ÁNMẠNGĐƯỜNGNHÀXÁC

(SixStoriesbyEdgarAllanPoe,1961)—★—

Tácgiả:EdgarAllanPoeNgườidịch:LêBáCông

NXBDiênHồng

epub©vctvegroup22-12-2017

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

GIỚITHIỆU

Nóitới truyệntrinhthám,quáiđản,vàrùngrợn,aicũngphảinhắcđếnnhàvănđạitàiEdgarAllanPoe(1809—1849).Ông là người đầu tiên viết những truyện bí mật và ly kỳ,dùngsuyluậntỷmỉvàkhoahọcđểdẫntớikếtthúc-đólànhữngtruyệnkhơimàocholoạitiểuthuyếttrinhthámngàynay.AiđọctruyệncủaEdgarPoecũngđềubị lôicuốnmộtcáchsaysưatừtrangđầutớitrangcuối.NgàynayPoekhôngnhững được coi là một trong các nhà văn tài ba nhất MỹQuốcmàcònđượccảthếgiớithánphục.

Nhưngnếutabiếtđượccuộcđờiđầyđaukhổcủavănsĩ,tamớicàngthươngxótchoconngườilỗi lạcmệnhyểuđó,để tưởng nhớ những giai đoạn gây cảm hứng cho ông viếtnênnhữngtruyệnbấthủvàsángtácnhữngvầnthơtuyệtdiệumàngàynaycảnhânloạiđượcthưởngthức.

Song thân của Poe là kịch sĩ lưu động nay đâymai đó.CậubésinhtạitỉnhBostonngày19thángGiêng,1809.Khimớilên3đãmồcôichamẹ,vàđượcmộtthươnggiatênlàJohn Allan đón về nuôi, vì thế sau này ông mới xen chữAllanvàogiữatênmình.

Khi 17 tuổi, Poe vào học tại Đại Học Đường Virginia,nhưng chàng thanh niên phóng túng đó đã cờ bạc và rượuchè,vìvậyngườichanuôibựcbộiđãtriệuchàngvềnhà.Chỉ

vàithángsau,Poelạibỏnhàrađi.

Ngaylúctuổicònnonnhưvậy,Poeđãtỏracóthiêntàivềvănchương,nhưngtiềnnhuậnbútnàocóănthuagì,saođủnuôisốngchàng,nênchàngbuộclòngphảighi tênnhậpngũ, rồi thăng lên tớichức thượngsĩ.Sauchàngđượcchấpnhậnvào trườngvõbịWestPoint,nhưngchẳngbao lâu,vìkhôngchịunổikỷluậtnghiêmkhắcởđó,nênchàngviphạmthườngxuyêncácđiều luậtvàbị trụcxuất sau8 thánghọctậptạiđó.

Từđấy trởđi,Poenhấtquyếtkiếmcáchsinhsốngbằngcây bút. Tới năm 1835, chàng cưới cô em họ là Virginia.Thơ, truyệnngắnvàcácbàibìnhbútcủaPoebắtđầuđượcnhiều người chú ý. Chàng quá mải miết viết văn, và vợchàng,vìyêuquíchàng,nênmỗikhichàngthứckhuyaviếtlách dưới ngọn đèn lùmù, nàng cũng ngồi chầu chực bênchồng - có lẽ để gây thêm cảm hứng cho chồng.Ngờ đâuchẳngbaolâu,chínhnàngthụbệnhlaophổi,vàquađờivàongày30thángGiêng1847.

Cái chết của người vợ yêu quí đã làmPoe vô cùng đauđớntrongmột thờigian,rồichàngđâmrabêthaquáđộđểgiảisầu,cốsaotìmkhoáilạcđểquênđauthương.Tới1849,chàng lạiđínhhônvớingườiyêu thuở thiếu thời, lúcđó làmộtquảphụgiàucó,thìđộtnhiênvănsĩbịnhómgianmanhbắtcócvàđầuđộc.Khi tìmraông,người ta thấyônghoàntoàn bất tỉnh nhân sự và bốn ngày sau, ông đã từ trần vào

ngày7thángMười1849,hưởngthọvừachẵntứtuần.

SáutruyệnngắntrongcuốnsáchnàyđượccoilàhaynhấtcủaEdgarPoe.Độcgiả sẽ thấynó thuộc sáu loạikháchẳnnhau, có truyện rùng rợn, có truyện quái đản và ly kỳ, cótruyệnđượmvẻtriếtlývàphântâmlý.Nóđãchotathấycácbiếnchuyểntrongtâmhồnmộtnhàvăncótàinhưngđãchịunhiềuđaukhổ

Loại truyện ngắn này, nếu được độc giả hoan nghênh,chúngtôisẽdịchxuấtbảnthêmđểgiới thiệumộtsốvănsĩđạitàiquốctếkhác.

L.B.K

CHÔNSỐNG(TheCaskofAmontillado)

Fortunatođãlàmtôicựcnhụcrấtnhiềuvàtôiđãphảiâmthầmchịuđựng,nhưngkhihắngiởgiọnggọi tôi làđồnguhènvàcườinhạođếndònghọdanhgiácủatôithìtôihứasẽtrả thù cho bằng được. Tuy nhiên, ắt hẳn là bạn không tinrằngtôiđãnóiđiềunàyvớibấtcứai,bạnhẳnđoánbiếttôikhônghềnóitớiýđịnhnày.Tôisẽphụcthù,nhưngtôimuốnhànhđộnghết sức thận trọng.Tôikhôngmuốngặpđiều tệhại vì sự trả thù này.Như vậy là vẫn không rửa được thù.Hơn nữamối thù sẽ không rửa được nếu Fortunato khôngbiếthắnphảitrảbằnggiánàovàaithúcđẩyhắntrảgiáđó.

Tôiđãkhôngđểhắncó lýdogìmàngờvực tôi.Trướcmặthắn, tôi vẫnmỉmcườivàhắnkhôngbiết rằngnụ cườicủa tôi lúcnày làvì liên tưởngđếnkếhoạch tôiđã trù tínhdànhchohắn.

Hắncómộtnhượcđiểm-tênFortunatoấy-mặcdầuhắnlàmộtkẻvạmvỡ,mộtngườiđángkhiếpsợ.Hắn tựđắc làtay sành rượu.Điểm này tôi cũng như hắn; chính tôi cũngsànhnhiềuthứrượucổ,vàkhinàocóthểđược,tôivẫnmuađểdành.

MộtbuổichiềutrongkỳhộiápmùaChay,trờinhánhem

tối, tôi gặp ông bạn tôi.Hắn chuyện trò với tôi nồng nhiệthơnmọikhi,vìtửunhậpthìngônxuấtmà!Hắnmặcyphụcsặc sỡ như đi dự hội và độimột cáimũ có gắn nhiều quảchuông.Tôivuisướngđượcgặphắnvàcứbắttayhắnmãi.

Tôi bảo hắn: “Bác Fortunato thân mến ơi, tôi rất vuisướng gặp bác. Tôi vừa nhận được một thùng rượuAmontillado,vàtôicònhơinghingờ.”

Hắnnói: “Gì hả?RượuAmontilladohả?Một thùnghả?TạisaomàcóthểcóđượcgiữangàyĐạiHộiápmùaChay?”

Tôiđáp:“Tôihơinghivàtôiquảlàngungốcvìđãtrảđủtiền cả thùng rượu Amontillado mà không hỏi ý kiến báctrước.Tìmmãikhôngthấybácđâu.”

“RượuAmontillado!”

“Tôihồnghi.Vàtôimuốnrõsựthực.”

“RượuAmontillado!”

“Vì bác cònmải đi dự đại hội nên tôi phải tìm đến gãLuchresi.Nếucóaisànhvềrượu,tấtphảilày.Ysẽchotôibiết…”

“Luchresikhôngthểphânbiệtthứrượunàyvớithứrượukhácđâu.”

“Thếmà cómấy thằng ngốc lại dám nói rằng hắn sànhngangvớibác.”

“Nào,thìchúngmìnhđixem.”

“Điđâu?”

“Đếnhầmrượucủachú.”

“Thôi bác ạ. Bác đang đi dự hội, và tôi cũng thấy báckhôngđượckhỏelắm.Vảlạihầmrượulạnhlắm.”

“Không sao, chúng mình cứ đi. Tôi khỏe lắm mà.Amontillado!Hẳn có thằng cha nào đánh lừa chú rồi. CònnhưgãLuchresihắnkhông thểphânbiệt rượuAmontilladovớibấtcứthứrượunàokhácđược.”

Fortunatovừanóithếvừanắmlấytaytôi.Tôikéocáimặtnạđenchemặtvàtrùmkínáokhoáclênngười,rồimặchắnlôitôiđivộivềdinhthựcủatôi.

Ởnhàkhôngcóđầytớ.Tôiđãbảochúnglàmãitớisángtôimới trởvề, và tôiđã ra lệnhchochúngkhôngđược rờikhỏinhà.Tôibiếtrằngnhữnglệnhđóchỉcànggiụcchúngbỏđihếtđểdựcáccuộcvuingàyđạihội,ngaykhitôiquaylưngđimàthôi.

Tôilấyhaicâyđèncháysángtrêntườngnhà,traomộtcâychoFortunato, rồi tôi dẫn hắn qua nhiều phòng cho tới cáicửamởrộngdẫn tớihầmrượu.Tôiyêucầuhắn thận trọngtrong khi đi theo tôi, rồi tôi đi xuống trước hắn.Mãi sau,chúngtôixuốngtớibậccuốicùngvàcùngđứngtrênnềnđấtnơiannghỉngànnămcủadònghọTheMontresor.

Chânbạntôikhôngvững,vìhắnđãuốngrượutừ trước,vàtôinghethấytiếngchuônggắnnơimũhắnlắctrongkhihắnđứngbêntôi.

Hắnbảo:“Thùngrượuđâu?”

Tôinói:“Ởmãiđằngkia.”Tôinhìnvàođôimắthắnđanglonglanhvìhơirượu.“Nhưngbáccóvẻkhóở.Tacầngiữsứckhỏechứ.Bácgiàucóvàđượcthươngmến.Báccóhạnhphúcnhưtrướcđâytôiđãhưởng.Thôitatrởvềđi.Luchresisẽ…”

Hắnbảo:“Khôngsaohết.Tôikhôngchếtvìchứngbệnhnàyđâu.”

Tôi đáp: “Vâng, thực vậy. Nhưng bác cần gìn giữ từngchútmột.”

Tôi lấymộtchairượutrongcácchaiđặtgầnbênvàđậpbểcổ.“Rượusẽlàmtaấmđểchốnglạikhílạnh.”

Hắn đưa chai lên môi, liếc nhìn tôi bằng một cái nhìnhiểmđộctừkhóemắt,vàbảo:“Tớuốngmừngnhữngkẻđãkhuấtđangnằmngủquanhta.”

“Vàtôiuốngchúcbáctrườngthọ.”

Hắncầmtaytôi,rồichúngtôitiếptụcđi.

Hắnnói:“Nhữnghầmnàylớnquá.”

Tôiđáp:“Chúngtôilàmộtdònghọdanhgiá,vàcổkính.”

Rượuđãlàmấmlòngchúngtôi.Tôicóthểtrôngthấyvậytrongmắthắnvànghethấyvậytrongtiếngchuôngrung.Mỗilúcchúngtôicàngđisâuxuốnghầm,giữanhữngbứctườngdàiởđóxươngngườichếtnằmđèlênnhau,vớinhữngthùngrượuđặtđóđâychungquanhhọ.Bâygiờcónướcrỏgiọttừphíatrênxuống.

Tôilạidừngbước.“Chúngmìnhđangởdướilòngsông.Nướcchảyxuốngdọctheocácốngxương.Thôichúngmìnhtrởlạiđi.Sứckhỏecủabác…”

Hắnnói:“Chúngmìnhcứđi.Nhưng trướchếthãyuốngmộtchaiđãnào.”

Tôiđậpbểcổmộtchaikhác,vàhắnnốccạnrồiphálêncười.

Chúng tôi cứđi, đi xuống, xuốngmãi, tới hầmchót sâuthẳmnhất.Đèncủachúngtôicháybéđivàgầntắtvìkhôngkhídàyđặc.

Phíacuốihầmnàylộramộtcáiphòngnhỏ.Baphíatườngtrong phòng đó có những xương người tựa vào phủ kín vàkhông còn trông thấy tường nữa. Ở bức tường thứ tư, cácđốngxươngđãđổxuống,vànằmdướiđất.Nhìnquamộtlỗhổngởbứctườngnày,chúngtôicònthấymộtcănphòngnữaởbênkia.Cănphòngđódàyđặcbóngtốiđếnnỗiánhđènlelói của chúng tôi chỉ soi thấy mờ mờ. Tôi bảo: “Tới phíatrướcđi.TrongđócórượuAmontillado.CòngãLuchresi…”

Ôngbạntôinói:“Nóthìbiếtgì!”Hắnvừanóivừabướcđi trướccòntôi theosau.Chỉmột lát,hắnđãtớibứctườngphía sau, vì phòng này không sâu quá thước rưỡi. Bị bứctườngchặnlại,hắnđứngngơngácchưahiểuviệcgìxảytới.Trên bức tường có hai cái vòng sắt nặng nề, một sợi xíchngắngắnởmộtđầunốivớimộtổkhóagắnởđầukia.TrướckhiFortunatokịpnhậnratôibấmổkhóakhóachặthắnvào

tườngrồitôibướclùilại.

Tôi bảo: “Hãy đặt tay vào tường. Tất nhiên bác sẽ cảmthấynướcchảytrênđóthếnào.Một lầnnữatôihỏi,bácsẽkhông trở về hả?Không hả?Vậy tôi đành bỏ bác lại đây,nhưng trước tiên tôi cần phải ban cho bác vài ân huệ nhỏtrongquyềnhạncủatôi.”

Bạntôichưahiểu,lạilalên:“RượuAmontillado.”

Tôiđáp:“Thựcvậy.Amontillado.”

Khi nói những lời này tôi bắt đầu tìm kiếm giữa nhữngđốngxươngngườitôivừakểtrên.Tôigạtxươngramộtbên,rồitìmcácvậtliệuđãđểsẵnởđó,thếrồitôibắtđầuxâybítcáilỗhổngđivàophòngnhỏđó.

TôivừamớikhởicôngđãthấyFortunatokhôngcòncảmnhậnđượccáisựấmápcủatấtcảchỗrượuhắntađãuống.Mộttiếngkêukhẽtừphíahắnđưalại.Đókhôngphảilàtiếngkêucủamộtkẻsayrượu.Thếrồiimlặnghồilâu.Tôicứlàmviệc,rồitôinghecótiếngxiềngxíchkhuadữdội.Tiếngđókéodàidămbảyphút,vàđể tậnhưởngkhoái lạc của tiếngkhuađó,tôingừngtayvàngồilêntrêncácbộxương.Tớikhisựimlặngtrởlại, tôimớitiếptụclàmviệc.Bứctườngxâylúcnàyđãcao.Tôicầmcâyđènvàgiơlênsoivàothânhìnhbêntrong.

Những tiếng kêu thét, tiếng này sau tiếng kia, đột nhiênphát từmiệngkẻbịxíchnhưđẩytôibật lùi lại.Cómộtlúctôiđã run lậpcập.Nhưng tôi tì tayvào tảngđávà thấynó

vững chãi. Tôi trở lại bức tường đang xây giở. Tôi hét lênđáp lạibằngnhững tiếngkêucòn tohơn tiếnghắn.Hắn imlặng.

Lúcđólànửađêmrồivàcôngviệccủatôiđãgầnxong.Chỉ còn một tảng đá nặng sót lại để lấp kín bức tường.Nhưng lúcnày từbên trong lạicó tiếngcườinhỏkhiến tóctôiđứngdựnglên.Tiếptheolạicótiếngnóimàtôikhólòngnhận được là tiếng của Fortunato. Tiếng đó nói: “Chúngmìnhsẽcónhiềumẻcườivỡbụngvềchuyệnnày-trongkhichúngmìnhuốngrượu.”

Tôibảo:“RượuAmontillado!”

Hắnlạicười.“Phải,Amontillado.Nhưngchưamuộnsao?Họkhôngchờchúngmình sao,bàFortunatovới cácngườikhácnữa?Thôichúngtađi.”

Tôiđáp:“Ừthìđinào”

“BạnMontresorơi!XinvìlòngmếnChúa.”

Tôinói:“Phải,vìlòngmếnChúa!”Nhưngmấytiếngnàykhôngthấyđáplại.Tôigọilớn:“Fortunato!”

Khôngcótiếngtrảlời.Tôigọinữa:“Fortunato!”

Vẫnkhôngcótiếngtrảlời.Tôiđưangọnđènquakhehởvàbuôngrơixuốngphía trong.Đáplạichỉcó tiếngchuôngrung.Timtôi thấyđau,đólàvìkhí lạnhdướihầmkhiếnranhưvậy.Tôivộihoàntấtcôngviệccủamình.Tôiấntảngđáchótvàochỗcủanó.Tôiđặtcácbộxươngngườitựavàobứctườngmới.Trongnửathếkỷnaychưabàntayngườinàosờ

tớicácbộxươngđó.

Thôicầuchohắnangiấcngànthu!

NGÔINHÀDÒNGHỌUSHER

(TheFalloftheHouseofUsher)

Vàomộtngàygầncuốinăm,suốtngày,trờiuámvàtịchmịch,vớinhữngđámmâyđenthấpphủngangtrời,tôingồitrênlưngngựarongruổikhắpđồngquêvắngngắtkhôngmộtbóng người mà cũng chẳng có phong cảnh nào đẹp. Saucùng,vàolúcchiềutà,tôithấyhiệnratrướcmắttòanhàcủaUsher.Khônghiểu sao, vừa thoạt nhìn tòa nhà, tôi đã thấymộtcảmgiácnặngnềảmđạmtrànngậptâmhồn.Tôingắmphong cảnh trướcmắt, ngắm tòa nhà, khu đất xung quanh,nhữngbức tượng,nhữngchiếccửasổ trôngnhưnhữngcặpmắttrốngrỗng,vàmấygốccâykhôhéomàlòngthấybuồnrầumanmác.Timtôithấylạnhbuốt,đauđớn,tôikhôngthểlàmdịubớtcáiámảnhnặngnềđó.Tôidừngbước,suynghĩ,và tựhỏikhôngbiết tòanhàcủaUshercócáigìđángkinhhãiđến thế?Thật là cảmột sựhuyềnbí, tôi không thểnàotìmđượccâutrảlời.

Tôi giục ngựa tiến lên bờ hồ nằm kế bên tòa nhà.Mặtnướchồđenngòmvàphẳng lặng.Tôiđứngngắmcáihìnhảnhlộnngượcởdướimặtnướccủanhữngngọncâyquáidịvànhữngchiếccửasổtrôngnhưnhữngcặpmắttrốngrỗng.

Vậymàbâygiờtôiphảitớiởngaytạitòanhàảmđạmđótrongnhiềutuầnlễ.Chủnhâncủanó-anhUsher-làbạntôitừthuởcònthơ,nhưngđãbaonămrồi tôikhôngđượcgặp.Mớiđây tôinhậnđược thưanh,mộtbức thưkhẩn thiếtđòitôiphảiđíchthântrảlời.Anhviếtvềbệnhtrạngthểxácanh,vềbệnhtrạngtinhthầncủaanh,vàýmuốnđượcgặptôi làbạnthânđộcnhấtcủaanh.Đólàđạikháinộidungbứcthư,bứctâmthưcủaanh,nóđãkhôngchophéptôitừchối.

Mặcdầuxưakia,thuởcònthơấu,chúngtôiđãgầnnhaunhiềunhưngthựcratôibiếtrấtítvềanh.Tuynhiên,tôicũngđượcbiếtrằnggiađìnhanh,mộtgiađìnhrấtcổ,đãtừlâunổitiếnglàamtườngnghệthuậtvàvìnhiềunghĩacửthầmkínđốivớikẻnghèo.Tôicũngđượcbiếtrằnggiònghọanhvốnkhôngđôngđảo, không chia ra nhiều chi như các họkhác.Cáitênhọanhluônluônđượcgiữchatruyềnconnối,vàkhingườitanói“NhàUsher”làngườitanóiđếncảhọanhlẫntòanhàcủaanh.

Khitôirờibỏcáihìnhảnhtòanhànằmdướiđáyhồnhỏđểngướcmắtnhìnvàochínhtòanhàđótôithấyloélêntrongđầuócmộtsựtưởngtượngkỳlạ-đángbuồncườiđếnnỗitôinói lên đây chỉ để tỏ cái sức mạnh của những cảm tưởngđangđènặnglênhồntôilúcbấygiờ.Tôithấyrõrànglàngayđếnlànkhôngkhíbaoquanhtòanhàvàmiếngđấtkiacũngrất khác biệt.Đó không phải là bầu không khí của trời đấtsinhra,màlàtừnhữngcâykhôhéo,từbứctườngsámsịt,từ

cáimặthồphẳnglặngkiaphátra-mộtbầukhôngkhíbệnhhoạn,nặngnề,ubuồn,chậmchạpmàtôicóthểnhìnthấyrõ.Tôicố rũbỏcáimà tôicho làmộtgiấcmơđểnhìncặnkẽhơnvàongaytòanhà.Điềuđángnóinhấtlàcáivẻ“cổlỗsĩ”củanó.Khôngcómộtbứctườngnàobịnứtlởnhưngnhữngviênđátrôngcóvẻnhưđãbịhưnáttừlâurồi.Cólẽmộtcặpmắtsắcsảosẽkhámphárađượcmộtvếtrạnnứtnơimặttiềnchạy từ trên nóc xuống tới chân tường và biến dạng trongmàunướctốiomcủamặthồ.

Tôidongngựaquamộtchiếccầungắn tiến tới cănnhà.Một tên gia nhân ra đỡ lấy cương ngựa, rồi tôi bước vàotrongnhà.Mộttêngianhânkháclặnglẽrónbướcdẫntôiđiquanhiềukhúc rẽ tốiomrồimới tớicănphòngcủaUsher.Tôikhônghiểusao,nhưnghầuhếtmọithứtôigặpởđâyquảđãphụhọanhiềuvàocáicảmgiácquáidịmàtôivừanóilênlúcnãy.Nhữngđồvật chungquanh tôi, từnhữngbứcmànche tường tối om, sàn nhà đen ngòm, tới những chiến lợiphẩm giành được trong những trận chiến tranh đã bị chìmvào quên lãng từ lâu rồi - tất cả những thứ đó đều vẫn lànhữngvậttôiđãquenthuộctừthuởcònlàđứatrẻthơngây.Tôinhìnnhậnrằngtấtcảđềuchỉlànhữngthứmàtôiđãđoánbiếttrước,thếmàtôivẫnngạcnhiênkhithấynhữngsựtưởngtượngkỳdị loé lên trongđầuóc tôivềnhữngvậtđơngiảnấy.

TôigặpvịbácsĩcủagiađìnhUshertạicầuthang.Tôicócảmtưởngkhôngthểnàomếnhoặctinđượccáikhuônmặt

củaôngtacả.Ôngnóivớitôinhưvớivẻsợhãi,rồiđithẳng.Tên gia nhân bấy giờmởmột cửa phòng rồi lùi lại sau đểnhườngbướcchotôitiếnvào.

Căn phòng đó thật là rộng và cao. Cửa sổ thì dài chứkhông rộng, phía bên trên nhọn hoắt,mà lại được xây thậtcao khỏimặt sàn tối đen, quá hẳn tầm tay. Chỉ cómột tiasángyếuớt,màuđỏ, lọtquakhungkínhđểsoisángnhữngvậtgầnnhấtvàlớnnhất.Tuynhiên,mắtngườivẫncốnhìnvào những góc phòng ở xa hoặc ở tít trên trần cao nhưngchẳngthấygìcả.Nhữngbứcmàntốiomchekíncảbốnbứctường.Bao nhiêu ghế bàn đều đã cũ. Sách vở vứt bừa bãi,nhưngvẫnkhôngthểchứngtỏcóbóngngườithườngluitới.Trênkhắpmọivậtnhưđềucómộtvẻubuồnbaophủ.Mộtbầukhôngkhíảmđạmlạnhlẽobaotrùmtấtcảmọithứ.

Khi tôi bước vào, Usher đang nằm dài trên giường vộingồinhỏmdậyđóntôivớimộtvẻnồngnhiệtmàthoạt tiêntôikhôngthểtinđược.Nhưngnhìnvàomặtanhtôithấyanhrấtthànhthực.

Chúngtôiantọa.Vàtrongkhianhngừngnói,tôinhìnanhvớimột cảm giác vừa ngạc nhiên vừa đau buồn. Thật quảchưatừngcóaiđãthayđổinhiềunhưUsher,trongmộtthờigian ngắn ngủi như thế!Có thể nào đây là người bạn thuởthiếuthờicủatôikhông?Khuônmặtanhtrướckiavẫnđãcómộtvẻkhác thường.Nướcdaanh trắngbệch,cặpmắt,anhlớnvàsángquắc,đôimôianhmỏng,màukhôngtươinhưng

đẹp,mũi anhcaogọn, tócmềmmại,đỉnhđầunở ra, tất cảđềuhợpthànhmộtsắcdiệnkhôngdễgìquênđược.Nhưngngàynayvẻkỳdịtrênmặtanhđãtăngnhiềulàmchosựthayđổicàngrõrệtkhiếntôiđâmnghingờkhônghiểungườiđốithoạivớitôilàainữa.Cáimàutrắngbệchkinhkhủngcủalàndaanhngàynay,vớiánhmắt long lanhkỳdịkia lànhữngthứtrướctiênđãkhiếntôingạcnhiênvàsợhãilàkhácnữa.Tócanhđểmọcdài,vàvìmềmnênkhôngrũxòaxuốngmặtmà lại bồng lên.Mặcdầu cốgắng, tôi vẫnkhông thểnhậnthấyởanhcònmộtvẻgìcủaconngườibìnhthườngcả.

Trông cử chỉ anh, tôi thấyngay anhđang cónhiềubiếnchuyểnnộitâm,vàsauđó,tôibiếtanhđãcốgắngđènénmộtsựxúcđộngđếncựcđộ.Tôibiếtrõđiềunàytừtrước,phầnlàdobứcthưcủaanh,vàphầnvìnhớđếnanhtừlúccònlàmộtđứa trẻ thơ.Những cử chỉ của anh thoạt đầu rất linh hoạt,nhưngsauđóthìtrầmlặngquá.Giọngnóicủaanh,mớiđầuchậmvàrun,nhưngđãđổingaythànhmộtgiọngmạnhmẽ,dõngdạc,cómạchlạc,tỏraanhđãhoàntoànchếngựđượcmình.

Bằnggiọngđó,anhnóivềmụcđíchcuộcviếngthămcủatôi, ý anhmuốn được gặp tôi và lòng anhmongmỏi nhậnđượcniềmhânhoansâuxavàsứckhỏemàtôisẽtruyềnsangchoanh.Anhkểkhátỉmỉchotôibiếtvềbệnhtrạngcủaanh.Anhbảođólàcănbệnhcủagiònghọanh,mộtcănbệnhmàanhkhônghy vọng sẽ qua khỏi, nó chỉ làmột chứngbệnhthần kinh - anh vội thêm, mà chắc chắn rồi sẽ hết. Chính

chứngbệnhđótựnóđãpháthiệnmộtítcảmgiáckỳlạcủaanh,vàkhianhkểchotôinghe,tôithấycómộtvàiđiềurấtthíchthúnhưngđiquáphạmvihiểubiếtcủatôi,mặcdầulốikể chuyện của anh đã phụ thêm vào tính cách quái dị củanhữngcảmgiácấy.Anhkhổsởnhiềuvìcácgiácquananhcàngngàycàngnhạy.Anhchỉănđượcnhữngthứcănvôvị,khôngchịunổimùithơmcủacácthứhoa,rangoàiánhsángmột chút làbị nhứcmắt, và rất ít âm thanhkhông làmanhthấyghêsợ.

Hìnhnhưanhbịámảnhvìmộtsựsợhãinàođó.Anhbảo:“Tôisẽchết, tôiphảichếtmất,vìcáichứngbệnhthầnkinhnày.Tôisẽchếtvìnó,chỉvìbệnhnày,chứkhôngvìmộtcănbệnhnàokhác.Tôisợđiềusẽxảyra,sợcáikếtquảvềsau,chứkhôngphảisợchínhcáiđangxảyrabâygiờ.Tôirunlênkhinghĩtớimọiviệc,dùlànhỏbé,nhưngcóthểảnhhưởngtớitìnhtrạngcăngthẳngcủatâmhồntôi.Thậtratôikhôngsợđau,màchỉsợkếtquảcủacáiđau-làsựkinhkhủng.Tôicảm thấy sớmmuộngì rồi cũngđến thờikỳ cả thểxác lẫntâmhồntôicùngphảimấtđitrongtrậnchiếnđấucuốicùngchốnglạikẻthùghêsợ,đólàsựSỢHÃI!”

Tôicũngnhậnra,nhưngchậm,vàquanhữnglờilẽkhôngcómạch lạc vàmơ hồ của anh,một sự kiện kỳ dị về tìnhtrạngtinhthầncủaanh.Anhđangbịkẹptrongcáiuylựccủanhữngmối loâusợhãivềcănnhàanhđangsống,cănnhàmàđãbaonămnayanhchưahềbướcrakhỏicửa.Anhcảmthấyrằng,cănnhà,vớinhữngbứctườngxámđenvàcáihồ

phẳng lặng bao quanh, hình như trải bao nămqua đã giamchặtmấthồnanhrồi.

Tuynhiên,anhnóirằngphầnlớnnỗibuồnphiềnđangđènặnglênanhcólẽlàdomộtcáigìdễnhậnthấyhơn,docáichứng bệnh kinh niên - hay đúng hơn cái chết sắp tới củangườiemgáiyêuquýcủaanh,ngườiđộcnhấtsốngbêncạnhanh trongnhữngnăm trườngđằngđẵngvàngoài anh ra, làngườicuốicùngcủagiònghọanhtrêntráiđấtnày.“Khinómất”, anhnóivớimộtgiọng sầunãomà tôi không thểbaogiờquênđược,“thìsẽchỉcòncótôi(conngười tuyệtvọngvà suynhược) làngườicuốicùngcủagiònggiõiUsher lâuđờinàythôi.”

AnhvừanóiđếnđấythìMadeline(tênnàng)bỗngtừtừđiqua căn phòng, cách khá xa chúng tôi và nàng không nhìnthấy tôi ở đó nên đi thẳng luôn. Tôi nhìn nàng vớimột sựngạcnhiênkèmthêmcảmộtchútkinhsợmàtôivẫnkhôngtàinàogiảithíchnổi.Tôicảmthấyhoàntoànbấtlựckhinhìntheobướcchânnàng.Mãisau,khicánhcửakhéplạisaulưngnàng,tôiquaylạinhìnngườianh-nhưngUsherđãđưataylênchemặtvàtôichỉcònnhìnthấynhữngngóntaygầycủaanhtrắngbệchhơnbaogiờhếtvànhữnggiònglệđangchảyquanhữngkẽngóntay.

CănbệnhcủaMadelinelâurồi,đãvượtkhỏikhảnăngcủacácvịlươngy.Dườngnhưnàngchẳngcònthiếtgìnữa.Thânhìnhnàngcứdầndầngầytọpđi,yếudầnmãi,vàthườngkhi

trongmộtthờigianngắnnànglạingủlibìnhưmộtgiấcngủngàn năm của người chết.Cho tới hôm đó nàng chưa nằmliệt,nhưngvàochiềuhômtôi tớinhà thì sứcmạnhcủa“kẻtànphá”(theolờianhnàngnóivớitôiđêmđó)đãkhiếnnàngkhông cưỡng nổi nữa. Tôi được biết rằng lần đó tôi trôngthấynàngcólẽlàlầncuốicùng,vàsẽchẳngcònbaogiờtôiđượcnhìnthấynàngnữa,ítnhấtlàtrongkhinàngcònsống.

Nhữngngàykếtiếpsauđó,cảUshervàtôichẳngainhắcđếntênnàng,vàtrongthờigianđótôicònmảicốgắngtìmcáchnângcaotinhthầncủabạntôilên.Chúngtôicùngnhaungâm,họa,hoặctôingồinghecácbảnnhạcmandạimàanhđàn,nhưtrongmộtgiấcmơvậy.Vàcứnhưthế,khitìnhbạnngàycàngnồngthắmcànglàmanhcởimởtâmtưvớitôibaonhiêu,tôilạicàngnhậnthấybấynhiêusựvôhiệucủamọicốgắng của tôi, ngõ hầu đem lại an vui chomột tâmhồn chỉthấytoànmộtmàuđentốibaotrùmlêntấtcảmọivậtbằngmộtvẻusầuảonãobấttận.

TôisẽluônluônnhớmãinhữnggiờphúttôitrảiquavớichủnhâncủatòanhàUsherấy.Nhưngtôiđànhchịukhôngthểtìmrađượcmộtýnghĩathựcsựcủanhữngđiềunghiêncứucủa tôivềUsher.Tôi thấy trên tất cảmọi sựviệchìnhnhưcómộtánhsángkỳdịnàorọivào.Tôicốnhớlạimộtvàibảnnhạcmandạimà anhđã sáng tác.Nhữngbứchọa củaanh,đượcthểhiệntừngnétmộtdotrítưởngtượngcủaanh,khônghiểusaovẫnlàmtôirùngmình.Khôngcódanhtừnàocóthểdiễntảnổinhữngbứchọaấy.Nếutừxưacóaiđãvẽ

nênmộtýtưởng,thìngườiđóphảilàUsher.Ítnhấtlàđốivớitôi- trongkhitôicònởtrongtòanhàđó-trongnhữngbứchọacủaanhvẫntoátramộtcảmgiácghêsợ,kinhhãivàkỳlạ.

Một trongnhữngbứchọaấycó thểđược tả rađâybằnglời,dùchỉtảđượcmộtcáchyếuớt.Bứctranhmôtảcảnhbêntrongmộtcáihầmnhàhìnhvòngcung,cónhữngbứctườngthấp, sơn trắng và bằng phẳng. Hầm hình như xây rất sâudướimặtđất.Khôngcửaravào,khôngcửasổ,cũngkhôngcócảđènhayánhlửa,vẫncómộtluồngánhsángchiếuquađemlạimộtnềnsángthậtghêrợnchobứctranh.

Tôi đã nói tới cái trạng thái bệnh hoạn của những giácquan củaUsher, cái trạng thái đã làm cho người bệnh đaukhổ khi nghe hầu hết các bản nhạc. Những âm mà anhthưởng thứcđược thật rấthiếm.Có lẽvìvậymàđiệunhạccủaanhchơikháchẳnvớinhữngđiệunhạckhác.Nhưngviệcđó không giải thích được cái nghệ thuật kỳ diệu của anh.Chắcnghệthuậtđólàdocáiuylựckỳdịcủatâmhồnanh,chỉhọahoằnmớipháthiện.

TôinhớmộtcáchdễdànglờicacủamộttrongnhữngbảnnhạccủaanhnhanđềLâuĐàiMa.Dolờicađó,tôicholàtôiđãhiểurõ(vàcũnglàlầnđầutiên)rằngUshercũngbiếtrằngtâmhồnanhđãsuyyếuđếnbựcnào.Bàicamôtảmột tòalâuđàinằmtrongmộtthunglũngxanhtươi,cóánhsáng,cómàusắc,cócảnhđẹp,vàkhítrờiêmdịu.Tòalâuđàicóhai

cửasổsángsủakhiếndâncưtrongthunglũngmaymắnấycóthểngherõtiếngnhạcvàthấynhữngthầnlinhtươicườinhảymúa quanhmột vị vương giả.Cửa ra vào tòa lâu đàilàmtoànbằngnhữngvậtquýgiá,màuđỏvàtrắng.Vànhữngthần linh khác đang tiến vào qua cửa đó, với phận sự duynhấtlàcanhữngbàitántụngđứckhônngoancủavịvươnggiảbằnggiọngcathánhthótcủachúng.Rồibàicatiếpsangmộtđoạnbuồn,bâygiờnhữngngườiđặtchântớithunglũngthìchỉ trôngthấy,quakhungcửasổvàtrongánhsángmàuđỏ,nhữngbóngmanhảymúatheo tiếngnhạcrạnvỡ, trongkhiđótạinơicửaravàokhôngmàusắc,mộtlànsóngnhữngbóng ma khác, cười the thé chứ không cười mỉm nữa, xônhauchạyramãimàkhônghết.

Cuộcđàmluậncủachúngtôivềbàicađóđưađếnmộtýtưởngquáidịnữa trongđầuócUsher.Anh tin rằngcỏcâycũngcảmnghĩđược,vàkhôngnhữngcỏcâymàcảđếnđávànướccũngvậy.Anhtinrằngnhữngtảngđáxámcủatòanhàanh,vàcảnhữngcáicâythậtnhỏbémọctrêncáctảngđáấy,cảcáihồnướccùngnhữngcâychếtkhôđềucómộtáplựcthầnbíđốivớianh,khiếnanhđếnnôngnỗinày.

Cảnhữngcuốnsách-nhữngcuốnsáchmàbaonămnayanhđã nhai đi nhai lại - như ta có thể đoánbiết, cũngđềumangtínhchấtmandạinhưtrên.Usherthườnghayngồimơmộnghàngmấygiờđồnghồđểnghiềnngẫmmộtvàicuốn.Anhsaysưanhấtvớimộtcuốnsáchrấtcổ,viếtchomột tuviệnnàođó,nóivềnghilễ“canhthứcbêncạnhtửthi.”

Một buổi chiều kia tôi không thể không nghĩ đến cuốnsáchđóvàđếnuylựcmàcuốnsáchkhảdĩđãảnhhưởngtớianhkhianhbáotinchotôibiếtlànàngMadelineđãchếtvàanhbảo là sẽbảoquản tạmxácnàngmột thờigiannữa tạimộttrongsốcáchầmvòngcungởtrongtòanhà.Lýlẽthôngthườngcủaanhviệnralàmộtlýlẽmàtôicảmthấytôiphảitánthành.Anhđãquyếtđịnhhànhđộngnhưthế(theolờianhnói với tôi) là vì chứng bệnh của nàng, vì sự quan tâm vànhững sựngờvựcquái dị của cácvị lươngy củanàng, vàcũngvìquãngđườngxaxôitừnhàtớinghĩatrang,nơichôncất các thân nhânkhác của gia đình anh.Hồi tưởng lại nétmặtcủavịlươngymàtôiđãgặpởcầuthang,tôinghĩcólẽbạntôicólý.

Haiđứachúngtôikhiêngxácnàngđếnchỗannghỉ.Cáihầmvòngcung,nơiannghỉcủanàng,nhỏvàtốiom,vàtrảiquabaođời,chắcđãđượcchứngkiếnnhiềuquangcảnhquáiđảnvàđẫmmáurồi.Nónằmsâungaybêndướitòanhà,dướichínhphòngngủcủatôi.Cánhcửaravàolàmbằngsắtdày,vàvìnặngnềquánênthườngcótiếngcótkétcọtkẹtkhimởra,đónglại.

SaukhiđặtxácMadelinevàotrongcănphòngkinhkhủngấy,chúng tôinhìn lạinétmặtnàng lầnnữa.Giờmới là lầnđầutiêntôinhậnthấysựgiốngnhaugiữahaianhemhọ,vàlúcđóUshermớibảotôirằnghaianhemcùngsinhramộtngày,vàrấtmựcthôngcảmnhau.

Chúng tôi không nhìn nàng lâu vì nỗi ngạc nhiên kinhhoàngcòntrànngậptronglòng.Gươngmặtnàngchỉcòncómộtchútmàusắc,vàtrênđôimôihìnhnhưcònvươngmộtnụcười.Chúngtôiđóngcánhcửasắtlạivàtrởlênnhàtrên,nơiđâycũngảmđạmnặngnềchẳngkémgìởdướihầm.

Đếnbâygiờ, trong tinh thầnbệnhhoạncủabạn tôi,nhưcómộtsựthayđổi.Anhbướcvộitừphòngnàysangphòngkia.Gươngmặtanh,cóthểnóilàtrôngghêkhiếphơntrước,vàmắtanhkhôngcòntinhthầnnữa.Giọngnóianhrunrunnhư có vẻ sợ hãi ghê lắm. Lắm lúc, anh nhìn vào khoảngkhông hàng giờ đồng hồ như cố gắng lắng nghe một âmthanhnàomà tôikhôngcảm thấyđược.Tôi thấy trạng tháicủaanhđangảnhhưởngđếntôimộtcáchchậmchạpnhưngchắcchắn,vànhữngtưtưởngmandạicủaanhcứámảnhtôihoài.

Đặcbiệtnhấtlàvàolúckhuya,đêmthứbảyhaythứtámsau khi đã đặt xác Madeline vào trong hầm, khi tôi vàogiườngngủ,tôimớithấytấtcảcáisứcmạnhcủanhữngcảmgiáctrên.Thờigiantrôiqua,tôivẫnkhôngngủđược.Tôicốxuatantìnhtrạngcăngthẳngấy.Tôicốchorằngphầnlớn,nếukhôngphảilàhếttấtcả,nhữngcảmgiácấy,đềuphátratừbầukhôngkhíảmđạmcủacănphòng,từnhữngbứcmànchetườngtốiom,khẽlayđộngmỗikhigióthổi.Nhưngvôích.Ngườitôirunlênmặcdầutôicốtựtrấnáp,vàmộtcơnsợhãivôcăncứbỗngnhiênxâmchiếmtâmhồntôi.Tôingồi

dậy,nhìnvàobóngtốidàyđặccủacănphòngvàkhônghiểusao,cốlắngtainghemộtvàitiếngđộngnhỏtôikhôngbiếttừđâu đến, khi cơn gió bão ở bên ngoài đã yên.Bị cơn kinhhoảngxâmchiếmquámạnh,tôimặcquầnáovào,rồicứđiđilạilạitrongphòng.

Mới đi được vài lượt, tôi chợt nghe thấy tiếng chân aibướcnhẹởcầuthangbêncạnh.ChínhlàUsher.Mộtlátsau,tôinghe thấyanhtiếnđếncửaphòngtôi, rồianhbướcvào,mang theo một ngọn đèn. Mặt anh vẫn trắng bệch, nhưngtrongmắtanhthoảngmộtnétcườiđiêndại.Tuyvậy,tôivẫnmừngvìcóanhđến.

“Anhvẫnchưatrôngthấynóư?”anhhỏi.Anhbướcvộitớimộtchiếccửasổvàmởtoangratronggiữacơnbão.

Luồnggiómạnhùavàogầnnhưmuốnnhấcbổngchúngtôi lên.Đêmấylàmộtđêmbãotố,nhưngvẫnđẹptrời,vớimộtvẻ lạ lùngbíhiểm.Nhữngcụmmâydàyđặc(thấpđếnnỗi nhưmuốn đè nặng xuống tòa nhà) bay loạn khắp trời,nhưngchỉvầnquanhchứkhôngbayđi xa, chemất cả ánhtrăngvàcácvìtinhtú.Nhưngtừdướinàychúngtôivẫnnhìnthấymâybaynhờánhsángphátrabởilànkhôngkhítừmặthồtốiđenvàtừnhữngtảngđátrêntườngnhàbốclên.

“Anhkhôngđượcnhìnvàocảnhđó.”TôibảoUshertrongkhidìuanhtừcửasổtrở lạingồivàoghế.“Cáicảnhtượnglàmanhngạcnhiênđóđãtừngđượcthấyởnhiềunơikhác.Cólẽtạimặthồ.Thôi,đểtôiđóngcửasổlại,trờilạnhquá.

Cómột truyện này anh thích nhất, để tôi đọc anhnghe, vàchúngmình sẽ ngồi bên nhau cho qua cái đêmkinh khủngnàynhé?”

CuốnsáchcũmàtôilấyralàmộtcuốnsáchdomộtngườiđiênviếtchonhữngngườiđiênđọcvàthậtrakhôngphảilàcuốnmàUsherthích.Nhưngchỉcócuốnsáchấylàtiệnbêntay.Nếutôicóthểxétđoánanhquacáchthứcanhngồilắngnghehoặctỏvẻchămchúnghetôiđọcvớihyvọnglắngdịutâmhồnanh,thìtôiđãnghĩrằngtôithànhcônglắm.

Tôiđọcđếnđoạntruyệntảmộtngườikhỏemạnhnhưngsayrượu,bắtđầuphávỡmộtcánhcửa,vàâmthanhrạnvỡcủagỗkhôvanglênsuốtkhurừngxungquanhhắn.Đếnđâytôingừngđọcvìhìnhnhưtừmộtnơinàoxaxămtrongtòanhà,cũngcónhữngâmthanhđangdộiđếntaitôinhưnhữngâmthanhtôivừađọctrongtruyện.Cólẽsựtươnghợpđóđãlàmtôichúý,bởivìchínhcácâmthanh,cùngvớitrậnbãotáp đang tăng mạnh, chẳng có gì đáng làm tôi ngưng đọchoặclưutâmtớicả.

Tôi lạiđọc tiếpđoạnngườiđóbướcvàobên trongcánhcửađãvỡ,tôigặpmộtconvậtrấtlạlùngvàghêsợmàngườita thườngthấytả trongcácloại truyệnhoangđường.Ngườiấyđánhnhauvớiconvật,nóngãquỵ,rúlênmộttiếnglàmngườiấyphảiđưataylênbịtchặttailại.

Đếnđâytôingừngđọc,vàcảmthấymộtcáigìthậtquáidịvìchắcchắnlầnnàytôicónghethấy(dùkhôngbiếtlàxuất

pháttừđâu)mộtâmthanhtrầmtrầmnổilên,xaxôi,mơhồ,vàkéodàirathậtquáiđản,mộtâmthanhmàtôicholàgiốngnhưtiếnghúcủaconquáivậttrongtruyện.Tôicốtựchủđểbạn tôi khỏi nhận thấy những cảm giác của tôi. Tôi khôngchắc là anh có nghe thấy những âm thanh đó,mặc dầu tôithấy anh có thay đổi.Anh cố nhích dần dần chiếc ghế anhngồiđểquaymặtraphíacửaphòngvàtôikhôngnhìnrõmặtanhnữa.Tôi thấy rõmôianh rungrungnhưđang lẩmbẩmmộtmình.Đầuanhgụcxuốngphía trước,nhưng tôibiết làanhkhôngngủvìmắtanhvẫnmởvàngườianhlắclưtừbênnọsangbênkia.

Tôilạibắtđầuđọc,vàđọcnhanhđếnđoạntruyệnnóitớimộtthanhsắtnặngrớtxuốngsànnhàbằngbạcgâynênmộttiếngđộng rung chuyển thậtmạnh.Tôi vừađọcxong thì ynhưcómộtcáigìbằngsắtthậtsựvừarớtmạnhxuốngmộtsànbạc,tôingherõràngcótiếngngânlênnhưngởxalắm.Tôimất hết tự chủ, và đứng bật dậy.AnhUsher vẫn ngồi,ngườianhvẫnkhẽlắclư.Mắtanhnhìnxuốngsànnhà.Tôichạylạichỗghếanhngồi.Vàkhitôiđặttaytôilênvaianh,thì toàn thân anh run lên bần bật, một nụ cười bệnh hoạnthoánghiệntrênmôi.Anhkhẽnóithậtvộinhưkhôngbiếtlàtôicóđứngđó:“Khôngnghethấyư?Có.Tôicónghe,vàđãnghethấy.Lâu,lâu,lâurồi,nhiềuphút,nhiềugiờ,nhiềungàyrồi, tôicónghe thấy,nhưngkhôngdám,khôngdám,khôngdámnói.Chúngtađãbỏnócònsốngvàotronghầmrồi.Tôiđã chẳng nói là các giác quan của tôi quámạnh ư?Tôi có

nghe thấy những cử động đầu tiên của nó từ nhiều, nhiềungàyrồi,màtôivẫn,khôngdám,khôngdámnói.Lạiđếncâuchuyệnnày-nhữngtiếngđộngấylàcủachínhnóđấy.Trờiơi,tôibayđiđâubâygiờ?Cóphảinósắphỏitạisaotôilạivộibỏnóvàođấykhông?Cóphảitiếngchânnóởcầuthangđó không?Có phải đó, tiếng tim nó đậpmạnh đó không?”Nóiđếnđây,anhbậtvùngdậyvàhétlớnlênnhưthểcốgắngđể vùng dậy. Nó gần làm linh hồn anh thoát ra khỏi xác:“TÔI BẢOANHLÀNÓĐANGĐỨNGỞNGOÀICỬAKIAKÌA!”

Vàdườngnhưnhữnglờianhvừanóicóhiệulựcthểhiệnthànhsựthật,cánhcửamàtayanhđangchỉbỗngtừtừmởra.Đólàvìgióthổimạnhquá,nhưnglúcđó,ởphíangoàicửaquảđúnglàcónàngMadelineUsherđangđứngtrongbộđồkhâmliệm.Máuloangkhắpchiếcáotrắng,vàtrênkhắphìnhdángmảnhmaicủanàngchỗnàocũngcónhữngdấuvếtcủamột sựvùngvẫykinhkhủngđể thoát thân.Nàngđứng runrẩyởcửaphòngtronggiâylát,bỗngkhẽthétlênrồingãsấpvào người anh nàng.Bây giờ thì nàng chết thật sự, chết vìđau đớn và kéo theo cả ông anh nàng ngã vật xuống sàn,cũngchếtnốt,chếtvìnhữngnỗikinhhoàngmàanhvẫnesợ.

Tôivùngchạyrakhỏicănphòng,rakhỏicănnhàđó.Cơnbãotốbaoquanhlấytôivớitấtcảsứcmạnhcủanóngaykhitôivượtquacầu.Bỗngnhiên,cómộtluồngánhsángquáidịchuyểnđộngdọctheovếtchântôiđi,vàtôingoảnhlạiđểtìmxemnóởđâutới,vìsautôichỉtrơcómỗitòanhàlớntốiđen

màthôi.Vệtánhsángđólàcủamặttrăngđanglặn,tròn,đỏnhưmáuđangchiếuquavếtrạncủabứctườngmặttiềncănnhàmàtôiđãnóiởtrên.Lúcmớiđầuđóchỉlàmộtvếtrạnkhónhìnthấy,nhưngtrongkhitôiđứngnhìn,vếtnứtrạnlanrộng mau chóng. Thế rồi, một cơn gió mạnh thổi tới, mặttrăngvừahiệnrahoàntoàn,vàtôithấybứctườnglớnrãrờira-cómộttiếngđộngầmầmnhưvũbãocủangànthácnướcđổ - rồimặt hồ sâu và tối omdưới chân tôi từ từ khép lạimangtheovàobóngtốitấtcảnhữnggìcònsótlạicủa“NHÀUSHER.”

ÁNMẠNGTẠIĐƯỜNGNHÀXÁC

(TheMurdersintheRueMorgue)

Nhữngnănglựcđặcbiệtvềtríócđượcmệnhdanhlàkhoaphântíchthìkhôngdễgìgiảithíchđược.Cóthểchúngtachỉnhìnthấynhữngkếtquảdochúngđemlại.Mộttrongnhữngđiềuchúngtahiểubiếtvềchúng,làchúngluônluônđemlạichongườicónănglựcđómộtsựthíchthúmãnhliệt.Cũngnhưconngườikhỏemạnhthấythíchthúhoạtđộngkhiếnanhtađượcdịpsửdụngcơ thểcủamình,mộtngườicóđầuócphântíchlạithíchthútrongviệcmổxẻmộtvấnđềnangiải.Ythíchsửdụngtàinăngcủayđểphântíchcảnhữnghànhđộngnhỏnhặtnhất.Ythíchphântíchbấtcứloạivấnđềnào,vàtrongviệctìmgiảiđápchomỗivấnđềybiểulộmộttrìnhđộhiểubiết“bénnhọn”vượttrêntầmnănglựcbìnhthườngcủa trí óc con người.Nhữngkết quả của ymặc dầu tìm ranhờphương pháp thận trọng nhất, nhưng lại có vẻ nhưbấtchợtmàtìmthấy.

Tài năng này có lẽ được tăng cường phát triển nhờ sựnghiêncứuvềsốhọc,phépcộngvàchianhữngconsốv.v…nhưngnhấtlànhờnhữngngànhhọccaohơnvềkhoanghiêncứunày.Tuynhiên,sựnghiêncứusốhọctựnókhôngphải

khoaphân tích.Suy luậnvà tính toánkỹ lưỡng cũng tựnókhôngphảilàphântích.Trongtròchơiđánhcờ,ngườichơisuynghĩvàđặtkếhoạch,nhưnganhtakhôngphângiải.

Không phải hiện giờ tôi đang viết một tài liệu về mônđánh cờhoặcvề trí ócphân tích,mà tôi chỉ đang chuẩnbịtrìnhbàymột câu chuyệnkhá lykỳ.Vậy, tôi cũng sẽ trìnhbàyởđâynhữngnănglựccaohơncủatríócđượcápdụngmộtcáchquyếtđịnhvàhữuíchhơntrongmộttròchơikhácmệnhdanhlàcờôvuông.

Tròchơinàycóvẻgiảndịhơnmônchơicờ tướng.Khichơicờ,nhữngquâncờđượcxêdịchtùytheođườnglốikhácnhau.Môn chơi cờ không đơn giản nhưng cũng không sâusắc,vàngườiđánhcờphảiquansátthậtkỹ.Chỉsơhởtrongchốclátlàanhtacóthểbịthua.Việcđiquânvớinhiềucáchvà nhiều hướng xê dịch khác nhau càng khiến tăng thêmnhữnglỗilầmbấtngờcóthểxảyravìnhỡnướccờ.Chínlầntrênmườithìkẻchiếnthắngchínhlàngườichơicờbiếtthậntrọngchứkhôngphảingườichơicóđầuóctinhlanhhơn.

Khichơicờôvuông,tuylốiđiquângiảndịhơnvànhữnglỗilầmbấtngờvềđiquânítxảyra,nhưngchínhkẻcóđầuóc tinh lanh hơn là kẻ giỏi cờ hơn. Trong môn chơi này,người biết phân tích tự đặt mình vào tâm trạng của đốiphương,amhiểuđượckếhoạchđiquâncủađốiphương,rồitựđặtchomìnhthếcờnêntheo(sựviệcnàythườngkhigiảndị)đểdẫnđốiphươngvàonhữngnướclầmlẫn.

Cũngcómộtlốichơibài,mônbàilá52cây,đãnổitiếngtừ lâuvềứngdụngnăng lựcphân tích.Ngườiđánhcờgiỏinhấtthếgiớichỉcóthểgiỏinhấtvềmôncờ;nhưngmộttaychơibàilácaothủthìdườngnhưđãtiềmtàngsẵnnhữngtàinăngđểđemlạithắnglợichoanhtatrongcácsựviệcquantrọng hơn, đòi hỏi sự đấu trí.Một người chơi bài cần phảiquansátvànhớ,anhtaphảihiểuvàtuânthủluậtchơi.Trongphạmvinày,ngườichơibàicũnggiốngnhưngườiđánhcờ.Nhưng chính là trong các sựviệc vượt ra ngoài khuônkhổcủaluậtlệtamớithấyxuấthiệntàinăngcủangườibiếtphântích.Anhtaphảinghiềnngẫmnhiềusựkiện,suyđoánvàsửdụngnhữngsựkiệnđó.Cóthểnhữngngườikháccũnglàmnhưanh,nhưnganhbiếtphảinhìnvàosựkiệnnào.Trongkhiđánhbài,ngườiđónhìnthấynhiềusựkiệnbênngoàivánbài.Anhtaquansátnétmặtcủangườichơi,quansáttayhọ:Anhđể ý từng sự thay đổi trên khuônmặt họ khi họ chơi.Anhnhìnlúchọđắcý,lúchọbịdồnbấtngờvàlúchọcảmthấycóthểbịthuavánbài.Mỗilờinóira,mỗicửchỉtìnhcờxuấthiện,nhấtnhấtđềuđượctheodõi.Đếnlúcanhđãchơihaibavánbài,anhbiếtrõnhữngngườikhácđếnnỗianhhiểuđượclốichơicủahọcũngdễdàngnhưanhhiểurõlốichơicủaanhvậy.

Trongcâuchuyệndướiđây,độcgiảsẽ lạicódịpgặpvàcảmnhậnnhữngđiềumàtôivừatrìnhbày.

Sống tại Paris suốtmùaxuânvà chớm sang tiết hạ năm

18… nơi đây tôi gặp một chàng trai trẻ thanh lịch tên làDupin.Anhsinhtrưởngtrongmộtgiađìnhtiếngtăm,nhưngvì quá nghèo, nên anh không có hy vọng gì để thăng tiến.Anhcòngiữlạimộtsốtiềnrấtnhỏvừađủcungcấpchoanhnhững đòi hỏi cần thiết cho đời sống. Anh chẳng thiết gìngoàisáchvởvàsách,ởParislạirấtdễkiếm.

Buổi gặp gỡ đầu tiên của chúng tôi xảy ra khi cả haichúngtôiđangtìmkiếmcùngmộtcuốnsách.Cũngdongẫunhiênmàcuốnsáchnàylạiđượcítngườinghenóitới,vàsựtìnhcờnàyđãlàmchúngtôigầnnhau.Chúngtôigặpnhauthêmnhiềulầnnữa.Tôirấtquantâmđếnlịchsửvềgiònghọmàanhkểchotôinghe.Tôicũngrấtngạcnhiênvềtínhhamđọcsáchquánhiềucủaanh;và,nhấtlàtôicảmthấytâmhồnthưtháicởimởdoảnhhưởngcủatríócminhmẫnvàlinhlợicủaanhvàtôicảmthấy,đốivớitôi, tìnhbằnghữucủamộtconngườinhưvậytấtnhiênsẽlàhữuíchkhônglườngđược.Tôinóichoanhbiếtcảmnghĩnàycủatôi.

Sau cùng, chúng tôi quyết định sẽ chung sống với nhausuốttrongthờigiantôilưutrútạikinhthànhnày.Vìcónhiềutiềnhơnanhmộtchút,tôithuêmộtcănnhàkiểucổ,thiếuvẻngoạnmục,vàthíchhợpvớitínhtìnhusầucủacảhaichúngtôi.Cănnhànày,cũngvìchứađựngmộtgiaithoạikhálạkỳ,nênđãhoangvắngtừlâuvàđangtiếndầntớitrạngtháiđiêutàn.

Tôikhôngnóichobạnhữunàokhácbiếttôiđangcưngụ

tạiđâynênkhôngaitớithămviếngchúngtôicả.

Anhbạntôicómộtsởthíchlàsaymê“ĐêmTối”,vàtôicũngâmthầmngảtheosởthíchnàycũngnhưtấtcảcácsởthíchkháccủaanh.Trờikhôngthểcứtốimãi,nhưngchúngtôi có thể tạo ra cảnh trời tối.Vừakhi ánhbìnhminhxuấthiệnlàchúngtôiđãđóngchặtcửakhôngđểánhsánglọtvào.Chúng tôiđọc,viết,hoặcbàn luậncho tớikhiđồnghồbáohiệucảnhđêmđãthựcsựtrởlạivớichúngtôi.Rồichúngtôibướcrađườngphố,khoáctaynhauđilangthangtrongkinhthànhchomãitớikhuya.

Vào những lúc đó tôi không thể không nhận thấy vàkhông thích thú về năng lực phân tích đặc biệt trong conngườiDupin.Dườngnhưanhcũngthấyvuithúkhisửdụngnăng lực đó. Anh thường khẽ cười và nói với tôi là phầnđôngngườitakhônggiữkínđượctưtưởngcủamình,vàđểdẫnchứng,anhlàmtôingạcnhiênvềtấtcảnhữngđiềuanhbiếtvềtưtưởngcủatôi.Nhữnglúcnày,tháiđộcủaanhthậtlạnhlùngxacách,mắtanhxaxôitrongkhigiọngnóicủaanhcaovút lên.Nhìnanh trongnhữnggiâyphútđó, tôimườngtượngnhưcóhai conngười trongDupin -mộtngườiđangrápnốinhữngsựvậtlạivàmộtngườiđangtháorờichúngratừngmảnhmột.

Một đêm kia, chúng tôi đang tản bộ dọc theo một conđườngdài,dơdáy,ởsátbênHoàngCung.Cảhaichúngtôiđangsuytưởng,ítnhấttới15phútkhôngaithốtramộtlời.

Bấtchợt,Dupinnói:

“Hắnlàmộtgãrấtnhỏbé,đúngnhưvậy,vàhắnsẽlàdiễnviênkhátrongnhữngvaitròdễdànghơn”.

“Cóthểchắcchắnvềđiểmđó”,tôitrảlờikhôngsuynghĩ,thoạtđầukhôngđểýđếnnhữnglờinóicủaanhsaolạiphùhợpvớinhữngýnghĩcủa tôiđến thế.Một lát sau tôinhậnthấyngayvàhếtsứcngạcnhiên.“NàyanhDupin”, tôinói,giọngtrịnhtrọng,“Thậttôikhôngthểhiểunổi.Saoanhbiếttôiđangnghĩvề…?”Đếnđâytôingưnglờiđểxácđịnhmộtsựngờvựclàxemanhbạncóthựcsựbiếtrõconngườimàtôiđangnghĩtớikhông.

“…VềChantilly”,anhtiếplời.“Anhđangnghĩrằnghắnquábénhỏđốivớivaitròmàhắnđảmnhiệm”.

Đúng làđiều tôiđangsuynghĩ. “Trờiđấtquỷ thần!” tôithốtlên,“Anhhãychotôibiếtphươngpháp-nếucóphươngpháp đó -mà nhờ nó anh đã có thể nhìn thấu tâm can tôitrongvấnđềnày”.

“Đólànhờgãbántráicây”,bạntôitrảlời.

“Nhờgãbántráicâyhả?Tôicóbiếtgãbántráicâynàođâu.”

“Gãđànôngchạyvượtlên,vavàoanhkhichúngtabướctớiđầuphố-trướcđâykhoảng15phútấy.”

Bấy giờ tôimới nhớ ra rằng, quả thực,một gã bán tráicây,đầuđộithúngtáolớn,đãđụngtôixuýtngãkhichúngtôirẽvàoconđườnghiệnchúngtôicònđangđứngởđó.Nhưng

vấnđềnàycóliênhệgì tớiChantillythì tôikhôngthểhiểunổi.

“Tôixingiảithích”,Dupinnói,“Chúngtahãykiểmđiểmlạisựliêntụccủanhữngýnghĩcủaanhtừlúctôinóivớianhcho tới lúc gặpgã bán trái cây.Nhữngýnghĩ đó tiếp diễnnhưsau:Chantilly,Orion,Epicurus,khoaphânthểtoánhọc,nhữnghònđálátđườngrồitớigãbántráicây”.

Cóítngười,vàomộtkhoảngthờigiannàođó trongđời,họđãkhôngnhìnlạinhữngquãngđờiđãquađểkiểmđiểmlạixemtưtưởngcủahọđãđạttớimụctiêunào.Ngườinàolần đầu áp dụng thí nghiệm này sẽ ngạc nhiên về chặngđườngmàtưtưởngđãvượtqua.TôingạcnhiênbiếtbaovềlờinóicủaDupinmàtôiphảinhìnnhậnlàsựthật.

Anh nói tiếp: “Chúng ta đang bàn luận về ngựa. Khichúngtarẽvàođườngnàythìgãbántráicâylẹbướcquamặtchúngta.Gãlàmanhphảibướctránhsangbên,dẫmchânlênmộtvàihònđá.Bịvấpđauchân,anhlẩmbẩmmấycâugiậndữ,vàanhquaylạinhìnnhữnghònđárồilạibướctiếp.Mắtanh vẫn nhìn xuống đất. Chúng ta tiến tới góc con đườngnhỏ,ởđấyngườitađangthửápdụngmộtphươngphápmớivề cáchđặt nhữngviênđá lát đường.Tại đây, nétmặt anhtươisánglênvàtôinhìnthấymôianhrungđộng.Tôicóthểchắcchắnlúcđóanhđangnóidanhtừ“phânthểtoánhọc“,danh từ về phương pháp đặt đá tân kỳ này. Tôi suy ngẫmdanhtừnàysẽkhiếnanhnghĩtớinhàvănHyLạpcổxưatên

làEpicurus,đãviếtvềnhữngsựvậtmàôngmệnhdanhlàhạtnguyên tử,nhàvănnày tin rằng tráiđấtvàbầu trờiđềudonhữnghạtnguyêntửnàytạothành.

“Trước đây không lâu lắm, anh và tôi đã bàn luận vềEpicurusvànhữngtưtưởnglâuhàngthếkỷcủaông;nhữngtư tưởngynhưngàynayngười ta nói về trái đất vàkhônggian.TôiđoánrằnganhsẽnhìnlênchùmsaokiamàtagọilàOrion.Quả vậy, anh có nhìn lên trời thật, và tới lúc đó tôichắcchắnđãtheodõiđượcsựliêntụctưtưởngcủaanh.

“Nhưng hôm qua, trong báo có bài nói về Chantilly.Chúngtađãbànluậnvềvấnđềnày,vàtôivạchrõchoanhbiết tác giả bài báo đó đã lấymột vài chữ trongmột cuốnsáchmàcảhaichúngtađềubiết.NhữngchữnàyđềcậptớiOrion nên tôi biết anh sẽ kết hợp hai ý nghĩ về Orion vàChantilly. Tôi thấy anh cườimỉm, nhớ lại giọng chua chátcủa bài báo đó. Rồi tôi thấy anh đứng thẳng người lên cốvươncaohếtsức.TôichắcchắnanhđangnghĩtớichiềucaocủaChantilly.Vàtôicónóirằngquảthậtgãđórấtnhỏbé-vàgãChantillyđó sẽ làmộtdiễnviênkhánếuđảmnhiệmcácvaitròkémquantrọnghơn.”

Chẳngbao lâusaucâuchuyệnkể trên,chúng tôiđãđọcbàidướiđâytrongkhiđangxemmộttờbáobuổitối:

ÁNMẠNG—Sángnaykhoảng3giờ,ngườidâncưngụtạiKhuThánhRoch-Đôthành-đãbịđánhthứcbởinhữngtiếngkêuthấtthanhdườngnhưphátratừtầnglầuthứtưcủa

mộtngôinhàởđườngNhàXác.Sốngtạingôinhànàychỉcóhaingười:BàL’Espanayevàcongáibà.Khikêucửakhôngcótiếngtrảlời,támhaymườingườilốixómvàhaicảnhsátviênđãphácửavào.Lúcđónhữngtiếngkêulađãchấmdứt;nhưngkhiđámngườiđổxôlênthanglầuhọcònnghethấyvàibatiếngnóinữahìnhnhưtừphíatrênngôinhàvọnglại.Rồinhữngâmthanhnàycũngimbặt,vàmọivậttrởlạihoàntoàn yên lặng. Đám người phân tán ra, sục sạo vào từngphòngmột.Vừakhitiếnđếnmộtphònglớntrênlầutư(cửaphòngđãđượcphá tung ra, vẫncòngắnchìakhóaởphíatrong),họđãmụckíchmộtcảnhtượnghãihùng.Gianphòngbừabãikinhkhủng,bànghếđổgãyvăngra

tứphía.Chỉcómộtcáigiường,vàmọivậttrêngiườngđãbịnémtungxuốnggiữasàn.Mộtcondaocạođẫmmáuđểtrênghế.Phíatrướclòsưởivươngvãichùmtócngười,dàimàusám,cũngđẫmmáu,dườngnhưđượcbứtởđầura.Trênsànnhàcómấyđồngtiềnvàng,mộtcáihoatai,nhiềuvậtdụngbằngbạc,vàhaicáitúichứamộtsốlớntiềnvàng.Quầnáovất tứtungquanhphòng.Người ta thấymộtcái tủsắtdướilớpkhăntrảigiường.Cáitủđãmởra,chìakhóacòncắmởổkhóa.Tủđựngvẻnvẹnmộtítthưtừvàgiấytờđãlâungày.KhôngthấyBàL’Espanayeđâucả.Ngườitatìmthấyxác

congáibàphíatrênhầmlòsưởi(thậtkhủngkhiếp!),xáccôbịnhétvào trong lỗhổng,chỗkhói thoát lên trời.Xácchếtvẫncònấm.Mặtrướmmáu, trêncổcónhữngvếtbầmđenxẫmhằnxuống,dườngnhưbịnhữngngóntayxiếtmạnh.Có

lẽnhữngvếthằnnàychobiếtlýdocáichếtcủacongáibà.Sau khi lục soát khắp ngôi nhà nhưng không tìm thấy

thêmđượcđiều gìmới lạ, đámngười tiến vàomột cái sânnhỏphíasautòanhà,nơiđâyngườitatìmthấyxácbàgià.Cổbàlãobịcắtgầnđứtlìađếnnỗikhingườitađịnhkhiêngbàlênthìđầubàrớtra.

Trướcbíẩnrùngrợnnày,chúngtôitinrằngchưacómanhmốicỏnconnàođượctìmra.Ngàyhômsaubáochíđăngtảinhữngchitiếtmớisauđây:

ÁNMẠNGTẠIĐƯỜNGNHÀXÁC.Nhiềungườiđãbịthẩmvấnvềvụánmạngrùngrợnnày

nhưngchưacósựkiệnnàorọiđượctiasángvàotấmmànbímậtnày.Mụ thợ giặt PaulineDubourg khai rằngmụ biết cả hai

nạnnhântừbanămnay,suốtthờigiannàymụgiặtquầnáochohọ.Bàgiàvàcongáicóvẻthươngyêunhauthắmthiết.Họluônluôntrảtiềnrấthậu.Mụkhônghiểutiềncủahọtừđâutới.Mụkhônghềgặpngườilạnàoởtrongnhàđó.Mụchắcchắntrongnhàkhôngmướnngườilàm.Chỉtrênlầutưmớicóngườiở.BácchủtiệmPierreMoreaunói:BàL’Espanayeđãmua

bántạitiệmbáctừgầnbốnnămnay.Bàlàsởhữuchủngôinhàvàcưngụtạiđóhơn6nămqua.Ngườitathườngđồnlàhọ có nhiều tiền. Bác không hề thấy ai bước vào nhà đóngoạitrừbàgiàvàcongáibàvàmộtvịbácsĩluitớinhàấy

chừngtámhaymườilần.Nhiềungườikhác,nhữngngườikếcận,cũngkhai tương

tự như vậy.Không ai lai vãng tới ngôi nhà, và cũng ít khingườitanhìnthấybàL’Espanayevàcongáibà.CảnhsátviênIsidoreMusetnói,ngườitakêuôngtớingôi

nhàlúc3giờsáng.Ôngphácửavào.Nhữngtiếngkêuthétchợt imbặt.Dườngnhư tiếng kêu thét củamột người (haynhiềungười)đangđauđớnđếncựcđộ.Khiđanglênthanglầu, ông nghe thấy hai giọng nói, một giọng trầm, và mộtgiọngthethéngherấtlạtai,giọngnóicủamộtngườingoạiquốc,cólẽdânTâyBanNha,màkhôngphải,giọngđànbà.Ôngkhônghiểugiọngđónóigì.Còngiọngtrầmkêu:“Trờiơi!”MộtngườihàngxómtênlàHenriDuvalkhai:Ôngcũng

cótrongđámngườiđầutiênbướcvàongôinhà.ÔngđồngývớiCảnhsátviênIsidoreMusetvềtoànthểvấnđề.Ôngchorằnggiọngnóithethéđólàgiọngcủamộtngườingoạiquốc,một người Ý.Có thể là giọng nói đàn bà.Chính ông cũngkhônghiểu tiếngÝ.Ông cóbiết bàL’Espanaye và congáibà.Ôngchắcchắngiọngnóithethéđókhôngphảilàgiọngnóicủahainạnnhân.…Odenheimer,mộtngoạikiềutừHàLantới.Ôngkhông

nói được tiếngPháp.Ông đi ngang qua ngôi nhà giữa lúcnhữngtiếngkêuthétlên,kéodàichừng10phút.Nhữngtiếngkêulớn,rềnrỉrấtthêthảm.Ôngđồngquanđiểmvớinhững

ngườikhác,trừcóđiềuôngchắcchắngiọngnóithethéđólàgiọng đàn ông -một ngườiPháp.Ông không hiểu nổimộttiếng nào của giọng nói này. Còn giọng nói kia là tiếngPháp,thốtlênhaitiếng:“Trờiơi!”Ông Jules Mignaud, Giám đốc Ngân hàng khai: Bà

L’Espanayecógửi tiền tạingânhàngông từ támnămnay.Bahôm,trướcngàylâmnạn,bàrútramộtsốlớntiềnvàng.Mộtnhânviêncủangânhàngđemtiềntớitậnnhàchobà.Adolphe Le Bon, nhân viên ngân hàng Jules Mignaud,

khairằngôngtađitheobàL’Espanayeđểmangtiềntớinhàbà.Congáibàđónhaingườiởcửa.Ôngđưamộttúivàngchocôta,cònbàgiàcầmlấytúikia.Lúcđóôngkhôngnhìnthấyaiởngoàiphốcả.Thêmmộtngoạikiềunữa,ngườiAnh,tênlàWilliamBird

khai:Ôngcómặttrongsốnhữngngườibướcvàongôinhà.Ông đã sống tại Paris được hai năm. Ông có nghe thấynhữnggiọngnói.Giọngnói trầmcủamộtngườiPháp,ôngnghe rõ tiếng: “Trời ơi!”. Giọng nói the thé rất lớn. ÔngchắcchắnkhôngphảigiọngnóicủangườiAnh.Giọngnàynghe giống như giọng ngườiĐức.Có thể là giọng nói củamộtngườiđànbà.ÔngkhônghiểutiếngĐức.Bốnngườitrongsốnhânchứngnàylạiđượckêutớilần

nữa.Họđềukhairằngcánhcửagianphòngnơitìmthấyxáccôgáiđãđượckhóachặtởphíatrong.Khihọtớicửađóthìmọisựđềuyên tĩnh.Họphácửavào,họkhông thấyaicả.

Cáccửasổđềuđóngkín,gàichốtchắcchắnởphía trong.Khắpngôinhàđượclụcsoátcẩnthận.Khoảngthờigiantừlúc tiếng kêu thét cho tới lúc phá cửa phòng lâu từ ba tớinămphút.MộtngoạikiềungườiTâyBanNha,ÔngAlfonsoGarcia

khai:Ôngngụ tạiđườngNhàXác.Ôngbướcvàongôinhànhưngkhônglênthanglầu.Ôngcảmthấyhốthoảngvàsợsẽnônmửa.Ôngngherõnhữnggiọngnói.Ôngtinrằnggiọngnói the thé không phải giọng ngườiPhápmà là giọngmộtngoại kiều - Ông đoán chắc đó là giọng người Anh. ÔngkhônghiểutiếngAnh.MộtngoạikiềungườiÝtênlàAlbertoMontanikhai:Ông

nghĩrằnggiọngnóithethéđólàcủangườiNga.ÔngkhônghềnóichuyệnvớingườiNga.CòngiọngtrầmlàgiọngngườiPháp,ônghiểunhiềutiếngPháp.Nhiều người trong số nhân chứng này được gọi tới lần

nữa.Họkhai rằngnhững lỗhổngbên trêncác lò sưởiđềurấtnhỏhẹp,khôngaicóthểtrốnthoátquađó.Cũngkhôngcóthanglầunàokhácmàngườitađãcóthểđixuốngtrongkhibọnhọđilên.Đámngườinàyphảimấttớibốn,nămphútđểkéoxáccôgáirakhỏilỗhổngbêntrênlòsưởi.Bác sĩ Paul Dumas khai ông được mời tới để khám

nghiệmtửthingaysaukhitìmthấyxác.Cáctửthiđềutrongtìnhtrạngthêthảm,bịthâmtímvàgiậpnát.Nhữngkếtquảthươngtíchnàykhôngthểdobàntaymộtngườiđànbàmà

phảidotaymộtngườiđànônglựclưỡng.Côgáiđãbịgiếtbởi những bàn taymạnhmẽ xiết quanh cổ cô ta.Đầu củangườimẹđãbịcắtđứthẳnbằngmộtvậtrấtsắcbén-cólẽlàlưỡidaocạo.BácsĩAlexandreEtiennecũngđượcmờitớiđểkhámnghiệmtửthi.Ôngcũngđồngývớingườibạnđồngnghiệp.Người ta không biết thêm điều gì quan trọng nữa. Tại

Paris,trướcđâychưahềxảyramộtvụánmạngnàoquábímật như thế. Cảnh sát cũng vẫn chưa khám phá ra manhmối.

Báochíhômsauchẳngđăngthêmmấytintứcmới.Dẫusao, Adolphe Le Bon đã bị Cảnh sát bắt giam, mặc dầukhôngcóbằngchứngnàokhácngoàinhữngsựkiệnkểtrênđãhướngsựngờvựcvềôngta.

XemvẻDupinhếtsứcquantâm,nhưnganhkhôngnóigìcảmãicho tớikhiCảnhsátđãbắtgiữLeBon.Lúcđóanhmớihỏitôinghĩgìvềvụnày.TôicũngchỉcóthểđồngquanđiểmvớitấtcảParislàcoivụnàynhưmộtsựbímậtkhôngthểgiảiđáp.

“Chúng ta không nên suy đoán căn cứ vào những điềuchúngtađãđọctrênbáochí”,Dupinnói.“NgườitanóiCảnhsátParisrấttàigiỏi.Nhưnghọchỉtàigiỏimộtphầnnào.Họkhôngthậtsựápdụngmộtphươngphápnàocả.Họthườngtìm ranhữngkếtquảbấtngờ,nhưngđóchỉnhờhọcầncùlàmviệc.Khicầnphảisuyluậnthìhọchịuthua.Đôikhihọ

đứngquágầnđểquansáttoànthểmộtsựviệc.Nếuanhnhìnngôi sao, đầu ngoảnh chếch sangmột bên, anh có thể nhìnngôisaorõhơnvàsánghơnkhianhnhìnthẳngvàonó.Vềnhững ánmạngnày, chúng ta hãy tự suynghiệm lấy trướckhiquyếtđịnhtinchắcvàomộtsựkiệnnào.Vấnđềnàysẽđemlạichochúngtađôichútthíchthú.(Tôinghĩrằngdùngtiếng‘thíchthú’trongdịpnàythậtlàkỳquặc)Và,hơnnữa,cólầnLeBonđãtửtếvớitôivàtôichịuơnôngta.Chúngtasẽ tới xemxét ngôi nhà tậnmắt.Tôi quenbiết vịCảnh sáttrưởng;ôngấysẽchophépchúngtalàmviệcđó.”

Khi chúng tôi tới đườngNhàXác thì trời đã quá chiều.Ngôinhàrấtdễtìmvìhãycònnhiềungườiđứngnhìnlênđó.Trướckhibướcvào,chúngtôidạobướcquanhnhà,vàDupinxemxétkỹlưỡngnhữngngôinhàkếcậncũngnhưngôinhàđó.Tôikhóthểhiểulýdocủasựquákỹlưỡngnhưvậy.

Chúngtôitrởlạiphíatrướcngôinhàrồibướcvàotrong.Chúngtôileolênlầutrênđivàogianphòngnơitìmthấytửthicôgái.Cảhaitửthicònđểtạiđó.Gianphòngđượcđểynguyênnhưkhingườitathấyvụánđó.Tôikhôngnhậnthấygìkhácngoàinhữngvậtđãđượcbáochíkểlại.Dupinquansátmọivậthếtsứckỹlưỡng.

Trên đường về nhà anh ghé vào trụ sởmột tờ nhật báotrongchốclát.

Anhkhôngchịutuyênbốmộtlờinàovềvụánmạngchomãitớikhoảngtrưangàyhômsau.Lúcđóanhmớibấtchợt

hỏi tôi, xem tôi có nhận thấy điều gì đặc biệt khác thườngtrongquangcảnhđókhông.

“Khôngcógìkháchơnlànhữngsựkiệnmàcảanhvàtôiđềuđãđượcđọctrêncáctờbáo”.Tôitrảlời.

“Cảnhsátkhôngthểtìmranguyêndovềsứcmạnhkhủngkhiếpđãđượcxửdụngtronghaivụánmạngnày.Mộtvấnđềnữa là: Người ta nghe thấy giọng nói, mặc dầu không tìmthấyngườinàongoạitrừtửthingườiđànbà,vàkẻsátnhânlạikhôngcó lối thoát.Quangcảnhkinhdị củagianphòng;xácchếtđượctìmthấy,đầudốcngượcbêntrênlòsưởi;tửthigiậpnátkinhkhủngcủabàgià;đấylàtấtcảsựkiệnkhácxavớisựứcđoánđếnnỗicảnhsátđànhbótaythúcthủ,khônghiểuphảitìmđầumốitừchỗnào.

“Nhữngsựkiệnnàyquả thậtkhác thường,nhưngkhôngphảilànhữngbíẩnsâukín.Chúngtakhôngnênhỏi:‘Sựgìđãxảyra?’màphảihỏi:‘Sựgìđãxảyramàtừtrướcchưahềxảy ra?’Thậtvậy, chínhnhữngđiềumàCảnh sát cho rằngkhócóthểgiảithíchđượclạilànhữngđiềusẽđưatôihoặcđãđưatôitớiviệctìmragiảiđáp”.

Tôinhìnanh,ngạcnhiênkhôngnóinênlời.

“Hiệntôiđangchờđợimộtngười,”anhnói,mắtnhìnvềphíacửa,“cóthểkhôngphảilàthủphạm,nhưngphảicóliênhệgìtớivụánmạng.Tôikhôngchorằngyđãnhúngtayvàophầnhànhđộngrùngrợnhơn.Tôihyvọngtôicólývềýnghĩnày.Nếuquảtôiđúng,tôihyvọngtìmthấylờigiảiđápcho

toànthểvấnđề.Tôiđợichờyởđây-trongphòngnày-từnggiờtừngphút.Rấtcóthểykhôngtới,nhưngcũngcóthểysẽtới.Nếuytới,chúngtaphảigiữylại.Súnglụcđây.Cảanhvàtôiđềubiếtxửdụngchúngkhicầnđến.”

Tôingẩnngơcầmlấysúng,khôngtinnổinhữngđiềutôivừanghe thấy.Dupin tiếp tụcnói,dườngnhưđểchochínhmình anh nghe. Giọng anh nói chậm và rõ, tuy không lớntiếng.Mắtanhcứnhìnvẩnvơlêntường.

Anhtiếplời:“Điềuchắcchắnlànhữnggiọngnóimàđámngườiđónghethấykhiởtrênthanglầukhôngphảigiọngnóicủachínhmiệnghaingườiđànbà.Sựxácnhậnnàygạtbỏgiảthuyếtlàbàgiàđãhạsátcongáitrướcrồitựsátsau.Tôiđềcậptớivấnđềnàychínhlàmộtphầntrongphươngphápphântíchcủatôi;vìlẽbàL’Espanayekhôngthểđủsứcmạnhvácnổitửthicongáibàđểđặtvàonơingườitatìmthấynó;vàtínhchấtcáichếtcủabàchứngtỏbàkhôngthểtựgâyracáichếtđóđược.Vậythìánmạngđãdomột‘đệtamnhân’gâynên,vàgiọngnóicủa‘đệtamnhân’nàylàgiọngnóiđãđược nghe thấy. Bây giờ để tôi trở lại với điểm kỳ lạ củanhững giọng nói đó. Anh có nhận thấy điều gì đặc biệt lạlùngtrongnhữnglờikhaivềcácgiọngnóiđókhông?”

Tôichobiếtlàtấtcảnhânchứngđềukhôngthểđồngquanđiểmvềgiọngnóithethétrongkhihọđồngývềgiọngnóitrầm.

“Đólàlờihọkhai,”Dupinnói,“nhưngđókhôngphảilà

sự lạ của lời khai củahọ.Anhđã khôngnhận thấyđiềugìkhiếnchonhữnglờitườngthuậtcủahọkháchẳnnhữngđiềumàmọingườidựđoán.Vàcònmộtđiềunữa.Tấtcảnhữngnhânchứngnày,theolờianh,đềuđồngquanđiểmvềgiọngnói trầm. Nhưng còn giọng nói the thé, điều lạ là khi cácngườiÝ,ngườiAnh,ngườiTâyBanNha,ngườiHàLan,vàngườiPhápcốthuậtlạixemnógiốnggiọngnóinào,thìmỗingười đều khai đó là giọng nói của một ngoại kiều. Mỗingườiđềuquảquyếtgiọngnóiđókhônggiốnggiọngngườiđồng xứ vớimình.Mỗi người đều nói nó giống như giọngnóicủamộtngườinàokhácmàhọkhôngthểhiểunổi.NgườiPhápphỏngđoánđólàgiọngnóicủangườiTâyBanNha,vànghĩrằngôngtacóthểnghehiểunếuôngnóiđượctiếngTâyBanNha.NgườiHàLannóiđólàgiọngnóicủangườiPhápnhưngôngtakhôngnóiđượctiếngPháp.NgườiAnhchođólà giọngnói của ngườiĐức, và ôngkhônghiểu tiếngĐức.NgườiTâyBanNha camđoanđó là giọngmộtngườiAnhnhưngôngtakhôngbiết tiếngAnh.NgườiÝtinrằngđólàgiọngngườiNga.MộtngườiPhápthứhailạichắcchắnđólàgiọngnóicủamộtngườiÝ,tuyôngtakhôngnóiđượctiếngÝ.

“Vậythì,thậtsựgiọngnóiđóphảikỳlạkhácthườnglắm!Họlànhữngngườicủanămnướclớn,màkhôngmộtaihiểunổigiọngnóiđó,vàmỗingười lạigánchonómộtdanh từkháchẳnnhau.Tôivẫnbiếtcòncónhữngquốcgiakháctrênthếgiới.Anhsẽnóicóthểđólàgiọngnóicủamộtngườinào

đó ởmột trong những quốc gia này. Nhưng hãy nhớ rằngkhôngmộtnhânchứngnàođãnghe thấymộtâmnào tronggiọngnóiđógiốngnhưnhững tiếngnóiđượcphânbiệt, rõtừngchữmột.Tôikhôngrõ,”Dupinnóitiếp,“tôiđãlàmanhnghĩđếncáigì.Nhưngtôi tinchắcrằngbấynhiêuđótrongcâuchuyện thuật lạiđãcónhững sựkiệnđủđểhướngdẫnanhtrongviệcphântíchmànbímật.Tôinghĩnhữngsựkiệnnàychắcchắnsẽdẫntớihướngđiđộcnhấtđểtìmralờigiảiđápchínhxác.Lờigiảiđápnàylàgì, tôichưathểnóingayđược.Nhưngtôimonganhghinhậnrằng,vớitôi,chừngđócũngđủchobiết tôiphải tìmkiếmcáigìkhichúngtađangđứngtronggianphòngởđườngNhàXác.Bâygiờ,hãytưởngtượnglàchúngtalạitớigianphòngđó.Trướcnhất,chúngtaphảitìmkiếmvậtgìtạinơiđây?Lốithoátcủatênsátnhân.Dĩnhiêncảhai chúng tađềubiết chắcchúng takhôngcầnphảitìmcáigìngoàinhữngvậtcóhìnhthùthểxácthựctại.Bọn sát nhân có xương, có thịt. Vậy chúng đã thoát bằngcáchnào?

“Vềvấnđềnày,chỉcómộtphươngpháplýluậnduynhất,vàphươngphápnàyphảiđưachúngtatớigiảiđáp.Chúngtahãyxemxétlầnlượttừnglốithoátcóthểthựchiệnđược.Rõrànglàbọnsátnhânđãởtrongphòngnơitìmthấyxáccôgáihoặc ở trong phòng phía sau tòa nhà thông sang phòng côgái.Vậychắcchắnchúngphải trốn thoát từhaiphòngnày.Cảnhsátđãnhìnxuốngsànnhàvànhìnlêntường.Nhưngtôikhôngtinmắthọ,tôinhìnbằngmắttôi.Tôikhôngtìmthấy

lốithoátbímậtnàocả-khôngcólốiranàomàkhôngbịnhìnthấydễdàng.Cảhaicửaphòngđềukhóakíncóchìacắmởphía trong.Cácốngkhóibên trên lòsưởi thìởkhoảng trênkhôngđủlớnđểmộtconvậtnhỏcóthểchuilọt.Khôngthểcó lối thoátởnơicửaphònghoặcnơi lỗhổng trên lò sưởi.Chúngtaphảixéttớinhữngcửasổ,khôngaicóthểthoátrakhỏinhữngcửasổphíatrướcnhàmàkhôngbịngườingoàiđườngnhìnthấy.Vậythìtênsátnhântấtphảisửdụngnhữngcửasổcủagianphòngphíasau.

“Đếnđây,chúngtakhôngcònhoàinghigìnữa.Lốithoátnàythoạtnhìncóvẻnhưkhôngdùngđược.Nhưngchúngtaphảichứngminhlàcó.Cóhaicửasổtronggianphòng.Mộtcáicóthểnhìnthấyrõràng.Phầndướicủacửasổkiabịcáigiườnglớnchekhuất.Cái thứnhấtbêntronggàichốtvữngchắc.Nhữngngườikhámphávụánmạng thấyđãvận toànlựcmà cũng không thể lay động được cửa sổ này.Một lỗhổnglớnđượcđụcvàomặtgỗphíabênhôngcửasổ,vàmộtcáiđinhlớnđượccắmkhítvàolỗđóđểgiữchocửasổđóngchặt.Trongkhungcửasổkia,mộtcáiđinhkháccũngđượccắmkhítvàolỗtheocáchđó,vàcửasổnàycũngkhôngthểkéolênđược.VìvậyCảnhsátthậtsựtinrằngkhôngthểcólốithoátquanhữngcửasổnày.Vàvìthếkhôngaicholàcầnphảixemxétkỹhơn.

“Nhưngtôixemxétkỹhơnvềlýdovừamớinêura-vìlẽtôi biết đây chính là trườnghợp cần chứngminh rằngđiềungườitatưởngrằngkhôngthểxảyrađượcthìlạixảyra.Đó

là phương pháp suy luận của tôi. Những tên sát nhân nhấtđịnhđã thoát ra từmột trongnhữngcửa sổnày.Tấtnhiên,chúngkhông tàinàogàichốtcửasổ từphíabên trong.Thếmàngườitalạithấynhữngcửasổđượcgàichốt.SựkiệnnàyđãlàmCảnhsátkhôngđiềutratheohướngđó.

“Tôilýluậnrằngvìnhữngcửasổđượcgàichốt,tấtnhiênchúngphảicócáchtựđộnggàichốt.Khôngcócáchnàogiảithíchkháchơn.Tôibướctớibêncửasổ,tháocáiđinhra,vàcốsứckéocánhcửalên.Đúngnhưướcđoán,tôikhônglàmnổiviệcđó.Bấygiờtôimớihiểuphảicóvậtgìởbêntrongđểcửasổđónglạiđượcvàgiữnóđóngkín.Tấtnhiênphảicómộtcáilòxoởbêntrongcửa.Vàtôibiếtrằngtôisuyluậnđúng,mặcdùcáicửasổvẫncònbímậtlắm.Tôikiếmcáilòxovàđãtìmthấynó.Tôiấncáilòxo,nhưngtôikhôngmởcửasổ.Bâygiờtôilạicắmcáiđinhvàochỗcũvàxemkỹnó.Cóthểkẻthoátrangoàicửasổnàyđãđóngcửatừphíabênngoài,vàcáilòxođượcgàitrởlại,nhưngykhôngthểđặtcáiđinhvàochỗcũ.Đâylạithêmmộtsựgiảithíchgiảndịnữa.Nhữngtênsátnhânđãtrốnthoátquacáicửasổkia.

“Vậyhãyđặt giả thuyết nếu những lò xo của cả hai cáicửa sổ đều giống nhau, thì ắt phải có sự gì khác biệt giữanhữngcáiđinh.Đứngtrêngiường,tôixemxétcẩnthậncửasổbênkia.Luồntayxuống,tôitìmthấyngaycáilòxovàtôiấnxuống.Đúngnhưtôiđãdựđoán,cáilòxonàygiốngnhưcáikia.Bâygiờtôiđểýtớicáiđinh.Cáiđinhnàycũnglớnnhư cái đinh kia, và cũng được cắm vào lỗ theo cùngmột

cáchthức.

“Anhsẽcho rằng tôiđãngạcnhiênvàhoàinghi;nhưngnếuanhnghĩnhưvậy, chínhvì anhchưahiểucách lý luậncủatôi.Chưamộtlầnnàotôilầmlẫn.Sựtiếpdiễnsuyluậncủatôicũngkhôngbịgiánđoạn.Cáiđinhnàyxemragiốngnhưcáiđinhởcửasổbênkia;sựkiệnnàykhôngcónghĩagìcả.Tôiđãnói:‘Hẳnlàphảicósựgìkháclạvềcáiđinh.’Tôisờvàocáiđinh,thìđầuđinhđólongralọtvàotaytôi.Đólàmộtchỗgãyđãlâungày,vàtôicóthểthấyrõnhưvậy.Tôicẩnthậnđặtđầuđinhvàochỗcũ,chỗmàtôiđãlấynóra,thìtrôngcáiđinhlạigiốngnhưcònnguyênvẹn.Ngườitakhôngthểnhìnthấyvếtgãy.Ấntayvàolòxo,tôitừtừkéocáicửasổlêncaovàiphân.Đầucáiđinhcũnglêntheocửasổ.Tôiđóngcửasổlại,thìcáiđinhtrônglạinguyênvẹnnhưthường.

“Đếnđâyvấnđềkhôngcònkhógiảinữa.Tênsátnhânđãthoát ra phía cửa sổ sau cái giường.Cái cửa sổđã tựđộngđónglại(hoặccóthểđãđượctênsátnhânđónglại)vàcáilòxođãgàichốtcửasổđó.Cảnhsátđãtưởngrằngcáicửasổđượcgiữchặtbởicáiđinhnênkhôngxemxétkỹlưỡngthêmnữa.Câuhỏikế tiếp là tênsátnhânđãđixuốngbằngcáchnào!Tôiđãsuyđoáncâuhỏinàytrongkhiđivòngquanhtòanhàvới anh.Tôi cónhìn thấymộtống thu lôi.Ống thu lôiđược chế tạo bằng vật liệu rắn chắc. Để dẫn những luồngđiệntừtrêntrờigiángxuốngtrongcơnbãotốvềmùahạ,ốngnày ắt phải được dựng từ trên nóc tòa nhà và thông xuốngmặtđất.Tôichorằngđâylàmộtlốiđểđilênhoặcđixuống

chântường.Nhưngốngthulôinàylạicáchxacửasổkhoảngchừng hai thước.Một khoảng cách quá rộng, khó thể băngqua.Song, tôinhậnthấynhữngcửasổởlầutưcóthểđượcđóngkínởbênngoàibằngnhữngcửachớp.Cửachớpnàythuộc loại đặcbiệt, ngàynay ít đượcxửdụng.Tôi đãnhìnthấyloạicửachớpnàynơinhữngngôinhàcổkínhởcáckinhthànhkhác.Trôngchúnggiốngnhữngcánhcửagỗnhỏ,vàphần trên cửa làm bằng những then gỗ ngang tay nắm rấtvừa.Chiều rộngcủahaicánhcửachớpnàyphảingoàimộtthước.Khi tanhìnchúng từphía saungôinhà, cảhai cánhcửađềumởranửachừng.Vậycónghĩalàchúngchìarakhỏimặttường.Chiềukíchcủachúngkhôngđượcthấyrõ.CólẽCảnhsát, cũngnhưchính tôi,đềuđãnhìnvềphía saungôinhà.Nhưngnếuhọcốnhìncũngkhôngchúýmấyđếnhaicánh cửa chớp đó. Thật vậy khi đã chắc chắn là không aithoátrangoàinhữngcửasổ,họkhôngcònthắcmắcvềvấnđềngườitacóthểđixuốngchântườngbằngcáchnào.

“Song,tôinhậnthấycửachớpnơicửasổởsaucáigiườngnếuđượcmởrộngra,ápsátvàotường,chỉcòncáchốngthulôi khoảng nửa thước. Tôi cũng thấy rõ rằng, vớimột sứcmạnhphithườngcùngsựgandạđặcbiệt,việcđộtnhậpquacửasổcóthểthựchiệnđượctừphíaốngthulôi.Vớitayquakhoảngcáchgầnmộtthước(tahãygiảthửcáicửachớpđượchoàntoànmởrộng),mộtngườinàođócóthểnắmlấynhữngthengỗngang.Đoạnbuôngốngthulôi,vàtốngmạnhchânvàotường,ycóthểđóngcánhcửachớpậpvào.Nếulúcđó

cửasổphíatrongđểngỏ,khicánhcửachớpđãđónghẳnlại,yđãlọtvàotrongphòng.

“Tôimonganhđặcbiệtchúýlàtôiđãđềcậptớimộtsứcmạnhvượthẳntrêntầmsứcthôngthường.Sứcmạnhnhưthếrấtcầnthiếtđểthànhcôngtrongnỗlựcnày.Điểmthứnhất,tôimuốntrìnhbàyvớianhlàlốithoátnàycóthểdùngđược,nhưngđiểmthứnhìvà làđiểmchính, tôimuốnanhhiểu làhànhđộngnàyđòihỏimộtsứcmạnhphi thường.Chắcanhsẽnói,ravẻnhưanhđãhọcluật,rằngtốthơnnêngiảmthấpsứcmạnhkỳdịvàtàinăngphithườngcầnthiếttrongsựđộtnhậpvàogianphòngnày.Vàanhsẽcholàtôiđãquáđềcaosựkiệnnày.Cóthểanhcólýnếuđâylàmộtvấnđềvềluật.Nhưngnólạilàvấnđềlýluận.Sựmongướcduynhấtcủatôilàtìmrasựthật.Mụcđíchhiệntạicủatôilàhướngdẫnanhkếthợp trong tâmtríhaiýnghĩnày:hànhđộngphi thườngtôi vừa nêu ra và cái giọng nói the thé, dị kỳmà các nhânchứngđãkhông thểđồngquanđiểm.Hãysuy luậnsựkiệnmỗingườiđềuchorằngđólàgiọngnóicủamộtngoạikiều.Vàhãyghinhớlàkhôngainhậnramộttiếngnóirànhmạchnàomàhọđãtừngnghetrướcđây”.

LúcđómộtýnghĩmơhồvềlờigiảithíchcủaDupinhiệnratrongóctôi.Dườngnhưtôiđangsắpvỡlẽ,màkhôngđủsứcđểhiểubiết,nhưđôikhitacảmthấysắpnhớramộtsựviệc,thếrồilạikhôngthểnhớrađượcnữa.

Bạntôinóitiếp:

“Anhthấyrằngtôiđãxoaycâuhỏitừchỗtênsátnhânđãthoátrabằngcáchnàoquachỗhắnđộtnhậpcănphòngcáchnào.Mụcđíchcủatôilàtrìnhbàyđểanhrõlàcảhaiviệcđềuđượcthựchiệntheomộtlối.Bâygiờ,chúngtahãytrởlạivớiquangcảnhcủagianphòng.

“Quầnáobịvất tứtung,nhưngngười tabảorằngchỉcómột ít bị lấy đi. Đây chỉ là một dự đoán vẩn vơ mà thôi.Trướchết,chúngtalàmsaobiếtđượccónhữngthứgìtrongphòng?BàL’Espanayevàcongáibàhầunhưkhônghềrờikhỏinhà,khôngaithămviếnghọ.Cónhiềuáoquầnđốivớihọlàvôích.Nhữngquầnáotìmthấytrongphòngchắclàtấtcảsốquầnáomàhọcó.Nếutênsátnhânlấyquầnáo,tạisaoykhônglấycáiđẹpnhất,hoặclấytấtcả?Vàtạisaoychỉlấymộtítquầnáomàlạibỏlạitấtcảsốtiền?Vàngcònđểlạiđó.GầnđủsốtiềnvàngmàvịgiámđốcngânhàngkhailàphátchobàL’Espanayeđãđượctìmthấy,đựngtrongmấycáitúi,ởtrênsànnhà.

“Vìvậy tôimonganhquêncái lập luận trong trí óc củaCảnhsát,sựlậpluậnmàhọmệnhdanhlànguyêncớhoặclýdobíẩncủavụán.Ýnghĩnàyxuấthiệntrongđầuóchọkhihọ được biết về số tiền tới tận cửa nhà nạn nhân ba hômtrướcngàyxảyraánmạng.Nhưngđâychỉlàmộtsựkiệnmàtamệnhdanhlàngẫuhợphaisựvậtcùngxảyratrongthờigiangầntrùngnhaunhưngchỉdotìnhcờmàkhôngdomộtnguyêncớnàoliênhệchungvớinhau.Nhữngsựngẫuhợp

thườngxảyratừnggiờtrongđờisốngcủatấtcảchúngta.

“Nếusốvàngbị lấyđi, thìviệc tiếpnhậnsốvàngđóbabữatrướcsẽcóthểkhôngphảilàsựngẫuhợp.Nhưvậytôisẽchorằngsốvàngấylànguyêndocủavụánmạng.Nhưng,việcđãthựcsựxảyra,nhưvậylàmsaochúngtacóthểtinrằngsốvànglànguyênnhânvụánmạngmàkhôngchorằngtrừ phi tên sát nhân làmột thằng điên thì mới bỏ quên sốvàngvàcảmụcđíchcủay?

“Bâygiờhãyghinhớkỹtấtcảnhữngsựkiệntôivừađềcậptớinhưgiọngnóidịkỳ,sứcmạnhphithường,vàđiềulạlùng là vụ án mạng quá rùng rợn như vậy mà dường nhưkhôngcónguyêncớ-vậychúngtahãyxétngaychínhvụánmạng.

“Đây làmột thiếu nữ bị giết chết bởi bàn taymạnhmẽxiếtquanhcổ, rồixácbịnhétvào tronglỗhổngbên trên lòsưởi;đầudốcngược.Thông thườngchúng tachưahềnghenóitớinhữngánmạngnàotươngtựvụnày.Cáchthứcgiấuxácchếtchokhuấtmắtquảthậtlàkỳlạnhất.Anhphảichấpnhậnlàởđiểmnàycómộtcáigìkhôngthíchhợpvớiýniệmvềhànhđộngcủaconngười,cảkhichúngtanghĩtớinhữngconngườikinhkhủngnhất.Cũngnênnghĩtớisứcmạnhghêgớmđượcdùngđểnhétxáccôgáivàonơingườitatìmthấyxác cô ấy.Nhiều người đã cố hết sứcmới kéo nổi cái xácxuống.

“Bây giờ, hãy xét lại những dấu vết khác về sứcmạnh

đángsợnày.Trướcmặtlòsưởivươngtừngchùmtócngườidàimàuxám, đượcbứt ở đầu ra.Anhbiết rằngphảimạnhlắmmớibứtnổimộtlúchaibamươisợitóc.Chínhmắtanhnhìnthấy,tócvươngtrênsànnhà(mộtquangcảnhhãihùng)và anh nhìn thấy máu cùng với da đầu dính vào tóc ấy -chứng tỏ chắc chắn sức mạnh đã được sử dụng để kéo rahàngngànsợitóccùngmộtlúc.Đầucủabàgiàbịcắtlìakhỏithểxác,cắtbằngmỗimộtcondaocạo.Hãynghĩtớitínhchấtkhủng khiếp của hai ánmạng này.Dường như chúng vượtquátầmsứccủabàntayconngười.Tôikhôngnóitớicáixácgiậpnátcủabàgià.Sởdĩxácbàgiậpnátnhưvậylàvìbàtarớttừcáicửasổmởrộngxuốngtớimặtsânlátđá.Cảnhsátkhôngnghĩ rađiềunàyvì lẽhọkhôngđểýđếnnhữngcửachớp.Họtinrằngcáccửasổđãđượcgàichặtbởiđinhvàhọkhôngnghĩrằngcáccửasổđócóthểđãđểngỏ.

“Nếubâygiờkhianhđãxemxétquangcảnhgianphòngvàtathêmvàotấtcảmọisựkiệnđãxảyra,tađãđikháxađểtổnghợpnhữngýnghĩsauđây:Khảnăngdichuyểnkỳquặc,một sức khỏe siêu nhân,một sự hung bạo thiếu nhân tính,mộtánmạngkhôngcónguyêndo,mộthànhđộngkhiếpđảmvượt trênsức tưởngtượngcủaconngười,vàmộtgiọngnóixalạđốivớinhữngngườiởnhiềuquốcgiakhácnhau,khôngphátâmrõrệtđểmọingườingherõhẳntiếngnói.Vậy,anhđãđitớimộtkếtluậnnào?Vàtôiđãgiúpanhnhậnxétđượcđiềugì?”

Tôicảmthấyớn lạnh trênxươngsốngkhiDupinhỏi tôi

nhưvậy.“Mộtkẻđãmấttrí”,tôiđáp.“Mộtngườiđiên.Chỉcó người điênmới có thể là thủ phạm của những ánmạngnày”.

Anhbạntôinói:“Ýnghĩcủaanhcómộtphầnnàođúng.Nhưng giọng nói của người điên, cả những lúc họ điên rồnhất,cũngkhônggiốnggiọngnóimàcácnhânchứngnghethấykhiởtrênthanglầu.Nhữngngườiđiênkhônglàngườinướcnàycũnglàngườinướckhác,vàmộtvàitiếngnóicủahọ còn có thể hiểu được. Thêm nữa, tóc của người điênkhônggiốngloạitóchiệntôiđangcầmtrongtayđây.TôilấytócnàyởtaybàL’Espanaye.Hãychotôibiếtýkiếncủaanhvềvấnđềnày.”

“AnhDupin!”Tôithảngthốtkêulên,timđậphốthoảng.“Tócnàylà…đâykhôngphảilàtócngười.”

“Tôi cónói đó là tócngườiđâu”, anhbạnnói. “Nhưng,trướckhichúngtaquyếtđịnhvấnđề,anhnhìnvàotấmhìnhnhỏmàtôiđãvẽ trên tờgiấynày.Đólàhìnhvẽnhữngvếthằntrêncổcôgái.Cácbácsĩkhámnghiệmchobiếtnhữngvếthằnnàydongóntaytạora.Anhsẽthấy,”bạntôinóitiếp,và tay trải rộng tờ giấy lên mặt bàn trước mặt chúng tôi,“hìnhvẽnàylàmtanghĩtớimộtbàntayđangxiếtchặt.Bàntaykhôngxêdịch.Mỗingóntay,bámchặtvàochỗthoạtđầuđược đặt xuống. Bây giờ, anh thử đặt những ngón tay củaanh, cùngmột lúc và cũng theo kiểu đó lên trên bức hìnhnày.”

Tôithửlàm,nhưngvôhiệu.

“Cólẽchúngtalàmkhôngđúngcách,”anhnói.“Tờgiấynàytrảithẳngtrênbàn,nhưngcổconngườilạitròn.Đâylàmiếnggỗcũngtrònvàlớngầnnhưcổcôgái.Anhhãybọctờgiấyquanhnó,vàthửlầnnữaxemsao”.

Tôithử,nhưngkếtquảcòntệhơnlầntrước.Tôinói,“đâykhôngphảilàvếttaycủangười.”

“Anh hãy đọc”,Dupin tiếp lời, “trang sách này của nhàbáchọcCuvier.”

Đólàbàitườngthuậtđầyđủvàtỉmỉvềmộtconthúlớn,conĐườiƯơi.Thânhìnhcaolớn,sứcmạnhvàsựhungbạocủaconthúnàyrấtquenthuộcvớitấtcảmọingười.Tôivụthiểutấtcảnhữngsựkhủngkhiếpcủavụánmạng.

“Nhữngđiềucuốnsáchnàychobiếtvềcácngóntay,”tôinói,saukhiđãđọcxongtrangsách,“đềuphùhợpvớihìnhvẽcủaanh.TôihiểulàkhôngcóconthúnàongoàiconĐườiƯơiđãcóthểtạoranhữngvếthằnnhưvậytrêncổcôgái.Cảsợi tócmàunâuvàngnàycũnggiống lôngcon thúở trongsách.Nhưng tôi vẫn chưahiểu toàn thể sựbímật rùng rợnnày. Thêm nữa, còn có hai giọng nói,màmột giọng lại làgiọngngườiPháp”.

“Đúng, và anh sẽ nhớ lại giọng nói này đã thốt ra câu:‘Trờiơi!’Vìvậy,căncứvàohaitiếngnóinày,tôiđãđặthyvọngtìmragiảiđáptoàndiệncủavấnđề.Tiếngkêuđóbộclộmộtsựkhiếpđảm.Đốivớitôi,nócónghĩalàmộtngười

Phápđãbiết rõvụánmạng.Có thể -điềukháchắcchắn -rằngykhôngnhúngtayvàoánmạng.CóthểconĐườiƯơiđãtrốnthoátkhỏitayy.Cóthểyđãđitheoconthútớigianphòng.Nhưngykhôngthểbắtnólạiđược.Vàconthúhiệncònđangtựdoởmộtnơinàođótrongkinhthành.

“Tôisẽkhôngtiếptụcvấnđềbằngnhữngsựdựđoán,vìlẽtôikhôngcóquyềnmệnhdanhchúnglàdựđoánnữa.Tôikhông có những lý lẽ sâu sắc ẩn bên trong những dự đoánnày,nêntôikhônghyvọnglàmchoanhnhìnthấyrõchúngnhư tôi nhìn chúng.Vì vậy, chúng ta chỉ đề cập tới chúngnhư những dự đoán. Nếu tôi có lý, và nếu người Pháp đókhôngcandựvàovụán,tôimongysẽtớiđây.Anhhãynhớlạitốihômqualúcchúngtatrởvềnhà,tôiđãtạtvàotrụsởmộtnhậtbáo.Vàtôiđãtrảtiềnđểđăngtinnàytrênbáo.”

Anhđưachotôimộttờbáo,tôiđọc:

CHÚÝ—Sángsớmngày…thángnày(sánghômxảyraánmạng)cómộtconĐườiƯơilớn.NgườitađượcbiếtchủnhâncủaconthúlàmộtthủythủtrênmộthảithuyềntừđảoMaltese.Ôngcóthểtớinhậnconthú,nếuchứngminhđượcconthúthuộcquyềnsởhữucủaông,vànếuôngtachịutrảsởphívềviệcbắtgiữconthú.Hãytới…

“Saoanhlạibiết,”tôihỏi,“ngườiđólàmộtthủythủtrênmộthảithuyềntừđảoMaltesetới?”

“Tôikhôngbiếtđiềuđó”,Dupintrảlời.“Tôicũngkhôngchắcchắnvềđiềuđó.Đâylàvậttôilượmđượcởgầnốngthu

lôi.Anhcó thểnhận thấyvậtnày thủy thủdùngđểcột tócdài.ÍtngườidùngnóđểcộttócngoạitrừthủythủvàđặcbiệtnhữngthủythủtrêncáchảithuyềncủađảoMaltese.Nhưngnếutôicólý…Xinhãysuynghĩtronggiâylát.NgườiPhápđósẽtựnhủ:‘Conthúrấtđánggiá.Tạisaotakhôngtớinhậnnó?Cảnhsátđâucóbiếtrằngconthúđãgiếthạingườiđànbàđó.Vàngườitalạibiếtta.Vậynếutakhôngtớilãnhconthú,họ sẽ sinhnghi.Takhôngmuốnaiđiều travềcon thúđó.BởithếtacầntớilãnhconĐườiƯơivàsẽgiữnóởmộtnơikhôngainhìnthấynóchotớikhichuyệnrắcrốinàyêmđi.’”

Ngay lúc đó chúng tôi nghe tiếng bước chân trên cầuthang.

“Hãy cầm sẵn khẩu súng”, Dupin nói, “nhưng đừng sửdụnghoặcđểlộratrừphitôibảoanh”.

Cửatrướcngôinhàđượcđểngỏ,vàngườikháchlạbướcvàonhàkhôngbấmchuông.Yđãbước lên thang lầunhiềubước,nhưngrồiydừnglại.Rồichúngtôinghebướcchânyđi trở xuống.Dupin bước vội ra phía cửa thì chúng tôi lạinghebướcchânyđilên.Ykhôngtrởxuốngmộtlầnnữa,màtiếnngaytớicửaphòngchúngtôi.

“Xinmờivào”,Dupinnói,giọngấmápđầycươngnghị.

Mộtngườibướcvào.Mộtthủythủ,ngườitolớn,vẻmặtgân guốc. Y cầm một thanh gỗ nặng, nhưng không mangsúng.YnóivớichúngtôibằngtiếngPháp:“Kínhchàoquý

Ông”.

“Xinmờiôngbạnngồi”,Dupinnói.“TôiđoánchừngôngđếnđâyvềvấnđềconĐườiƯơi.Mộtconvậtrấtđẹpvàchắclàrấtđánggiá.Ôngchorằngnóđượcmấytuổirồi?”

Ngườithủythủlộvẻhânhoansaukhinghemấylờiđó.Yđáplời,“Tôikhôngsaobiếtđược-nhưngconvậtkhôngthểquábốnhoặcnămtuổi.Ônggiữconvậtđótạiđây?”

“Thưakhông,ởđâykhôngcóchỗđểgiữnó.Ôngsẽnhậnnóvàobuổisáng.Dĩnhiên,ôngcóthểchứngminhônglàsởhữuchủconvật.”

“Dạ,cóthể”.

“Tôiướcgìtôicóthểgiữnólại,”Dupinnói,

“Tôi rất sẵn lòng trả lạiôngsởphívềviệc tìm thấyconvậtđó,”ngườithủythủnói.“Vớibấtcứgiáphảichăngnào”.

“Đượclắm,”anhbạntôinói,“nhưvậyrấthợplý.Xinđểtôisuynghĩtôiphảiđòicáigìđây?Đểtôinóiôngnghe.Ônghãy trả công tôi như thế này.Ông kể cho tôi tất cả nhữngđiềuôngbiếtvềnhữngvụánmạngtạiđườngNhàXác.”

Dupinnóinhữngtiếngcuốicùngnàybằnggiọngrấttrầm,rấtlặnglẽ-vàcũngrấtlặnglẽ,anhbướctớicửaphòng,khóalại,rồiđútchìakhóavàotúiáo.Đoạnanhrútsúnglụcravàđặtkhẩusúnglênbàn.

Mặt người thủy thủ bốc nóng. Y đứng lên, với tay lấythanhgỗnhưngtiếpsauđóylạingồiphịchxuốngghế,run

rẩy,khôngnóimộtlời.Trongthâmtâm,tôithôngcảmvớiy.

“Ôngbạn,”Dupindịugiọngnói,“Ôngchớengại.Chúngtôi không có ý định hại ông. Tôi biết rất rõ là ông khôngnhúng tay vào những vụ ánmạng thê thảm tại đườngNhàXác.Nhưngsựthậtthìôngbiếtvềvụánmạngđó.Donhữngđiều tôi vừa nói ra, ông nên hiểu tôi đã có những phươngphápđểkhámphá ravấnđề -nhữngphươngphápmàôngkhôngthểngờtới.

“Bâygiờ,sựviệcranhưthếnày.Ôngđãkhônglàmgìcả,trừviệcôngkhôngthểđừngđược.Ôngđãkhôngđoạt tiền.Vậykhôngcólýdonàoônglạikhôngkhairavàchobiếtsựthật.Đâylàmộtvấnđềdanhdựđốivớiông,ôngphảinóiratấtcảnhữngđiềuôngbiết.Cảnhsátđãbắtgiamngườikháckhôngdínhlíugìtớivụánmạngcả.Nhưngôngcóthểchỉrõailàthủphạmthựcsự.”

Người thủy thủ không thốt nên lời, sắc diện y đổi kháchẳn.

“XinChúacứugiúptôi,”ynói,saumộtlúcchờđợi.“Tôixinkểtấtcảnhữngsựviệctôibiết-nhưngtôiđoánôngsẽkhôngtinđượcmộtnửacâuchuyệncủatôi.Tôi,làmộtthằngđiênnếutôinghĩrằngôngsẽtintôi.Dẫusao,tôikhôngphảilàkẻsátnhân,vàtôixinkểlạitấtcảcâuchuyệndẫutôicóphảichếtvìchuyệnnày…”

Câuchuyệnykểlạinhưsau:TrướcđókhônglâuytheohảithuyềntớivùngViễnĐông.Đoànthủythủ,trongđócóy,

đặt chân lênđảoBorneo.Trongmột chuyếnvui chơi trongrừngrậmtrênđảođó,yvàmộtngườibạnđãbắtđượcmộtconĐườiƯơi.Bạnytừtrần,vàhiệnnayconvậthoàntoànthuộcquyềnsởhữucủay.Saumộtvụlộnxộnvìsứcmạnhhungbạocủaconvậtgâyra,ylạimangnótrởvềParis.Tạiđây,ygiữconvậttạinhàriêngcủay,nhốtnócẩnthận,đếnnỗi những người ở kế cận cũng không thể biết chuyện đó.Trong khi đi tàu, con vật đã bị thươngmột chân.Và y hyvọngbánđượcnóngaysaukhinólànhvếtthương.

Đêmhômtrướckhixảyraánmạng,yvềnhàrấtkhuya,vàynhậnthấyconvậtđangởtrongphòngngủcủay.Nóđãxổng ra bằng cáchnàokhông rõ.Taynó cầmmột condaocạovànóđangngồitrướcgương,bắtchướccạomặtnhưnóđã từng thấy người thủy thủ làm. Con vật nhìn thấy y, nóchồmrakhỏiphòng,chạyxuống thang lầu, rồinó tìm thấymộtcửasổmởvànhảyrangoàiđường.

NgườiPháp chạy theo nómột cách tuyệt vọng.Convậttayvẫncầmcondaocạo,chốcchốcquaylạinhìny.Nóđợichotớikhiygầnbắtkịpnólạichạytiếp.Cuộcđuổibắtnàytiếpdiễnmộthồi lâu.Đườngphốvắngvẻ,vì lúcđóđãgầnbagiờsáng.KhibăngquaphíasaungôinhàtạiđườngNhàXác,convậtnhìn lênvà thấyánhsáng trongkhungcửa sổmởcủaphòngbàL’Espanaye.Nótrôngthấyốngthulôi,leolênmộtcáchdễdàngvàbámvàocánhcửachớp,nhảylêncáigiường.Tấtcảsựviệcxảyrakhôngđầymộtphút.

LúcđóngườithủythủnghĩbâygiờycóthểbắtconĐườiƯơi.Nóchỉcóthểlạixuốngbằnglốiốngthulôi.Nhưngysợconvậtcóthểgâyrachuyệngìtrongngôinhàđónênylêntheonó.

Vìlàthủythủ,yleolênốngthulôidễdàng.Nhưngkhiylêncaongangvớicáicửasổ, thìcánhcửachớp lạiởngoàitầmvớicủay.Ycốhếtsứccũngchỉđưamắtnhìnđượcvàogianphòngmàthôi.

Quang cảnh y nhìn thấy khiến y xuýt tuột tay vì khủngkhiếp quá. Lúc đó chính là lúc những tiếng thét rùng rợnvang lên trongđêm tối.BàL’Espanayevà congáibàđangxếpmộtítgiấytờvàocái tủsắtđặtgiữaphòng.Ắthẳnhaingười này đang ngồi quay lưng ra phía cửa sổ. Có lẽ họkhôngnhìnthấyconvật.Cólẽhọnghĩrằngtiếngcánhcửachớpđóngậplạilàdogióthổi.

Lúcngười thủy thủnhìn vàophòng, convật đã túm lấytócbàL’Espanaye,vàđangmúacondaocạotrướcmặtbàta.Côcongáiđãtéxỉuxuốngsànvìkhiếpsợ,nằmđóbấttỉnh,mắtnhắmnghiền.

Thoạtđầucólẽconvậtchỉmuốnđùachơi.Tiếngkêuthétcủabàgiàcólẽlàmnóđiêntiết.Mộtcáivungtay,nócắtđầubà lãogầnđứt lìa.Nhìn thấymáu,nócànghungbạo thêm.Mắtđỏngầu,nólaomìnhxuốngngườicôgáivàchụpnhữngngóntayghêsợcủanóquanhcổ,xiếtchặtlạichotớilúccôtắtthở.Rồinónhìnthấykhuônmặtchủnó,táimétvàđờra

vìkhiếpđảm.

Lúcđóconvậtmớithấysợ.Dườngnhưđểcheđậyhànhđộngkhủngkhiếpcủanó,nóbắtđầudichuyểnquanhphòngném tung bàn ghế và bẻ gãy chúng, kéo rời cái giường ratừngmảnh.Saucùng,nóvácxáccôgáivànhétlênphíatrênốnglòsưởinhưngườitađãtìmthấy.Nónémxácbàgiàrangoàicửasổ.

Trong lúc nómang cái xác này tiến về phía cửa sổ, thìngườithủythủtuộttrởxuống,trongphútkhủngkhiếp,yvộivãleoxuốngmặtđấtvàrảobướcvềnhà,mừngthầmlàđãbỏmặcconvậtghêsợđó.Nhữngtiếngnóimàđámngườitrênthanglầunghethấylàtiếngnóicủay,còngiọngnóikhôngaihiểunổilàgiọngconĐườiƯơi.

Tôikhôngcógìtiếpthêmvàocâuchuyệncủangườithủythủ. Tất nhiên con Đười Ươi đã thoát ra khỏi gian phòngtrướckhicửaphòngbịphá.Ắthẳnnóđãđóngcửa.Vềsau,chínhchủnhânnóbắt lạiđượcnó,vàybánnóvớimộtsốtiềnrấtlớn.AdolpheLeBonđượcCảnhsátthảvềngaysaukhiDupinchohọbiếtsựthậtđãxảyra.

Vị Cảnh sát trưởng có vẻ không vui khi nhận thấy tấmmànbímậtđãdomộtngườikhôngphảinhânviênCảnhsátkhámphára.Ôngnóimộtđôilờicốtđểnhắcnhởlàainấynênlưutâmđếnviệcriêngcủamình.

“Cứđểhọbàn luận,”Dupinnóivới tôi. “Hãyđểông tanóinhữngđiềuôngmuốn.Ôngấysẽthấykhoankhoáihơn.

Còntôi,tôithấysungsướngkhibiếtrõtôiđãlàmnhữngđiềumà lẽ ra ông ta phải làm. Tuy nhiên, tôi cũng không ngạcnhiênkhithấyôngtathấtbại.Ôngkhônngoan,nhưngkhônngoanmộtcáchsailệch.Ônglàmchosựviệckémđơngiảnhơnlàthựctrạng.Nhưngônglàmộtngườitốt.Tôimếnôngnhấtlàvềmộtviệcônglàm-vàchínhvìviệcnàymàmộtsốngười cho là ông khôn ngoan. Tôimuốn nói tới cách thứcôngtagiảithíchtỉmỉmộtsựviệckhôngcóởđâyhoặcởkia,hoặcởbấtcứnơinàokhác;vàcáchthứcôngtanói‘Vôlý!’vềnhữngsựvậtởngaytrướcmắtôngta”.

WILLIAMWILSON(TheStoryofWilliamWilson)

LúcnàyhãychophéptôitựxưnglàWilliamWilson.

Tôithấychẳngcầnphảilàmbẩntranggiấytrắngtinhnằmtrướcmặt tôi.Tên tôiđãđượcbiếtđếnquánhiềuvàđã trởthànhmộtđốitượnggâykinhtởm-gâyđốkỵchogiađìnhtôi.Gióđãchẳngmangnóđicùngvới sự tiêumadanhdựcủatôitớinơitậncùngcủatráiđấthaysao?Hỡiơi!Ngươilàkẻđã bị tất cảmọi người ruồngbỏ!Đối với thế gian, phảichăngngươiđãchếthẳnrồiư?Chếthẳnđốivớinhữngvinhdự, nhữnghoa tươi, nhữnghyvọngvàng son củađời?Rồimộtđámmâydàyvàvôtậnchẳngđãlơlửngmãi,ngăncáchnhữnghyvọngcủangươivớithiênđườngsao?

Nếucóthể,ởđâyvàlúcnàyđây,tôicũngchẳngmuốnhạbút ghi hết lại những đau khổ, không lời nào tả được vànhữnghànhđộngquághêgớmđếnkhôngthểquênđượccủatôi trongkhoảngmấynămtrướcđây.Trongnhữngnămấy,tôiđãsốngthật tội lỗi,đắmchìmtrongtấtcảnhữnggìbậybạ, hư hỏng đến nỗimục đích chính của tôi bây giờ chỉ làtrìnhbàyxemnhữngnămấyđãkhởiđầuthếnào.Ngườitathường sa ngã dần dần vào hành động xấu xa.Với tôi, chỉtrong giây lát, tất cả mọi thiện hảo đều tan cả, y như tôi

quăngmộtcáiáođivậy.Từnhữnghànhviđentốinhỏmọn,tôi bước thẳngvàovòng tội lỗi đen tối nhất chưa từngbaogiờthấy.

Bạnhãynghe tôi trìnhbàynguyênnhânđộcnhấtđã tạothànhtruyệnđó.Thầnchếtđãđếngần,vàýnghĩấylàmtâmhồntôidịu lại.Khisắptừgiãbóngtốicủathếgiớinày, tôiướcmongcácbạntôihiểutôi.Tôimonghọsẽtinrằng,đếnmộtphạmvinàođó, tôiđãnắmgọntrongtaynhữngmãnhlựcngoàisựkiểmsoátcủaloàingười.Tôimonghọcốtìmhộtôitrongcâuchuyệntôisắpkểđâymộtsựkiệnnhỏnhặtnàođóchứngtỏrằngtôichỉcóthểhànhđộngnhưtôiđãlàm.Tôimong họ đồng ý rằng những chuyện gì xảy tới cho tôi đãchẳng bao giờ xảy tới cho những người khác. Phải chăngchưahềcóaiđaukhổnhưtôi?Tôiđãchẳngsốngliênmiêntrongmộtgiấcmộngư?Vàgiờđâytôichẳngsắplìađờivìmộtgiấcmộngkinhhoàngvàbímật,mộtgiấcmộngkhủngkhiếphơnhếtnhưchưaaitừngmơthấytrêntrầngiansao?

Tôi thuộcmộtgiađìnhnổi tiếnglàcónhữngngườigiàuóctưởngtượngvàsốngđộng.Ngaytừlúcnhỏtôiđãbộclộrấtrõrànglàtôicũngmangđặctínhcủagiađìnhtôi.Khitôilớn lên, tính tình ấy càng trở nênmãnh liệt hơn trong conngườitôi,vàvìnhiềunguyêndo,nóđãtrởthànhđầuđềcâuchuyệngiữacácbạn tôi,vànóđã làm tôikhổsở rấtnhiều.Tôi trở nên cố chấp.Tôi đã hành động nhưmột tên ngôngcuồngbấttrịvàtôiđểmặcsởthíchđiềukhiểnbảnngã.

Vìsuynhượccảtừthểxácđếntinhthần,chamẹtôichỉngăn cấm tôi lấy lệ mà thôi. Khi các người ngăn cấm tôikhôngxong,lẽđươngnhiênýmuốncủatôicànglộnghànhhơn.Từđó,trongnhà,lờinóicủatôilàluậtlệ.Vàocáituổimàrấtíttrẻconđượctựdo,tôiđãđượcthảlỏngmuốnlàmchi thì làm. Tôi toàn quyền định đoạt những hành vi củachínhtôi.

Tôicònnhớtrườnghọcđầutiêncủatôi.Trườngđặtởmộtngôinhà rộngxâyđãđượcchừngba trămnămnay tạimộtlàngnhỏnướcAnh,giữanhữngrặngcâylớn.Tấtcảnhữngngôinhàởđâyđềurấtcổ.Thậtra,thànhphốcổxưanàycóvẻmơmộngvàlàmêmdịutâmhồnngườita.Lúcnàydườngnhưtôivẫncòncảmthấycáimátmẻthúvịdướibóngcây,tôi cònnhớhương thơmcủanhữngbônghoa, tôi cònnghethấy, với niềmvui không thểgiải thíchđược, tiếng chuôngnhà thờ trầmtrầmcứmỗigiờ lạinổi lên trongcáiyên lặnghằngngày.

Sựhồitưởngtớingôi trườngđócólẽđãđemlạichotôinhữngniềmvuimàlúcnàytôicòncóthểcảmthấyđược.Tôiđãlàkẻvốnchìmđắmtrongđaukhổ-mộtniềmđaukhổquáthực -nêncó lẽ cũngchẳngcóai lấy làmkhóchịunếu tôitạmquênđi tronggiâylátnhữngưuphiềncủatôivàviết ítgiòngvềthờikỳđó.Hơnnữa,thờigianvànơichốnấyđềuquantrọng.Chínhvàothờiấyvàởnơiđó,lầnđầutiêntôiđãlinhcảmnhữngchuyệnghêgớmsắpxảytới,đangđedọatôi.

Vậyhãychophéptôihồitưởnglại.

Nhưtôiđãnói,cănnhàcổđórấtrộng.Khuđấtquanhnhàrộngvàcótườngcaobaobọc.Chúngtôithườngrakhỏibứctườngđómỗituầnbalần,mộtlầnđểđitảnbộtrêncánhđồnggần đó và hai lần vào ngàyChủ nhật để đi nhà thờ.Đó làngôi nhà thờ độc nhất trong làng và vị hiệu trưởng trườngchúngtôikiêmnhiệmcảchứcmụcsưchínhxứởđây.Tôiđãbỡngỡvàhoài nghi biết baokhi chămchú theodõi ôngởđấy!Conngườivớinhữngbướcđichậmchạpvànhẹnhàng,bộmặt đămchiêu tư lự,mặcyphụckháchẳnvà sạchđếnsángbónglên-cóthểnàođócũnglàngườimặtmàydữtợn,quầnáobẩn thỉu,vẫn lămleđánhđậpchúngtôinếuchúngtôikhông tuân theo luật lệnhà trường?Thật làmộtvấnđềtrọngđạivàkhủngkhiếpmàtríócnonnớtcủatôikhônggiảiđápnổi.

Ởmộtgócbứctườngdàykiacómộtcáicổngnặngnềlàmbằngsắt,trêncónhữngmũinhọncũngbằngsắt.Cổngnàyđãkhiếnđầuócchúng tôibaonhiêu là sợsệtvà tưởng tượng.Ngườitakhôngbaogiờmởcổngấyngoạitrừmỗituầnlễbalầnvàkhicánhcổngnặngnềchuyểnđộngnógâyramộtâmthanhđầybímật.

Tôicònnhớrõcáisânchơicủachúngtôi,ởphíasaunhàtrôngkhôcằnvìkhôngmộtbóngcây.Phíatrướccómộtkhuvườnnhỏ,nhưngchỉvàonhữngbuổithậtđặcbiệtchúngtôimớiđặtchântớiđó,chẳnghạnkhichúngtôi tới trườnglần

đầuhaykhichúngtôirađilầncuối,haycóthểkhichahaymẹhaymộtngườibạnthâncủachúngtôitớiđưachúngtôiđichơivàingày.

Nhưngcănnhà!Mộtcănnhàcổ,thúvịbiếtbao!Đốivớitôinóquảthựclàmộtlâuđài.Thậtkhôngcònbiếtđâulàtậncùng nhà nữa.Nhiều khi tôi không thể nào nói đúng đượcchỗtôitìnhcờđangđứngthuộctầngnàotronghaitầngcủacănnhàđó.Từphòngnàysangbấtcứphòngnàokhác, thếnàocũngphảiđibabốnbướchoặclênhoặcxuống.Rồicácphòng lạiăn thôngvớinhau,chia làmnhiềunhánhđếnnỗikhông thểđếmxuểđượcvà thườngchạyquanhđiquẩn lạirồitrởvềchỗcũ.Ýtưởngcủachúngtôivềtoànthểcănnhàlớnấythậtchẳngkhácmấyvớinhữngđiềuchúngtôinghĩvềthờigianvôtận.Suốtnămnămtrờisốngởđó,chẳngbaogiờtôicóthểchỉchoaibiếtcáchtìmthấycănphòngnhỏmàtôiđangchungsốngvớimườitámhayhaimươithiếuniênkhác.

Lớphọcđượcđặttronggianphònglớnnhấtcủacănnhà-vàkhiđó, tôi cònnghĩđó làgianphòng lớnnhất trầngiannữa. Gian phòng đó không rộng nhưng rất dài và thấp, cónhững cửa sổ nhọn và trần bằng gỗ nặng. Văn phòng ôngBransby, trưởng giáo của chúng tôi trong những giờ học,đượcđặtởmộtgócxatronggianphòngnày.Vănphòngnàycómộtcáicửadàyvàchúngtôithườngchorằngthàchếtcònhơnmởcửaấyrakhiôngtakhôngcómặtởđấy.

Ởnhữnggóckháclàphònglàmviệccủanhữngthầygiáo

khác.Chúngtôicũngkhásợnhữngphòngnàynhưngkhôngsợbằngphòngcủaôngtrưởnggiáo.

Trong phòng có kê rải rác nhiều bàn ghế cũ đen ngòmdùngđãlâu.Trênbàncónhiềusáchcũngđãcũnát.Nhữngcuốnsáchấyđãbịviếtlên,bịcắtxénvàđánhdấunhiềuđếnnỗi không ai có thể đoán được chúng như thế nào lúc cònmới.Ởmộtđầuphòngcóđặtmộtbìnhchứanướclớnvàởđầukialàmộtcáiđồnghồkỳdiệuvàlớnlạlùng.

Tôi đã sống từ khi lên mười tới mười lăm tuổi trongnhữngbứctườngdàycủangôitrườngcổấy.Tuythế,tôiluônluôn thấynó thúvị.Tríóc củamộtđứa trẻđâucần tới thếgiới bênngoài.Trongngôi trườngyên tĩnhnày tôi đã thấymộtnguồnvui trongsánghơnnhữngnguồnvuivềsaunàytôitìmđượctrongsựgiàusangphúquýkhitôilàmộtthanhniên,vàtrongtộilỗikhiđãcótuổi.

Tuyvậy, tôiphải tin rằng tôi cókhácvớiđa sốcon traikhác. Rất ít người còn nhớ được nhiều về quãng đời niênthiếucủahọ.Nhữngngàythơấucủatôivẫnhiệnrarõrệtvàrành rành như được khắc bằng vàng.Nhưng đối với ngườibênngoàithìcóđángnhớgìmấy!

Sángdậy,tốiđingủ,họctập,đitảnbộ,rachơi-vớitôiđólàcảmộtthếgiới.Ôi,nhữngngàytươiđẹp!

Thực ra,bản tínhhồnhậucùngýmuốncầmđầuvàchỉhuyđãsớmkhiến tôinổibậtgiữanhững trẻkhác.Dầndầntôiđiềukhiểnđược tất cảnhữngđứa trẻkhông lớnhơn tôi

nhiềulắm- tấtcảđềuchịutheolệnhtôi trừmộtđứa.Đólàmộtđứatrẻtrùngtênvớitôinhưngkhôngcóhọhànggìvớitôicả.Nólàđứađộcnhấtđãdámnóilànókhôngtintấtcảnhững điều tôi bảo bọn chúng và nó cũng chẳng chịu theomệnhlệnhtôi.

TôirấtbốirốivìWilliamWilsonchốngđốitôi.Tôicốđểnhững đứa trẻ khác tin rằng tôi không thèm quan tâm tớichuyệnđó.Sự thực, tôi cảm thấy sợhắn.Tôiphải cốgắngtranhđấuđểcóthểtỏrangangtayvớihắn,nhưnghắnđãtỏrabằngvaivớitôimộtcáchdễdàng.Tuynhiên,ngoàitôirachẳngaicảmthấyrằngđiềuđóchứngtỏhắnkháhơntôi.

Thậtthế,khôngmộtkẻnàonhìnthấycuộcchiếnđấuđangxảyragiữahaichúngtôi.Hắnchỉcốgắngngăncảntôilàmnhữngđiều tôimuốn làm,nhữngkhikhôngai có thể trôngthấy hay nghe thấy chúng tôi. Hắn khôngmuốn đứng đầunhưtôimuốn.Hắndườngnhưchỉmuốnkìmtôilại.Đôikhitôingạcnhiênvàbực tứcnhận thấyhìnhnhư trong tháiđộcủahắncómộtthứtìnhyêuđốivớitôi.Khôngvìthếmàtôibiếtơnhắnvàtôichorằngđiềuđóchỉcónghĩalàhắnđãtựđặthắnlênrấtcaomàthôi.

Cólẽchínhtìnhyêucủahắnđốivớitôicộngthêmchúngtôi trùng tên và nhập học cùng một ngày, đã tạo nên câuchuyện chúng tôi là anh em.WilliamWilson không có họhànggìvớitôidùlàhọxa.Nhưngnếuchúngtôilàhaianhem, thìmối quan hệ giữa chúng tôi đã rấtmật thiết, vì tôi

được biết rằng cả hai chúng tôi đã cùng sinh vào ngày 19thángGiêngnăm1809.

***

CómộtđiềulạlùnglàdùWilliamWilsontiếptụccốgắngđiềukhiểntôitrongkhitôicũngtiếptụccốgắngđiềukhiểnhắn,tôivẫnkhôngthểnàohoàntoànthùghéthắn.Đãhẳnlàhầunhưmỗingàychúng tôimỗiđảkíchnhau.Ngoàicôngchúng,dườngnhưtôilàkẻmạnhhơnnhưnghắnlạinhưcócáchlàmchotôicảmthấyrằngsựthựcthìtráilại,vàchínhhắnmới làkẻmạnhhơn.Dùsaochúng tôivẫn tiếp tụcnóichuyện với nhau, khi thân thiện khi không. Chúng tôi rấtđồngývớinhauvềmột số lớnvấnđề.Đôi lúc tôiđãnghĩrằngnếuchúngtôigặpnhauvàomộtdịpkhácvàởmộtnơikhác,chắcchúngtôiđãtrởnênmộtđôibạnthân.

Giảithíchđượcnhữngcảmnghĩthựccủatôiđốivớihắnkhôngphảilàmộtviệcdễdànggì.Tôikhôngyêuhắn,chỉcósợthôi.Tuynhiên,tôicảmthấyhắncómộtđiềuđángtrọngvàtôimongtìmhiểuhắnnhiềuhơn.Chẳngcầnphảinói,bấtcứaiđãcókinhnghiệmvềbảntínhconngườiđềubiếtrằngWilliam Wilson và tôi khăng khít với nhau như hình vớibóng.

Tình bằng hữu bề ngoài lạ lùng ấy, dù chúng tôi chẳng

tâmđầuýhợp,chắchẳnđãgâyrađiềukỳlạvềcuộcchiếnđấugiữachúngtôi.Tôi tìmcáchlàmchokẻkhácchếnhạohắn;tôitìmcáchlàmkhổhắntrongkhilàmravẻđùanghịchmột cách hồn nhiên. Nhưng không phải tôi đã luôn luônthànhcông,dẫu tôiđã tính toánkỹ lưỡng.Tínhtìnhhắncórấtnhiềuđiểmkhôngthểchếnhạođược.

Tuynhiên, tôicũng tìm thấyởhắnmộtnhượcđiểm.Cóthể,bẩmsinhhắnđãthếrồi,màcũngcóthểnóphátnguyêntừmột sự đau yếu nào đó.Ngoài tôi ra, chẳng ai lợi dụngđiềuđóđểchốnglạihắn.Hắnkhôngthểnàonóitohơntiếngthì thầm rất thấpcủahắn.Chẳngbaogiờ tôi lạibỏquamàkhônglợidụngđiểmđóbằngbấtcứcáchgìthuộckhảnăngcủatôi.

WilliamWilsoncócáchchốngtrảlại,vàhắnđãchốngtrảlại.Hắncómộtcáchlàmtôibốirốivôcùng.Hắnđãlàmthếnàođểkhámphárarằngmộtviệctầmthườngnhưthếlạicóthểlàmphiềnđượctôi,đólàcảmộtvấnđềchẳngbaogiờtôicóthểgiảiđápđược.Nhưngkhihắnđãkhámphárađiềuđó,hắndùngtớinóhoài.Tôikhôngưatênhọcủatôivàtôicũngchẳngưatêntụcngườitađặtchotôi.Quánhiềungườikhácmangtênvàhọấy.Tôiướcaođượcmangnhữngtênítđượcnhắc tới luôn. Những âm thanh đó làm tôi phát ngấy lên.Hômtôimớinhậphọc,mộtWilliamWilsonthứhaicũngtới,vàtôinổigiậnngayvớihắnvìcáitênđó.Tôibiếtrằngmỗingày tôi sẽ phải nghe gấp đôi số lần gọi đến tên ấy. TênWilliamWilsonkiasẽluônluônkềbêntôi.Chắcchắnngười

tasẽ luôn luôn lầmnhữnghànhvivàđồđạccủa tôi làcủahắn,vàtấtcảnhữnggìcủahắnsẽbịlầmlàcủatôi.

CơngiậncủatôiđãtrởnênmạnhhơnmỗikhixảyraviệcgìtỏrarằngWilliamWilsonvàtôirấtgiốngnhaucảtâmhồnlẫnthểxác.Lúcbấygiờtôichưakhámphárađiềulạlùnglàchúngtôicùngmộttuổi;nhưngtôi thấychúngtôicaobằngnhau, và về hình dáng và bộmặt chúng tôi giống hệt nhưnhau.Vàdođómớicóchuyệnđồnrằngchúngtôilàhaianhemruột.

Khôngcógì làm tôibối rốihơn (dù tôivẫncẩn thậncốdấukhôngđểlộchomọingườibiếtđiềuđó)làkhinghethấyai nói tới chuyện giống nhau giữa chúng tôi hoặc về phầnhồn,hoặcvềphầnxác,hoặcvềbất cứmộtđiểmnàokhác.Nhưng,thậtra,trừđiềuhọchorằngchúngtôilàhaianhemvàtrừchínhmìnhWilliamWilsonratôikhôngcólýdogìđểnghĩrằngcácbạnhọccủachúngtôinhậnthấysựgiốngnhauấy.WilliamWilsonbiếtđiềuấy,hắnbiếtrõnhưtôibiết.Vàtôibiết rõ làhắnbiết.Hắnkhámphá ra rằngnhờ sựgiốngnhaugiữahaichúngtôi,hắnluônluôncóthểtìmđượccáchlàmphiềntôi.Chínhđiềuđóđãchứngtỏtâmtrísắcsảotrênmứcthườngcủahắn.

Phươngphápcủahắnnhằmgia tăngvẻgiốngnhaugiữahắnvàtôi,vừabằnglờinóivừabằnghànhđộng,vàhắnđãtheo được kế hoạch của hắn một cách tài tình. Có đượcnhữngquần áo giống như quần áo của tôi cũng không khó

khăngìcholắm.Hắnrậptheodángbộđiđứngcủatôimộtcáchthậtdễdàng.Lẽtấtnhiêngiọngnóicủahắnchẳnglớnđượcbằnggiọngcủatôi,nhưnghắnđãtậpđượccáchnóirấtgiốngtôi.Còntiếngthìthầmcủahắnthìyhệttiếngthìthầmcủatôi.

Tôisẽkhôngnóitớisựđồngdạngtỉmỉnàyđãlàmtôibốirốiđếnbựcnào.Hìnhnhưchỉcótôilàkẻđộcnhấtnhậnthứcđiềuđó.Tôi làngườiđộcnhấtđãnhận thấynhữngnụcườihiểubiếtvàlạlùngcủaWilliamWilson.Hắnthíchthúvìđãgây được trong tâm khảm tôi cái kết quả đúng như ý hắnmuốn.Vìthếhìnhnhưhắncườimộtmìnhvàchẳngcầnbiếtrằngkhôngcóaicườivớihắncả.Trongnhiềutháng,tôilấylàmngạcnhiênlàcảtrườngkhôngaihiểuđượcmụcđíchcủahắnhoặcthấycáithànhcôngcủahắnmàcùngcườivớihắn.Cólẽsựđồngdạngcủahắnvớitôitàiquá,nóthuộcvềphầnhồnnhiềuhơnlàthểxác,nênchỉcótôimớinhậnthấyđiềuđó.

Tôiđãnóivềcáchthứchắncóvẻtựchomìnhlàkháhơnvàkhônhơntôi.Hắncốdìugiắttôi;hắnthườngcốngăntôithựchiệnnhữngviệc tôidựđịnh làm.Hắnbảocho tôibiếtnhữngđiềunàonênlàmhaykhôngnênlàm;hắnkhôngnóitrắngranhưthế,hắnchỉdùngmộthayhaitiếngđểtôiphảitựtìmhiểulấyýnghĩa.

Cànglớnlêntôicàngítmuốnnghehắn.

Tuynhiên,bâygiờkhibaothờigianđãqua,xinhãyđểtôi

côngbằngđốivớihắn.Tôi cònnhớkhôngkhinào lời hắndặnbảo tôi lạikhôngkhônngoanhơn lờinói tacó thểchờđợiởmiệngnhữngđứatrẻcùngtuổivớihắn.Hắnphânbiệtthiện với ác tinh vi hơn tôi.Nếu như trước đây tôi thườngnghenhữnglờithìthầmấynhiềuhơn,thìngàynaytôiđãtrởnênngườitốtvàsungsướnghơnrồi.

Cứnhưthế,vàsautôicảmthấykhônglúcnàođượcthảnhthơivớihắn,đôimắthắnluôncanhchừngtôi.Càngngàytôicàngcôngkhaitỏchohắnbiếtrằngtôikhôngmuốnnghebấtcứđiềugìhắnnóivớitôi.Nhưtôiđãnói,trongnhữngnămđầukhichúngtôicònhọcchung,cảmxúccủatôicóthểdễdàngtrởthànhtìnhbạn;nhưngvàonhữngthángcuối,dùhắnđãbớtthìthầmvớitôi,tôivẫnthùghéthắn.Tôinghĩrằngcólầnhắnđãnhậnthấythếvàsauđóhắnđãcốgắng,hayđãcóvẻcốgắngtránhmắttôi.

Cũngvàokhoảngthờigiannày,nếutôinhớđúng,hắnđãtình cờ hành động công khai hơn thường lệ, và tôi đã thấytrongtháiđộcủahắncógìđóquantâmsâusắcđếntôi.Vìmộtlýdonàođó,hắnnhắctôinhớđếnhìnhảnhnhữngnămtôicònthơấu-hìnhnhưtôiđãnhớlạiđượcnhữngđiềuđánglýtôikhôngthểnhớnổi.Nhữnghìnhảnhấylộnxộn,mờmờ,không rõ rệt, nhưng tôi cảm thấy tôi đã biết cái con ngườiđứngtrướcmặttôitừlâulắm.Tuynhiênhìnhảnhấycũngđãlướtquanhanhchóngnhưkhinótớivậy.

Cũng vào cùng ngày hôm ấy tôi đã nói chuyệnmột lần

cuốicùngởtrườngvớianhchàngWilliamWilsonkỳlạkia.

Căn nhà lớn và cổ, với số phòng nhiều không thể đếmđượcđó,cónhiềuphòngngủthôngvớinhau,nơiđasốhọcsinhnằmngủ.Tuynhiêncũngvẫncónhiềuphòngnhỏhẹphơn.MộttrongnhữngphòngđólàcủaWilliamWilson.

Đêm hôm đó, thấymọi người đã đi ngủ cả, tôi liền trởdậy,vàtaycầmđèn,tôinhẹnhàngđiquacănnhàtớiphòngWilliamWilson.Tôiđãnghĩlâulắmtớimộtkếhoạchkhácđểhạihắn,nhữngkếhoạchtừtrướctớinaychỉđemlạichotôi ít thành công. Lúc này,mục đích của tôi là khởi sự kếhoạchmới.

Khitớiphònghắn,tôilẻnvàokhônggâymộttiếngđộngnàosaukhiđặtngọnđènởbênngoài.Tôitiếnlênmộtbướcvàlắngtainghe.Hắnđãngủ.Tôiquayracầmlấyngọnđènvàtrởlạigiườnghắn.Tôinhìnvàomặthắn.

Toànthântôilạnhgiánhưbăng.Đầugốitôirunrẩy,tâmtrítôitrànngậpmộtniềmkinhhoảng.Tôiđưangọnđènlạigần mặt hắn. Có phải đây là bộ mặt của William Wilsonkhông?Tôi thấyđúng làvậyrồi,nhưng tôi runnhưmộtkẻbệnhhoạnkhitôitưởngtượnglàkhông.Trênbộmặthắncógìkhiếntôibốirốithế?Tôinhìn,trongkhiđótríóctôinhưquaycuồngvớinhữngtưtưởngồạtxôtới.Banngàytrônghắn không như thế này, chắc chắn là không như thế này.Cùngmộttên,cùngmộthìnhdáng,cùngtớitrườngvàomộtngày?Rồihắnbước,nói, cửchỉgiốngnhư tôi?Có thểnào

màcáihìnhảnhtôinhìnthấygiờđâychỉlàkếtquảcủamọicố gắng liên tục của hắn để trở nên giống như tôi? Ngạcnhiênvà sợ hãi, rét và run, tôi tắt đèn, rồi trongbóngđêmyên lặng tôi ra khỏi phòng hắn, về ngay lúc đó, tôi rời bỏngôitrườngxưacũấyđểchẳngbaogiờtrởlạiđónữa.

***

Sauvàithángsốngởnhàchẳnglàmgìcả,tôilạitheohọctại trườngEton,một trường có tiếng.Tôi đã gần quênmấtnhữngngàytôisốngởtrườngkia,hayítratrongkhoảngthờigianđó,cảmnghĩcủatôivềnhữngngàyấycũngđãđổithayrồi.Sự thật - sự thậtkhủngkhiếp -vềnhữngviệcxảy raởđấyđãqua.Giờđâytôihoàinghinhữnggì tôinhớlại.Giờđây,nghĩ lạivấnđềđóchỉđểcườivềsứcmạnhcủanhữngtưởngtượngkỳquặccủatôi.

Cuộc sống của tôi tại trườngEton cũng không làm thayđổiquanđiểmấy.Cuộcsốngngôngcuồngkhôngđắnđosuynghĩmàtôiđãlaomìnhvàomộtcáchbấtcẩnđãlàmtiêutántấtcảnhữnggìgiátrịtrongquákhứcủatôi.

Dùsaotôicũngkhôngmuốnlầnlượtthuậtlạiđâytấtcảnhữnghànhvibậybạcủatôi-nhữnghànhviđãviphạmmọinội quy của trường và vẫn tránh khỏi những conmắt canhchừngcủatấtcảcácthầygiáo.Banămnhưthếđãlướtqua,

thểxáctôitolớnhơnnhiềunhưngtâmhồntôilạisuykémđi.Cómộtđêmtôimờimộtsốbạnxấucủa tôiđếnhộihọpbímật trongphòng tôi.Chúng tôigặpnhaukhi trờiđãkhuya.Rượurótbừabãi,chúngtôiđánhbạcvàtánbậychođếnlúchừngđông.Ngườinóngbừngvìrượuvàvìcờbạc,tôigiơlyrượu lên để uống mừng một ý tưởng thật đặc biệt tội lỗi.Giữalúcđó,tôinghethấytiếngmộtlaocôngnóibênngoàiphòng.Ybảolàcóngườimuốnnóichuyệnvớitôibênphòngkhác.

Tôimừng lắm. Chỉ đi vài bước, tôi đã tới cửa tòa nhà.Trong căn phòng thấp và hẹp ngay cửa vào, không cómộtngọnđènnàocả.Tôitrôngthấymờmờdángmộtthanhniêntrạctuổitôi,mặcquầnáođúngynhưquầnáotôiđangmặclúc đó. Bộmặt hắn tôi không thể nhìn thấy. Tôi vừa vào,người ấybướcnhanh lại phía tôi, vàvừanắm lấy tay tôiyvừathìthầmmấytiếng“WilliamWilson”vàotaitôi.

Tháiđộvàngóntayrunrungiơlêncủangườikháchlạ,cómộtcáigìkhiếntôimởmắttoramànhìn;nhưngđiềuđóđãkhông ảnh hưởngmạnhmẽ đến trí não và tâm tư của tôi.Chínhhaitiếnggiảndị,quenthuộcvàtrangtrọngđượcthốtlênmộtcáchthìthầmđãtácđộngsâuxatớitâmhồntôi.Tôichưakịpnghĩvàlêntiếngthìngườiấyđãđirồi.

Tôiđãnghĩ tới việcxảy rahômđó luônmấy tuần.AnhchàngWilliamWilsonnàylàai?Từđâutới?Vàtớiđểlàmgì?Tôiđượcbiếtlàvìlýdogiađình,hắnđãđộtnhiênrờibỏ

trường kia vào cùng buổi chiều hôm tôi ra đi. Nhưngmộtthờigianngắnsauđó,tôicũngquênluônvấnđềấy;tôihếtsứcchuyênchúvàoviệcxinvàohọctạiđạihọcOxford.

***

Ítlâusau,tôitớitrườngđạihọcnày.Chamẹtôichotôiđủtiền để có thể sống như những con nhà giàu nhất bênAnhquốc.

Giờđâytôitựchứngtỏcuộcsốngcủamìnhcòngiàuhơngấpbội.Tôibuôngbỏtấtcảlòngtựtrọng.Tôiănxàirộngrãihơn cả những kẻ có tiếng là xài hoang, và tôi thêm nhữngchiêu tròđồibạimớivàonhữnghànhvi trụy lạccũđãnổitiếngởtrườngđạihọcđó.

Vàtôicũngsađọahơnnữa.Tuykhótin,nhưngsựthậtlàtôiđãquêncảcáiđịavịquýpháicủatôi.Tôihọcvàđemrasửdụngcáitàiđốnmạtcủanhữngkẻkiếmănbằngcờbạc.Cũngnhưnhữngtaylànhnghề,tôiđánhbạcđểkiếmtiền.

Cácbạntôitintôi.ĐốivớihọtôilàWilliamWilson,conngườihaygiễucợt,nhưngdanhgiá,mộtngườirấtrộngrãi,haytặngquàhậuhỹchobấtcứaivàtấtcảmọingười,mộtthanhniênngôngcuồngnhưngchưahềbaogiờlàmmộtđiềugìbỉổicả.

Tôi đã thành công trong lối sống đó được hai năm.Rồi

một thanhniên tên làGlendinning tới trườngđạihọc.Theonhư lời đồn, thanh niên này cũng vừamới trở nên giàu cómộtcáchdễdàng.Chẳngmấylúctôiđãbiếtrằnganhchàngnày kém trí khôn. Lẽ dĩ nhiên điều đó đã khiến anh ta trởthànhmột kẻ rất thích hợp để tôi trổmánh lới của tôi.Tôithườngđánhbạcvớianhta.Trướchết,vớinghệthuậtquenthuộccủamộtkẻđánhbạc lànhnghề, tôiđểhắn thắng tôi.Rồi khi kế hoạch đã sẵn sàng,một đêm kia tôi gặp anh ta(buổigặpgỡtôiđịnhlàbuổiđánhbạccuốicùnggiữachúngtôi) tại phòngmột người bạn khác, ông Preston. Canh bạchômđócóchừngtámhaymườingườidự.Nhờsựtínhtoánchutấtcủatôi,canhbạcbữađócóvẻnhưđãđượctổchứcngẫunhiên.Thựcra,chínhGlendinningđãkhởixướngviệcđánhbạc.

Chúng tôi ngồi đánh cho đến khuya và sau cùng nhữngngườikhácđềubỏcuộc.ChỉcònGlendinningvàtôiđánhvớinhautrongkhinhữngngườikiangồichầurìa.Loạibàichúngtôi đang chơi là loại tôi ưa nhất, đó là đánh “écarté”.Glendinning đánh một cách nóng nảy lạ lùng đến nỗi tôikhôngthểhiểunổi,mặcdầucóthểlàvìhắnđãuốngnhiềurượu.Chỉtrongkhoảnhkhắchắnđãthuatôimộtsốtiềnlớn.

Bâygiờhắnmuốntănggấpđôisốtiềnchúngtôiđangđặt.Thật là đúngnhư tôi đã tính trước, nhưng tôi cứ làm rabộkhôngđồngý.Rồisaucùngtôicũngđồngý.Trongvòngmộtgiờhắnđãthuagấpbốnlầnsốtiềnhắnđãthualúctrước.

Từkhinãy,mặthắnđãtrắngbệchra.Tôicứtưởnglàgiàunhưhắnthìthuabạcnhưthếđâucóthấmgì,vàtôichorằngchỉvì rượunênmặthắnmới trắngbệchravậy.Bấygiờsợcácbạncó thểnóigìvề tôi, tôiđangđịnhngừngcuộcchơithìtiếngkêuđầytuyệtvọngcủahắnlàmchotôihiểulàhắnđãthuahếtsốtiềnhắncó.Tríóccủahắnvốnđãthấpkémlạibịrượulàmsuynhượcthêm,đánglýrahắnkhôngnênđánhbạctốihômđó.Nhưngtôiđãkhôngcảnhắn;tôiđãlợidụngtìnhtrạnghắnđểlàmhạihắn.

Tôikhôngbiếtphải làmgì lúcđó.Cănphònghoàn toànyêntĩnh.Tôicóthểcảmthấyvẻlạnhlùngcủacácbạntôi.

Vàolúcđó,cánhcửarộngvànặngnềcủacănphòngđượcđẩy tung ra. Tất cảmọi ngọn đèn trong phòng đều tắt hết,nhưngtôiđãtrôngthấymộtbóngngườilạ,caochừngbằngtôi vàmặc áodài đi vào.Sauđó là bóng tối hoàn toàn; vàchúngtôichỉcòncảmthấyrằngngườilạấyđươngđứnggiữachúngtôi.Rồichúngtôinghethấyhắnlêntiếng.

Hắnnói,giọngtrầmtrầmvàrõràngmàtôikhôngthểnàoquênđược,giọngnóinhưđisâuvàoxươngtủytôi:

“Thưaquýông,tôitớiđâychỉđểlàmbổnphậncủatôimàthôi.Quýôngkhông thểbiết được chân tướngkẻđêmnayvừamớiđoạtđượcmộtsốtiềnlớncủaôngGlendinning.Quýônghãybảongười ấy cởi áongoài ra, rồi xinquýônghãyxemxétcáiáoấychothậtcẩnthận.”

Trong khi người ấy nói, trong căn phòng tuyệt nhiên

khôngcómột tiếngđộngnàokhác.Vừadứt lời làhắnbiếnmất.

Tôi có thể nào - tôi sẽ nói ra cảm tưởng của tôi lúc đóchăng? Tôi có cần phải nói rằng tôi đã cảm thấy tất cả sựkinh hãi của kẻ bị cho là hư hỏng không cứu vãn đượckhông?

Nhiềubàntaynắmlấytôi.Ngườitađemđènlại.Cácbạntôi lụcsoátáongoàicủatôi.Họđãtìmthấytrongđótấtcảnhữngconbàitốtcầnthiếtchocanhbạcchúngtôivừađánh.Nhờbímậtdùngnhữngconbàiđó,tôiđãcóthểthắngtiềncủabấtcứaingồiđánhvớitôi.

ÔngPreston,chủcănphòngchúngtôingồiđánhbàinói:“ÔngWilliamWilson, áo này của ông.”Ông ta nhặt ở sànnhàlênmộtcáiáochoàngấmápvàsangtrọng.“Chúngtôikhông tìm trong áo này những gì chúng tôi vừa tìm thấytrướcđây.Dùvậy,chúngtôiđãmụckíchđủrồi.TôimongônghiểurằngđốivớiôngviệcrờikhỏiOxford làmộtđiềucần thiết. Ít ra, ông cũng phải rời khỏi phòng tôi ngay lậptức.”

Dẫulúcđótôiđanghổthẹnquásức,tôiđãcóthểđánhkẻvừathốtranhữnglờiđónếungaykhiấytôikhôngnhậnthấymột điều thật kỳ lạ. Áo choàng của tôi đáng một giá tiềnkhôngmấyaidámbỏra,và tôiđã thửariêngcáiáoấychotôi.Tôichorằngkhôngthểcómộtcáiáothứhainhưvậyởtrên trần gian này.Khi ôngPreston giao cho tôi cái áomà

ôngvừanhặtởdướisànnhàlên,tôiđãhoảngsợkhinhậnrarằngcáiáocủatôivẫnvắttrêncánhtaytôivàcảhaicáiáogiốngnhaunhưhệtvềđủmọiphươngdiện.

Tôinhớrằngconngườikỳlạđãtớivàbỏđimộtcáchrấthuyềnbícókhoácmộtcáiáochoàng.Khôngmộtngườinàokhácdựcuộchọpấycómặcáochoàngcả.TôiđặtcáiáomàPreston vừa đưa lên trên cái áo của tôi, rồi rời khỏi cănphòng.SánghômsautôivộivãrờikhỏiOxford.

***

Tôichạynhưngkhôngsaothoátnổi.Tôiđitừthànhphốnàysangthànhphốkhác,vàởđâuWilliamWilsoncũnghiệnra. Paris,Roma,Vienna,Berlin,Moscow - ở đâu hắn cũngtheo tôi.Năm thángquađi.Tôiđi đếnnhữngnơi tận cùngcủatráiđất.Tôirunsợchạynhưmuốnthoátkhỏimộtchứngbệnhghêgớm,màhắnvẫnđuổitheotôimãi.

Đãnhiềulầntôitựhỏi:“Hắnlàai?-hắntừđâuđến-mụcđíchcủahắnlàgì?”Nhưngtôichịukhôngtrảlờiđược.Rồitôihết sứccẩn thậnquansátnhữngphươngpháphắndùngđể canh chừng tôi. Tôi chẳng biết thêm được gìmấy.Quảvậy,tôinhậnthấyrằnglúcnàyhắnhiệnrachỉlàđểngăncảntôi trongnhữnghànhđộngcóthểcónhữnghậuquảtaihại.Nhưnghắnlấyquyềngìmàkiểmsoáttôinhưvậy?

Tôicũngnhậnthấyrằnglúcnày,đãlâurồi,hắnkhôngđểcho tôi thấy mặt hắn trong khi đó hắn vẫn mặc những bộquầnáoynhưquầnáotôivậy.Cóphảihắnkhôngmuốnchotôibiếthắnchăng?HắnđãlàmtôimấthếtdanhdựởOxford,hắncảntrởtôitrongkếhoạch(vềchiếmmộtđịavịcaoquýtạiRoma, trongmộtcuộctrảhậntạiParis.HắnphávỡmốitìnhcủatôiởthànhphốNaples,hắncảntrởcáimàhắngọilàlòngthamlamvôđộcủatôitạiAiCập.PhảichănghắnchorằngtôikhôngthểnhậnrahắnlàWilliamWilsoncủathờitôicònđihọc,tứclàcáitênWilliamWilsonđángghétvàđángsợkia?Nhưnghãyđể tôi sớmkểđếnđoạnkết câuchuyệncủatôi.

Chođếnlúcnàytôivẫnchưathửchốngtrả lạihắn.Hắnđángtrọngvàkhônngoan,cóthểhắnđãởkhắpnơivàhắnbiết hết mọi điều. Tôi quá ngạc nhiên và cũng sợ hãi hắnkhủngkhiếpđếnđộtôitinrằngtôiyếuđuốivàbấtkhảtựvệ.Tôi vẫn làm theo ý hắnmuốn dù điều đó khiến tôi uất ức.Nhưngvềsau,tôiđâmranghiệnrượuvàcàngngàytôicàngmuốnthoátkhỏisựkiểmsoátcủahắn.

Trongkhi tôibắtđầukhoẻhơn lên thìhìnhnhư tôi thấyhắnyếudầnđi.Tôithấyhyvọngtràntrềtrongthâmtâm,tôinhấtđịnhsẽphảiđượctựdo.

TrongdịpĐạihộitrướcMùaChaynăm18…ởRoma,tôitớidựmộtbuổilễhộihóatrangtạidinhthựQuậnCôngDiBroglio.Hômđó,tôiuốngnhiềurượuhơnthườnglệ,vàcác

phòngđềucóvẻnhưquáđôngngườivànóngnực.Tôibựcbộivìphảilenlỏiđigiữamọingười.Tôiđitìm(xinđừngbắttôinóitạisao)bàvợtrẻvàxinhđẹpcủaônggiàDiBroglio.Bàđãcho tôibiếtbàsẽhóa trangnhư thếnào,vàbâygiờ,trôngthấycáiáoấy,tôicốgắngtìmđườngtớibà.Đúnglúcấy,tôicảmthấymộtbàntayđặtlênvaitôi,vàgiọngnóithìthầmmàtôivẫnnhớmãimãilọtvàotaitôi.

Giậnđiênlên,tôiquayphắtlạivàtúmchặtlấyhắn.Nhưtôiđãdựđoán,hắnkhoácmộtáochoàngdàimàuxanhgiốngnhưtôi.Mộtgiảivảiđỏvắtngangquangườihắnvànơiđócótreomộtthanhtrườngkiếm.Mặthắnẩnkíndướimộtcáimặtnạbằngvảiđen.

Tôinóivàsựgiậndữcủatôicũngtăngtheotừnglời:“Làmi!Lạiminữa!Tasẽchẳng…tasẽchẳngđểmisăntanhưthếchođếnngàytachếtđâu!Bâygiờđiđằngnàyvớitanếukhôngtasẽgiếtmingaytạinơimiđứngđây!”Tôikéohắntheotôivàomộtcănphòngnhỏgầnđấy.

Vào trongphòng, tôixôhắnvào tườngrồiđóngcửa lại.Tôiralệnhchohắnrútgươmracầmtay.Ngầnngạimộtlát,hắnrútgươmravàđứngthủthế.

Trậnđấu,quảvậy,xảyrarấtchóngvánh.Tôinhưđiênvìthùhằnvàgiậndữ,tôithấycánhtaytôidưsứcđánhlạimộtngànngười.Tronggiây lát, tôiđãdồnhắn luiđến tậnchântường rồi trong lúc hắn không đỡ được, tôi đâm liên tiếpnhiềumũigươmvàotimhắn.

Lúcđócóngườiđangcốmởcửaphòng.Tôivộikhóalạirồiquayvềvớikẻthùđanghấphối.Nhưngcótiếngnóinàocủaconngườicóthểnóilênđượccáingạcnhiên,cáikhủngkhiếptrànngậphồntôilúcđó,trongkhitôiđứngtrướccảnhấy.Quãngthờigiantôiquaylạiphíacửadườngnhưdàiđủđểchomột sự thayđổi lớnxảy ra tạicuốiphòngkia.Hìnhnhưtôi thấymột tấmgươnglớndựngngaychỗmàlúcnãykhôngcónó.Trongkhi tôibướclạiđógiữa tâmtrạngkinhhoàng, tôi trông thấy chính hình dáng tôi, mình mẩy đầymáu,mặttrắngbệch,bướcchậpchoạnglạiđểgặpchínhtôi.

Tôinóihìnhnhưchuyệnđãxảyranhưthế,nhưngthựcrakhôngphảithếđâu.Kẻthùcủatôi-chínhlàWilliamWilsonđangđứngtrướcmặttôi,đauđớntrongcơnhấphối.Mặtnạvà áo choàng củahắn rơi trên sànnhà.Quần áohắnvà bộmặthắnchẳngcógìkhôngphảilàcủachínhtôicả.

Đúng làWilliamWilson. Nhưng hắn không còn nói thìthầmnữa,vàtôicóthểtinrằngchínhtôiđangnóitrongkhihắnbảo:

“Tađãthua.Tuynhiêntừgiờphútnàytrởđingươicũngchết-chếtđốivớiThếGiới,đốivớiThiênĐường,vàvớiHyVọng! Ngươi đã sống trong ta - và trong cái chết của ta,ngươihãynhìncáimặtnàychínhlàmặtngươi,ngươisẽthấychínhngươigiếtngươichếthẳnvàchếthoàntoànrồi.”

CONBỌHUNGVÀNG(TheGoldBug)

NhiềunămtrướcđâytôichơirấtthânvớimộtngườitênlàWilliam Legrand. Anh xuất thân trongmột gia đình cổ vàdanhgiá, trướckia giàu cónhưngvề saubị khánhkiệt.Vìkhông muốn nhiều người biết rõ chuyện phiền muộn củamình nên anh đã rời khỏi thành phố New Orleans là quêhương của anh và đến sống trên đảoSullivan’s, gần đô thịCharleston,phíaNambangCarolina.

Hònđảonàydàichừngnămcâysốvàkhôngcóchỗnàorộnghơnbốntrămthước.Mộtlạchnướcchảylữnglờngăncáchhònđảovàđấtliền.Trênđảokhôngcócâyto.Gầncuốiđảo,vềphíaTây,cómấycănnhàgỗtồitànlànơidânchúngtừđôthịCharlestonluitớivàomùahèđểtránhbụibặmvànóngbức.Ởđâyngườitachỉthấymộtítcâycọ.Khắpđảo,trừ dọc bờ biển trắng xóa, đều có những cây sim phủ kín,giống thảomộcnàycao từbốnđến sáubộ,vàhoa sim tỏahươngthơmdịudàngtrongkhôngkhí.

WilliamLegranddựngmộtcănnhànhỏgầncuốiđảovềphíađôngvàsốngtạiđâykhi tôi tìnhcờgặpanh.Tìnhbạngiữachúng tôinảynởrấtnhanhchóngvìanhcónhiềuđứctínhlàmtôimếnmộ.Tôinhậnthấyanhlàngườicóhọcthức,

vớitríthôngminhvượtmứcbìnhthường,nhưnganhkhôngthíchgiaodu,và tính tình thất thường,khivuivẻkhibuồnbã.

Anhcónhiềusáchnhưngítkhiđọc.Hầuhếtthờigiananhdùngvàoviệcsănbắnvàcâucá,hayđidạochơitrênbờbiểnvàtrongđámsimđểtìmbọhung.Anhđãtìmthấyrấtnhiềubọhung,đủcácloạihiếmcóvàgiữgìnchúngrấtcẩnthận.

Mộtôngcụngườidađen,tênlàJupiter,thườngtheoanhtrong những cuộc dạo chơi này. Hồi gia đình WilliamLegrandcòngiàucóđãmua lão Jupiter, rồi saugiảiphóngcholãota,nhưnglãokhôngmuốnrờikhỏicậuchủcủalão.

MùaĐông ở đảoSullivan’s ít khi lạnh, và về cuối nămthường không cần phải đốt lửa sưởi ấm. Tuy nhiên vàokhoảng giữa tháng 10 năm 18…, có một hôm thời tiết rấtlạnh.Ngaytrướckhimặttrờixếbóngtôiđilengiữađámsimxanhumđểđếnnhàbạntôi.Đãmấytuầntôikhôngđếnthămanh. Hồi đó tôi ở Charleston, cách đảo mười lăm cây số,nhưngthờibấygiờđivềkhôngdễdàngnhưngàynay.

Khi tớicănnhànhỏ, tôigõcửanhưngkhông thấyai trảlờinêntôitìmchiếcchìakhóadấuởmộtnơitôiđãbiết.Tôimởkhóacửarồivào trongnhà.Mộtngọnlửa tronglòsưởiđangcháylàmtôingạcnhiênvàthíchthú.Tôicởiáochoàng,ngồitrênmộtchiếcghếlớnbêncạnhlòsưởi,vàđợihaibạntôitrởvề.

Sauchiềutàmộtlúc,họtrởvềvàcóvẻrấthoanhỷđược

gặptôi.LãoJupitercườingoáccảmiệng,đilạilăngxăngđểlàmcơm.WilliamLegrandthìcoibộvuivẻ,hớnhở.VớisựgiúpđỡcủalãoJupiter,anhđãtìmthấyvàbắtđượcmộtconcôn trùng lớn thuộc loài bọ hung mà anh tin rằng con bọhungnàyhoàntoànmớilạđốivớinhữngngườinàonghiêncứuvềnhữnggiốngnày.Anhmuốnrằngsánghômsautôisẽchoanhbiếtýkiếnvềconbọhungnày.

“Saolạikhôngbànngaytốinay.”Tôivừahỏivừađưatayvề phía lửa, và khôngmuốn nghe chuyện côn trùng thuộcloạibọhung.

WilliamLegrandnói: “Chà, phải chi tôi đãbiết trước làanhđếnđây.Nhưngđã lâu tôikhônggặpanh.Làmsao tôibiếttrướcđượcanhsẽđếnthămtôingayđêmnaynhỉ?Khitôiđangvềnhàthìgặpmộtngườibạnởđầuhònđảobênkia,vàtôiđưahắncầmconbọhungđó.Đêmnayanhởlạiđây,rồitớirạngđôngtôisẽcholãoJupiterđilấyvề.Nóđẹptuyệttrần!”

“Sao?Rạngđôngđẹpà?”

“Không, conbọhung.Màunóvàngóngánh,dài chừngnămphân,cóhaichấmđenởgầnđuôivàmộtchấmđenkhácdàihơnởphíađầu.Nhưngsợirâuthìthiệtlà…”

LãoJupiternghekhôngrõ,vộicãi:“Nókhôngphảibằngthiếcđâucậuạ,cháucamđoanvậy.Conbọnàycómộtchấtquýhơnthiếc.Nólàconbọhungvàng,toànvàng,hết thảycảtronglẫnngoài,chỉtrừcánh.Trongđờicháuchưabaogiờ

thấyconbọhungnàonặngnhưthế.”

William Legrand trả lời: “Ừ thì cho nó là bằng vàng,nhưng không phải vì thếmà lão để cháy khê thức ăn nhé!Màucủanó(nóiđếnđâyanhquayvềphíatôi)thậtđúngnhưlời lão Jupiternói.Chưabaogiờanh trông thấymột thứgìsángóngánhhơnconbọhungnày-nhưngđếnmaianhmớicóthểthẩmđịnhđược.Tuynhiêntôicóthểchoanhbiếtsơquavềhìnhdángnó.”Nóiđếnđây anhngồi trướcmột cáibàn nhỏ, tìm giấy nhưng không thấy. Cuối cùng anh nói:“Khôngcần,dùngmiếngnàycũngđược”.Anhrút trongáoramộtmiếnggì trôngnhư tấmgiấy cũ, bẩnvà dày, rồi vẽtrênmặtgiấy.Trongkhianhvẽ,tôivẫnngồicạnhlửavìtôivẫnthấyrét.Khivẽxonganhtraotấmgiấychotôimàkhôngđứngdậy.Khi tôi cầm tấmgiấy, chúng tôi nghe thấy tiếngđộngởngoàicửa.LãoJupitermởcửa,mộtconchólớncủaWilliamLegrandchạyvào,nónhảychồm lênvai tôivàápmặtnó lênmặt tôi;chúng tôiđã thânnhau trongnhững lầntôiđếnchơitrước.Khinónhảyxuống,tôinhìntấmgiấy,vàthực tình tôi thấy rất khó hiểu hình vẽ bạn tôi vừa đưa tôixem.

“Ừ,”tôinóisaukhinhìnhìnhvẽmấyphút,“conbọhungnàythậtlàkỳlạ.Bâygiờmớithấylầnđầutiên,trướckiatôichưahềthấycáigìnhưthếnày-trừkhinólàcáisọngười,haylàcáiđầulâungườichết.Trôngnógiốngthếhơnlàbấtkỳcáigìkháctôitừngtrôngthấy.”

WilliamLegrandnói:“Cáiđầungườichết!Ờ,phải,phảirồi,trôngtrêngiấythấygiốngnhưvậythật,chắclàthế.Haicáichấmđenở trên trôngnhưhaiconmắtvàcáichấmdàihơnởdướinhưcáimiệng-thếrồilạicảhìnhdạngcủatoànthểconbọnữa.”

Tôinói:“Có lẽ thế,nhưnganhWilliamLegrandạ, tôierằngtàivẽcủaanhcònkémcỏichăng.Tôiphảiđợiđểchínhmắtđượcxemconbọđónếutôimuốnbiếthìnhdạngnórasao?”

Anhnói:“Khôngbiếtnữa.Hìnhnàyvẽkhôngđếnnỗidởlắm,phảikhông?”

Tôinói:“Bạnơi,cáiđầulâunàybạnvẽrấtkhá,thậtđấymà, tôicó thểnói rằng rấtcừ làđằngkhácvàconbọhungcủaanhphảilàmộtconbọkỳdịnhấtthếgiớinếunógiốngnhưthếnày.Cònnhữngcáirâumàanhnóiđâu?”

William Legrand nói: “Râu à! Tôi chắc anh trông thấynhữngcáirâuchứ.Tôivẽrấtrõcơmà.”

“Cólẽanhđãvẽ,nhưngtôichẳngthấygìcả,”tôinóirồitraochoanhmảnhgiấy.Quảthậttôikhôngtrôngthấyrâunóđâucả,vàtoànthểhìnhvẽtrôngrấtgiốngnhữnghìnhvẽđầungườichếtmàtavẫnthườngthấy.

Anh cầm tờ giấy, sắp sửa ném nó vào lửa thì thấymộtđiềugìđậpvàomắtmình.Mộtlúcsaumặtanhđỏrần,rồilạitáinhợt.Anh tiếp tụcngắmnghíahìnhvẽrấtkỹ trongmấyphút.Cuốicùnganhcầmtờgiấytớigócphòngbênkiarồilại

nhìnnữa,xoay tấmgiấyđủmọiphíanhưngkhôngnói câunào.Anhlàmtôingạcnhiên,nhưngtôithấycầnphảilàmravẻkhôngđểýtớinhữngcửchỉkỳquặccủaanh.

Mộtlúcsau,anhcẩnthậncấttấmgiấytrongbànviết.Từđóanhlộvẻsuytưmỗilúcmộtnhiềuhơn.Đêmhômđó,tôiđịnhởlạinhàanhnhưnhiềulầntrướcnhưnglầnnàytôithấynênvềlàhơn.Anhkhônggiữtôiởlại,nhưngkhitôitừbiệt,anhcầmtaytôivàxiếtchặtmộtcáchnồngnhiệthơnthườnglệ.

***

Sauđóchừngmộttháng,lãoJupiterđếnCharlestonthămtôi.Tôichưabaogiờthấylãogiàdađenhiềnlànhđólạicóvẻbuồnbãnhưthế,vàtôisợrằngbạntôigặpđiềugìphiềnmuộnhệtrọngchăng.

Tôinói:“Này,bácJupiter,cóchuyệngìthế?”

“Thú thực với cậu, cậuWilliam cháu không được khỏelắm”.

“Nghebácnóitôibuồnquá.Cậuấyđaurasao?”

“Cậucháuchẳngnóinănggìcả.Nhưngbịnhnặnglắm”.

“Bịnh nặng lắm, hả bác Jupiter. Cậu ấy đau liệt giườnghaysao?”

“Thưa,khôngạ.CháulongạichocậuWilliamquá.Cậu

cháuchẳngchobiếtbịbịnhgìcả.Tráilại,khônghiểutạisaocậucháucứđilangthang,đầucúigầmxuống,vaisolênvàmặtnhợtnhạt?Hơnnữacậucháucứviếtnhữngconsốhoài-nhữngconsốquái lạnhấtmàbâygiờcháumới thấy.Cháusắp hoảng lên đây, cậu ạ. Cháu phải canh chừng cậu cháumớiđược.Hômnọcậucháurađitrướckhimặttrờimọcrồisuốtcảngàyhômđókhôngtrởvề.Vảlại,trôngcậucháutiềutụyquá!”

“Thếbáckhôngbiếtnguyênnhâncănbịnhnàysao?Haynóichođúnghơn,sựgìđãlàmcậuấythayđổinhưthế?Cógìxảyratừkhitôigặpcậutakhông?”

“Thưa không, chẳng có gì xảy ra từ hômđó cả. Sự nàyxảyrangayhômcậuởđó.”

“Sao?Bácnóisao?”

“Cháumuốnnóiconbọhung.Đó,chuyệnchỉcóthế!”

“Conbọhungà?”

“CậuWilliambịconbọhungvànglàmhại.Conbọhungấydữlắm.Cháuchưabaogiờthấymộtconbọhungnàodữtợnnhưthế.MớiđầucậuWilliambắtnó,nhưngcậuấyphảithảngaynóra.Miệngconbọhungđótrôngdễsợquá.Cháukhôngdámcầmnóbằngtaycháu.Cháubắtnóbằngmộttấmgiấymà cháu tìm thấy rồi cháu quấn tờ giấy chung quanhmìnhnó,cháubắtnónhưthếđó.”

“Thếbácnghĩrằngđúngconbọhungđólànguyênnhâncảnhhuốngnàysao?”

“Cháukhôngcònnghingờgìcả,cháubiếtchắcnhưthếmà.VậycáigìlàmcậuWilliammơtưởngtớivàngliênmiênnhưvậy,nếukhôngphảilàconbọhungvàng?”

“Tạisaobácbiếtcậutamơtưởngđếnvàng?”

“Vìcậucháunóithếtronggiấcngủ!Vìvậymàcháubiết.”

“Này bác Jupiter, có phải bác đến để kể cho tôi biếtchuyệnnàykhông?”

“Thưakhôngạ,cháuđếnđểđưacậubứcthưnày.”

Lãođưachotôimộtbứcthưviếtnhưsau:

ThângởiAnh,Tạisaolâunaytôikhônggặpanh?Tôimongrằngtôiđã

không làmhaynóiđiềugì làmanhphảixa lánh tôi,nhưngkhông,chúngtahiểunhauquámà.Từkhigặpanhtôiđãkhámpháramộtchuyệnmuốnnói

vớianh, tuynhiên tôikhôngbiếtnóichuyệnnàyrasao,vàchẳnghiểucónênnóihaykhông.Mấybữaqua tôikhôngđượcmạnh lắm,còn lãoJupiter

khốnkhổthìlúcnàocũngquanhquẩnbêntôiđểcốsănsóctôimộtcáchquáâncần.Từhômchúng tagặpnhau lầncuốicùng, tôikhông tìm

đượcconbọhungnàokhác.Nếucóthểđược,mờianhcùngđếnvớilãoJupiter.Mong

anhtới.Tôimuốngặpanhtốinayvìcómộtviệcquantrọng.

Tôicóthểnóivớianhrằngviệcnàytốiquantrọng.Thânái,WilliamLegrandBứcthưnàylàmtôilongại.Lờilẽcóvẻkhôngphảicủa

anh.Anhđangloâumộtviệcgì?”Việctốiquantrọng”củaanhlàviệcgì?LãoJupiterlạichotôibiếtlàanhkhôngđượckhỏe. Tôi e rằng anh mất trí vì những điều phiền muộnchăng.BởivậytôiliềnđingayvớilãoJupiter.

Khitớibờlạch,tôitrôngthấymộtcáiháivàbacáimai,tất cảđềumới, nằmdướiđáy thuyền.Tôi hỏi: “Những thứnàydùngđểlàmgì?CậuWilliamnhàbácđịnhdùngnhữngthứnàyđểlàmgì?”

LãoJupiternói:“Cháuhiểusaonổi,vàcháuchorằngđếncảcậucháucũngkhônghiểunốt.Nhưnghếtthảyđềutạiconbọhungvàngmàracả.”

Tôi tới căn nhà nhỏ vào lúc gần ba giờ chiều.WilliamLegrandnắmtaytôimộtcáchnồngnhiệt,bồnchồnlàmtôingạcnhiênvà tăngthêmmối longạivềanh.Mặtanhtrắngbệch,haimắtsâuhoắmsángquắc.Sauvàibacâuhỏithămsứckhỏe,tôihỏianhxemngườibạnkiađãtrảconbọhungchưa.

Anhtrả lời,vẻmặtbiếnsắc:“À,có.Tôi lấynó lạingaysánghômsau.Khônggìcó thểchia rẽ tôivớiconbọhungđược.AnhcóbiếtrằnglãoJupiternóiđúngvềnókhông?”

“Đúngthếnào?”Tôihỏi,vàsợphảinghecâutrảlờitiếp

theo.

“Vìhắn cho rằng conbọhungđóbằngvàng thật.”Anhnóicâuđómộtcáchrấtnghiêmtrang.“Conbọhungsẽlàmtôigiàu,”anhnói tiếp.“Giàunhư trướckia!Tôichỉcầnsửdụngconbọhungđúngcách,rồitôisẽtìmđượcđếnchỗcóvàngnhưnóđãbáođiềmtrước.NàybácJupiter,bácđưachotôiconbọhungđó.”

“Gìạ, conbọhunghảcậu?Cháukhôngmuốnquấy rầyconbọhungđóđâu.Cậuđimàlấy.”

WilliamLegrandđứngdậy rồiđemconbọhung lại chotôi.Conbọnàyđẹp thậtvàchưa từngcóconnàonhưvậy.Gầnphíacuốiđuôicóhaichấmđentròn,vàmộtchấmdàiởgầnphía trước.Thânnócứngvàcómàuvàngóngánh.Nócũngnặnglắm.Xétra,tôicóthểhiểutạisaolãoJupiterlạisợhãiconbọhungnày.Tuynhiên, tôikhônghiểutạisaomộtngườicóhọcthứcnhưWilliamLegrandlạicóthểđồngývớilãoJupiter.

WilliamLegrandnói:“Tôichomờianhđếnđểđượcanhgiúp trongviệc lấynhữngcủacảimà thần thánhvàconbọhungnàybanchotôi.”

Tôilalên:“AnhWilliam,nhấtđịnhanhbịbịnhrồi.Anhphảinằmnghỉmớiđược,tôisẽởlạiđâychotớikhianhbìnhphục.”

Anhnói:“Anhsờtimtôiđậpmàxem.”

Tôisờtimđậpthìsựthựckhôngthấyanhbịbệnhgìcả.

“Nhưngtôivẫnchorằnganhnênđinằmthìhơn.”

William Legrand nói: “Được biết những điều tôi hiệnđangbiết,màtôivẫnkhoẻthếnàylàtốthếtsứcrồi.Nếuquảthậtanhmuốnlàmtôiđượcdễchịuhơn, tôicóthểbảoanhcáchlàmviệcđó.”

“Tôiphảilàmgì?”

“Dễlắm.LãoJupitervàtôisắpđivàomiềnnúi,bênđấtliền,vàchúngtôicầnsựgiúpđỡcủamộtngườichúngtôicóthể tin cậyđược;ngườiđó là anh.Dùchúng ta thànhcônghaythấtbại,anhcũngsẽthấyrằngtôisẽlànhbệnh.”

Tôiđáp:“Tôimuốngiúpanh;nhưngcóphảianhđịnhnóirằngconbọhungnàycóliênquanđếnviệcanhđivàomiềnnúikhông?”

“Phải”.

“Nếuthế,tôikhôngmuốndínhdánggìđếnchuyếnđinàyđâu?”

“Vậy thì phiềnquá, vì chúng tôi sẽphải cố làmviệcđómộtmình.Chúngtôisẽđingaylậptứcvàsẽtrởvềlúcrạngđông.”

“Nếu tôi đi, anh có lấy danh dự hứa rằng khi nào giảiquyếtxongviệcconbọhungnày,anhsẽ trởvềnhàvàlàmđúngnhưlờitôinóikhông?”

“Có,tôixinhứanhưvậy,bâygiờchúngtahãyđikẻophíthìgiờ.”

Tôiđivớibạntôimàlòngbuồnbã.Chúngtôibắtđầurađihồibốngiờchiều.WilliamLegrand,lãoJupiter,conchó,vàtôi.LãoJupitercầmháivàmai,vìtheonhưtôinghĩ,lãosợgiaonhữngthứđóvàotaycậuchủcủalão.Vềphầntôi,tôi đảmnhiệmviệc cầmhai cái đèn.WilliamLegrand cầmcon bọ hung, anh đã buộc nó vào một sợi dây. Trong khichúng tôiđiđườnganhcửđộngcánh tay làmconbọhungnhưbaychungquanhchúng tôi.Khi trông thấy thế tôigầnnhưmuốnkhócvìthươnghạitríóccuồngloạncủabạntôi.Tuynhiên,lúcđótôithấykhôngnênđảđộnggìđếnconbọhungthìhơn.

Đểtrảlờinhữngcâuhỏicủatôivềmụcđíchcuộcđinày,anhchỉđáp:“Rồianhsẽbiết.”

Chúngtôivượtquagiòngnước,đilênphíađấtcaoởbênđất liền, và tiếp tục tiến về phía Tây Bắc, xuyên qua mộtvùng hoang vu, không thấy một vết chân người. WilliamLegranddẫnđầu, thỉnh thoảng lại dừng chânđể tìmnhữngchỗmàanhđãđánhdấutrongchuyếnđitrước.

Chúngtôicứtiếptụcđinhưvậytronghaigiờ,vàkhimặttrờivừangảvềTây, chúng tôi đã tớimộtkhoảngđấtbằngphẳng,bênsườnmộtngọnđồirấtcao.Tôichưathấychỗnàohoangdãnhưchỗnày.Câycối rậmrạp,những tảngđá lớnnằmngổnngangtrênmặtđất.

Đitớiđây,lãoJupiterphảidùngcáiháiđểphátnhữngbụicây rậm rạp.Dưới sự điều khiển củaWilliamLegrand, lão

Jupiterdọnlốichochúngtôiđiđếnmộtcâylớnmọccaohơnhẳncáccâykhácchungquanhnó.Câynàycódángthonvàđẹp nhất tôi từng thấy. Khi chúng tôi tới nơi, WilliamLegrandquaylạihỏilãoJupitercóthểtrèolêncâyđókhông.

Lãogiàlộvẻngạcnhiênvềcâuhỏi.Lãobướcchậmchạpchungquanhthâncâyvàngắmnghíacẩnthận,rồinói:“Thưacậu,trèođượcạ,tôicóthểtrèobấtcứcâynào.”

“Vậylãotrèonhanhlênkẻotrờisắptốimịtthìkhôngcòntrôngthấynhữngviệcchúngtađanglàm.”

“Cháuphảitrèocaotớiđâu,hảcậu?”

“Cứtrèothẳngtítlênđã,rồitôisẽbảo.Ànày,cầmtheoconbọhungnữa.”

“Conbọhung,hảcậuWilliam!Conbọhung!”lãodađenvừalavừalảngrachỗkhác.“Đểlàmgì?”

“NàylãoJupiter,nếutoxácnhưbácmàsợconbọhungtíxíuchếttiệtnàythìbáccầmsợidâynày.Nếubáckhôngchịucầmconbọhungnày,tôisẽnệnbểđầubácbằngcáimainàychocoi.”

LãoJupiternói:“Cậubảosao?Cháumàsợconbọhungnàyhả?Conbọhungnàylàmgìđượccháu?”Lãotacầmlấysợidây,vàtaycầmconbọhunggiangxahếtsứccóthểrồisửasoạntrèolêncây.

Lãocốsứcgiangcánhtayvàđầugốiđểômchặtvàothâncâyrồibắtđầutrèolên.Cuốicùng,saumộtvàilầnxuýtté,lãotrèotớicànhcâylớnthứnhất,cáchmặtđấtchừngmười

támhayhaimươithước.

LãoJupiterhỏi:“Trèođâubâygiờ,hảcậuWilliam?”

WilliamLegrandnói:“Trèolêncànhcâylớnnhấtđó.”

LãoJupiterlạitiếptụctrèo,mỗilúcmộtcao,chotớikhichúng tôi không trông thấy lão nữa.Một lát sau chúng tôinghetiếnglãonói:

“Cháuphảilênbaoxanữa?”

“Báclêntớiđâurồi?”WilliamLegrandhỏi.

Ngườidađentrảlời:“Xalắm.Cháucóthểtrôngthấybầutrờiquangọncâyrồi.”

“Mặc kệ trời với đất, hãy lắng tai nghe tôi nói. Nhìnxuốngdướicâyrồiđếmnhữngcànhcâyởphíadướibácvềbênnày.Bácđãtrèođượcbaonhiêucànhrồi?”

“Một,hai,ba,bốn,năm-cháutrèođượcnămcànhbựởphíabênnàyrồi,cậuạ!”

“Vậybácleolêncànhtrênnữa”.

Mấyphútsauchúngtôilạinghethấytiếnglãotađãtrèotớicànhthứbảy.

WilliamLegrand la: “Nàybác Jupiter, bâygiờ tôimuốnbáctrèoratítngoàiđầucànhđó.Nếubáctrôngthấyvậtgìlạthìchotôihay.”

Đến lúcnày tôi chắc làbạn tôimất trí thật rồi.Làm thếnàođểbảoanhtrởvềnhà?

Chúng tôi lại nghe thấy tiếng lão Jupiter: “Trèo quá ra

ngoàithìsợlắmvìcànhnàychếthéorồimà!”

WilliamLegrandnói:“Trờiđấtơi,thếnàythìtôiphảilàmsaobâygiờ?”

Tôinói:“Làmsao!Đivềmàngủ.Đinào,bồ!Khuyarồiđấy,anhnhớlờianhhứachứ!”

Anhlalên:“NàybácJupiter,cónghethấytôinóikhông?Thửgỗxem.Chémsâuvàoxem.Cóthậtcànhđóđãchếtvàmụcrồikhông?”

Người da đen trả lời: “Đúng là nó mục rồi. Nếu cháuquẳngquáchconbọhungnặngchìnhchịchnàyđi, thìcháusẽkhônglàmgãycành.”

WilliamLegrand la lên: “Lão Jupiter,nếu lãođểconbọhungrơixuống,tôisẽvặncổlão.Cónghetôinóikhông?”

“Thưacậu,cóạ!”

“Trèorangoàicànhđó,cầmcảconbọhungnữa,trèoratớihếtchỗcònvữngchắcthìthôi,rồitôisẽthưởngchomộtđồngbạc.”

Ngườidađentrảlời:“Cháuđangtrèoragầntớiđầucànhrồiđây.”

“Ra tận đầu cành!”William Legrand la lớn tiếng. “Tậnđầucành!”

“Gầnđầucànhrồicậuơi!Ô…ối,lạyChúatôi!Cáigìởtrênđâythếnày?”

WilliamLegrandmừngcuốngquítrồilalên:“Này!Cáigì

thế?”

“Cậuơi,cócáisọngườithôi!Kẻnàođãbỏlạicáiđầulâuởtrêncâyđểđànchimrỉathịthếttrơnhếttrọià.”

“Cáisọhả!Tốtlắm!Nóđượcgắnvàocâynhưthếnào?”

“Thưacậu,cháuphảinhìnđã.Kỳcụcquá.Mộtchiếcđinhbựđóngchặtcáisọvàocây.”

“Này bác Jupiter, bây giờ bác hãy làmđúng như lời tôidặn,báccónghe thấykhông?Tìmconmắtbên tráicủacáisọ.Báccóbiếtmắtnàophảivàmắtnàotráikhông?”

“Cóphảimắt tráicủacáisọởcùngphíavới taytráicủacáisọkhông?Dĩnhiênlàcáisọkhôngcótaynhưngđâylàmắttrái.Cháuphảilàmgìđây?”

“Luồn con bọ hung quamắt trái rồi thả hết dây xuống,nhưngphảigiữlấydây.”

Tronglúchaingườinóivớinhau,chúngtôikhôngtrôngthấylãoJupiternhưnglúcnàyconbọhunghiệnraởđầudây,óngánhnhưvàngtrongánhmặttrờitàn.Nếuđểnórơi,nósẽsaxuốngchânchúngtôi.

WilliamLegrand cầmmột cái hái hình tròn đường kínhchừngbabốnthước;rồianhbảolãoJupiterbuôngdâyravàtrèoxuống.

Anhlấymộtcáicọcgỗđánhdấuchỗconbọhungvừarơixuống.Rồianh lấyramộtcái thướcdâydài,buộcmộtđầudâyvàothâncâygầncáicọcgỗđánhdấumàanhvừacắm.

Rồi anh kéo cái thước dây từ thân cây ra đến cọc gỗ đánhdấu,rồicứthẳngtheohướngđó,anhđi thongthả,kéotheocáithướcdây.LãoJupiterđiphíatrướcanhvàdùngcáiháiđểdọnlốiđi.Saukhiđiđượcmườilămthướcanhđứnglạivàcắmxuốngđấtmộtcáicọcgỗđánhdấunữa.

Tại đây anh vạch một hình tròn nữa, đường kính độ 1thước 20.William Legrand cầmmột cái mai, đưa cho lãoJupitermộtcáivàtôimộtcáirồibảochúngtôibắtđầuđàosâuxuốngđấtvàđàothậtnhanh.

Sự thực, tôi không thích việc làm này một chút nào,nhưng tôi khôngmuốn từ chối người bạn đáng thương đó.Tôi biết chắc rằng anh đã nghe thấy chuyện chôn của cảidướiđấtvàtinnhưvậy.ÝnghĩnàyđãtrởnênmãnhliệthơnvìlãoJupiternóirằngconbọhungbằngvàngthật.Nhưngtôikhôngthểlàmgìhơnlàcầmcáimaihămhởđào.Rồianhsẽtựbiếtlàmìnhlầm.

Lúcnàychúngtôiđãcầnphảiđốtđèn.Haicáiđènchiếusáng trong khi chúng tôi bắt đầu đào. Tôi nghĩ đến cảnhtượngchúngtôibàyraởchỗđó.Nếungườinàotìnhcờgặpchúngtôihọsẽchorằngnhữnghànhđộngcủachúngtôithậtlàkỳquái!

Chúng tôi đào suốt hai giờ. Nói với nhau rất ít, chỉ cótiếngchósủa.WilliamLegrandsợcókẻnàonghethấytiếngchósủamàtìmthấychúngtôiởđó-phảichicóaitìmthấychúngtôithậtthìtôimừngquá.SaucùnglãoJupiternhảyra

ngoàicáihốchúngtôiđangđàođểbịtmõmconchólại.

Chúngtôiđãđàosâuđộmộtthướcrưỡinhưngkhôngthấycủacảiđâucả.Chúngtôidừnglại,tôibắtđầumừngthầmlàcái trò điên cuồng này sắp chấm dứt. Tuy nhiên, WilliamLegrandbắt đầunới rộngcái vòng ravà chúng tôi đào sâuthêm sáu tấc nữa. Vẫn không thấy gì cả. Rốt cuộc kẻ tìmvàngđànhphảingừnglại.AnhmặcáovàbảolãoJupitercầmmấycáimaivàhái.

Khi chúng tôi đã đi được chừng mười hai bước theohướng về nhà thìWilliam Legrand bỗng quay lại phía lãoJupiter.

Anhnói:“Đồngunhưbò!Trảlờitangaylậptức.Mắttráicủalãođâu?”

“Ô,cậuWilliam,mắttráicủacháuđâyạ.”lãoJupitervừalavừađặttaylêntrênmắtphảirồicứđểnguyêntaynhưvậy.

“Tađãđoánđúngvậymà!Tabiếtmà!”WilliamLegrandlalên.Anhnhảycẫnglên.“Chúngtaphảiquaylại.Tròchơichưaxongđâu.”Anhđiđầutronglúcchúngtôiquaylạicáicâylớnấy.

Rồi anh nói: “Jupiter, lại đây!Cái sọ đóng quaymặt rangoàihayvềphíacànhcây?”

“Mặtquayrangoài,cậuạ,cóthếđànchimmớidễrỉahaiconmắt,chẳngphảikhókhăngì”.

“Thếlãothảconbọhungquamắtnàyhaymắtkia?”

WilliamLegrandsờvàotừngmắtcủalãoJupiter.

“Mắtnày,cậuạ-mắttrái-đúngnhưlờicậudặn,”lãodađensờvàomắtbênphảicủalão.

“Chúngtaphảithửlại.”

Tôibắtđầunhậnthấynhữnghànhđộngcủabạntôiđềucóphươngphápmạchlạc,tuynhiêntôivẫnchorằnganhbịmấttrí.Anhchuyểncáicọcđánhdấutừchỗconbọhungrơitớimột chỗ cáchđó chừngbảyphânvềphíaTây.Anh lấy cáithướcdây,đặtnhưtrước,từcáicâyđếncáicọc,rồikéoraxađộmườilămthước.Chỗmớinàycáchnơichúngtôivừađàomấythước.

Chúngtôilạicầmmaiđểbắtđầuđào.Tôibỗngcảmthấyhứngthúmộtcáchlạlùng,mặcdầukhôngbiếttạisao.Cólẽtừ cách suy nghĩ của anh đã làm tôi thay đổi nhưvậy.Tôihăngháiđào,vàthỉnhthoảnglạinhìnxemcótìmthấyvàngtrongkhitôivẫnchắcchắnlàkhôngcó.

Cólẽchúngtôiđãđàođượcmộtgiờrưỡithìlạinghechósủa. Lần này lão Jupiter không thể giữ nó lâu để kịp buộcmõmnó lại.Nósổngrakhỏi tay lãoJupitervànhảyxuốnghố, rồi nó bắt đầu bới đất loạn xạ.Một lúc sau, chúng tôitrôngthấyởdướihốcóhaibộxươngngườivàhìnhnhưcảnhữngmảnháonữa.Khichúngtôitiếptụcđàonữathìhiệnrababốnđồngtiềnvàngvàbạc.

LãoJupitermừngrỡkhitrôngthấynhữngđồngtiềnnày,nhưngmặtchủcủalãothìlạilộvẻrằnganhkhôngmongchỉ

tìmthấycóthếthôi.Dođóanhbảochúngtôicứtiếptụcđào,vàngaylúcđótôingãnhàovềphíatrướcvìhaichânvướngphảimộtcáivòngsắtlớn.

Lúcnàychúngtôiđàohănghơntrước,vàtôichưabaogiờcảmthấythíchthúnhưvậytrongmườiphútsauđó.Lúcnàychúngtôiđãđàotrúngmộtcáirươnggỗdàimộtthước,rộngchín tấc,vàsâubảy tấcrưỡi.Cáirươngđượccộtchặtbằngnhữngđaisắt.Mỗiđầucóbacáivòngsắt-sáucáivòngtấtcả-đểsáungườicóthểkhiêngđượcnó.Bachúngtôichỉxêdịchcáirươngđượcmộtchútxíuởdướihố.Chúngtôithấyngayrằngchúngtôikhôngthểnàonhấcđượccáirươngquánặngnhưvậy.

Tuynhiên,nhữngcáiđainàydễmở.Chúng tôivừa runlậpcậpvừamởnắprươngra.Trongkhoảnhkhắcvàngbạcchâubáunhiềuvôsố, lấp lánhhiệnra trướcmắtchúng tôi.Haicáiđènchiếuánhsángxuống tậndướihốsâu,vàngvàbảothạchlónglánhtoảánhsánglàmchúngtôihoamắt.

Tôikhôngthểtảhếtnhữngcảmgiáccủatôitronglúcđó.Dĩnhiênlúcđầutôingạcnhiênvàsửngsốt.WilliamLegrandchỉnóiđượcmấycâu.MặtlãoJupiterthìxanhnhưchàmđổ.Lãoquỳdướihố,vụccảhaicánhtayvàođốngvàng,vàlãocứngồinhư thếcóvẻcảm thấy thúvịkhiđượcsờ tayvàovàng.

Cuối cùng lãonói: “Tất cả châubáunàyđềudo conbọhungvàngmàra!Conbọhungvàngtrôngmớixinhlàmsao!

Con bọ hung vàng trông mới tội nghiệp làm sao! Con bọhungvàngtôiđãghétbỏ”.

RốtcuộctôiphảibảoWilliamLegrandvàlãoJupiterbiếtrằngphảichuyểncái rươngnàyđi.Chúng tôi lấy rađộhaiphầnbabáuvật,dấutrênmặtđấtđểconchócanhgiữ.Rồichúngtôivộikhiêngvềnhàcáirươngvàsốchâubáucònlại.Đếnmột giờ sáng thì chúng tôi về tới nhà.Chúng tôi nghỉđếnhaigiờsáng,ănuốngqualoarồimangbacáitúithậtdàytrởlạicáihốchúngtôiđãđào.Chúngtôichiasốvàngvàbảothạchcònlạithànhbaphầnđềunhaurồilạitrởvềnhà.Lầnthứhaichúngtôivềtớinhàngaytrướckhimặttrờimọc.

Chúngtôibuồnngủlắm,nhưngsaubabốngiờtrằntrọcchúngtôilạitrởdậyđểxemxétđếmvàngcủachúngtôi.

Chúngtôingồisuốtcảngàyvàgầnhếtđêmhômsauđểxemxét tỉmỉ cái rươngđựngnhữnggì.Chúng tôi nhận rarằngchúngtôiđãkiếmđượcnhiềuhơnlàđãphỏngđoánlúcđầu.Về tiền thì có hơnbốn trămnămmươi ngànMỹkim,con sốmà chúng tôi tính gần sát.Không có tiền bằngbạc.Chỉcótoàntiềnvàng,nhữngđồngtiềnlâuđờithuộcđủcácloại-Pháp,TâyBanNha,Đức,vàAnh.Cónhữngđồngđãđượcsửdụngnhiềuđếnnỗikhôngđọcđượcnhữngchữđúctrênmặt.

Việc trịgiácácbảo thạch lạikhóhơn.Nhiều thứrất lớnvà trong vắt, và lại có rất nhiều loại -một trămmười viênkim cương, mười tám viên hồng ngọc, ba trămmười viên

ngọc bích, haimươimốt viên lam ngọc, vàmột viên ngọcmắtmèo.

Nhữngviênbảothạchnàytrướckiađãđượccẩnvàođồtrangsứcbằngvàng.Chúngtôicònthấycảnhữngđồtrangsứcđónữa,nhưngđãbịđậpbẹp.Cũngcógầnhai trămcáinhẫnvàhoatairấtnặng,nhữngvòngđeocổquýgiá-tôinhớhìnhnhưbamươivòng thì phải, vànhiều thứkhác.Tất cảnhữngthứnàyphảinặnghơnmộttrămnămmươiký,đólàtôikhôngkểmộttrămchínmươibảycáiđồnghồvàng.Cuốicùng chúng tôi thấy tất cả những đồ quý báu này đáng giátrênmộttriệurưỡiMỹkim.

WilliamLegrandthấytôiđangnóngruộtmuốnbiếtrõđầuđuôivụnày.

Anhnói:“Anhcònnhớhômtôiđưaanhtấmhìnhconbọhungmàtôiđãvẽ.Vàanhcũngnóirằnghìnhvẽtrônggiốngcáisọngười.Tôitưởnganhchếnhạohìnhvẽcủatôi,vàtôikhôngthíchanhnóiđùanhưvậy.Khianhtrảlạitôitấmgiấydamỏngđó,tôibựcmìnhđịnhquẳngluônnóvàolửa.”

“Anhđịnhnóimảnhgiấychứ,”tôinói.

“Không.Trôngnógiốnggiấy lắm,nhưngkhivẽ tôimớithấynólàmộtmiếngdamỏng.Nhưanhđãbiết,trướckiarấtlâungười tađãdùngdamỏngđểviếtvàghinhững tài liệuquan trọng không thể ghi vào giấy. Trong lúc tôi sắp némmảnhdamỏngđóvào lửa, tôi thấyquả thật cóhìnhvẽ cáiđầu lâu ở ngay chỗ tôi đã vẽ con bọ hung. Tôi đến cuối

phòngđằngkia rồingắmtấmgiấydacẩn thậnhơn.Khi lậttấmgiấydatôithấyhìnhconbọhungnhưtôiđãvẽ.Nhưngsựthậtthìcảhaihìnhvẽrấtgiốngnhau,vàthoạtđầutôiđãngạcnhiênvềđiềunàyđếnnỗitôikhôngnghĩđượcgìhơn.

“Rồi dần dà tôi bắt đầu nhận thấy rằng còn có sự kỳ dịhơn.Khi tôi vẽ con bọ hung thì cả haimặtmiếng giấy dakhôngcóhìnhvẽ.Tôicònnhớđãlậtđilậtlạimiếnggiấydađểtìmmộtchỗsạchđểdùng.Nếulúcđóđãcóhìnhvẽcáisọthìtôikhôngthểnàokhôngnhậnthấyđược.Đâyquảlàmộtsự bímật, nhưng sâu trong trí óc tiềm tàng của tôi nó nhưmộtánhlửaởphíaxaxa,tôicóthểtrôngthấyđầumốicủasựthậtmàchúngtađãchứngminhđêmqua.Tôicấtmiếnggiấydađểkhinàongồimộtmìnhsẽsuynghĩ.

“KhianhđãravềvàlãoJupiterđãngủ,trướchếttôibắtđầu nghĩ đến chỗ đã nhặt được tấmgiấy da.Chúng tôi bắtđượcconbọhungởbênđấtliền.Tôiđãcầmlênnhưngvìsợnênlạibỏnóxuống.RồilãoJupiternhìnquanhquẩnđểtìmmộtvậtgìđểcóthểcầmnó.Lãotatrôngthấymộtgócmiếnggiấydaliềnlôilên,vìmộtnửatấmgiấyvùiởdướiđất.Gầnchỗđó,tôitrôngthấymộtvậtgìnhưgỗmụctrướckialàmộtchiếcxuồngtrêntàubiển.

“Lão Jupiter bắt con bọ hung bằng tấm giấy da rồi đưachotôi.Trênđườngvề,chúngtôigặpngườibạn,vàđưahắnconbọhungđó.Nhưng tôivô tìnhgiữ lại tấmgiấyda.Vềsau, chắc anh cònnhớkhi tôi tìmmộtmảnhgiấyđểvẽ lại

conbọhung,tôiđãlấytấmgiấydanàyởtrongáotôi.

“Tôi đã chắp hai đoạn mối dây liên lạc vĩ đại này vớinhau.Cómộtchiếcxuồngnằmởtrênbờbiển,vàgầnchiếcxuồngcómộtmiếnggiấyda-khôngphảigiấy thường-cóhìnhmộtcáisọ.Cáisọlàbiểuhiệnquenthuộccủabọnhảitặc.

“Đâylàdachứkhôngphảilàgiấy.Viếtlêndakhôngphảidễ,nhưngnóbềnhầunhưmãimãi.Đốivớitôi,sựkiệnđócómộtýnghĩa.Hơnnữalàhìnhdạngtấmgiấyda.Khuônkhổnhưvậy làđểghichépmột tài liệugìcầnđượcnhớ lâuvàgiữgìncẩnthận.”

Tôinói:“Nhưnganhbảocáisọkhôngcóởtrêntấmgiấydakhianhvẽconbọhungcơmà.Vậy tạisaocáisọ lạicóliênquanvớicáixuồngnát?”

“Nóchỉhiệnratrêntấmgiấyda(chỉcóôngTrờimớihiểunổilàmsao),mãisaukhianhvề.Ấy,bímậtlàởchỗđó,tuynhiêntôitìmragiảiđápcũngchẳngkhókhănmấy.Việclàmcủatôitiếnhànhtừngbướcrấtvữngchắcvàđãđemlạimộtkếtquảduynhất.

“Tôiđãchúýnhìnanhtrongkhianhngắmtấmgiấyda.Khôngphảichínhanhđãvẽcáisọ.Cũngchẳngcóngườinàokhác đã vẽ.Ấy thếmà cái sọ lại hiện ra trên tấm giấy da.Nghĩđếnđiềunàytôicốnhớlại,vàđãnhớrõ,mọisựđãxảyratrongkhoảngthờigianngắnngủiđó.Tiếttrờihômđólạnh(thật là hênquá!) và có lửa cháy.Tôi ấmnênngồi gần cái

bàn, còn anh thì ngồi gần lò sưởi.Khi tôi trao tấmgiấydavào tay anh thì con chó nhảy lên vai anh.Anh lấy tay tráingănnólại,trongkhitayphảicủaanhcầmtấmgiấydavàđểxuốnggiữahaiđầugốivàgầnngọnlửa.Đãcólúctôitưởngngọn lửabénvào tấmgiấydanên tôi địnhbảo anh,nhưnganhđãrụtlại.

“Khinghĩđếnnhữngsựviệcnày,tôithấychắcchắnrằnghơinóngđãlàmcáisọhiệnra.Hẳnanhbiếtrõrằnghiệnnayvàhàngmấythếkỷquađãcónhữngchấtđượcdùngđểviếttrêngiấyhaygiấydađểngườitachỉnhìnthấychữviếtkhitờgiấy thường hay giấy da được hơ nóng. Khi tấm giấy danguộithìchữsẽbiếnmất,nhưnglạihiệnrakhihơnóng.

“Rồitôingắmcẩnthậncáiđầulâu.Hìnhvẽcónhữngchỗrõvàcónhữngchỗmờ.Tácdụngcủahơinóngchưađủ.Tôilậptứcnhómmộtngọnlửakhácrồicầmtấmgiấydahơgầnlửa.Mộtlúcsautôitrôngthấyhìnhvẽmộtconvật.Tôichắcchắnrằngconvậtđólàmộtcondêcon(kid).CólẽanhđãđượcnghenóivềĐạiúyKidd,tênhảitặctrứdanh.Tôichắcchắnrằngđâylàlốikýtêncủahắn.Cáiđầulâuởphíatrêntấmgiấyda,vàcondêconởphíadướicùng.Khoảnggiữakhôngcógìcả.”

“Tôi chắc rằng anh hy vọng có một bức thư ở quãnggiữa.”

“Phải.Vàtôicảmthấycómộtsựgìrấttốtđẹpđếnvớitôi.Tôi không biết tại sao. Có lẽ tôi mong ước hơn là tôi tin

tưởngnhưvậy.TôicóýnghĩnhưvậyvìlãoJupiterbảorằngconbọhungbằngvàng.Thậtlạlùng,tấtcảviệcnàylạixảyratrongmộtngàykhichúngtacầnlửasưởi!Nếukhôngcólửa,nếuconchókhôngđếnđúnglúc,thìtôisẽkhôngkhinàotìmthấycủacải!”

Tôinói:“Nóitiếpđi!Tôimuốnnghenốtcâuchuyệnnàyquá.”

“DĩnhiênlàanhđãnghehàngngànchuyệnmàngườitakểvềviệclãoKiddvàđồngbọncủahắnđãbímậtchôncủacảitạimộtnơidọcbờbiểnĐạiTâyDươngthuộcmiềnnày.Nhưngchuyệnnàycóphầnxácthực.VànếulãoKiddđãtrởlạiđểlấycủathìnhữngcâuchuyệnphảiđượckểkháchẳn.Nhưngtachỉnghenóitoànnhữngchuyệnvềnhữngkẻđitìmcủacảichứkhôngphảivềnhữngkẻtìmthấycủacải.Cósựgìđãcản trở lãoKidd trở lại lấysốchâubáucủahắn.Bọnthủhạcủahắnbiếtvậynênchúngcốtìmsốtiềnđóđểlấyđinhưngkhôngthấy.Nhữngcâuchuyệnđềubắtđầunhưvậy.Có khi nào anh nghe nói tới việc đào được những của cảiquantrọngkhông?”

“Khôngkhinào”.

“NhưnglãoKiddcómộtsốchâubáukếchsù.Điềuđóaicũngbiết.Tôinóivớianhrằngtôihyvọng,vàhầunhưchắcchắn,rằngmiếnggiấydalàtàiliệughichỗhắnchôncủacải,đãbịthấtlạc.”

“Sauđóanhlàmgì?”

“Tôilạiđểtấmgiấydagầnlửanhưngkhôngcógìhiệnracả.Tôiquyếtđịnhrửanó.Tôinhúngnóvàonướcnóngrồiđểvàomộtcáihộpmàtôicó thểđặt thẳngtrên lửa.Mấyphútsautôimừngquávì thấymiếnggiấydalấmchấmmấychỗnhưhiệnranhữngchữsố.Tôilạiđểnólênlửamộtphútnữa.Rồinóynhưthếnày,anhxemđây”.

NóiđếnđâyWilliamLegrandđưacho tôixemtấmgiấydamàanhđãhơlại.Tôitrôngthấynhữnggiòngsauđâyviếtbằngmựcđỏởquãnggiữacáiđầulâuvàcondêcon:

“53‡‡†305))6*;4826)4‡)4‡);806*;48†8¶60))85;1‡);:‡*8†83(88)5*†;46(;88*96*?;8)*‡(;485);5*†2:*‡(;4956*2(5*—4)8¶8*;4069285);)6†8)4‡‡;1(‡9;48081;8:8‡1;48†85;4)485†528806*81(‡9;48;(88;4(‡?34;48)4‡;161;:188;‡?;”Tôinói:“Nhưngtôivẫnchẳnghiểuchútnàocả”.

WilliamLegrand nói: “Ấy thếmà lại dễ tìm ra giải đáphơnlàanhtưởng.Nhữngchữsốnàycómộtýnghĩa;chúnghợp thànhmột lối chữ gọi là mật mã.Mỗi số vàmỗi dấuphẩy tiêubiểuchomộtchữ.Theonhư tôibiếtvề lãoKidd,tôikhôngtinhắncóthểnghĩramộtlốimậtmãmàtôikhôngtìmnổicáchgiải.”

“Thếthậtanhtìmrađượccáchgiảiđápđấyà?”

“Dễợt.Tôiđãtìmragiảiđápchonhữngvấnđềkhókhăngấp hàng ngàn lần.Tôi thích làmnhữngviệc như vậy.Tôi

khôngtinrằngtríócconngườicóthểnghĩramộtvấnđềmàchínhtríócconngườilạikhôngthểgiảinổi.Thựcvậy,ngaysaukhitôiđọcđượccácchữsốtrêntấmgiấyda,tôibiếtrằngtìmraýnghĩacủanólàviệcrấtdễ.

“Vấn đề đầu tiên tôi phải làm là tìm xem bản viết nàybằng tiếng Tây Ban Nha hay tiếng Pháp hay tiếng Anh.Thườngthườngcáchduynhấtlàthửlầnlượtdòrabằngtừngthứngônngữ.Nhưngđâytôitìmragiảiđáptheokiểuchữkýtêntrêntấmgiấyda,Hìnhvẽcondêcon(kid)làtượngtrưngchotênKidd.ChữnàychỉcónghĩatrongtiếngAnh.VìvậytôibiếtmậtmãnàyviếtbằngtiếngAnh.

“Anhthấycácsốvàkýhiệukhôngđượcchiathànhchữ.Nếuđượcphânranhưvậy thìmậtmãnàycòndễđọchơn.Nếuvậytôiđãbắtđầubằngcáchphântíchnhữngchữngắnhơn.Nếuthấychữnàochỉcómộtmẫutự(nhưahayI*)thìtôichắcchắnsẽthànhcông.Bởivậybướcđầucủatôilàtìmchữ cái nào thường thấy nhiều hơn những chữ khác, v.v…Anhxemkếtquảởđây.”Anhđưachotôimộttấmgiấytôiđọcnhưsau:

Số8có33lầnDấu;có26lầnSố4có19lầnDấu‡)có16lầnDấu*có13lầnSố5có12lần

Số6có11lầnDấu†1có8lầnSố0có6lầnSố9và2có5lầnDấu:3có4lầnDấu?có3lầnDấu¶có2lầnDấu-.có1lần“Nay,mẫutựe làchữthườnggặpnhiềunhấttrongtiếng

Anh.Saumẫutựnàylànhữngmẫutựdướiđây:

aoidhnrstuycfgmwbkpqxz“Tuynhiênmẫutựeđượcdùngnhiềuđếnnỗinếuanhchỉ

ghépmộtvàichữvớinhau,thìchắcchắncũngđãthấyrằngnólàmẫutựđượcdùngnhiềunhất.Vìthế,ngaykhimớibắtđầu,chúngtađãcómộtcănbảnđểsuytínhchứkhôngphảichỉphỏngđoánmàthôi.Chúngtahãybắtđầuchorằngsố8làmẫutựe.Muốnchochắcchắn,chúngtahãyxemcóphảisố8thườngđượcdùngképkhông-vìmẫutựethườngđượcdùngképtrongAnhngữ,trongnhữngchữmeet,deep,agree,seen,been.Ởđâytathấymẫutựeđiđôiđếnnămlần,mặcdầubảnmậtmãnàyviếtngắn.

“Rồi, tronghết thảymọichữtrongtiếngAnhchỉcóchữthe làthôngdụngnhất.Vìvậy,chúngtahãytìmxemcóbasốhaydấuđượcviếttheothứtựgiốngnhaumàsốcuốilà8

đượcdùngnhiềulần.Nếuchúngtatìmthấynhưvậythìcólẽbasốhaydấuđótiêubiểuchochữthe.Khixem,tatìmthấynhómchữsố;48.Nhưvậytacóthểgiảđịnhrằngdấu;làt,4làh,và8làe.Chúngtađãtiếnđượcmộtbướcdài.

“Bâygiờchúngtađãbiếtmộtchữ,vàchúngtacũngbiếtmộtđiềukhácrấtquantrọng.Chúngtađãtìmrachữđầuvàchữcuốicùngcủanhữngtiếngkhác.Tahãynhìnnhómdấuởcạnhnhóm;48-gầncuốibảnmậtmã.Chữsaubắtđầubằngdấu;vàtrongsáumẫutựtheosau,cónămmẫutựchúngtađãbiếtrồi.Chúngtahãyviếtrabằngcáchdùngnhữngmẫutựmà tabiếtvàchừa ramộtkhoảng trốngchochữ tachưabiết:teeth.

“Đếnđâytacóthểnóingayrằnghaimẫutựthkhônghợpvàovớimẫutựnàobắtđầubằngmẫutựtvìkhithửđiềnhếtthảy cácmẫu tự của Anh ngữ vào khoảng trống, chúng tathấyrằngkhôngcóchữnàocóthểđiềnđượcmẫutựthvào.Nhưvậytacó:teevà,thửđiềnhếtmẫutựnọđếnmẫutựkianhưtrước,tagặpchữtree,làchữduynhấtcóthểđọcđược.Nay tacó thêmmộtmẫu tựnữa,đó làr,mà trongbảnmậtmãdùngdấu(.Tacũngcóhaichữcùngđivớinhau:thetree(cáicây).

“Saunhữngchữnày, ta lại thấynhóm ;48.Nay tanhìnnhữngchữđứngởđằngtrướcnhómđó.Tacóđoạnnày:thetree;4(§?34thehaylàdùngnhữngmẫutựmàtabiết thìthấy:thetreethe§?34the.

“Thế rồi! nếu ta viết giòng đó như sau: the tree thr…hthe. Ta hiểu ngay là chữ through (xuyên qua). Ta cũng đãkhámpháđượcbachữmới0,uvàgmàbảnmậtmãdùngcácdấu§?và3.

“Bâygiờtìmkỹtrongbảnmậtmãnhữngtopchữđãviếtthìtathấysauđoạnđầumộtchútnhữngchữnhưsau:83(88tức làegree.Nhưvậy rõ ràng làđoạncuối của chữdegree(độ),vàtacóthêmmộtmẫutựnữa,đólàd,đượcthaybằngdấu+.

“Cáchtiếngdegreebốnmẫutựtathấytốpnày:;46(;88°.Dựatheonhữngmẫutựđãbiết,tacóthểviếttốpđónhưsau:th,rtee.

“Ta thấy ngay tốp mẫu tự này là chữ thirteen 13 và takiếmrahaimẫu tựmới,đó là ivàn,màbảnmậtmãdùngdấu6và°.

“Bâygiờtahãytrởlạiphầnđầubảnmậtmã,tathấytốpnày:53 § §+. Làmnhư trước ta thấy: .good.Và ta có thểchắcchắnrằngchữthứnhấtlàA,vàhaitiếngđầulàAgood.

“Đểviệclàmcủachúngtacóthứtự,bâygiờlàlúctaphảikênhữngchữđãtìmrathànhmộtbảnnhưdướiđây:

5làa,6lài+làd,olàn8làe,§lào3làg,(làr

4làh,;làt“Nhưvậychúngtacómườichữcáiquantrọngnhấttrong

bảnmậtmã.Tôikhôngcầnphảinóichoanhbiếtphầncuốicủa việc tôi đã làm.Tôi đã nói khá nhiều để anh biết rằngnhững loại mật mã như kiểu này rất dễ hiểu. Anh biết nóđược thành lập như thế nào rồi. Bản mật mã ở trước mắtchúngtađâyrấtgiảndị.Naytôigiảiđáphếtbảnmậtmãtrêntấmgiấydanhưdướiđây:

A good glass in the bishop’s hostel in the devil’s seattwenty one degrees and thirteen minutes northeast and bynorthmainbranchseventhlimbeastsideshootfromthelefteyeof thedeath’sheadabeeline from the tree through theshot fifty feet out. (Một cái ly tốt ở lữ quán của đứcGiámmụcnơi cái ghế của conquỷhaimươimốtđộvàmườibaphúthướngĐôngBắcvàphíaBắccànhcáinhánhthứbảyvềphíaĐôngngắm từmắt trái cái đầungười chếtmột đườngthẳngtừcáicâyquatầmxamườilămthước).

Tôi nói: “Những điều bí ẩn này vẫn còn khó hiểu quá.Làmsaocóthểbiếtđượcnghĩanhữngchữlẩmcẩm‘nhữngcáighếcủaconquỷ,nhữngcáiđầulâu,vànhữnglữquáncủađứcGiámmục?’”

William Legrand trả lời: “Tôi phải công nhận rằng nộidung bản này không phải dễ hiểu gì? Tôi đã bắt đầu chianhữngchữthànhtừngđoạnnhưkẻviếtbảnmậtmãnàyđãcốýchiaranhưvậy.”

“Nhưnganhchiarabằngcáchnào?”

“Tôibiếtrằngkẻviếtbảnmậtmãthườngviếtnhữngcâuliềnvớinhauđểkhôngaicóthểđọcđượcbảnmậtmã.Mộtkẻ kémhọc thức lại hay làm thái quá.Khi đến quãngnghỉtrongbảnmậtmã,hắncàngviếtcácdấuthậtsátnhau.Nếuanhnhìntấmgiấyda,anhcóthểtrôngthấyngaynhữngchỗcódấuđặtsátnhauhơnthườnglệ.Theoýnghĩnày,tôiviếtrõnhữngchữnhưsau:

Agoodglass in theBishop’shostel in theDevil’s seat -twentyonedegreesand thirteenminutes -northeastandbynorth-mainbranchseventh limbeastside-shoot fromthelefteyeofthedeath’shead-abeelinefromthetreethroughthe shot fifty feet out. (Một chiếc ly tốt ở lữ quán của đứcGiámmục nơi cái ghế của con quỷ - haimươimốt độ vàmười ba phút - hướng Đông Bắc và phía Bắc - cành cáinhánhthứbảyvềphíaĐông-ngắmtừmắttráicáiđầungườichết - một đường thẳng từ cái cây qua tầm xa mười lămthước).”

Tôinói:“Tôivẫnchẳnghiểugìcả.”

WilliamLegrandtrảlời:“Tôicũngkhônghiểubímậtnàymấtmấyhôm.Trong thờigianđó tôihỏikhắpnơigầnđảoSullivan’s vềmột cănnhàmang tên làLữQuánđứcGiámMục (Bishop’s Hotel), hay Quán Cơm đức Giám mục(Bishop’sHouse)vàdĩnhiên tôibỏchữhostel thuộcvềcổngữ, nhưng không có kết quả. Khi tôi sắp sửa đi xa đảo

Sullivan’shơnnữađểhỏidòthìtôichợtnghĩđếnmộtgiònghọ lâu đời có tên làBessop. Từ ngày xưa giòng họ này cómột tòanhàcổ rất lớncáchxa sáucây sốvềphíaBắcđảonày.Tôi tớihỏinhữngngườidađentrongvùng.CuốicùngmộttrongnhữngbàcụgiànhấtchobiếtrằngbàtađãnghenóitớimộtchỗgọilàLâuĐàiBessop,vàbàcóthểđưatôiđến đấy.Nhưng nó không phải là lâu đài hay dinh thự, vàcũngkhôngphảilàlữquánchodukhách,haykháchsạn,hayquáncơm,màlàmộtkhốiđácao.

“Tôihứatrảcôngrấthậunênbàtađưatôiđến.Chỗđórấtdễtìmthấy.Tôichobàtavềnhàrồiquansáttứphía.Chỗđócónhiềutảngđá,cómộttảngcaođặcbiệt.Tôitrèolênđỉnhtảngđárồikhôngbiếtphảilàmgìnữa.Khiđangđứngnghỉ,tôitrôngthấymộtchỗtrongtảngđádướinơitôiđangđứng.Trôngnórấtgiốngmộtcáighế,mặtphiếnđásâuxuốngđộbốnmươiphânvà rộngkhôngquábamươiphân.Tôichắcchắnchỗnàylàcáighếcủaconquỷ,thếlàtôibắtđầutìmragiảiđápchovấnđềbímậtnày.

“Tôibiếtrằngcái“lytốt”chẳngquachỉ làmộtcáikínhviễnvọng;vìcácthủythủphảicómộtcáikínhviễnvọngđểhọcóthểnhìnđượcnhữngnơirấtxaởtrênmặtbiển,vàbaogiờhọcũnggọikínhviễnvọng là ‘glass.’Đếnđây tôi thấyngayrằngcầnphảidùngmộtcáikínhviễnvọng.Cònnhữngchữ”haimươimốtđộvàmườibaphút”,và”ĐôngBắcvàphíaBắc”lànhữnglờichỉdẫnđểngắmkínhviễnvọngđượcđúnghướng.Tôivộivàngtrởvềlấykínhviễnvọngrồitrởlại

tảngđá.

Tôibướcxuốngcáighếthìthấychỉcóthểngồiđượcmộtthế.Việcnày chứng tỏ rằng tôi đãnghĩđúng.Tôixửdụngkính viễn vọng, nhìn về hướng ”Đông Bắc và phía Bắc”,nhấc lên tới tầmmà tôiước lượngđộ”haimươimốtđộvàmườibaphút”phíatrênchântrời.Tôinhíchlênnhíchxuốngkínhviễnvọngrấtcẩnthậnchođếnkhitôithấymộtkhoảngtrốngtrònởgầnngọnmộtcáicâylớn,caohơnhẳncáccâyởgần nó. Giữa khoảng trống này tôi trông thấy một chấmtrắng,nhưngmớiđầutôikhôngbiếtlàcáigì.Bâygiờtôixửdụngkínhviễnvọnghết sứccẩn thận,kéonódài ra rồi lạithungắnlạichođếnkhitôinhìnthấycáichấmtrắngrấtrõ.Đólàcáisọngười.

“Khi tìm ra cái sọ tôi yên trí là đã giải đáp hoàn toàn”Cànhcái,nhánhthứbảy,phíaĐông”phảicónghĩalàvịtrícái sọ ở trên cây.“Ngắm từ mắt trái cái đầu người chết”cũngcóthểđượcgiảithíchbằngmộtcáchduynhất,nếunócóliênquanđếncủacảichôndướiđất.Ýcâunàylàthảmộtvậtgìtừmắttráicáisọxuốngđất.Cònđườngthẳng(beeline-bee:conong;line:đường)thìanhbiếtrằngcononglàmộtcon côn trùng đánh dấu chiều hướng bằng cách bay thẳng.Nhưvậy,giaiđoạnsaulàphảiđotừcáicâyngangquachỗvậtthảxuốngđếnmộtđiểmcáchthâncây15thước.Vìvậymộtđiểmnhỏhẹpđãđượcchỉđịnhrấtrõ.Tôinghĩthầm,cóthểmộtvậtgìquýgiáđãđượcchônởdướiđấttạichỗđó.”

Tôinói:“Anhđãgiảithíchrấtrõràng.AnhlàmgìsaukhiđãrờikhỏiLữQuáncủađứcGiámmục?”

“Tôivềnhà.Saukhitôiđãrờikhỏiphiếnđá”Cáighếcủaconquỷ”dùxoaythếnàotôicũngkhôngthểtrôngthấy“lỗhổng ở giữa vòm cây.” Sự này đối với tôi là phần lạ lùngnhấttrongtoànthểviệcnày.

“HômấylãoJupiterđãđivớitôi.Ngàyhômsautôidậyrấtsớmvàđimộtmìnhđểtìmcáicây.Tôiđãtìmrađượccáicâyđó.Cònphầncuốicâuchuyệnthìtôichắcanhcũnghiểurõnhưtôi.”

Tôi nói: “Có phải anh không tìm thấy chỗ chôn của cảingaylầnđầutiênmàchúngtađàovìlãoJupiterdùngnhầmmắtcủacáisọ?”

“Đúng thế.Nếu tôi đãkhông chắc rằngvàngởmột chỗnàogầncáicâythìviệcđàođóchỉlàcôngdãtràng”.

“CóphảilãoKiddđãnghĩđếnviệcdùngcáisọchỉvìcáisọlàbiểuhiệucủahảitặc?”

“Cólẽ.Nhưngtôivẫnnghĩrằngdùngcáisọlàkhônlắm.Nếukhôngphảilàmàutrắngthìkhôngthểnàonhìnthấytừ”Cái ghế của con quỷ”.Không có thứ gì có thểmỗi ngàymộttrởnêntrắnghơnbằngcáisọngườinếuphảiđểlộthiênhếtnămnàyquanămkháctrongthờitiếtthayđổi?”

“Nhưnganhdùngconbọhungvàng!TạisaoanhbảolãoJupiterthảnótừcáisọxuốngđất?”

“Thúthực,tôirấttứcvìanhcứtưởngrằngtôiloạnóc.Tôiđịnh làmmột việc gì để anh phải nghĩ ngợi. Dĩ nhiên sứcnặngcủaconbọhungcũngrấtcóích”.

“Tôihiểurồi.Bâygiờtôicònmộtcâuhỏinữa.Chúngtanghĩsaovềnhữngcáixươngngườithấyởtrênđốngvàng?”

“Đây là một câu hỏi mà tôi không thể trả lời hơn anhđược. Tuy nhiên hình như chỉ có một cách giải thích duynhất.ChắcchắnlàlãoKiddcầnphảicóngườigiúpviệcchôncủacảixuốngđấtchohắn.Nhưngkhiviệcnàygầnxong,cóthểhắnkhôngmuốnmộtngườinàokhácbiếtbímậtấy.Cólẽchỉcầnhainhátkiếmlàđủtrongkhingườigiúpviệcđangmảiđàođất;cólẽmườihaymườihainhátcũngnên-aibiếtđược?”

MẶTNẠTỬTHẦNĐỎ(TheMaskoftheRedDeath)

“TửThầnĐỏ”đãhoànhhànhtạimiềnnàytừlâu.

Từ trước đến giờ chưa có bệnh nào nguy hại hay trôngkinhkhủngnhưvậy.Máu làdấuhiệucủachứngbệnhđó -cáimàuđỏcủamáu.Conbệnhđaumộtcáchdữdộivàbỗngnhiêncócảmgiácnhưtrínãođangquaycuồngtrongđầu,rồimáurỉratrênda,dùdakhôngđứt,khôngnứt,vàtoànthânđộtnhiênsuybại.Nhữngvếtchấmđỏtrênngườivànhấtlàtrênmặtbệnhnhânvĩnhviễntáchhẳnyvớiđồngbàocủay.Vàcơnbệnhtừđầuchícuốikhônglâuquánửagiờđồnghồ.

NhưngNam tướcBaronProsperovẫn sung sướng, khoẻmạnhvàkhônngoan.Khimộtnửadânsốtrênmảnhđấtcủaôngđãchết.Ôngliềntụtậpmộtngànngườibạnthân,khỏemạnhvàvuitính,rồicùnghọrờiđithậtxa,tớimộttrongsốnhữngdinhthựcủaông.Đólàmộtdinhthựtolớnvàđẹpdochínhôngvẽkiểu.Quanhdinhthựấycómộtbứctườngcaovàchắcchắnbaobọc.Tườngấylạicócửabằngsắt.Khiđãvàotrongdinhrồi,mọingườiliềnlấylửanungđỏsắtcửavàgắnliềnchúnglạiđểchẳngcókhóanàocóthểmởđượcnữa.Họmuốntừđấychẳngcònaicóthểrahayvàonơiđóđược.Trong dinh thự, có đủ lương thực. Họ có thể quên chứng

bệnhkiaởđây.Họphómặcchothếgiớibênngoàitựlolấythân.Họđâucódạigìmànghĩngợivàbuồnchothếgiớiấy.Chủnhàđãlođủmọithứcầnthiếtchomọithúvuicủahọ.Cóâmnhạc,khiêuvũ,sắcđẹpvàrượungon.Tấtcảnhữngthứđóđềucótrongdinh,vàtrongdinhấyhọsẽđượcyênổn.Bênngoàibứctườngkialà“TửThầnĐỏ”.

Họsốngởđóđãđượcnămsáu tháng.Vàokhoảngcuốithờigianấy,NamtướcBaronProsperotổchứcchocácbạncủaôngmộtbuổiđạitiệchóatrang.

Buổitiệchômđócựckỳhuyhoàng.Nhưngtrướchếtxinhãyđểtôinóivềnhữngcănphòngđượcdùngđểtổchứcdạhộiđó.Cóbảyphòng.Trongnhiềudinhthự,cáccửathườngđượcmởđểmọingườicó thểnhìn thôngquangaymột lúcnhững phòng giống như bảy phòng này.Nhưngở dinh thựnàylạikháchẳn.Cùngmộtlúcngườitachỉcóthểnhìnthấymộtphòngthôi.Cứhaibamươithướclạicómộtkhúcquẹo.

Ởbênphảivàbêntrái,giữamỗibứctườngcómộtcáicửasổcaovànhọn.Nhữngcửasổnàyđềucógắnkínhcùngmàuvớiđồđạctrongphòng.Phòngphíađông,trướngphủtườngđềubằngvảimàuxanh-vàcửasổcũnggắnkínhmàuxanh.Phòngthứnhìcótrướngmàutímđỏvàcửasổcũngmàutímđỏ.Phòngthứbamàuxanhlácâyvàcửasổcũngđồngmàuấy.Phòngthứtưcótrướngvàcửasổmàuvàng-phòngthứnămmàutrắng-phòngthứsáumàuxanhphađỏmệnhdanhlà tím.Phòngthứbảycó trướngbằngvảimềmvàquýmàu

đen, và sàn phòng cũng được phủ một thứ vải như thế.Nhưngtrongphòngnày,cửasổlạigắnkínhmàukhác.Kínhởđâymàuđỏthắm-màumáuđỏthắm.

Đểsoisángnhữngphòngấyngườitađốtlửatrongnhữnglòsắtđặtbênngoàimỗicửasổ.Ánhsánglọtvào,trôngthậtlà kỳ dị và nhiều khi lại đẹp nữa. Nhưng trong căn phòngphía tây hay căn phòngmàu đen, ánh lửa chiếu qua nhữngtấmkínhmàumáurọi lênnhữngbức trướngđen trông thậtkhủngkhiếp,nó làmgươngmặtcủanhữngngườibướcvàođâycómộtvẻmanrợ,đếnnỗirấtítngườitrongbọnhọdámđặtchânvàotrongnhữngbứctườngđentốiđó.

Trongcănphòngấycókêmộtcáiđồnghồ lớnbằnggỗđen.Cáiđồnghồấyđánhdấunhững thờigianquađibằngthứtiếngbuồnmanmácvànặngnề;khitớigiờđánhchuông,ngườitanghethấymộttiếngtrong,tovàtrầm,dudươngnhưtiếngnhạcnhưnglạilạlùngđếnnỗitấtcảnhữngngườiđangkhiêuvũđềudừnglạivàđứngyênlắngnghe.Ngaycảnhữngngườivuitươinhấtcũngtáimặtđi,cònnhữngngườicótuổihìnhnhưlạichìmđắmtrongsuytư.Rồitấtcảmọingườilạicườivàbảonhaulàlầnsauhọsẽkhôngdừngchânđểnghenữa.Thế rồi, sauđó sáumươiphút (bangàn sáu trămgiâycủa Thời Gian lướt qua) chuông đồng hồ ấy lại đánh vànhữngngườiđangkhiêuvũlạidừnglạinhưtrước.

Tuynhiên,đóvẫn làmộtbuổidạhội tưngbừngvuivẻ.Thịhiếucủachủnhàkhônggiống thịhiếucủangườikhác.

Ôngrấtsànhvềmàusắcvàcôngdụngcủanó.Chươngtrìnhcủa ông thật táo bạo và cuồng nhiệt.Cómột số người bảorằng ông ta đã không tự kiểm soát đượcmình nữa.Nhưngnhữngngườitheoôngđềutintưởngvàoông.Cầnphảinghe,nhìn,vàtiếpxúcvớiôngtađểtintưởngôngta.

Chínhthịhiếucủaôngđãgiúpngườithamdựbuổidạhộihóatranghiểubiếtvềcáchănmặccủahọ.Bạncóthểchắcchắnlàhọngôngvàkỳdị.Rấtnhiềuvẻđẹpcóđiểmthêmítnhiềuvẻkinhkhủngvàcũngchẳngthiếuvẻghêtởm.Đâyđóthậtracóngànconngườitrongmộng,tảnbộquacácphòng.Dườngnhưbước chânhọkhôngđi theonhịp âmnhạc,màchínhnhạcđãphátratừbướcchânhọ.

Rồitiếngchuôngcủacáiđồnghồđenđánh,vàtấtcảđềuim lặng chỉ còn tiếng chuôngđồnghồ ấy.Mọingườiđứngtrơranhưbụt.Rồitiếngnhạclạinổilên,nhữngngườitrongmộnglạichuyểnđộng,cườivànhảymúavuivẻ,sungsướnghơnbaogiờhết,nhuộmmìnhvàomàucửakínhdoánhlửabênngoàihắtvào.

Nhưng trong căn phòng nằm ở tận phía tây, không cònngườiđeomặtnạnàotớiđónữa,vìmộtlànánhsángđỏhơntỏa xuyên qua cửa sổ và màu đen của những bức trướngkhiếnhọsợ,vàngườinàobướcchânvàođócũngnghethấytiếngchuôngđồnghồđenđánhrõhơn.

Những căn phòng khác đều chật ních người. Và trongnhữngcănphòngnàynhịp sốngđậpmộtcáchcuồngnhiệt.

Cuộckhiêuvũcứtiếptụckéodàichođếnlúcchuôngđồnghồ đánh 12 tiếng. Rồi tiếng nhạc ngừng, mọi người đangkhiêu vũ đứng yên trong khi đó tiếng chuông đồng hồ vẫnđiểm. Trước khi tiếng chuông đồng hồ ngừng lại, nhiềungười trong bọn họ đã có thì giờ nhìn thấy rằng, lẫn trongbọnhọ,cómộtngườihóa trangởđó từnãyđếngiờmàhọkhôngnhậnthấy.Họthìthầmvớinhauvềngườikháchlạđó,mọingườiđều cảm thấyngạcnhiên, rồi kinhhãi vàkhủngkhiếp,ghêtởm.

Trongmộtnhómngườinhưtôivừatả,tacóthểnóirằngchỉmộtkẻhóatrangrấtkỳdịmớicóthểgâyramộtcảmgiácnhưthế.Ngaycảnhữngngườicoi thườngsốngchếtvẫncómộtsốsựviệckhôngthểcoinhẹđược.Thậtvậy,tấtcảmọingườidườngnhưđềucảm thấykhông thểnàochophépkẻmặccáiáodàikiadựdạhộiđược.Ngườiấycaolêunghêu.Từ đầu tới chân phủ vải nhưmột người chết sắp được antáng.Cáimặtnạtrênmặtngườiđócũnggiốngynhưbộmặtngườiđãchết,đếnnỗingườiđứnggầnnhấtcũngkhôngthểthấyđượcsựkhácbiệt.Tuynhiên,tấtcảnhữngđiềuđóđềucóthểđượcchấpnhận.Nhưngngườikháchđeomặtnạcònđi xa hơn đến độ bắt chước cả cái vẻ của “Tử Thần Đỏ.”Quần áo y có điểm những vết máu - và mặt y cũng điểmnhữngchấmđỏthắmkhủngkhiếp.

Khi Nam Tước Baron Prospero thấy hình dáng kinhkhủngkiađichậmchạpgiữanhữngngườikhiêuvũthìngườitanhậnthấytrướctiênôngtỏrakhiếphãi,rồigiậndữ.

Ôngquátlên:“Tênnàokia?Bắtlấynórồilộtmặtnạnórađểxemđếnsángchúngtasẽxửgiảotênnàođây?”

Baron Prospero đứng trong căn phòng phía đông màuxanhkhiôngnóithế.Tiếngôngvanglênrõrệtkhắpcảbảycănphòng.Ngheôngnói,mọingườiđổxôlạiphíangườilạnhưngchẳngaidámgiơtayrađểđụngtớingườiy.

YđicáchvịNamTướckhôngtớimộtthước;vàtrongkhimọingườinépvàohaibêntường,ytựdobướcđềuvàchậmchạpquacănphòngxanhrồisangcănphòngtímđỏ-từcănphòngmàutímđỏsangcănphòngmàuxanhlácây-từcănphòngmàuxanhlácâysangcănphòngmàuvàng-từphòngmàuvàngsangphòngmàutrắng-rồisauđósangphòngmàutím.LúcbấygiờNamTướcBaronProsperogiậndữvàvộivãchạyxôquasáuphòng.VìsợđếnchếtkhiếpnênkhôngaitheoNamTước cả.Giữa lúcNamTước cầm con dao gămgiơ cao lên trên đầu khi chỉ còn cách kẻ lạ chừng ba bốnbướcthìngườinàyquaylạivàđứngđốidiệnvớiông.

Mộttiếngkêuthétlên-condaogămsángloángrơixuốngnền nhà đen, và một phút sau Nam Tước Baron Prosperocũngngãxuốngsànnhà,nằmchết.

Tấtcảmọingườixônhauchạyvàocănphòngmàuđen.Họ túm chặt lấy người khách lạ hóa trang đang đứng caosừngsữngbêncạnhcáiđồnghồđenvàhọkhủngkhiếpkêulênkhithấyphíatrongbộquầnáongườichếtvàdướicáimặtnạgiốngnhưmặtngườichếtchỉlàkhoảngkhôngmàthôi.

Đếnlúcđóhọhiểuralà“TửThầnĐỏ”đãtớivớihọrồi.Lần lượt từng ngườimột ngã quỵ và từng ngườimột chếtngaykhivừangãxuống.Vàcáiđồnghồđencũngchếtluônkhi người khách cuối cùng ngã xuống. Lửa cũng tắt.BóngTối,ĐiêuTàn,và“TửThầnĐỏ”đãvĩnhviễnngựtrịtrêntấtcả.

HẾT