1 Trang T - Nam Hoa Kinh Thu Giang Nguyn Duy Cn -- www.thienquan.net
Trang T
Nam Hoa Kinh
Dch v bnh ch : Thu Giang Nguyn Duy Cn
NI THIN
Tiu dn
I. LC S TRANG T:
Trang Chu, thng gi l Trang t (sng trong khong 369- 298 trc
Ty lch k nguyn) , c l l mt nh Lo hc cao nht trong cc nh Lo
http://vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237n4nqn2n3n31n343tq83a3q3m3237nvn
2 Trang T - Nam Hoa Kinh Thu Giang Nguyn Duy Cn -- www.thienquan.net
hc c nht Trung- Hoa. T- M- Thin trong S- K, chng Trang t
lit- truyn ni: "Trang t, ngi x Mng, tn l Chu ; nhng khng thy
ni l ngi nc no.
Phi Nhn trong Tp- gi dn a- l- Ch ra m ni: Huyn Mng, thuc
v nc Lng. Cn T- M- Trinh trong Sch- n dn li ca Lu-
Hng trong Bit- Lc li ni: "ngi x Mng, nc Tng".
Nh vy, Trang t l ngi nc no? Lng hay Tng?
M- t- Lun trong Trang t Tng nhn kho nghin cu hai thuyt trn
y rt k, qu quyt rng Trang t l ngi nc Tng.
Theo h M th Trang t sng vo khong Lng Hu- Vng nguyn-
nin v Triu- Hu- Vn nguyn- nin. Lng- Hu- Vn nguyn- nin th
thuc v khong nm th 6 i Chu- Lit- Vng, cn Triu- Hu- Vn
nguyn- nin th nm vo khong Chu- Vn- Vng nm th 17. Nh
vy, chiu theo ty lch k- nguyn, Trang t sng vo khong 370 v 298
trc Ty- lch k- nguyn, ngha l ng thi vi Mnh- t, Hu- t bn
, v Aristole, Znon, Epicure bn u.
***
S tch truyn li v i sng Trang t tht l m- h, khng c chi c th
tin l ch xc c. Nhng, cn c vo sch Trang t, nhng cu chuyn
thut li, c mt gi- tr c bit v phng- din hc- thut, tng cng
khng nn khng lu .
***
i ng rt ngho, gn nh c hn.
" Trang t ngho tng sang Gim- h- Hu vay la. Gim- h- Hu ni:"
Ti c ci p sp np tin la. Ti s gip ng trm lng. C c
khng?"
3 Trang T - Nam Hoa Kinh Thu Giang Nguyn Duy Cn -- www.thienquan.net
Trang t gin:" Hm qua, khi Chu n y, gia ng nghe c ting ku.
Ngonh li trng, th thy mt con c ang vng vy trong ci vt bnh xe.
Chu ti hi:" C n y lm g?" C ni:" Ti l Thy- thn b
ng, ng c th gip ti mt chn nc m cu ti khng?" Chu ti
ni:" ti qua chi bn pha Nam nc Ng nc Vit, ri khi v, ti s
ly nc Ty- giang v n ngi. C c khng?" C gin ni:" Ti
ang cn nc, ng ch cho ti c mt t l sng. Nay ni nh ng,
i n lc ng v th n hng c kh, s thy ti ni y!"
(Ngoi- Vt)
***
thin Sn- Mc cng c ni:
" Trang t bn o vi m v, giy ct bng dy gai
Gp Ngy- vng. Ngy vng ni:
" Tin- sinh kh no th ?
Trang t ni:" Ngho, ch khng kh- no. K s c o- c, Lo bao
gi kh. o rch, giy h l ngho, khng phi kh. chng qua l v
khng gp thi m thi. Phm con kh con vn nhy nht ng thong th
l nh gp c rng cy to cnh di, trn tru dai do. D cho bc thin x
nh Phng- Mng cng khng sao h n c. Nu n ri gp phi cy
kh, gai gc, th s hot ng t kh- khn chm chp. Cng thi mt con
th, m s c- ng d kh khc nhau, chn qua v gp phi hon- cnh
khng thun lm cho n khng t- do dng tn s- nng ca n. Nay, sanh
khng nhm thi, trn th hn- m, di th lon- tc li mun khng cc
nhc vt v, c c khng?"
***
Tuy l ngho, m lng vn lun-lun thanh- cao, khng bao gi chu b
4 Trang T - Nam Hoa Kinh Thu Giang Nguyn Duy Cn -- www.thienquan.net
thn trong cnh vinh hoa ph qu. Ti Tr y, nu mun li danh, t hn
c li danh lp- tc. Nhng, ng mt mc chi t
S Uy- Vng tng nghe danh ti ca ng, tng vi ng ra lm
khanh- tng.
" Trang t cu trn sng Bc. S- Vng sai hai quan i phu em l vt
mi ng ra lm quan. Trang t cm cn cu khng nhc nhch cng khng
thm nhn li, ni:" Ti nghe vua S c con thn quy, cht ba nghn
nm. Vua S qu n v ct trn miu ng. Con quy y, chu cht lu
li ci xng ca mnh cho ngi sau qu trng hay li chu th sng m
ko l ci ui ca mnh trong bn?" Hai v i- phu ni:" Th sng m
ko l ci ui trong bn cn hn!"
Trang t ni:" Thi, v i. Ta y cng chu ko l ci ui ca mnh trong
bn" (Thu- Thy)
***
mc Lo Trang Thn Hn Lit Nguyn trong S K, T M Thin on
bn v nhn cch ca ng:" Uy- vng nc S nghe ni Trang Chu l
ngi hin trong thin h, sai s em hu l n, mun mi ra lm Tng.
Trang Chu ci, bo vi s gi:" Ci li ca nghn vng qu trng tht,
ci a v khanh tng qu cng qu tht. Nhng ring ng ch thy con b
t hay sao? c ngi ta sn sc, c mc trang sc vn- v a
vo Thi- miu. Lc y d c mun c lm con ln ci h cn c na
hay khng? ng hy i i, ch c n lm nhc ta. Th ta dong chi chn
bn ly nh bn cn thy sung sng hn l cho k lm ch mt nc
kia tri buc c ta"
***
" Nc Tng, c To- Thng, c vua sai i s nc Tn. Khi ra i, s
5 Trang T - Nam Hoa Kinh Thu Giang Nguyn Duy Cn -- www.thienquan.net
xe va i. i s nc Tn, p lng vua Tn, c ban thm trm c
xe.
Khi v Tng, gp Trang t, ni:" Phm sng trong chn cng l, ng hp,
o giy xc xch, thiu ht, khn n cng kh nh ng, Thng ny
khng th chu c. Lm cho bc ch mun xe va , hu thng trm
xe, l ch s trng ca Thng ny vy".
Trang t ni:" Ti nghe ni Tn- vng c bnh, triu thy thuc vo
cha. Nu m c mt ung ca ng ta, th c thng mt xe. Cn ai
lim mt ung, th c thng nm xe. Cch tr cng h tin bao nhiu, th
s xe ban thng cng c tng thm by nhiu. ng tr bnh Tn-
vng cch no m c nhiu xe n
th?" (Lit- ng- khu)
***
" Hu- t lm quan nc Lng, Trang t tnh qua nc Lng thm.
nhng, c k ni vi Hu- t:" Trang t m qua y, l cng ng tranh
ngi tng quc." Hu- t s, cho k canh chng sut ba ngy ba m, i
Trang t n th bt.
Trang t hay chuyn, khng i.
Sau ri li n. Gp Hu- t, Trang t bo:" Phng Nam c con chim tn
l Uyn- S, ng c bit khng? Uyn- s t bin Nam bay qua bin Bc,
nu khng gp cy ng ng th khng chu u; nu khng gp ht luyn
th khng n; nu khng gp nc sui trong th khng ung. C con chim
t ang ra xc chut cht gia cnh ng thy Uyn- s bay ngang, s n
ginh ming n nn ku to ln da Uyn- s ng p xung. Nay, v s
ci ngi tng quc ca ng nc Lng nn ng ku to ln da ti
sao?" (Thu- Thy)
6 Trang T - Nam Hoa Kinh Thu Giang Nguyn Duy Cn -- www.thienquan.net
***
Theo truyn thuyt th Trang t giao du rt thn mt vi Hu- t, tn l
Thi, cng l ngi Tng, v thng hay bin- nn vi nhau lun. Trong
sch Trang t c rt nhiu s tch v s tranh lun ca hai nh, cho ta thy
nhn- sinh- quan, cng nh lp- trng t- tng ca i bn, khc nhau
xa, mc d hai bn cng chu nh hng ln nhau.
" Hu- t ni vi Trang t: Ngy- Vng thng ti mt ging da to. Ti
trng n c tri nng n nm thch. Dng n ng nc, n nng, khng
ct nhc c. B n ra lm bu, th li khng cn dng c ch no.
u phi n khng to ln, nhng v cho n l v dng nn ti p b n i.
Trang t ni: Th l ng vng v ch i dng n. Nc Tng c ngi
kho ch c mn thuc cha rn nt da tay, i i chuyn lm ngh
m t. C ngi hay bit, n xin mua phng thuc mt trm lng
vng. Anh ta bn nhm thn tc bn rng: Nh ta i i lm ngh m t,
li khng hn s vng y, vy xin cho bn.
Ngi khch c phng thuc, em thuyt vua Ng. Nc Vit c nn,
vua Ng sai anh lm tng. Nhm ma ng, thy chin vi ngi nc
Vit, ngi Vit i bi. Vua Ng bn ct t m phong thng cho anh ta.
Cng thi mt phng thuc tr rn nt da tay, m mt ngi c phong,
mt ngi khng ra khi ci ngh m t; l ti ch bit dng hay
khng bit dng m khc nhau vy.
Nay ng c tri da nng n nm thch, sao khng bit dng n lm tri
ni m th qua sng qua h, m lo chi h v bu tan, khng c ch c
dng? Th ra v ci lng ca ng hp hi cha trc- t ".
(Tiu- Diu- Du)
***
7 Trang T - Nam Hoa Kinh Thu Giang Nguyn Duy Cn -- www.thienquan.net
" Mt khi khc, Hu- t ni vi Trang t:" Ti c ct cy to, ngi ta gi
n l cy Vu. Gc n li lm khng ng dy mc. Nhnh gc n th cong
queo khng ng quy c. em trng n ng ci, ngi th mc cng
khng thm nhn. Nay li ni ca ng to ln m v- dng, nn ngi ngi
u khng thm nghe."
Trang t ni:" ng ring chng thy con mo rng sao? Co mnh ng
np, nhn vt i rong, nhy ty nhy ng, khng him cao thp, kt trong
d by, cht ni li rp. n nh con thai ngu, ln nh vng my che
mt phng tri, k ra cng l to tht, nhng khng th bt c chut.
Nay ng c cy to, li s n v dng. Sao khng em n trng ni tch
mch, gia cnh ng rng bao la. Khch ngao du khng lm g, ngi ngh
di gc n, khch tiu diu nm ngh di bng n. N s khng cht yu
v ba ru, cng khng s vt no lm hi. Khng c ch no c th dng
c, th khn kh t u m n c?"
(Tiu- Diu- Du)
***
" Hu- t gi Trang t m ni:" Li ca ng v- dng". Trang t ni:" bit
ci chi l v dgn, th cng bit n sao l hu dng. Nh t rng,
ngi ta cho n l hu dng, v nh n m i c. Nhng, nu trt chn t
chm tn sui vng, ngi ta cn gi n l hu dng na khng?
Hu- t ni: V- dng.
Trang t ni: Vy th r v- dng l hu- dng ."
(Ngoi- vt)
***
thin Thu- Thy, thut rng:
" Trang t cng Hu- t ng chi trn cu ho thnh. Trang t ni:" C
8 Trang T - Nam Hoa Kinh Thu Giang Nguyn Duy Cn -- www.thienquan.net
xanh, bi li thung dung. C vui ." Hu- t ni:" ng khng phi l c,
sao bit c vui?"
Trang t ni:" ng khng phi ti, sao bit ti khng bit!"
Hu- t ni:" ti khng phi ng, nn khng th bit c ng, cn ng
khng phi c, ng cng khng sao bit c ci vui ca c."
Trang t ni:" Xin xt li cu hi u. ng hi ti lm sao bit c c
vui? bit l ti bit, ng mi c hi" lm sao m bit" Th y, lm
th ny: ti ng trn ho thnh m bit c".
(Thu- Thy)
***
V sau, Hu- t mt. Mt khi Trang t i qua m ng, t thng ti
