องค (องค) รวมกน = องคทเปนเครองก�าจดกเลส หรอแปลเปนภาษางายๆ กคอ ขอปฏบตทชวยสงเสรมความสนโดษมกนอย เพอเปนอบายก�าจดกเลสในจตใจนนเอง ซงมทงหมด 13 ขอดวยกน แตเลอกปฏบตเปนบางขอเทานน โดยพระทจะถอธดงคนนตองสมครใจเอง โดยขอปฏบตนนมอยวา 1. ตงใจวาจะใชแตผาบงสกล (ผาทเขาทงแลว) เทานน ไมรบผาทเขาท�าเสรจมาถวาย 2. ตงใจใชเพยงผาสามผน คอ ไตรจวรเทานนไมมส�ารองแตอยางใดอก 3. บณฑบาตเปนกจวตร 4. บณฑบาตไปตามล�าดบไมแยกไปจากหมคณะ 5. ฉนมอเดยว 6. ฉนในบาตรเทานน

7. ตงใจวาจะหยดฉนกจะหยด ไมมเลกแลวขอใหมเมอมคนเอาภตตาหารมาถวายเพม

8. ตงใจพกอยในปา ทหางจากบานคนอยางนอย 500 ชวธน (ไมแนใจวาระยะเทาไหรแนมหลายความเชอ) แตตองไมไกลเกนบณฑบาต 9. อาศยอยใตโคนไม 10. อาศยอยทแจงไมอยในทก�าบงและโคนไม 11. อาศยอยในปาชา 12. พกทไหนกไดแลวแตเขาจะจดให 13. ตงใจวาจะไมนอน คอ ยน เดน นงเทานน ไมนอนเลย โดยจะมการแบงความเขมขนเปนสามระดบ ในเดอนระดบแรกกถอกนตลอดชวตเลย รองลงมาหนอยกถอแปดเดอน อยางสดทายกถอเพยงสเดอนในพรรษาเทานน แตทงนทงนนการถอขอปฏบตธดงคนจะตองเปนไปเพอขดเกลาจตใจตนเอง ท�าใหกศลธรรมความดพฒนาขนเทานน ถาท�าแลวไมไดชวยใหกศลพฒนาขนกไมควรถอ

ดงนนหากเรารจกพระทานไหนทก�าลงถอธดงคอย กชวยกนสนบสนนทานปฏบตธรรม โดยการใหเวลากบทานในการปฏบตบาง เพราะทานกออกเดนทางมาเพอท�าลายกเลสของทานเหมอนกน อยามวแตไปขอเลขขอหวยแตอยางเดยวละ

กองบรรณาธการ l ภาพประกอบ : รบฮ.Buddhist’s Mystery4

พทธศาสนากบปญหาทางเพศ และสกากบผาเหลอง : ส.ศวรกษ

ขอคนพนทธรรม : พระไพศาล วสาโล

“ขอคนพนท” ค�าสพยางคทตดหตดปากคนไทย อนเกดจากวกฤตการเมองในชวงกอนหนาน เพราะตางฝายตางหวงแหนพนทในจดทตนเองยน จนลมทจะรกษาพนทธรรมะในจตใจของตน หนงสอเลมนรวบรวบจากขอเขยน ค�าบรรยาย และค�าสมภาษณของพระไพศาล วสาโล ผไดรบรางวลศรบรพาป 2553 ซงไดพดและไดเขยนในโอกาสตาง ๆ ทเกยวเนองกบสนตภาพและสนตธรรม เพอหลอหลอมให คนไทยกลบมาอยในพนทเดยวกนไดอยางสนตและสงบสข

Turtle Feet : Nikolai Grozni

หนงสอบนทกการเดนทางทางจตวญญาณของ นโคไล กรอสน นกดนตรชาวบลเกเรย ทวนดคนดกตดสนใจละทงทกสงทกอยางทง ดนตร เพอนทคนเคย และ เซก เพอไปบวชอยทธรรมศาลาในประเทศอนเดย โดยมความตงใจวาจะไปแสวงหาความจรงอนยงใหญทสามารถตอบค�าถามคาใจของเขาใหได แตทวาหลงจากบวชเปนพระธเบตถง 4 ป เขากไดสกออกมา พรอมความระบบความคดชดใหม กบความเขาใจทมากกวาเดม

สามเนอหาทวาดวยบทบาทพทธศาสนาในสงคม งานเขยนและวาทะทคดสรรจาก ส.ศวรกษ พทธศาสนากบปญหาทางเพศ, สกากบผาเหลอง และ จรยธรรมทางเพศกบสงคมพทธ เผยมมมองเรองเพศในพทธศาสนาทงในสวนของพระและฆราวาส ใชบทเรยนและประสบการณจากอดตกระชากความออนแอใหออกจากสงคมทเสอมโทรม และหาทางออกใหเจอในสถานการณปจจบน

Book Cornerเรอง : กองบรรณาธการ 5

6

ศลปะ อาจจะไมมความหมายตายตว แตอยกบสายตา ประสบการณ และวถทาง ณ ขณะนนของชวตภายในของเรา นนมใชหรออาจเปนเสนหของศลปะ เสนหของการหลอมรวมสงทอยเบองหนาเขากบมตภายในจตใจ ซงเราเปนอยตอนนน งานศลปะทไดไปสมผสคราวน เปนของหนมนกศกษาชาวอเมรกนนาม ลค แคสซาด –โดเรยน อาย 33 ป แหงมหาวทยาลยรามค�าแหง เจาของสตดโอ Kathmandu ผมแนวคดทจะถายทอดมมมองของสงตางๆ “ราม” คอชอของนทรรศการภาพถายทน�าเอาชวต หองเรยน และอปกรณตางๆ ของราม มาเปนมมมองผานเลนส ส�าหรบผมแลวประเดนของงานกบภาพถายของ Luke ครงน มนสอถงมมมองธรรมดา แตมรายละเอยดไมธรรมดาและไมตดอยในขอจ�ากดของมนเองในรปแบบทเหนเปนประจ�า ซงความธรรมดา หมายถง สงทมอย ซงเปนสงทเราคนชนอยเสมอนน มกจะท�าใหเรามองบางสงบางอยางผานเลยตวเราไปไมได ภาพของมหาวทยาลยรามค�าแหงผานสายตานกศกษาตางชาต แสดงใหเหนถงสายตาสดใหม สายตาซงบางทเหนอะไรทเราไมเหน เฉกเชนพทธศาสนาทนบวนนบเปนทพกพงใจของมนษยทกหนแหงทวโลกมากขนทกๆ วน แตบานเราละมผคน มวยรนกคนทไดสมผสกบความธรรมดาของธรรมะนนไหม หากบางทเราอาจจะตองมองโลกในสายตาสดใหมเฉกเชน Luke กได ถงจะเขาใจความธรรมดานนอกครงหนง

ราม ..... มมมองจากสงทคนเคยArt Code เรอง :กณฑ สจรตกล l ภาพ : ลค แคสซาด-โดเรยน6

รกสงบ จงลม ซง”ตวก”และลมทง “ตวส” อยางเตมทมสต ปญญา และปราณหนาทใคร ทำาใหด เทานเอยฯ

www.WANGDEX.co.thwww.WANGDEX.co.th

8

ทามกลางอากาศรอนระอและแสงแดดแผดจาในยามบาย ผคนในตลาดแมรมก�าลงเดนจบจายซอของกนอยางขวกไขว รถราทยอยเขามายงลานจอดรถอนมพ นท คอนขางจ�ากดบางกตองขบวนหลายรอบกวาจะสามารถจอดได ภาพทคนใน อ.แมรม คนตาเปนอยางดกคอ ลลาการโบกรถพรอมเสยงตะโกนจากชายพการแขนดวนทงสองขางคนหนง “ถอยเลยครบพ ตรงมาไดเลยครบ” แมจะมหยดเหงอไหลรนลงมาทขางแกม แตรอยยมยงคงฉาบอยบนใบหนานนเสมอ “แสงเมอง คณซอ” คอชอของชายชาวไทยใหญวย 33 ปคนน ในป 2542 หลงจากอบตเหตถกไฟชอตระหวางรบจางเดนสายโทรศพท ท อ.ปาย จ.แมฮองสอน เขาถกสงตวมายงโรงพยาบาลทเชยงใหม และแพทยจ�าเปนตองตดแขนทงสองขางของเขาออก หลงจากพกรกษาตวแลวเขาจงตดสนใจยายมาอยท อ.แมรม จ.เชยงใหม แตเนองจากตอนนนยงไมมงานท�าจงมาชวยโบกรถทตลาดแมรมไปพลางๆ ภรรยาของเขาเปนลกจางขายดอกไมทตลาดวโรรส เขาจงถอโอกาสน�าพวงมาลยมาขายเพอหารายไดชวยเหลอจนเจอครอบครวไดอกทาง แมจะไมมากมายนกแตกพออยพอกน ทตลาดแมรม รถบาง

คนทเขาชวยโบกใหกอดหนนพวงมาลย บางคนไมซอแตใหเงนเลกนอยเปนสนน�าใจแกเขา และแนนอนวาบางคนกไมซอ ไมใหเงนและไมมแมแตรอยยมหรอค�าขอบคณ แตนนกไมไดท�าใหรอยยมของเขาจางหายไปจากใบหนา เพราะตวเขาเองกไมไดหวงอะไร แคมความตงใจจะชวยเหลอกนในชมชนทตวเองอาศยอยเทานน แตการท�าความดยอมตคมากบอปสรรค เพราะมคนบางกลมไมชอบใจ ไปรองเรยนเจาของตลาดกลาวหาวา เขาเรยกเกบเงนคาจอดรถ จงท�าใหเขาตองหยดโบกรถไประยะหนง จากนนเจาของตลาดกไดเขาใจเจตนาทแทจรงวา สงทเขาท�าไปนนไมไดหวงเงนทองแตอยางใด จงอนญาตใหเขามาชวยโบกรถตอไป “เกดมาเปนลกผชาย ยงไงกตองส ตองอยตองทำาใหได ใชชวตใหมนคมคา และรกษาความดเอาไว” นนคอประโยคสดทายทฝากไวใหคด จากผชายทชอ “แสงเมอง” คนขายพวงมาลยนกโบกรถแหงตลาดแมรม แมวาสงทเขาท�าอาจเปนเพยงสงเลกๆ ในสายตาคนทวไป แตกดยงใหญ หากเปรยบเทยบกบคนในสงคมสมยนท สะกดคำาวา “นำาใจ” แทบจะไมเปน

ค�าวาน�าใจ ใครๆ กท�าได

คน-ท�า-มะ-ดา เรอง : วรวรรณ กตศกด l ภาพ : ภทรพล ประสทธ8

เรยนร โลกดวยใจ

ณฐฬส วงวญญ

มมสวนตวเรยบเรยง : กองบรรณาธการ l ภาพ : สรางสรรค วรรคาว 9

ตอนเดกๆ คณเคยตงเปาหมายไหมวาอนาคตคณอยากเปนอะไร แลวตอนนคณไดเปนอยางทคดหรอเปลา ทจะทำาเพอคนอน ดวยการเปนนกจดอบรมกจกรรมพฒนาศกยภาพของบคลากรในโรงเรยนและองคกรตางๆ โดยเนนกระบวนการทเสนอมตทางจตวญญาณ ทเรยกกนสนๆ วา “กระบวนกร” อะไรทำาใหเขาเขามาสจดน ลองมารวมเรยนรกนนะครบ

มม: สมยกอนคณณฐฬสเปนคนยงไง แลวท�าไมถงมาสนใจจดนได

กเปนคนสบายๆ นะ งายๆ ชอบสนก ชอบเรยนร ชอบกนดมเทยว คบเพอน ชอบศลปะรองเพลง ดนตร ชอบใชชวตทมนมสสน ชอบสนก แตกชอบคดหาทมาของสงทเกดขน เปนคนทชอบคดวามนเกดขนเพราะอะไร ตงค�าถามแลวหาไปเรอยๆ เชน ท�าไมสงคมมนเปนอยางน ท�าไมชวตเราเปนอยางน หรอชวตเราอยเพออะไร ผมไมคอยตงค�าถามไปขางหนาเทาไหรนะ วาจะท�าอะไรบางไมไดคด ชอบคดวาสงทเหนอยมนเกดจากอะไร ผมไมคอยมความทะเยอทะยานวาอยากจะเปนอะไร ถาถามวาอยากมเงนไหม กอยากมนะแตไมคอยทะเยอทะยาน อยากจะรมากกวาเปนคนทใฝร ไมคอยอยากจะท�าเทาไหร

มม: แลวตอนนกบตอนนนตางกนตรงไหน

ตอนนมนท�าดวยส พอรมากแลวมนกตองท�าไง ผมรสกวาชวตผมมนไมเหมอนคนอนนะ มนไมเหมอนคนบางคนผานวกฤตแลวกพลกชวตอะไรอยางนผมไมเปนขนาดนน มนเหมอนคอยๆ งอก คอยๆ สะสมความร สะสมแรงบนดาลใจ สะสมความมนใจ แลวผมไมไดเปนคนมนใจอะไรมาก เปนคนขอาย ไมมนใจ แตเปนคนชอบสนก คยกบเพอนฝงนชอบอยแลว จะใหไปพดในทสาธารณะหรออะไรอยางนไมเอา ไมชอบเปนผน�า โดยเฉพาะงานอะไรทใหญๆ

มม: แลวอะไรเปลยนตรงนน

ผมเปนคนชอบด speech นะ ชอบคนพดทใหพลง ใหแรงบนดาลใจ ชอบคนพดทม self-expression แบบเตมท ผมดจากหนงเยอะนะ ความคดดๆ ทท�าใหรสกมพลง มนเรมเหนวา การพดความคดและความเชอทชวยใหเปนความจรงเหลาน มนมพลง มน fulfill ไง เรมเหนพลงของความคด ผมเปนคนอยในโลกความคดมาตงแตเดกอยแลว ความคดกบความฝน active ทสด รางกายของตวเองนไม active เทาความฝน แตเปนนกกฬากเลนด การเรยนผมกเอาตวรอดได ไมถงขนาดเปนเดกเรยนนะ เรยนวศวะอยในอนดบตนๆ แตพอผมมาสนใจสงคมศาสตร ปรชญา ศาสนา กท�าใหพลกความสนใจเลย สวนหนงกคณอา (วศษฐ วงวญญ) ดวยนะ ทคลายๆ กระตนเปดโลก ตงค�าถามชวนคย แลวกใหเงนไปซอหนงสอ ตอนนนเราซอหนงสอการตนอยางเดยวเลย ไมมหนงสออะไรทมสาระ

มม: แลวมาสนใจศาสนาชวงไหน

คอคณพอผมเขาอานมนษยทแทของทานพทธทาส แลวกพดใหฟง และอกอนหนงคอ เดล คารเนก (Dale Carnegie) เรองการเอาชนะทกขบ�ารงสข ชนะมตรจงใจคน มนเปนการเขาใจตวเองและการเขาใจชวต อานสนกอานงาย พออยป 3 ป 4 กเรมสนใจพระพทธศาสนา อาจเพราะอยในแวดวงของคณอาซงเตมไปดวยคนทเปน activist ชาวพทธ แลวกไดคยกนบอยๆ

เกยวกบความเขาใจเรองพทธ หรอพทธในมตของสงคมสมยใหม มนจะไมใชคนคยเรองธรรมะแบบทเราเคยไดยน มนกนาสนใจวาคนรนใหมเขาเปนผบรหาร แลวเขาพดเรองพระพทธศาสนา แสดงวาคนเจงๆ นตองเขาใจเรองพทธแนเลย เรากเลยสนใจ เมอกอนกไมสนใจหรอก อยางมากเรากรแควาวดเปนททสงบ ถาเราอยากสงบเรากไปวด แตทจะเขาใจอะไรมากกวานนไมร

มม: มไปปฏบตธรรมอะไรบางไหม

พอเรยนจบกไปบวช แลวไปอยกบพระไพศาล (วสาโล) ทชยภม จากนนคอยกลบมาอยเชยงราย ผมบวชปกบสบวนครบ ชวงนนกชวยไดเยอะนะ ท�าใหเหนความอยาก ความกลวอะไรเยอะแยะของตวเอง แตทเหนมากกวานนคอวถชวตของชาวบาน อนนผมวาผมไดเยอะ ผมอยในเมองมาตลอด ไมคอยไดอยชนบท พอไปอยอยางนนเลยไดเหนความงาม เหนวถชวต เหนความยากล�าบากดวย ไมไดเหนดานงามดานเดยว ไดรสกวาชวตมนมอะไรมากกวาทคด

มม: เลยบวชยาวเปนปเลย

ตอนแรกตงใจจะบวชแคสามเดอนดวยซ�า อยางทวาผมเปนคนชอบท�ากจกรรมนะ ปฏบตธรรมดวยแตกอยากท�ากจกรรม กมจดคายพทธบตรดวย จากนนกขนไปบนดอยไปเยยมครอบครวของเดกๆ กไป ชวยเขาแกปญหาอก เขาจะโดนไลทออกจากบนดอย เพราะวาท�าการเกษตรสารเคม แลวประเดนเรองไลคนออกจากปาตอนนนก�าลงแรง กเลยพาชาวบานไปดงานเกษตรแบบยงยน ตอนนนผมมเงนเทาไหรเอามาลงทนใหชาวบานหมด กลายเปนพระองคเดยวทไปประชมทเชยงใหมในเครอขายเกษตรกรยงยน

มม: แลวพอสกออกมานท�าอะไรเปนอยางแรก

ท�าหนงสอปาจารยสาร แลวกเลนเปยโนทนท (ฮา) ส�าหรบผมดนตรคอเครองมอสอสารทางจตวญญาณชนดหนง มนเปน art ไมใชเพอสนกนะ แตเปนเพอความสข เพอความสงบ คอสอพวกนมนชวยชอนใหสงคมจากเรวมาชาลง พอชาลงแลวจะเจอความสงบ ความสข แลวคอยเจอการรตว การรธรรมะ ตอนผมบวชอาย 24-25 เปนชวงชวตทก�าลงตองการความหลากหลายของวถชวต ผมตองการลองเดนหลายๆ วถด เราจะไดเขาใจคน เราอยากเขาใจประสบการณเหลานน คอมนมความรกทจะเขาไปคลกคล รจกชวตทแตกตาง ผมจะมเสยงเรยกจากชนเผา จะชอบโหยหาอะไรทโบราณ ไมใชโบราณคดนะ แตเปนวถแหงชวตทมมากอนยคสมยน มนมอะไรทมเสนหดงดด ผมถอวามนเปนตนก�าเนดของมนษยเลย กอนทจะมค�าอธบายอยางอนเขามา มนรสกวาลลบด ผมมองชวตแบบลลบนะ ผมจะชอบพวกงานเขยนของรม (Rumi) หรอการอธบายโลกแบบทไมตองชดเจนมากเกนไปแตใชความรสกเอา แลวกเอาหนงดานทเปนศลปในตวเองไปเชอมกบประสบการณตางๆ ตรงๆ

มม: เหมอนกบวาในการท�ากจกรรมแตละครง เปนการเอาความรสกของตวเองไปสมผสกบความรสกของผอน มากกวาทจะไปอธบายใหผอนเขาใจหรอเปลา

ใช นนกเปนสวนหนง คอเวลาเราท�างานมนมหลายบทบาทไงครบ แตทส�าคญคอการรบรของเรา เรองความรสกเปนสงทอยเบองหลงค�าพด เบองหลงค�าอธบาย นกถอวาเปนดานของการท�างานทส�าคญ การพดกเปนอกดานหนง

1111

พอมาสมผสมากขน

เรากเหนเลยวา

มนษยมนทกขทงนน

ตองการความชวยเหลอทงนน

มม: แลวเวลาจดกจกรรมนน�าหลกธรรมะเขาไปอธบายดวยยงไง

เวลาจดกจกรรมผมจะไมใชค�าวาธรรมะเลยนะ แตคนเขาจะพดเองวาอนนมนธรรมะ อนนมประโยชน อนนใชไดกบชวต ตอนนเราอยในยคทภาษาเปนเครองมอทมพลงมาก แลวกขณะเดยวกนกอาจจะเปนอปสรรคมากเชนกน ขนอยกบวาเราใชกบใคร เราใชมนยงไง ยคนการสอนดวยการอธบายขยายความท�าใหพลงมนลดลงไปเยอะ เพราะถาค�าอธบายเหลานนมนไมไดสอดคลองกบประสบการณตรงของคนฟงแลว ยงไงมนกไมเขาใจ ผมใชวธเอาประสบการณตรงของคนเรยนเปนตวตง แลวหาค�าอธบายจากในนน แลวกสรางบทสนทนาจากประสบการณชวต จากประสบการณตรงทเกดในการท�ากจกรรม แลวกสะทอนออกมา กลนมนออกมา ถงสงทเขาไดนน เปนประโยชนกบเขายงไงบาง ผลลพธมนเกดขนยงไง

มม: ในการอบรมแตละครงจะเนนอะไรมากทสด

เรองส�าคญทสดทเราเนนมากๆ กคอการฟง การฟงนมนเปลยนโลกของคณได เชอไมเชอลองด เพราะสวนใหญเราฟงดวยการตความทงนนนะ ฟงแลวตความทนทเลย มนเกดขนตลอดเวลา ตความตลอดเวลา แลวเราจะเชอไดยงไงวา การตความทเราก�าลงท�าอยนมนใชจรงๆ เอาแคใหเรารเทาทนวาเราก�าลงตความ แลวเราสามารถเปด channel อนของการรบร เปด channel ของความรสก โดยทไมตองฟงแลวพยายามวเคราะห หรอพยายามท�าความเขาใจอะไร แคนคนกพดไดเยอะแลวละ วาชวตของเขาทผานมามความขดแยงจ�านวนมากเกดขนจากตความอยในโลกของตวเอง ไมเขาใจอกฝายหนงเลย แตทกทเรากเชอมนวาเราเขาใจ บางทเราเตมไปดวยค�าอธบายมากกวานะครบ ค�าพวกนมนอาจไมใชค�าทอยในสารานกรมของค�าวาธรรมะมากนะ แตวาเมอท�างานกบคนรนใหม คนรนใหมในทนอาจจะหมายถงคนอาย 50 กวาดวยนะ ผมหมายถงคนทตองการภาษาทไมแขงตว แตสามารถพาเขาใหเขาไปยนยน หรอวาเขาใจประสบการณตวเอง มนเปนยคของปจเจกนยมนะ ทนพอเปนปจเจกนยมแลว เราจะเอา text ไปส�าคญกวาประสบการณของเขาไมได ปจเจกนยมคออะไรครบ เขาใสใจกบเรองของตวเอง เรากตองเขาไปใสใจในตวเขาใหมนไดขยายออกมา นคอวธการทผมใชครบ

มม: แลวใชเวลานานไหม กวาจะฟงโดยทไมตดสนเปน

ตดสนนมนยงกวาตความอกนะ เชน คนขบรถเรวนคอการประเมน แตถาเราบอกวาคนนขบรถ 90 กโลเมตรตอชวโมง เราเหนเกนะ อนนไมไดประเมน เพราะเหนจรงๆ แตทบอกวาขบรถเรวนหมายถงวาอนนท�าอยเรอยๆ มนเปนความรสก ผมวาการตความมนไมไดเปนอปสรรคจนกระทงมนเขาไป overlap กบการตความของคนอนทตางกบเรา มนหมายความวาเราไมจ�าเปนตองมาพยายามใหรตววาเราก�าลงตความอยหรอเปลา แตเราควรจะพยายามรตว เมอมนเกดการปะทะขนในการตความ อยางเวลาเรานงคยกนกตองเชคการตความของตวเองแลว โดยเฉพาะเวลาทเราก�าลงเหนอย เพราะความคดทงหลายมนก�าลงปรง ถามวาจดการสงเหลานไดมากนอยขนาดไหนส�าหรบผม ผมท�าไดมากขน จบไดเรวขนและกรความตองการตวเองมากขน รวามนเกดอะไรขน รวาเราคดถงคนนอยางตดสน เพราะเรามภาพเกาๆ ของเขา รอกอนทผมบอกคอรความตองการหมายความวา ถามตวเองวาเราตองการอะไร ท�าไมเราถงคดเรองนอย เราตองการใหงานมนส�าเรจ หรอมากไปกวานนเราตองการการยอมรบ หรอวาเราตองการแคความสบายใจ เพราะงานมนจะส�าเรจ อะไรอยางน เชคตวเองแลวจะเกดความส�าเรจ พอรตรงนมนสบายเลย เพราะความตองการอยทเราไงครบ

1313

14

มนไมไดอยทเขา คนประเมนคนอนจนไมรตววาเราก�าลงประเมนคนอน จรงๆ เรากประเมนตวเองตลอดเวลาเลยนะ ประเมนคนอนดวย

มม : คอตองใหสองอยางมนพอๆ กน ไมใชมวแตประเมนคนอนใชไหม

ใช คอ survival mode โหมดปกปองนมนกระตนใหเรามองออกไปขางนอก เหมอนเวลาสตวมนปกปองตวเองไง ศตรมนมาจากขางนอก ฉะนนโดยสญชาตญาณแลว สมองเราจะท�าใหเราใสใจไปขางนอกหมดเลย นคอเพอ survive เพอเอาชวตใหรอด แตทกวนนคนมนไมได survive เพอเอาชวตใหรอด ลกๆ คน survive เพอเอาอตตาใหรอด ภาพลกษณนส�าคญยงกวาชวตอก ฉะนนทกวนนคนเราอยในภาวะทพลงชวตออกไปขางนอกหมด ประเมนคนอน จดการโลก จดการงาน จดการทกอยาง กนาเหนใจ ผมวาไมแปลก ไมผดดวย เพยงแตวาท�ายงไงใหเหนวา ท�าอยางนเพออะไร เราพยายามจะตอบสนองอะไร แลวมนไดไหม หรอมนตอง run ไปเรอยๆ เพยงแตเมอเราเจอค�าตอบแลว ชวตเราอาจจะมคณภาพใหมกได อาจจะไมเปลยนชวต ไมเปลยนงาน ไมเปลยนอะไรแลว แตคณภาพใหม เพราะพอเรารวาเปาหมายของเราเพออะไรแลว แสดงวาเรายอมเปนเจาของมนนะ มนหมายความวาเราเปนเจาของทกอยางทเปนผลลพธจากการกระท�าของเรา ลมเหลวกเปนของเรา แลวจะรสกกลวอะไร ถาเราตงเปาหมายของตวเองแลว

มม : มาถงตรงนทงงานทท�าและชวตทใชอะไรคอสงทคณณฐแครและเปนความภมใจ

กแครชวตนะ ไมใชแคมนษย ชวตอนๆ ดวย แครในเรองการอยรวมทเกอกลกน มนเปนสงทท�าใหมแรงบนดาลใจในการท�างานนะ ความภมใจกคองานทท�ามา งานกระบวนการเรยนรพวกน มนเปนอะไรทคอนขางจะใหม แลวเรากเปนกลมคนกลมแรกๆ ทเหมอนมาถางทาง ไดทาทายตวเอง เมอกอนตวเองไมเชอเรองการเขาไปอยในแวดวงธรกจเลยนะ เพราะวารสกวามนไมมประโยชนกบโลกเทาไหร เมอกอนจะมมมมองแบบขาวด�าเยอะ ตดสนเยอะ ผมถงเชอในกระบวนการประชาชน เอนจโอ งานเครอขาย ศาสนา สงแวดลอม อะไรพวกน จะไมยอมใหตวเองเขามาเกยวพนกบธรกจเทาไหร การพดเรองเงนเปนเรองทยากมากส�าหรบผม จะคดเทาไหรนยากฉบหาย แตพอมาสมผสมากขนเรากเหนเลยวา มนษยทกทมนทกขทงนน ตองการความชวยเหลอทงนน แลวกเหนอกมมเลยนะวาในโลกธรกจนละ เรายงตองคลกวงใน เปลยนมนจากขางในใหได เพราะวาพวกนมอ�านาจการท�าลายเยอะ เอาเปรยบไดเยอะดวย นเปนสงทผมรสก มนท�าใหเราไดเขาใจมนษยมากขน ตดสนนอยลง การสรางทมกเปนความภมใจอกอนหนง พอท�างานแลวมนขยายตว ขยายการรบรออกไปในสงคม ทมงานทท�างานดวยกนกเตบโต ปสองปกเตบโตสามารถเขาใจตวเองมากขน มความสขมากขน ในพนทของการท�างานเขากสามารถดแลกระบวนการเรยนรทเรมขนไดอยางมประสทธภาพมากขน งานตรงนมนท�าใหคนมองพนภาพภายนอกมากขน ไมรบตดสน กนาจะชวยไดครบ แตมนกไมไดส�าเรจรปหรอก มนตองเรยนรอะไรอกเยอะ สงคมมนหลากหลายขน คนกตดสนกนไดงายขนครบ

ดนตรคอเครองมอสอสารทางจตวญญาณชนดหนง มนเปน art ไมใชเพอสนก แตเพอความสข เพอความสงบ

1414

คนกนนม แมโค โคกนหญากรหญา อาศย ไดดนหนตางสะพด หมนเวยน เปลยนกนกนคนสภาพ สดน หญากนเรา

วมล เจอสนตกลชย

16

รจกใช 4G ชวตนไมมปญหา

เรองจากปก เรอง : กองบรรณาธการ 16

มนษยเราเกดมาพรอมกบความทกข ไมวาจะเปนคนรวย คนจน คนฉลาด คนโง ลวนตองประสบพบกบความทกขทงสน ไมวา

จะเปนทกขจากการกลวการแก การเจบ การตาย การพลดพรากจากของรก การไดในสงทตนไมไดรก เปนตน อาจตางกนเพยง

ชนดและระดบของความทกขเทานน แตเนองจากมนษยเปนสตวทมปญญา จงพยายามคนหาวธแกทกขมาโดยตลอด โดยไมวาจะ

ถกทางหรอไมกตาม ตงแตการปกปองตวเองจากสงภายนอกทจะเขามาทำาอนตรายแกรางกาย จนไปถงการปองกนสงทจะเขามา

ทำารายทางดานจตใจดวย ในทสดการพยายามปกปองอนตรายนนกไดเปลยนรปแบบไป เปนการสรางสงประดษฐมาบำารงกายและ

ใจแทน ฉะนนจงไมแปลกอะไรทจะมสงอำานวยความสะดวกเกดขนมากมายและเกดขนเรอยๆ โดยทมนษยกลบมทกขมากขนเชนกน

สวนหนงกเปนเพราะความเคยชนทไดรบจากความสะดวกสบายนเอง เชน เมอกอนการสงขอมลอาจจะตองรอกนเปนเดอนๆ

เพราะตองอาศยการเดนทางโดยเทาหรอมา ปจจบนการสงขอมลรวดเรวเพยงปลายนวสมผสไมถง 3 วนาทกสามารถสงขอมล

ไดแลว แตถาสงไมผานสก 3-4 ครงทงคนสงและคนรบกจะเรมหงดหงดตามไปดวยเลยทเดยวเชยว

หากใครเคยดหนง Sci-fi เรองไหน แลวคดวาไมมทางจะเปนไปไดคงตองกลบมาคดใหม เพราะเทคโนโลยและสงประดษฐตางๆ

ทสบตอความคดมาจากในหนง กำาลงถกสรางใหเปนเรองจรงเพมขนทละอยางสองอยางแลว โดยเฉพาะสงประดษฐทเนนการ

พฒนาศกยภาพของความแขงแรงทางรางกายและสมองโดยตรง เรมมบทบาทเขามาในชวตประจำาวนมากขนเรอยๆ ยกตวอยาง

เชน หากตองการเพมประสทธภาพใหกบกลามเนอ เพยงเปดทวแลวมองหาสนคาทจะชวยใหคณเปนคนหนด กจะพบไดเปนสบๆ

รายการ หากลกมปญหาเรองเกยวกบสมอง ปจจบนกมการสรางเครองมอทสามารถสแกนสมองไดโดยตรงในขณะทยงตนอยดวยซำา

เพอทจะเขาใจถงปญหาทอยในสมองไดอยางทนทวงท แมแตในทางเจรญสตสมาธ กยงมอปกรณเสรมททำาใหเขาถงสมาธไดงาย

ยงขนอยาง แวนตาสมาธ ทเพยงสวมใสแวนกนแดดตดหฟงตวนเขาไป กจะทำาใหคณสงบไดในทนท โดยมวจยมาวา มนสามารถปรบ

คลนสมอง ใหอยในคลนทสงบนงพรอมเรยนรได ปญหากคอ ทงๆ ทมอปกรณชวยตงขนาดนแลว ทำาไมคนยงทกขกนอยอกเลา

กแนนอนบางคนอาจเขาไมถง แตในขณะเดยวกนบางคนถงเขาไปแลวกไมถงเหมอนกน

และดวยเหตนนเอง “มม” ฉบบนจงขอแนะนำาอปกรณทเรามนใจวาสามารถแกทกขไดมาฝาก อปกรณทวานนคอ “ 4G ” (ไมตอง

รอนานเหมอน 3G เพราะเขาไทยมาเปน 1000 ปแลว)

4G คออะไร 4G ทวามาจากคำาวา 4 Great Noble Truths แปลเปนไทยวา ‘ความจรงอนประเสรฐ’ หรออาจจะคนกวาถาบอกวา

มนคอ ‘อรยสจจ 4’ นนเอง แมวาจะไมใชนวตกรรมใหมแตกยงใชไดเสมอ และสามารถใชไดกบปญหาในชวตประจำาวนทวไปดวย

แตจะใชอยางไรนนมาดกนเลยวาอรยสจจ 4 ทวานนมอะไร และมวธปฏบตอยางไรบาง

ชวตเรมตนกมทกข1717

18

ทกข คอ ความทกข หรอ สภาพททนไดยาก เรยกงายๆวาเปนสภาพปญหาตางๆ ท

เกดขน ไมวาจะในทางกายหรอทางใจจดเปนทกขหมด ทกขทางกายก เชน มแขนก

ปวดแขน มหวปวดหว มทองปวดทอง เปนตน สวนทกขทางใจ กเรมตงแต การไมได ดง

ใจในสภาพตางๆ เชน อยากอยกบคนรก แตคนรกไมอยากอยดวยกทกข ทกขจาก

ความสญเสย หรอแมแตการไดของมาบางทกทกขเหมอนกน ไมใชวาสญเสยแลวทกข

อยางเดยว เชน เจาสาวอยากไดแหวนแตงงาน แตเจาบาวดนใหวงทไมถกใจดส ของกได

แตกยงไมพอใจอยด ทงนทงนนตราบใดทยงมรางกายอยทกขกายกจะเกดขนไดเรอยๆ

สวนทกขใจนนแกไดแตตองแกใหเปน นนคอตองคลายจากความยดมนถอมนใหได

วธนำาทกขไปใชคอ ตองรจกทกขใหเปน หรอตองน�าทกขมาศกษาพจารณา ใหเขาใจวาน

คอปญหาจรงๆ ไมใชมองอยางอนเปนทกข ตองเขาใจตามสภาพความเปนจรง เหมอน

คนโดนระเบดแลวรสกเยนวาบทขา กตองไมไปฟมฟายวาขาขาดแนแลว แตตองดมน

กอนวาเปนอะไรแน อาจจะถลอกเฉยๆกได เมอเขาใจวาปญหาคออะไรแลว กจะ

สามารถก�าหนดขอบเขตของปญหาได ภาษาพระเรยกวา ปรญญา

1818

สมทย คอ เหตเกดแหงทกข หรอสาเหตทท�าใหทกขเกดขน หากมองใน

เรองทางกาย เชน ปวดทองกตองรวาปวดทองเพราะอะไรกอนจงจะรกษา

ไดถกตองไมรกษาผดโรค เดยวจะยงลามไปกนใหญนอกจากจะไมหายแลว

อาจจะท�าใหทรดหนกไดอก ในทางใจกคอ ตองรจกความอยากทยดถอเอา

ตวตนเปนทต ง ท�าใหกระวนกระวาย เกลยดนนหงดหงดน ไปเร อยๆ

ไมปลอดโปรงใหได

วธนำาสมทยไปใชคอ เมอรจกวาอะไรเปนเหตแหงทกขแลวตองขจดออกไป

ใหได หากมทกขทางกาย เชน รวาทรางกายปวยเพราะทานอาหารเผดเกนไป

กตองมสตไมตามใจตวเองขจดเหตทจะท�าใหเกดปญหาขนใหได เมอรเหตเชน

นแลวในทางใจกเหมอนกน ตองมสตมายบยงชงใจตวเองใหได ไมใชเพยง

หามความคด แตเปนการตดระบบความคดทงไปเลย ดงตวเองกลบมาอย

กลบปจจบนไมปรงแตงความคดตอไป การขจดเหตแหงทกขนเอง ภาษาพระ

เรยกวา ปหานะ

1919

20

นโรธ คอ สภาพทพนจากทกข หรอวา สภาพททกขดบไป เหมอน

คนปวยรกษาโรคจนหายปวย จตใจยอมเบกบาน ปลอดโปรง

ไมถกบบคนอก ทกวนนเราทกขกนเพราะความคดมากกวาทางกาย

ลองนกดวาหากเราไมมทกขในจตใจเลย จะเปนสภาพทโปรงโลง

ขนาดไหน จะมอสรเสรไดขนาดไหน

วธนำานโรธไปใชคอ เอาไปตงไวเปนจดหมายเพอเดนใหถง

แลวตงใจท�าใหเกดขนมขนใหได เชนคนทท�างานแลวประสบ

ปญหา ตองมจดหมายทชดเจน ไมอยางนนการแกปญหาก

เปนการแกไปอยางไมมจดหมาย ฉะนนเมอรถงทกข (ปญหา) แลว

ไดก�าหนดสภาพพนทกขแลว กตองท�าใหเกดขนใหได ภาษา

พระเรยกวา สจฉกรยา

2020

มรรค คอ ทางพนทกข หรอ ขอปฏบตเพอใหพนจากปญหา

ทเผชญอย เชน หากรางกายออนแอปวยงาย เมอรแลววามสาเหต

มาจากการไมไดออกก�าลงกาย กตงเปาหมายวาตองแขงแรง

จากนนกเรมออกก�าลงกายตามแบบทควรท�า ตามขอปฏบต

ทไดรบค�าแนะน�าจากผร จนรางกายแขงแรง เชนเดยวกน

กบทางใจ เมอรแลววาทกขเกดจากใจ จากความอยาก จากความ

ยดมนถอมน กตองหาทางละมนออกไปใหได โดยวธการปฏบต

ทเปนไปตามขนตอน

วธนำามรรคไปใชคอ ตองท�าใหบอยๆ หมนท�าใหเกดข น

ใหได ถารางกายจะแขงแรงหายจากโรคไดกตองหมนรกษา

เชนเดยวกบใจทตองหมน ฝกฝนจนพนทกขไดเหมอนกน

ภาษาพระเรยกวา ภาวนา

2121

22

หากจะพดใหงายกคอ ตองรวาทกขหรอปญหาของเราคออะไร มสาเหตมาจากอะไร เราตองการอะไร และเราตองท�า

อยางไรบาง นนแหละคอวธแกทกขตามหลกอรยสจจ 4 หรอ 4G แหงวถพทธนนเอง หากท�าไดตามน รบรองวานอกจากจะม

สนตภาพภายในแลว ยงมสนตภาพภายนอกแผไปหาผอนรอบขางอกแนนอน ...

สมยพทธกาล พระมาลงกยบตรเคยมขอสงสยวา ท�าไมพระพทธเจาถงไมยอมตอบปญหา เชน โลกเทยงหรอไม โลกม

ทสดหรอไม เปนตน และเมอพระพทธเจาไมยอมตอบปญหาเหลาน ท�าใหพระลงกยบตรไมพอและจะสกเสย เพราะนเปนสงทนา

สนใจส�าหรบทาน แตพระพทธเจากลบตรสกบพระมาลงกยบตรมใจความวา “ทเธอมาบวชเปนภกษน เราเคยบอกหรอเปลาวา

จะทำานายเรองพวกนให” แลวตรสตอไปอกวา “หากมชายคนหนงถกลกศรทอาบยาพษไวหนา แลวบรรดาญาตตางกชวยกนพา

มาหาหมอทชำานาญ แตชายคนนนกลบตอบวา ถาเรายงไมรจกคนยงวาเกดอยในตระกลไหน ชออะไร บานอยไหน สง ตำา ดำา

ขาวยงไง เราจะไมยอมเอาลกศรนออกเดดขาด แลวถาเรายงไมรวาเครองยงทใชยงลกศรนเปนชนดไหน ทำามาจากอะไร ใชงาน

แบบไหน ลกศรทยงเรานน ทำาดวยไมทเกดเองหรอไมปลก หางลกศรทยงเรานน เขาเสยบดวยขนปกนกแรง นกตะกรม เหยยว

นกยง หรอนกอะไร เราจกไมนำาลกศรนออกเดดขาด ชายคนนคงตองตายโดยทไมรอะไรแนๆ”

หากลองมองยอนกลบมาดตวเราทอยในสงคมปจจบน มกครงทเราตองทกขมากขนจากการแกปญหาผดจด เชน บางคน

มความทกขทเกดจากการทท�างานไมเสรจ แตกลบมาแกปญหาดวยการกน บางคนหงดหงดกไปเลนเกม ซงบางทกรสกดหลง

จากเลน แตหลายครงกหงดหงดมากขน หลายคนกไปดมเหลาเมายา ซงนอกจากจะไมไดแกปญหาใหแลว ยงเพมปญหาใหอก

ตางหาก และหากจะมองจากปญหาน ตองพจารณาวาปญหาคออะไรแน มองปญหาเปนสองสวนกอน ทงในสวนทเปนภายนอก

กตองพจารณาดวา ทกขมนอยทไหน เปนทกขทแกไดหรอแกไมได ทกขทแกไมไดกเชน ไมอยากใหแดดรอน ไมอยากใหพระอาทตยขน

นเปนสงทแกไมได แตทแกไดกคอ หากวาแดดรอน กเดนหลบเขาไปในอาคารเสย หรอวา หาหมวกใสหาพดลมเปา กแกทตว

ทกขคอเราทกขเพราะรางกาย กแกทรางกาย

แตทกขทเปนปญหาจรงๆ สวนใหญมาจากภายในใจทงสน ตองเขาใจใหไดวาอะไรคอความทกข ความคดของเราเอง

ใชไหมทท�าใหทกข เราคดอะไรท�าใหรสกไมสบายใจ แลวเหตแหงทกขคออะไร มาจากการปรงแตงของความคดใชไหม แลวจะ

ท�าอยางไรถงจะแกทกขตวนได ทางแกทกขตวนตองมสตใชไหม มสตอยางไรถงจะไมท�าใหทกขเกดขน เมอรแลววาความทกข

เกดขนจากการปรงแตง กตองมสตใหทนในการปรงแตง ความคดทจะพฒนาไปเปนความทกขกสะดด ไมสามารถกอตวเปน

ทกขมากได ยงท�าแบบนบอยๆนอกจากความทกขใจจะนอยลงแลว ปญหาอนๆทจะตามมากนอยลงดวย การพฒนาทางจตใจ

จงถอเปนเรองส�าคญมากส�าหรบมนษย

ถามนษยไมพฒนาทางดานความคดจตใจแลว จะตางอะไรกบสตวทมชวตอยเพอ กน อย สบพนธ สนก และทกข จาก

การตอบสนองตอความตองการของตนเองไปวนๆ เทานน

22

สมเกยรต - ปวณา มะโนประเสรฐกล และครอบครว

คนจำานวนมากนบถอศาสนาเพยงเพอหวงจะหนเคราะหและขอโชค แตชาวพทธแทนบถอศาสนาเพอชวยใหเราพฒนาความสามารถทจะเปลยนเคราะหใหเปนโชค

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต)

24 VS.

นพ.ภานทต vs. พระมหาชด

24 พนทแลกเปลยนมมมองระหวางพระกบโยมในศตวรรษท 21

เรยบเรยง: วรวรรณ กตศกด / ภาพ : ภทรพล ประสทธ

เกมในปจจบน อนตรายหรอคลายเครยด

25

สมยเมอยสบกวาปทแลว บานไหนมคอมพวเตอรสวนตว ลกหลานเลมเกมคอมพวเตอร จะถกมองวาไฮเทคมลกเปนเดกเรยนรอบร เปนตน แตวาในปจจบนมมมองเรองนไดเปลยนไปแลว และเกมกเปนเหมอนจำาเลยทถกวจารณถงเปนอยางมาก โดยเฉพาะประเดนความรนแรงทเกดขนจากผเลน ทงเกมทมลกษณะเปนเกมออฟไลนและเกมออนไลน ค V.S. ฉบบนจงเชญคสนทนาคอ นพ.ภานทต เตชะเสน หรอ หมอจม จตแพทย ผผนตวมาเปน CEO บรษท Jimmy Software ผผลตเกมตางๆ มากมาย และพระมหาชด วชรญาโณ วปสสนาจารย ประจำาวดนคมผง 16 จงหวดโคราช มารวมแลกเปลยนในประเดนของเกมในปจจบน วาเกมนนอยในบทบาทไหนเปนประโยชนหรอโทษกนแน

หมอจม : เกมคอมพวเตอรเปน software ประเภทหนง ซงมนกมววฒนาการของมนมาหลายป ทนเนองจากเกมจะอยในหมวดของความบนเทง ในแงของกจกรรมความบนเทงมนกมหลายมมทเรามองได มมทเกมอาจจะเปนประโยชนในเรองของการศกษาอยดวย เกมทอาจจะใหความบนเทงอยางเดยว หรอในขณะเดยวกนมนกจะมเกมอกจ�านวนหนงทอาจจะมผลในทางลบกบผเสพนะครบ ซงมนกมความหลากหลายเปนปกตของธรกจใหความบนเทง เพลง ภาพยนตร เกม มนกมลกษณะทคลายคลงกน เราเหนไดวามนมทงสงทเปนประโยชนและสวนหนงอาจเปนสงทเปนโทษ ทนเรากตองมองกลบไปวา เราตองมองรากเหงาของปญหาน ในตางประเทศเขาก�าหนดอายของผเสพ และอกประการกคอวามนเปนงานทตกอยในสวนของการควบคมดวยกฎหมายลขสทธ ฉะนนในการซอหาหรอการไดมาซง media พวกนในตางประเทศมนยากกวาเรา เดกกไมอาจจะซอเกมไดอยางเสรเหมอนบานเรา เพราะฉะนนในตางประเทศปญหาอาจจะเบาบางกวาบานเรา บานเรากอปปโดยไมตองค�านงถงเรองลขสทธ ทงการไดมาซงเกมน เดกอายเทาไหรกหาไดครบ เพราะฉะนนปญหาเรองของเกมเปนประโยชนหรอเปนโทษตองมองในหลายมมนะครบ

พระมหาชด : ในปจจบนนคดวาโดยเนอหาของเกม จากมมมองของคณโยมแลว ระหวางทออกมาในเชงสรางสรรคกบเกมทออกมาในเชงทอาจจะมผลขางเคยงทท�าใหเกดโทษ ในสองอตรานอนไหนนาจะมากกวากน

หมอจม : เกมกวาเกาสบเปอรเซนตทเราเลนกนอยในปจจบนน เปนเกมทผลตในตางประเทศทงสน ทนในตางประเทศอายเฉลยของผเลนเกมมนคออาย 29 ป ปญหาของบานเราคอเราไปเสพเกมพวกนน โดยไมมการควบคมอายนะครบ ถาเราบอกวาเนอหาวาเกมมนเหมาะสมหรอไมเหมาะสม มนกมเนอหาของเกมส�าหรบเดกอายต�ากวา 13 ป อาย 13+ ยงไมถง 18 ป หรอ 18 ปขนไป ฉะนนเนอหามนถกแบงแยกโดยผผลตอยแลว แตบงเอญวาบานเราเดกเดนเขาไปในรานเกม เราไมมอะไรควบคมทงสน เดกสามารถหยบแผนไหนมาเลนหรอซอแผนไหนกได มนกเลยเกดปญหาทเรากจะไปมองในลกษณะทวาเดกเลนสงทมนรนแรงหรอสงทมนเปนสอลามกอนาจาร แตวากตองค�านงถงวาจรงๆ แลวมนไมใชเปนความผดของผผลต แตเปนความผดของสงคมและกฎหมาย ทเราไมมการบงคบใชในประเทศเรา เราลอกเลยนแบบเทคโนโลยตางประเทศมา แตเราไมไดลอกเลยนในเรองของการบงคบใช แลวกความพรอมของสงคม พอแมในตางประเทศเขากมความสามารถทจะควบคมลกไดมากกวาบานเรา เพราะวาพอแมเขามความเขาใจวาถาจะดหนง จะฟงเพลง หรอจะเลมเกม เขากดกลองวามนอยในเรทอายทลกถงหรอยง ถาไมถงกไมควรจะเลน แลวเดกกเขาใจวาอายยงไมถงฉนไมเลน แตบานเราหนงกคอพอแมอาจจะไมเขาใจ สองกคอผขายผจ�าหนายกไมเขาใจ แลวเรากเกดการถกเถยงกนวา content ของเกมมนเหมาะสมหรอเปลา จรงๆ แลวมนไมใชปญหาวา content ของเกมเหมาะสมหรอไม แตวาเปนปญหาอยทวาการเสพเกม เปนไปตามวตถประสงคของผผลตหรอเปลา เกาสบเปอรเซนตของเกมในบานเราไดมาโดยผดกฎหมาย กเลยไมสามารถทจะมกฎหมายควบคมมนได ผมมองวามนเปนปญหาทางสงคม และการบงคบใชกฎหมายพระมหาชด : ในมมมองของทางพระพทธศาสนา คอ ถาตองการจะฝกคนใหเรยนรเปน ศกษาเปน กตองใสสงทเปนประโยชนเขาไป ใหตาเกดความสมพนธกบสงทเปนประโยชน เรารวาคนเลนเกมเพราะตองการความสข ตองการทจะผอนคลาย เรากนาจะหา

เกมคออะไร สงเหลานถามองใน

ทางพระพทธศาสนากคอวา

เปนกามสข เปนสขทไมยงยน

2727

28

โอกาสทจะใสสงทเปนเนอหาสาระไป ถาหากวาตองการชวยสรางสรรคสงคม หรอตองการใหเดกไมตดเกม ไมหมกมนเกนไป วถทางแกเลยคอการสรางเกมทสรางสรรคขนมา

หมอจม : ผมมองไปทการควบคมการเสรฟเกมมากกวาการพยายามทจะสราง content ของเกม เกมทมนมประโยชนมอยไมนอย ผมมองวาเรอง content เรองเลกมาก ขออนญาตใชทฤษฎของการละเลนนะครบ ตองเขาใจวา ค�าวา play หรอการละเลนเปนกจกรรมของมนษยมาตงแตโบราณกาล การเลนโดย physical ตามหลกวชาการกคอการฝกฝน skill เชน สมยกอนเราจะเลนวงไลจบ เพราะวาเราตองพยายามท�าใหรางกายเราแขงแรงมากทสด รวดเรวมากทสด สามารถหลบหลกศตรได เราเลนตจบเพอเปนการฝกการตอสในเบองตนนะครบ เราเลนซอนหาเพอทจะหลบภยอนตรายในการด�ารงชวตของเรา เพราะฉะนนอนนคอธรรมชาตของการเลน ทนสงคมหรอวทยาการตางๆ มนเปลยนไป พอมาถงในปจจบน เดกทมชวตในเมองกจะมการเตบโตขนมาในสงแวดลอมทแตกตางไปจากเดกทอยในชนบท ฉะนนการเลนของคนเรามนกเลยเปลยนแปลงไปตามวถชวต ถามองในแงของความจ�าเปน เราจ�าเปนทจะตองใหเดกเลนเพอฝก skill เดกทโตขนมาในยคของคอมพวเตอร กจะตองรจกเลนคอมพวเตอรเตรยมตวเองทจะตอสในชวตตอไปในอนาคต เดกในชนบทเลนยงปนกเพอทจะตอสในชวต แลวถาเรามองไปสการยงกนในเกมคอมพวเตอร มนไมไดตางกบการเลนยงปนของชนบท เพยงแตผใหญทไมไดเตบโตขนมาในยคของคอมพวเตอร อาจจะชอกวามนมเลอด มนมความรนแรง มนมอะไรกแลวแต แนนอนวาบางเกมรนแรงมากเกนไป อนนนอยทการควบคม แตโดยนยยะของบรบทในการเลน การเลนเกมยงในคอมพวเตอรกบการเลนยงปนทขางวด มนไมตางกนเลย เพยงแตใช media ทตางกนเทานน ถาตราบใดทเราเหนเดกในชนบทเลนยงปน เราไมเคยหาม การเลนยงปนในคอมพวเตอรกไมควรจะถกหาม ถามนไมรนแรงเกนไป แตผใหญอาจจะมองเหมารวมกนไปวา ถาเลนอยางนแลวจะท�าใหเดกมความรนแรงในชวต ซงมนไมจรง เพราะวาการเสพความรนแรงในชวต จรงๆ แลวมนมาไดหลายวถทางมาก จนจรงๆ แลวเรากไมสามารถจะควบคมมนได แตภมคมกนทแทจรงคอการใหการศกษาเดก การโอบออมอาร การมเมตตา การใหอภยในชวต แลวภมคมกนเหลานนกจะท�าการตอตานความรนแรงเองครบ

พระมหาชด : แตอาตมามองอกมมหนง คอวาจรงๆ ระหวางสถานการณจรงกบสถานการณในโลกของเกมมนไมเหมอนกน คอเลนขางนอกนนถาพดตามจรงแลวไดออกก�าลงกายแขนขา ไดปฏสมพนธกบคนอน ค�ามดกเลก ไมท�าใหคนทเลนแลวหมกมนจนเกนไป แตถาหากวาอยในโลกของเกมคอมพวเตอร กอาจจะท�าใหพวกนนอยในอาการอยางเดยวมาก แลวกบางทอาจจะเกดผลขางเคยงตามมาคอเสยสขภาพจต เชน ถาหากมคนมาขดขวางในระหวางทเราก�าลงเขาดายเขาเขม กอาจจะเกดอาการหงดหงดได ในบางเรองสถานการณจรงกบสถานการณในโลกไซเบอรมนไมเหมอนกน ถาถามวาจะไดจะสรางสรรคประโยชนอะไรจากการเลน อาตมาวาถาเรามโอกาสใหความรกบคนทตองการจะเลน อยางนอยจะตองรกอนวา ตวเองตองการจะเลนอะไร ตองเขาใจในเนอหาของเกม ประการทหนงกคอเกมคออะไร สงเหลานถามองในทางพระพทธศาสนา กคอวาเปนกามสข เปนสขทไมยงยน ฉะนนประการทสอง สงทจะดงคนใหไปขลกอยกบสงเหลานกคอความสนก ความตนเตน ความเราใจ สงเหลานจะเปนตวดงคนใหลดทอนปญญาลง เพราะเขาตดตรงทความสนก ความตนเตน ความเราใจ กจะเกดการผกยดในสงทเหนใหมความสนก ความมน ความเพลดเพลน อาจจะท�าใหมผลเสยตามมา เมอหลายเดอนทผานมามเหตการณอยางเชนวา คนตดเกมแลวเกดอาการหงดหงดไปถบคณแมจนออกขาว หรอทเดกคนหนงนงเลนเกมไปกมอาการมอชก อาการเหลานลวนเกดจากประสาทสมผสทางตาทางห ซงเกดจากแรงกระตนเรา เปนความสขทไมแทเกาะตดกบวตถภายนอก แตสขอยางเท ยงแทจะมอกหลายอยาง เชนการนงสมาธ การปฏบตวปสสนา การเจรญวปสสนานจะท�าใหเขาหลดพน ตาเขาจะไมตดรป หจะไมตดเสยง ลนจะไมตดรส นจะเปนความสขทยงยน เพราะฉะนนใหเขามขอมลเหลาน ถาหากวาเขาเขาใจเรองนแลวเขาจะไมตด โอกาสทจะดงตวออกจากเกมหรอเลนเกมอยาง

2828

การเสพความรนแรงในชวตนน

มนมาไดหลายวถทาง

จนเราไมสามารถจะควบคม

แตภมคมกนทแทจรงคอการ

ใหการศกษาเดก

30

สรางสรรคจะมสง

หมอจม : แนนอนวา เกมอาจจะมผลในการท�าใหบคลกภาพของคนเปลยนแปลงไปในทางทลบได แตหากวาคนนนผานชวตการศกษา ผานชวตการท�างาน ผานการใชชวตในสงคมกบคนอนมานานสมควรจนมอายมากพอแลว สงเหลานนเองกจะเตมภมคมกนใหเขามภมคมกนของตวเองจากเนอหาในเกม แยกแยะไดวาในโลกของความเปนจรงกบในโลกของเกมมนแตกตางกนโดยสนเชง แตวาในทางเดยวกน ถาสอเหลานนถกเสพในเดกอาย 7 ขวบ โดยไมไดรบการแนะน�า อนนนตางหากทผมมองวามนเปนปญหาใหญ

พระมหาชด : จรงๆ ตวทเสพตดนน นอกจากจะมสารเสพตด จะมสงเสพตดตวหนง กคอการเสพตดทางอารมณทผานทางประสาทตา ห จมก ลน กาย ใจ ถาหากวาไมมตวยบยงชงใจกจะท�าใหผนนตด ชอบดรปสวยงาม ชอบฟงเพลงเพราะๆ อะไรตางๆ เหลาน ทางภาษาพระเรยกวากามคณ เสพตดในกามคณ เสพตดทางอารมณ แลวตวเสพตดทางอารมณนกมผล เพราะฉะนน ถาหากวาเราใหมการใชประสาทตา ห จมก ปาก ลน กาย ใจ ในทางทไปหมกมนเพลดเพลนใจกจะเปนตวเสพตดอกอนหนง ซงกจะมผลเหมอนกน ฉะนนวธการทจะหาทางออกในเรองนกคอตองใหขอมลขาวสาร อยางเชนประเดนทหนง กคอตองเรงรดใหผเลนเกมหรอผไมเลนเกมอะไรตางๆ รเทาทนสอทยคสมยมนเปลยนแปลงไป รเทาทนคณประโยชนและโทษของสอ ประการทสองหากวามโอกาสกคอสงเสรมนโยบายในการทจะสรางศนยสออะไรตางๆ ใหเปนศนยแหงการเรยนร ไมวาจะเปนศนยเกม ไมวาจะเปนศนยสอบนเทงเทคโนโลยอะไรตางๆ ในการเรยนร ประการตอมาจะตองหาโอกาสชวยกนควบคมอายของคนหรอประเภทของสอ ตองมหนวยผสงคมใหดทสดยงขน อนนนกคอการควบคมดแล ตอมาถามโอกาสสอดแทรก หรอผลตสอทเปนสอสรางสรรคขนมา ฉะนนถาเราตระหนกขอนเมอเรารวาตวนเปนชองรบ เรากใสขาวสารทเปนประโยชน คนกจะเกดการพฒนา จะเกดปญญาขนมาแทน

หมอจม : คอผมมองวาโลกตองเปลยนแปลง เราไมสามารถหามการเปลยนแปลงของโลกได ผมไมสามารถตดสนไดวาโลกของเราเปลยนแปลงไปในทางทดหรอในทางทเลวลง โลกมนเปลยนแปลงของมนไปตามคนจ�านวนมากทพยายามเปลยนแปลงมนไปเรอยๆ ววฒนาการหรออะไรกแลวแต แตผมมองในแงของการด�ารงชวตอยในโลกทก�าลงเปลยนแปลงไป มนเปนหนาทของคนรนกอน ทมประสบการณมาแลวจากการเปลยนแปลงในยคของตวเอง แลวใหการศกษากบคนรนหลง อนนนตางหากทเปนเรองส�าคญ ผมใหความส�าคญในเรองของการศกษา การศกษาจะเปนการถายทอดทงประสบการณความรแลวกทกสงทกอยางของคนรนเกาไปสคนรนใหม หากวาการศกษาของเรามนมประสทธภาพ การศกษานนจะเปนพนฐานของทกสงทกอยางทจะท�าใหคนรนใหมด�ารงชวตอยในสงทเราเรยกวาความดได

พระมหาชด : ในขอนจะตองมการบรณาการเชงระบบ อยางเชนการศกษากควรจะรวา ในเขตรอบรวของเรามบางหรอเปลา แลวกเผยแพรสอเหลานไป หาโอกาสทจะมาพดคยสนทนากน กคอถาท�างานเชงบรณาการกนได มนกจะเชอมโยงถงกนโดยผานสอเหลาน คอมองปญหานใหเปนเชงบวก อยางเชนวาถาคนเขาทางสอ พอมากๆ กเอาตรงนเปลยนจากเชงลบไปเปนเชงบวก เรากเอาขาวสารอนนไปใสใหเขากได กจะท�าใหสงคมอดมปญญาได เรมจากตวเราเปนสอ เรากตองท�าเองถงแมวาเขาไมเรม ถาคนนนเรมคนนกเรมทายสดกจะเชอมโยงกนเอง เราตองใชชองทางของสอทกชองชวยใหคนเกดปญญามากขน ชองทางทเปนคน คนจะตองเปลยนแปลงจากตวเราเอง เขาเรมตนเปลยนแปลงของเขา พอแมพอรวาลกตดเกม พอแมกตองเปลยนแปลงตวเอง จะตองเขาใจลก เขาไปพดคยกบลก แบบนโลกกไมช�าธรรมกไมเสย

หมอจม : เหนดวยกบพระคณทานนะครบ ตองเรมตนจากวงเลกๆ เรมตนจากตวเอง เรมตนจากครอบครว เรมตนจากสถาบนตาง ๆ จะไดผลมากขน

3030

32 มมกลอง

เทคโนโลยคำาตอบของชวตทนสมย

กาวเขามาอยเพยงชวครกหายไป

ทงไวเพยงซากเหลอจากการสรางสรรค

เรอง : กองบรรณาธการ | ภาพ : ศรโชค เลศยะโส 32

hidden tips

“นคณๆ เงนทองทรพยสมบตเปนสงททกคนอยากม และยงอยากมกนเยอะๆ ดวย แตปญหาคอทำาอยางไรจะมไดอยางยงยน ไมตองมานงเครยดตอนปลายอาทตยปลายเดอนอก” ในพทธศาสนากมค�าสอนทสอนใหคนรวยขนเชนกน เพราะหากคนยงทองไมอมเอาตวไมรอด คงมไมมากนกทจะมเวลามาคนหาความหลดพนทางดานจตใจ ซงทางพทธเรยกวาเปนประโยชนทอยในปจจบนขนตามองเหน เรยกอกอยางวาเปนหวใจเศรษฐ โดยทองงายๆ วา อ อา กะ สะ ซงมาจาก อ นนมาจากค�าวา อฎฐานสมปทา แปลวา ถงพรอมดวยความหมน คอ ขยนหมนเพยรในการปฏบตหนาทการงาน รจกงานทสจรต ไมเปนคนเหยยบขไกไมฝอ คลองแคลวคนเคยในสงทท�าใหได อา กมาจาก อารกขสมปทา แปลวา ถงพรอมดวยการรกษาไว คอ เมอรจกวธหามาไดโดยสจรตแลว กตองไมละลายมนไปกบสงทไมเปนประโยชน หรอพฤตกรรมทเสอมเสย กะ มาจาก กลยาณมตตตา แปลวา ตองเลอกคบเพอน

ทดดวย ไมอยางนนกอาจจะท�าใหรกษาทรพยไมได การไดเสวนากบคนด กเปนฐานเสรมใหเราไดความคดดๆ โอกาสดๆ เปนฐานใหเจรญกาวหนาไดเชนเดยวกน สดทาย สะ มาจากค�าวา สมชวตา แปลวา มความเปนอยอยางเหมาะสม คอ หากหาทรพยเปนแลวตองเลยงชวตใหเปนดวย ไมใชฟมเฟอยเกนไปชกหนาไมถงหลง และไมใชตระหนเกนไปจนอดอด แตตองจดใหพอดมเหลอเกบไวบางเผอยามคบขน ท�าไดแบบนนอกจากจะมเงนเกบเปนเศรษฐแลว ยงมมตรดๆ ไวสงเสรมตอไปอกเชนกน แตถงจะมเงนใชจายเปนเศรษฐแลวกตาม อยาลมตามดแลแบงปนคนใกลตวดวยกแลวกนนะจะ เพราะวตถกใหความสขไดในแบบกการเสพวตถ หากจะรวยความสขแบบยงๆ ขนไปตองอาศยมากกวานน ตองมเมตตา กรณา มทตา อเบกขา ตอผคนรอบขางดวย เพราะทรพยภายนอกยงใชยงหมดไป แตทรพยภายในยงใชยงเพมพนนะจะ

วธรวยดวยหลกพทธ

เรอง : กองบรรณาธการ | ภาพประกอบ : - 33

34

.คนเราพอคาดหวง กจดจออยกบสงทคาดหวง

โดยความบงเอญ...

วนนนหลงจากทตองนงคอยและปลอยเวลาใหทงไปเปนวนๆ กบการนงคอยไฟฟาเพอใชในการซอมรถ ทนนเปนหมบานเลกๆ ในประเทศเวยดนาม คนในหมบานบอกวา “ทเมองน ถาในชมชนไหนมการใช ไฟฟาเกนก�าหนดทตงไว ทางการจะตดไฟ จนกวาจ�านวนไฟฟาจะกลบลงมาพอด”

เราและเพอนรวมทางใชเวลาตงแตเจดโมงเชาจนถงหาโมงเยนไฟฟากยงไมมา เทากบวาลอรถทถกถอด ออกมายงไมไดถกใสเขาไป เราและเพอนรวมทางหมดเรองราวในการพดคยไปกบน�าหลายกระปอง จากเรองราวทพดคยกลายเปนความกงวลในการเดนทาง บางคนอยไมสข บางคนปลอยใหเวลาผานเลยไป...

เราไปพบเจอกบล�าธารเลกๆ สายหนงหลงหมบานแหงน สายน�าท�าใหเราเยนขน สายน�าทไหลท�าใหเรานงและคดวา “ในความบงเอญมกท�าใหเราเจอในสงทไมคาดหวงเสมอ”

1.

2.

3.

เรอง l ภาพ : ตะวน พงศแพทย ธรรมไมล34

36

ผาเหลองเปอนยม ภาคพเศษ ตอนเณรนอยนกสบ คดท ๔ : ความอาย

ผาเหลองเปอนยม ภาคพเศษ ตอนเณรนอยนกสบ ๓ เรอง : กตตเมธ l ภาพประกอบ : บคลกลงปา36

การเดนทางบนทองถนนส�าหรบคนปกตอาจไมมปญหา แตส�าหรบพระเณรตองมเรองเลาสนกๆ ตลอดเวลา อยางวนหนงขณะททกสายตามงจองมองออกไปตามรถเมลทวงผานไปมา เพอใหตนเองไดขนรถคนทรอ ไมแคนนถาคนไหนคนเยอะยงตองเบยดกนขนไปจนได วนนนพอรถเมลวงมาหยดรอหางๆ พระอาจารยแกวกบสามเณรนอยและสามเณรปยตองกมหนากมตาเดนไปเพอใหทน แตพอเดนไปถงพระอาจารยกจะใหสามเณรขนกอน พอจะเอามอจบประตทางขนเทานน รถกรบออกตวอยางรวดเรว จนพระอาจารยกบสามเณรทงสองยนนงอยดวยอาการเกอเขน ไมรจะท�าอยางไรด ยงพอสามเณรปยหนมาเหนสายตาทกคทละจากการจองมองรถเมลทตนเองรอคอย มามองพระเณรทงสามรปแทน ยงสรางความอายใหสามเณรปยมากยงขน “พระอาจารยไปเถอะครบ อายเขา ดซเขามองกนเตมเลย” สามเณรปยพดขน “อายทำาไมเณร ไมไดทำาชวรายอะไร” พระอาจารยพดขนอยางเขาใจวาท�าไมสามเณรปยถงไดอาย สวนสามเณรนอยไดแตยมและคดสนกขน “พระอาจารยเรารอตรงนดกวา เมอกเรารอทปายเลยเดนมาไมทน” พระอาจารยยมอยางพอใจ “เณรคดดแลว ไมตองสนใจคนอนหรอก มาสนใจปญหาและหาทางแกปญหาตอนนกพอ” แตสามเณรปยกยงไมหายอายตองเดนกมหนากมตาอยตลอด จนรถคนตอไปวงมากเจอเหตการณกลบกน เพราะแทนทจะคาดการณถก กลบตรงขามเมอรถวงมาอกคนจอดตรงปายซะอยางนน ท�าใหทงหมดตองเดนกลบ แลวกเจอเหตการณแหวอกเชนเดม แตคราวนผดไปจากเดม เมอมโยมใจดโบกมอเรยกแทกซแลวถามพระอาจารยวาจะไปไหน จงอาสาถวายปจจยคารถ จนพระอาจารยแกวอดสงสยไมได “อนโมทนาบญดวยนะคณโยม” “ไมเปนไรหรอกทาน ผมเหนทานขนรถเมลไมทนสกท อายแทนทานนะครบ” พดเสรจเขากนมนตขนรถกอนจะจายเงนใหแทกซ พอปดประตเสยงสามเณรนอยกดงมาทนท “คำาพดของโยมฟงแปลกๆ นะครบพระอาจารย” “นนสไมรวาโยมวาเราหรอเปลา” สามเณรปยเสรมทนท “อยาสนใจในคำาพด เราไมไดทำาอะไรไมด ไมจำาเปนตองอายหรอก” พระอาจารยย�าอกท สามเณรนอยคดในใจวา “นนสทำาไมเราตองอายดวย” จากนนสามเณรนอยกลงมอพสจนความจรงทวา “ทำาดไมจำาเปนตองอาย” ทนท จนขาวการท�าดของสามเณรนอยดงมาถงพระอาจารยผานสามเณรปยอกท “ไปตามเณรนอยมาทสอยางนน” พระอาจารยรบพดทนท พอสามเณรนอยเดนมาดวยความภมใจวาวนนคงถกพระอาจารยชมเรองไปท�าดมาแนๆ แตพอนงลง พระอาจารยกพดขนทนท “เณรไปทำาอะไรมา ไหนบอกมาส”สามเณรนอยรบรายงานผลงานความด “ผมกชวยเหลอทกคนเทาทจะทำาได ดงน...” แลวหยบสมดจดบางอยางออกมากอนจะพดตอ “...๑. ชวยโยมตดแตงกงไมทรกๆ ๒. แหนางแมวของเณรปยขอฝน เพราะอากาศรอนมาก ๓. สอนเดกขจกรยาน ๔. ชวยแมคาแกๆ ขายของในตลาด และก” “พอๆ แลว” พระอาจารยบอกใหหยดพรอมถอนหายใจกบความดของสามเณรนอย “แตละอยางททำามาไมเหมาะแกพระเณรเลย เพราะกรยาของพระเณรตองอยในความเรยบรอย สงบเปนทเจรญศรทธาของญาตโยมทพบเหน เรยกวา สมณสารป แตทเณรทำาเปนความสนกเสยมากกวา ไมใชทำาดเปนแบบอยางใหคนเขาทำาตามไดเลย เพราะความดตองทำาแลวเราเองและคนอนกด ดด มความสขไปดวย จำาไว” พระอาจารยแนะนำาอยางเคย ขณะทสามเณรนอยเรมเขาใจและเสยดายทไมไดทำาดแบบนอก

3737

38

4 กนยายนงานสองลอกตญญ เพอผสงอายพบกบมหกรรมงานการกศล รวมพลงชาว 2 ลอ ทวประเทศ รวมกจกรรมแสดงความกตญญตอผสงอาย เพอจดหาทนซอวสดอปกรณทจ�าเปนใหกบชมรมผสงอาย อ�าเภอศรราชา อ�าเภอบางละมง อ�าเภอสตหบ อ�าเภอเกาะสชง ณ สวนสาธารณะเทศบาลแหลมฉบง ต.ทงสขลา อ.ศรราชา จ.ชลบรดรายละเอยดเพมเตมไดท www.thai2wheels.com

17 – 19 กนยายนโครงการบานดนอาศรมวงศสนทอาศรมวงศสนทขอชวนทกทานรวมเรยนร การสรางบานดนเทคนคกอนฟาง ณ สวนสรธรรม อ.บานแพว จ.สมทรสาคร สถานทปฏบตธรรม เพอเสรมสรางพลงชวตอยางเปนมตรกบสงแวดลอมของภกษณพลศรวรา โดยรายไดหลงหกคาใชจายสวนหนงทางอาศรมวงศสนทจะถวายใหกบสวนสรธรรม รบจ�านวนจ�ากดเพยง 40 ทานเทานนดรายละเอยดเพมเตมไดท www.baandin.org โทร 037-332296, 037-332297

24 – 26 กนยายน ผอนหนกตระหนกร : ฟนฟพลงและสมดลแหงชวตลองมองชวตใหชาลงและคดทบทวนทกสงทผานมา อะไรกนแนทท�าใหเราเหนอย วนวายและสบสน อดอดกบสงรอบขางจนอยากวงหนไปใหไกลแสนไกล บางทการใชเวลาอยกบตวเองแคเพยงสามวน อาจจะท�าใหคณหยดดนรนจากสงเราตาง ๆ รอบตวกเปนได โดยคณเลก ปรดา เรองวชาธร และ ทมงานเสมสกขาลย ทศนยอบรมขาราชการ หนองจอก กรงเทพฯดรายละเอยดเพมเตมไดท www.semsikkha.org โทร 02-3147385

21 กนยายน – 23 ตลาคมธรรมโฆษณ ธรรมยาตราเปดรบเยาวชนและประชาชนทวไป รวมโครงการคายเยาวชน เดนเทา กาวธรรม โดยมลนธเสถยรธรรมสถาน เพอใหเยาวชนไดแลกเปลยนความรธรรมะ รวมถงเกดการเชอมโยงจากบคคลหลายวยไปสความเปนหนงเดยวดรายละเอยดเพมเตมไดท www.sdsweb.org โทร 02-5090085

417

2124

Time for ท�า เรอง : กองบรรณาธการ 38

ในการตดสนใจเรองตางๆ ทานผอานมแนวโนมจะใชอารมณหรอใชเหตผลมากกวากน หลายสถานการณทงเรองเลกเรองใหญในชวตเราตงแตเดกจนโต ตองอาศยการตดสนใจทซบซอน ขนมอรอยทตองแบงกน เพอนกนมากกวาเราไปแลว เหลออยช นสดทาย เออมมอหยบพรอมกน จะรกษาสทธ หรอจะเสยสละ เลนเกมกนสนกๆ ปรากฏวาทมเราชนะแตมคนในทมท�าผดกตกา แตเพอนๆ หลวตาใหเงยบไว จะท�าเนยนข�าๆ หรอรกษาความถกตอง เลอกคณะตอนสอบเขามหาวทยาลย จะเลอกคณะทคะแนนถงพอเขาได คณะทเพอนๆ เลอกกน คณะทแมเชยร หรอคณะทเปนความใฝฝน ท�างานจนมเงนเกบกอนแรก จะออมไวเพออนาคต จะพาพอแมไปเทยวพกผอน หรอจะซอรถยนตคนเลกๆ ซกคน ไวเผอขบไปท�างานไมเปยกฝน มคนทดใจอยหลายคน จะเลอกพฒนาความสมพนธกบคนทถกใจแตฐานะการงานไมมนคง หรอคนทมออปชนครบแตไมคอยโดน หรอคบทงค ท�างานมานานจนมทรพยสมบตมากมาย จะเกบรกษาไวใหลกหลานเพยงไมกคน หรอบรจาคเพอประโยชนสาธารณะและคนทชวตขาดโอกาส หมอหามทานของโปรดไปเสยทกอยาง จะยอมตดใจเพอ

รกษาสขภาพ หรอคดเสยวาชวตนสนนก ขาวขาหมจานนเปนตายอยางไรกขอกนซกค�าสองค�า สถานการณเหลานไมมค�าตอบทถกตองเพยงค�าตอบเดยว เพราะความถกตองนนเปนผลลพธของปฏสมพนธระหวางเหตผลและอารมณ เหตผลของเราแตละคนตางกน อารมณของคนเรากแตกตางกนดวย แมแตคนคนเดยวกนผาน วน วย และชดประสบการณมากขน ทงความคดและความรสกกเปลยนแปลงตามไปเชนกน การตดสนใจทแตกตางกนทงเรองเลกและเรองใหญนเอง ท�าใหเสนทางชวตของเราเปลยนแปลง แตกตาง หลากหลายบางคนตดสนใจบนพนฐานของความตองการของตนเองเทานน แตหลายๆ คนนอกจากความชอบใจ ความตองการของตวเองแลว กคดถงความถกตองเหมาะสม และคดถงจตใจคนอนๆ ดวย และยงมพวกเราอกหลายคนทค�านงถงความเหมาะสม ความคดความตองการของคนรอบตวและคนอนๆ อยเสมอ จนละเลยความตองการในใจตวเอง สมดลอยท ไหน ศลปะในการใชชวตจะเลาเรยนจากส�านกใด ค�าถามเหลานผเขยนเองกยงหาค�าตอบไมได ท�าไดเพยงใหก�าลงใจตนเอง ใหหมนทบทวนทงความคด ความรสก ทมผลตอการตดสนใจในชวตอยเสมอ เพอใหคราวน แมตดสนใจคด พด ท�า สงใดพลาดไป คราวหนาจะไดลองดใหม ใหดกวาเดม

อารมณหรอเหตผล ?อ.แยมแถมใหเรอง : สตยา ลงการพนธ l ภาพประกอบ : goft 39

40 นทชมฉ�า เมรชช�าธรรมะ (อก) บท เรอง : ธรรมรตา l ภาพประกอบ : Pare ID

หลงจากสายฝนหลนพรมกรงเทพฯเกอบชวโมง กเรมซาลงเหลอเพยงละอองทฉ�าเยน และน�าเตมถนนจนลนเออเขาบานคน เมดฝนเลกหลนจากฟาทกวางใหญใยถงไดกลายเปนสายนทใหญในถนนเขาซอยได ในแมน�าอนอาจมฝงปลาแหวกวายแตสายน�าเสนน มเหลาแมลงสาบเกาะบนกลองโฟม เหมอนก�าลงลองแกง หลบหลกขวดน�ากระปองเบยรและถงพลาสตก สวนทเหลอกอดตนทอน�ามานบทศวรรษแลว มนจงปดทางน�าไหล ท�าใหแมน�าสายนไมมทจะไหลไป คงถกขงไวเปนแองน�ากงธรรมชาต ใหเชอแบคทเรยไดเพาะพนธกระจายก�าลงไปตามงามเทาและเลบขบของผคนทสญจรไปมา เมอฝาน�าพนซอยมาได กตองผจญกบรถรวงทพวงกนเปนแถว จอดตดกนเปนแนวไปถงไหนกไมรบนถนนสายหลก ซงก�าลงเปนทจอดพกรถชวคราวอยขณะน เฒาหลงนงอยขางปอมต�ารวจ เกลดละอองฝนเกาะตามรวผม มองดเหมอนน�าคางบนยอดหญายามเชา แมรอบๆ ตวจะดวนวายสบสนดวยผคนและอะไรๆ ดขวกไขว แตไมมอาการไหวตงใดๆ จากเฒาหลง ประหนงวาน เปนเพยงภาพตดผนง มคนกลาววา “หนงภาพมคาเทากบลานค�าเลาเรอง” ภาพเฒาหลงกคงไมตางกนเทาไหร เพยงแคไมมใครอยากจะเลาเรองเฒาชราหาเศษไมไดคนนกเทานนเอง ในบรรดาคนไทย ๘.๘ ลานคนทตกงาน ไมมเฒาหลงอยแนนอน เพราะรบจางทงขยะทตลาด แมวาแกจะเขางานตามอารมณกไมมใครกลาวาอะไร เพราะไมมใครใสใจอยแลว เศษตงคทใหไปกไมตางจากเศษกระดกไกท โยนใหหมาเวลานงทานกวยเต ยวขางถนน หมาจรจดกบกระดกไกเปนแตเพยงสวนเกนทบงเอญมาพบกน เพยงเพอใหเหลอสกสวนหนงไว พอใหพนทวางทมเจาของไดถกใชสอย

ถาจดเฒาหลงลงในคนไทยรอยละ ๓๐ ทตดสรา กคงถกแยงวา เขาไมไดมสวนใหบรษทเหลาตองทมงบประมาณกวาปละ ๒.๔ พนลานบาทเพอโฆษณาใหคนดมเหลา เพราะเฒาหลงดมเหลาโดยทไมไดสนใจวา มนจะยหออะไร ขอแตเพยงดมลงไปแลวกระเพาะบอกวา มนคอเหลาเปนใชได เฒาหลงถกจดอยในบคคลทผานวยเดกอยางไรเดยงสา และผานวยรนอยางไรสาระ ส�ามะเลเทเมาเอาเวลาไปเตรดเตร เรยนกไมเอาเผาผลาญแตเงนพอแม สลดทกโอกาสทางการศกษาหาเงนมาไดเทาไหรกใชมนไปใหหมด ก ดาวน ผอน ยม ผานมาหมดเหลอแต คนสดงดเชอ ท�าใหทกคนแสนจะเบอหนาย เฒาหลงถกจดอยในบรรดาคนททงความเปนคนของตนเอง เบงไดแตกลามแตทรามสตปญญาเหมอนหมาแยงเขยวข แตหางจกตด ท�าอะไรลงไปดวยความโลภ โกรธ หลง ทามกลางผคนทใชโอกาสเพอชวตตนเอง เหนเฒาหลงแลวท�าใหนกถงสภาษตทวา... อจรตวา พรหมจรยำ อลทธา โยพพเน ธนำ ชณณโกญจาว ฌายนต ขณมจเฉว ปลลเล. ..

เมอยงอยในวยหนมสาว ไมทำาตวใหดและไมหาทรพยไว พอถงวยแกเฒา พวกเขายอมนงซบเซา เหมอนนกกระเรยนแก จบเจาอยรมสระทไรปลา

40

นทชมฉ�า เมรชช�า

โปรดแจงการสนบสนนโดยสงหลกฐานการโอนเงนมาท โทร 087-901-1969 หรอ 085-995-9951 หรอ contact@dhammadrops.org เพอททางมลนธสามารถออกอนโมทนาบตรไดถกตอง

ชอบญช มลนธหยดธรรม ธนาคารไทยพาณชย

สาขามหาวทยาลยเชยงใหมหมายเลขบญช 667-2-69064-3

ธนาคารกสกรไทย สาขายอยมหาวทยาลยเชยงใหม

หมายเลขบญช 557-2-03369-6

มลนธหยดธรรม

มลนธหยดธรรม ด�าเนนการรวมกนระหวางพระและฆราวาส ในการสรางสรรคใหสงคมเกดความดงามโดยการใชธรรมะในการกลอมเกลาจตใจผานกจกรรม การสรางเสรมจตอาสา สราง เครอขายอาสาสมครชมชนใหตระหนกถงการอยรวมกนอยางเกอกล เออเฟอเผอแผ มจตใจเมตตาตอเพอนมนษยดวยกน อกทงการจด คายคณธรรมตามสถานศกษาตางๆ ทณฑสถาน และชมชนทสนใจ เพอใหเยาวชนและชมชนมไดถายทอดตอไปยงคนรอบขาง

ไมเพยงเทานน ทางมลนธหยดธรรมยงด�าเนนงานในเรองของการจดอบรมกรรมฐานและปฏบตธรรม ส�าหรบผสนใจ เพอสขภาวะของบคคลและองครวม อกทงการสรางสรรคสอธรรมะในรปแบบตาง ๆ รวมทงนตยสารททานถออยน เพอทจะไดถายทอดและเผยแผธรรมะออกไปในวงกวาง

ทงน ในทกกจกรรมททางมลนธไดด�าเนนการ รวมทงสอตางๆททางมลนธไดจดท�าและเผยแพรเปนไปเพอการสาธารณะกศล โดยไมคดคาใชจายใดๆทงสนจากผเขารวมกจกรรม ทางมลนธด�าเนนกจกรรมผานน�าใจของทานผมจตศรทธา ทหวงจะใหสงคมของเราเกดความดงาม ทานผมจตศรทธาทานใดตองการสนบสนนการท�างานของมลนธ และรวมเครอขายหยดธรรม สามารถตดตอไดท contact@dhammadrops.org กรณประสงคสนบสนนทนในการด�าเนนกจการของมลนธ สามารถสนบสนนไดโดยการโอนเงนมาท ...

รแพ รชนะ รอภย

มสปรต มแกรนดสปอรต

บรษท แกรนดสปอรต กรป จำ�กด 26,28 ซ.ร�มคำ�แหง 65 ถ.ร�มคำ�แหง แขวงหวหม�ก เขตบ�งกะป กรงเทพฯ 10240 โทร : 0-2318-3000

www.grandsport.com