View
288
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Müzik eğitimi 5kl.
Citation preview
Slavyanka Dimova Vera AngelovskaMarina Vasi - Stefanovska
MZK ETMV. SINIFLARI N
DOKUZ YILLIK LKORETM
Hazrlayan:Slavyanka DimovaVera AngelovskaMarina Vasi-Stefanovska
Yapmc:Slavyanka DimovaVera AngelovskaMarina Vasi-Stefanovska
lustrasyon:Slavyanka DimovaVera AngelovskaMarina Vasi-Stefanovska
Dzenleyen:D-r vica ZoriFrosina Tsvetkova-MuratovskaFlurim Zulfiya
Lektr:Tatyana Nankova
Makedoncadan Trkeye eviri:Cengiz brahim
Dil redaksiyonu:Prof. Dr. Oktay Ahmed
Lektr:Dr. Aktan Ago
Bilgisayar tasarm:Vesana Goryanska-KrjavaDragan Arsovski
Yaync:Makedonya Cumhuriyeti eitim ve bilim bakanl
Bask:Dooel Grafik merkezi - skp
Tiraj: 800
Makedonya Cumhuriyeti eitim ve bilim bakanlnn 26.04.2010 tarihli 22-2434 sayl kararyla bu ktabn kullanlmasna izin verilmitir.
CIP - . , 373.3.016:78 (075.2) = 163.3, V : / , , . - : , 2010. - 103 . :. ; 28 ISBN 978-608-4575-94-81. , [] 2. , []COBISS.MK-ID 84083722
3Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 20:59 Page 3
Sevgili renciler!
Bu yl sizinle birlikte mzik kutusunda beraber olacaz.
Onlar size mziin srlarn retecek.
Onlar anlayabilmek iin ark sylemen, alg alman,
mzik yaratman ve mzik eserlerini dinlemen gerekecek.
Eer kitapta verilen grevleri ve etkinlikleri dikkatlice izlersen,
mzik yolunda ilk admlarn atm olacaksn... Arkadalarnla birlikte ark
sylersen, alg alarsan ve incelemelerde bulunursan,ibirliinin gzellii ve ortak baar
sizlere byl seslerle arkadalnzn gelitirdiini gsterecek.
Bylece senin kalbin ak ve mutlulukla dolacak.Acele et! Dans et, ark syle, alg al, ve alg sesleri yardmya gemiteki
hikayeleri dinle, srlar kefet ve dnyada en notalarla beraber ol!
Yazarlardan
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:00 Page 5Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 20:59 Page 4
4
Benim Dnyam(kulaktan)
Geceleri glgelerle lonuuyorum
Kendimden kamam gerek melek beni koruyor
Doru yolda yryorum
Yatamda gne uyandryorark gnlm okuyor hatra aryorHerzaman iin sildim ben
Benim dnyam mziktirSnr yoktur dini yokBenim dnyam sekiz notadanBir de Balkan kalbi
Nayna nayna
Benim dnyam mziktirSnr yok dini yokBenim dnyam sekiz notalBir de Balkan kalbi
Benim dnyam sekiz notaBir de Balkan kalbi.
Etkinlik:
1.Yaratc ol ve Benim Mzik Dnyam konulu eser yarat.
, . .
, , .
, ......
, , .
, .
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:00 Page 5Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 20:59 Page 4
5
ark Syleyin Dnya ocuklar(kulaktan)
Mzik : Kiril Makedonski
ark syleyin dnya ocuklar, Altn blbller
Beraberce ark syleyelim
Yeni bir mutlu hayat iin
yi bir dnya olsun
Gen ve iht yar i in
dev:
1. Tm Dnyann ocuklar in adl arknn konusuna dayanarak, senin ilham kaynana gre duygularn resimle betimlemeye al..
,, , , .
, ,
, .
: , , , ...
Hzn olmasn dnyada ocuklar a kalmasn Neeli olsun gnmz Gen ve ihtiyar iin
ocuklarn mutluluu kaynaktrOyun ve gller sonsuz
Mutluluk ve nee dnyamzaHer taraftan bitisin.
Nakarat na na
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:00 Page 6
7
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:01 Page 7
6
Nota Deerleri
ark sylediimiz ve aldmz melodiler, deiik nota deerleri ve ykseklikleri ile yazlmlardr. Nota deerleri, notalarn srelerini-uzunluklarn ifade etmektedir. Bylece tonlarn uzunluklar belli edilir. imdiye kadar drtlk ve ikilik notalar kullanyorduk.
Anmsayalm:
Drtlk nota
bir - ve
Bir vuru srer
kilik nota
bir - ve iki - ve
ki vuru surer
Unutma!
1. Drtlk nota bir vuru srer. kilik nota iki vuru srer.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:00 Page 6
7
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:01 Page 7
7
Birlik nota ve sus iareti
Birlik nota bann ii botur.
Birlik nota drt vuru srer.
Bir - ve iki - ve - ve drt - ve
Drt vuru susulan yerlere, birlik sus iareti denir.
Portede birlik sus iaretin yazl
Etkinlikler:
1. Defterinde birlik nota ve sus iaretlerinden oluan ritmik ve melodik altrmalar yaz.
2. Yaratc ol ve birlik nota ile birlik sus iaretlerinin sembollerini iz.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:02 Page 9Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:01 Page 8
8
Sekizlik Nota ve Sekizlik Sus areti
Anmsayalm: notalar sreleri sus iaretleri
reneceimiz yeni nota deerine sekizlik nota denir.
Sekizlik nota:Nota bann ii dolu, nota izgisi ve nota bayrandan olumaktadr.
Nota bayra Nota izgisi i dolu nota ba
Sekizlik nota yarm vuru surer.
bir ve
Yarm vurulu susulan iarete, sekizlik sus iareti denir.
Portede sekizlik sus iaretlerinin yazl
Etkinlikler:
1. ki, drt ve sekiz yarm vurulu sus iaretlerini elin yardmyla srelerini gster.
2. Kaar vuru olduklarn syle.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:02 Page 9Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:01 Page 8
9
ark rneinde sekizlik notalarn kullanm
Byl Kare
Sekizliklerden bir trkym Sizin iin ocuklar Bylym kuvvet veririmSizden bir ey istemiyorum
Sekizliklerden bir trkym Sizin iin ocuklar Bylym kuvvet veririm Sizden bir ey istemiyorum
, .
, , .
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 11Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:02 Page 10
10
Ritmik ve Melodik Altrmalarda Birlik Nota ve Birlik Sus aretlerinin Kullanm
Ritmik altrma no.1
Melodik altrma no. 1.
Ritmik altrma no. 2
Melodik altrma no. 2
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 11Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:02 Page 10
11
Ritmik ve Melodik Altrmalarda Sekizlik Nota ve Sekizlik Sus aretlerinin Kullanm
Ritmik altrma no. 1
Ritmik altrma no. 2
Melodik altrma no. 1
Melodik altrma no. 2
Melodik altrma no. 3
devler:
1. l birimlerini adlandr.2. Melodik ve ritmik altrmalarda ller iinde vuru saysn tespit et.3. Doru ritmik zellikli ark syle ve alg al.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 13Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 12
12
Portede Notalarn Yerleri
Anmsayalm:
do re mi fa sol la
Mzik evi elencesine u notalar katlmaktadrlar: do, re, mi, fa, sol, la.Bunlardan her birinin portede zel yerleri vardr.
Elenceye sen de katlarak, arknn nota isimlerini, ardndan da szlerini okumaya al.
en arkSz ve Mzik: S. Dimova
Do, re, mi, fa, sol, sol, mi, do, neredesiniz la, la, sol?
Yeni misafirler bize geliyor haydi ark syleyelim
Yeni misafirler bize geliyor haydi ark syleyelim
Unutma!
1. Notalar porte zerinde yazlr. Porte ise 5 izgi ve 4 aralktan olumaktadr.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 13Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 12
13
Portede Si1 ve Do2 Notalarn Yerleri
Gzel mzik uzaklara kadar iitilir. Elenceye yeni iki nota daha katlacaktr: si1 ve do2 notalar. Porte zerinde kendi yerlerini alacaklar.
Si1 do2
Si1 notas portenin nc izgisi zerinde yazlr.Do2 notas portenin nc aralnda yazlr.
do re mi fa sol la si do
imdi btn notalar buradadr. Elence devam etsin. ark syleyelim!
Solmizasyon arksSz ve Mzik: S. Dimova
Do, re, mi, do, re, mi, fa, sol, la si si si do
Notalar yazyoruz renelim diye.
dev:
1. Senin mzik defterine btn rendiklerin notalar yaz.
, , !, , , , , , , , , , , , , .
izgicik, bak, dolu bi se!Do, do, si, si, la, la, sol, re, fa, mi, re, do, do, do.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 14
14
Blok Flt
Anmsayalm:
SOL EL
ba parmak
iaret parma
orta parmak
yzk parma
SA EL sere parmak
yzk parma orta parmak iaret parma
Flt zerinde yedi delik kapatlr ve en altta sekizinci kk delik kapatlrsa, do1 notas elde edilecektir.
Eer sa elin sere parman delikten ekip kaldrrsanz, re notas elde edilir.Eer sa elin yzk parman delikten ekip kaldrrsanz, mi notas elde edilir.Eer sa elin orta parman delikten ekip kaldrrsanz, fa notas elde edilir.Eer sa elin iaret parman delikten ekip kaldrrsanz, sol notas elde edilir.Eer sol elin yzk parman delikten ekip kaldrrsanz, la notas elde edilir.
Haydi si ve do2 notalarnn nasl alndklarn renelim.
Fltn alt ksmndak delii sol elinizin ba parma ile kapatrsanz, si1 notas elde edilir.
Fltn deliklerini sol elinizin ba parma ve orta parmayla kapatrsanz, do2 notas elde edilir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 14
GR
F T
AB
LA
- A
lman
Sis
tem
i
Sa el
Sol el
Do
Re
Mi
Fa
Sol
La
S
i
D
o2
ak
k
apal
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 17Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 16
16
Si1 ve Do2 Notalar ile Melodik Altrmalar
Melodik altrma no. 1
Melodik altrma no. 2
Melodik altrma no. 3
Etkinlikler:
1. Si1 ve Do2 notalarna portede dikkat edin.2. Vokal ve enstrmental olarak altrmalar okumay dene.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 17Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:03 Page 16
17
Si1 ve Do2 Notalarnn ark rneklerinde Kullanm
Tanya ark Sylyor( nota yardmyla)
Tanya ark sylyor mi re do Sonya ark sylyor fa mi re Goe si si si la la la sol sol sol
Neda mi re do Yane fa mi re Hepsi si si si sol sol la si do
Not: arkda kullanlan adlarn deiiklii yaplabilir. Snf arkadalarnzn adlaryla deitirebilirsiniz.
devler:1. Tanya ark Sylyor adl arknn melodisinde nota deerlerini
tespit et.2. ark szlerini adlandrdn notalarn tmn birlik nota deerlerinde
yaz.
Mzik ve sz: N. Mienko
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 19Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 18
18
Sen Benim Dnyamsn retmenim(kulaktan)
Senin iin sesli sylyorum Seni seviyorum retmenim
Seninle iekli maysm ocuklar iin cennettir dnya
retmenim sen benim ieimsin Kalbim iin ilasn
Sonsuz seviyorum seni Scak kollarna al beni
Senin iin sesli sylyorum Seni seviyorum retmenimSeninle iekli maysmocuklar iin cennettir dnya
Nakarat:retmenim sen benim ieimsinKalbim iin ilasnSonsuz seviyorum seniScak kollarna al beni
Etkinlik:
1. Yaratc ol ve sevgili retmenine kendi elinle yaptn bir armaan ver.
, . , .
: , . , .
Sz ve Mzik: S. Dimova
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 19Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 18
19
l
Mzik eserleri kk blmlerden oluur. Bu blmlere l denir. ller aralarnda dikey izgilerle ayrlr. Bu izgilere l izgileri denir.
l, mzik eserinin en kk blm olarak, iki l izgisinin arasnda yer alr. lnn banda l birimi yazlr. l birimi, lnn sresini ve l vurularn belli eder. l vurular kuvvetli (vurgulu) ve hafif (vurgusuz) olabilir.
Kuvvetli ve hafif zamanlar yle iaret edilir:
Teza (kuvvetli yada vurgulu zaman) Arza (hafif yada vurgusuz zaman)
Kuvvetli ve hafif zamanlarn saysn l birimi belirler. Sol anahtarndan sonra, portenin banda yazlr. O, arknn ritmini belirler.
2 nota saysn belirtir
4 nota deerini belirtir
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 21Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 20
20
ki Blml 2/4 l
Etkinlikler:
1.Verilen szleri doru vurgu ile okumay dene.
Verilen szlerin vurgusu kuvvetli zamana uyumludur. Kuvvetli ve hafif zamann srasna gre, szlerin ritmini 2/4 l olarak yazabiliriz.
2/4 lleri iki vurutan oluur. Bir kuvvetli, bir hafif zaman vardr.Temel l birimi, drtlk notadr.
Drtlk nota bir vuru srer bir zaman
birinci zaman ikinci zaman
2/4 l iki zamanl ve basit ldr. l iinde vurularn says iki drtlk olmaldr.
Unutma!
1. ki blml 2/4 lde, temelde llen vurular drtklerdir.2. ki vurutan oluur ve iki zamanl syleyerek saylr.
ocuklar bugn ark sylyorum, hrkez glyorum zannediyorDostluk, oyun istiyorum, nk bize kuvvet veriyor
Bu-gn ar-k sy-l-yo-rum,Her-ke-se g-lm-s-yo-rum.E-len-ce, o-yun g-zel-dir,Biz o-cuk-lar-a g ve-rir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 21Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 20
21
2/4 lnn Ritmik ve Melodik Altrma ve arklarda Kullanm
Ritmik altrma no. 1
Melodik altrma no. 1
Ritmik altrma no. 2
Melodik altrma no. 2
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 23Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 22
22
Bir ki
Bir iki saa sola Yeni ark syle
leriye giderim gerisi yok Sen dinle neler syleyeceim
Bir iki saa solaYeni ark syleleriye giderim gerisi yokSen dinle neler syleyeceimKuvvetli hafif zamanm varyle dnyay gezeceimTm ocuklar bir greyimyle mutlu olacam
dev:
1. Trky kk ritmik hareketleriyle syleyin.
, , , , .
, , ?, , .
, .
Mzik ve sz: M. Vasi-Stefanovska
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 23Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:04 Page 22
23
2/4 lde alg almak
Bir ki
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 24
24
Sonbahar
Yazmz geti sar sonbahar geldi
Hznl yapraklar dyor Renkli hal dokuyorlar
Etkinlik:
1. Yaratc ol ve hznl sonbahar aacna yeni elbiseler ver.- Kat uzerine kendi seimin zerine renk ve ekil ver. Bu ekil
zerine mzik teorisinden bir eleman iz. Tm yarattn katlar karton kat (hamer) zerine yaptr.
mzik: Stefan Gaydov
kent-te ky-de gz, bo-yun e-er am a-a-c.hey, rz-gr e-ser, h-zn-l dal-c- ok-ar.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 24
25
Blml 3/4 l
Ritmik altrmada verilen szleri doru vurgu ile sylemeyi deneyin.
Bir iki
Saymann szleri blml lyle yazlmtr. Bu lnn iinde, vuru vardr. Eer ller birer vuru srerse, o zaman o ly 3/4 l birimi ile iaretleriz. 3/4 l birimi el hareketiyle llr. Birinci hareket kuvvetli, dierleri hafif zamanldr. Temel l birimi, drtlk vurulardr.
birinci zaman ikinci zaman nc zaman
3/4 l zamanldr.Nota deerlerinin toplam drtlktr.
Unutma!
1. drtlk l biriminde temel vuru drtlklerdir.
l zamanndan oluur ve el hareketiyle llr.
Bir ve iki ve m benller iin lerim benBir ki iki iki Sesle syleYeni lmeler derste reniyorum
- - - , - - - - ., , , , , , ! - - - - - !
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 27Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 26
26
3/4 llerin Ritmik ve Melodik Altrmalarda Kullanm
Ritmik altrma no. 1
Melodik altrma no. 1
Ritmik altrma no. 2
Melodik altrma no. 2
Ritmik altrma no. 3
Melodik altrma no. 3
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 27Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 26
27
Bir ki
Bir ve iki ve m ben
l birimi iin kurtuluum ben
Bir ik i ik i ik i ses le syleyin
Yeni lmeler reniyorum
Bir ve iki ve m benl birimi iin kurtuluum ben
Bir iki iki iki sesle syleyinYeni lmeler reniyorum
Bir ve iki ve sraylaSyleyin dnya ocuklar
Etkinlik:
1. arky, ritmik alg eliinde yada hafif ritim tutarak syle.
, ., , , , , ,
! . , .
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 28
28
3/4 lyle alg alma
Valser
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 28
29
Drt blml 4/4 lRitmik altrma 4/4 lyle yazlmtr ve ller says drttr.
4/4 l, drt vurutan olumutur.
kuvvetli hafif kuvvetli hafif
Drtlk nota bir vuru srer bir zaman
Birinci zaman ikinci zaman nc zaman drdnc zaman
4/4 l, drt blmldr. Nota saysnn toplam drt drtlk olmaldr.
Unutma!
Drt drtlk lnn temelinde drt drtlkler var.Drt l zamanndan oluur ve drt el hareketiyle llr.
Drt kere drt haydi sen oyunu balatKrmz ve yeiller, sar mavi yenmeliKrmz kk kare, oturmu ortadaOyunun balamasn o sabrla bejkliyor
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 31Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 30
30
4/4 lnn Ritmik ve Melodik Altrmalarda Kullanm
Ritmik altrma no. 1
Melodik altrma no. 1
Ritmik altrma no. 2
Melodik altrma no. 2
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 31Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:05 Page 30
31
Drt Kere Drt Mzik ve sz: V. Angelovska
Drt kere drt haydi bala oyuna
Drt kere drt haydi bala oyuna
Krmz kk kare or tada o turmu
Krmz kk kare ortada oturmu
Krmz kk kare ortada oturmuKrmz kk kare ortada oturmu
Etkinlikler:1. Drt lden oluan ritmik altrma olutur.2. Yaratc ol ve bilgisayar teknolojisini kullanarak, 4/4 ly
anmsatacak izim yada uygulama yarat.
, , . .
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 33Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 32
32
Drt Kere drtocuk alglarn alyoruz
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 33Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 32
33
Mzik fadesi ve Yaratclk
l eitlerini, mzik ifadesi ve yaratclkla tekrarlama.
Etkinlikler:
1. retmen, rencilere ifade ve yaratcln gerekletirilmesinde oyun plaklar yardmyla yn gsterir.Oyun gsterimi: plak model.
yada alt grup kurulur.
Oyunun gereklemesi iin aklama:
Her grup model plak yaratarak, iinde 2/4, 3/4, 4/4 ller yer alacak.
Her grup kendi yaratt modeli sunar.
Grup almalarndan byk bir plak modeli yaplr, seimini ise renciler yapar.
Plaklardaki rneklere gre, ahenkli ritmik zplamalar yap!
rencinin grevi, plaklarn hangi lde olduklarn tanmak, l birimine gre ise zplama saysn doru sayda yapmaktr. devi yerine getiren renciler, ilemin doru yaplp yaplmadna dair dier rencilerden bilgi alrlar.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 35
34
Ton Basama
Portede yazlan notalarn farkl adlar ve farkl ykseklikleri vardr. Notalarn adlarn keman anahtar belirler. Keman anahtar portenin banda yazlr. Notalar algda alarken ve ark sylerken, onlara tonlar deriz. Her tonun bellirli rengi, sresi, kuvveti ve ykseklii vardr. Tonlarn doru yksekliine tonlama denir. Sekiz notann farkl ykseklik ve farkl adl sralanmalarna ton basama denir. Ton basama, temel mzik alfabesini ifade etmektedir. Ton basamanda tonlar yle adlandrlr:
do1 re mi fa sol la si do2
Etkinlik:1. Ton basamanda bulunan tonlar kc ve inici olarak syleyin.
dev:
1. Sekiz karton kart zerinde tonlarn adlar yazlsn ve zincir eklinde sralansn. Bunlar semboller olarak sizin fantezinize gre modeller yaratarak da yapabilirsiniz.
dosi
la
sol
fami
re
do
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 35
35
Etkinlik:
1. Etkinlik kordinatr retmendir.
Sekiz renci sraya dizilmi, nlerinde ise hazrladklar tonlarn isimleri ile kartlar-modeller bulunur.
Her renci, kartnda yazl tonun ismini ve yksekliini syleyecek. do1 tonu tayan renci ilk nce balar, ardndan srasyla dierleri
de kendi tonlarn okur. Her renci kendi tad tonun ismini syleyecek.
Bu etkinlikten, her tonun arasnda farkl mesafelerin var olduunu gryoruz.
ki komu tonun arasndaki mesafeye derece denir.
ki trl dereceler vardr: Yarm dereceler ve u iaretle iaretlendiririz.
Tam derece mesafeyi u iaretle iaret ederiz.
Eer ton basama III-IV ve VII-VIII tonlar arasnda yarm derece bulunursa o zaman o ton basama dur trndendir. Ton basamanda her tonun kendi yeri vardr.
Ton basamanda tonlarn yerlerine taban denir.
Tabanlar roma rakamlar ile iaret edilir.
do1 re mi fa sol la si do2
Unutma!1. Sekiz deiik ykseklikte tonun sralanmasna, ton basama denir.lk ve son ton ayn isimlidir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 37Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 36
36
C-dur Ton Basama
Her notadan balayarak sekiz ton dizilebilir. Hangi tonla balarsa, ton dizisi o notann adn alr. Tonlar iki trl adlandrlabilir:
Solmizasyon ve Latince
imdi do tonundan balayarak ton basama kuracaz.Bu tonun Latince ad C olduu iin, bu ton basama C ton basama olacaktr. C-dur gam
do re mi fa sol la si do
C- dur gamnn u tabanlar arasnda yarm dereceler vardr:
mi fa ve si do
dereceler: III IV VII VIII
Bir dereceler u tonlar arasnda bulunur:
do re re mi fa sol sol la la si
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 37Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:06 Page 36
37
Tetrakord
Do1 re mi fa sol la si do2
Ton basama iki eit blme ayrlr. Bunlara tetrakord denlir.
Tetrakord (Yunanca tetra - drt ve corda - tel), drt tonun sralanmas demektir.
birinci tetrakord ikinci tetrakord
devler:
1. C-dur gamn yaz ve tetrakordlar ikiye ayr.2. Yaratc ol ve bilgisayar teknolojisini kullanarak C-dur gamn
izerek, ton isimlerini, tabanlarn, dereceleri ve tetrakordlar belirt.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 39Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 38
38
Alfabe arks
Burada durur C notas Biliyor mu nota Re
Duyun beni M FA SOL LA S yksek DO
Birinci tabanm, ardndan ikincisi gelir,nc, beinci, drdnc, altnc,Yedinci ve hepsi srayla.
ark sylyoruz, admz rendik,Hepsini sraladk, ton basama yaptk.
Unutma!
1.Do tonunun Latince ad Cdir.
, ,, , , , .
, , , .
Do-C
Do-C
Si
la
fa
re
sol
mi
Sz ve Mzik: S. Dimova
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 39Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 38
39
Tempo
Eskiden insanlar iletiim iin yazl mektup kullanyorlarm. Haberleme ok yava gerekleiyormu.
Bugn modern bigisayar teknolojisinin kullanlmas, hzl iletiimi salamaktadr.
Zamannda ve doru ilerin gereklemesi iin, bilgilerin hzl akmas gerekir.
Mzik eserinin doru gereklemesi iin, doru hzll kullanmamz gerekir. Mzikte bu amal tempo kullanlmaktadr. Besteci, mzik eserinin karakterine gre temponun trn tespit eder. Tempoyu iareti, eserin banda portenin st ksmnda yazlr.Mzikte tempo yle olabilir: yava orta hzl
K(Serenadn yayl alglar
iin II. blm )
Vivaldinin Mevsimler dizisinde, bir yln drt mevsimi konu ediliyor: ilkbahar, yaz, sonbahar ve k. Mzik ifade elemanlarn ve doru tempoyu kullanarak, Vivaldi gerek ton resimleri yaratmtr. Eserlerinde ton renklerini yayl alglarla sslemitir: kemanlar, violalar, violonseller ve kontrbaslar. kinci blmde, Kta, melodide yava tempoyu kullanarak, kn zelliini vermektedir. Besteci; gnn gri renginde, karl ar dallar, patekalarn beyazl, donmu rmaklar, buzlarn erimesi ve ar damlalarn dmesini sesler yardmyla canlandrmtr.
dev:
1. Eserde tempo trn belirle.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 41Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 40
40
Metronom
Biliyor musun?
Bir eserin gereklemesinde tempoyu salayan alete metronom denir. Johann Nepomuk Maelzel (1771-1883), tamirci Dietrich Nikolaus Winkel (1780-1826)in yardm ile ilk metronomu yaratmtr. lk kez metronomu kullanan Ludwig van Beethoven olmutur.
Modern metronomlar elektronik yapl, kuvarstan kristallerle ise tempoyu tam olarak el saatlerinde gibi salamaktadrlar. Daha gncel metronomlar da vardr ve bunlar iki veya daha ok farkl ses verebilir.
Tika taka alar mByle r i t im veri r imBir ve iki i ve drt
Kolay ark al ve syle
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 41Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 40
41
Saat
Gece gndz kendi iler tika taka tak Dn olduu gibi bugn de yle
ite yarn bak Size hep diyorum ki sadece onu bilirim
Gece gndz kendi iler tika taka takDn olduu gibi bugn de yle, ite yarn bakSize hep diyorum ki sadece onu bilirim
Etkinlik:
1. arky doru tempoda syleyerek, ocuk ritmik alglaryla elik ediniz. Bu arada, u szleri kullann: tika, taka, tak, yine yarn bak, yalnz onu bilirim.
, , , , . , , . , .
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 43Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 42
42
Farkl Tempoda ark ve Altrmalar(alg alma ve ark syleme)
Melodi
yava Carl Maria von Weber
orta
Melodik altrma no. 1hzl
Melodik altrma no. 2hzl
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 43Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 42
43
htiyar McDonaldn iftlii(Ali Babann Bir iftlii Var)
hzl-en
Martin Karde
Martin karde Martin karde Uyuyor musun, uyuyor musun
Saat alyor, saat alyor Din dan don! Din dan don!
Martin karde Martin kardeUyuyor musun, uyuyor musun Saat alyor, saat alyorDin dan don! Din dan don!
hzl
, , ? ? , ,, , ! , , !
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 45Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 44
44
Hzlanma ve Yavalama
ark syleken ya da alg alarken, tempoda yavalatmalar ya da hzlanmalar ihtiyac duyulur. Bu deiimleri mzikte mzik kavramlar ve iaretlerle gsteririz.
Rus Halk Trks yava hzlanma
hzl
O, Suzana !
Yavalatma
Etkinlikler!
1. renciler gruba ayrlmallar. Her grubun tempo eidinin kendi sembolu olmal. ark syleme srasnda, melodinin hangi tempoda alnacan bildiren sembol gsterilir. Dier gruplar ritmik hareketler yaparak, ritmik alglar eliinde tempoyu belirlerler.2. renciler ark sylerken, yavalatma ya da hzlanma iaretlerini kullanabilirler. Bu etkinlik iin, renciler iki gruba ayrlmaldr.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 45Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:07 Page 44
45
Vals
son
yavalatma
batan al
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 47Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 46
46
Hayvanlar KarnavalCamille Saint-Sans
Camille Saint-Sans (Kamiy Sen- Sans) Fransz bestecidir. Besteci ustalyla Hayvanlar Karnaval eserinde farkl alg eselerini kullanarak, ifade gc ve mzik resimlerini sergilemitir. Eserde hayvanlar, farkl bir maskeli karnaval treninde gstermitir. Byk bir kalabalkta hayvanlar, maskeleri altnda gizlenirler.
Mutlaka Arslanlar Mar adl eseri hatrlarsnz. Bu eserde, olaylar piyano algs tantr. Piyano sesi dier hayvanlar da tantmaktadr. Eer eseri dikkatlice dinlerseniz, bunun fark edeceksiniz.
Camille Saint-Sans
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 47Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 46
47
KangurularCamille Saint-Sans
Hayvanlar karnavalnda, kangurular da bulunmaktadr. Karnaval maskeleri onlarn afacanlklarn gizleyememektedir. Zplayarak, korkak hareketlerle, elencenin paras olmak isterler. Besteci, kangurularn yzlerini gstermek iin, ok iyi mzik ifadesi kullanmtr. Mziin hzlln ve kuvvetini deitirerek, hayvanlarn hareketlerini resimlendirmitir.nceden dinlediiniz ve tandnz alglar kullanlmitr.
devler:
1. Mzik sunumu olarak, eser hangi mzik trne dmektedir?2. Eserin alnd alglarn adlarn syle.3. Eserde hzllk deiikliklerini el hareketleriyle belli et.4. Yeniden eserin dinlenmesinde, kuvvet bakmndan deimeleri fark
et.5. Besteci, hayvanlarn hareketlerini hangi mzik ifadesiyle belli eder?6. Dinlediin mzie gre, Afacan Kangurular konulu bir hikaye yaz
veya olay resim ile betimle.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 49Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 48
48
Yeni Yl (kulaktan)
Ruya gibi geti eski yl
Zil sesi ile yeni yl geldi
Beyaz karlar yayor Nee sayor
Mutlu olalm hepimiz Kalbim yle diyor
Ruya gibi geti eski ylZil sesi ile yeni yl geldiBeyaz karlar yayorNee sayorMutlu olalm hepimizKalbim yle diyor
Etkinlikler:
1. arkya ritmik alglar ile elik edin.2. gruba ayrln:I. grup, arky szleri ile syler.II. grup, arknn birinci vuruuna gre, arkya ritmik algyla elik eder.III. grup (2-4 renci), drdnc ve sekizinci lde ritime uygun olarak din don, din don szlerini kullanr.
dev:
1, arknn szlerine gre ylba program iin bir oyun hazrla.
, , , , .
, , , .
mzik: Stefan GaydovSz: V. Kunovski
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 49Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 48
49
Kardan Adam(kulaktan)
Gel gel k baba,Her ey aldm sen de gel.
nce kar yasn,Kzam var bunu bil.
Rzgar eser kar yaar,la gibi gelir bana.
Kzak kayar btn gn,Souktan hi korkmayz.
, , . , .
, .
, .
Ben kuvveliyim, salkl, K bekler korkmadan.
apkam alm var benim, Scak kurtarc paltom da.
Mzik ve sz uygulamas: E. Glii
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 51Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 50
50
Ziller alyor
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 51Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:08 Page 50
51
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 53Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 52
52
Johann Strauss
Johann Strauss(oul)
Johann Strauss (Yohan traus) (1825-1899), kk oul, Avusturyal besteci, ynetmen ve kemancdr. Johann Straussun olu valserleriyle n kazanm ve vals kral olarak adlandrlmtr.
Kendisi mzik alannda ok byk n kazanmasna ramen, olunun mzisyen olmasn istememitir. Babasnn isteine gre, kk olan Johann bankac olmutur.ocukluunda iittii valslarn byl mzii ve ritimi, Johannda mzie kar byk istek uyandrmtr.
Annesinin ve babasnn haberi olmadan mzik ve beste dersleri almaya balam. Orkestre kurarak, kendi ve babasnn eserlerini almtr.
Daha sonralar sarayda balo mzikleri almaya balamtr. Valslar ve polkalar gibi, dans mzii yaratmtr. Bunlardan bazlar bugn de alnmaktadr. En tannm eserlerinden biri ise, Radetzky Mar adl bestesidir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 53Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 52
53
Radetzky MarJohann Strauss
(oul)
Ksa giri blm, eserin trenli bir karakterde olduunu belli etmektedir. flemeli alg sesleri esere daha da byk zellik katmaktadr. Bu seslerin byl piyano ve flt ses renkleri ve kuvvete deiiklikleri, gittike artmaktadr. Eserin devamnda, yayl alglar ana melodiyi vermektedir.Forte kuvvetinde, bilinen melodi ortaya kar, hafiften kuvvetliye doru nans deiikliklerine urar.
Bu eser her yl geleneksel olarak Viyana Ylba Konseri repertuarnda yer almaktadr. Her yl 1 Ocak tarihinde verilmektedir.
Belki bu vals konserlerde yada televizyonda dinlemisindir. Dinleyerek eserin karakterini hemen fark edeceksin. Mziin gzellii, neden insanlarn bugn hl bundan keyif aldn gsterecektir.
devler:
1. Sunulua gre mzik trn belirle.2. Radetzky Marnn mzik karakterini akla.3. Eserde fark ettiin tempolar evrele: a) yava b) orta c) hzl4. Eserde temel nanslar bellirle.5. Eser forteye geince el rpmalar ile elik etmeye al.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 55Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 54
54
ki ll ParaAnmsayalm:
1. Mzik eserleri kk ve byk blmlerden oluur.2. Mziin en kk blmne motif denir.3. Szlerin birleimiyle byk btnlkler ve edebi eserler olutuu gibi,
mzikte de motiflerin birleimiyle mzik btnlkleri ve mzik eserleri yaratlr.
Szlerden Motifler
k skar
K karlar
herkes
yaar souk kaar
K, k, karlar yaar, souk skar herkes kaar.
k k karlar yaar souk skar herkes kaar
Nota ve szlerden oluan motifler
K
K k karlar yaar souk skar herkez kaar
devler:
1. K trksnn szlerini akntl oku.2. Trky doru diksiyonla ve nans elemanlarn kullanarak syle.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 55Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 54
55
Etkinlikler:
1. rneklerde iki ll paralar belirle.2. retmen iki ll paralar nota ile okur, renciler ise
tekrarlayarak szleri ilave eder.3. ki motifli blmleri ayrt et.
K k karlar
yaar
ki ll para iki ll para
souk skar herkez kaar
ki ll para iki ll para
ki motifden oluan btnle, iki ll para denir.
Unutma!
1. ki ll, para motiflerinden oluur. Genelde iki motiftir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 57Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 56
56
Motif ve ki ll Paralar Tekrarlama
Verilen szl mzik emalarnda motif ve iki ll paralar belirlenmitir.
Szlerden motifler Szlerden motifler
Ben bir yiit Gl
salkl
ki ll para ki ll para
Notalardan iki ll para Notalardan iki ll para
Szler ve notalardan Szler ve notalardan iki ll para iki ll para
dev:
1. Sayfa 49da bulunan Kardan Adam trksnn analizinde unlar bulmaya al:- szlerden motifler,- notalardan motifler,- szlerden iki ll para,- notalardan iki ll para.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 57Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:09 Page 56
57
NinniY. Filip
Yavalatma
devler:
1. Ninni rneinin notalarn takip edin ve dikkatlice melodiyi dinleyin.2. ki ll paralar fark etmeye aba gsterin.3. Eserde ka iki ll para vardr?4. ki ll paralar tekrarlanyor mu?5. Melodiyi sylemeye al.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 59Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 58
58
Nans
Anmsayalm:
Yank arksnda, besteci f-forte ve p-piyano farkl kuvvetleri kullanarak, yanknn taklidini ok iyi yapmtr. F-forte kuvvetli, p-piyano ise hafif ark syleme, hafif alg alma demektir.
Yank
forte-kuvvetli piyano-hafif
Etkinlikler:
1. Trky sylerken, f ve p kullanarak, yank taklidini yarat.
Tavsiyerenciler iki gruba ayrlrlar. Birinci grup forte ile iaretlendirilen blm, dier grup ise piyano blmn syler.renciler isteklerine gre, blmlerdeki yerlerini deitirebilirler.
Karl Mriya Veber
, , , , , , , , ,
, , , , , .
Parkta parkta parkta parktaGzei iekli park hay, hay, hay, hayDinle yank sesini, dinle yank sesini
Parkta gzel parktaParkta gzel parkta
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 59Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 58
59
Nans Farkllklar
Bazan besteciler kendi fikir, duygu ve yaantlarn, mzik kuvvetinin yava yava deimesiyle ifade ederler. iddeti artabilir veya azalabilir. Ses zirvesine kadar gidebilir ve yine eski kuvvete dnebilinir.
Mzikte bu gibi kuvvet deimelerinde, iaretler kullanlr.
Yava yava kuvvetin azalmasna dekreendo denir.
Yava yava kuvvetin artmasna kreendo denir.
Orta
DEKREENDO
KREENDO
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 61Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 60
60
Peer Gynt Sabah SitiEdvard Grieg
Edvard Grieg doay seven bir kiidir. Doann etrafa verdii gzelliklere her zamandan hayran kalmtr. Sabahn gneini Edvard Grieg kendi besteledii Sabah sitinde en iyi resimlendirmitir. Besteci bestesini yeni gnn douunu yava tempoda ve kuvvetin deimesiyle yazmtr. Besteledii Sabah eseriyle, dinleyiciye huzur ve skunetle gne nlarnn yansmasn mzik yardmyla vermitir. Edvard Grieg mzik yardmyla ok gzel ses renkleri yaratmtr.
devler:
1. Eseri dinlerken nans elemanlarnn deiikliklerini fark edin.2. Eseri dinlerken resim izerek yada yaz yazarak duygularn betimle.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 61Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 60
61
YankOrlande de Lassus
Orlande de Lassus, Belikada domutur. XVI y.y.da rnesans dneminde yaamtr. Doum yeri olan Mons kasabasnn Aziz Nikola kilisesinde ocuk korosunda ark sylemitir. Orlande nun gzel sesini Sicilya kral ok beenerek, onu talyaya gtrmtr. talyada farl kentlerde uzun sre kalmtr. Daha sonra Holanda, ngiltere ve Almanyada yaayarak, hayatn sonuna kadar oralarda kalmtr.
Dini mzik alannda 2000 eserden fazla beste yazmtr. Eserlerinin ou insan sesi ve koro iin bestelerdir.
Yank adl eseri, koro iin yazlmtr. Orlande de Lassus eserde yanky ok iyi verebilmitir. Bunu, kuvvet farkllklar olarak f-forte ve p-piyanoyu kullanarak tekrarlamalarla yapmtr. Eseri dinle ve nans farklarn iitmeye al.
devler:
1. Eserin trn sunulua gre tespit et.2. Besteci yanky eserde nasl vermitir?3. Dinlediin eserde nans trlerini adlandr.4. Besteci eserde insan sesini ve yanky hangi nansta vermitir?5. Yeniden eseri dinledikten sonra, sembollerle nans gster. rnein:
- yksek kaldrlm ve alm el, forte demektir.- alak kaldrlm ve kapal el, piyano demektir.
Orlande de Lassus
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 63Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 62
62
Nota Srelerini Uzatma aretleri
Anmsayalm:
Notalarn sreleri, farkl ekilde ve iaretlerle uzatlabilir.
durak durak iareti notann deerini iki kez daha fazla uzatr.
Durak iareti genelde eserin sonunda kullanlr, fakat bestecinin istei zere farkl yerlerde de kullanlabilir. rnek:
Saat
Hi dinlenmeden alyor tik tak Hem gn hem de gece
tika taka Tam zaman gsterir tika taka tika tak
dev:
1. Saat trksn syleyerek, durak iaretini kullan.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 63Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 62
63
Nota Srelerini Nokta ve Ba areti ile Uzatma
ba iareti
iki nota deerini balamaktadr. Birinci nota deeri, ikinci nota deeri ile balanr. Ba iareti ile sadece ayn ykseklikte notalar balanr.
rnek:
nokta iareti notann deerini yarm uzunluk kadar devam ettirir.
devler:
1. inde ba iareti ve nokta kullanarak; 2/4 , 3/4, 4/4 llerde melodi altrmalar yap.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 65Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 64
64
Melodi Altrmalar ve TrklerdeNota Deerlerinin Uzatma ekillerinde
KullanlmasMelodi altrmas no. 1
Melodi altrmas no. 2G.F. Hendel
Bu Dnyadan Ero(opera)
Yakov Gotove
Ne Mucize Olmuhalk trks
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 65Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:10 Page 64
65
alg alma ve ark Syleme
Malki kzlar (nota kullanarak) halk trks
Malki kzlar Malki kzlar
Evden ayrlyorlar, evden ayrlyorlar
devler:
1. Hangi lde nota deerinin uzatlmas yaplmtr?2. arknn birinci srasnda hangi iaret, ikinci srada ise hangi iaret
kullanlmtr?3. arky ritmik asndan doru olarak hem syle hem algyla al.
. ,
. ,
, .
Her kza birer olanBeyaz Radaya ise siyah Arap
arm ne yapacan bilmiyorki gn ykami, i gn derisini ovmu
Beyaz ata bindirmiAt beyazlanmi o se smsyah
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 67Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 66
66
Johannes Brahms
Johannes Brahms (1833-1897), Alman bestecidir. Besteciler kendi hr dncelerini, doa gzelliklerini ve ilgin olaylar nota katlarna dktkleri bir dnemde yaamtr. Johannes zengin aileden gelmez. Kk yatan daha piyano almay heves etmitir. Kendi kendine gelimi, yaamn ise kahvelerde piyano alarak geirmitir.
Johannes Brahms
lk konserini 15 yanda halka sunmutur. Daha sonralar Avusturyaya tanr ve orada alr. Besteledii eserler yetikinlere adanmtr, ama genleri de unutmamtr.
Kk ocuklar ok sevmi ve zamann sk sk onlarla geirmitir. Bylelikle ocuklarn dnyasn yakndan takip etmitir. ocuklarn annelerinin koynunda uyumak arzusu, besteciye Ninni eserini bestelemek iin ilham kayna olmutur. Mzik deerlerini ocuklarn yalarna gre uyarlamtr. Hafif melodi yaratarak, annenin uyurken syledii ninnilere benzetmitir. Piyano ve insan sesi karm ile, hafif kuvvette ninninin karakterini yakalamtr.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 67Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 66
67
Ninni
Ninni eseri, piyano ve insan sesi iin bestelenmitir. Melodisi hafif ve ok naziktir. Birok dile tercme edilmi ve ocuk korosuna uygulanmtr. arknn szlerini iyice okuyarak, karakterini tespit edebiliriz.
devler:
1. Beste hangi eser trne der? a) vokal, b) enstrumental c) vokal-enstrumental2. Karakterine gre bu beste nasldr?3. Eser hangi tempodadr?4. Eser hangi nansta gereklemektedir?5. Besteci neden tempo ve nans deiiklii yapmtr?6. retmenin ve arkadalarnn yardmyla, tempo ve nansa dikkat ederek, oyun yapmay deneyin.
, ,
, , , .
....
Hafif gzel Mays akam Yldzlar birarada parldyor Hafif rzgar, net gzgr ay
Zilli tatl ku tleri yi geceler iyi geceler, herey hafif darda
Dinle ku sesi davetini Benim gzel mertm
Johannes Brahms
Yarn gne nler pencerenden yaylncaOyun ve ocuk arklar ileen ve iyi olacaksn sen.
yi geceler.........
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 69Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 68
68
ntervaller (Aralklar)
Ton basama dersinde, iki nota arasnda yarm yada tam derecenin var olduunu grmtk.
Etkinlikler:
1. Etkinliin koordinatr retmendir.- Sekiz renci sralanr. Ellerinde nota isimli kartonlar tutarlar. Her renci yazl olan notann ismini syler.- lk nce do notasn tayan renci balar. Her renci ton basamandan farkl bir notay syler. Sylemek iin kaldrlan ve o notada elinde kart olan renci, dier renci ve retmenin yardmyla, o notann yksekliini syler.
Ton basamanda yada melodide iki nota arasndaki mesafeye interval (ara) denir.
Her intervalin ad ve bykl vardr.
ntervallerin seslerini teker teker yada ayn anda syleyip alabiliriz.
Unutma!
1. arklarda ya da ton basamanda iki nota arasndaki mesafeye interval denir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 69Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 68
69
Prima ntervali Etkinlik:
Ton basamanda notalar istediiniz nota sresinde okuyup, her notay iki kez tekrarlayn.
Do-do, re-re, mi-mi, fa-fa, sol-sol, la-la, si-si tonlar arasnda, tekrarlamann dnda, melodik araln olmad gze arpyor.
Ayn isimli iki ayn nota arasndaki melodik mesafeye prima denir.
Ben Primaym
dev:
1. Her tondan balayan prima intervalini mzik defterine yaz.
Unutma:
1. Ayn isimli iki ayn nota arasndaki melodik mesafeye prima denir.
Primadr yanl yok O altrma zor deidir
Ayn notay alyorum, Hangisini istersem aryorum
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 71Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 70
70
Sekunda ntervali
Yon basamanda, iki komu nota arasndaki mesafeye derece denir.
Ton basamanda iki komu notann melodik mesafesine
sekunda denir.
Etkinlik:
Nota sreleri kendi seiminize gre yapp, sekunda intervallerini syleyin.
Komular
En yakn komularz biz sekunda intervalleri
Kk ve bykleriz yarm derece yada tam
En yakn komularz biz sekunda intervalleriKk ve bykleriz yarm derece yada tam
dev:
1. Ton basama notalarndan birliklerle sekunda intervallerini defterine yazn.
Unutma!
1. Ton basamanda, iki komu notann melodik mesafesine sekunda denir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 71Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 70
71
Oktavntervali Etkinlik:
1. do1 ve do2 notalarn yazn.2. Bunlarn arasndaki notalar adlandrn ve syleyin.3. Melodik mesafe var mdr?4. Notalar birbirlerinden ka ton uzaklktadr?
Do1 ve do2 arasnda sekiz melodik ton uzakl vardr. Bu melodik uzakla oktav denir. Prima intervali ise yan yana ve ayn isimli notalardr. Oktavda nota isimleri ayn, fakat ykseklikleri farkldr.
Ayn isimli fakat ykseklikleri farkl olan mesafeye oktav denir.Sekiz nota arasndaki mesafeye oktav denir.
Ayn Ad Tayoruz
Haydi ark syleyelim Biraz soluk alalm yle iidilir yksek DO Haydi yine alttaki DO
Ayn ismi tarz Ayn akord edilir Haydi ar syleyelim Sonra soluk alalm
Unutmayn!
1. Ayn isimli, fakat ykseklikleri farkl olan mesafeye oktav denir.Sekiz nota arasndaki mesafeye oktav denir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 73Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 72
72
Melodik Altrmalarda Prima, Sekunda ve Oktav ntervallerinin Kullanm
Melodik altrma no. 1
Melodik altrma no. 2
Melodik altrma no. 3
Melodik altrma no. 4
devler:
1. Melodik altrmalarda intervalleri ayrt et.2. Melodi altrmalarn bir alg ile al.
S. Gaydov
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 73Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:11 Page 72
73
Folklor
Anmsayalm:
Halkn yaratt eserlere ve onlarn geleneksel deerlerine folklor denir. Halk, kendi yaratclyla kltrn ve geleneini yanstmaktadr.
Folklor halk yaratcl (gelenek) demektir. Folklor sz, follk, yani halk ve llore, yani yaratclk szcklerinden olumutur. Folklor kavram, evrensel bir sz olarak btn dnyada kullanlmaktadr.
Yzyllar ncesi insan, yaam mcadelesi vererek, halk kltrn oluturmu ve yaymtr. Yaratclar, kendi becerilerini edebiyat, mimari, trkler, halk oyunlar, giysiler, halk alglar, el ileri, farkl zanaatlarla ve byk kalbini dier yaptlarla ifade etmilerdir.
Mimari eserler: evler,manastrlar
Halk mzik yaratcl Halk edebiyat halk trkleri, danslar,
efsaneler, hikayeler alglar ykler, iirler. FOLKLOR halk yaratcl
El ileri: Zanaatlar giysiler, el ileri testicilik ve filigran
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 75Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 74
74
Folklor Elemanlar
Kolay ve ZorHalk hikayesi
Bilgine biri soru sormu:- Efendim, syleyin, zor olan nedir, kolay olan nedir?
Bilgin yle cevap vermi:- Akl satmak kolaydr, onu gerekletirmek ok zordur.
eski ev
Efsane Halk iletilerine gre, Paskalya bayram iin yumurtalar boyamadan nce bir para ekmek yenmeli. Bir lokma ekmek yenmezse, yumurtalarn gc kalmazm.
Aziz Yoakim Osogovski halk giysileri Manastr Etkinlik:
1. Be gruba ayrln. Folklor elemanlarndan, gruplar yle kurulsun:
I. grup - mimari eserlerII. grup - edebiyatIII. grup - zanaatlarIV. grup - halk mzik yaratclV. grup - el ileri
dev:
1. Her grup, kendi folklor eleman hakknda bilgi toplasn, bir sonraki derste ise retmen ve bilgisayar yardmyla birer bror hazrlasn.
testicilik
ziynet
zurna ve davul
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 75Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 74
75
Mzik Folkloru
Anmsayalm:
Mzik yaratclna: halk trkleri, alglar ve danslar dmektedir. Bunlar folklor grubundan olduklar iin mzik folkloru diye adlandrlr.
Mzik folkloru, halk mzik yaratcl demektir. Halk arasnda, halk tr-kleri ve danslarna halk mzii denir. Trkler insann gnlk yaam parasdr. Halk yaratcs trk syler, alg alar ve dans eder. Bu ekilde kederini, sevinci-ni, ak ve hrriyetini trk yoluyla ifade eder. Bu trkler yazl olarak korunmad- iin, nesilden nesile szl olarak bugne kadar gelmilerdir. Bugn ise bu trk-lerin korunmas iin, nota kullanlarak koruma altna alnmlardr.
MZK FOLKLORU halk mzii
halk trkleri halk alglar
halk danslar
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 77Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 76
76
Mzik Folklorun Elemanlar
karma hora
Vardar Kysnda Oturmu (halk trks)
davul zurna darbuka
gayda
( )
, , ,
, ,
.
, ,,
, ,
.
, , ,, ,
, , .
( )
, , .
, , , .
Vardar kysnda oturmuAltn apka rermiekercik, elmack
Patlasan da seni alacam
Altn apka rmtrri yalar dkmtrri yalar dkmtr
Annesine yeminlikadn horosu
duduk
Sraya gemi Koana seymenleri(Halk trks)
Toplanm Koana seymenleriToplanmi Koana seymenleriKriva Palanka ya doru gidiyorlarlo aramiyay aramya.
Gidecekler anam Gidecekler anamEri nehir etrafndan enemEri nehir etrafndan
Haydi arayacamHaydi arayacamlyo aramiyay anamlyo aramiyay.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 77Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 76
77
erkek korosu dayre
kaval
Etkinlikler:
1. Mzik folklorunun elemanlarn say.2. gruba ayrln. Mzik folklor elemanlarndan her grup takm
kursun:I. grup - halk trkleri;II. grup - halk alglar;III. grup - halk danslar.
dev:
1. Her grup, mzik folkloru hakknda aratrma yapsn.Yeni derste retmenin yardm ile albm hazrlasn.
Rum, Dum, dum(halk trks)
Zurna sesleri ky ortasndaDavul alar rum dum dum
Gen kz ve erkeklerki hora ekerler
Aadan ak sal dede gelirByklarn tararHoraya tutunmuHora ba olacak
Neda grm dedeyiElinden tutuvermi
Nereye gidiyorsun ihtiyarHoray bozacaksn.
tambura makedon kemenesi
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 79Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 78
78
Halk Trkleri Halk trkleri mzik folklorunun elemanlarndan biridir. Bunlar halkn gelenei, adetleri ve bayramlar ile baldr. Trkler yardmyla halkn duygu ve arzular dile getirilir. Halkn kederleri, yurtlarna olan zlemleri, i srasnda olaylar ve gelenekleri dile getirilir. Trklerin yardmyla ou kez halkn aka gc de ifade edilmitir.
aile trkleri ak trkleri
dini trkler HALK TRKLERNN
KONULARA GRE mizah trkleri
AYRILII
adet trkleri i trkleri
kahramanlk trkleri
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 79Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:12 Page 78
79
Aile Halk Trkleri Aile halk trklerinde, bir ailenin yeleri arasndaki yaam anlatlr. Burada aile iinde sylenen trkler yer alr.
Kz Karde Erkek Kardei Yemee Davet Ediyor halk trks
Ak Halk Trkleri
Ak motifli halk trkleri farkldr. ou trkler iki gencin arasndaki ak anlatr. Onlarn ilk tanmalar ve arada yaanan sorunlar da konu edilir.
Geri Geri Kalino Kz
halk trks
Geri geri git Kalina
Ardmdan gelme
Bizim diyarda yollar yoku
kamazs n sen
H a y d i h a y d i k a r d e Ye m e k y i y e l i m
Kskarde kasrde i Yemeye davet ed iyor
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 81Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 80
80
Mizah Halk Trkleri
Mizah halk trkleri genelde toplanmalarda (meclislerde) sylenir. Bu trklerde olaylar yada kiilerin mizah ynleri gsterilmektedir.
Evim var Pelisterde halk trks
Kahramanlk Halk Trkleri
haydut komita partizan
Bu tr trklerde konu, halkn dmana kar feryad ve kurtulu avadr. ou kez savalar ya da kahramanlar dile getirilir.
Dinleyin Yurtseverler halk trks
Kim korkmazsa gelsin buraya, Acanak bacanak
E v i m v a r P e l i s t e r d e , A c a n a k , b a c a n a k
Karanlk zndanlara
Dinleyin partiotlar
Anlataym sizlere
Kapattlar beni
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 81Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 80
81
Halk Trkleri
oban gurbet ekin rgat
trkleri, halkn tarm ilerin sras ya da hayvan yetitirme srasnda sylenen trklerdir. Dahas, bu trkler gurbete giderken de sylenmitir.
Gurbet Lanet Olsun
halk trks
Bayram Halk Trkleri
koledar lazar paskalya hdrellez dodol Bayram trkleri, zel bayram gnlerinde sylenen halk trkleridir.
Ayrd beni sevgilimden
Gurbet lanet olsun
O sevgilimden beni ayrd
yl sren sevgimizden
Oy Liyare halk trks
Oy Liyare tanrya yalvaryor, Oy, liye, oy, liye
nce yamur iselesin, Oy, liye, oy, liye.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 83Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 82
82
Adet Halk Trkleri
dn salk hzn
Farkl yerlerde yaayan halklarn adet trkleridir.
halk trks
Etkinlik:
1. Yaratc ol ve retmenin yardm ile bayram halk trksne oyun hazrla.
devler:
1. Konulara gre halk trklerinin ayrln say.2. Yedi gruba ayrln. Her grup bir tr trk haknda aratrma yapsn.
retmenin ve bilgisayarn yardmyla trk kitapii oluturun.
Ky ortasnda davul alar, hora tepilirGzel kz hora eker
Kz horay neelendirdiBabas kye kz vermez
Kye vermez, nk ok gzeldirnk ok gzel, beyaz ve krmz
leceim annem, onsuz eve ben gitmemKye kle giderim, sadece onun olaym.
, . , .
, , , .
, . , .
, , , .
, . , .
, , , .
Vrana atna bindim
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 83Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 82
83
Seni Ben Suya Gnderdim Kalina(kulaktan)
S e n i b e n s u y a g n d e r d i m K a l i n a .
Suda beyaz yzn ykayasn diye,
B e k a r l a r a b a k a r s n m o r i K a l i n a .Seni ben suya gnderdim Kalina.Suda beyaz yzn ykayasn diye,Bekarlara bakarsn mori Kalina.
Lanet olsun yzm anam.Sevgili yok ki onu sevsin,Seni dinlemedim anam.
Seni baa gnderdi Kalina.Sen baa gidersin, beyaz zm toplarsn,Bekarlara verirsin Kalina.
Lanet olsun anam balar.zm yemek iin yok bekarlar,
Seni dinlemedim anam.
Etkinlik:
1. Drt renci grubu oluturun. - Birinci grup, Kalinann anasnn sesleniini syler.- kinci grup, Kalinann sesleniini syler.- nc grup, enstrumental blmnde alg alar.- Drdnc grup, konuya bal olarak koreografi yaratr.
halk trks
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 85Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 84
84
Tekoto (Ar Oyun)(halk oyunu)
Anmsayalm!
Halkn yzyllarca yaratt eserlere, halk yaratcl denir. Bunlar unlardr:- yazm yaptlar (bilmeceler, ataszleri, efsaneler)- el ileri ( kilimler, giysiler, ziynet)- halk mzii (trkler, danslar, halk alglar) Trk yardmyla halk arkcs kendi neesini, hzntsn, acsn ve isteklerini, bazen de tarihi ve gnlk olaylar ifade etmitir. Horalarn koreografyalar; halkn her gnlk yaantlar, olaylar ve duygularn yanstr.
Tekoto (Ar Oyun)(Makedon yreinde toplanan arln mar)
Oynanmas en zor bir Makedon halk oyunudur. Makedonyada gurbet konusu ifade edilir. Oyun Lazaropoleden, Galinik, Gari ve dier gurbete giden ky ve kentlerde oynanmaktadr. Ayrlk yerleri olarak kylerin knda oynanr. Petrovden gnnde gurbetiler, akrabalarn dn trenlerine katlmak iin gurbetten dnerlermi. Davul vurular ve zurna sesleri, horann (oyunun) balama iaretidir. Yava hareketlerle oyuncular daire eklinde sralanr. Bata bulunan oyuncu mendille iaret vererek herkez el ele tutulur. Hznl zor gnler oyunda hareketlerle ifade edilir. Nans ve tempo ba oyuncunun davul stne binmesiyle bozulur. Bu, zafer demektir. Devamda tempo hzlanr. Her oyuncu tek bana yrtc olarak elden ele mendili birbirine vererek, oyun devam eder. Davul ve zurnalarn sesleri oyuna ok karakteristik bir zellik verir. Zamanla Tekoto bir nevi milli mara dnmtr .
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 85Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:13 Page 84
85
Tekoto ve elemanlar sonsuz bir ilham kayna olmutur. Yazarlar edebiyat eserleri, hikayeler yazmtr, filmler ekilmitir, klasik mzik eserleri bestelenmitir, dahas, yeni bestelenmi ve elence mzikleri yazlmtr.Blaje Koneski, Tekotonun karakterini iirle ok iyi anlatmtr:
devler:
1. Oyunda iitilen alglarn isimlerini say.2. Tekoto oyunu hangi tempoda balar?3. Oyunun devam hzlanr m, yoksa tam aksine, yavalanr m ?4. Oyunda tandn nans elemanlarn iaret et: p-piyano ya da f-forte.5. Temponun ve nansin deimesiyle, ne anlatmak isteniyor?6. Arkadalarnla birlikte oyunun mziini dinleyerek, oynamaya al.
Tekoto halk oyunu
Zincire vurulmutun Yeil yaprakl dalardan halk ayakland
Asrlarca esir ektikleriAyaklanma halayna gtrd
Kan ile ate halay ilear duyuldu grltl sesler
Ayaklanma her yere yayldDoduumuz yerlerde.....
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 87Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 86
86
O, Suzana
Amerikan arks
yavalatma
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 87Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 86
87
Mzik fadesi ve Yaratclk
Mzik biimi konusunda mzik ifadesi ve yaratclk.
Etkinlik:
1.Verilen szl rnekte blmleri tespit et.lkbahar geldi, nazik ve gzelKular geldi, yuva kurdular.
Bu szlerin melodisi de vardr.
lkbahar
2. Trknn blmlerini doru srala.
3. Yaratc ol ve bu konuda yeni bir trk sz yaz.
4. -drt gruba ayrln. Birileri trky sylesin, dierleri alg ile elik etsin.
Ye-ni yu-va-lar var Ar-tk ilk-ba-har gel-di
Ah, ku-lar ge-ri dn-d Se-vin-li-dir her-kes
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 89Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 88
88
Byk Gn - Paskalya (kulaktan)
Etkinlik:
1. Paskalya bayram nedeniyle bilgi toplayp, bir sunum hazrla.
, ,
, .
: ...
mzik ve metin : Petsovska
Dorudur kt Dorudur kt
Bugn byk gn Bugn Paskalya Her ey gzel olsun
Hazreti sa gklere kt Hazreti sa gklere kt
Renkli sepetleriHaydi alalm
Paskalya hediyelerinilerine dizelim
Hazreti sa gklere ktHazreti sa gklere kt
Dorudur ktDorudur kt
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 89Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 88
89
Edvard Griegin Peer Gynt Sitinden Orman Kralnn Maaras
Edvard Grieg
Edvard Grieg, Norveli bestecidir. Yaratclnda Norveg halk mzii ve eski danslar kullanmaktadr. Peer Gynt dramna mzik bestelemitir. Farkl melodi temalar ile kyl Peer Gyntin hayatn anlatmtr. Peer Gynt orman evinde yllarca yaam, maceralar iin hayal kurmutur. Byynce dnyann birok lkesinde birok macera yaamtr. Besteci byle bir olay canlandrmak iin, eserinde deiik alglar kullanmtr.
Peer Gynt Trol cceler
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 91Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 90
90
Peer Gynt Sitinin IV. BlmOrman Kralnn Maaras
Peer, maarada yaayan orman kral ile tanr. Onun kralln trol cceler korur. Orman kral kendi kzn Peerle evlendirmek ister. Fakat Peer, kraln isteine kar gelmi. Cceler Peere saldrarak, onu esir alrlar. O srada kilise anlar komu kyden alnca, cceler korkarak kamaya balar, ayn anda da maara zerlerine yklr.
devler:
1. Sunulua gre eserin trn adlandr.2. Eser hangi tempoda sunulmutur?3. Tempo deiikliklerini adlandr.4. Eser yeniden dinlerken, nans deiikliklerini takip et.5. Eser hangi tempo ve nansla balar ve biter ?6. Besteci neden tempo ve nans deiiklikleri yapmtr?
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 91Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:14 Page 90
91
ki Sesli ark Syleme
Anmsayalm: nterval tonlarn ayr ayr yada ayn zamanda syleriz. Bu alma ekli hem trk sylemede hem de alg almada kullanlr. Ayn zamanda iki melodinin sylenmesine, iki sesli ark syleme denir.ki sesli ark sylemede arkclar ikiye ayrlr: yukarki sesi syleyen gruba birinci ses, aaki sesi syleyen gruba ise ikinci ses denir. Her gnlk ark sylemede de kullanlr. ki sesli ark sylemede, sesler ayn zamanda arkya balarlar. rnein:
birinci ses
ikinci ses
Veya sesler art arda balar. rnein: birinci ses ikinci ses
Sesler art arda sylendii halde, farkl syleme biimi sz konusudur. rnein:
birinci ses
ikinci ses
Bu ark syleme biimine kanon denir.
Kanon ok sesli ark sylemedir. Ayn melodiyi iki veya daha ok ses, farkl zamanlarda balatr ve bitirir.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 93Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 92
92
ki Sesli Kanon ark Syleme
1. IV. snfta rendiiniz Kanon Ay ve Bal arksn tek sesli olarak syleyin.Aadaki rnekte ise iki sesli olarak verilmitir. ki gruba ayrln.2. I. grup - arkya balar.3. II. grup - iki lden sonra batan kanona balar. rnein:
Kanon Ay ve Bal
(kulaktan)
Birinci grubun kanona ilk balad ve ilk bitirdiini mutlaka dikkat etmisinizdir. kinci grup ise belirli bir zaman sonra daha ge balayarak, arky daha ge bitirir. Byle ark sylemeye, iki sesli kanon denir.
Etkinlik:
Arlar ise ha,ha,ha,ha,ha,ha,ha,ha Byle misafir istemiyorlar.
Medo bal yemek iin Sepete burnunu koymu
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 93Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 92
93
Kanon ou rneklerde kanonlarn yazl tek seslidir. kinci sesin balayaca yer rakamla verilmitir. te yle bir rnek:
oban arks (notayla kanon sylenmesi)
Bu rnekte kanon iki seslidir. Kanonlar sesli, drt sesli olabilir.
Etkinlik:
1. Kanonu tek sesli melodi ve szleri ile sylemeyi renin.2. ki gruba ayrlarak, kanon kuralna gre arky syleyin.
neri:Vokal-enstrumental grup kurmaya aln. Birileri ark
syler, dierleri ise alg alarlar.
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 95Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 94
94
Manastr Ovasna km Delev Voyvoda(halk trks)
.
Goe Delev
devler:
1. Bu rnek, hangi grup halk trklerine girer?2. Zikredilenin ad baka hangi trklerde geer, incele.3. Yurtseverlik trklerle, bir trk kitap hazrla.
, .
, .
, , .
, .
, . , .
, . , .
, , ,
.
km Goe gezinmi,Manastr ovasna.
Neler grm neler,Esirlerle dolu dokuz zincir.
ndeki zincir,Hepsi gen kz ve erkekler.
Dier zincir ise,Ihtiyar adam ve kadnlarla.
Sondaki zincir,Gen gelinler.
Sadece gen gelinler,Erkek bebeklerle elinde.
Onlar grnce Goe Alamaya balad
arky syleyen: Vaska lieva
Vaska lieva
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 95Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 94
95
Gne(notal)
mzik: Stefan Gaydovsz: Duko Avramov
Gne trksnde, gnein faydal nlar, doann gzellii ve gnein scaklndan bahsedilmitir.
Etkinlik:
1. Trky hem nota hem szlerle oku. Tempo ve nans elemanlarn da kullanmay unutma.
dev:
1. Trknn bu srayla analizini yap:- Tempo tr;- Nans tr;- Mzik iaretleri, notalar ve sus iaretleri;- Nota deerlerini uzatan iaretler.
Orta tempo
Yine st st gne bizi, Koyver parlak scak iinlarn
Orman, ova, kylara, Souk karlar hemen erit
Ist st gne bizi, Koyver parlak scak nlarn
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 97Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 96
96
Nikolay Rimski Korsakov
Nikolay Rimski Korsakov (1844-1908), Rus besteci ve pedagogdur. Mzie kar sevgisi ocuk yalarndandr. Velilerin istei zere, denizcilik okuluna yazlmtr. Ayn zamanda piyano ve mzik teorisi dersleri alr. Besteci Balakirevle 17 yandayken tanmtr. Besteci, Korsakovun yeteneini grm ve yardmlarda bulunmutur. lk Rus senfonisini yazdktan sonra, Rus Belisi grubuna geer. Eserinde Rus folklorundan esintiler yer alr. Konu olarak en ok masal ve hikayeleri iler. eherezaddan esinlenerek, 1001 Gece Masallarndan birka masaln konu edildii bir beste bestelemitir. Operalardan ise nl olan ar Saltann Hikayesidir.
ar Saltann Hikayesi operasnn ksaca ierii: ar Saltann diyarnda, ar kendi evlenme niyetini her yere duyurmu. gen kzdan en k, kendisiyle evlenirse, ona yiit bir valye douracana sz vermi. stei de gereklemi. ar Saltan onunla evlenmi. Ksa bir sre sonra savaa gitmi. Bu arada arie doum yapar. Kt kalpli kz kardeleri ara mektup yazarak, onun canavar bir olunun olduunu yazmlar. ar fkelenerek, arie ve olunun denize atlmasn emretmi. F iinde denize atlm arie ve olu, bir adaya ulaabilmiler.
Yllar sonra, arn olu Gvidon, tm aclara ramen babasn, doum yerini ve saray grmeyi istemi. Kuu prenses ona acyarak, onu tuzlu su ile serpip, arya dntrm. Ancak o ekilde kraln gemilerini takip edip babasna ulam. Uzun zamandan sonra Gvidon ve annesi, ar Saltanla buluunca, birbirlerine sarlmlar ve ar onlardan tm yaptklar iin zr dilemi. Gvidon ve Kuu prensesin dn yaplm. ki kt kalpli kz kardelerini ise affetmiler.
Nikolay Rimski Korsakov
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 97Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 96
97
Ar uuu
Bu eser byk yetenekli enstrumental alglar iin yaratlmtr. Bundan dolay, farkl alglar iin yazlmtr. rnein: piyano, klarinet, flt, saksafon ve akordiyon.
Ar Uuu(ar Saltann Hikayesi operasndan alnt)
Besteci, mzik ifadesi ile arnn ar Saltann sarayna kadar uuunu mzikli resim olarak vermitir. Arnn ar Saltann ba etrafnda umas, mzik ifadesinde nans deiiklikleri ile vermitir. arn sinirli ary kovma abasn da, gergin mzikle canlandrlmtr.
devler:
1. Eserde tempo trn adlandr.2. Mzii dinlerken duygularn resme dntr.
ok abuk
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 99Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 98
98
Mzik fadesi ve Yaratclk
dev:
1. nceden dinlenilen eserlerin tannmas.
Etkinlikler:1. retmen rencilere Mzik armnn ifadesi ve yaratlmas hakknda bilgi verir.
rnek:
bcek Rusya Gvidon hzllk devlet vzlt eherezad Opera hzl ku Moskva
Mays besteci Buyon adas komak ubara
ar N.R.Korsakov ar Saltan hzl tempo Rusya hikayesi
Etkinliin gereklemesi iin talimat:
- renci gruplarnn olumas (drt yada be), snftaki renci saysna baldr.
- Her grup, mzik arm konulu modeller hazrlar. Dinlenilen eser, serbest seimdir. Kolon cevaplar ve kesin cevap tabelaya yazlmasn.
- Yaplan modele sadece bir grup cevap verir.- Modelin cevab iin sunum yaplr.
neri:Bu tr mzik armlar dier konularda da yaplabilir. rnein: yeni yl, mzik folkloru, halk yaratcl, mzik
biimleri vb.
ARI UUU(son cevap)
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 99Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:15 Page 98
99
Uur Bcei( kulaktan )
dev:
1. Trknn szlerini resimli ifadeye dntr.
U u uur bcei bana misafir getir!ok isterim grmeyi,
Renkli gzel entariye benzerSenin gzel kanatlarn.
U u uur bcei bana misafir getir!Bir dileimi yerine getir.
U kanatlarn ger.ok isterdim bize
Gelsin dedem ve ninem.
, , , !
.
, , , ! :
, ,
, !
U u uur bcei bana misafir getir U u uur bcei parmama kon
Avucumda dur, dinlen biraz sonra u
metin : B. Mirkulovskamzik: N. Mienko
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 101Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 100
100
Sonat(blm)
Son
V.A.Mosart
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 101Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 100
101
baa dn
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 103Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 102
102
Bu Dnya in
Etkinlik:
1. Senin duygularn resim izerek betimle.2. Kart yap. Konu: Tm Dnya ocuklar in.
dev:
1. Senin sevdiin arkc ve arklardan oluan albm yarat.
Ses duyacaksn bazen,ocuklar eki ekmi Allahm!Haberlerde yine duydum,Dnyann bir ucunda yine sava,Yeni ktlk.
Rahat uyku gerek bana, Drstlk gerek bana. Korku ve yalar olmasn, Tm ktlkler kaybolsun, Bizim iin hznl gn olmasn!
Tek bu dnya iin,Her eyi onun iin yapmalyz.Bu dnya iin, tek varlmz iin,ocuk gl iin sava yapmalyz,Bu dnya iin!
Ak iin kalbimize dokunan,Her an birer dua.Temiz kalpli ocuklardan renelim,nan ve umut nedir diye.Bize ryalarn gereklemesi gerek,yiliklerle beslensin!
Bu dnya iin.......Alk ve korku olmasn,Ktlk olmasn kimseye.Bu dnya iin..............
, , . , , ! , , .
, . , , !
, , , . , , , !
, . , . !
........... , , . ............
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 103Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 102
103
Mzikle Tatile
Okul yl sona eriyor. Sevinliyiz tatil iin, hznlyz ayrlk iin.Bu an ark syleyerek ve dans ederek kutlayn. Dinleyecein arklarn listesini yap. Bizim nerdiimiz ark udur:
Mzikli Apartmanark, Zlatno Slaveye 2009 ocuk festivalinde sylenmitir.
Sz ve mzik: Svetlana PeakovaSolist: Martin Yoveski
Angelina keman alar,Fakat piyano dersleri de alr,Btn apartmanmz mzik yetenekli,Yane beste yapar yatak odasnda.
Komumuzun biri asansrde dedi:Buna sra koymak lazm.Ama ben bir-iki demeden elimde tahta:alnmasn her istee gre.
Ben orkestra efi olacam,nk burada bir sra olmal.Sallanyor btn bina, dans ediyor,Kumanda bende olacak.
, , , .
, : . - , : .
,, . , , .
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 104
Muzicko za 5 oddelenie Vesna.qxd 18.04.2010 21:16 Page 104
NDEKLER:
Benim Dnyam......................................................................................................... 4ark Syleyin Dnya ocuklar............................................................................... 5
Nota Deerleri............................................................................................................... 6Birlik Nota ve Sus areti............................................................................................. 7Sekizlik Nota ve Sus areti......................................................................................... 8Trklerde Sekizlik Notalarnn Kullanm................................................................. 9Birlik Nota ve Sus aretlerin Ritmik ve Melodik Altrmalarda Kullanm.............. 10Ritmik ve Melodik Altirmalarda Sekizlik Nota ve Sus aretleri............................. 11Portede Notalarn Yerleri............................................................................................. 12Portede si1 ve do2 Notalarnn Yerleri......................................................................... 13Blok Flt...................................................................................................................... 14Si1 ve do2 Notalar ile Melodik Altrmalar............................................................... 16Trk rneklerinde Si1 ve do2 Notalar...................................................................... 17 retmenim Sen Benim Dnyamsn....................................................................... 18l.............................................................................................................................. 19ki blml 2/4 l.................................................................................................... 20Ritmik Melodik ve Trklerde 2/4 lnn Kullanm.............................................. 21 Bir ki...................................................................................................................... 222/4 llerde alg almak........................................................................................ 23 Sonbahar.................................................................................................................. 24 Blml 3/4 ller............................................................................................... 25ark, Ritmik ve Melodik Altrmalarda 3/4 l...................................................... 26 Bir ki ................................................................................................................ 273/4 llerde alg almak......................................................................................... 28Drt Blml 4/4 ller............................................................................................. 29Ritmik ve Melodik Altrmalarnda 4/4 ller ........................................................ 30 Drt Kere Drt ....................................................................................................... 31Drt Kere Drt (ocuk alglarn almak)............................................................... 32Mzik fadesi ve Yaratclk.......................................................................................... 33Ton Basama............................................................................................................... 34C-dur Gam.................................................................................................................. 36 Alfabe arks.......................................................................................................... 38Tempo.......................................................................................................................... 39Metronom..................................................................................................................... 40 Saat......................................................................................................................... 41Farkl Tempoda ark ve Altrmalar.......................................................................... 42 htiyar McDonaldn iftlii.................................................................................... 43 Martin Karde.......................................................................................................... 43Hzlanma ve Yavalama................................................................................................ 44Vals............................................................................................................................... 45Hayvanlar Karnaval - Camille Saint-Sans............................................................... 46Kangurular - Camille Saint-Sans....................................................................................... 47
Yeni Yl............................................................................................................................... 48Kardan Adam........................................................................................................................... 49Ziller alyor............................................................................................................................ 50Johann Strauss....................................................................................................................... 52Radetzky Mar - Johann Strauss........................................................................................... 53ki ll Para....................................................................................................................... 54 Motif ve ki ll Paralar Tekrarlama........................................................................... 56Ninni........................................................................................................................................ 57Nans....................................................................................................................................... 58Nans eitleri........................................................................................................................ 59Peer Gynt Sabah Siti - Edvard Grieg........................................................................... 60Yank - Orlande de Lassus....................................................................................................... 61Nota Deerlerini Deitiren aretler....................................................................................... 62Ba ve Nokta ile Nota Deerlerini Uzatma............................................................................. 63Ritmik ve Melodik Altrmalarda Nota Deerlerini Uzatma.................................................. 64 Malkite Momi..................................................................................................................... 65Johannes Brahms................................................................................................................... 66Ninni........................................................................................................................................ 67ntervaller................................................................................................................................. 68Prima ntervali......................................................................................................................... 69Sekunda ntervali..................................................................................................................... 70Oktav ntervali......................................................................................................................... 71Melodik Altrmalarnda Prima, Sekunda ve Oktav ntervalleri............................................ 72Folklor..................................................................................................................................... 73Folklor Elemanlar.................................................................................................................. 74Mzik Folkloru........................................................................................................................ 75Mzik Folklorunun Elemanlar............................................................................................... 76Halk arklar.......................................................................................................................... 78 Ben Seni Suya Gnderdim Kalina....................................................................................... 83Tekoto.................................................................................................................................... 84O, Suzana................................................................................................................................. 86Mzik fadesi ve Yaratclk..................................................................................................... 87 Byk Gn.......................................................................................................................... 88Edvard Griegin Peer Gynt Sitinden Orman Kralnn Maaras.......................... 89Peer Gynt Sitinin IV. Blm - Orman Kralnn Maaras.................................. 90ki Sesli ark Syleme........................................................................................................... 91ki Sesli Kanon ....................................................................................................................... 92Kanon....................................................................................................................................... 93Manastr Ovasna km Delev Voyvoda............................................................................. 94 Gne.................................................................................................................................... 95Nikolay Rimski Korsakov....................................................................................................... 96 Ar Uuu.............................................................................................................................. 97Mzik fadesi ve Yaratclk.................................................................................................... 98 Ur Bcei......................................................................................................................... 99Sonata...................................................................................................................................... 100Bu Dnya in..................................................