MS (Multipl Skleroz)

MS (Multipl Skleroz) Beyin ve omurilikte bir tür iltihabın izlendiği nörolojik hastalıktır.Kelime anlamı olarak da

Multipl: birden fazla, Skleroz : skar yani yara oluşumu olarak açıklanabilir.

Aynı anda veya farklı zamanlarda birkaç sinir dokusunda skarlaşma olması anlamında kullanılmıştır.

Kimler Hasta olur?

• Kadınlarda erkeklere oranla 2 kat fazla gözlenir.

• En sık gözlendiği yaşlar 20 ve 50yaştır.

• Belirtilerin hafif olması nedeni ile sinsi bir şekilde başlayabilir ve tanısı gecikebilir.

Görme Problemleri ilk belirti olabilir.

• Hastaların yarısından fazlasında göz siniri iltihabı (optik nevrit) gelişir,

• Genellikle tek gözde ve geçici,

Görme kaybı

Bulanık görme

Çift görme

Ağrı

Konuşma Problemleri

• Konuşurken peltekleşme, ağızdan salya akması gibi belirtiler olabilir.

Diğer Semptomlar

Tekrarlayan baş dönmeleri ve dengesizlik atakları

Vücudun bir yarısında veya her iki bacakta uyuşma veya güç kaybı

Yüzde şimşek çakar şekilde tekrarlayan ağrılar

Boyun hareketleri ile ortaya çıkan, boyundan vücuda doğru yayılan geçici elektriklenme hissi (Lhermitte belirtisi)

İdrar tutamama veya idrarı başlatamama

Neden olur ?

MS'de hastalığa neden olan, bağışıklık sistemi hücrelerinin, beyin veomurilikteki hücrelerin (nöronların) sinir kılıflarına saldırması vehasara uğratmasıdır.Sonuç olarak sinir hücreleri işlevlerini doğru şekilde yerinegetirememektedir.

Soğuk ülkelerde yaygın !

• Bazı araştırmacılar vitamin D (güneş vitamini)eksikliğinin de rol oynadığını düşünmektedirler.

TANI

Hastalığın tanısında kullanılanen önemli yöntem hastadanalınan belirtilerin öyküsü vemuayene

Beyin veya omurilik MR'ıdır. BOS (beyin omurilik sıvısının)

incelenmesi Tanının kesinleşmesi için MS'e

benzer belirtileri olanhastalıkların olmadığınıngösterilmesi gerekir.

Hastaların en az 2 atağınınolması veya tekrarlanan beyinve omurilik MR'larında plaksayısının arttığının gösterilmesigereklidir.

MS atağı ne demektir?

• Ataklar geçici nörolojikyakınmalara verilen isimdir.

• Ataklar en az bir gün süren,genellikle de üç ay içinde tamveya tama yakın düzelennörolojik yakınmalardanoluşmaktadır.

• MS genellikle tekrarlayanataklarla seyretmekle birlikte,ataklı olmayan tipleri debulunmaktadır.

"MS plağı" ne demektir?

MS hastalarının beyin veya omuriliklerinde "plak" ismi verilen, bu hastalığa özgün doku değişiklikleri vardır. Hasar görmüş, kılıfları soyulmuş ve bazen de kayba uğramış nöronların olduğu bölgelerdir. Plaklar beyin ve omuriliğin herhangi bir yerinde olabilmektedir. Plakların yerleşim yeri, MR'da sırasında verilen ilacı tutup tutmadıkları ve tutma miktarı hastalığın tanısında ve takibinde önemlidir.

MS ve Hava durumu • Araştırmacılar, yaz aylarında hastalığın aktifleştiğini

göstermişler.• Sıcaklık ve yüksek nem oranı belirtilerde geçici olarak

artışa neden olmaktadır. • Çok soğuk ısılarda ve ani değişikliklerde de belirtilerde

artış gözlenmektedir.

MS tamamen tedavi edilemez ! Ancak, hastalığın ilerlemesini durduran ya da yavaşlatan ilaçlar kullanılabilir. MS'de tedavi esas olarak 4 basamakta özetlenebilir:1. Atak tedavisi: Sadece ataklar sırasında kullanılan tedavilerdir. Ortaya çıkan atağın kısa sürmesi ve tam olarak düzelmesi için yüksek doz kortizonlar kullanılmaktadır.

2. Koruyucu tedavi: Bu ilaçlar atakların tekrarlamasını azaltıp, beyin MR'larında yeni plakların oluşmasını engellemektedir. Bu tedaviler sayesinde hastalar uzun yıllar ataksız kalabilmektedir.

3. Belirtileri giderici tedaviler: Hastalığın seyri üzerinde etkisi olmayan, yakınmalarına göre kullanılabilecek olan ilaçlar (ağrı kesiciler, kas gevşetici, epilepsi ilaçları gibi)

4. Fizyoterapi: MS hastalarında en az ilaç tedavisi kadar önemlidir. Hastalarda sık olarak izlenen güç kayıpları, dengesizlik, ellerde beceriksizlik ve kas sertlikleri (spastisite) etkin bir fizyoterapi ile önlenebilir.

MS ve gebelik

• MS hastalarının gebe kalmalarında bir sakınca yoktur.

• Çalışmalar, hastaların gebelik boyunca yüksek düzeyde salgılanan hormonlar ve proteinler nedeni immun sistemleri baskılandığı için bu dönemde atak geçirme ihitimalinin azaldığını göstermiştir.

• Ancak, gebelik süresince atak geçirme ihtimali özellikle gebelik öncesindeki 1 yılda atak geçiren ve gebelik öncesinde atakları kontrol altında olmayan hastalarda daha yüksektir.

• Atak tedavisinde kullanılan ilaçlar gebelik süresince alınamayacağından hastalarının doktorlarına danışarak gebe kalmalarında yarar vardır.

MS ve egzersiz • Kendinizi zorlamayacağınız orta düzeyde spor aktivitelerinde

bulunun• Doktorunuzun önerdiği, gevşeme teknikleriyle desteklenmiş

programları çalışın.• Gerilme hareketleriyle spastisiteyi ve aynı zamanda kas

kısalmalarını engelleyin. • Yüzme, su aerobiği ve yoga gibi hafif egzersizler yapın.