Một Trăm Bài Kệ Niệm Phật

1

Một Trăm Bài Kệ Niệm Phật (Trong Tăng Quảng Chính Biên )

Tác Giả : Thiền sư Triệt Ngộ

Dịch Giả : Dương Đình Hỷ

Bài Số 1 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

我佛心要

Ngã Phật tâm yếu

豎徹五時

Thụ triệt ngũ thời

橫該八教

Hoành cai bát giáo.

Chú thích :

1- 5 thời : 5 thời nói pháp của Đức Phật theo Thiên Thai Tông đó là :

1/Hoa Nghiêm, 2/ A-Hàm, 3/Phương Đẳng, 4/Bát Nhã, 5/Pháp Hoa.

2-Tám giáo : 1/Tạng, 2/Thông, 3/Biệt, 4/Viên, 5/Đốn, 6/Tiệm, 7/Bí Mật,

8/Bất Định Giáo.

Dịch :

Niệm A Di Đà Phật

Là tâm yếu của Phật

Suốt tất cả năm thời

Tám giáo cũng xong tất.

2

Bài Số 2 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

意旨如何

Ý chỉ như hà

知音者少

Tri âm giả thiểu

木耳偏多

Mộc nhĩ biển đa.

Dịch :


Ý chỉ như thế nào

Tri âm thì có ít

Tai gỗ nhiều biết bao.

Bài Số 3 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

大意分明

Đại ý phân minh

蛇生弓影

Sà sinh cung ảnh

藥出金瓶

Dược xuất kim bình.

Dịch:


Đại ý rất phân minh

Ảnh của cung thành rắn

Thuốc lấy từ Kim bình.

3

Bài Số 4 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

名異方便

Danh dị phương tiện

普攝群機

Phổ nhiếp quần cơ

旁通一線

Bàng thông nhất tuyến.

Dịch :


Tên khác đích khác đâu

Cơ duyên đều nhiếp hết

Chính, rẽ khác gì nhau ?

Bài Số 5 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

開往生門

Khai vãng sinh môn

是多福德

Thị đa phúc đức

非少善根

Phi thiếu thiện căn.

Dịch :


Là mở cửa vãng sinh

Vì có nhiều công đức

4

Cũng là có căn lành.

Bài Số 6 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

臨終佛現

Lâm chung Phật hiện

四辯親宣

Tứ biện thân tuyên

六方共讚

Lục phương cộng tán.

Chú thích :

Tứ biện : 1/Từ, 2/Nghĩa, 3/Pháp, 4/Lạc.

Dịch :


Thấy Phật lúc lâm chung

Tứ biện khó nói hết

Ca ngợi khắp sáu phương.

Bài Số 7 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

成佛標準

Thành Phật tiêu chuẩn

以念佛心

Dĩ niệm Phật tâm

入無生忍

Nhập vô sinh nhẫn.

5

Dịch :


Đúng tiêu chuẩn thành Phật

Niệm Phật hết cả tâm

Chứng vô sinh nhẫn được.

Bài Số 8 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

證三不退

Chứng tam bất thối

祇此一生

Chỉ thử nhất sinh

便補佛位

Tiện bổ Phật vị.

Chú thích : Tam bất thối : 1/Vị bất thối, 2/Hạnh bất thối, 3/Niệm bất thối.

Dịch :


Chứng ba bất thối ngôi

Chỉ trong một đời thôi

Là đã được thành Phật.

Bài Số 9 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

滿十大願

Mãn thập đại nguyện

6

豈得普賢

Khởi đắc Phổ Hiền

錯教了辦

Thác giáo liễu biện.

Dịch :


Chỉ trong mười lời nguyền

Há Bồ tát Phổ Hiền

Nói cho xong chuyện thật.

Bài Số 10 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

白牛駕勁

Bạch ngưu giá cảnh

其疾如風

Kỳ tật như phong

行步平正

Hành bộ bình chánh.

Dịch :


Như trâu trắng kéo xe

Chạy lẹ như làn gió

Vững chãi mọi bước đi.

7

Bài Số 11 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

如來藏心

Như Lai tạng tâm

水外無浪

Thủy ngoại vô lãng

器原是金

Khí nguyên thị kim.

Dịch :


Là Như Lai tạng tâm

Ngoài nước tìm đâu sóng

Trang sức vốn là kim.

Bài Số 12 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

妙真如性

Diệu chân như tánh

春在華枝

Xuân tại hoa chi

像含古鏡

Tượng hàm cổ cảnh.

Dịch :


Lộ ra tánh chân như

8

Hoa Xuân đầu cành nở

Tượng gỗ chứa gương xưa.

Bài Số 13 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

清淨實相

Thanh tịnh thật tướng

絕議絕思

Tuyệt nghi tuyệt tư

難名難狀

Nan danh nan trạng.

Dịch :


Là thật tướng trong veo

Không luận bàn suy nghĩ

Khó gọi, khó noi theo.

Bài Số 14 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

圓融法界

Viên dung pháp giới

覿體全真

Thực thể toàn chân

交羅無礙

Giao la vô ngại.

9

Dịch :


Khắp pháp giới viên dung

Mọi nơi đều chân thật

Vô ngại dù lưới giăng.

Bài Số 15 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

大圓智鏡

Đại viên trí cảnh

身土影含

Thân độ ảnh hàm

重重掩映

Trùng trùng yểm ánh.

Dịch :


Được trí đại viên mầu

Bóng hình chứa thân độ

Lớp lớp ánh lẫn nhau.

Bài Số 16 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

空如來藏

Không Như Lai tạng

萬法未形

Vạn pháp vị hình

10

一真絕相

Nhất chân tuyệt tướng.

Dịch :


Vào Như Lai tạng không

Vạn pháp hết hình dạng

Hết cả mọi tướng trông.

Bài Số 17 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

圓滿菩提

Viên mãn Bồ đề

天更無上

Thiên cánh vô thượng

雲不與齊

Vân bất dữ tề.

Dịch :


Là viên mãn Bồ đề

Lên đến chỗ cao nhất

Mây chẳng sánh được hề.

Bài Số 18 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

大般涅槃

11

Đại bát Niết bàn

一輪明月

Nhất luân minh nguyệt

萬里空寒

Vạn lý không hàn.

Dịch :


Là đại bát Niết bàn

Chỉ một vầng trăng sáng

Vạn dậm cùng là không.

Bài Số 19 :

一句彌陀

Nhất cú Đi Đà

開般若門

Khai bát nhã môn

十虛萬法

Thập xứ vạn pháp

一口平吞

Nhất khầu bình thôn.

Dịch :


Cửa Bát nhã mở ra

Mười cõi hư có là

Một hớp, sông nuốt hết.

12

Bài số 20 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

華屋門開

Hoa ốc môn khai

從者裏入

Tòng giả lý nhập

快隨我來

Khoái tùy ngã lai.

Chú thích : Hoa ốc : chỉ cảnh giới hoa tạng thế giới.

Dịch :


Cửa hoa ốc mở tung

Những người theo lý giải

Mau theo ta vào cùng.

Bài Số 21 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

入王三昧

Nhập vương tam muội

似地均擎

Tự địa quân kình

如天普蓋

Như thiên phổ cái.

Dịch :


13

Bảo vương tam muội, vào

Giống như đất nâng đỡ

Trời chẳng bỏ chỗ nào.

Bài Số 22 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

得大總持

Đắc đại tổng trì

轉一切物

Chuyển nhất thiết vật

使十二時

Sử thập nhị thời.

Dịch :


Thì được đại tổng trì

Chuyển được cả mọi vật

Sai khiến mười hai thì.

Bài Số 23 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

性本自空

Tánh bản tự không

星皆拱北

Tinh giai cung bắc

水盡朝東

Thủy tận triêu đông.

14

Dịch :


Tánh thể vốn là không

Các sao quay về Bắc

Nước đều chẩy về Đông.

Bài Số 24 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

法界緣起

Pháp giới duyên khởi

淨業正因

Tịnh nghiệp chính nhân

菩提種子

Bồ đề chủng tử.

Dịch :


Là khởi pháp giới duyên

Nhân chính của tịnh nghiệp

Hạt Bồ đề khởi nguyên.

Bài Số 25 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

如鏡照鏡

Như cảnh chiếu cảnh

宛轉互含

Uyển chuyển hỗ hàm

15

重疊交映

Trùng điệp giao ánh

Dịch :


Như cảnh chiếu lẫn nhau

Uyển chuyển ngậm bóng dáng

Lớp lớp chiếu sáng nhau.

Bài Số 26 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

似空合空

Tợ không hợp không

了無痕縫

Liễu vô ngân phùng

卻有西東

Khước hữu Tây Đông.

Dịch :


Giống không hợp với không

Không có chút dấu vết

Nhưng vẫn có Tây, Đông.

Bài Số 27 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

一大藏經

16

Nhất đại tạng kinh

縱橫文彩

Tung hoành văn thái

絕待幽靈

Tuyệt đãi u linh.

Dịch :


Là một đại tạng kinh

Mọi vẻ đường ngang dọc

Tuyệt đối rất u linh.

Bài Số 28 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

一大藏律

Nhất đại tạng luật

瞥爾淨心

Phiết nhĩ tịnh tâm

戒波羅蜜

Giới Ba La Mật.

Dịch :


Là một đại tạng luật

Chớp mắt được tịnh tâm

Đủ cả Ba La Mật.

17

Bài Số 29 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

一大藏論

Nhất đại tạng luận

當念心開

Đương niệm tâm khai

慧光如噴

Huệ quang như phún.

Dịch :


Đại trọng luận đó mà

Đương niệm tâm mở rộng

Trí huệ tuôn trào ra.

Bài Số 30 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

一藏祕密

Nhất tạng bí mật

發本神通

Phát bản thần thông

具大威力

Cụ đại uy lực.

Dịch :


Tạng bí mật bầy ra

18

Mọi thần thông từ đó

Uy lực rất bao la.

Bài Số 31 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

渾全大藏

Hỗn toàn đại tạng

戒定慧光

Giới định tuệ quang

流出無量

Lưu xuất vô lượng.

Dịch :


Là cả đại tạng kinh

Giới, Định, Huệ đầy đủ

Lưu xuất đến vô cùng.

Bài Số 32 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

繩本是麻

Thằng bản thị ma

奈何不會

Nại hà bất hội

翻疑作蛇

Phiên nghi tác sà.

19

Dịch :


Dây thừng vốn là gai

Sao lại chẳng hiểu rõ

Mà cho là rắn đây.

Bài Số 33 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

罕聞罕睹

Hãn văn hãn đồ

影現鏡林

Ảnh hiện cảnh tâm

響宣天鼓

Hướng tuyên thiên cổ.

Dịch :


Ít thấy càng ít nghe

Cây rừng ảnh xuất hiện

Trống trời vang răn đe.

Bài Số 34 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

無可譬喻

Vô khả thí dụ

古鏡當臺

Cổ cảnh đương đài

20

水銀墮地

Thủy ngân đọa địa.

Dịch :


Không thể thí dụ xong

Ví như trên đài nọ

Thủy ngân rơi xuống tròn.

Bài số 35 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

老婆心苦

Lão bà tâm khổ

運萬斛舟

Vận vạn hộc chu

發千鈞弩

Phát thiên quân nỗ.

Dịch :


Lão bà đã khổ tâm

Đẩy thuyền chở rất nặng

Kéo cung mạnh ngàn cân.

Bài Số 36 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

明明是有

21

Minh minh thị hữu

四辯八音

Tứ biện bát âm

婆心苦口

Bà tâm khổ trần.

Chú thích : Bốn biện : bốn biện tài

Tám âm : tám âm thanh của giọng Phật.

Dịch :


Là có đó rõ ràng

Dùng tám âm bốn biện

Nhọc lời để giải minh.

Bài Số 37 :

一句彌陀

Nhất cú di Đà

的的是無

Đích đích thị vô

鎔他萬像

Dung tha vạn tượng

入我洪鑪

Nhập ngã hồng lô.

Dịch :


Là không có rõ ràng

Nếu có khởi vạn tượng

Bỏ vào trong lò hồng.

22

Bài Số 38 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

亦無亦有

Diệc vô diệc hữu

夢裏山川

Mộng lý xuyên sơn

鏡中華柳

Cảnh trung hoa liễu.

Dịch :


Cũng có và cũng không

Núi, sông trong giấc mộng

Là hoa liễu trong gương.

Bài Số 39 :

一句彌陀

Nhất cú Di đà

非有非無

Phi hữu phi vô

捺著便轉

Mại trước tiện chuyển

水上壺盧

Thủy thượng hồ lô.

Dịch :


Phi hữu cũng phi vô

23

Động đến liền lay chuyển

Trên nước có hồ lô.

Bài Số 40 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

第一義諦

Đệ nhất nghĩa đế

尚超百非

Thượng siêu bách phi

豈落四句

Khởi lạc tứ cú.

Dịch :


Được nghĩa đế thứ nhất

Qua cả trăm câu không

Và bốn phi một lượt.

Bài Số 41 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

妙圓三諦

Diệu viên tam đế

最清涼池

Tối thanh lương trì

大猛火聚

Đại mãnh hỏa tụ.

24

Chú thích : Lý ba đế : không, giả, trung.

Dịch :


Lý ba đế cũng tròn

Như ao rất trong trẻo

Bị lửa mạnh đốt xong.

Bài Số 42 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

得大自在

Đắc đại tự tại

轉變聖凡

Chuyển biến thánh phàm

融通世界

Dung thông thế giới.

Dịch :


Được tự tại thân, tâm

Là phàm biến thành thánh

Thế giới đều dung thông.

Bài Số 43 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

有功者賞

Hữu công giả thưởng

25

王膳盈前

Vương thiện doanh tiền

髻珠在掌

Kế châu tại chưởng.

Dịch :


Được thưởng, người có công

Trước sân vua ăn tiệc

Châu báu trong tay ông.

Bài Số 44 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

里仁為美

Lý nhân vi mỹ

居卜來歸

Cư bốc lai quy

枯樁非鬼

Khô thung phi quỷ.

Dịch :


Quý nhất là xóm làng

Phải chọn cho đúng chỗ

Củi khô phải quỷ chăng ?

Bài Số 45 :

一句彌陀

26

Nhất cú Di Đà

非難非易

Phi nan phi dị

九品蓮華

Cửu phẩm liên hoa

一生心力

Nhất sinh tâm lực.

Dịch :


Chẳng khó khăn, dễ dàng

Chín phẩm sen về được

Cả đời phải dụng công.

Bài Số 46 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

就路還家

Tựu lộ hoàn gia

可惜癡人

Khả tích si nhân

棄金擔麻

Khí kim đảm ma.

Dịch :


Là đường trở về nhà

Đáng tiếc cho kẻ dại

Khinh vàng gánh gai a!

27

Bài Số 47 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

橫出娑婆

Hành xuất ta bà

汝信不及

Nhữ tín bất cập

吾末如何

Ngô mạt như hà.

Dịch :


Vượt thoát cõi Ta bà

Lòng tin ông chửa tới

Tôi biết phải làm sao ?

Bài Số 48 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

歸元捷徑

Quy nguyên tiệp kính

緊要資糧

Khẩn yếu tư lương

唯信願行

Duy tín nguyện hạnh.

Dịch :


Đường tắt trở về nguồn

28

Những duy tư cần yếu

Chỉ có hạnh, nguyện, tín.

Bài Số 49 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

要在信深

Yếu tại tín thâm

蓮芽九品

Liên nha cửu phẩm

抽自此心

Trừu tự thừ tâm.

Dịch :


Cần lòng tin sâu xa

Hoa sen trong chín phẩm

Từ tâm này ló ra.

Bài Số 50 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

要在願切

Yếu tại nguyện thiết

寸心欲焚

Thốn tâm dục phần

雙目流血

Song mục lưu huyết.

29

Dịch :


Cầu nguyện sao thiết tha

Lòng nóng như lửa cháy

Máu theo nước mắt ra.

Bài Số 51 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

要在行專

Yếu tại hành duyên

單提一念

Đan đề nhất niệm

斬斷萬緣

Trảm đoạn vạn duyên.

Dịch :


Cần phải lắm chuyên cần

Chăm chăm chỉ một niệm

Chặt đứt cả vạn duyên.

Bài Số 52 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

誓成片段

Thệ thành phiền đoạn

拌此一生

Bạn thử nhất sinh

30

作箇閒漢

Tác cá nhân hán.

Dịch :


Nguyện một phiến sẽ thành

Nhất định trong một kiếp

Sẽ làm một người nhàn.

Bài Số 53 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

只恁麼念

Chỉ nhậm ma niệm

百八輪珠

Bách bát luân châu

線斷重換

Tuyến đoạn trùng hoán.

Dịch :


Chỉ nên niệm thế này

Chuỗi hạt trăm lẻ tám

Dây đứt lại nối ngay.

Bài Số 54 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

31

不急不緩

Bất cấp bất hoãn

心口一如

Tâm khẩu nhất như

歷歷而轉

Lịch lịch nhi chuyển.

Dịch :


Chẳng chậm cũng chẳng mau

Tâm miệng cùng ứng hợp

Niệm chuyển cần gì đâu.

Bài Số 55 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

愈多愈好

Dũ đa dũ hảo

如人學射

Như nhân học xạ

久習則巧

Cửu tập tắc xảo.

Dịch :


Càng niệm nhiều càng hay

Giống như người học bắn

Càng tập càng khéo tay.

32

Bài Số 56 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

攝心密持

Nhất tâm mật trì

如人飲水

Như nhân ẩm thủy

冷煖自知

Lãnh noãn tự tri.

Dịch :


Mặc niệm và nhiếp tâm

Như một người uống nước

Nóng lạnh đâu phải tầm.

Bài Số 57 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

譬猶掘井

Thí dụ quật tỉnh

就下近泥

Tựu họa cận nê

價廉工省

Giá liêm công tỉnh.

Dịch :


Như là đào giếng thôi

Thấy lớp bùn là thấy

33

Giá hời, khi giếng khơi.

Bài Số 58 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

類如鑽火

Loại như toản hỏa

木煖煙生

Mộc noãn phiêu sinh

暫停不可

Tạm đình bất khả.

Dịch :


Được lửa nhờ gỗ chà

Gỗ nóng sinh ra khói

Không thể dừng được mà.

Bài Số 59 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

全身頂戴

Toàn thân đỉnh đái

人命無常

Nhân mạng vô thường

光陰不再

Quang âm bất tái.

34

Dịch :


Toàn thân đều đội bưng

Mạng người vô thường lắm

Ngày tháng trở lại chăng ?

Bài Số 60 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

如救頭然

Như cứu đầu nhiên

盡十分力

Tận thập phân lực

期上品蓮

Kỳ thượng phẩm liên.

Dịch :


Giống chữa cháy cái đầu

Đem mười phần sức lực

Vào được phẩm sen đầu.

Bài Số 61 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

妙圓止觀

Diệu viên chỉ quán

寂寂惺惺

Tịch tịch tinh tinh

35

無雜無閒

Vô tạp vô nhàn.

Dịch :


Môn chỉ quán tràn đầy

Lẳng lặng mà rành rẽ

Không hỗn tạp, bận thôi.

Bài Số 62 :

一句陀彌

Nhất cú Di Đà

險路砥平

Hiểm lộ để bình

直抵寶所

Trực đề bảo sở

不住化城

Bất trú hóa thành.

Dịch : Niệm A Di Đà Phật

Chỗ hiểm lấp cho bằng

Về thẳng nơi bảo sở

Không trụ ở hóa thành.

Bài Số 63 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

如水清珠

36

Như thủy thanh châu

紛紜雜念

Phân vân tạp niệm

不斷自無

Bất đoạn tự vô.

Dịch :


Như nhúng nước ngọc xanh

Có muôn ngàn tạp niệm

Chẳng dứt cũng là không.

Bài Số 64 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

頓入此門

Đốn nhập thử môn

金翅擘海

Kim xí phích hải

直取龍吞

Trực thủ long thôn.

Dịch :


Nếu gấp vào môn này

Kim xí rẽ nước biển

Bắt được rồng nuốt ngay.

Bài Số 65 :

37

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

塵緣自斷

Trần duyên tự đoạn

師子遊行

Sư tử du hành

驚散野干

Kinh tán dã can.

Dịch :


Cắt đứt mọi trần duyên

Như sư tử đi dạo

Kinh sợ lũ cáo chồn.

Bài Số 66 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

驀直念過

Khiên trực niệm quá

一踏到底

Nhất đạp đáo để

香象渡河

Hương tượng độ hà.

Dịch :


Thẳng thắn ở trong lòng

Như đạp đến tận đáy

Khi voi lớn qua sông.

38

Bài Số 67 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

無相心佛

Vô tướng tâm Phật

國土莊嚴

Quốc thổ trang nghiêm

更非他物

Cánh phi tha vật.

Dịch :


Là vô tướng tâm Phật

Quốc độ rất trang nghiêm

Càng không là ngoại vật.

Bài Số 68 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

無為大法

Vô vi đại pháp

日用單提

Nhật dụng đơn đề

劍離寶匣

Kiếm ly bảo giác.

Dịch :


39

Chính là pháp Vô Vi

Hàng ngày chỉ một niệm

Kiếm rời vỏ, chém đi.

Bài Số 69 :

一句陀彌

Nhất cú Di Đà

無漏真僧

Vô lậu chân tăng

雪山藥樹

Tuyết sơn lạc thọ

險道明鐙

Hiểm đạo minh đăng.

Dịch :


Là vô lậu chân tăng

Dược liệu nơi núi tuyết

Đèn sáng chỗ hiểm chăng.

Bài Số 70 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

滿檀那度

Mãn đàn na độ

裂破慳囊

Liệt phá khan nang

掀翻寶聚

40

Hân phiên bảo tụ.

Dịch :


Bố thí đã đủ đầy

Phá nát lòng dè sẻn

Châu báu đã đong đầy.

Bài Số 71 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

滿尸羅度

Mãn thi la độ

都攝六根

Đô nhiếp lục căn

圓淨三聚

Viên tĩnh tam tụ.

Dịch :


Giới cấm có thiếu đâu

Sáu căn đều nhiếp hết

Thân, khẩu ý sạch lầu.

Bài Số 72 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

滿羼提度

Mãn sằn đế độ

41

二我相空

Nhị nhã tướng không

無生忍悟

Vô sinh nhẫn ngộ.

Dịch :


Độ lòng nhẫn của ta

Ngã tướng đều không cả

Pháp vô sanh ngộ ra.

Bài Số 73 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

滿毘黎度

Mãn tì lê độ

不染纖塵

Bất nhiễm tiêm trần

直踏玄路

Chân đạp huyền lộ.

Chú thích : Tì-lê-độ : tinh tấn.

Dịch :


Độ tinh tấn đó mà

Lòng không nhuốm mảy bụi

Thẳng bước vào đường xa.

42

Bài Số 74 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

滿禪那度

Mãn thiền na độ

現諸威儀

Hiên chư oai nghi

藏甚枯樹

Tạng thậm khô thụ.

Dịch :


Độ cho lý thiền na

Trong oai nghi hiển hiện

Báu đâu ở cây khô.

Bài Số 75 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

滿般若度

Mãn bát nhã độ

境寂心空

Cảnh tịch tâm không

雲開月露

Vân khai nguyệt lộ.

Dịch :


Độ cho Bát Nhã đây

Cảnh tịch tâm vắng vẻ

43

Mây tan trăng sáng soi.

Bài Số 76 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

想寂思專

Tưởng tịch tư chuyên

未離忍土

Vị ly nhẫn thổ

已坐寶蓮

Dĩ tọa bảo liên.

Dịch :


Im lặng, chỉ tư chuyên

Tuy chưa lìa nhẫn nhục

Đã ngồi trên tòa sen.

Bài Số 77 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

一朵寶蓮

Nhất đóa bảo liên

唯心之妙

Duy tâm chi diệu

法爾如然

Pháp nhĩ như nhiên.

Dịch :

44


Là một đóa hoa sen

Là duy tâm kỳ diệu

Là pháp của tự nhiên.

Bài Số 78 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

一朵寶蓮


凡情不信

Phàm tình bất tín

亦宜其然

Diệc nghi kỳ nhiên.

Dịch :



Người thường không tin được

Cũng là lẽ tự nhiên.

Bài Số 79 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

一朵寶蓮


決定不信

Quyết định bất tín

真箇可憐

Chân cá khả liên.

45

Dịch :



Quyết định không tin nhận

Rất đáng thương đó nhen.

Bài Số 80 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

一朵寶蓮


直饒不信

Trực nhiêu bất tín

已染識田

Dĩ nhiễm thức điền.

Dịch :



Dù đem lòng bất tín

Cũng đã nhiễm lòng tin.

Bài Số 81 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

宏通敢惰

Hoằng thông cảm đọa

入大悲室

Nhập đại bi thất

46

坐法空座

Tọa pháp không tòa.

Dịch :


Cố gắng để hoằng thông

Và vào đại bi thất

Ngồi ở tòa pháp không.

Bài Số 82 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

無盡寶藏

Vô tận bảo tạng

八字打開

Bát tự đả khai

普同供養

Phổ đồng cung dưỡng.

Chú thích : tám chữ là : đại từ, đại bi A Di Đà Phật.

Dịch :


Là kho báu vô cùng

Tám chữ mở ra được

Cùng mọi người hưởng chung.

Bài Số 83 :

47

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

斷諸煩惱

Đoạn chư phiền não

全佛全心

Toàn Phật toàn tâm

一了百了

Nhất liễu bá liễu.

Dịch :


Dứt hết cả ưu phiền

Toàn thân là Phật cả

Xong một xong cả trăm.

Bài Số 84 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

滅除定業

Diệt trừ định nghiệp

赫日輕霜

Hách nhật khinh sương

洪鑪片雪

Hồng lô phiến tuyết.

Dịch :


Định nghiệp được dứt trừ

Sương mỏng tan, trời mọc

Tuyết chẳng tan lò ư ?

48

Bài Số 85 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

能空苦報

Năng không khổ báo

世界根身

Thế giới căn thân

即粗而妙

Tức thô nhi diệu.

Dịch :


Nghiệp khổ bị loại trừ

Căn thân bị chuyển giới

Từ thô thành tế vi.

Bài Số 86 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

圓轉三障

Viên chuyển tam chướng

即惑業苦

Tức hoặc nghiệp khổ

成祕密藏

Thành bí mật tạng.

Dịch :


Ba chướng đã chuyển xong

Ở nơi hoặc, nghiệp, khổ

Tạng bí mật lập thành.

49

Bài Số 87 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

解難解冤

Giải nan giải oan

慈光共仰

Từ quang cộng ngưỡng

法喜均沾

Pháp hỷ quân triêm.

Dịch :


Là giải nạn, giải oan

Ánh từ quang cảm phục

Pháp hỷ đã thấm nhuần.

Bài Số 88 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

報未報恩

Báo vị báo ân

裂纏綿網

Liệt triền miên cương

入解脫門

Nhập giải thoát môn.

Dịch :


Chưa báo thì báo ân

50

Cắt đứt mọi mạng lưới

Được vào giải thoát môn.

Bài Số 89 :

一句彌陀

Nhất cù Di Đà

空諸惡趣

Không chư ác thú

萬德洪名

Vạn đức hồng danh

那容思議

Na dung tư nghị.

Dịch :


Mọi đường ác đều không

Mọi hồng danh vạn đức

Có nói cũng không cùng.

Bài Số 90 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

機逗人天

Cơ đậu nhân thiên

參差三輩

Sân si tam bối

掩映九蓮

Yểm ánh cửu liên.

51

Chú thích :ba căn :là thượng, trung,hạ.

Dịch :


Hợp cả người lẫn trời

Tất cả ba căn tánh

Chín phẩm sen sáng tươi.

Bài Số 91 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

化兼小聖

Hóa kiêm tiểu thánh

回狹劣心

Hồi hiệp liệt tâm

向無上乘

Hướng vô thượng thừa.

Dịch :


Quả vị tiểu thánh thì

Chuyển hẹp thành rộng rãi

Đều hướng về thượng thừa.

Bài Số 92 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

超然無礙

Siêu nhiên vô ngại

52

文殊普賢

Văn Thù Phổ Hiền

大人境界

Đại nhân cảnh giới.

Dịch :


Vô ngại và siêu nhiên

Thành Văn Thù, Phổ Hiền

Là cảnh giới Bồ Tát.

Bài Số 93 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

微妙難思

Vi diệu nan tư

唯佛與佛

Duy Phật dữ Phật

乃能知之

Nãi năng tri chi.

Dịch :


Khó nghĩ và khó bàn

Chỉ có Phật với Phật

Mớii rõ được khả năng.

Bài Số 94 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

53

列祖奉行

Liệt tổ phụng hành

馬鳴造論

Mã Minh tạo luận

龍樹往生

Long Thọ vãng sinh.

Dịch :


Các tổ đều thi hành

Mã Minh thì tạo luận

Long Thọ thì vãng sinh.

Bài Số 95 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

因緣時節

Nhân duyên thời tiết

異香常聞

Dị hương thưởng văn

蓮社創結

Liên xã sang kết.

Dịch :


Hợp thời tiết nhân duyên

Hương lạ thường ngửi thấy

Mọi nơi mở hội sen.

54

Bài Số 96 :

一包彌陀

Nhất cú Di Đà

利大象龍

Lợi đại tượng long

永明禪伯

Vĩnh Minh thiền bá

智者教宗

Trí Giả giáo tông.

Dịch :


Lợi các voi và rồng

Như Vĩnh Minh thiền giả

Và Trí Giả giáo tông.

Bài Số 97 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

咸應非輕

Cảm ứng phi khinh

少康化佛

Thiếu khang hóa Phật

善導光明

Thiện Đạo quang minh.

Dịch :


Cảm ứng đừng coi khinh

Thiếu Khang niệm hóa Phật

55

Thiện Đạo phóng quang minh.

Bài Số 98 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

有教無類

Hữu giáo vô loại

雄俊入冥

Hùng Tuấn nhập minh

惟恭滅罪

Duy Cung diệt tội.

Dịch :


Dạy các kẻ vô loài

Hùng Tuấn vào địa ngục

Duy Cung thoát được tai.

Bài Số 99 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

是無上禪

Thị vô thượng thiền

一生事辦

Nhất sinh sự biện

曠劫功圓

Khoáng kiếp công viên.

Dịch :

56


Không thiền nào cao hơn

Làm xong trong một kiếp

Mà nhiều đời mới xong.

Bài Số 100 :

一句彌陀

Nhất cú Di Đà

理非易會

Lý phi dịch hội

百偈俄成

Bách kệ nga thành

三尊加被

Tam tôn gia bị.

Dịch :


Lý mầu hiểu được không

Một loáng xong trăm kệ

Tam tôn gia bị thầm.

Tóm tắt

Đại ý của thiền sư Triệt Ngộ nói trong 100 bài kệ này là gì ? Chúng

tôi xin tóm tắt lại như sau để độc giả suy ngẫm :

1/ Chỉ niệm Phật thôi, đã xuyên suốt được năm thời, tám giáo (bài 1)

2/ Là tụng bộ đại tạng kinh (bài số 31), Kinh (bài 27), Luật (bài 28),

Luận (bài 29), Mật (bài 30).

57

3/ Là tu tam học : giới, định, tuệ (bài 31).

4/ Là tu Lục Độ Ba La Mật :

1-Bố thí (bài 70)

2-Trì giới (bài 71)

3-Nhẫn nhục (bài 72, 76)

4-Tinh tiến (bài 73)

5-Thiền định (bài 74)

6-Trí huệ (bài 75)

5/ Là tu tổng quát :

1-Tín ( bài 41,48, 49, 78, 79, 80)

2-Nguyện (bài 50, 52)

3-Hạnh (bài 51)

6/ Là tu Thiền (bài 61)

a/ tránh khỏi những sai lầm :

1-ảnh của cung, nhìn thành rắn (bài 3)

2-nhìn dây thừng thành rắn (bài 32)

b/ phải vượt lên trên những cặp đối đãi :

1- ít/nhiều (bài 2, 55)

2- có/không (bài 37, 38, 39)

3- rẽ/chính (bài 4)

4- phàm/thánh (bài 42, 92, 93)

5- khó/dễ (bài 45)

6- dại/khôn (bài 46)

7- nóng/lạnh (bài 56)

8- hố/bằng (bài 62)

9- một/nhiều (bài 83)

10- thô/ tế (bài 85)

11- ác/đức (bài 89)

58

12- hẹp/rộng (bài 91)

13- cao/thấp (bài 99)

14- trong/ngoài (bài 11)

15- chậm/mau (bài 54)

7/ Tính chất của pháp :

1- lẹ (bài 10)

2- như đào giếng (bài 57)

3- như chà gỗ (bài 58)

4- như dĩ vãng không trở lại (bài 59)

5- cắt đứt mọi duyên (bài 65, 88)

6- như voi đạp đáy khi qua sông (bài 66)

7- chỉ niệm một niệm (bài 68)

8- như trống trời (bài 33)

9- như giọt thủy ngân rơi (bài 34)

10- như không hợp không (bài 26)

11- chọn chỗ (bài 44)

12- liên tục (bài 53)

13- hết sức (bài 35, 60)

14- hợp thời tiết, nhân duyên (bài 95)

15- như cảnh chiếu nhau (bài 25)

16- như kim xí bắt rồng (bài 64)

8/ Kết quả :

1- mở cửa vãng sinh (bài 5)

2- thấy Phật khi chết (bài 6)

3- chứng vô sinh nhẫn (bài 7)

4- chứng ba bất thối (bài 8)

5- được đại viên trí (bài 15)

6- vào Như Lai tạng không (bài 16)

7- tới chỗ cao nhất (bài 17)

8- được Đại Niết Bàn (bài 18)

9- được Đại Bát Nhã (bài 19)

59

10- cửa hoa ốc mở ra (bài 20)

11- vào bảng Vương Tam muội (bài 21)

12- được đại Tổng trì (bài 22)

13- biết bản thể của pháp là không (bài 23, 63, 67, 81)

14- ly tứ cú, tuyệt bách phi (bai)

15- được lý ba đế (bài 41)

16- được thưởng (bài 43)

17- trừ nghiệp (bài 24, 84)

18- trừ ba chướng (bài 86)

19- giải nạn, giải oan (bài 87)

20- chỉ tự tánh (bài 12, 13, 14)

21- sinh vào chín phẩm sen (bài 77, 90)

22- chân tăng vô lậu (bài 69)

23- mọi người hưởng chung (bài 82)

24- lời nguyền của Bồ tát Phổ Hiền (bài 9)

9/ Vài thí dụ :

1- Long Thọ, Mã Minh ( bài 94)

2- Vinh Minh, Trí Giả (bài 96)

3- Thiếu Khang, Thiện Đạo (bài số 97)

4- Hùng Tuấn, Duy Cung (bài 98)

10/ Kết luận : (bài 100)

Nói tóm lại, niệm A Di Đà Phật là bao gồm tất cả mọi pháp môn. Vì

Triệt Ngộ là một vị thiền sư, nên ông không thể không áp dụng những

phương pháp của Thiền tông vào phương pháp NIỆM PhẬt. Trong

Thiền tông có hai phương pháp là Chỉ và Quán. Chỉ (samatha) là ngừng

lại một đề mục, Quán (vipassana) là quan sát.

Niệm Phật tới “nhất tâm bất loạn” là Chỉ. Niệm Phật là niệm tâm vì

ngoài tâm không có Phật, vậy Niệm Phật là niệm tâm, tức là Quán. Nói

một cách tổng quát, con người tiếp xúc với bên ngoài nhờ nhóm 3 : căn,

trần, thức. Nhóm ba này nếu thiếu một cũng không được thí dụ :

1- thiếu căn : người mù không thấy hoa,

60

2- thiếu thức : người điên nhìn hoa mà chẳng biết là nhìn gì,

3- thiếu trần : ở sa mạc không có hoa.

3 yếu tố này tạo ra nhận thức, khi Trần tiếp xúc với Căn thì sinh ra

Thức. Đây là ở thế giới nhị nguyên, còn ở thế giới bản thể thì Căn và

Trần là một. Thức là kết quả của tiến trình :thọ, tưởng, hành, thức. Tiến

trình xẩy ra như thế nào chúng ta không cần biết, nhưng kết quả T1, T2,

T3 . .

. chồng chất lên nhau và được lưu giữ trong Thức nên Thức đó còng gọi

là Tàng Thức. T2, T3 vì bị ảnh hưởng của T1 nên không nhận thức được

sư vật như chính nó. Thí dụ T1 : hôm qua X đánh tôi, T2 : hôm nay X vỗ

vai tôi. Tôi nghĩ X lại đánh tôi nữa, nên tôi không phản ứng với sự vỗ

vai như sự vỗ vai bình thường.

Trần tiến về Căn, thì Thức tiến về tự tánh. Thức phải xóa hết mọi vết

tích của vọng tưởng T1, T2, T3 . .. để trở thành bạch thức (tự tánh). Các

bậc giác ngộ đều khuyên nhìn vào bên trong, chứ không tìm cách kiếm

bên ngoài. Nhưng họ không nói tại sao phải làm thế ? Bây giờ thì chúng

ta hiểu tại sao, vì khi nhìn vào bên trong thì Căn và Trần là một. Lúc đó

tự tánh tự chiếu soi tự thể. Thiền tông gọi trạng thái đó là vô niệm, là

giải thoát vì tâm không còn Vọng nữa chỉ còn Chân.

Qua những phân tích ở trên chúng ta có thể kết luận được rằng khi

làm “100 bài kệ niệm Phật”, thiền sư Triệt Ngộ muốn theo đường hướng

của các Ngài Long Thọ, Mã Minh, Vĩnh Minh và Trí Giả, xưng tụng

pháp môn Niệm Phật là một pháp môn thù thắng là một pháp môn phổ

thông cho cả hạng bình dân ít học. Qua trăm bài kệ thiền sư đã nêu ra

các đặc điểm để đề cao Pháp môn Niệm Phật bao gồm cả Thiền tông và

Tịnh độ tông. Vậy trăm bài kệ này có thể coi là một cuốn Luận về Pháp

môn Niệm Phật.

Vì là một cuốn Luận nên thiền sư không đề cập đến cách làm sao để đạt

được tới giác ngộ. Cái phần phải thực hành như thế nào là rất quan trọng

cho người tu học khi muốn tìm con đường giải thoát. Nhân đây chúng

tôi xin giới thiệu hai pháp tu Niệm Phật (mà thực ra có lẽ do cùng một

nguồn gốc mà ra), đó là Pháp Vô Niệm Viên Thông do Thiền Sư Minh

Thiền (Việt Nam) phổ biến (xin coi sách đó trên trang mạng này) và

Pháp Giải Thoát Học do thiền sư Quang Tông người Trung Hoa đang

61

thuyết giảng. Cả hai pháp này cùng xuất hiện vào quãng thời gian cuối

thế kỷ trước. Nếu đọc kỹ hai pháp tu thì ta thấy chúng là một, chỉ khác

nhau có một điểm quan trọng là khi ngồi thiền thì pháp Vô Niệm Viên

Thông nói phải chú ý tới “làn sóng động tướng năng niệm của câu A

Di Đà Phật”, và pháp Giải Thoát Học thì nói là phải chú ý tới “cái điểm

trong thân thể phát xuất ra câu niệm A Di Đà Phật”. Cả hai pháp đều

nói khi thiền sinh phát hiện được cái điểm phải chú ý ấy rồi thì phải cố

gắng hành thiền để hóa cái nhất niệm mới đạt được trạng thái Vô Niệm,

tức là tới bờ giải thoát. Riêng chúng tôi thì lại nghĩ khi ngồi thiền đã đặt

hết tâm vào câu niệm rồi thì Tâm và Vật đã là một rồi thì đâu cần phải

phân chủ và khách ra làm 2 để làm chi nữa ! Nghĩa là khi ngồi thiền hay

trong ngày lúc nào ta cũng chỉ chú tâm tới câu niệm thì không chóng thì

chầy nếu làm được như vậy ta sẽ được “Vô Niệm” ngay trong cuộc đời

này.

Documents

Một Trăm Bài Kệ Niệm Phật