Salaysay ni Gng. Delia A. Tulagan

Delia Asis Tulagan, 57 taong gulang, balo, isang magsasaka at BarangayKagawad sa Barangay Tanawan, Capalonga, Camarines Norte,

(Ang panayam kay Gng. Delia A, Tulagan ay naganap noong ika-3 | ng,taong 2018 sa Capalonga, Camarines Norte. Ito ay inilahad kina Atty. HasminahD. Paudac at Ge. ‘Mohamad Rayyan M. Domado.)

Ol: Maaari niyo bang ikwento paano kayo nagsimulang magsaka-A |: Nang sumakabilang-buhay ang nanay ko at iniwanan kaming

magkakapatid ng aming tatay, nagsimula akong magsaka. Mgasampung taong (10) gulang ako noong panahong lyon.

Sumama ang tatay ko sa ibang babae at naibenta niya ang palayanNakitira kaming magkakapatid sa aming lola, ngunit dah

masungit siya, napilitan kaming umalis. Pumunta ako sa tlyahin KoWindi ko alam kung saan pumunta ang mga kapatid ko, kayanagkawatak-watak kami. Tumulong ako sa tiyahin kong magsakananggang 16 na taong gulang ako. kami ng aking tiyahinsimula 7:00 ng umaga hanggang 4:00 ng hapon, at mula Lunesnanggang Biyernes. Sa aking pagsasaka, binabayaran ako ng ng />

Naglayas ako muli nang pinilit ako akong magpakasal sa lalaking hindako sa taong mahal ko at ikinasal kami noong 976.ko gusto.

Binigyan kami ng tatlong ektaryang ng mga magulang niya aldiyan namin ipinagpatuloy ang pagsasaka. . Gumagawa kam) ngdjanawan na taniman ng mga palay, at nagtatanim na kami ng nlyog.

Sa tagal ninyong pagsasaka, mayroon bang pagkakaiba angpagsasaka noon at ngayon:Matataba talaga ang lupa at napakalawak ng danawan noon. Magandaat marami kaming naaaani na iba’t-ibang uri ng palay. Hindi kamloumagamit ng pataba at maganda ang mga ani. Nang lumala ang

ng kagubatan at na ang mga kabunduxannoong/ 980s, nagbabago-bago na ang klima, at nagkakaroon na ngproblema ang danaw namin. Hindi na maganda ang pananim naminkaya nag-umpisa kaming gumamit kami ng pataba.

Bakit hindi na maganda ang naaaniDahil yata sa klima na sobrang init. Noon, nakakaya ko pang magtanimbuong araw. Ngayon mga dalawang oras lang kami nagsasaka kas!pagkapatak ng 10:00 ng umaga, hindi ko kaya ang init.

May pinagkaiba ba ang panahon ng inyong pagtatanim at pag-anlnoon at ngayon?

sentimos bawat araw.

Wala naman. Dalawang panahon ng pagtatanim at pagan! (0 cropping)Ad:ang sinusunod namin. ‘Ang unang panahon ay Enero tapos penne

Marso hanggang Abril ang aming pag-aani. . Ang pangalawangsanahon ay sa Hulyo at sa Oktubre kami nag-aanl.

Anong ginagawa ninyo sa Mayo at Hunyo, at sa Nobyembre atOd:Disyembre?

AS: Sa Mayo “at Hunyo, hindi kami nagtatanim dahil ang teamsinagtataniman namin ay siyang pinagbubulukan ne ‘Pananiin,

Hind!

vn kami pwedeng magtanim ng Nobyembre at Disyembre dahlang hangin sa mga panahong ito at mamamatay lang ang

pananim.

Oo: Gaano kalaki ang taniman ninyo?Ang aming palayan ay ‘mga 1/2 ektarya. Ang 2 ”% na ektarya ayA6:Hnataniman namin ng saging at nlyog.

7: Anong pagkakaiba ng palay noon at ngayon:Noon. mahilusog, mabeberde at magaganda ang dahon ng mga palayAT:Neayon, naninilaw na ang mga ito. Kung hindi namin lagyan ng pata,hindi magiging malusog ang mga palay.

OS: May pagbabago ba ang inyong pag-aani-Ag. Noone taong 20 10, ‘nakakaani kami ng 60 na ‘aban sa Calawanesanahon ng pagtatanim at pag-aani, Ngayong taong 2018, umaani Kam

vo 20 hanggang 25 na kaban na lang. Bale, mga 50% na ang nawala.

K umusta naman ang inyong niyugan? May pinagkaiba ba noon atOY:ngayon:Nagsimula kaming magtanim ng niyog noong 1780. Mega 200 na bukoAY:ane nakukuha namin. Ginagamit naming pang-kopra ang mga niyos,Rinibenta namin ng tatlong piso (P3) ang bawat nly Og, Negayon,

mahirap magpalaki ng niyog sa sobrang init. Ang lupa nagbibitak dahsa sobrang init. Nahihirapang mabuhay ang niyog al natutuyo ang meejahon. Mea 30% ang nawawala sa dating kita naming dahilang bunga ng nlyog.

O10: Ano ang personal na epekto sa inyo ng matinding Init10: Ang matinding init ang nagpapahirap sa amin kasi natutuyo ang sere

kung saan nakadepende ang pananim namin. Dahil kulang o Jum 1 Wangpananim, lumiit ang kita namin at kinukulang ang pang-suporta sasastusin sa bahay at pagpapa-aral ng aming anak.

O11: Mayroon po ba kayong karanasan sa matinding bagyo-Oo. Tinangay ng bagyong Rosing noong | 995 ang bahay namin. a eAl lL:at haligi lang natira sa amin. Naubos lahat ng aming pananim. Mea

tatlong araw iyon. Kami ay pansamantalang tumira sa paaralan.

CLCCE ~ 2

O12: GaaWo\kalaki ang napinsala sa inyo?Al2: Mga Sa awa ng Diyos, naikumponi namin ang bubong ng bahay

tapos naisalba ang mga ibang gamit. Mga isang linggo kaming naglinisdin sa bahay kaya nahirapan talaga kami. Tapos sa pananim, nag-umpisa na naman kami magbukas ng taniman.

O13: Paano kayo nakabangon:Al 3: Habane wala kaming nakukuha sa mga niyog namin, nagpapalaki kam!

ng. baboy, nagtayo kami ng maliit na tindahan at pinasukan yungpagkakalabaw.

O14: Handa po ba kayong panumpaan ang salaysay niyong ito kungkinakailangan’?

Al4: Opo.

etaYvTulagan

2August 15, 2016VYiw

VW\\“A