Տարածքը Պատմագիտության տեսանկյունից` Հայաստանընույնացվում է հայոց արքայից արքա Տիգրան Բմեծի օրոք ստեղծված Մեծ Հայքի թագավորությանհետ, որը տարածվել է Միջերկրական ծովից մինչևԿասպից ծով, Փոքր Կովկասի լեռնահամակարգիցմինչև Միջագետք զբաղեցնելով ավելի քան 300 հազար քառ. կմ մակերես:Աշխարհաքաղաքականառումով, Հայաստան ասելով հասկանում ենք ՀՀտարածքը, որը ,1918-1920թ.թ զբաղեցնելով շուրջ 70 հազար քառ.կմ,հետագայում կորցրեց դրա կեսիցավելին ու ներկայումս զբաղեցնում է 30 հազարքառ. կմ մակերես:

Աշխարհագրական թաղանթ, մայրցամաքներ և օվկիանոսներ

Հայկական լեռնաշխարհը գտնվում է Եվրասիամայրցամաքում, Ասիա աշխարհամասում, Հարավարևմտյան Ասիա ենթացամաքի մասում:Հինդարերի պատմությունը վկայում է ,որ Հայկականլեռնաշխարհը իր մշակույթով, առանձնահատկություններով ավելի մոտ է գտնվելԲալկանյան թերակղզուն:

Աշխարհագրական հետազոտմանհամառոտակնարկ

Աշխարհագրական տեղեկություններ հավաքածառաջին հայ հեղինակն էր ՄովսեսԽորենացին:Հայկական Լեռնաշխարհի բնությանմասին առժեքավոր տեղեկություններ է գրելԱնանիա Շիրակացին:Նրա հրատարակած գրքերնեն `<<Աշխարհացույց>>,<<Մղոնաչափք>>:

Երկրաբանականկառուցվածքը և օգտակարհանածոները

Հայկական լեռնաշխարհը , երկրաբանականժամանակագրության տեսանկյունից երիտասարդհասակի գոյացում է : Հայկական լեռնաշխարհիժամանակակից տարածքը գտնվում է Ալպ-Հիմալյանլեռնային գոտու գրեթե կենտրոնում:

Երկրակեղևի ծաևլքավորմամբ սկզբում ձևավորվելեն Հայկական լեռնաշխարհը երիզող ծալքավորլեռնաշխթաները, որոնք բոլոր կողմերից ճզմել ենկենտրոնական ցածրադիր իջվածքը, և վերջինսհայտնվել է ծանծաղ ծովային ավազանիհատակում:Հայկական լեռնաշխարհը նորագույնհրաբխականության մարող գոտի է :Միայն վերջին1500 տարվա ընթացքում տեղի է ունեցել 7-9 բալուժգնությամբ երկրաշարժեր:

Ռելիեֆի ՀիմնականՄիավորները

Հայկական լեռնաշխարհը Հարավ արևմտյան Ասիաենթացամաքի ամենաբարձրադիր տարաշրջաննէ:Ռելիեֆի հիմնական առանձնահատկությունըհարաբերական բարձրությունների մեծտատանումներն են:Հայկական լեռնաշխարհիռելիեֆի մյուս առանձնահատկությունըդրսևորվում է մակերևույթում լեռներիգերակշռությամբ:

Հայկական լեռնաշխարհն առանձնանում է նաևռելիեֆի ձևերի բազմազանությամբ:Հայկականլեռնաշխարհը լեռնագրական առումով բաժանվումէ երկու ինքնուրույն համակարգի.

1.Եզրային ծալքաբեկորավոր լեռնաշղթաներ

2.Միջնաշխարհ

Կլիմա

Հայկական լեռնաշխարհը գտնվում է Հյուսիսայինկիսագնդի միջին աշխարհագրականլայնություններում, բարեխառն ջերմային գոտումերձարևադարձային կլիմայականգոտում:Հայկական լեռնաշխարհի կլիմայիձևավորման գործում խիստ արտահայտիչ էբարեխառն լայնությունների օդային զանգվածներիարևմտյան ներխուժումների ազդեցությունը: