K N U i F E 2 0 0 5

K N U i F E 2 0 0 5

NADZÓR UBEZPIECZEŃ U PROGU SOLVENCY II

Anna IzdebskaDyrektor Departamentu Nadzoru Ubezpieczeń Działu II

K N U i F E 2 0 0 5

Plan prezentacji

• Insurance core principles IAIS (w szczególności ICP18)

• Metody ilościowe dotyczące ryzyk różnego rodzaju stosowane w praktyce nadzorów ubezpieczeniowych

• Metody jakościowe stosowane przez organy nadzoru w zakresie ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń

• Podejście do ryzyka w projekcie Solvency II

• Przyszłe zmiany w polityce UKNUiFE w zakresie nadzoru nad zakładami ubezpieczeń

K N U i F E 2 0 0 5

Insurance Core Principles and MethodologyIAIS

(INTERNATIONAL ASSOCIATION OF INSURANCE SUPERVISORS)

18 – Risk assesment and management

• The supervisory authority requires insurers to recognise the range of risks that they face and to assess and manage them effectively.

• Organ nadzoru wymaga od zakładów ubezpieczeń identyfikacji ryzyk napotykanych w działalności oraz oszacowania ich skali i efektywnego nimi zarządzania.

K N U i F E 2 0 0 5

ICP 18 – Risk assesment and management

• W zakładzie ubezpieczeń występują ryzyka typowe dla działalności ubezpieczeniowej, oraz ryzyka charakterystyczne dla innych instytucji finansowych (np. banków, funduszy inwestycyjnych).

• Zakład ubezpieczeń powinien dokonywać identyfikacji ryzyk występujących w działalności oraz dążyć do ich zrozumienia. Stosowany w zakładzie ubezpieczeń system zarządzania ryzykiem powinien być efektywny, oparty na ostrożnych założeniach oraz dostosowany do rozmiarów zakładu i skali jego działalności.

K N U i F E 2 0 0 5

Główne przyczyny niewypłacalności w USA w latach 1969 - 2002

• 871 zakładów ubezpieczeń działu II ogłosiło niewypłacalność• zidentyfikowano przyczyny 562 niewypłacalności zakładów ubezpieczeń (stanowiło to 64,52% wszystkich niewypłacalności);• Głównymi przyczynami niewypłacalności były:

• niewłaściwa wysokość rezerw szkodowych - 54 %,• oszustwa ubezpieczeniowe - 16 %,• znaczące zmiany podstawowych linii biznesu - 5 %,• reasekuracja bierna - 4 %,• szkody katastroficzne - 7 %,• inne przyczyny - 14 %.

Źródło: Best’s Insolvency Study Property/Casualty U.S. Insurers 1969 – 2002, May 2004

K N U i F E 2 0 0 5

Metody ilościowe stosowane w nadzorze ubezpieczeniowym

System RBC (Risk Based Capital)

• System wdrożony w USA w 1994 roku

• Modele wypłacalności opracowane odrębnie dla zakładów ubezpieczeń na życie i majątkowych zakładów ubezpieczeń

• Definicja wskaźników wypłacalności uwzględnia następujące ryzyka: – Ryzyko inwestycyjne– Ryzyko kredytowe– Ryzyko ubezpieczeniowe

K N U i F E 2 0 0 5

Metody jakościowe stosowane w nadzorze ubezpieczeniowym

Model kanadyjski (OSFI)(Office of the Superintendent of Financial Institutions)

• Wdrażanie systemu rozpoczęto w 1998 roku• Model został opracowany w oparciu o metody jakościowe

(wyłącznie)• System pozwala na wczesną identyfikację ryzyk pojawiających się

w zakładach ubezpieczeń • System pozwala na monitorowanie szerokiego zakresu ryzyk,

ocenę procesu zarządzania ryzykiem oraz podejmowanie czynności nadzorczych w stosunku do zakładów ubezpieczeń w obszarach szczególnie zagrożonych

K N U i F E 2 0 0 5

Model kanadyjski (OSFI)Ciąg dalszy

Trzy poziomy oceny zakładu ubezpieczeń

• Ocena ryzyk występujących w zakładzie ubezpieczeń

• Ocena procedur i procesów zarządzania ryzykiem w zakładzie ubezpieczeń oraz ocena odpowiedzialnych za nie jednostek organizacyjnych

• Ocena ryzyk występujących z zakładzie ubezpieczeń po uwzględnieniu podjętych działań

K N U i F E 2 0 0 5

Projekt Solvency II

• Raport KPMG: Study into the Methodologies to Assess the Overall Financial Position of an Insurance Undertaking from the Perspective of Prudential Supervision (2002)

• Raport Sharma: Prudential Supervision of Isurance Undertakings (2002)

• FSA Occasional Paper: Managing Risk - Practical Lessons from Recent „Failures” of EU Insurers (2002)

• Research Report IAA: A Global Framework for Insurer Solvency Assessment (2004)

K N U i F E 2 0 0 5

Organizacja pracy w projekcie Solvency IIGrupy robocze

• Advisory Group

• Pillar I – Non Life

• Pillar I – Life

• Pillar II – Supervisory Review

• Pillar III – Accounting

• Cross–Sectoral Issues

K N U i F E 2 0 0 5

Projekt Solvency IIciąg dalszy

Opracowanie wymogów wypłacalności uwzględniających wszystkie ryzyka występujące w działalności zakładów ubezpieczeń

• Klasyfikacja ryzyk

• Opracowanie i zastosowanie metod ilościowych

K N U i F E 2 0 0 5

Projekt Solvency IIKlasyfikacja ryzyk

• Klasyfikacja ryzyk oparta jest na dokumencie IAA (International Actuarial Association) Research Report:

A Global Framework for Insurer Solvency Assessment

• Zdefiniowano pięć grup ryzyk

K N U i F E 2 0 0 5

Klasyfikacja ryzyk

• Ryzyko kredytowe

• Ryzyko rynkowe

• Ryzyko ubezpieczeniowe

• Ryzyko operacyjne

• Ryzyko płynności

K N U i F E 2 0 0 5

Definicje ryzyk

• Ryzyko kredytowe – Ryzyko to wiąże się z niemożnością (lub brakiem chęci) wypełnienia zobowiązań finansowych przez podmiot współpracujący (np. pożyczkobiorcę, brokera, agenta, ubezpieczającego, reasekuratora)

• Ryzyko rynkowe – Ryzyko to wiąże się ze zmianą notowań lub cen, w przypadku działań inwestycyjnych, zmiany stóp procentowych, kursów walut, cen nieruchomości itd.

• Ryzyko ubezpieczeniowe – Ryzyko to wiąże się z konstrukcją produktów i wyceną składek ubezpieczeniowych oraz z możliwością dokonania niewłaściwej oceny ryzyka i wyceny zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia

K N U i F E 2 0 0 5

Definicje ryzyk (ciąg dalszy)

• Ryzyko operacyjne – Ryzyko to wiąże się z niewłaściwym funkcjonowaniem procesów biznesowych w zakładzie ubezpieczeń, może ono wynikać z braków kontroli wewnętrznej, awarii technologicznych (np. IT), błędów ludzkich, nieuczciwości itd.

• Ryzyko płynności – Ryzyko to wiąże się z niemożnością uzyskania środków finansowych na terminowe pokrycie zobowiązań zakładu ubezpieczeń bez ponoszenia dodatkowych strat

K N U i F E 2 0 0 5

Celowość zastosowania podejścia jakościowego w polskich warunkach

• Szybsza reakcja organu nadzoru na niepokojące zjawiska pojawiające się w działalności zakładów ubezpieczeń

• Objęcie nadzorem wszystkich ryzyk występujących w działalności zakładów ubezpieczeń

• Głębsze zrozumienie procesów biznesowych zachodzących w zakładach ubezpieczeń

K N U i F E 2 0 0 5

Celowość zastosowania podejścia jakościowego w polskich warunkach (ciąg dalszy)

• Wdrożenie przez zakłady ubezpieczeń procedur monitorowania i kontroli ryzyk występujących w ich działalności

• Ujednolicenie terminologii w zakresie ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń

• Stworzenie podstaw umożliwiających w przyszłości wprowadzenie metod ilościowych opracowanych w ramach projektu Solvency II

K N U i F E 2 0 0 5

Metody jakościowe w polskich warunkach

• Opracowanie mapy ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń

• Analiza zagrożeń systemowych występujących na polskim rynku

• Przygotowanie przez zakłady ubezpieczeń informacji o ryzykach występujących w ich działalności

– Informacja o ryzykach występujących w działalności w ujęciu bezwzględnym (bez uwzględnienia procedur kontroli ryzyka)

– Informacja w podziale na podstawowe grupy ubezpieczeń i procesy biznesowe

– Opis najważniejszych zagrożeń związanych z ryzykami określonego rodzaju

K N U i F E 2 0 0 5

Informacja o ryzykach występujących w podstawowych obszarach działalności

Ryzyko

kredytowe

Ryzyko

rynkowe

Ryzyko

ubezpieczeniowe

Ryzyko

operacyjne

Ryzyko

płynności

Najważniejsze grupy ubezpieczeń

Systemy informatyczne

Opisowe wskazanie najważniejszych zagrożeń związanych z poszczególnymi typami ryzyk (o ile dotyczą określonego rodzaju działalności)

Działalność inwestycyjna

Inne rodzaje działalności

K N U i F E 2 0 0 5

Przyszłe działania organu nadzoru

• Przygotowanie ostatecznej wersji opisowego formularza dotyczącego ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń

• Przygotowanie wytycznych dla zakładów ubezpieczeń w zakresie przygotowywania formularza

• Wdrożenie systemu analizy informacji przekazywanych przez zakłady ubezpieczeń

• Planowany termin wdrożenia projektu – rok 2005

K N U i F E 2 0 0 5

Przyszłe działania organu nadzoru(ciąg dalszy)

• Opracowanie nowych ilościowych narzędzi pozwalających na przewidywanie przyszłych zagrożeń, jakie mogą wystąpić w działalności zakładów ubezpieczeń (np. stress testy)

• Wdrożenie rozwiązań związanych z nadzorem korporacyjnym w zakładach ubezpieczeń

K N U i F E 2 0 0 5

Podsumowanie

• Wdrażanie jakościowego podejścia do problemu ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń wiąże się ściśle z wymogami Insurance Core Principles IAIS oraz Projektem Solvency II

• Model jakościowy pozwoli na objęcie procesem monitorowania i kontroli wszystkich ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń oraz znaczne przyspieszenie reakcji organu nadzoru w sytuacjach kryzysowych

• Wdrożenie mechanizmów ładu korporacyjnego pozwoli na udoskonalenie procesów zarządzania zakładami ubezpieczeń

• Wdrażane metody ilościowe pozwolą na odpowiednio wczesne reagowanie organu nadzoru na zagrożenia pojawiające się w działalności zakładów ubezpieczeń

K N U i F E 2 0 0 5

Anna IzdebskaDyrektor Departamentu Nadzoru

Ubezpieczeń Działu II

ul. Niedźwiedzia 6 E02-737 Warszawa

tel. (0 22) 54 87 319fax (0 22) 54 87 320

Sekretariat.DN2@knuife.gov.plwww.knuife.gov.pl