Motywacje wyboru zawodu bibliotekarza Motywacje wyboru zawodu bibliotekarza w bibliotekach naukowych Opola. w bibliotekach naukowych Opola.

Badania ankietoweBadania ankietowe

mgr Katarzyna Mazur-Kuleszamgr Katarzyna Mazur-Kuleszakasiam@uni.opole.plkasiam@uni.opole.pl

mgr Dorota Wierzbickamgr Dorota Wierzbickadwierzbicka@uni.opole.pldwierzbicka@uni.opole.pl

Biblioteka Główna Uniwersytetu OpolskiegoBiblioteka Główna Uniwersytetu Opolskiego

„Bibliotekarz: zawód czy powołanie?”

Ogólnopolska Konferencja Bibliotekarzy

Gdańsk, 2-4.09.2009

Biblioteka Wyższej Szkoły Zarządzania w Gdańsku

Problematyka badawczaProblematyka badawcza

Cel badań: poznanie determinantów wyboru zawodu Cel badań: poznanie determinantów wyboru zawodu

bibliotekarza na terenie Opolabibliotekarza na terenie Opola Zima 2008Zima 2008 Bibliotekarze z bibliotek naukowych Opola: Uniwersytetu Bibliotekarze z bibliotek naukowych Opola: Uniwersytetu

Opolskiego, Politechniki Opolskiej, Państwowej Medycznej Opolskiego, Politechniki Opolskiej, Państwowej Medycznej Wyższej Szkole Zawodowej w Opolu oraz Wyższej Szkoły Wyższej Szkole Zawodowej w Opolu oraz Wyższej Szkoły

Zarządzania i Administracji w OpoluZarządzania i Administracji w Opolu Kwestionariusz ankiety: 14 pytań (7 zamkniętych, Kwestionariusz ankiety: 14 pytań (7 zamkniętych,

6 półotwartych oraz 1 otwartego)6 półotwartych oraz 1 otwartego) Otrzymano 72 ankiety ze 113 rozdanychOtrzymano 72 ankiety ze 113 rozdanych

Płeć, wiek i staż pracyPłeć, wiek i staż pracy

97%

3%

Kobiety

Mężczyźni

28%

30%

31%

7% 4%

do 25

26-35

36-45

46-55

56-65

44%

36%

10%

10%

do 10 lat

10-20

20-30

powyżej 30

PŁEĆPŁEĆ

STAŻSTAŻ

WIEKWIEK

Źródło: badania własne

Wyniki badań Wyniki badań ankietowychankietowych

1. Czy wybrała Pan/Pani zawód:1. Czy wybrała Pan/Pani zawód:

świadomie

39%39%

w wyniku zrządzenia losu

61%61%

Źródło: badania własne

2. W jaki sposób znalazła Pan/Pani 2. W jaki sposób znalazła Pan/Pani zatrudnienie w bibliotece?zatrudnienie w bibliotece?

Media

UP

Rekomendacja

Rekrutacja

Przesłanie CV

53%

4% 10%

7%

26%

Źródło: badania własne

3. Czy zarekomendowałby/aby 3. Czy zarekomendowałby/aby

Pan/Pani pracę w bibliotece?Pan/Pani pracę w bibliotece? 54% ankietowanych poleciłoby pracę w 54% ankietowanych poleciłoby pracę w

bibliotece. Za główne powody podają:bibliotece. Za główne powody podają:

„bardzo interesujący zawód. Praca dla osób aktywnych, twórczych i komunikatywnych”,

„możliwość zgłębiania różnorodnej wiedzy, pomoc innym”,

„jest to praca interdyscyplinarna, niezwykle rozwijająca intelektualnie”

„jest to praca ciekawa, wymaga inwencji, pozwala na rozwój intelektualny”,

„kontakt z młodymi ludźmi”, „trzeba stale się uczyć, rozwijać”, „daje możliwość obcowania z określoną

literaturą fachową”, „daje duże możliwości rozwoju”, „daje dużo satysfakcji”, „ciekawa, urozmaicona, pozwala na kontakt

z ludźmi”.

46% nie zarekomendowałoby pracy 46% nie zarekomendowałoby pracy w bibliotecew bibliotece

„sfeminizowany zawód”, „praca obciążająca psychicznie

i często niedoceniana”, „ciężka praca fizyczna, jak

i umysłowa, nie rekompensowana przez zarobki, bardzo niski status społeczny w środowisku akademickim”,

„praca wymaga dużej wiedzy i kreatywności, co nie jest docenione”,

„nikt nie szanuje tego zawodu”, „płace są zbyt niskie w stosunku do

zakresu odpowiedzialności”, „należy mieć do tego powołanie”.

Porównanie wpływu na Porównanie wpływu na wybór i satysfakcji wybór i satysfakcji

z zajmowanego stanowiskaz zajmowanego stanowiska

TAK NIE

Wpływ na wybór zajmowanego stanowiska

39% 61%

Zadowolenie z pracy na obecnie zajmowanym stanowisku

85% 15%

Źródło: - badania własne

6. Czy jest Pan/Pani zadowolony/a 6. Czy jest Pan/Pani zadowolony/a

z pracy w bibliotece?z pracy w bibliotece?

RazemRazem

TakTak 36%36%

Raczej takRaczej tak 33%33%

Raczej nieRaczej nie 10%10%

NieNie 7%7%

Trudno powiedziećTrudno powiedzieć 14%14%

Źródło: badania własne

8. Jeżeli nie, to czy zamierza Pan/Pani podwyższyć swoje 8. Jeżeli nie, to czy zamierza Pan/Pani podwyższyć swoje kwalifikacje zawodowe? kwalifikacje zawodowe?

7. Czy uważa Pan/Pani, że posiada odpowiednie 7. Czy uważa Pan/Pani, że posiada odpowiednie kwalifikacje na dane stanowisko?kwalifikacje na dane stanowisko?

Razem

Tak 97%

Nie 3%

Razem

Tak 22%

Nie 78%

Źródło: badania własne

Źródło: badania własne

9. Gdyby miałby/aby Pan/Pani jeszcze raz 9. Gdyby miałby/aby Pan/Pani jeszcze raz dokonać wyboru, to wybrałby/aby Pan/Pani dokonać wyboru, to wybrałby/aby Pan/Pani (można zaznaczyć więcej niż jedną (można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź):odpowiedź):

inne wykształcenie inne wykształcenie 29%29%: : medyczne, geograficzne, medyczne, geograficzne, dziennikarskie, muzyczne, historyczne, hotelarskie, dziennikarskie, muzyczne, historyczne, hotelarskie, techniczne, ekonomiczne, plastycznetechniczne, ekonomiczne, plastyczne

inny zawód inny zawód 39%39%: : psycholog, konserwator zabytków, psycholog, konserwator zabytków, lekarz, muzyk, nauczyciel, prawnik, grafik komputerowy, lekarz, muzyk, nauczyciel, prawnik, grafik komputerowy, lektor, lepiej płatny, mniej stresującylektor, lepiej płatny, mniej stresujący

ponownie pracę w bibliotece ponownie pracę w bibliotece 55%55%

Porównanie cech wymarzonej pracy z cechami pracy na Porównanie cech wymarzonej pracy z cechami pracy na stanowisku bibliotekarza w bibliotece naukowejstanowisku bibliotekarza w bibliotece naukowej

Cechy wymarzonej pracy

Cechy pracy bibliotekarza

Wysokie zarobki 88% 0

Możliwość rozwoju zawodowego 64% 13%

Kontakt z ludźmi 60% 71%

Możliwość ciągłego podnoszenie kwalifikacji

57% 17%

Dobra atmosfera w pracy 90% 46%

Swoboda w podejmowaniu decyzji 53% 14%

Praca w zespole 36% 36%

Praca indywidualna 15% 15%

Praca przy komputerze 19% 32%

Wymagająca kreatywności 33% 21%

Spokojny tryb pracy 25% 22%

Nowe wyzwania 26% 13%

Uczucie „adrenaliny” 7% 4%

Urozmaicony charakter wykonywanych obowiązków

58% 38%

Częsta zmiana stanowiska pracy 4% 0

Poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji 56% 14%

Rozwijanie osobistych zainteresowań 51% 19%

Nie wykraczająca poza 8-godzinny dzień pracy

32% 40%

Możliwość samorealizacji 42% 17%

Szacunek otoczenia 47% 19%

inne 3% 0

Źró

dło

: - bad

an

ia

Źró

dło

: - bad

an

ia

wła

sn

ew

łasn

e

12. Czy Pana/Pani zdaniem (można 12. Czy Pana/Pani zdaniem (można

zaznaczyć więcej niż jedna odpowiedź):zaznaczyć więcej niż jedna odpowiedź):

Powołanie

Predyspozycje

Wykształcenie

18%

86%

42%

Predyspozycje czy wykształcenie w zawodzie bibliotekarza

Źródło: badania własne

13. Co według Pana/Pani decyduje 13. Co według Pana/Pani decyduje

o atrakcyjności zawodu bibliotekarza?o atrakcyjności zawodu bibliotekarza? PozytywyPozytywy

„„duża aktywność”,duża aktywność”, „„kreatywność”,kreatywność”, „„brak możliwości popadania w rutynę”,brak możliwości popadania w rutynę”, „„urozmaicony charakter obowiązków”,urozmaicony charakter obowiązków”, „ „ dostęp do najnowszej literatury”, dostęp do najnowszej literatury”, „„możliwość pracy na uczelni”,możliwość pracy na uczelni”, „„możliwość siedmio/ośmiogodzinnego dnia możliwość siedmio/ośmiogodzinnego dnia

pracy”,pracy”, „„praca w zespole”,praca w zespole”, „„zawód dla intelektualisty”,zawód dla intelektualisty”, „„możliwość uzyskiwania satysfakcji z dobrze możliwość uzyskiwania satysfakcji z dobrze

wypełnionego obowiązku wobec czytelników – wypełnionego obowiązku wobec czytelników – osób, którym można służyć własna wiedzą i osób, którym można służyć własna wiedzą i ukierunkowywać ich w zakresie tych dziedzin, ukierunkowywać ich w zakresie tych dziedzin, które znajdują się w sferze ich potrzeb które znajdują się w sferze ich potrzeb i zainteresowań”,i zainteresowań”,

„„duże wyzwania, szczególnie w obecnej chwili, duże wyzwania, szczególnie w obecnej chwili, tak jak w innych zawodach, trzeba dużo się tak jak w innych zawodach, trzeba dużo się uczyć, czytać, a nie stać w miejscu i narzekać, uczyć, czytać, a nie stać w miejscu i narzekać, że mało się zarabia”,że mało się zarabia”,

„„wysokie wymagania, z możliwością wysokie wymagania, z możliwością samorealizacji i rozwoju, jest atrakcyjny samorealizacji i rozwoju, jest atrakcyjny intelektualnie i pozwala uzyskać satysfakcję intelektualnie i pozwala uzyskać satysfakcję zawodową osobom o różnych predyspozycjach”.zawodową osobom o różnych predyspozycjach”.

NegatywyNegatywy

„„tylko względne poczucie stabilizacji”,tylko względne poczucie stabilizacji”, „„w tej bibliotece nic, w innych bibliotekach w tej bibliotece nic, w innych bibliotekach

dobre zarobki”, dobre zarobki”, „„moim zdaniem nie jest to atrakcyjny moim zdaniem nie jest to atrakcyjny

zawód” zawód” „„nic, może jedynie nabywanie szerokiej nic, może jedynie nabywanie szerokiej

wiedzy ogólnej”,wiedzy ogólnej”, „„nasz zawód jest mało atrakcyjny dla nasz zawód jest mało atrakcyjny dla

innych, głównie z powodu zarobków i innych, głównie z powodu zarobków i ogólnej niewiedzy na temat tego, co ogólnej niewiedzy na temat tego, co rzeczywiście robi się w bibliotekach”,rzeczywiście robi się w bibliotekach”,

„„nic”,nic”, „„zawód bardzo mało atrakcyjny, zawód bardzo mało atrakcyjny,

wyśmiewany przez społeczeństwo”,wyśmiewany przez społeczeństwo”, „„jest on raczej atrakcyjny tylko dla osób, jest on raczej atrakcyjny tylko dla osób,

które wykonują ten zawód” (stereotypy).które wykonują ten zawód” (stereotypy).

14. Czy wiąże Pan/Pani przyszłość 14. Czy wiąże Pan/Pani przyszłość z pracą w bibliotece?z pracą w bibliotece?

Razem

Tak 81%

Nie 19%

Źródło: badania własne

Podsumowanie Podsumowanie

Bibliotekarze z bibliotek naukowych Opola Bibliotekarze z bibliotek naukowych Opola posiadają odpowiednie kwalifikacje, co nie posiadają odpowiednie kwalifikacje, co nie wyklucza dalszego kształcenia i podnoszenia wyklucza dalszego kształcenia i podnoszenia kompetencji zawodowych. kompetencji zawodowych.

Wśród nich znajduje się wielu entuzjastów tej Wśród nich znajduje się wielu entuzjastów tej profesji, ale nie brakuje też sceptyków. profesji, ale nie brakuje też sceptyków.

Każdy człowiek co jakiś czas powinien odpowiedzieć Każdy człowiek co jakiś czas powinien odpowiedzieć sobie na pytanie dokąd zmierza sobie na pytanie dokąd zmierza

i czy droga przez niego obrana jest słuszna. i czy droga przez niego obrana jest słuszna.

Bibliografia:Bibliografia:I. Wydawnictwa zwarteI. Wydawnictwa zwarte KISILOWSKA, M., KISILOWSKA, M., Już nie wiem jak mam do ciebie mówić… czyli komunikacja w biblioteceJuż nie wiem jak mam do ciebie mówić… czyli komunikacja w bibliotece . .

Warszawa 2001, s. 21.Warszawa 2001, s. 21.II. Artykuły w wydawnictwach zwartych i ciągłychII. Artykuły w wydawnictwach zwartych i ciągłych ANDRUSZKO, H., ANDRUSZKO, H., Hymn o perle, czyli zarządzanie talentami w biblioteceHymn o perle, czyli zarządzanie talentami w bibliotece . [W]: . [W]: Kultura organizacyjna Kultura organizacyjna

w bibliotecew bibliotece. Red. H. Brzezińska-Stec. Biblioteka Uniwersytecka w Białymstoku, Białystok 2008, . Red. H. Brzezińska-Stec. Biblioteka Uniwersytecka w Białymstoku, Białystok 2008, s. 166.s. 166.

JASKOWSKA, B., JASKOWSKA, B., Kultura organizacyjna służb informacyjnych w procesie wprowadzania zmianKultura organizacyjna służb informacyjnych w procesie wprowadzania zmian . . [W]: „[W]: „Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej”Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej” 2004, nr 2, s. 8. 2004, nr 2, s. 8.

KUBÓW, S., KUBÓW, S., Znaczenie poznawania osobowości pracowników dla sprawnego zarządzania kadrami Znaczenie poznawania osobowości pracowników dla sprawnego zarządzania kadrami bibliotekbibliotek. „. „Bibliotheca NostraBibliotheca Nostra” 2008, nr 2, s. 10.” 2008, nr 2, s. 10.

WOJCIECHOWSKI, J., WOJCIECHOWSKI, J., Bibliotekarstwo: zawód czy zatrudnienieBibliotekarstwo: zawód czy zatrudnienie. [W]: . [W]: Zawód bibliotekarza dziś i jutro.Zawód bibliotekarza dziś i jutro. Red. J. Nowicki. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2003, s. 31.Red. J. Nowicki. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2003, s. 31.

WOJSZNIS, G., WOJSZNIS, G., Transformacja zawodu bibliotekarza na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci (na Transformacja zawodu bibliotekarza na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci (na przykładzie Biblioteki Głównej Politechniki Szczecińskiej) i jego perspektywyprzykładzie Biblioteki Głównej Politechniki Szczecińskiej) i jego perspektywy . „. „BibliotekarzBibliotekarz” 2007, ” 2007, nr 7/8, s. 17.nr 7/8, s. 17.

III. Zasoby internetoweIII. Zasoby internetowe KUREK, B., Bibliotekarz idealny. W: KUREK, B., Bibliotekarz idealny. W: EBIBEBIB. [online]. 2006 nr 10. [dostęp: 2 lutego 2009]. Dostępny . [online]. 2006 nr 10. [dostęp: 2 lutego 2009]. Dostępny

w Internecie: w Internecie: http://http://www.ebib.infowww.ebib.info/2006/80//2006/80/a.php?kureka.php?kurek KONIECZKO, A., Bibliotekarz gwarantem sukcesu biblioteki. W: KONIECZKO, A., Bibliotekarz gwarantem sukcesu biblioteki. W: EBIBEBIB. [online]. 2006 nr 10. [dostęp: . [online]. 2006 nr 10. [dostęp:

2 lutego 2009]. Dostępny w Internecie: 2 lutego 2009]. Dostępny w Internecie: http://http://www.ebib.infowww.ebib.info/2006/80//2006/80/a.php?konieczkoa.php?konieczko WOJCIECHOWSKI, J., WOJCIECHOWSKI, J., Rozchwianie profesjonalnej świadomościRozchwianie profesjonalnej świadomości. W: . W: EBIBEBIB. [online]. 2007 nr 2. . [online]. 2007 nr 2.

[dostęp: 2 lutego 2009]. Dostępny w Internecie: [dostęp: 2 lutego 2009]. Dostępny w Internecie: http://http://www.ebib.infowww.ebib.info/2007/83//2007/83/a.php?wojciechowskia.php?wojciechowski