Mụclục - zung.zetamu.netzung.zetamu.net/Files/NguoiThichDem_8Ch.pdf · - Đừng lo, anh bạn người Baghdad của tôi, - Beremiz nói thầm, - tôi biếtchínhxácmìnhđanglàmgì.Hãyđưatôiconlạcđàcủaanhvàanh

Mc lc

1 Cuc gp g tnh c . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

2 Mt ngi bn ng tin cy . . . . . . . . . . . . . 3

3 Nhng ch lc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

4 Bi ton bnh m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

5 Ni bao nhiu l ? . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

6 Th thch ton hc . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

7 Bn s bn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

8 Thin ng th by . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

9 Trn nhng v sao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

10 Chim trong lng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

11 S o lng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

12 Lp lun vng quanh . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

13 Tnh bn khng bin gii . . . . . . . . . . . . . . . 72

14 Mt s tht vnh cu . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

15 V nhng vung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

16 Chin thut trong tr chi . . . . . . . . . . . . . . 95

17 Qu to v con kin . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

ii

18 Vin ngc trai nguy him . . . . . . . . . . . . . . . 113

19 La chn ca thy th . . . . . . . . . . . . . . . . 123

20 Sc mnh ca s mi . . . . . . . . . . . . . . . . 129

21 Nhng bn tho trn tng . . . . . . . . . . . . . . 138

22 Mt na v mt na . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

23 Mi th u c tng quan . . . . . . . . . . . . . . 150

24 -r-ka (Eureka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

25 Nhng cu hi bt u . . . . . . . . . . . . . . . . 164

26 Cu hi v Sch Thnh . . . . . . . . . . . . . . . . 169

27 Lch s trong s sng to . . . . . . . . . . . . . . . 173

28 Nim hy vng sai lm . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

29 Cu hi th nm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

30 Ba loi vt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

31 en v trng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

32 Bi ton chic cn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

33 Mt nhn mt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

34 Cuc sng v tnh yu . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

iii

Chng 1

Cuc gp g tnh c

Cuc gp g ca ti vi mt ngi l hnh k l trn con ng t

Samarra n Baghdad.

Nhn danh Thnh Allah nhn t!

Tn ti l Hanak Tade Maia. Mt ln, khi ti ang thnh thi ci lc

tr v Baghdad(1), sau mt chuyn i chi ti thnh ph Samarra ni

ting bn b sng Tigris, ti cht nhn thy mt ngi l hnh n mc gin

d ang ngi trn mt tng , c v nh ang ngh ngi cho mt sau

mt chng ng di.

Ti nh ct li cho x giao th t nhin anh ta ng dy v ni mt

cch chm ri:

- Mt triu bn trm hai mi ba nghn by trm bn mi lm!

Sau , anh ta nhanh chng ngi xung v chm trong im lng, hai tay

chng cm nh th ang mi m suy ngh mt iu g . Ti dng li t

xa v ngm nhn nh th anh ta l mt tng i lch s ca qu kh huy

(1)Th ca nc Iraq, cn c phin m ting Vit thnh Bt-a.

1

CHNG 1. CUC GP G TNH C

hong.

Mt lt sau, anh ta li ng dy v t tn ni tht to mt con s khc,

khng km phn honh trng:

- Hai triu ba trm hai mi mt nghn tm trm su mi su!

C nh th nhiu ln anh ta t nhin ng dy v tht ra mt con s

to ln c hng triu, ri li nhanh chng ngi xung trn tng bn l

ng.

Khng kim ch ni s t m, ti tin li gn anh ta v ct li cho.

Sau , ti hi anh ta v ngha ca nhng con s v cng to ln y.

- Hi ngi l mt, -Ngi thch m tr li, - ti khng trch anh v

s t m lm gin on nhng suy ngh v php tnh ca ti. V anh

hi ti mt cch rt t t v nh nhn, nn ti s p ng mun ca anh.

Nhng lm iu , trc ht ti xin k cho anh nghe mt cu chuyn

v cuc i ti!

V th l anh ta k cho ti nghe cu chuyn sau y.

2 cProf. Nguyen Tien Zung

Chng 2

Mt ngi bn ng tin cy

Ngi thch m Beremiz Samir k li cu chuyn v cuc i anh ta.

Lm th no m ti c bit v cc php tnh thn k ca anh ta, v v

sao chng ti tr thnh bn ng hnh.

Tn ti l Beremiz Samir. Ti sinh ra trong mt lng nh tn l Khi

x Persia(1), di bng kim t thp khng l trn nh ni Ararat. T khi

cn rt tr, ti i chn cu cho mt qu ng giu c n t Khamat.

Mi ngy, khi nh mt tri va ln, ti phi la mt n cu ln ra

bi c v a chng v chung trc khi m xung. V s lc mt cu

v hu qu l s b trng pht nghim khc, nn ti m n cu vi

ln trong mt ngy.

Ti dn dn tr nn m gii n mc thnh thong ch cn lt mt

qua l c th m chnh xc c n cu. Cha tha mn vi kh nng ca

mnh, ti chuyn sang luyn tp bng cch m s chim trong cc n chim

bay trn bu tri. V ti tr nn thnh tho trong ngh thut ny.

(1)Tn phin m l Ba-t, tn trc y ca nc Iran.

3

CHNG 2. MT NGI BN NG TIN CY

Sau my thng chm ch luyn tp, m c cc con kin v cc loi

cn trng khc, ti c th m chnh xc s ong trong mt by. Tuy

nhin, cc thnh tch tnh ton ny cha thm vo u so vi nhng g ti

t c sau ny. ng ch ho phng ca ti s hu nhiu n in ch l

rng ln trn mt vi c o xa xi. Khi c bit v kh nng ton hc

ca ti, ng giao cho ti qun l vic bn hoa qu, m tng chm

qu ch l. Ti lm cng vic trong sut gn mi nm qua. ng

ch tt bng ca ti rt hi lng vi li nhun t c, nn cho ti

ngh php bn thng. By gi, ti ang trn ng ti Baghdad thm

h hng v ngm nhn nhng n th xinh p v nhng ta lu i nguy

nga ca thnh ph ni ting ny. khng ph phm thi gian, sut chng

ng i ti luyn tp m s cy trong vng, s hoa ang ta hng,

v s chim ang bay trong cc n.

Sau , ch tay vo mt cy sung gi gn , anh ta tip tc: V d nh

ci cy ny, n c hai trm tm mi t nhnh. Ta bit rng mi nhnh

c trung bnh ba trm bn mi by chic l, t d d dng kt lun rng

ci cy ny c tng cng chn mi chn nghn, nm trm bn mi tm

chic l. Anh thy th no?

Tht tuyt vi ! Ti ku ln y kinh ngc.Tht kh tin l mt ngi

ch cn o mt qua m c th m c s nhnh trn cy hay s hoa

trong vn. Kh nng ny c th em n c mt kho bu cho bt c ai.

Anh tht s ngh vy sao? Beremiz ku ln, Ti cha bao gi ngh

rng vic m hng triu chic l hay mt n ong li c th kim ra tin.

C ai li thch th vi vic c bao nhiu nhnh trn mt ci cy hay c bao

nhiu con chim bay qua bu tri kia ch?

Ti ngh ng khm phc ca anh, ti gii thch, c th c s dng

theo hng vn cch khc nhau. mt th rng ln nh Constaninople(2),

(2)Tn c ca thnh ph Istanbul, Th Nh K.



hay ngay c Baghdad, anh c th tr nn v cng hu ch i vi chnh

quyn. Anh c th tnh dn s, qun i, v gia sc. i vi anh, vic tng

kt ti nguyn quc gia, hay gi tr ca v thu hoch, thu, hng ha v s

thnh vng ca chnh ph tht l d dng. Da vo cc mi quan h ca

ti Baghdad, ti m bo vi anh rng s khng kh khn g c th

tm c mt v tr xng ng phc v cho c vua Al-Mutasim, v cha

t v ng ch ca chng ti. Anh c th tr thnh ngi qun l ngn kh

hoc m nhim v tr th k cho hong gia.

Nu thc s l nh vy, th ti quyt ch ri, Ngi thch m tr

li, ti s i n Baghdad.

Ngay lp tc, anh ta tro ln, ngi sau lng ti trn con lc con

duy nht m chng ti c v chng ti tip tc hnh trnh ti thnh ph

Baghdad trng l. T cuc gp g tnh c , chng ti tr thnh nhng

ngi bn thn thit v nhng ngi ng hnh khng th tch ri.

Beremiz l mt ngi c tnh tnh vui v v thch ni chuyn. Tuy cn

rt tr, cha y 26 tui, nhng anh ta c tri ph cho mt tr thng

minh sc bn v kh nng ng kinh ngc trong mn khoa hc ca cc

con s. Anh ta c th bin nhng tnh hung bnh thng nht thnh mt

minh chng cho kh nng ton hc phi thng ca mnh. Anh ta cn bit

k nhng cu chuyn v giai thoi minh ha cho nhng g anh ta ni

vn c o v cun ht.

Thi thong, anh ta li im lng khng ni g trong sut vi gi lin v

chm m trong nhng tnh ton k v. Vo nhng lc , ti c gng ht

sc khng lm phin anh ta. Ti cho anh ta yn tnh khm ph trong

b c siu vit ca mnh nhng b n k th ca ton hc, ngnh khoa hc

m ngi rp ang chy ua pht trin v m rng.

Bn nhp, khng ph bin 5

Chng 3

Nhng ch lc

Mt tnh hung k l v vic ba anh em ngi -rp chia nhau ba mi

lm con lc . Lm cch no Beremiz Samir, Ngi thch m, thc

hin mt s phn chia m c v nh khng th thc hin c. Mt s phn

chia lm cho ba anh em nh n hi lng, thi ci nhau, v cng mang

li cho chng ti mt li nhun bt ng.

Chng ti ang i lin tc khng ngh sut vi gi lin th gp phi

mt tnh hung tht ng nh, khin cho ngi bn ng hnh Beremiz

ca ti s dng n ti nng i s ng kinh ngc ca anh ta. gn mt

qun tr c k, chng ti nhn thy ba ngi n ng ang ci nhau ny

la cnh mt n lc . Gia nhng ting ku go v nhc m ca cuc

ci v, chng ti nghe thy nhng ting ht gin d:

- Khng th nh vy!

- Th l n cp!

- Ti khng chp nhn c!

Beremiz thng thi lin hi l do v sao h ci nhau.

7

CHNG 3. NHNG CH LC

- Chng ti l ba anh em trong mt nh, - ngi anh c gii thch, -

chng ti c tha k ba mi lm con lc . Theo nguyn ca cha

ti, mt na s lc thuc v ti, mt phn ba thuc v em th Hamed,

v mt phn chn thuc v em t Harim. Tuy nhin, chng ti khng bit

cch no phn chia ng nh th c. Mi mt ngh c mt trong

s chng ti a ra th hai ngi cn li u phn i. Mi cch gii quyt

cho n by gi u khng c chp nhn. Mt na, mt phn ba hay

mt phn chn ca 35 u khng phi l s nguyn, vy th lm sao chng

ti c th chia c?

- Rt n gin, - Ngi thch m ni, - ti ha s phn chia mt cch

cng bng. Nhng hy cho php ti c thm vo trong s 35 con lc

c tha k con vt tuyt vi a chng ti n y ng lc thch

hp ny.

Ti lc ny th ti khng th yn c:

- Ti khng th cho php mt s in r nh th c. Lm sao chng

ta c th tip tc cuc hnh trnh m khng c lc c c ch?

- ng lo, anh bn ngi Baghdad ca ti, - Beremiz ni thm, - ti

bit chnh xc mnh ang lm g. Hy a ti con lc ca anh v anh

s thy kt qu.

Cm thy s t tin trong ging ni ca anh ta, ti khng mt cht do

d cho thm Jamal(1) xinh p ca mnh vo s lc ca ba anh em n.

- No cc anh, - anh ta ni, - ti s chia n lc mt cch chnh xc

v cng bng. Nh mi ngi u thy, hin ti chng ta c 36 con.

Quay v pha ngi anh c, Beremiz ni:

- L ra, anh c mt na ca 35, tc l 17.5. By gi, anh s nhn c

mt na ca 36, tc l 18 con lc . Anh khng c g phn nn v anh

(1)jamal l mt trong nhiu tn gi m ngi rp dng ch lc .


CHNG 3. NHNG CH LC

c li trong cch chia ny.

Quay v pha ngi anh hai, Beremiz tip tc:

- Cn anh, Hamed Namir, ng nh c mt phn ba ca 35, tc l 11

cng thm mt to. By gi, anh s nhn c mt phn ba ca 36, tc l

12 con lc . Anh khng th phn i, v anh cng c li.

Cui cng, anh ta ni vi ngi em t:

- Cn anh, Harim Namir tr tui, theo nh di chc th anh nhn c

mt phn chn ca 35. Tuy nhin, ti s a cho anh mt phn chn ca

36, tc l 4 con lc . Anh c th cm n ti v iu .

V anh ta kt lun vi ging y bnh thn v t tin:

- Cch chia k diu ny c li cho tt c cc anh em Namir: 18 con lc

thuc v ngi anh c, 12 con thuc v ngi anh hai, v 4 con thuc

v ngi em t. Tng cng l 18 + 12 + 4 = 34. Nh vy trong s 36 con,

ta cn d ra 2 con lc . Mt con, nh chng ta u bit, thuc v ngi

bn thnh Baghdad ca ti. Con cn li tt nhin thuc v ti, v ti

gip cc anh gii quyt vn phn chia quyn tha k phc tp ny, v

lm hi lng mi ngi.

- Hi ngi l, anh l ngi thng minh nht. - Ngi anh c ku ln. -

Chng ti tin tng v chp nhn cch gii quyt bnh ng v cng minh

ca anh.

Beremiz thng thi - Ngi thch m - c c mt trong nhng con

lc khe mnh nht n. Anh ta a cho ti dy cng ca Jamal v

ni: By gi, bn yu qu, anh c th tip tc cuc hnh trnh trn lng

con lc ca mnh, mt cch vui v v thoi mi. Cn ti, ti cng c

mt con cho ring mnh.

V nh th, chng ti tip tc cuc hnh trnh n thnh Baghdad.


Chng 4

Bi ton bnh m

V s gp g ca chng ti vi mt t trng giu c ang b i gn

cht. Li ngh ca ng ta i vi tm bnh m ca chng ti. Cch

gii y bt ng cho bi ton phn chia tm ng tin vng m chng ti

nhn c. Ba kiu phn chia ca Beremiz: n gin, chnh xc, v hon

ho. Li ngi ca ca mt v ph vng li lc dnh cho Ngi thch m.

Ba ngy sau, chng ti i n mt lng nh nt c tn l Sippar(1).

, chng ti gp mt ngi l hnh khn kh ang nm l bn ng,

qun o rch nt t ti v c v ang rt au n. Hon cnh ca anh ta

rt ti nghip. Chng ti lin tin n gip ngi n ng khn kh, v

mt lt sau anh ta k cho chng ti nghe cu chuyn bt hnh ca mnh.

Anh ta tn l Salem Nasair, l mt trong nhng thng gia giu c

nht Baghdad. My ngy trc, khi ang i v t thnh ph Bassora(2),

th on bun ca anh ta b mt ton cp sa mc ngi Persia tn cng

(1)Sippar l mt lng c ngoi thnh ph Baghdad(2)Bassora, hay cn vit l Basra, l mt thnh ph ln ca nc Iraq, nm cnh vnh

Persia.

10

CHNG 4. BI TON BNH M

trn ng el-Hillah(3). Hu ht mi ngi u b st hi. Ch c anh ta,

ngi th lnh, l may mn thot c nh n mnh di ng ct xung

quanh thi th ca nhng n l.

Sau khi k ht cho chng ti nghe cu chuyn v tai ha ca mnh, anh

ta cu xin chng ti vi ging run ry:

- Hi nhng ngi hi gio, cc anh c cn th g n khng? Ti gn

nh cht i ri.

- Ti vn cn ba bnh m y - ti lin tr li anh ta.

- Cn ti th c nm ! - Ngi thch m bn cnh ti khng nh.

- Tt ri, - ngi t trng lin p. - Cu xin cc anh hy chia s bnh

m cho ti. Ti s khng cc anh thit thi u. Ti ha s tr 8 ng

tin vng ngay khi n Baghdad.

Chng ti lin ng . n chp ti ngy hm sau, chng ti vo ti

thnh ph Baghdad ni ting, hn ngc ca phng ng.

Bng qua mt qung trng ng c, chng ti gp mt m rc xa

hoa, lng ly c dn u bi v ph vng(4) quyn lc Ibrahim Maluf

ang ci trn mt con tun m mu nu .

Nhn thy Salem Nasair trong nhm chng ti, ng ta lin cho on ca

mnh dng li v ct li vi ngi t trng:

- Anh bn ca ti, xy ra chuyn g th? Lm th no m cu li

n Baghdad trong b dng rch ri n th, li i cng hai ngi l mt

na ch?

Ngi t trng ti nghip k cho ng ta nghe nhng g xy ra trn

hnh trnh ca mnh, v khng ngt li ca ngi chng ti.

- Phi ngay lp tc n p cho hai ngi khch ny. - V ph vng

(3)el-Hillah l mt a danh gn Baghdad.(4)ting rp l Vizir, c th hiu nh l chc b trng gip vua cai qun.



ra lnh.

Ri ly t trong ti mnh ra tm ng tin vng, ng ta a chng cho

Salem Nasair v ni:

- Ti s a anh vo cung ngay by gi. c vua cn c bit v cc

hnh ng nhc nh ca bn cp, li tn cng cc on l hnh v

git chc nhng ngi bn ca chng ta trn t nc ny.

Salem Nasair giu c ni vi chng ti:

- n lc ti phi chia tay vi cc bn ri. Ti mun cm n s gip

ca cc anh mt ln na. Nh ha, ti xin n p s ho hip ca

cc anh.

Hng v pha Ngi thch m, anh ta ni:

- y l 5 ng tin vng dnh cho anh, v 5 bnh m.

Ri quay sang pha ti, anh ta ni tip:

- Cn anh, ngi Baghdad, y l 3 ng tin vng dnh cho anh, v 3

bnh m.

Trong s ngc nhin tt bc ca ti, Ngi thch m phn i mt

cch l php:

- Xin th li cho ti, hi t trng. Nhng mt s phn chia nh th,

mc d c v n gin, li khng ng v mt ton hc. Bi v ti gp 5

bnh m nn ti phi c 7 ng tin vng. Cn anh bn ti y, ngi

gp 3 bnh m, ch nn c chia 1 ng m thi.

- Nhn danh Thnh Muhammad! - V ph vng ku ln y thch th.

- Lm sao m g l mt kia li c th qu quyt mt s phn chia v l

nh th c nh?

Ngi thch m tin n ch v ph vng v ni nh sau :

- Tha ph vng, hy cho php ti gii thch cho ngi xem ti sao

ngh ca ti l chnh ng. Trong sut cuc hnh trnh, mi khi chng ti



b i, th ti ly ra mt bnh m v chia n lm ba phn cho mi

ngi cng n. Th nn nm bnh m ca ti c chia thnh mi lm

phn. ng khng, tha ngi? Cn ba bnh ca bn ti c chia thnh

chn phn. Nh vy tng cng c hai mi t phn. By gi, trong mi

lm phn ca ti, ti n ht tm, v r rng l ti cho i by phn. i vi

chn phn bnh ca bn ti, anh ta cng n ht tm phn, vy nn cho

i mt phn. By phn bnh ca ti v mt phn bnh ca bn ti chnh

l tm phn m t trng Salem Nasair n. Do , r rng l ti phi

c nhn by ng tin vng, cn bn ti ch c mt ng thi.

V ph vng v i ht li ngi khen Ngi thch m v ra lnh a

cho anh ta by ng tin vng v a ti mt ng.

- S phn chia ny, - Ngi thch m lin phn li, - by cho ti v

mt cho bn ti, nh ti chng minh l chnh xc v mt ton hc, tuy

nhin n li khng hon ho di con mt ca Cha!

Ri anh ta gom tt c tm ng tin vng li, chia u thnh hai phn,

a bn ng cho ti v gi li bn ng.

- Tht l mt con ngi c bit, - v ph vng ln ting. - Anh ta

khng chp nhn chia tm ng vng thnh nm v ba cho mi ngi. Sau

, anh ta chng t rng anh ta phi c nhn by ng tin vng v mt

cho bn anh ta. Th m cui cng anh ta li chia u thnh hai phn v

a mt na cho bn.

ng ta ho hng tip li:

- Mac Allah!(5) Chng trai tr ny khng nhng thng minh, lanh li

trong tnh ton m cn l mt ngi bn tt v ho hip. Ta nhn anh lm

th k ca ta ngay t by gi!

- Tha ph vng v i, - Ngi thch m ni, - ti m c rng

(5)Kiu ni ca ngi hi gio, c ngha l Cha ton nng.



ngi va din t trong 32 t v 143 ch ci, li ngi ca qu bu nht m

ti tng c nghe. V cm n ngi, ti xin x dng 64 t v 286 ch

ci, tc l ng gp i. Cu xin Thnh Allah mi mi ban phc v che

ch cho ngi!

K nng m ca anh bn Beremiz gii n mc c th m c c

s t v ch ci c s dng. Tt c chng ti u kinh ngc trc mt

thin ti nh vy.


Chng 5

Ni bao nhiu l ?

Chng ti n nh tr Con Ngng Vng. S t c ni trung bnh mi

pht. Beremiz gii quyt mt vn v s tin tr ca mt th kim hon.

Sau khi tm bit t trng Nasair v ph vng Maluf, chng ti i

n mt nh tr nh c tn l Con Ngng Vng, gn n th Suleiman.

, chng ti bn nhng con lc ca mnh cho mt ngi li lc

sng gn m ti quen bit.

Trn ng i, ti ni vi Beremiz:

- y, anh thy ri y, ti ng khi ni rng mt bc thy v tnh

ton nh anh s d dng tm c mt cng vic tt Baghdad. Ngay khi

anh va n, h ngh anh lm th k cho ph vng. By gi, anh

khng cn phi tr v ngi lng Khi bun b v y si na.

- D ti c th tr nn thnh cng v giu c y, - Ngi thch m

tr li, - ti vn mun mt ngy no tr v Persia, thm li qu hng

ti. Tht v n khi qun i t quc v nhng ngi bn thi th u sau

khi tm c hnh phc vng t ha.

15

CHNG 5. NI BAO NHIU L ?

Nm ly tay ti, anh ta ni thm:

- Chng ta i cng nhau ng tm ngy. Trong khong thi gian ,

gii thch v xem xt nhng iu th v th ti ni ng 414720 t.

V tm ngy tng ng vi 11520 pht, ta suy ra rng trong sut cuc

hnh trnh ti ni trung bnh 36 t trong mt pht, tc l 2160 t trong

mt gi. Nhng con s ny ch ra rng ti ni kh t, v thn trng

khng lm ph phm thi gian ca anh vo nhng iu v ngha. Mt

ngi kim li v qu im lng th tht kh chu, nhng nhng ngi ni

khng bit ngng li lm cho nhng ngi xung quanh h cm thy mt

mi v tc gin. V th, chng ta nn trnh nhng chuyn phim v b,

nhng cng khng nn ni qu kim li n mc bt lch s. Tip theo, ti

s k cho anh nghe mt cu chuyn rt k l.

Dng mt cht, Ngi thch m tip tc k mt cch chi tit:

- Teheran, x Persia, c mt nh bun gi v ba ngi con trai. Mt

ngy, ngi li bun gi tt c nhng ngi con ca ng ta li v ni: Ai

c th khng ni bt c mt li v ngha no trong sut mt ngy, ta s

thng cho ngi y hai mi ba ng tin vng.

Khi m xung, ba ngi con trai n trnh din trc ngi cha gi

ca h. Ngi u tin ni: Tha cha, hm nay con trnh tt c nhng

li v ngha. V vy, con hi vng rng mnh c th nhn c phn thng

m cha ha. Phn thng, nh cha ni, l hai mi ba ng tin

vng.

Ngi con th hai tin li gn ngi cha gi, hn tay ng ta, v khng

ni g khc ngoi: Chc cha mt bui ti tt lnh.

Ngi con t khng h ni ly mt t no c. Anh ta tin li gn ngi

cha v xe tay ra nhn phn thng. Nh bun, sau khi quan st hnh

vi ca ba ngi con, lin ni: Anh c, khi trc mt ta, khin ta th

vi qu nhiu li v ngha, cn em t th t ra qu h tin li ni. V



th, phn thng s c trao cho con trai th, ngi t ra thn trng

khng di dng, v n gin khng i hi.

Sau khi k xong cu chuyn, Beremiz hi ti:

- Anh c ngh rng ngi n ng gi phn x cng bng vi ba

ngi con ca ng ta khng?

Ti khng tr li. Ti t thy tt nht l mnh khng nn tranh ci v

hai mi ba ng tin vng vi mt anh chng ng kinh ngc nh Beremiz,

ngi lun quy tt c mi th v nhng con s, tnh s trung bnh, v gii

cc bi ton.

Mt lt sau, chng ti ti qun tr Con Ngng Vng. ng Salim,

ngi ch qun tr , tng lm vic cho cha ti. Khi thy ti, ng

y lin ci to v ht ln:

- Thnh Allah ph h cho cu, anh bn tr ca ti! Ti lun sn sng

phc v cu, by gi v mi mi!

Ti ni vi ng y rng ti cn mt phng tr cho ti v cho ngi bn

Beremiz Samir ca ti, l nh ton hc v th k ca ph vng Maluf.

- Anh chng ny l mt nh ton hc?, - ng gi Salim hi. - Th th

anh ta n rt ng lc gip ti thot khi mt vn kh khn. Ti

va ci nhau vi mt ngi th kim hon. Chng ti tranh lun mt

thi gian di, m vn cha tm ra cch gii quyt.

Nghe tin mt nh ton hc ln va n qun tr, mt vi ngi t m

n tp trung xung quanh chng ti. Ngi th kim hon cng c gi

n, v anh ta t ra rt quan tm n li gii cho vn ca h.

- Th nguyn nhn ca v ci c l g vy? - Beremiz hi.

- Ngi ny, - Salim ch tay v pha ngi th kim hon v ni, - i

t Syria n Baghdad bn qu. Anh ta ha s tr cho ti 20 i-na

tin thu tr nu anh ta thu c 100 i-na sau khi bn ht ch qu, v



35 i-na nu anh ta c th thu c 200 i-na. Sau vi ngy i t ni ny

n ni khc, anh ta bn c ht s qu v thu v 140 i-na. Vy

theo tha thun ca chng ti th anh ta phi tr cho ti bao nhiu tin?

- Ti phi tr hai mi t i-na ri! - Ngi n t Syria tr li. - Nu

vi gi bn qu l 200 i-na ti phi tr ng 35 i-na, th c th suy ra

rng c vi mi 20 i-na thu c t qu, tc l 1 phn 10 ca s tin

kia, th ti phi tr ng 3, 5 i-na. Nhng nh chng ta bit, ti ch thu

c 140 i-na, v 140 th bng 7 ln 20, nu nh ti tnh ng. V vy,

vi gi s l c mi 20 i-na thu c, ti phi tr ng 3,5 i-na, th khi

ti bn c 140 i-na, ti s phi tr ng mt khon bng 7 ln 3,5 i-na,

tc l 24,5 i-na.

T L TH KIM HON NGH

200 : 35 = 140 : x

x = (35 140)/200 = 24.5

- Anh sai ri, - Salim ni y gin d. - Theo tnh ton ca ti l 28

i-na. Nghe ny! Nu vi gi bn l 100 ti phi nhn c 20, th vi gi

bn l 140 ti phi nhn c 28. ti ch cho anh xem.

V Salim gi gii thch nh sau:

- Nu nh vi 100 i-na ti nhn c 20, th c vi mi 10 i-na tin

bn qu, tc l 1 phn 10 ca 100, ti s nhn c 1 phn 10 ca 20,

tc l 2 i-na. Bao nhiu ln 10 th bng 140? Mi bn ln. Nh vy, vi

gi bn qu l 140, th ti phi nhn c 14 ln 2, tc l 28 i-na, nh

ti ni.

T L SALIM NGH

100 : 20 = 140 : x



x = (20 140) : 100 = 28

Sau khi gii thch, ng Salim qu quyt mnh m:

- Ti phi nhn c 28 i-na! l con s chnh xc!

- Xin cc ng hy bnh tnh! - Ngi thch m chen vo. - Chng ta

nn gii quyt vn ny mt cch nh nhng v lch s. S vi vng s

dn ti tc gin v nhm ln. Cc phng n m cc ng a ra u sai.

V ti s ch ra iu .

- Theo nh tha thun gia hai ngi th ng, - anh ta ni vi ngi

n ng n t Syria, - phi tr 20 i-na tin thu phng nu ng bn

qu vi gi 100 i-na, v 35 i-na nu ng bn vi gi 200 i-na. Nh vy,

chng ta s c :

Gi bn Tin thu tr

200 35

100 20

Chnh lch 100 15

- Cc ng c th thy rng, s chnh lch 100 i-na trong gi bn s

tng ng vi s chnh lch 15 i-na trong gi thu phng. R ri ch?

- R nh sa ca lc ,- hai ngi kia ng .

- Th by gi, - nh ton hc tip tc, - gi thu phng s tng ln bao

nhiu nu nh gi bn qu ch tng thm 40? Gi s nh s chnh lch

l 20, tc l 1 phn 5 ca 100, gi phng s tng ln 3 i-na, v 3 bng

1 phn 5 ca 15. Vi 40 i-na chnh lch trong gi bn, tc l 2 ln 20,

gi phng s tng ln 6 i-na. V vy, sau khi bn s qu vi gi 140

i-na, gi phng s l 26 i-na.



T L BEREMIZ NGH

100 : 15 = 40 : x

x = (15 40)/100 = 6

- Hi cc ngi bn! Nhng con s c v nh rt n gin, nhng li

c th lm hoa mt c nhng ngi khn ngoan nht. Ngay c nhng php

chia, m i vi chng ta c v hon ton chnh xc, vn c lc b sai st.

S kh xc nh ca cc php tnh to nn uy tn khng chi ci c ca

Ton hc. Theo nh tha thun, ng ny phi tr 26 i-na, ch khng phi

l 24,5 i-na nh ng ngh lc u. Cch gii cui cng ny cha mt s

chnh lch nh nhng khng nn xem nh n, v v tm c ca n th ti

khng th m t c ch bng cc con s.(1)

- Anh bn tr ni rt ng, - ngi th kim hon ng . - Ti nhn ra

mnh tnh sai.

V, khng mt cht lng l, ng ta ly t trong ti ra 26 i-na a

cho Salim. Thm vo , ng ta tng cho Beremiz thng thi mt chic

nhn vng nm qu mu en t lng bit n. Mi ngi trong qun

tr u ngng m s thng thi ca Ngi thch m.

(1)Vn y khng ch l p s cui cng m l phng php gii. Phng php

m Beremiz a ra gi l phng php ni suy gia cc biu thc.


Chng 6

Th thch ton hc

Chuyn xy ra trong chuyn ving thm nh ph vng Maluf ca chng

ti. Cuc gp g vi nh th Iezid, ngi khng tin vo nhng iu k diu

ca tnh ton. Ngi thch m dng mt cch c bit m s lc

trong mt n ln. Tui ca ngi v cha ci v ci tai ca con lc .

Beremiz tit l tnh bn bnh phng v cu chuyn v c vua Salomon.

Sau ln cu nguyn th hai(1), chng ti ri khi nh tr v nhanh

chng n nh ph vng Ibrahim Maluf. Va bc chn vo ngi nh, ti

thc s chong ngp. Mt n l da en eo vng tay bng vng dn

chng ti bng qua mt chic cng st nng v dc theo mt hnh lang

hp n mt khu vn tuyt p bn trong cung in. Trang tr ca khu

vn rt tinh t vi hai hng cy cam ph bng.

C rt nhiu cnh ca dn n khu vn. Ti rng chc phi c mt

vi cnh ca i ti hu cung. Thp thong xa xa c hai n l ang hi

(1)Nhng ngi theo o hi mi ngy cu nguyn 5 ln, ln th hai l vo qung bui

tra.

21

CHNG 6. TH THCH TON HC

nhng bng hoa trong mt rng hoa lng ly v cht bin mt sau nhng

cy ct. T khu vn trang nh, qua mt cnh ca nh xuyn qua mt bc

tng cao ln, chng ti i ti trung tm khu nh. Cnh tng tht trng

l. ngay gia l ba i phun nc ang ta ra ba dng nc lp lnh nh

mt tri.

Ngi n l eo vng tay bng vng tip tc dn chng ti vo tn su

trong cung in. Sau khi i qua nhiu cn phng trang hong lng ly, treo

y nhng bc thm c vin bc, cui cng chng ti cng n c

ch ca ngi ph vng. ng ta ang ta u trn mt ci m ln v tr

chuyn vi hai ngi bn.

Mt trong s hai ngi chnh l t trng Salem Nasair, bn ng

hnh ca chng ti khi bng qua sa mc. Ngi cn li c dng ngi nh

nhn, khun mt trn phc hu v c b ru ng hoa rm. ng ta n

vn tm tt, v eo mt chic huy chng hnh ch nht mt na bng

vng lp lnh, na cn li hi ti ging nh l bng ng.

Ph vng Maluf cho n chng ti bng nhng li chc phc ri sau

quay sang ngi n ng eo huy chng, va ci va ni:

- Gii thiu vi nh th yu mn ca ti, y l ngi c kh nng tnh

ton tuyt vi ca chng ta. Cn i cng anh ta, chng trai tr y, l mt

c dn thnh Baghdad m anh ta tnh c gp g theo s sp t ca

Thnh Allah.

Chng ti cng nhau gi li cho trn trng n v t trng quyn

qu. Sau chng ti c bit rng ngi i cng ng ta chnh l nh

th ni ting Iezid Abdul-Hamid, bn thn ca c vua Al-Mutasim. Cn

chic huy chng k b m ng ta eo trn ngi chnh l phn thng ca

c vua sau khi vit c mt bi th c ba mi nghn hai trm cu m

khng h dng n cc ch Kaf, Lam, v Ayn(2).

(2)y l tn gi ca ba ch ci trong bng ch ci rp, ng vi cc m thanh m



- Maluf thn mn, ti ly lm kh tin v ti nng k khi ca nh ton

hc ngi Persia y. - Nh th cht ci v ni. - Khi cc con s c kt

hp li vi nhau, th xut hin nhng mo mc tnh ton v nhng s t

nh v i s. C mt ln, mt nh thng thi xut hin trc mt nh vua

El-Harit, con trai ca Modad, v tuyn b rng anh ta c th c c s

phn con ngi t nhng ht ct. Nh vua lin hi anh ta: Anh c lm

cc php tnh khng? V trc khi anh ta kp trn tnh sau s ngc nhin,

nh vua tip li: Nu anh khng lm cc php tnh, th nhng iu anh

phn chng c gi tr g. Cn nu anh nhn c kt qu bng cc php

tnh ton, th ta cng nghi ng chng. Ngi n c cu ngn ng

sau: Hy nghi ng cc php tnh by ln v cc nh ton hc(3) mt trm

ln.

- chm dt s nghi ng, - ngi ph vng ngh, - chng ta c th

a ra cho v khch ca chng ta mt th thch quyt nh.

Dt li, ngi ph vng lin t tn vn mnh ra khi m v nh

nhng cm tay Beremiz dn ra ban cng. ng ta m cnh ca dn n mt

khong sn m chng ti thy ton l lc c chm sc cn thn.

Ti nhn ra c hai ba con lc trng gc Mng C, v mt s con loi

carehs da sng.

- y l mt b su tp lc qu gi m ta mi mua hm qua. - Ph

vng ni. - Ta mun tng chng cho cha ca ngi v cha ci ca mnh.

Ta bit chnh xc l c bao nhiu con. Anh c th ni xem c bao nhiu

con c khng?

cuc th thch thm phn th v, ph vng th thm vo tai

nhng ngi xung quanh s lng lc . Ti tht s chong vng bi c

ngi rp pht m c nhng ngi phng Ty rt kh pht m v khng c trong

bng ch ci La tinh.(3)Danh t nh ton hc trong cc ngn ng c cn c ngha l thy bi, nh chim

tinh. y m ch c nhiu thy bi bp bm.



rt nhiu lc , rt d nhm ln. Nu anh bn Beremiz ca ti m khng

tnh ng th chuyn i ny qu tht l ung cng.

Th m ch sau khi o mt qua n lc ng c y, Beremiz lin

ni:

- Tha ph vng, theo tnh ton ca ti th c ng 257 con lc

y.

- Chnh xc tuyt i, - ngi ph vng xc nhn, - tng s lc ng

l 257!

- Lm th no m anh m c nhanh chng v chnh xc nh vy? -

Nh th ct li hi y t m.

- Rt n gin, - Beremiz gii thch. - m s lc theo tng con mt

th vi ti l mt vic qu d dng v nhm chn. cho vn tr nn

th v hn, ti lm theo cch nh sau: trc tin l m s chn, ri

sau th m tai. Tng cng ti m c 1541. Ti cng thm mt vo

v chia cho su th ra c kt qu l 257.

- Tri t thnh thn i! - Ngi ph vng ku ln thn phc. - Tht

ng kinh ngc! Ai c th tng tng ni rng anh ta li mun m s

chn v s tai ch ct cho bi ton tr nn th v hn.

- Tha ngi ph vng, - Beremiz lin ni, - ti cn phi ni rng, vic

tnh ton nh th c th gp kh khn bi s khng tp trung hoc nhng

thiu st trong k nng m. C mt ln, khi cn Khoi, ti ang trng

n cu th mt n bm bay ngang qua. C ngi cng lm trng thy

hi ti rng liu ti c th m c chng. Ti lin tr li: Tm trm su

mi su. Anh ta y ng vc hi li ti Tm trm su mi su?, v

ngh rng con s qu l ln. Th l ti nhn ra rng ti m s cnh

ch khng phi l s bm. Ti chia li cho hai v ra c kt qu chnh

xc cui cng.



Lc ny, ngi ph vng ci tht ln v ngn vang bn tai ti nh

mt khc nhc m i.

- Duy c mt iu lm ti bi ri, - nh th trm t ni. - Ti hiu rng

chia cho su gm bn chn v hai tai l ra c kt qu ng. Nhng ti

khng hiu ti sao anh ta li thm mt vo con s 1541 m c ri mi

lm php chia.

- Rt n gin, - Beremiz tr li. - Khi m s tai th ti thy rng c

mt con lc b d tt nh l thiu i mt ci tai, v vy lm trn ti

phi cng thm vo.

Sau , hng v pha ph vng, anh ta hi:

- Tha ph vng, khng bit ti c v php khng khi hi v cha

ci ca ngi nm nay bao nhiu tui?

- Khng sao u, - ph vng mm ci p li. - Astir nm nay mi

su tui!

V ng ta tip li trong nghi hoc:

- Nhng, nh s hc i, ta khng thy c lin h no gia tui ca nng

vi li s lc c. Ta nh dng tng chng cho cha v tng lai ca ta!

- Ti c mt gi nho nh dnh cho ngi, - Beremiz tr li. - Nu nh

ngi loi i con lc b khuyt tt th cn li 256 con. M 256 l bnh

phng ca 16, tc l 16 ln 16. Qu tng dnh cho ngi cha ca nng

Astir dim l khi s c s hon ho ca ton hc, s lc chnh bng

bnh phng ca s tui ca v hn th yu du ca ngi. S 256 cn l

ly tha ca s 2, mt con s rt c ngha i vi ngi c xa, trong

khi 257 li l mt s nguyn t. Mt s chnh phng nh vy l im lnh

cho nhng i tnh nhn. C mt truyn thuyt rt th v v cc s chnh

phng. Khng bit ngi c thch nghe khng?

- Rt sn lng, - ph vng p li. - Mt cu chuyn hay th ta lun



ho hc c nghe.

y hoan h, Ngi thch m kh nghing u v bt u cu chuyn,

y l mt cu chuyn v c vua Salomon, con ngi nhn i v uyn

bc. Ngi tng cho ngi yu xinh p ca mnh, nng Belkis, n hong

x Sheba, mt chic hp cha 529 vin ngc trai. Ti sao li l 529? Bi v

529 l bnh phng ca 23, 23 nhn vi 23 bng 529, m 23 chnh l tui

ca n hong. i vi Astir tr trung th tt nhin 256 c ngha hn l

529 ri.

Mi ngi nhn v pha Beremiz y thch th. Yn lng mt lc, anh

ta tip li, Tng cc ch s ca 256 bng 13. Bnh phng ca 13 bng

169. Tng cc ch s ca 169 bng 16. Ta thy rng hai s 13 v 16 c

mi quan h tht k l m ta c th gi l tnh bn bnh phng. Nu nh

nhng con s m bit ni th chng ta c th nghe c chng ni vi nhau

nh sau: Mi su ni vi Mi ba: Ti mun tng bn s knh trng dnh

cho tnh bn ca chng ta. Bnh phng ca ti bng 256 m tng cc ch

s ca n l 13. Ti ngh rng ti va c mt gii thch tha ng cho gi

con s 256 ca mnh, r rng l n c nhiu ngha hn l con s 257.

- kin ca anh tht l tuyt diu, - ph vng lin ni. - Ti s lm

theo cho d c th b ch l n cp tng ca Salomon v i.

V quay sang pha nh th, ng ta ni:

- Ti nhn ra rng s thng minh ca nh s hc ny khng km g so

vi ti nng ca anh trong vic tm ra nhng iu tng t v sng to ra

nhng cu chuyn. Ti khng lm khi mi anh ta lm th k cho mnh.

- Tha ng ch ng knh, - Beremiz ni, - ti rt xin li khi phi ni

rng, ti ch c th chp thun ngh ca ngi nu nh cng c ch cho

anh bn Hanak Tade Maia ca ti y, ngi m by gi vn cha c cng

vic hay ca ci g c.

Ti v cng ngc nhin v cm kch trc s ho hip ca Ngi thch



m. Anh ta mang n cho ti c hi nhn c s ch che qu bu

ca v ph vng quyn lc.

- Yu cu ca anh rt hp l, - ph vng p. - Anh bn ca anh c

th lm cng vic sao chp giy t s sch vi mt mc lng thch hp.

Ti hn hoan chp nhn v by t s cm n ca mnh vi ngi ph

vng v vi Thnh Allah.


Chng 7

Bn s bn

Chuyn i thm ch ca chng ti. Beremiz v chic khn xp mu xanh

da tri. S k diu ca bn s bn. Bi ton nm mi i-na. Beremiz gii

quyt vn v nhn c mn qu xinh p.

Vi hm sau, sau khi kt thc ngy lm vic cung in ca ph vng,

chng ti i chi quanh khu ch ln v cng vin Baghdad. Bui chiu

hm , thnh ph nhn nho mt cch khc thng bi v c mt on

cc li bun giu c t Damascus va n vi gi trc. S xut hin ca

cc on li bun lun l mt s kin ln. y l c hi him c bit

c nhng nc khc ang sn xut g v giao lu vi nhng thng gia

nc ngoi. Thnh ph tr nn si ng khc thng. i vo ch tht

khng d dng v cc kho cha y hng v thm ch c ng i cng trn

ngp nhng bao ti v thng hng ca nhng nh bun mi n. Nhng

ngi nc ngoi n t Damascus i nhng chic khn xp ln sc s v

eo v kh tht lng. H i do quanh khu ch, nhn chm chm mt

cch k l vo cc quy hng. Mi hng trm, mi ca cc thng g v

nhng loi gia v ha quyn vo nhau to nn mt th mi r rt. C vi

28

CHNG 7. BN S BN

ngi bn rau ci ln v vng ra nhng li nhc m ln nhau.

Mt chng trai tr n t Mosul ang chi n ghi-ta. Anh ta ngi trn

my ci bao ti v ht ln mt giai iu trm bun.

Cn iu g

Khin cuc sng u t

Khi con ngi

Sng gin d, chn thnh

Nh nhng g vn c

V cu th khp li.

Nhng thng nhn, bng tr tng tng phong ph ca ngi rp,

ang rao bn hng ha ca h bng nhng li qung co c cnh y m

hoc:

i, ming vi ny! Hy nhn n! N xng ng vi mt qu tc.

Nhng ngi bn ca ti! y l loi nc hoa k diu, c th khi li

tnh yu nng thm ca v bn.

Nhn ny, cc qu ngi, i giy v chic o di tuyt p ny tht l

hon m. Chng l dnh cho cc thin thn!

Beremiz b thu ht bi mt chic khn xp mu xanh da tri ti sng

thanh lch c mt ngi g lng n t Syria rao bn vi gi 4 i-na.

Quy hng ca nh bun ny cng kh k l, mi th y - khn xp,

hp, dao gm, vng tay, v rt nhiu th khc na - u c gi 4 i-na. C

mt bin hiu ghi r

BN S BN

Nhn thy Beremiz mun mua chic khn xp, ti lin ni:

- Tht l mt s lng ph in r. Chng ta ch mi c mt t tin, m

chng ta cn cha tr tin tr na.


CHNG 7. BN S BN

- Khng phi chic khn xp lm ti thch th, -Beremiz tr li. - Anh

c thy l ca hng ny c tn l Bn s bn khng? Tht l mt s trng

hp k l.

- Mt s trng hp? Ti sao?

- Tn ca n lm ti nh n mt tnh cht k diu ca cc con s: dng

bn s bn, ta c th to ra bt c s no.

Trc khi ti kp thc mc v iu thn b ny, Beremiz gii thch

ngay bng cch vit ln ct mn ri di sn.

Anh mun c s khng? Khng c g n gin hn. Ch cn vit:

44 44

y, anh c bn s bn trong mt php ton c kt qu bng khng.

Cn s 1 th sao? y l cch n gin nht:

44/44

Phn s ny th hin thng ca 44 chia cho 44, l 1. Anh c mun xem

s 2 khng? Ta c th d dng dng bn s bn v vit:

4/4 + 4/4

Tng ca hai phn s ny ng bng 2. S 3 cn d hn na. Ch cn vit

(4 + 4 + 4)/4

Ch rng, t s cng li c 12, chia cho 4, c 3. Nh vy, 3 cng c

th c c t bn s bn.

- Anh lm th no c c s 4? - Ti hi anh ta.

Khng c g d hn, Beremiz ku ln. Ta c th to nn s 4 bng

nhiu cch. y, ti c mt php ton cho kt qu bng 4:

4 + (4 4)/4


CHNG 7. BN S BN


CHNG 7. BN S BN

Anh c th thy phn bn phi bng 0, th nn tng s l 4. Biu thc ny

tng ng vi 4+0, l 4.

Ti thy nh bun ngi Syria ang lng nghe Beremiz gii thch mt

cch chm ch, nh th l s kt hp ca bn s bn thu ht ng ta.

Beremiz tip tc: Nu ta mun c s 5, cng khng c vn g. Ta

vit:

[(4 4) + 4]/4

Phn s ny bng 20/4 v kt qu l 5. Ta c s 5 vit t bn s bn.

By gi ta tip tc vi s 6, v y l cng thc p mt nht

[(4 + 4)/4] + 4

Thay cng thc trn bng cng thc khc s cho ta s 7:

44/4 4

C c s 8 t bn s bn rt d:

4 + 4 + 4 4

V cch to ra s 9 cng rt th v:

4 + 4 + 4/4

V by gi, ti s ch cho anh mt cch biu din rt p:

(44 4)/4

bng 10, c c t bn s bn.

n lc ny, ngi bn hng g lng, t ny n gi im lng theo di

Beremiz gii thch, lin chen vo:

- T nhng iu ti va nghe thy, qu ngi y chc phi l mt nh

ton hc c khi. Nu anh c th l gii iu b n trong mt bi ton m


CHNG 7. BN S BN

ti gp phi hai nm trc, ti s tng chic khn xp mu xanh m

anh thch.

Ngi bn hng k li cu chuyn sau: Mt ln kia, ti cho vay 100

i-na, 50 cho mt t trng n t Medina v 50 i-na khc cho mt nh

bun n t Cairo. T trng tr mn n thnh nhiu ln, thnh cc

khon nh sau: 20, 15, 10 v 5, tc l

Tr 20 cn n 30

Tr 15 cn n 15

Tr 10 cn n 5

Tr 5 cn n 0

Tng 50 Tng 50

Ch rng tng s tin anh ta tr v tng s d n u l 50.

Nh bun n t Cairo cng tr ht s n 50 i-na trong 4 ln, thnh

cc khon nh sau:Tr 20 cn n 30

Tr 18 cn n 12

Tr 3 cn n 9

Tr 9 cn n 0

Tng 50 Tng 51

Ch rng, tng th nht l 50, nh trong trng hp trc, trong khi

tng cn li l 51. Tuy nhin c v nh iu ny khng th xy ra c.

Ti khng th gii thch ni s chnh lch 1 i-na trong cch tr tin th

hai. Ti bit rng mnh khng b la gt, bi v ti nhn li s tin

cho vay, nhng lm th no gii thch s chnh lch gia tng 51 trong

trng hp th hai v 50 trong trng hp th nht?


CHNG 7. BN S BN

ng bn , Beremiz bt u ni, ti c th gii thch iu ch

trong vi t. S d n khng lin quan g n tng s n. Gi s, 50 i-na

c tr lm 3 ln, ln u 10, ln th hai 5, v ln th ba 35. Ha n s

d s lTr 10 cn n 40

Tr 5 cn n 35

Tr 35 cn n 0

Tng 50 Tng 75

Trong v d ny, tng u tin vn l 50, trong khi tng d n, theo

nh cc anh thy, l 75; n c th l 80, 99, 100, 260, 800 hay l bt c

s no. Ch l ngu nhin khi n bng ng 50, nh trong trng hp ca

ngi t trng, hay 51, nh trong trng hp ca nh bun.

Ngi bn hng rt hi lng v hiu cch gii thch ca Beremiz.

ng ta gi li ha ca mnh, tng cho Ngi thch m chic khn xp

mu xanh da tri ng gi 4 i-na.


Chng 8

Thin ng th by

Beremiz nu ln cc loi hnh dng. Cuc gp g vui v vi t trng

Salem Nasair v nhng ngi bn chn cu ca ng ta. Beremiz gii quyt

bi ton hai mi mt thng ru. Li gii thch cho ng i-na bin mt.

Beremiz rt hi lng v nhn c mn qu t nh bun ngi Syria.

N c lm rt p, anh ta ni trong khi lt chic khn xp li v nhn

n t mi hng. Tuy vy, n c mt khim khuyt m c th d dng

trnh: hnh dng ca n khng hon ho v hnh hc.

Ti nhn anh ta, khng giu c s ngc nhin. Ngi n ng lp d

ny c mt cch bin i ngay c nhng th bnh thng nht nh l

nhng chic khn xp thnh cc dng ca hnh hc.

- Anh khng nn ngc nhin, anh bn ,- chng trai Persian uyn bc

ni, - khi thy ti mun c nhng chic khn xp c dng hnh hc. Hnh

hc c khp mi ni. Hy quan st nhng hnh dng u n v hon

ho ca rt nhiu vt th. Nhng bng hoa, nhng chic l, v v s nhng

loi ng vt u th hin s i xng ng ngng m. iu to

nn linh hn ca hnh hc. Ti nhc li rng hnh hc c khp mi ni:

35

CHNG 8. THIN NG TH BY

mt tri, chic l ch l, cu vng, con bm, vin kim cng, sao bin, v

c trong nhng ht ct b nh nht. Trong t nhin c v s cc kiu hnh

khc nhau. Con qu bay trn tri cng to ra nhng hnh v ng ngng

m. Mu truyn trong tnh mch ca lc cng tun th nhng nguyn

tc hnh hc nghim ngt(1). Vin nm vo k xm nhp v mt ng

cong hon ho trong khng kh, c bit n nh l ng parabol. Nhng

chic l trong t ong c dng hnh tr su cnh v nh dng hnh hc ny

m nhng ch ong xy dng nn t ca chng mt cch tit kim nht.

Nh cc nh trit hc ni, hnh hc c khp mi ni. D vy, chng

ta cn c con mt nhn thy, tr thng minh thu hiu v tm hn

kinh ngc trc chng. Ngi Bedouin th l nhn thy cc dng hnh

hc, nhng khng hiu chng; ngi Sunni hiu nhng li khng ngng

m chng; cn nhng nh ha s lnh hi c s hon ho ca cc hnh,

hiu c ci p, ngng m s trt t v cn i. Cha l nh hnh hc

v i nht, hnh hc ha Tri v t. Persia, c mt loi cy, rt

c a dng lm thc n cho lc v cu, ...

Beremiz i b dc theo con ng di v y bi t khu ch n cy

cu mang tn Cu Khi hon, va i va tip tc hng hi nu lu nhng

v p hnh hc a dng. Ti i cng anh ta trong im lng, b m hoc bi

nhng l gii k l.

Sau khi i qua qung trng Muazin, c bit n nh l ni ca

nhng ngi bun lc , chng ti ti mt nh tr xinh p tn gi Nh

tr ca By Ni Bun. l ni nhng ngi Bedouin v khch l hnh

t Damascus v Mosul hay lui ti vo nhng ngy nng bc. im c bit

nht l sn trong ca nh tr, c che ph bi bng rm trong ma h.

c bn bc tng c bao ph bi cy ci nhiu mu sc n t nhng

ngn ni Libya em li cho mi ngi cm gic bnh yn v th gin.

(1)lc l loi ng vt c v duy nht m hng cu trong mu c hnh e-lip ch

khng b lm vo hai bn



Trn mt tm bin g c, cnh ni nhng ngi Bedouin buc lc ,

chng ti c c dng ch:

NH TR BY NI BUN

- By ni bun! - Beremiz nhn tm bin v ni nh. - Tht k l! Anh

bn ngi Baghdad, anh c bit ngi ch ca qun tr ny khng?

- Ti bit ng ta rt r, - ti tr li. - ng ta hi trc lm ngh bun

dy thng, n t Tripoli, cha ng ta phc v cho vua Quervan. Mi ngi

gi ng ta l Tripolitan. ng ta c qu mn bi s gin d v ci m, l

mt ngi t t, tt bng. H ni rng ng ta tng n Sudan trong

mt on lnh nh thu, v mang tr v t Chu Phi nm n l da en,

nhng ngi ang phc v ng ta vi s trung thnh ng khm phc. Sau

khi tr v, ng ta t b cng vic kinh doanh dy thng v m nh tr ny,

vi s gip ca nm ngi n l.

- D c hay khng c nhng ngi n l, - Beremiz tr li, -th ngi

Tripolitan cng rt c o. ng ta a s 7 vo tn ca nh tr. V i vi

mi ngi, k c nhng ngi hi gio, nhng ngi thin cha gio, nhng

ngi do thi, nhng ngi m tn, v nhng ngi theo o a thn, s

7 l mt con s thing ling(2). N l tng ca 3 (con s thn thnh) v 4

(tng trng cho th gii vt cht). Mi quan h ny to nn s kt ni

k l gia nhng vt th c tng s l 7:

By cnh cng a ngc

By ngy trong mt tun

By nh thng thi Hy Lp

By i dng bao ph tri t

(2)S 7 rt hay c nhc ti trong Kinh Thnh ca o thin cha v Kinh Coran ca

o hi.



By hnh tinh, v

By k quan ca th gii.

Anh ta ang tip tc nhng nhn xt k l v hng hn ca mnh v

con s thing ling th chng ti nhn thy ca qun tr c t trng

Nasair, ngi bn tt ca chng ti, ang vy tay gi chng ti li gn.

- Tht vui v ti tm c anh vo ng lc ny, nh s hc , - t

trng ci v ni khi chng ti tin li gn. - S xut hin ca anh l may

mn khng ch cho ti m cn cho ba ngi bn ca ti ang trong qun

tr ny.

V ng ta ni thm mt cch hng khi:

- Vo y! Vo y vi ti, ang c mt vn rt kh.

ng ta dn chng ti xung mt hnh lang ti v m t, ti khu vn

trong, ni c 5 hoc 6 chic bn trn. Ba ngi l hnh ang ngi quanh

mt trong s chng.

Khi t trng v Ngi thch m li gn, h ngng u ln cho. Mt

trong s h, c v rt tr, cao, mnh khnh v c i mt tinh i. Anh

ta i mt chic khn xp sng mu, ti vui vi mt di bng trng nh

ngc lc bo kh p. Hai ngi cn li trng rn chc vi b vai rng, ln

da en ca nhng ngi Bedouin Chu Phi. Cch n mc v v b ngoi

ca h khc hn nhau. H ang say sa tho lun mt vn m theo nh

c ch ca h th c v n lm h bi ri v rt kh c th tm c

cch gii quyt.

T trng gii thiu vi ba ngi : y l mt bc thy v tnh

ton. Ri quay sang Beremiz, ng ta ni:

- y l ba ngi bn ca ti. H l nhng ngi chn cu n t

Damascus. H ang i mt vi mt trong nhng vn ng t m nht

m ti tng gp. H bn mt n cu nh Baghdad, v c tr bng



mt lng ru ho hng, ng trong 21 thng ging nhau:

7 thng y

7 thng na y

7 thng trng

H mun chia sao cho mi ngi nhn c cng mt s thng v cng

mt lng ru. Chia cc thng th d - mi ngi nhn c 7 ci. Theo

nh ti hiu th ci kh l lm sao chia u lng ru, m nguyn

khng cn m cc thng. No! Nh s hc, liu anh c th tm c mt

cu tr li tha mn cho vn ny khng?

Beremiz, sau khi im lng suy ngh trong vng hai hay ba pht, tr li:

- T trng , Vic chia 21 ci thng c th c thc hin khng qu

phc tp. Ti xin xut cch gii m ti thy l n gin nht. Ngi

th nht nhn c

3 thng y

1 thng na y

3 thng trng

tng cng l 7 thng. Ngi th hai nhn c

2 thng y

3 thng na y

2 thng trng

tng cng l 7 thng. Ngi th ba cng s nhn c 7 thng vi cng

mt cch sp xp nh ngi th hai. Theo cch chia ca ti, mi bn s

thu c 7 thng v lng ru bng nhau. Hy coi nh mt thng y



Hnh 8.1: Hnh v minh ha cho li gii v bi ton 21 thng ru. hng

u tin l 7 thng ru y, hng th hai l 7 thng na y v hng

cui l 7 thng trng. Cch phn chia th hin qua cc ng ct.

ru l 2 phn, v thng na y l 1 phn. Theo cch chia , ngi th

nht s nhn c

2 + 2 + 2 + 1

Tng l 7 n v v hai ngi cn li, mi ngi s nhn c

2 + 2 + 1 + 1 + 1

cng li cng c 7. iu ny chng minh rng cch chia m ti ngh

l chnh xc v cng bng. Bi ton trng c v phc tp, nhng khi gii

c th bng cc s th thc ra khng kh khm.

Cch gii quyt ca Beremiz c n nhn mt cch ho hng khng

ch bi t trng m c ba ngi Damascus.



- Cm n Thnh Allah! - Chng trai tr vi vin ngc lc bo ku ln.

- Ngi ny tht tuyt vi! Trong chc lt, anh ta gii quyt vn kh

khn nht i vi chng ta.

Quay ra ngi ch qun tr, anh ta hi vi mt ging thn mt:

- Ny Tripolitan, chng ti phi tr bao nhiu cho bn ny?

- n ca cc anh tng cng l 30 i-na, - ngi ch qun tr li.

T trng Nasair mun tr tin, nhng nhng ngi Damascus khng

ng . V th l dn n mt cuc tho lun nh. Mi ngi cng ln

ting trao i kin. Cui cng, h thng nht rng t trng Nasair l

khch nn khng phi tr tin, v ba ngi cn li, mi ngi tr 10 i-na.

30 i-na c a cho mt n l ngi Sudan. Mt lt sau, ngi n l

quay li v ni:

- Ch ca ti ni rng ng y nhm. Ha n l 25 i-na, v ng y

bo ti tr li cho cc v 5 i-na.

- Tripolitan ny tht l trung thc, - t trng Nasair nhn xt.

Cm 5 i-na, ng ta a cho ba ngi kia, mi ngi 1 ng, v nh

th cn li 2 ng. Sau khi thng lng vi nhng ngi Damascus, t

trng thng chng cho ngi n l phc v n cho h.

ng lc , chng trai tr vi vin ngc lc bo mu hng nhn nhng

ngi bn ca anh ta mt cch nghim ngh v ni:

- Vic tr 30 i-na li cho chng ta mt vn nghim trng.

- Vn ? Ti khng thy c vn g c. - T trng ngc nhin tr

li.

- C y, - ngi Damacus c quyt. - Mt vn nghim trng v c

v tht v l. Mt i-na bin mt. Hy ngh xem. Mi chng ta tr

9 i-na. Ba ln 9 l 27. Cng thm 2 i-na m t trng a cho ngi

n l vo s 27 , chng ta c 29 i-na. So vi s tin 30 i-na m chng



ta tr lc ban u, th thiu i mt 1. Lm sao gii thch hin tng k l

ny c?

T trng Nasair suy ngh mt lc ri ni:

- Anh bn Damascus ni ng. Ti thy anh l lun r rng v c l.

Nu mi ngi cc anh tr 9 i-na, v ngi n l nhn c 2 th tng l

29. Mt trong s 30 ng ban u b mt. Sao li th nh?

Lc ny, Beremiz vn im lng ny gi lin ni vi t trng:

- T trng nhm ri. Khng th tnh ton theo cch c. Trong

s 30 i-na tr tin n cho Tripolitan th 25 n tay Tripolitan, 3 c

tr li, v 2 ng l tin thng cho n l ngi Sudan. Khng c g bin

mt c, v vic hoch ton khng c vn g. Trong s 27 i-na c tr,

Tripolitan nhn c 25, v ngi n l nhn c 2.

Nhng ngi Damascus, nghe gii thch ca Beremiz, ph ln ci to.

- Tht xng vi cng c ca Nh tin tri!(3) - ngi gi nht trong s

h ku ln. - Nh s hc ny tho g b n ca ng i-na bin mt v

gi danh d cho nh tr ny. i n Cha Allah!

(3)Nh tin tri y l Mohamed, ngi sng lp ra hi gio.


Documents

Mụclục - zung.zetamu.netzung.zetamu.net/Files/NguoiThichDem_8Ch.pdf · - Đừng lo, anh bạn người Baghdad của tôi, - Beremiz nói thầm, - tôi biếtchínhxácmìnhđanglàmgì.Hãyđưatôiconlạcđàcủaanhvàanh