MTSK SINAV SORUMLUSU

YETİŞTİRME KURSUÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

◦ Ölçme ◦ Ölçek ◦ Ölçüt ◦ Değerlendirme ◦ Ölçme türleri◦ Ölçek türleri◦ Değerlendirme türleri◦ Bir ölçme aracında bulunması gereken özellikler◦ Geçerlik türleri◦ Güvenirlik türleri◦ Psikomotor alandaki davranışların sınıflandırılması

ve performans testleri

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME KURS İÇERİĞİ

Belli bir niteliğin gözlemlenerek gözlem sonuçlarının sayı yada sembollerle ifade edilmesidir.

Belli bir nesnenin veya nesnelerin belli bir özelliğe sahip olup olmadığının, sahipse sahip oluş derecesinin gözlenip gözlem sonuçlarının sembollerle ve özellikle sayı sembolleriyle ifade edilmesidir.

Ölçme betimleme işidir. Kararlara dayanak oluşturacak bilgiler elde

edilmesidir. Ölçme farktan doğmuştur. Niteliklerin nicelendirilmesi işidir.

ÖLÇME

Eşya, olay veya insanların ölçmeye konu olan niteliklerini Sayma, Gözleme Ölçme aracıyla karşılaştırma

Ölçme işlemi sonucunda ölçmeye konu olan niteliğin Sayı ile Derece ile Sıfatlarla gösterilmesi vardır.

ÖLÇME

Ölçülecek özelliğin tanınması ve tanımlanması

Ölçülecek özelliğin ortaya çıkarılmasını ve gözlenmesini sağlayacak işlemlerin belirlenmesi

Gözlem sonuçlarını derece yada miktar olarak niceleyecek işlemlerin bulunması.

ÖLÇME ÜÇ BASAMAKTA GERÇEKLEŞİR

Kemal’in gözleri kahverengidir. İbrahim’in boyu 1.82 olarak belirlenmiştir. Kapının beyaz olarak belirlenmesi. Aslı’nın güzel olarak nitelendirilmesi. Merve’nin sınıfın en başarılı kızı olarak

belirlenmesi. Belli bir derse karşı tutumunun hangi

düzeyde olduğunun belirlenmesi.

ÖLÇME İŞLEMİNE ÖRNEKLER

Hangi mesleki alanlara ilgisinin olduğunun belirlenmesi

Ne gibi kişilik özelliklerine sahip olduğunun belirlenmesi

Bir kişinin cinsiyetinin belirlenmesi Sıcaklığın kaç derece olduğunun

belirlenmesi Ağırlığın kaç kilogram olduğunun

belirlenmesi

ÖLÇME İŞLEMLERİNE ÖRNEKLER

GÖZLENEN NİTELİKKitabın sayfa sayısıCinsiyet Başarı sırasıOdanın sıcaklığıBoy uzunluğu

SAYI YADA SEMBOL170Kız – ErkekÜçüncü (3.)24 C165cm

ÖLÇME

Ölçmeye konu olan niteliklerden bazıları doğrudan ölçülebilir bir nitelik taşırken bazıları dolaylı yollarla ölçülebilecek niteliktedir. Ölçmeyi doğrudan ve dolaylı ölçme olarak iki türde ele almak mümkündür.

ÖLÇME TÜRLERİ

DOĞRUDAN (TEMEL) ÖLÇME: Ölçmeye konu olan

özelliğin kendisiyle aynı türden bir araçla ölçülmesidir.

Doğal birimleri vardır.

Özellik doğrudan gözlemlenir.

DOLAYLI ÖLÇME: Ölçülen özelliğin

doğrudan ölçülemeyerek kendisiyle ilişkili olduğu düşünülen başka özellikler aracılığıyla ölçülmesidir.

Kendi içinde göstergeyle ölçme ve türetilmiş ölçme olarak ikiye ayrılır.

ÖLÇME TÜRLERİ

Doğrudan ölçme yapıldığında ölçme sonuçlarına daha az hata karışır.

Uzunluk, ağırlık doğrudan ölçülebilmektedir.

Dolaylı ölçme yapıldığında ölçme sonuçlarına daha çok hata karışır.

Başarı, yetenek, kişilik, ilgi, tutum ancak dolaylı olarak ölçülebilmektedir.

DOĞRUDAN ÖLÇME VE DOLAYLI ÖLÇME

Kefeli terazi ile kütlenin ölçülmesi Yaylı kantar ile kütlenin ölçülmesi Sıcaklığın termometre ile ölçülmesi Uzunluğun metre ile ölçülmesi Sınıftaki öğrencilerin sayılması Bir cismin yoğunluğu(kütle/hacim)

ÖLÇME TÜRLERİNE ÖRNEKLER

Bir ölçme aracının en küçük parçasına birim denir.

Doğal birim ve tanımlanmış birim olarak ikiye ayrılır.

Birimin, Eşitlik-Genellik-Kullanışlık olmak üzere 3 özelliği vardır.

Ölçmede Birim

Doğal Sıfır (Mutlak): Gerçekte yokluğu ifade eden sıfırdır. Kg, metre… Örneğin 0 metre olan bir şey gerçekte yokluğu ifade eder ve gerçekten yoktur.

Tanımlanmış Sıfır (Bağıl, İzafi Sıfır): Gerçekte yokluğu ifade etmeyen, izafi olarak oluşturulmuş bir başlangıç noktasıdır. Sıcaklık, takvim… Örneğin sıcaklık 0 derece ise sıcaklık yoktur diyemeyiz, sıfır derece de olsa ortada hissedilen bir sıcaklık mevcuttur.

ÖLÇMEDE SIFIR

Ölçek, ölçme aracı anlamına geldiği gibi birim anlamına da gelir.

Ölçekler ölçme sonucunda elde ettiğimiz sayı ve sembollerin matematiksel özelliklerini gösterir.

Ölçek 1:Nesnelere sayılar vermede ve nesnelere verilen sayıların kullanılmasında uyulması gereken kurallar ve kısıtlamaları belirtir.

Ölçek 2: Belli bir başlangıç noktasından itibaren değişmez bir birimle bölmelenmiş araçtır.

ÖLÇEK

Ölçekler 4 ana türde olabilir: Sınıflama ölçekleri Sıralama ölçekleri Eşit aralıklı ölçekler Eşit oranlı ölçekler

ÖLÇEK TÜRLERİ

Ölçülecek değişkenin sadece kategorik değerler alabildiği durumlarda kullanılır.

Nesneleri, belli bir yönde benzeyip benzemediğine göre sınıflar.

Farklılık veya benzerlik çok kaba biçimde saptanır.

Gözlemin en basit biçimidir. Sayılar sadece sınıf, küme, tip veya kategori

bildirir.

1-SINIFLAMA (ADLANDIRMA) ÖLÇEĞİ

Simetriklik ve geçişlilik özelliği vardır. Hassasiyeti en düşük ölçme türüdür. Bu ölçekle sadece sayma işlemi ve saymaya

dayalı işlemler yapılabilir. Yani frekans bulunabilir. Yüzdelikler ve modül(en yüksek değer) bulunabilir.

Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi işlemler yapılamaz.

Cinsiyet Medeni durum İllerin telefon kodları Öğrencilerin okul numaraları Irk (ten rengi) Memleket

SINIFLAMA ÖLÇEĞİYLE YAPILAN ÖLÇME ÖRNEKLERİ

Nesneleri belli bir özelliğe sahip oluş miktarı bakımından sıraya koymakla elde edilir.

Özelliği en az sahip olandan en çok sahip olana yada en çok sahip olandan en az sahip olana doğru sıralar. Sonra her bir sıraya sayı verilir. Kısaca belli bir özelliğe, birbirlerine göre daha az yada daha çok sahip olma durumunu belirtir.

Farkı anlatır ancak farkın miktarını yansıtmaz.

2-SIRALAMA ÖLÇEĞİ

Geçişlilik ve asimetriklik özellikleri vardır. Başlangıç noktası ve sıralar sabit değildir. Dört işlem yapılamaz. Çünkü verilen

rakamların matematiksel anlamları yoktur. Azlık-çokluk veya büyüklük-küçüklük sırasını

verir. Ancak bunun miktarını vermez. Eşitlik ve farklılığın yanı sıra daha az veya

daha çoğu gösterir. Medyan(Ortanca) hesaplanabilir. Örnek, sınıfın en uzun 10 kişisi veya tersi..

Ölçülen özelliğin belli bir başlangıç noktasına göre belli bir özelliğe sahip oluş derecesi bakımından eşit aralıklarla sıralandığı ölçek türüdür.

Sıralar arasındaki fark eşittir. Ölçme işlemi sonucunda elde edilen sayısal

değerler bir miktarı gösterir. Ölçülen özelliğe sahip oluş düzeyi bakımından

karşılaştırma yapma imkanı tanır. Ölçekteki tüm birimler birbirine eşittir ve

başlangıç noktası olan sıfır noktası matematiksel anlamda sıfır değildir. İzafi sıfırdır.

3-EŞİT ARALIKLI ÖLÇEK

Toplama, çıkarma, aritmetik ortalama, standart sapma, korelasyon gibi bir takım istatistiksel işlemler yapılabilir.

Başlangıç noktası izafi sıfır olduğu için oransal işlemlere imkan vermez.

Eşit aralıklı ölçek türleri: Saat Takvim Termometre Standart testler.

İzafi sıfır yerine gerçek (doğal) sıfır noktası vardır.

Ölçek eşit aralıklarla bölmelenmiştir. Bu ölçekle elde edilen ölçme sonuçları

üzerinde her türlü matematiksel işlem yapılabilir.

Ölçülen özellik hakkında en duyarlı ölçme sonuçlarını verir.

En çok bilgi sağlayan ölçek türüdür.

4-EŞİT ORANLI ÖLÇEKLER

Uzunluk ölçüleri Ağırlık ölçüleri Elektrik ölçümleri Ses şiddeti Basınç birimleri

EŞİT ORANLI ÖLÇEK ÖRNEKLERİ

Elde edilen ölçümlerden bir anlam çıkarmak için söz konusu ölçümlerin bir ölçüt ile karşılaştırılması gerekir.

Ölçüt olmadan ölçme sonuçları hakkında bir yargıya varılamaz.

Ölçütün amaca uygun olması gerekmektedir.

Mutlak ölçüt ve bağıl ölçüt olarak ikiye ayrılmaktadır.

ÖLÇÜT

Mutlak ölçüt, değerlendirilecek grup dikkate alınmadan, önceden kesin olarak belirtilirse buna mutlak ölçüt denir. Süreç öncesinde belirlenir ve kıyas yoktur. Kesin ve önceden belirlenmiş bir eşik

değeridir. Konu kapsamı ya da hedef davranışlara

dayalı ölçmelerde mutlak ölçüt kullanılmaktadır.

1-MUTLAK ÖLÇÜT (KRİTER DAYANAKLI ÖLÇME)

Sınava girmeden önce öğrenci kaç puan alırsa başarılı olacağını bilir. Buradaki ölçüt mutlak ölçüttür.

Bir alanda yeterliliğin belirlenmesinden bahsediliyorsa buradaki ölçüt mutlak olmalıdır.

Sınavdan geçmek için 60 puan almak, Mezun olmak için diploma notunun 4

üzerinden 2 olması, Askere ağırlığı 150 kg nin altında olanların

alınması, Soruların %80 ‘ini doğru cevaplayanların

finale kalması, Dil tazminatı için yds den en az 50 alınması.

MUTLAK ÖLÇÜT ÖRNEKLERİ

Bağıl ölçütte ölçüt, ölçme sonuçlarından çıkarılır.

Ölçme işlemi yapılmadan ölçütün sınırı belirlenemez. Bu nedenle bağıl ölçüt ölçme işlemi yapıldıktan sonra belirlenmektedir.

Bireylerin performansları birbirini etkiler.

2-BAĞIL ÖLÇÜT (NORM DAYANAKLI ÖLÇME)

İlk %20′lik dilime girme, Çan eğrisi sistemi. Sınıf ortalaması ve üstünde puan alanlar, En yüksek notu alan ilk üç kişi, Bilgi yarışmasından en az puanı alma, Grup ortalamasının üzerinde performans

gösterme.

BAĞIL ÖLÇÜT ÖRNEKLERİ

Ölçme Hatası: Ölçülen özelliğin gerçek değeri ile, ölçme sonuçlarında elde edilen değer arasındaki farktır. Ör: Gerçek uzunluğu 94x52 cm. olan bir sehpanın uzun kenarı ölçüldüğünde 92 cm. bulunur ise, bu ölçümde 2 cm. ölçme hatası vardır.

Ölçmede Hata

Ölçmede hata ölçmeciden, ölçülen özellikten, ölçme aracı ya da yönteminden ölçme ortamından kaynaklanan hatalar

olarak karşımıza çıkmaktadır.

ÖLÇMEDE HATA KAYNAKLARI

Hatanın ölçmeyi yapan kişiden kaynaklanmasıdır. Nesnel davranamaması Dikkatsiz olması Önyargıları Eğitim düzeyi Ruh hali,stres Yaşı Sağlık durumu.

ÖLÇMECİDEN KAYNAKLANAN HATALAR

Ölçülen özelliğin tam olarak tanımının yapılmamış olmasıÖlçülecek özelliğin tümünün ölçülemeyişi gibi özellikler ölçmede hataya neden olabilir .

ÖLÇÜLEN ÖZELLİKTEN KAYNAKLANAN HATALAR

Ölçmek istediğimiz özelliği yanlış araç ya da yanlış yöntemle ölçmemiz sonucunda ortaya çıkan hatalardır. Psikomotor davranışların yazılı yoklamayla

ölçülmesi bu hata türüne örnektir.Kullanılan aracının basımından doğabilecek hatalar da ölçme hatalarına neden olabilir. Örneğin 100 cm değil de 98 cm olan bir metre ile yapılan ölçüm haliyle bize hatalı sonuçlar verecektir.

ÖLÇME ARACI VEYA YÖNTEMİNDEN KAYNAKLANAN HATALAR

Ölçme ortamındaki eksikliklerden ya da olumsuzluklardan ortaya çıkan hatalardır. Sıcak ortam Gürültü Işık vs.

ÖLÇME ORTAMINDAN KAYNAKLANAN HATALAR

Sabit hata Sistematik hata Tesadüfi hatalardır.

ÖLÇMEDE HATA TÜRLERİ

Ölçümden ölçüme değişmeyen hata türüdür. Her bir ölçüme için aynı yönde etkilidir. Her ölçümde hata miktarı aynıdır. Kaynağı bellidir. Ayıklanabilir bir hata türüdür. Bireysel ölçümleri ve ölçümlerin ortalamalarını

gerçekte olduğundan büyük yada küçük gösterebilir.

Ölçümlerin dağılım ölçülerini (standart sapmayı) değiştirici yönde etkiye sahip değildir.

SABİT HATA

Öğretmenin herkese 10 puan fazla vermesi. Kırık bir cetvelle bir kez yapılan ölçme. Baskülün her ağırlığı 1 kg fazla tartması. Soruların birine hiçbir öğrencinin cevap

verememesi. Süre yetersiz olduğundan 10. sorunun

cevaplanamaması

SABİT HATA ÖRNEKLERİ

Ölçülen büyüklüğe, ölçmeciye veya ölçme koşullarına bağlı olarak miktarı değişen hatalara sistematik hata denir. Hata belli bir kurala göre yapılmaktadır. Yönü ve miktarı tespit edilebilir. Hatanın kaynağı bellidir ve hata düzeltilebilir. Puanlayıcı yanlılıklarını yansıtan tüm hatalar

sistematiktir. Sabit hatadan ayrılan kısmı, her ölçmeye

hatanın karışmaması ya da karışıyorsa hata miktarının farklı olmasıdır.

SİSTEMATİK HATA

Yazısı güzel olanlara 10 puan fazla vermek Her öğrenciye puanlarının %10′u kadar fazla

puan vermek Kırık bir cetvelle aynı özellik üzerinde birden

çok defa ölçüm yapmak Kız öğrencilere 10 puan fazla vermek. 50 puanlığa 5, 60 puanlığa 10, 70 puanlığa

15 puan fazla vermek. Yazı güzelliğine, ifade gücüne, devamsızlığa

göre puan vermek.

SİSTEMATİK HATA ÖRNEKLERİ

Yönü çoğu zaman belli olmakla birlikte miktarı belli olmayan hata türüdür.

Tesadüfi hatada, hata kaynağı çoğunlukla belli değildir.

Hata ölçme sonuçlarına gelişigüzel karışır; düzeltilemez.

Bir ölçme sonucu, içindeki rastgele hataların azlığı oranında güvenilirdir.

TESADÜFİ (RASTGELE-RANDOM)HATA

Bir öğretmenin yazılı kağıtlarını okurken dikkatsiz davranması.

Tartının bir nesneyi 10 gr fazla, başka bir nesneyi 5 gr fazla ölçmesi.

Sınav günü öğrencinin hasta olması. Sıranın bozuk olması, güneş gelmesi, kopya

çekmesi, şans başarısı, doğru ölçüleni yanlış kaydetme, hatalı puan verme, öğrencinin kaydırma yapması vs.

TESADÜFİ HATA ÖRNEKLERİ

Bir testin güvenirliği daha çok tesadüfî hatalardan etkilenir.

Sabit hata ve sistemli hata öncelikle geçerliği düşürür.

Tesadüfi hata ise güvenirliği bozar. Aynı özellik ya da özelliklerle ilgili çok

sayıda ölçme yapılacak olursa rastgele hataların ortalaması sıfıra yaklaşır.

ÖLÇMEDE HATA

Değerlendirme, ölçme sonucu, ölçüt ve karardan oluşmaktadır.

Değerlendirme, ölçme sonuçlarının ölçütle karşılaştırılarak nitelik hakkında karar verilme sürecidir.

Buradaki ölçüt, ölçme sonuçlarının karşılaştırılarak yorumlanmasına dayanak sağlayan kurallardır.

Karar / Yargı: Ölçme sonuçları bir ölçütle karşılaştırıldıktan sonra bir yargıya varılmasıdır.

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme türleri Ölçüte göre Amaca göre değerlendirme

olarak 2 başlıkta incelenmektedir.

DEĞERLENDİRME TÜRLERİ

a) Mutlak Değerlendirme: Süreç içerisinde belirlenmiş ölçek mutlak ise, değerlendirme mutlak değerlendirme olur. Yani ölçme sonuçlarının mutlak bir ölçütle karşılaştırıldığı değerlendirme türüdür.

b) Bağıl Değerlendirme: Bağıl kriterlere göre yapılan değerlendirmedir. Diğer bir tanımla bağıl değerlendirme, ölçme sonuçlarının karşılaştırıldığı ölçütün, bağıl olduğu değerlendirme türüdür.

ÖLÇÜTE GÖRE DEĞERLENDİRME

a) Tanıma –Yerleştirme Amaçlı: Temel amaç, önkoşul eksikliklerinin

belirlenmesi ve giderilmesidir. Eğitim sürecinin başında, süreç öncesinde

hazırbulunuşlukların belirlenmesini hedefler. Genelde öğrencilerin bir okula, kursa vs.

seçilmesi için kullanılır. Her türlü seçme ve yerleştirme testi tanıma

yerleştirme değerlendirmesidir.

AMACA GÖRE DEĞERLENDİRME TÜRLERİ

b) Biçimlendirici Değerlendirme (Formative – Geliştirici) Öğrenme eksikliklerinin belirlenmesi amacıyla

yapılmaktadır. Eksikliklerin kaynağı belirlendikten sonra bu eksikliklerin giderilmesi ve öğrenmelerin tamamlanmasına çalışılır.

İzleme testleri, ünite testleri, formative testler, quizler vs.

Testler öğrencilere not vermek amacıyla kullanılmaz.

İki amacı vardır: Öğrencilerin öğrenme kesikliklerini belirlemek ve öğretimin gidişatını değerlendirmektir.

AMACA GÖRE DEĞERLENDİRME TÜRLERİ

c) Düzey Belirleyici Değerlendirme (Summative – Özetleyici) Öğrencinin öğrenme düzeyinin belirlenmesinde

kullanılır. Karar verilir. Geçti, kaldı, başarılı, başarısız… Finaller, erişi testleri (ön test ile son test

arasındaki fark) yer alır. Dersteki kritik davranışları ölçen sorulardan

oluşan başarı testleri kullanılır. Hedefe ne kadar ulaşıldığını göstermeye ve

ders başarısının belirlenmesine yardımcı olur.

AMACA GÖRE DEĞERLENDİRME TÜRLERİ

Güvenirlik

Geçerlik

Kullanışlık

ÖLÇME ARAÇLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

Bir ölçme aracı veya yönteminin, onunla ölçülmek istenen değişkeni ölçüp ölçmediği; ölçebiliyorsa, onu başka değişkenlerden ne derece arınık olarak ölçtüğüdür.

Bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği başka özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme derecesidir.

Ölçme aracının, geliştirilmiş bulunduğu konuda maksada hizmet etmesidir.

Ölçme aracı neyi ölçmek için hazırlanmışsa, bunun dışındaki özelliklerin ölçmeyi etkilememesidir.

İçerik ön plandadır. Örn. Bir biyoloji testi yüksek okuma gücü ve kelime bilgisi

gerektirecek şekilde hazırlanmışsa ve çocuğun bu kabiliyetleri düşükse, biyolojiyi iyi bilse bile zayıf alır. O öğrenci için o testin geçerliliği düşüktür.

A) GEÇERLİK

Testin geçerliği bir derece sorunudur. Tamamen geçerli ya da tamamen geçersiz olması söz konusu değildir. Az geçerli veya çok geçerli olabilir.

Güvenirlik geçerliğin önemli parçasıdır. Geçerli olabilmesi için test öncelikle güvenilir olmak zorundadır.

Kapsam geçerliliği Yordama geçerliliği Yapı geçerliliği Görünüş geçerliliği

GEÇERLİK TÜRLERİ

En önemli geçerlik türüdür. Bir bütün olarak testin ve testteki her bir

maddenin amaca ne derece hizmet ettiğidir. Soruların belirtke tablosunda belirtilen

dağılıma uyup uymadığı kontrol edilir.

KAPSAM GEÇERLİĞİ

Yordama bir tahmindir. Yordama; istatistiksel teknikler kullanarak ve

bilinenlerden yararlanılarak, bilinmeyen durumlar hakkında yapılan geleceğe yönelik tahminlerde bulunma işlemidir.

Bir testten alınan puanlara dayanarak, belli bir programda ya da işteki başarısını önceden kestirme işlemidir.

YORDAMA GEÇERLİĞİ

Ölçme aracı içerisinde yer alan maddelerin, diğer maddelerle bütünlük içerisinde olmasıdır.

Yapı geçerliği daha çok psikolojik ölçümlerle ilgili görülmüştür. (İlgi, kişilik, tutum vs.)

YAPI GEÇERLİĞİ

Testin ölçmek istediği özelliği ölçüyor görünmesidir.

Testin bütünü için gerekli olan bu görünüş geçerliği her bir soru içinde gereklidir.

Kapağında fizik testi yazan kitapçıktaki sorular fizik bilgisini ölçüyorsa görünüş geçerliği vardır denir.

GÖRÜNÜŞ GEÇERLİĞİ

● Güvenirlik: Geçerlik için güvenirlik şarttır. Ancak tek başına güvenirlik yeterli değildir.● Ölçme sisteminden kaynaklanan hatalar: Sabit hatalar ve sistematik hatalar geçerliği düşürür. ● İstenmeyen değişkenlerin ölçümlere karışması: Testin başka özellikleri ölçmesi geçerliği düşürür. ● Dersin kapsamı dışında sorular hazırlanması● Maddelerin zorluk derecesi (Sorular orta güçlükte olmalı)● Sorularla ilgili ipuçları vermek geçerliği düşürür.● Sınav planı (Belirtke tablosu)● Cevap şıklarının dizilişi (a a a a gibi aynı şıklar arka arkaya gelmemelidir.)

GEÇERLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Soru sayısının artması,Sabit ve sistematik hatalar geçerliliği düşürür.Maddelerin, ölçmek istenen değişkeni ölçmesi geçerliliği arttırır.Soruların, bilenle bilmeyeni ayırt etmesi geçerliliği attırır.Sınavın uygulanma koşulları (gürültülü, karanlık, soğuk ya da sıcak, verilen süre, soruların önceden edinilmesi) geçerliliği düşürür.

Ölçme aracının hatalardan arınıklık düzeyidir. Yani ölçme aracının, ölçme sonuçlarına hata karıştırmadan

ölçme yapabilmesidir. Belli bir özellik, bir ölçme aracı ile değişik

zamanlarda ölçüldüğü zaman aynı ya da hiç olmazsa yaklaşık olarak aynı ölçümleri vermelidir. Yani güvenilirlik, aracın ölçtüğü şeyi tutarlı bir biçimde ölçmesidir.

Ölçme sonucunda hata miktarı düştükçe güvenirlik artar. Güvenirlik ölçme aracının kararlılığı ve tutarlılığı ile ilgilidir.

Ölçmede objektiflik üç şekilde sağlanır; 1- Aynı özelliği birden fazla kişi ölçer ve elde edilen sonuçların ortalaması alınır. 2-Birey aynı özelliği birkaç kez ölçer ve ölçümlerinin ortalamasını alır. 3-Cevap anahtarı kullanarak puanlama yapar.

B) GÜVENİRLİK

1-Duyarlılık: Hatası az olan ölçmedir. Hata azaldıkça ölçme daha duyarlı (hassas) olur.Ör: 25 soruluk bir test; 10 soruluk bir testten daha duyarlı sonuçlar verir. Soru sayısı arttıkça duyarlık artar.Ör: Bir cetvelin en küçük birimi, cm. yerine mm. olursa; daha hassas bir ölçme yapılır.Duyarlık; birimlerin büyüklüğü ile ilgilidir. Birimleri küçük olan ölçme aracı, büyük olandan daha duyarlıdır.

Güvenilirliğin üç özelliği:

2-Tutarlılık: Aynı özelliğin farklı araçlarla ya da farklı kişiler tarafından ölçülmesi durumunda ölçme sonuçlarının benzer olmasına denir.Örnek: Bir masanın boyunun iki farklı metre ile ölçülmesi durumunda, iki ölçme sonucunun birbirine yakın olması, metrelerin birbirleriyle tutarlı ölçmeler yaptığını gösterir.Ayrıca, Madde puanlarının (cevapların), testin bütününden elde edilen puan ile korelasyonunun bir göstergesidir. Korelasyonun yüksek olması, maddelerin ölçülmek istenen özellik bakımından homojen (tutarlı) olduğunu gösterir. Düşük olması, maddelerin birbirleriyle ve bütünle tutarlı olmadığını, testin heterojen bir yapıda olduğunu gösterir

3-Kararlılık: Bir nitelik aynı araçla birden fazla ölçüldüğünde, birbirinden farklı olmayan sonuçlar çıkarsa, ölçme aracı kararlıdır.Örnek:Bir metre ile bir masanın uzunluğunu birden çok ölçtüğümüzde ölçme sonuçlarının birbirine yakın çıkması metrenin kararlı ölçmeler yaptığını gösterir.Soru: Eğitim ve psikolojideki ölçmelerde hata kaynakları; fiziksel ölçmelerdekinden daha fazla olmaktadır neden?

1.Testin uzun olması – soru sayısı: Soru sayısı ne kadar artarsa, güvenirlik o kadar yüksek olur. 2. Test sorularının ayırt edicilik gücü: Testin soruları bilen öğrencilerle bilmeyen öğrencileri ayırt etme gücü yükseldikçe güvenirlik artar.3. Testin anlaşılır olması: Soruların açık ve net olması4. Sınavın yapıldığı ortam: Isı, ışık, ses, havalandırma, güneş, gürültü gibi etkenler güvenirliği etkiler.

5. Zaman: Verilen zamanın ne az ne de çok olması gerekir. Yetecek şekilde verilmelidir.6. Şans başarısı: Ölçmeye karışan bir hatadır ve güvenirliği düşürür.7. Testin uygulama koşulları: Sınav ortamına ilişkin rahatsızlıklar (sıranın bozuk olması, ısı vs.), hızlı okuma ve anlama becerisinin düşük olması, hastalık ve yorgunluk, soru ve yönergeyi (açıklamalar) anlayamama.

8. Kopya çekme: Gerçek bilgiyi göstermez ve bilgi eksiklikleri belirlenemez.9. Test maddelerinin homojenliği: Aynı testle birden fazla özellik yerine, aynı özelliğin ölçülmesi daha verimlidir. 10. Testin güçlüğü: Sorular orta güçlükte olmalıdır. Çok kolay ya da çok zor olması güvenirliği düşürür. Öğrencilerin seviyesine uygun olmalı.

11. Puanlamada nesnellik: Puanlamanın nesnel olması güvenirliği arttırır.12. Öğrencilerin özellikleri: Kişilik özellikleri (heyecanlı vs.) sınava karşı tutum, uykusuzluk etkilidir.

GÜVENİRLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Güvenilirlik ve Geçerlilik arasındaki ilişki

Bir test eğer geçerliyse zaten güvenilirdir

Test istenen özelliği ölçüyorsa, hatalardan arınık ölçüyor demektir.

Güvenilir bir test geçerli olmayabilir

Güvenilirliği yüksek bir matematik testi, fen bilgisini ölçmek için geçerli değildir.

Testin güvenilirliği, geçerliliğini sınırlar

Güvenilirliği 0.90 olan bir test, 0.10 kadar tesadüfi hata barındırır. Bu hatadan dolayı geçerlilik sınırlı olur.

Güvenilirlik ve Geçerlilik bir derecedir, varlık ya da yokluk durumu değildir

Bir testin güvenilirliği ve geçerliliği yok/var yerine, düşüktür/yüksektir denir.

Güvenirlik katsayısı: Güvenirlik katsayısı 0 ile +1 arasında değişen değerler alır. +1’e yaklaştıkça güvenirlik artar, 0’a yaklaştıkça azalır. Güvenirlik katsayısı; Gerçek ölçümlerin sonucunun, gözlenen puanların (gerçek ölçüm ve hatadan oluşur) sonucuna oranıdır. Ancak biz gerçek ölçümleri bilemeyiz. Elimizde olan sadece gözlenen ölçümlerdir. Gerçek ölçümlerin bilinememesinden dolayı güvenirlik katsayısı dolaylı olarak hesaplanmaktadır.

Güvenirlik Belirleme Yöntemleri

a)Test – tekrar test yöntemi: Bu yöntemde bir test aynı gruba belli bir zaman aralığıyla iki kez uygulanır. Daha sonra bu iki uygulamadan alınan puanlar arasındaki korelasyon hesaplanır. Elde edilen katsayı testin güvenirlik katsayısıdır. (İstikrar katsayısı – Kararlılık katsayısı)

GÜVENİRLİK BELİRLEME YÖNTEMLERİ

b)Paralel testler yöntemi: Bu yöntemle yapılacak güvenirlik tahmininde birbirine eşdeğer iki testin geliştirilmiş olması gerekir. Paralel testlerin her ikisi de aynı gruba uygulanır ve öğrencilerin iki ayrı testten almış oldukları puanlar arasındaki korelasyon hesaplanır.Paralel iki testin eşdeğer olabilmesi için her iki test içindeki maddelerin sayısı, niteliği ve ölçtükleri davranışlar bakımından birbirine denk olmalıdır.

GÜVENİRLİK BELİRLEME YÖNTEMLERİ

c)Test yarılama yöntemi (İki yarıya bölme): Test güvenirliği belirlemede en çok kullanılan yöntemdir. Uygulanmış olan test iki eşdeğer yarıya bölünerek (1,3,5,7 ve 2,4,6,8. sorular gibi) öğrencilerin testtin iki yarısından aldıkları puanlar arasındaki korelasyon hesaplanır. Bu yöntem testin iç tutarlılık katsayısını verir. Bulunan güvenirlik katsayısı yarı testin güvenirliğini verir. Bu yöntem, testin bir kez uygulanmasına dayandığından kullanışlıdır.

Hesaplamada belirlenen güvenirlik katsayısı yüksek ise şu yorumlar yapılır;Testin yapı geçerliği yüksektir.Test grubu birbirinden iyi ayırmıştır. (Bilen – bilmeyen)Test maddeleri homojendir. (Maddeler homojendir ve aynı davranışı ölçmüştür)Puanlar tesadüfi hatadan arınıktır.Maddeler birbiriyle tutarlıdır.Madde iç tutarlıkları yüksektir.

GÜVENİRLİK KATSAYISI

Bir testin kullanışlılığı, onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olması demektir.

Kötü baskı, soruların okunaksız olması kullanışlılığı etkiler.

Her bireye ayrı ayrı hazırlandığı için bireysel testlerin kullanışlılığı düşüktür. (Stanfort – Binet testi gibi.)

3-) KULLANIŞLILIK