Na osnovu člana 8 stav 2 i članova 11,12 stav 1 i 2, I 13, a u vezi sa

1

Na osnovu čl. 8 stav 2 i čl. 11, 12 stav 1 i 2 i 13, a u vezi sa čl. 50 i 52 Zakona o spomen-obilježjima (“Službeni list CG”, br.40/08 i 40/11), čl. 40 stav 1 tačka 37 Statuta Opštine Budva (“Službeni list CG - Opštinski propisi”, br. 19/10), a uz prethodno pribavljenu saglasnost Ministarstva kulture Crne Gore, br. 01-2417/2 od 01.11.2013. godine, Skupština Opštine Budva na sjednici održanoj dana 13. decembra 2013.godine donijela je

PROGRAM

PODIZANJA SPOMEN-OBILJEŽJA U OPŠTINI BUDVA

U 2013. GODINI

U Program podizanja spomen obilježja u opštini Budva u 2013. godini uvrštavaju se shodno Zakonu o spomen-obilježjima objekti podignuti kao spomen-obilježja poslije 15. novembra 1971. godine, bez odobrenja nadležnog organa, kao i objekti za koje se ne može utvrditi da su podignuti prije navedenog datuma.

Na osnovu postojeće dokumentacije u posjedu ovog organa, dokumentacije o spomen-obilježjima preuzete od Ministarstva kulture Crne Gore i podataka koji su prikupljeni na terenu, u navedeni Program uvrštavaju se shodno članu 52 stav 2 Zakona o spomen-obilježjima slijedeća spomen-obilježja i to:

1. Spomenik na mjestu zvanom Gomila

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Opština Budva Istaknuta ličnost Značajni događaj Oslobodilački ratovi i NOR Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovo spomen-obilježje je posvećeno poginulim u ratovima za oslobođenje 1869., 1882., 1912-1913., 1914-1918. i 1941-1945 čime se čuvaju uspomene i odaje počast borcima za slobodu i rodoljubima u oslobodilačkim ratovima i NOR-u. Spomenik je po zamisli i koncepciji jedan od vrlo rijetkih, ako ne i jedinstven po svojoj arhitekturi. Čitav spomenik kao kompleks ideja i zamisli daje jednu brilijantnu kompoziciju prije svega guvno, koje je ukomponovano zajedno sa spomenikom koji nas opominje da se gotovo odvajkada ovdje krv prolivala i da su ljudi ginuli za najsvetiju stvar- slobodu. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen ploču koja svojim sadržajem trajno čuva uspomene na poginule u oslobodilačkim ratovima i u NOR-u. Izvori:

2

-,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999 - podaci sa terena.

Vrsta, materijal, dimenzije i autor spomen- obilježja

Na betonsko oblikovanoj ploči (350 x250 x 40cm) vertikalno postavljenoj ugrađeno je s unutrašnje strane 10 ploča od livene bronze na kojima su prikazani motivi iz rata, borci u jurišu, narod u zbjegu, naricaljke, umjetnikova vizija mukotrpnog života u podlovćenskom masivu. Bronzane figuralne kreacije podsjećaju na ambijent. Na centralnim pločama utisnuti su tekstovi, a stihovi kao da hoće da opomenu da se na trenutak zaustavimo, da usporimo hod. Guvno je prečnika 8 metara ,a sagrađeno je od crvenkastog kamena čiji je majdan u Donjim Poborima. Autor je Stevan Luketić.

Lokacija (opština, grad, prigradsko naselje, selo, zaseok) Mikrolokacija Godinja podizanja spomen-obilježja

- Budva, - Donji Pobori - Gomila -1972.

Tekst na spomen-obilježju Na centralnim pločama utisnuti su ovi tekstovi: “Pali borci u oslobodilačkom ratu: Đakonović L. Vlado, Đakonović N. Đuro, Đakonović I. Jovo, Đakonović V. Luka, Zec M. Dušan, Zec M. Jovo-Jole, Zec M. Niko, Zec S. Mitar, Zec J. Petar, Zec M. Petar-Mišo, Ivanović Đ. Jovo, Kapisoda I. Vido, Kapisoda K. Mitar, Kapisoda R. Šćepan, Knežević M. Vido, Knežević M. Đuro, Knežević I.Ivo, Knežević J. Mitar, Knežević P. Nikola, Knežević B. Pavle, Pribilović I. Bojo, Pribilović J. Mihailo. Stojte za trenutak, usporite hod! Ovdje održavaju predustanički skup poborski borci za slobodu. Spomenik je vašega junaštva! Crna Gora i njena sloboda!’’ Zatim na ploči sa desne strane slijede godine u kojima su Pobori učestvovali u raznim ustancima i ratovima: “ 1869. god. 1882. god. 1912-1913. god. 1914-1918. god. 1941-1945. god.” I na kraju, na ploči ispod, urezana su imena

3

žrtava fašističkog terora od 1941-1945. god: Božović N. Andrija, Božović B. Nikola, Đakonović Š. Đuro, Đakonović S. Joke, Đakonović I. Petar, Zec M. Jovo, Kapisoda D. Mihailo, Knežević M. Andrija, Šumar I. Vido, Šumar S. Vido, Šumar N. Rako, Šumar R. Savo. Na spoljašnjoj strani betonske ploče stoji tekst: “ Pobori svojim palim junacima.”

Odgovorno lice za podicanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen-obilježja Budžet Opštine Obveznik održavanja spomen-obilježja Opština Budva

2. Spomenički kompleks Kufin Subjekt koji podiže spomen-obilježje Odbor Saveza boraca Petrovca, građani

petrovačkog kraja, potomci Špira Šoljage Istaknuta ličnost Značajni događaj Trinaestojulski ustanak 1941. godine Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Trinaestojulski ustanak naroda Crne Gore je bio najveći ustanak u porobljenoj Evropi 1941. godine. Otpočeo je 13. jula, pod rukovodstvom KPJ, a trajao je do polovine avgusta, kada je ugušen jakom italijanskom ofanzivom. Iako je planiran u mnogo manjoj meri, ustanak je od prvog dana dobio karakter „opštenarodnog ustanka“ u kojem je učestvovalo preko 30.000 ljudi. Ustanici su razbili i zarobili do tada najveći okupatorski garnizon u porobljenoj Evropi, od oko 1.000 italijanskih vojnika i starešina.[ Ustanak je dobrim dijelom ohrabren napadom Njemačke na SSSR.

U Petrovačkoj kraju je takodje došlo do oružane pobune u kojoj su poginuli petrovački rodoljubi Krsto N. Radović, Ljuba B. Radović. Marko N. Djedović I Steva A. Radović I Špiro Djuro Šoljaga. Ovim spomen-obilježjima odaje se počast poginulim rodoljubima u tranaestojulskom

4

ustanku. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen ploče koje svojim sadržajem trajno čuvaju uspomene na poginule petrovačke rodoljube u trinaestojulskom ustanku. Izvori: -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. - podaci sa terena


Spomenički kompleks čine tri spomen ploče ispred kojih je guvno. Centralna spomen ploča je posvećena trinaestojulskom ustanku 1941. godine. Ploča lijevo od centralne posvećena je strijeljanim rodoljubima. Ploča sa desne strane posvećena je Špiru Šoljagi. Guvno je betonsko, prečnika 480 cm ograđeno betonskim zidom visine 40 cm. Spomen ploče su izrađene od crnog mermera, i postavljene na betonskoj podlozi. Centralna spomen ploča 85x130 cm postavljena je na betonskoj podlozi dimenzija 118x164 cm. Spomen ploča 59x60 cm, na betonskoj podlozi dimenzija 91x89 cm nalazi se lijevo od centralne spomen ploče. Spomen ploča desno od centralne veličine 60x60 cm, fiksirana je na betonskoj podlozi veličine 94x92 cm.

Lokacija (opština, grad, prigradsko naselje, selo, zaseok) Mikrolokacija Godina podizanja spomen-obilježja

Budva,Kufin, Na desnoj strani puta Budva – Bar. 1981,1997,1998.

Tekst na spomen-obilježju Centralna ploča: ,,U rasvit zore 13. jula 1941.na ovom prevoju otpočela je žestoka danonoćna borba petrovačkih ustanika sa motorizovanim jedinicama italijanske vojske. U toj neravnopravnoj borbi sa daleko nadmoćnijim neprijateljem ustanici razbijaju nalete italijanskih fašista i stavljaju im najodlučnije do znanja da crnogorski narod po cijenu svojih života želi istinsku slobodu. Da bi okupator evakuisao 27 mrtvih i 40 ranjenih vojnika, ustanici su poštujući međunarodna pravila ratišta, obustavili grmljavinu svojih pušaka i mitraljeza što im nikada nije bilo uzvraćeno. Potpomognuti borcima iz Crmnice ustanici su više dana uspješno štitili svoju oslobođenu teritoriju i jednu komunikaciju

5

Bar- Petrovac. Povodom četrdesetogodišnjice ustanka naroda Jugoslavije 29. XI 1981. godine Odbor saveza boraca Petrovac na moru’’ Druga spomen ploča, lijevo od centralne spomen ploče: ,, Ovdje su italijanski fašisti u noći 9. septembra 1941. godine zvjerski usmrtili četiri gorostasna slobodara Krsta N.Radovića Ljuba B. Radovića Marka N. Đedovića Steva A. Radovića U znaku vječnog pomena

1. maja 1997. godine Građani petrovačkog kraja i Odbor Saveza boraca’’ Treća spomen ploča desno od centralne spomen ploče: ,,Na ovom mjestu je od strane italijanskih fašista dana 23. jula 1941. godine strijeljan Špiro Đurov Šoljaga rođen 1884. godine u Buljarici U znaku vječnog pomena 24. 01. 1998. godine podigoše njegovi nasljednici’’

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen-obilježja Budžet Opštine Budva Obveznik održavanja spomen-obilježja Opština Budva

3. Spomenik posvećen ustanicima petrovačkog kraja koji su spriječili iskrcavanje italijanskih fašista na crnogorsku obalu

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Opštinski odbor SUBNOR-a Budva Istaknuta ličnost Značajni događaj Trinaestojulski ustanak Obrazloženje razloga za podizanje spomen- Trinaestojulski ustanak naroda Crne Gore je

6

obilježja bio najveći ustanak u porobljenoj Evropi 1941. godine. Otpočeo je 13. jula, pod rukovodstvom KPJ, a trajao je do polovine avgusta, kada je ugušen jakom italijanskom ofanzivom. Iako je planiran u mnogo manjoj meri, ustanak je od prvog dana dobio karakter „opštenarodnog ustanka“ u kojem je učestvovalo preko 30.000 ljudi. Ustanici su razbili i zarobili do tada najveći okupatorski garnizon u porobljenoj Evropi, od oko 1.000 italijanskih vojnika i starešina. Ustanak je dobrim dijelom ohrabren napadom Njemačke na SSSR. U Lučicama ustanici petrovačkog kraja su spriječili iskrcavanje italijanskih fašista nanijevši im velike gubitke. Ova bitka je ušla u istoriju kao prva pomorska bitka na Jadranu u NOR-u. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen ploču koje svojim sadržajem trajno čuva uspomenei na poginule Petrovačke rodoljube u trinaestojulskom ustanku i odaje se počast ovim borcima za slobodu. Izvori: -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. - podaci sa terena


Na lijevoj strani plaže Lučice postavljena je spomen ploča od crnog mermera, veličine 80x50 cm, gdje se na centralnom mjestu nalazi zvijezda petokraka.

Lokacija (opština, grad, prigradsko naselje, selo, zaseok) Mikrolokacija Godina podizanja spomen- obilježja

Petrovac, plaža Lučice 1975.

Tekst na spomen-obilježju ,,Dana 13. jula 1941. godine , ovdje u Lučicama ustanici petrovačkog kraja spriječiše vatrom iz pušaka iskrcavanje italijanskih fašista nanijevši im gubitke od dvanaestoro mrtvihi i trinaestoro ranjenih.” 22. novembar 1975. godine Opštinski odbor SUBNOR-a Budva’’

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine

7

Sredstva za podizanje spomen-obilježja Budžet Opštine Budva Obveznik održavanja spomen-obilježja Opština Budva

4. Spomen ploča na manastiru Duljevo

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Opštinski odbor SUBNOR-a Budve Istaknuta ličnost Značajni događaj Sjedište Štaba primorskog bataljona ,,Stevan

Štiljanović’’ Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Podizanje ovog spomen-obilježja trajno se obilježava mjesto sjedišta Štaba primorskog bataljona “Stevan Štiljanović” koje je ujedno I bilo sjedište medjuopštinskog komiteta KPJ i medjuopštinskog NOO. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen ploču od istorijskog značaja koja svjedoči o štabu primorskog bataljona. Izvori: -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. godine. - podaci sa terena


Na zidu koji okružuje dvorište manastira Duljevo postavljena je spomen ploča koja svjedoči o sjedištu Štaba primorskog bataljona ,,Stefan Štiljanović’’ koji se nalazio u manastiru od januara do aprila 1942. godine. Na kamenom zidu postavljena je spomen ploča od bijelog mermera veličine 60x50cm.


Budva, Manastir Duljevo 1975.

Tekst na spomen-obilježju ,, Ovdje u Duljevu u periodu januar-april 1942. godine bilo je sjedište Štaba primorskog bataljona ,,Stevan Štiljanović’’. U sastavu bataljona bile su čete: paštrovska, poborsko- brajićka- mainska, kotorsko- primorska I grbaljska. Početkom marta 1942. bataljon je imao 504 borca. Ovdje je bilo sjedište međuopštinskog komiteta KPJ I međuopštinskog NOO. 4. jul 1975. Opštinski odbor SUBNOR Budva

8

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen-obilježja Budžet Opština Budva Obveznik održavanja spomen-obilježja Opština Budva

5. Ploča posvećena Vasu Krstovom Rafailoviću

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Opštinski odbor Subnor-a Budva Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružani sukob u II svjetskom ratu Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen obilježjem se čuva uspomena i odaje počast skojevcu iz II svjetskog rata Vasu Krstovu Rafailoviću strijeljanom od okupatora. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen ploču koja svojim sadržajem trajno čuva uspomenu na poginulog skojevca. Izvori: - podaci sa terena


Materijal: crni mermer Dimenzije: širina: 60cm, dužina: 54cm

Lokacija (opština, grad, preigradsko naselje, selo, zaseok) Mikrolokacija Godina podizanja spomen- obilježja

Opština Budva Rafailovići 2001. godine

Tekst na spomen-obilježju “U ovoj kući je rodjen Krsto V. Rafailović 1920.godine Strijeljan od okupatora 1941. godine kao skojevac Opštinski odbor SUBNOR a Budva 2001 godine”

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva

6. Spomen ploča palim borcima u II Svjetskom ratu, Pržno

Subjekt koji podiže spomen-obilježje SUBNOR Sveti Stefan Značajni događaj Oružani sukobu u II svjetskom ratu Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem odaje se počast poginulim učesnicima NOR-a iz Pržna 1941 – 1945 godine. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen ploču koja svojim sadržajem trajno

9

čuva uspomenu na poginule borce iz Pržna, učesnike NOR-a. Izvori: -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. godine. - podaci sa terena


Na kamenom zidu iznad plaže, pored česme, postavljena je spomen ploča od bijelog kamena sa sivim kamenim okvirom širine 15 cm. Gornji dio ploče je u obliku trougla veličine 40x38x38cm. U trouglu je utisnuta petokraka zvijezda. Donji dio ploče ima oblik pravougaonika veličine 40x51 cm. Autor: Željko Mitrović


Budva, Pržno Plaža u sredini ovog sela iznad česme. 1982. god.

Tekst na spomen-obilježju ,, U spomen na pale iz Pržna u NOR-u 1941-

1945. Mitrović I. Vido Mitrović I. Lazo Mitrović T. Vaso Mitrović R. Mitar Kažanegra L. Niko 13. Jul 1982. godine SUBNOR Sveti Stefan”.


7. Spomen bista Marku F. Stanišiću Subjekt koji podiže spomen-obilježje Opština Budva Istaknuta ličnost Marko F. Stanišić, narodni heroj Značajni događaj Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast narodnom heroju iz II svjetskog rata, borcu Prve proleterske brigade Marku Stanišiću. Opis simbličkog značenja podrazumijeva spomen bistu koja svojim sadržajem trajno čuva uspomenu na ovog proslavljenog borca

10

i narodnog heroja. Marko Stanišić je bio proslavljeni borac Prve proleterske brigade I narodni heroj. Rodjen 15 novembra 1919. god. u selu Stanišići pored Budve. Vrslo mald se uključio u radnički pokret, a član KPJ je postao 1940. Poslije kapitulacije kraljevine Jugoslavije aktivno učestvuje u pripremi narodnog ustanka u svom kraju. Bio je učesnik trinaestojulskog ustanka 1941. godine, a učestvuje u čuvenoj bici na Brajićima 18. jula 1941. Učesnik je bitke na Pljevljima, a kao učesnik prve proleterske brigade borio se po Romaniji i Igmanu. Posebno se ističe u borbi kod Konjica, juna 1942. godine gdje je prilikom uprada u pećinu u kojoj su se krile ustaše onesposobio 10 ustaša I omogućio dalje nastupanje svom bataljonu. Za ovaj podvig dobio je na poklon ručni sat, kao najbolji borac 1 bataljona 1 proleterske. Neustrašivost ga je odlikovala i u borbama za Konjic, Livno, Ključ, Jajce, na Ivan-sedlu I u mnogim drugim borbama. Najveće priznanje odatu mu je kada je 1943. godine odredjen za zastavnika 1 bataljona 1 proleterske brigade. Otada je u svakoj borbi jurišao sa razvijenom zastavom, naročito u dadnima 5. I 6. neprijateljske ofanzive. Početkom 1944. godine dobio je čin potporučnika Ii postavljen je za zamjenika komandanta 6. (beogradskog) bataljona 1 proleterske, u kojem se ističe u mnogim akcijama u Bosni, Sandžaku i Srbiji. Od kraja 1944. godine do završetka rata Marko Stanišić je obavještavni oficir 1 proleterske divizije. S uspjehom je rješavao brojne teške i opasne zadatke. Nakon završetka II svjetskog rata aktivan je učesnik u izgradnji JNA, kao I u izgradnji nove države. Nosilac je većeg borja jugoslovenskih i stranih odlikovanja, i nosilac Partizanske spomenice 1941. godine. Narodnim heroj je proglašen 10. jujla 1953. godine. Umro je 5. decembra 1983.godine. Izvori: -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. godine.

11

- Državni arhiv Crne Gora Arhivski odsjek Budva - podaci sa terena.


Bista je uradjena realistično u bronzi. Na bronzanom postamentu veličine 120 x 40 x 40 cm postavljena je spomen bista veličine 65 x 44 cm. Autor je Stevan Luketić.


Opština Budva Park u Budvi preko puta Starog grada 1985.

Tekst na spomen-obilježju “Narodni heroj Marko F. Stanišić 1919 – 1983.”


8. Spomen česma sa spomen pločom poginulim rodoljubima iz sela Kuljače

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Marko Ivov Kuljača Istaknuta ličnost Značajni događaj Prvi i drugi svjetski rat Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaju počasti poginulim rodoljubima u I i II svjetskom ratu. U selu Kuljače podignuta je spomen ploča iznad izvora pitke vode. Spomen ploča je posvećena poginulima u ratovima od 1914-1918. god, a podigao ju je Marko Ivov Kuljača, povratnik iz SAD-a. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen česmu I spomen ploču koje sa svojim sadržajima trajno čuvaju uspomene na poginule roduljube u I i II svjetskom ratu iz sela Kuljače. Izvori: -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. - podaci sa terena

12


Na kamenom guvnu postavljena je spomen česma sa spomen pločom. Spomen ploča je veličine 80x40 cm izrađena je u bronzi.


Kuljače, Budva -1974.

Tekst na spomen-obilježju ,, Neka ova spomen voda vječno teče i žedne napaja za vječnu slavu milih naših junaka Kuljača poginulih u dva svjetska rata za čast i slobodu svoje otadžbine 1914 1918 Vido, Savo, Mitar, Stjepo, Niko Andrin 1941 1945 Đuro Todorov, Stanko Nikolin, Mitar Risto, Jovan Milo i Daro Krsto Zadužbina Marka Ivova Kuljače 1974. godine’’

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Budva Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva

9.Spomen grobnica na groblju u Brajićima

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružani sukobi u II svjetskom ratu Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovo spomen-obilježje iz NOB-a odaju se počasti poginulim rodoljubima iz Brajića u II svjetskom ratu. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen grobnicu koja svojim sadržajem trajno čuva uspomene na poginule rodoljube iz Brajića. Izvori: - podaci sa terena


Spomen obilježje iz NOB-a. Na groblju u Brajićima postavljena je spomen grobnica poginulim rodoljubima iz Brajića. Na grobnici od bijelog kamena dimenzija 310x212x39cm, postavljena je crna ploča od bronze veličine 176 x 87 cm na kojoj je utisnut tekst i sedam portreta. Autor je Stevan Luketić

13


Budva, Brajići

Tekst na spomen-obilježju Na bronzanoj ploči utisnut je tekst: “Pali su na bojištima širom Jugoslavije za slobodu svoga naroda Stojanović Mitra Luka 1917-1943 Prentović Đura Blažo 1919 – 1941 Klać Đura Tomo 1912 -1941 Martinović Ilije Mitar 1886 -1941 Ivančević Vasa Božo 1908 -1941 Ivančević Sava Risto 1920 – 1944 Ivančević Vukala Mitar 1916 – 1942”.

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Budva Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva 10. Grobnica Radulović Stanku

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Opštinski odbor boraca Budva Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružani sukobi u II svjetskom ratu Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast borcu Mainske partizanske čete Radulović Stanku koji je strijeljan od okupatora 1942. godine. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen-obilježje koje svojim sadržajem trajno čuva uspomenu na poginulog borca Mainske partizanske čete. Izvori: - podaci sa terena

Vrsta, materijal, dimenzije I autor spomen- obilježja

Materijal: mermer Nadgrobni spomenik piramida širina: 36,5cm dužina: 90cm; grobnica širina: 150cm, dužina: 280cm; ploča širina: 100,5 cm, dužina: 230cm


Selo Markovići kod crkve

Tekst na spomen-obilježju “Stanko Ivov Radulović rodjen 1923 godine borac mainske partizanske čete strijeljan od okupatora

14

13.IV.1942 godine.”

Opštinski odbor boraca Budva Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva 11. Spomen ploča na kući Dušana Medina Subjekt koji podiže spomen-obilježje Mjesno udruženje Saveza Boraca NOR a

Petrovac na moru

Značajni događaj U kući Dušana Medina je formiran Mjesni komitet KPJ za Petrovačku i Svetostefansku opštinu.

Obrazloženje razloga za podizanje spomen- o Podizanjem ovog spomen-obilježja trajno se obilježava mjesto formiranja Mjesnog komiteta KPJ za Petrovačku i Svetostefansku opštinu. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen ploču od istorijskog značaja koja svjedoči o mjestu formiranja Mjesnog komiteta KPJ. Izvori: -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. - podaci sa terena


Meterijal: crni mermer Dimenzije: širina 85cm, dužina 55cm


Opština Budva Petrovac 1981.

Tekst na spomen-obilježju “ U ovoj kući je avgusta 1935. formiran Mjesni komitet KPJ za Petrovačku I Svetostefansku opštinu”. Povodom četrdesetogodišnjice ustanka Naroda Jugoslavije Mjesno udruženje Saveza Boraca NOR- a Petrovac na moru 22.XI.1981

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva 12. Spomen ploča na privatnoj kući Đakonović Subjekt koji podiže spomen-obilježje Mjesno udruženje Saveza boraca NOR-a Istaknuta ličnost

15

Značajni događaj Trinaestojulski ustanak 1941. godine Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Trinaestojulski ustanak naroda Crne Gore je bio najveći ustanak u porobljenoj Evropi 1941. godine. Otpočeo je 13. jula pod rukovodstvom KPJ, a trajao je do polovine avgusta, kada je ugušen jakom italijanskom ofanzivom. Iako je planiran u mnogo manjoj meri, ustanak je od prvog dana dobio karakter „opštenarodnog ustanka“ u kojem je učestvovalo preko 30.000 ljudi. Ustanici su razbili i zarobili do tada najveći okupatorski garnizon u porobljenoj Evropi, od oko 1.000 italijanskih vojnika i starešina.[1] Ustanak je dobrim dijelom ohrabren napadom Njemačke na SSSR. Ustanici Reževića su 13. jula 1941. godine otpočeli oružanu agresiju i nanijeli značajne gubitke fašističkom okupatoru. Opis simboličkog znbačenja podrazumijeva spomen ploču od istorijskog značaja koja svjedoči o borbi ustanika Reževića u trinaesto-julskom ustanku. Izvori: - podaci sa terena


Spomen ploča veličine 85 x 75 cm Materijal: crni mermer


Opština Budva Reževići

1981. godine Tekst na spomen-obilježju “Ovdje su ustanici Reževića 13. jula 1941.

godine u tri časa otpočeli oružanu borbu protiv fašističkog okupatroa uništili su vojnu postavu, razrušili saobraćajnicu i presjekli telefonsku vezu i bez predaha i kolebanja svrstani u red ovih Titovih boraca i proletera i nastavili su borbu do konačna pobjede”. Povodom četrdesetogodišnjice Ustanka Naroda Jugoslavije Mjesno udruženje Saveza boraca NOR-a Petrovac na moru 22 XII 1981.


http://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%A2%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%98%D1%83%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BA#note-1

16

Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva

13. Spomenički kompleks u Brajićima (Skulptura spomenik “Guvno” ; reljef i ambijentalno prostorno rješenje “Palim Brajićima u NOB-u”, hortikultura okoline)

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Istaknuta ličnost Značajni događaj Pogibija rodoljuba iz ovog mjesta u Drugom

svjetskom ratu i ranijim oslobodilačkim ratovima

Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast rodoljubima iz Brajića koji su poginuli u oslobodilačkim ratovima i u NOR-u za slobodu svoga kraja. Opis simboličkog značeja podrazumijeva spomen-obilježje koje svojim sadržajem trajno čuva uspomene na poginule rodoljube iz Brajića koji su se žrtvovali za slobodu u oslobodilačkim ratovima i u NOR-u. Izvori: - podaci sa terena


Spomen obilježje iz NOB-a. Na prilazu spomeničkom kompleksu nalazi se kamena ploča, veličine 224x252 cm sa fiksiranom bronzanom pločom koja prikazuje borbu ovdašnjeg naroda kroz 9 likova. Kamenom stazom a zatim stepeništem od 9 stepenika dolazi se do velikog guvna, širine 580 cm, koje je ograđeno kamenim zidom. Zatim se preko 4 stepenika stiže do malog gumna širine 200 cm, na kojem se nalazi spomenik veličine 480x495 cm. Na gornjem dijelu je utisnuta zvijezda petokraka sa srpom i čekićem, a kroz središnji dio spomenika na crnoj podlozi ispisan je tekst. Autor je Stevan Luketić


Budva, Brajići 1978

Tekst na spomen-obilježju “Gorostasni borovi rastu samo u predjelima oluja Brajićima palim herojskom smrću na raznim bojištima i ratištima u narodnooslobodilačkom ratu i socijalističkoj revoluciji 1941 – 1945

17

Dapčević M. Ivu, Ivančević V. Mitru, Ivančević S. Đuru, Ivančević R. Dušanu, Ivančević S. Ristu, Ivančević V. Božu, Jovičić D. Ljubici, Klać M. Andriji, Klać Đ. Tomu, Klać P. Vladu, Klać M. Petru, Klać N. Iliji, Klać I. Milici, Lučić B. Ljubomiru, Lučić L. Marku, Martinović S. Niku, Martinović A. Dušanu, Martinović I. Mitru, Martinović S. Marku, Martinović K. Milu, Martinović L. Tomu, Martinović I. Niku, Martinović I. Savu, Martinović L. Dimitriju, Martinović L. Gojku, Martinović I. Maru, Popović P. Jovu, Popović N. Dušanu, Popović N. Ristu, Popović V. Jovu, Popović R. Joku, Popović I. Ristu, Popović R. Dušanu, Prentović K. Marku, Prentović Đ. Vukalu, Prentović B. Blažu, Prentović Đ. Blažu, Pljošta B. Đuru, Raičković K. Đuru, Raičković Đ. Krstu, Stojanović A. Stojanu, Stojanović M. Luki, Šćepančević P. Iliji i 56-orici junaka poginulih u borbama za slobodu od 1785 – 1918.”


14. Spomen česma palim borcima iz Svetog Stefana

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružani sukobi u I i II svjetskom ratu Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast palim borcima Svetostefanskog kraja koji su poginuli u I svjetskom ratu i u NOR-u. Opis simboličkog značanje podrazumijeva spomen-obilježje koje svojim sadržajem trajno čuva uspomenu na poginule borce Svetostefanskog kraja u I i II svjetskom ratu. Izvori: -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. - podaci sa terena


Izrađena je od bijelog i crvenog kamena i predstavlja jednu od ljepših spomen voda na

18

području naše opštine. Ispred spomen česme je popločan prilaz širine 540 cm, a dužine 286 cm. Visina spomen česme je 252 cm. Na kamenoj ploči čije dimenzije su 140x166cm, pričvršćene su dvije ploče dimenzija 53x123 cm, sa ispisanim imenima. Između njih se nalazi česma, a voda se sliva u kameno pilo dimenzija 90x44x53cm. Autor je Ognjen Kalezić.


Budva, Sveti Stefan U blizini vile Topliš, gdje se račva put prema Svetom Stefanu, Budvi i Petrovcu. Godina podizanja nepoznata

Tekst na spomen-obilježju ,, U spomen palim za slobodu iz grada Sveti Stefan u prvom i drugom svjetskom ratu: 1914-1918 1914 Luketić K. Špiro 1915 Rađenović N. Đuro 1916 Mitrović R. Milo 1941-1945 1941 Mitrović I. Vukica, narodni heroj Ljubiša L. Andrija 1942 Mitrović I. Ratko 1943 Mitrović I Leposava – Lepa Mitrović I. Velimir – Veljko 1945 Kentera M. Jovan-Jovo


15. Spomenik poginulim rodoljubima Bečića

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Opštinski odbor SUBNOR-a i građani Bečića Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružana akcija u trinaestojulskom ustanku

1941. godine Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast palim borcima Bečića koji su izveli prvu antifašističku oružanu akciju u trinaestojulskom ustanku 1941. godine.

19

Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen-obilježje koje svojim sadržajem trajno čuva uspomene na poginule rodoljube Bečića u trinaestojulskom ustanku 1941. godine. Izvori: - podaci sa terena


Spomen obilježje iz NOB-a. Na bijelom mermernom postolju veličine 210 x 222 cm, postavljene su dvije spomen ploče veličine 59x54 cm.

Lokacija (opština, grad, prigradsko naselje, selo, zaseok) Mikrolokacija Godina podizanja spomen-obilježja

Budva, Bečići

Tekst na spomen-obilježju I ploča: ,, 13. jula 1941. godine na ovom mjestu izvedena je prva antifašistička akcija. Ustanici ovog kraja zapalili su most na rijeci Bečića i onemogućili prolaz italijanskoj motorizovanoj koloni na putu Kotor- Bar. Opštinski odbor SUBNOR-a Budva i građani Bečića.’’ II ploča: ,,Na ovom mjestu 1944. godine njemački okupatori strijeljali su rodoljube ovog mjesta Čučuk Špira Mitra Kalađurđević Jova Mila” Opštinski odbor SUBNOR-a Budva i građani Bečića’

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen-obilježja Budžet Opštine Budva Obveznik održavanja spomen-obilježja Opština Budva 16. Spomen ploča na Konaku Manastira Gradište Subjekt koji podiže spomen-obilježje Savez boraca Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružana akcija za vrijeme trinaestojuslkog

ustanka 1941. godine Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast rodoljubima ovog kraja koji su pod rukovodstvom KPJ uništili fašističko uporište. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen-obilježje koje svojim sadržajem trajno čuva uspomenu na poginule rodoljube.

20

Izvori: - -,,Ti grobovi nisu rake, već kolevke novih snaga’’, Stanko Papović, Opštinski odbor Saveza boraca Budva, 1999. - podaci sa terena,


Materijal: bijeli mermer Dimenzije: širina 84cm, dužina 56,5 cm


Opština Budva Buljarica 1973. godine

Tekst na spomen-obilježju “ Na dan Ustanka naroda Crne Gore 13.jula.1941 godine u 3 sata ujutru rodoljubi ovog kraja pod rukovodstvom komunističke partije Jugoslavije napali su i uništili fašističko uporište u ovoj zgradi 13.jula 1973. godine Savez Boraca”

Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva 17. Spomen-bista sa spomen pločom Mirku Srzentiću Subjekt koji podiže spomen-obilježje Savez boraca Istaknuta ličnost Mirko Srzentić, pripadnik Revolucionarnog

studentskog pokreta Značajni događaj Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast istaknutoj ličnosti, pripadniku revolucionarnog studentskog pokreta. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen bistu koja svojim sadržajem trajno čuva uspomenu na ovu istaknutu istorijsku ličnost. Mirko Srzentić (Ulcinj 1912 — Beograd 1935.) Roditelji su mu se iz Paštrovića preselili u Ulcinj, gdje je Mirko rodjen. Mirko je bio student prava, ubijen od policije tokom demonstracija studenata ljevičara u Beogradu, 1935. godine. Pripadao je Revolucionarnom studentskom pokretu na Beogradskom univerzitetu. Mirko se kao gimnazist zainteresovao za borbu radničke klase, a odmah po stupanju na Pravni fakultet Beogradskog univerziteta povezao se s

21

naprednim studentskim pokretom i u njemu bio veoma aktivan.

U nastojanju da uguši Revolucionarni studentski pokret, Jevtićeva vlada je januara 1935. u Višegradu otvorila poseban koncentracioni logor za studente komunističke i marksističke orijentacije. Logor u Višegradu je bio prvi koncentracioni logor u Jugoslaviji.[2] 29. januara 1935. godine u taj logor je internirana prva grupa studenata iz Beograda, poslije sukoba sa režimskom studentskom Organizacijom nacionalnih studenata (ORNAS).

1. februara je oko 1.000 studenata održalo velike demonstracije, zahtjevajući da se njihovi internirani drugovi puste iz logora. Studenti su se zabarikadirali u zgradi Univerziteta na Studentskom trgu (tada Pravni fakultet) i riješili da štrajkom glađu prisile vlasti na popuštanje. Policija je tada opkolila zgradu Fakulteta i pokušala nasilno da prodre unutra, da bi rasturila demonstrante. ŽandariI su u ovom napadu upotrebili vatreno oružje i pucali na studente, koji su se branili kako su znali i umjeli, ciglama, školskim klupama i raznim predmetima. Studenti su se borili čitav dan do kasno u noć, ali je policija uspjela da zauzme zgradu.

U ovoj borbi Mirko je hrabro poginuo.

Njegov pogreb u Begradu 3. februara 1935. godine pretvorio se u impozantu anifašističku demonstraciju. Policija je tada intervenisala I bilo je uhapštenih i ranjenih. O Mirku Srzentiću su sastavljene revolucionarne pjesme koje su pjevane na narodnim skupovima.

Izvori: - “ Budva, Sveti Stefan, Petrovac” knjiga dr. Miroslava Luketića, Turistički savez Budva, 1966. godine, - podaci sa terena,


Spomen bista sa spomen pločom u crnom mermeru.

Lokacija (opština, grad, preigradsko naselje, U dvorištu Osnovne škole “Mirko Srzentić” u

22

selo, zaseok) Mikrolokacija Godina podizanja spomen- obilježja

Petrovcu

Tekst na spomen-obilježju “Mirko Srzentić 1912. – 1935”. Odgovorno lice za podizanje spomen-obilježja Predsjednik Opštine Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva

18. Spomen ploča Kaladjurdjević Spasu Subjekt koji podiže spomen-obilježje Savez boraca Opštine Budva Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružani sukob u II svjetskom ratu Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast hrabrom i istaknutom borcu Paštrovske čete Kaladjurdjević J. Spasu. Kaladjurdjević J. Spaso, rodjen 1919. godine, hrabri i istaknuti borac Paštrovske čete Primorskog bataljona Lovćenkog odreda, junački je poginuo kao puškomitraljezac 18. 03. 1942. godine u borbi protiv četnika na Crkvinama kod Kolašina. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen ploču koja svojim sadržajem čuva uspomenu na poginulog hrabrog borca ovog kraja. Izvori: - podaci sa terena


Spomen ploča u crnom mermeru dimenzija: gornja ploča 92 x 65 cm, donja ploča 92 x 14 cm i stubovi sa strane 74 cm x 12 cm


Opština Budva Čučuci 1974.

Tekst na spomen-obilježju “Kaladjurdjević J. Spaso, rodjen 1919. godine hrabri i istaknuti borac paštrovske čete Primorskog bataljona lovćenskog odreda. junački poginuo kao puškomitraljezac 18. 03. 1942. godine u borbi protiv četnika na Crkvinama kod Kolašina”. Savet boraca Opštine Budva 4. jula 1974. godine


23

Sredstva za podizanje spomen- obilježja Budžet Opštine Obveznik održavanja spomen- obilježja Opština Budva

19. Grobnica poginulom rodoljubu Jolu Vrbici Subjekt koji podiže spomen-obilježje Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružani sukob u II svjetskom ratu Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast hrabrom komunističkom borcu za slobodu Jolu Vrbici koji je ubijen 1941. godine. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen-obilježje koje svojim sadržajem čuva uspomenu na poginulog hrabrog borca i rodoljuba ovoga kraja. Izvori: - podaci sa terena


Materijal: kamen Nadgrobni spomenik veličine 37x84cm, ploča desno je veličine 72x49cm, velika ploča ispod je 96x28,5cm, grobnica je veličine 181x106cm, ploča na grobnici 148x73cm, pored se nalaze četiri stuba veličine 53x18cm.


Opština Budva Centar grada Budva( gradsko groblje)

Tekst na spomen-obilježju “ Neka je slava komunističkom borcu za slobodu JOLU VRBICI ubijenom od Italijana domaćih izdajnika avgusta 1941“ Porodica i njegovi drugovi


20. Spomen ploča na kući poginulim rodoljubima iz Čelobrda

Subjekt koji podiže spomen-obilježje Marko Miković Istaknuta ličnost Značajni događaj Oružani sukobi u II svjetskom ratu Obrazloženje razloga za podizanje spomen- obilježja

Ovim spomen-obilježjem se odaje počast hrabrim rodoljubima Ivu, Spasu I Dragici

24

Miković koji su poginuli u NOB-u kao članovi SKJ. Opis simboličkog značenja podrazumijeva spomen-obilježje koje svojim sadržajem čuva uspomenu na poginule rodoljube članove SKJ iz ovog kraja. Izvori: - podaci sa terena


Materijal: crni mermer Spomen ploča veličine 438 x 39 cm


Opština Budva Čelobrdo

Tekst na spomen-obilježju “Ovo je kuća Vida J. Mikovića u kojoj su se rodili Ivo, Spaso i Dragica koji časno poginuše u NOB-u kao članovi CKJ. Spomen ploču podiže brat Marko


Ovaj Program stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom listu Crne Gore – Opštinski propisi”.

Broj: 0101-715/1 Budva, 13. decembar 2013. godine

SKUPŠTINA OPŠTINE BUDVA

PREDSJEDNIK, Boro Lazović, s.r.

Documents

Na osnovu člana 8 stav 2 i članova 11,12 stav 1 i 2, I 13, a u vezi sa