Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
nefrozuli sindromi
(minimaluri morfologiuri
cvlilebebi) bavSvTa asakSi
klinikuri praqtikis erovnuli rekomendacia
(gaidlaini)
2
klinikuri praqtikis erovnuli rekomendacia (gaidlaini)
`nefrozuli sindromi (minimaluri morfologiuri cvlilebebi)
bavSvTa asakSi~ miRebulia klinikuri praqtikis erovnuli
rekomendaciebis (gaidlainebi) da daavadebaTa marTvis
saxelmwifo standartebis (protokolebi) SemuSavebis, Sefasebis
da danergvis erovnuli sabWos 2008 wlis 5 noembris #1 sxdomaze
da damtkicebulia saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da
socialuri dacvis ministris 2009 wlis 14 aprilis # 150/o
brZanebiT.
3
nefrozuli sindromi (minimaluri morfologiuri cvlilebebi) bavSvTa asakSi
1. daavadebis definicia, sinonimebi, klasifikacia da terminologia
definicia - nefrozuli sindromi warmoadgens kliniko-laboratoriul
simptomokompleqs, romlisTvisac damaxasiaTebelia gamoxatuli, stabiluri
SeSupeba, zogjer anasarkamdec, proteinuria, romelic aRemateba 40
mg/kv.m/sT-Si an 50mg/kg/w./24sT-Si, dilis SardSi kreatininisa da cilis
Sefardebis indeqsi >200mg/mmol-ze, hipoalbuminemia (<25gr/l),
hiperlipidemia.
bavSvTa asakSi nefrozuli sindromis 85-90% Seadgens e.w. nefrozuli
sindromi minimaluri morfologiuri cvlilebebiT (1,34).
klasifikacia da sinonimebi
nefrozuli sindromi minimaluri morfologiuri cvlilebebiT (nsmc) - daavadebaTa saerTaSoriso klasifikaciis X gadaxedvis mixedviT kodi -
N04.0
sinonimebia: lipoiduri nefrozi, minimaluri cvlilebebis daavadeba,
hormonomgrZnobiare nefrozuli sindromi, nefropaTia minimaluri
cvlilebebiT. D
daavadebis morfologiur substrats warmoadgens imunohistologiurad
imunonegatiuri nefropaTia, podocitebis pedikulebisa da trabekulebis
gasadavebiT. aRniSnuli cvlilebebi vlindeba mxolod eleqtronuli
mikroskopiiT. sinaTlis mikroskopiiT paTologia ar aRiniSneba.A daavadeba
xasiaTderba kortikosteroiduli Terapiisadmi maRali mgrZnobelobiTa da
miuxedavad xangrZlivi mimdinareobisa, keTilsaimedo gamosavliT (1).
terminologia
nefrozuli sindromis remisia: mdgomareoba rodesac 3 dRis ganmavlobaSi
cilis eqskrecia SardTan erTad ar aRemateba 4mg/kv.m/sT-Si.
nefrozuli sindromis Ggamwvaveba: mdgomareoba rodesac cilis eqskrecia
SardTan erTad aRemateba 40mg/kv.m/sT-Si minimum 3 dRis ganmavlobaSi.
xSiradmorecidive nefrozuli sindromi: 2 an meti recidivi 6 Tvis, an 4 da
meti recidivi 1 wlis ganmavlobaSi.
steroidmgrZnobiare nefrozuli sindromi: remisiis
ganviTarebaEkortikosteroiduli Terapiis fonze da misi SenarCuneba
mkurnalobis moxsnidan minimum 2 kviris ganmavlobaSi.
4
steroiddamokidebuli nefrozuli sindromi: recidivis (minimum 2)
ganviTareba kortikosteroidebis mkurnalobis fonze an misi moxsnidan 2
kviris ganmavlobaSi.
steroidrezistentuli nefrozuli sindromi: remisiis miRwevis
SeuZlebloba 8 kviris ganmavlobaSi, miuxedavad adeqvaturi
kortikosteroiduli Terapiisa (prednizoloni 2mg/kg/24sT. an 60mg/m2/24sT)
(5,22).
2. epidemiologia
gavrceleba - saqarTveloSi Seswavlili araa.
SeerTebul StatebSi daavadebis gavrcelebis sixSire meryeobs 14-17
SemTxvevamde 100000 mosaxleze, amasTan daavadebis axali SemTxveva
weliwadSi 3-7 100000 mosaxleze (35).
vaJebi 2-jer ufro xSirad avaddebian vidre qalebi. daavadebulTa 80% 6
wlamde asakisaa. daavadebis piki modis 2-4 welze, xolo 10 wlis Semdeg
misi sixSire klebulobs (27).
gamosavali - nefrozuli sindromi minimaluri morfologiuri cvlilebebiT
xasiaTdeba keTilsaimedo gamosavliT da miuxedavad xangrZlivi, morecidive
mimdinareobisa SemTxvevaTa 95%-Si Tavdeba sruli gajansaRebiT 18 wlis
asakamde. 5% aReniSnebaT daavadebis recidivebi momdevno wlebSic. Tirkmlis
Tirkmlis qronikuli ukmarisoba praqtikulad ar viTardeba (2).
3. etiopaTogenezi
etiologia - dReisaTvis daavadebis gamomwvevi raime konkretuli agentisa
Tu faqtoris dadgena sakmaod rTulia da SemTxvevaTa mxolod 10% aris
SesaZlebeli. saxeldeba ramodenime mizezi romlebsac SeiZleba kavSiri
hqondeT daavadebis ganviTarebasTan.
yvelaze xSirad am mizezTagan saxeldeba alergia, romelic ama Tu im saxiT
gvxvdeba SemTxvevaTa 30%-Si. AaRwerilia daavadebis ganviTareba an
gamwvaveba iseT alergenebTan kontaqtisas rogorebicaa - ambrozia, oTaxis
mtveri, meduzas da futkris toqsini, soko, rZe, kvercxi (27,30).
literaturaSi gvxvdeba cnobebi hipoalergiuli dietis dadebiT efeqtze da
rig SemTxvevebSi daavadebis remisiis ganviTarebis SesaZleblobaze (26).
atopiis garkveul rolze metyvelebs IgE-s donis mateba nsmc dros, Tumca
misi korelacia daavadebis mimdinareobisa da gamosavalis TaviseburebebTan
ar dasturdeba.
sxva faqtorebidan romlebsac SeuZliaT ganaviTaron nefrozuli sindromi
gamohyofen rig medikamentebs. maT Soris saxeldeba - mesalazini, d-
penicilinamini, liTiumi, rifampicini, mZime metalebi. aRwerilia daavadebis
5
asociacia hojkinis limfomasTan da sxva limfoproliferaciul
daavadebebTan.
infeqciuri faqtorebidan sayuradReboa adamianis imunodeficitis virusis
kavSiri daavadebasTan. aRmoCenilia epStein baris virusis
antigeniETirkmlis bioptatSi. gamoTqmulia mosazreba imis Sesaxeb, rom
adreul asakSi gadatanili parvovirusuli infeqcia azianebs podocitebs,
rac SemdgomSi ganapirobebs daavadebis ganviTarebas (27).
nefrozuli sindromi minimaluri morfologiuri cvlilebebiT SeiZleba
CaiTvalos polietiologiur daavadebad, Tumca gaurkvevelia ras
warmoadgens is saerTo meqanizmi, romelsac sabolood mivyevarT daavadebis
ganviTarebamde (27).
paTogenezi – miuxedavad imisa, rom paTogenezis garkveuli sakiTxebi
kvlavac diskusiis sagans warmoadgenen, mkvlevarTa umravlesoba Tanxmdeba
imaSi, rom daavadebis rogorc klinikuri gamovlinobis, ise garTulebebisa
da organizmSi mimdinare bioqimiuri Zvrebis ZiriTad safuZvels maRali
proteinuria warmoadgens (29) (ix. diagrama 1.).
diagrama 1. nefrozuli sindromis ganviTarebis paTofiziologiuri meqanizmebi
proteinuria(>40mg/kv/m/sT) cilis sinTezi RviZlSi hipoproteinemia cilis rabsorbcia
hiperlipidemia Sededebis faqtorebi plazmis onkozuri wneva nawlavis SeSupeba
plazmis moculoba
antiTrombin III mineralokortikoidebis NNa milakovani
sekrecia reabsorbcia
NadaH20Sekaveba
intersticiuli
SeSupeba
aTerosklerozis
ganviTarebis daCqareba
hiperkoagulacia
Tirkmlebis funqcia
6
pirvel rigSi cilis dakargva ganapirobebs hipoproteinemiisa da
gansakuTrebiT hipoalbuminemiis ganviTarebas, rac iwvevs onkozuri wnevis
daqveiTebas da siTxis gadasvlas sisxlZarRvis sanaTuridan qsovilebSi.
aRniSnuls mohyveba hipovolemia rasac mosdevs aldosteronisa da renin-
angiotenzuri sistemis gaaqtiveba, izrdeba antidiurezuli hormonis
sekrecia, xolo winagulovani natriurezuli hormonis done qveiTdeba. amis
Sedegad organizmSi iwyeba natriumisa da wylis Sekaveba. es procesi
klinikurad masiuri da stabiluri SeSupebis saxiT vlindeba. amave dros
unda aRiniSnos isic, rom sruli koreqcia proteinuriis xarisxsa da
SeSupebis intensivobas Soris ar arsebobs.
aris monacemebi imis Sesaxeb, rom hiperlipidemiac dakavSirebuli unda iyos
onkozuri wnevis daqveiTebasTan da hipoalbuminemiasTan. aRniSnuls Tavis
mxriv mosdevs albuminisa da lipidebis gaZlierebulii sinTezi RviZlSi.
Aamave dros qveiTdeba endoTeliaruli lipoproteinuli lipazis aqtivoba
da viTardeba hiperlipidemia. proteinuriis Semcirebisa an alagebis
SemTxvevaSi lipidebis done sisxlSi qveiTdeba an ubrundeba normas.
nefrozuli sindromisaTvis damaxasiaTebeli hiperkoagulaciis erT-erT
mizezad saxeldeba SardTan erTad antiTrombin III, C da S proteinebis
dakargva. aseve matulobs fibrinogenis sinTezi RviZlSi da Trombocitebis
agregacia.
aRsaniSnavia isic, rom maRal proteinurias, sxva faqtorebisagan
damoukideblad, SeuZlia nefronis dazianeba.
miuxedavad imisa, rom imunomorfologiurad nsmc imunonegatiur
nefropaTias warmoadgens, daavadebis ganviTarebas dReisaTvis mainc imunur
meqanizmebs ukavSireben. Ppirvel rigSi aRniSnulis sasargeblod metyvelebs
imunosupresiuli Terapiis maRali efeqturoba, daavadebis kavSiri
atopiasTan, hojkinis daavadebasTan da iseTi leikocitarul antigenebTan,
rogorebicaa DRw7, B12. aRniSnul imunur daRvevaTa ZiriTad mizezad
miCneulia T limfocitebis disfunqcia romelic vlindeba iseTi citokinebis
gamomuSavebaSi, romlebic azianeben gorglis epiTelialur ujredebs
(trabekulebsa da pedikulebs) riTac Trgunaven polianionebis sinTezs.
polianionebi ki warmoadgenen fiziologiur bariers iseTi uaryobiTad
damuxtuli makromolekulebisaTvis rogoricaa albumini. aRniSnuli
ganapirobebs albuminis ganvladobis momatebas glomerularul filtrSi.
citokinebidan daavadebis ganviTarebaSi monawileobs interleikin-12,
interleikin-2, romelTa done periferiul monocitebSi momatebulia
daavadebis gamwvavebisas, xolo remisiis dros ubrundeba normas.
interleikin-18 amJRavnebs sinergizms interleikin-12-Tan sisxlZarRvTa
ganvladobis faqtoris gamomuSavebis stimulaciaSi. Mmomatebulia agreTve
interleikin-4 da CDD23 (IgE receptori) done periferiuli sisxlis
limfocitebSi.
7
zemoaRniSnuli kidev erTxel xazs usvams imunuri faqtorebis rols
mimnimaluri cvlilebebiT mimdinare nefrozuli sindromis ganviTarebasa da
mimdinareoba (27,28).
amave dros ukanasknel wlebSi, mkvlevarTa sul ufro mzard interess
iwvevs araimunuri faqtorebisa da maT Soris Tirkmlis gorglovani
aparatis iseT umniSvnelovanesi da natifi nawilis ultrastruqturul
cvlilebebi, rogoricaa podociti da subpodocitaluri diafragma.
proteinuriis erT-erT mizezad miCneulia swored podocitebze arsebuli
cilis – podocinis sinTezis darRveva, romlis uxSires mizezs mis
sinTezze pasuxismgebeli genis NPS2 mutacia warmoadgens. am genis
mutaciasTanaa dakavSirebuli autosomur-recesiuli ojaxuri nefrozuli
sindromis ganviTareba, Tumca aRweril iqna am genis sporadiuli mutaciis
SemTxvevebic. dReisaTvis aRmoCenilia 30-mde sxvadasxva mutacia romelsac
ZiriTadad ukavSireben idiopaTiuri nefrozuli sindromis hormono-
rezistentul variantebs, Tumca gavxvdeba hormonomgrZnobiare formebic
(31,32,33).
.
4. klinikuri simptomatika
klinika – daavadeba umetes SemTxvevebSi 6 wlamde asakis bavSvebs
unviTardebaT. mis ZiriTad da xSirad erTaderT klinikur gamovlinebas
SeSupaba warmoadgens. klinikuri manifestacia iwyba maSin, rodesac
avadmyofiis wonis mateba siTxis Sekavebis gamo miaRwevs 5-7%-s. SeSupebis
intensivoba sakmaod variabiluria, Cveulebriv asimetriulia da
damokidebulia avadmyofis sxeulis mdebareobaze. SeiZleba daiwyos
periorbitaluri SeSupebiT, SemdgomSi gavrceldes mTel sxeulze da
ganviTardes anasarka, asciti da hidroToraqsi. vaJebSi xSiria saTesle
parkis SeSupeba, romelic zogjer imdenadaa gamoxatuli, rom siarulis
problemasac qmnis. Zlieri SeSupebisas SeiZleba dairRves kanis mTlianoba,
rac inficirebis saSiSroebas qmnis, ganviTardes striebi. SeSupebis
intensioba damokidebulia proteinuriis xarisxze, Tumca sruli koreqcia
daavadebis am or gamovlinebas Soris ar aRiniSneba. arteriuli wneva
Cveulebriv normaluria, zogjer tendenciaa hipotoniisken (hipovolemiis
gamo). hipertenzia TiTqmis ar gvxvdeba da prognozulad arasasurvel niSans
warmoadgens. amave periodSi vlindeba muclis tkivili, diarea, sunTqvis
ukmarisoba (hidroToraqsis gamo). SeiZleba ganviTardes iseTi garTulebebi
rogoricaa – peritoniti, celuliti, hipovolemia da da sx. Sinagani
organoebis mxriv yuradRebas ipyrobs hepatomegalia.
daavadeba xasiaTdeba morecidive mimdinareobiT. remisia rogorc wesi
viTardeba kortikosteroiduli Terapiis Semdeg, amave dros gvxvdeba misi
spontanurad ganviTarebis (10-12%) SemTxvevebic. gamwvavebebi uxSiresad
dakavSirebulia interkurentul, ZiriTadad ki mwvave respiraciul
daaavadebebTan, Tumca rig SemTxvevebSi gamwvavebis mizezi ucnobi rCeba.
sabolood, 18 wlis asakamde avadmyofTa 95% jansaRdeba. 5%-s SemdgomSic
8
aReniSneba daavadebis recidivebi, Tumca Tirkmlis qronikuli ukmarisobis
ganviTareba praqtikulad ar xdeba (2,5,27,30).
garTulebebi – dakavSirebulia rogorc uSualod nefrozul sindromTan,
ise im mZlavr imunosupresiul TerapiasTan romelic am dros tardeba.
gamohyofen 5 ZiriTad garTulebas (22,34):
1. infeqcia;
2. Tromboembolizmi;
3. hipovolemia;
4. Tirkmlis ukmarisoba (prerenuli);
5. anasarka.
infeqcia nefrozuli sindromis dros antibiotikebisa da
kortikosteroidebis gamoyenebamde sikvdilobis umTavres mizezs
warmoadgenda. igi amJamadac sakmaod xSir da seriozul garTulebad
iTvleba.
infeqciur garTulebebisadmi midrekilebas ganapirobeben Semdegi faqtorebi:
1. IgG dabali done sisxliSi
2. T limfocitaruli sistemis depresia
3. fagocitaruli sistemis depresia
4. transferinis donis Semcireba SratSi
5. imunosupresiuli Terapia.
erT-erT yvelaze xSir infeqciur garTulebas warmoadgens pnevmokokuri
peritoniti, Tumca ar aris gamoricxuli peritoniotis sxva gamomwvevebic
(hemolizuri streptokoki, gramuaryofiTi flora). Dam garTulebaze
yovelTvis unda mivitanoT eWvi, rodesac nefrozuli sindromis
gamwvavebisas aRiniSneba muclis tkivili, cxeleba, defansi. diagnozis
dadastureba xdeba ascituri siTxis baqteriologiuri kvleviT. sxva
garTulebebidan aRsaniSnavia celuliti (wiTeli qari), sefsisi, xangrZlivi
imunosupresiuli Terapiis fonze SeiZleba ganviTardes tuberkulozi.
virusuli infeqciebidan metad mZime mimdinareobiT xasiaTdeba
kortikosteroidebisa da citostatikuri Terapiis fonze ganviTarebuli
Cutyvavila. amave dros aRwerilia daavadebis remisia wiTuras gadatanisas,
rasac endogenuri interferonis gaZlierebuli produqciiT xsnian.
Tromboembolizmi - am garTulebis ganviTareba dakavSirebulia Semdeg
faqtorebTan:
1. hemokoncentracia;
2. xangrZlivi da mkacri woliTi reJimi, gansakuTrebiT anasarkis
pirobebSi;
3. infeqcia;
9
4. antiTronbin III, Tavisufali S proteinis, plazminogenis dakargva
SardTan erTad;
5. hiperfibrinogenemia;
6. Trombocitebis agregaciis momateba.
miuxedavad imisa, rom Tromboemboliuri garTulebebi 2-3%-s ar aRemateba,
isini mainc seriozul problemad rCeba.
am mxriv sayuradReboa Tirkmlis venis embolia romlic klinikurad
vlindeba nefrozuli sindromis fonze ganviTarebuli makrohematuriiT,
welis an muclis tkiviliT. Tu procesi ormxrivia viTardeba Tirkmlis
mwvave ukmarisoba. diagnozis dadastureba xdeba ultrasonografiiT -
Tirkmeli zomaSi matulobs, doplerografiiT ki vlindeba sisxlis nakadis
blokireba Tirkmlis venaSi.
gxvdeba msxvil sisxlZarRvTa, maT Soris – filtvis arteriisa da qveda
kidurebis Rrma venebis Trombozebi. metad iSviaT, magram umZimes
gaTulebebs warmoadgens meningialuri da jorjlis arteriebis Trombozi.
hipovolemia – hipoproteinemiisa da onkozuri wnevis daqveiTebis Sedegia.
igi vlindeba taqikardiiT, periferiuli spazmiT, oliguriiT, gorglovani
filtraciis daqveiTebiT. diaream an diuretikebis gamoyenebam volemiis
aRdgenis gareSe, SeiZleba ganaviTaros arteriuli wnevis vardna da
hipovolemiur Soki.
Tirkmlis ukmarisoba – ar aris dakavSirebuli gorglis dazianebasTan
(daavadebis morfologiuri safuZveli mxolod pedikulebisa da
trabekulebis gasadavebaa), aramed hipovolemiis Sedegad hidrostatiuli
wnevis daqveTebidan gamomdinare, efeqtoruli filtraciuli wnevis
daqveiTebis Sedegia. gorglovani filtraciis daqveiTeba warmavalia da
hipovolemiis koreqciis Semdeg aRdgeba. Aamave dros unda gamoiricxos
Tirkmlis funqciis darRvevis sxva mizezebic, rogorebicaa Tirkmlis
venebis Trombozi, sefsisi, nefrozuli sindromis sxva morfologiuri
variantebi.
anasarka – sakmaod xSirad gvxvdeba. iwvevs respiratorul distress rac
hidroToraqsisa da filtvis SeSupebiT SeiZleba aixsnas. Kkanis mTlianobis
darRveva misi inficirebis risks aZlierebs, xolo sasqeso organoebis
(saTesle parki, sasircxo bageebi) SeSupeba siarulis problemas qmnis. yvela
CamoTvlili problemis koreqcia proteinuriis Semcirebisa
(kortikosteroiduli Terapia) da diuretikebis gamoyenebiT xorcieldeba.
10
5. daavadebis diagnozi
diagnostikuri kriteriumi - nefrozuli sindromi minimaluri
morfologiuri cvlilebebiT aRmoCnda erTaderTi qronikulad mimdinare
glomerulopaTia, romlis diagnoscireba da Sesabamisad mkurnalobis
daniSvna SesaZlebelia Tirkmlis biofsiuri masalis Seswavlis gareSe.
aRniSnulis safuZvels warmoadgens bavSvebSi Tirkmlis daavadebaTa
Seswavlis internacionaluri jgufis monacemebi, romelTa daskvniTac,
hormonomgrZnobiare avadmyofTa 97%-s morfologiurad aReniSnebodaT
minimaluri cvlilebebi (1). Semdgomma kvlevebma daadastura, rom
avadmyofTa es jgufi ZiriTadad warmoadgenda 1-dan 6 wlamde asakis
avadmyofebs, maT ar aReniSnebodaT makrohematuria, hipertenzia da
hipokomplementemia.
zemoaRniSnulidan gamomdinare dReisTvis daavadebis sadiagnozo
kriteriumad iTvleba -
nefrozuli sindromi (proteinuria 40mg/kvm/sT>, hipoalbuminemia- 25g/l,
hiperlipidemia) ganviTarebuli:
1. 1 dan 6 wlamde asakis bavSvebSi;
2. ar aris makrohematuria;
3. ar aris hipertenzia;
4. komplementis C3 da C4 komponentebis done normaluria;
5. Tirkmlis funqcia Senaxulia;
6. remisia viTardeba adeqvaturi kortikosteroiduli Terapiis fonze
(1,27).
diferencialuri diagnozis CamonaTvali:
fokalur-segmenturi glomerulosklerozi, IgM nefropaTia, C1q nefropaTia,
membranuli nefropaTia.
simZimis xarisxi – daavadeba iTvleba mZimed da moiTxovs gadaudebel
hospitalizacias nebismieri, Tundac erTi, zemoaRniSnuli garTulebis
SemTxvevaSi.
6. gamokvlevis sqema
Ppirvel 24 saaTSi:
1. Sardis saerTo analizi;
2. sisxlis saerTo analizi;
3. sisxlis plazmaSi: kreatinini, Sardovana, saerTo cila, albumini,
qolesterini;
11
4. gulmkerdis R-grafia(hidroToraqsze saeWvo SemTxvevebSi);
5. sisxlisa da Sardis baqteriologiuri analizi (cxelebis SemTxvevaSi);
6. sisxlSi eleqtrolitebi;
7. saSarde sistemis ultrasonografia.
pirvel 3 dReSi:
1. cilis 24 saaTiani eqskrecia;
2. komplementis C3 da C4 komponentebis gansazRvra; 3. HBs antigenigeni.
Tirkmlis biofsia (tipiur SemTxvevebSi ar tardeba)
biofsiis Cvenebebia:
1. avadmyofebi 1 wlamde da 10 wlis zeviT
2. makrohematuria
3. persistirebadi hipertenzia
4. Tirkmlis ukmarisoba (garda warmavali, prerenuli, hipovolemiuri
genezis ukmarisobisa)
5. hipokomplementemia
6. steroidrezistentoba (22,27)
7. mkurnalobis sqema
daavadebis mkurnalobis mizans warmoadgens:
1. remisiis miRweva da misi maqsimaluri gaxangrZliveba;
2. rogorc daavadebis, ise mkurnalobis Sedegad ganviTarebuli
garTulebebis Tavidan acileba.
reJimi – woliTi reJimi ar aris naCvenebi, Tu is ar aris nakarnaxevi raime
garTulebiT. unda gvaxsovdes, rom xangrZlivi wola da moZraobis SezRudva
zrdis Tromboemboliuri garTulebebis risks.
dieta - SeSupebis periodSi izRudeba mxolod sufris marili (1 gramamde
dReSi). cilis SezRudva an Warbi miReba ar aris rekomendirebuli. remisiis
perioodSi dieta ar iniSneba. gamonakliss warmoadgens romelime
konkretuli produqtis SezRudva, romlisadmi avadmyofs aReniSneba
alergiuli reaqcia (30).
12
kortikosteroiduli Terapia
ukve naxevar saukuneze metia, rac kortikosteroiduli Terapia warmoadgens
daavadebis bazisur mkurnalobas. miuxedavad imisa, rom mkurnalobis am
meTods xangrZlivi istoria aqvs, optimaluri sqemis Zieba dResac
grZeldeba. amasTan isic unda aRiniSnos, rom kortikosteroidebi sakmaod
efeqturia daavadebis remisiis misaRwevad, Tumca ar hkurnaven mas.
nefrozuli sindromis pirveli epizodi:
standartuli mkurnaloba (1,2):
prednizoloni
60mg/m2/dReSi (absoluturi maqsimumi 80mg) 1 an 3 miRebaze - 6 kvira
40mg/m2/dRegamoSvebiT 1 miRebaze diliT - 6 “__”
am sqemis gamoyenebiT avadmyofTa 90% gadis remisiaSi, Tumca SemdgomSi maT
60%-s aReniSnebaT recidivebi pirveli 10 Tvis ganmavlobaSi. SemdgomSi
daxlovebiT 20%-s aReniSnebaT iSviaTi recidivebi, xolo 40%-ze mets
unviTardebaT xSiradmorecidive an hormonodamokidebuli nefrozuli
sindromi (3).
davadebis Semdgomi recidivebis Semcirebis mizniT mowodebulia
kortikosteroiduli Terapiis ufro xangrZlivi kursi, romelic avtorTa
gadmocemiT ar zrdis mkurnalobis gverdiT efeqts (4):
prednizoloni
2mg/kg/dReSi 4 kvira
1.5mg /kg/dRegamoSvebiT 8 “__”
1mg/kg/dRegamoSvebiT 8 “__”
0.5mg/kg/dRegamoSvebiT 8 “__”
Tu pirveli 4 kviris ganmavlobaSi ar ganviTarda remisia mowodebulia
meTilprednizolonis gamoyenaba 20-30mg/kg (maqsimum 1000mg) 3 dRis
ganmavlobaSi an dRegamoSvebiT (21).
daavadebis recidivis mkurnaloba
recidivis SemTxvevaSi avadmyofTa 10-20% gadis spontanur remisiaSi (5).
amitom ar unda viCqaroT kortikosteroidebis daniSvna. Aavadmyofi unda
gvyavdes mxolod dakvirvebis qveS raTa ar gamogveparos raime garTuleba.
am periodSi SesaZlebelia CavataroT mxolod siptomuri Terapia (umarilo
dieta, diuretikebi).
13
raime garTulebis SemTxvevaSi an 2-3 kviriani uSedego simptomuri
mkurnalobis Semdeg iniSneba:
I -sqema
prednizoloni
60mg/kv/m an 2mg/kg yoveldRe remisiamde + 3 dRe
40mg/kvm an 1,5mg/kg dRegamoSvebiT, 1 miRebaze – 4 kvira.
aRniSnuli sqema sakmaod efeqturia iSviaTi recidivebis SemTxvevaSi (6).
xSiradmorecidive da gansakuTrebiT hormonodamokidebul variantebSi
mowodebulia Semdegi sqema.
II-sqema
prednizoloni:
40-60mg/kvm yoveldRe remisiamde + 5 dRe
15-20mg/kvm dRegamoSvebiT – 12-18 Tve
am SemTxvevaSi SemanarCunebel dozad SeiZleba gamoviyenoT prednizolonis
is minimaluri doza romlis dros xdeboda gamwvaveba .(7,8).
xangrZlivi kortikosteroiduli Terapiis ZiriTadi garTulebebia:
1. zrdaSi CamorCena – vlindeba ZiriTadad yoveldRiuri miRebis reJimisas.
preperatis dRegamoSvebiT miReba praqtikulad ar iwvevs am garTulebas
(9);
2. kataraqta – moiTxovs ofaTalmologis periodul kontrols;
3. Warbi wona – steroiduli Terapiis moxsnis Semdeg xSirad ubrundeba
normas, Tumca SeiZleba mozrdil asakSic gahyves;
4. Zvlebis demineralizacia, romelic ase xSiria mozrdilebSi, bavSvebSi
TiTqmis ar gvxvdeba (10).
citotoqsiuri Terapia
citostotoqsiuri Terapia iniSneba xSiradmorecidive da hormonodamo-
kidebuli nefrozuli sindromis dros, rodesac gamoxatulia
steroidtoqsiuroba. preparatebi mniSvnelovad zrdian remisiis
xangrZlivobas (11), Tumca axasiaTebT seriozuli gverdiTi movlenebi da
maTi daniSvna unda moxdes avadmyofis individualuri TaviseburebaTa
gaTvaliswinebiTa da mSoblebTan SeTanxmebiT.
14
ciklofosfamidi – iniSneba 2-2,5 mg/kg 8 kvira xSiradmorecidive da 12
kvira hormonodamokidebul variantebSi (mkurnalobis dawyebamde sasurvelia
Tirkmlis biofsia). aRniSnuli mkurnaloba iZleva remisiis gaxangrZlivebas
1 wlamde avadmyofTa 69%-Si da 5 wlian remisias (12). Uunda vecadoT, rom
preparatis sumaruli doza ar aRematebodes 200mg/kg. am SemTxvevaSi
ciklofosfamidis toqsiuri moqmedeba umniSvneloa (13).
preparatis daniSvnamde tardeba prednizoloniT mkurnaloba – 60mg/kvm
remisiamde +3 dRe. Semdeg iniSneba ciklofosfamidi 2-2,5mg/kg. 2-3 Tve.
prednizoloniT mkurnaloba grZeldeba Semdegi sqemis mixedviT:
I-IVkvira – 60mg/kvm dRegamoSvebiT
V kvira – 40mg/kvm “----------------------“
VI kvira – 30mg/kvm “---------------------“
VII kvira – 20mg/kvm “----------------------“
VIII kvira – 10mg/kvm “----------------------“
ciklofosfamidiT mkurnalobis gagrZelebis SemTxvevaSi, grZeldeba
prednizoloniT mkurnalobac (10mg/kvm.). aqve unda aRiniSnos isic, rom aris
monacemebi mkurnalobis 8 da 12 kviriani kursis msgasi efeqturobis Sesaxeb
(14).
qlorambucili iniSneba 0,2 mg/kg 8 kvira prednizolonTan erTad da misi
efeqturoba utoldeba ciklofosfamidisas (15), Tumca am SemTxvevaSi
garTulebebis riski metia (16).
citotoqsiuri Terapiis garTulebebia (9):
1. leikopenia da masTan dakavSirebuli infeqciebi – leikocitebis donis
Semcireba 3000 mm3–mde da limfocitebisa 1000 mm3-mde moiTxovs
mkurnalobis Sewyvetas am parametrebis gamosworebamde.
zemoaRniSnuli moiTxovs sisxlis saerTo analizis kontrols kviraSi
erTxel;
2. gonadotoqsiuroba – iwvevs uSvilobas Tu ciklofosfamidisa da
qlorambucilis sumarulma dozam gadaaWarba Sesabamisad 168 mg/kg da 8
mg/kg (17);
3. alopecia – swordeba mkurnalobis CaTavebis Semdeg;
4. krunCxva – metad iSviaTi garTulebaa;
5. hemoragiuli cistiti – rekomendirebulia siTxiT datvirTva.
15
imunomodulaciuri Terapia
levamizoli _ iniSneba xSiradmorecidive da hormonodamokidebul
variantebis dros remisiis gaxangrZlivebis mzniT, 2,5 mg/kg (maqsimum 150mg)
dRegamoSvebiT 12 Tvis ganmavlobaSi. Ppreparati prednizolonis TandaTan
moxsnis saSualebas iZleva. Tumca levamizolis moxsnas xSirad Tan sdevs
daavadebis gamwvaveba (18).
mkurnalobis metad iSviaT, magram seriozul garTulebad SeiZleba
CaiTvalos neitropenia. aRniSnuli moiTxovs sisxlis saerTo analizis
mudmiv kontrols.
seleqtiuri imunosupresantebi
ciklosporini _ efeqturia xSiradmorecidive an hormonodamono-
damokidebuli formebis dris. axangrZlivebs remisias. iniSneba 5-6 mg/kg an
150mg/kvm prednizolonis SemanarCunebel dozasTan (0,25mg/kg) erTad an mis
gareSe (prednizolonis moxsna SesaZlebelia mkurnalobis dawyebida 3 Tvis
Semdeg.). mkurnalobis dros preparatis koncentracia sixlSi unda
meryeobdes 100-200 nanogr/ml. mkurnalobis xangrZlivobaa 6-dan 18 Tvemde.
amave dros preparatis moxsnis Semdeg daavadeba sakmaod mokle periodSi
mwvavdeba (19).
preparati gamoirCeva nefrotoqsiurobiTa da hepatotoqsiurobiT, rac
moiTxovs periodulad kreatininisa da RviZlis izofermentebis kvlevas.
mkurnalobis dawyebidan 1-1,5 wlis Semdeg mowodebulia Tirkmlis biofsia.
aqve unda aRiniSnos, rom multicentrulma, randomizebulma kvlevam aCvena
ciklofosfamidis upiratesoba, xSiradmorecidive da hormonodamokidebul
bavSvebSi (20).
simptomuri Terapia
dehidrataciuli Terapia (5,22) – aucilebelia wonis yoveldRiuri
kontroli. Tu avadmyofis wonis namati ar aRemateba 5%-s, izRudeba mxolod
sufris marili. miRebuli siTxis raodenoba ar unda aRematebodes 1
l/kvm/24sT., an gamoyofili Sardis raodenobas damatebuli siTxis
eqxtrarenuli danakargi (300-400ml.).
Tu avdmyofis wonis namati aRemateba 5%-s, iwyeba medikamenturi
dehidratacia., romelic moiTxovs garkveul sifrTxiles hipovolemiis
SesaZlo gaZlierebis TvalsazrisiT.
diuretikebidan SeiZleba dainiSnos:
1. furosemidi 1-2mg/kg dReSi 2 miRebad;
2. spirolaqtoni 5-10mg/kg (maqsimum 200mg) dReSi 2 miRebad;
3. hidroqlorTiazidi 2mg/kg (maqsimum 100mg).
16
albuminis ifuzia - ar iniSneba hipoalbuminebmiis koreqciisaTvis.
misi daniSvnis Cvenebebia:
1. .hipovolemia cirkulatoruli darRvevis niSnebiT – 4,5% albumini
20ml/kg 30-60 wuTis ganmavlobaSi. saWiroebis SemTxvevaSi manipulacia
SeiZleba ganmeordes;
2. diuretikrezistentuli SeSupeba – intravenurad 20% albumini 5ml/kg 4
saaTis ganmavlobaSi. gadasxmidan 2 da 4 saaTis Semdeg emateba
furosemidi 1mg/kg.
mikrobuli infeqcia - profolaqticuri antimikrobuli Terapia ar aris
miRebuli. Pperitonitis, kanis an saSarde gzebis infeqciisas saWiroa
dauyovnebliv gamoviyenoT penicilinis naxevradsinTezuri analogebi an
cefalosporinebi. remisiis dros mizanSewonilia CavataroT vaqcinacia
pnevmokokis sawinaaRmdegod (PPV23
virusuli infeqcia – mniSvnelovan problemas warmoadgens Cutyvavila,
gansakuTrebiT Tu is citostatikuri Terapiis fonze ganviTarda. am
SemTxvevaSi unda Sewydes citostatikis gamoyeneba, prednizoloni
ganaxevrdes, unda gamoviyenoT Cutyvavilis imunoglobulini 3 dRis
ganmavlobaSi, an acikloviri (600mg/kvm) 10 dRis ganmavlobaSi (8,23).
antiTrombuli Terapia – profilaqtikuri mizniT ar tardeba.
antiTrombuli Terapiis Cvenebebia: albuminis done < 20g/l-ze, fibrinogenis
koncentracia > 6g/l-ze, antiTrombin III-is donis daqveiTeba 70%-iT (24).
SeiZleba gamoyenebul iqnes varfarini, aspirinis dabali dozebi,
dipiridamoli. amave dros am preparatebis profilaqtikur efeqtze
sarwmuno, monacemebi ar arsebibs (8).
kalciumi da D vitamini - gamoiyeneba osteoporozis sawinaaRmdegod maRali
proteinuriisa da xangrZlivi kortikosteroiduli Terapiis dros
(kalciumi-500mg, D vitamini- 2000-4000 erT. dReSi), Tumca am mkurnalobis
dadebiTi efeqti ar aris dadasturebuli (8).
paTogenezuri mkurnalobis Tanamimdevrioba
britaneTis pediatr nefrologTa asociaciis mier mowodebuli,
steroidmgrZnobiare nefrozuli sindromis, paTogenezuri mkurnalobis
sqema (25).
17
paTogenezuri mkurnalobis Tanamimdevroba
1. daavadebis I epizodi prednizolonis
standartuli sqema
2. iSviaTi recidivi recidivis mkurnalobis I
sqema
3. xSiri recidivebi recidivis mkurnalobis II
sqema
4. gamwvaveba prednizoloni >0.5mg/kg
levamizoli
2.5 mg/kg/ d g12-18 Tve
5. gamwvaveba - levamizoli
an prednizoloni >1.0mg/kg/48sT erTxel
ciklofosfamidi
2.5 mg/kg/dRe 8 kvira.
6. Pciklofosfamidis
Semdeg gamwvaveba
Precidivis mkurnalobis I
an II sqema.
7. prednizolonis
gamwvaveba > 0.5 mg/kg/ 48sT OerTxel
ciklosporini 5 mg/kg 1
weli an qlorambucili 0,2mg/kg
8 kvira
.
18
8. reabilitacia/meTvalyureoba
avadmyofi moiTxovs mudmiv ambulatoriul meTvalyureobas, rogorc
remisiisas, ise imunosupresiuli Terapiis dros, SesaZlo garTulebebis
Tavidan asacileblad.
xangrZlivi kortikosteroiduli Terapiisas – arteriuli wnevis, wonisa da
simaRlis kontroli, ofTalmologis konsultacia (kataraqtis
gamosaricxad) mkurnalobis dawyebidan 1 Tvis da 1 wlis Semdeg.
citostatikebiT mkurnalobisas (ciklofosfamidi, qlorambucili) –
sisxlis saerTo analizi kviraSi erTxel.
mSobeli informirebul unda iyos daavadebis arsis, mimdinareobis
Taviseburebebisa da garTulebebis Sesaxeb. Amas unda SeeZlos SardSi
proteinuriis gansazRvra stripis meSveobiT da Sedegebis dafiqsireba
Sesabamis dRiurSi.
sayuradReboa, rom xangrZlivi kortikosteroiduli Terapia garda sufTa
somatur iatrogeniisa, qmnis kosmetikur problemebsac (simsuqne, striebi,
mTvarisebri saxe, WarbTmianoba). aRniSnuli arc Tu iSviaTad uqmnis
avadmyofs arasrulfasovnebis kompleqss da problemebs tolebTan
urTierTobisas. Ees garemoeba moiTxovs am avadmyofTa ara marto somatur
aramed fsiqologiur reabilitaciasac.
remisiis ganviTarebis Semdegac avadmyofi 5 wlis ganmavlobaSi imyofeba
ambulatoriuli meTvalyureobis qveS.
9. gaidlainis gadasinjvis da ganaxlebis vada _ 2 weli.
10. gaidlainis miRebis xerxi/wyaro
gaidlaini miRebulia sxvadasxva gaidlainebis, monografiebisa da
saerTaSoriso JurnalebSi gamoqveynebuli statiebis SejerebiT.
11. alternatiuli gaidlaini ar arsebobs
12. gamoyenebuli literatura
1. The primary nephrotic syndrome in children. Identification of patients with minimal change nephrotic syndrome from initial response to prednisone. A report of the International Study of Kidney Disease in Children. J Pediatr 1981; 98:561. A I;
2. Brodehl, J. The treatment of minimal change nephrotic syndrome: lessons learned from multicentre cooperative studies. Eur J Pediatr 1991; 150:380. A I
3. Tarshish, P, Tobin, JN, Bernstein, J, Edelmann, CM Jr. Prognostic significance of the early course of minimal changes nephrotic syndrome: Report of the International Study of Kidney Disease in Children. J Am Soc Nephrol 1997; 8:769;
19
4. Hodson, EM, Knight, JF, Willis, NS, Craig, JC. Corticosteroid therapy for nephrotic syndrome in children. Cochrane Database Syst Rev 2003; :CD001533. A I;
5. Scharer K; WingerA.M.Therapie des Nephrotischen Syndroms in Kindersalter. Deutsches Arztblat-Seite 835-944/Mai 1992 B II;
6. Early identification of frequent relapsers among children with minimal change nephrotic syndrome. A report of the International Study of Kidney Disease in Children. J Pediatr 1982; 101:514. A I;
7. Broyer, M, Meyrier, A, Niaudet, P, Habib R. Minimal changes and focal and segmental glomerular sclerosis. In: Oxford Textbook of Clinical Nephrology, Cameron, JS, Davison, MA, Grünfeld, JP, et al (Eds), Oxford Medical Publications, 1992, p.29 8.Patrick Niaudet, MD Treatment of idiopathic nephrotic syndrome in children. Updates The literature review for version 15.2 is current through April 2007; A I;
8. Polito, C, Oporto, MR, Totino, SF, et al. Normal growth of nephrotic children during long-term alternate-day prednisone therapy. Acta Paediatr Scand 1986; 75:245. C III 10.Leonard, MB, Feldman, HI, Shults, J, et al. Long-term, high-dose glucocorticoids and bone mineral content in childhood glucocorticoid-sensitive nephrotic syndrome. N Engl J Med 2004; 351:868;
9. Immunosuppressive agents in childhood nephrotic syndrome: A meta-analysis of randomized controlled trials. Anne M Durkan, Elisabeth M Hodson, Narelle S Willis and Jonathan C Craig. Kidney Int 59: 1919-1927; doi:10.1046/j.1523-1755.2001. A I;
10. Barratt TM, Soothill JF. Controlled trial of cyclophosphamide in steroid-sensitive relapsing nephrotic syndrome in childhood. Lancet 1970; 2: 479-482. C III;
11. Trompeter, R. S., Hicks, J., Lloyd, B. W., White, R. H. R., and Cameron, J. S. (1985). Long term outcome for children with minimal change nephrotic syndrome. Lancet i ,368–370;
12. Ueda, N., Kuno, K., and Ito, S. (1990). Eight and 12 week courses of cyclophosphamide in nephrotic syndrome. Archives of Disease in Childhood 65 , 1147–1150 C III;
13. Baluarte, HJ, Hiner, L, Gruskin, AB. Chlorambucil dosage in frequently relapsing nephrotic syndrome: A controlled trial. J Pediatr 1978; 92:295 B II;
14. Müller, W. and Brandis, M. (1981). Acute leukemia after cytotoxic treatment for non malignant disease in childhood. European Journal of Pediatrics 136 , 105–108.C III;
15. Watson, AR, Rance, CP, Bain, J. Long-term effects of cyclophosphamide on testicular function. Br Med J 1985; 291:1457 C III;
16. Levamisole for corticosteroid-dependent nephrotic syndrome in childhood. British Association for Paediatric Nephrology. Lancet 1991; 337:1555. C III;
17. Niaudet, P, Habib, R. Cyclosporine in the treatment of idiopathic nephrosis. J Am Soc Nephrol 1994; 5:1049;
18. Ponticelli, C. et al . (1993a). Cyclosporin versus cyclophosphamide for patients with steroid-dependent and frequently relapsing idiopathic nephrotic syndrome: a multicentre randomized controlled trial. Nephrology, Dialysis, Transplantation 8 , 1326–1332. A I;
19. Murnaghan, W. M., Vasmant, D., and Bensman, A. (1984). Pulse methylprednisolone therapy in severe idiopathic childhood nephrotic syndrome. Acta Paediatrica Scandinavica 73 , 733–739. C III;
20. Nottingem Pediatric Guideline N6.1, Nephrotic Syndrome; 21. Goldstein, SL, Somers, MJ, Lande, MB, et al. Acyclovir prophylaxis of varicella in children with
renal disease receiving steroids. Pediatr Nephrol 2000; 14:305. C III;
20
22. McBryde, K. D., Kershaw, D. B., and Smoyer, W. E. (2001). Pediatric steroid-resistant nephrotic syndrome. Current Problems in Pediatric Adolescence Health Care 31, 280–307;
23. Report of a Workshop by the British Association for Paediatric Nephrology and Research Unit, Royal College of Physicians. Consensus statement on management and audit potential for steroid responsive nephrotic syndrome. Arch Dis. child 1994; 70: 151-157 B I;
24. Laurent, J., Rostoker, G., Robeva, R., Bruneau, C., and Martin-Govantes, J. (1987). Is adult idiopathic nephrotic syndrome food allergy? Nephron 47 , 7–11;
25. M, Meyrier, A, Niaudet, P.Minimal changes and focal and segmental glomerular sclerosis. In: Oxford Textbook of Clinical Nephrology, Cameron, JS, Davison, MA, Grünfeld, JP, et al (Eds), Oxford Medical Publications, 2005;
26. Araya CE, Wasserfall CH, Brusko TM, Mu W, Segal MS, Johnson RJ, et al. A case of unfulfilled expectations. Cytokines in idiopathic minimal lesion nephrotic syndrome. Pediatr Nephrol. May 2006;21(5):603-10;
27. Holdsworld S.R., Atkins R.C. Pathogenesis of glomerulonefritis. In Textbook of Renal Disease.Edited by J.A.Whitworth.1994;
28. m.gelovani, g.megreliSvili `glomerulopaTia bavSvTa asakSi~ –
Tbilisi, 1988;
29. Antignanac C. Genetic models: clues for understanding the pathogenesis of idiopathic nephritic syndrome. J Clin Invest, February 2002,V.109,N4,447-449;
30. Garidi G., Bertlli R., Di luca M. Broadening the Spectrum of Diseases Related to Podocin Mutations. J Am Soc Nephrol 14:1278-86,2003;
31. kvirkvelia d., Citaia g., canava m., abulaZe T., Citaia n. idiopaTiuri
nefrozuli sindromis mkurnalobisa da prognosis kliniko-genetikuri
aspeqtebi. Tssu samecniero Sromebis krebuli, tomi XLI, Tbilisi,
2005/2006, 187-190; 32. Patrick Niaudet, MD. Complications of idiopathic nephrotic syndrome in children. The literature
review for version 15.2 is current through April 2007; 33. Robert C. Kelsch and Aileen B. Sedman Nephrotic Syndrome Pediatr. Rev., Jan 1993; 14: 30 –
38; 34. Karl S. Roth, Barbara H. Amaker, and James C.M. Chan Nephrotic Syndrome: Pathogenesis and
Management. Pediatr. Rev., Jul 2002; 23: 237 – 248.
12. avtorTa jgufi:
sasqarTvelos pediatr-nefrologTa asociacia
⇒ daviT kvirkvelia _ Tssu g.Jvanias saxelobis sauniversiteto
pediatriuli klinikis pediatriuli departamentis
xelmZRvaneli, medicinis doqtori;
⇒ guram Citaia – med. mecn. doqtori, profesori, g. Jvanias sax.
sauniversiteto pediatriuli klinikis nefrologiis
ganyofilebis gamge;
21
⇒ medea canava –g.Jvanias sax. sauniversiteto pediatriuli
klinikis nefrologiis ganyofilebis ordinatori; medicinis
doqtori;
⇒ Tamar abulaZe _ g.Jvanias sax. sauniversiteto pediatriuli
klinikis nefrologiis ganyofilebis ordinatori; medicinis
doqtori.
eqspertebi:
⇒ saojaxo medicinis profesionalTa kavSiri _ irina qarosaniZe;
⇒ irma WoxoneliZe _ saqarTvelos dializis, nefrologiisa da
Tirkmlis transplantaciis kavSiris Tavmjdomare; urologiis
erovnuli centris nefrologiuri ganyofilebis gamge; med.
mecn. kandidati, Tssu Sinagan sneulebaTa departamentis
asistent-profesori nefrologiaSi;
⇒ lela woworia _ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da
socialuri dacvis saministros janmrTelobis dacvis
departamenti;
⇒ Tea TavidaSvili _ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da
socialuri dacvis saministros janmrTelobis dacvis
departamenti.