35
1 Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi (Tiếp) Dương Đình Hỷ 31- Vi phương thượng nhân ttrúc Xuân lôi nht dđả tân hoàng Gii thác tru sao vn xích trường Ti ái bch phương song chphá 穿 Loạn xuyên thanh ảnh chiếu Thiền sàng. Trnh Tiếp Dch : Thay phương thượng nhân ttre Sm Xuân một đêm đánh tre mới

Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

1

Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi

(Tiếp)

Dương Đình Hỷ

31-

爲 無 方 上 人 寫 竹

Vi Vô phương thượng nhân tả trúc

春 雷 一 夜 打 新 篁

Xuân lôi nhất dạ đả tân hoàng

解 籜 抽 梢 萬 尺 長

Giải thác trừu sao vạn xích trường

最 愛 白 方 窗 紙 破

Tối ái bạch phương song chỉ phá

亂 穿 青 影 照 禪 床

Loạn xuyên thanh ảnh chiếu Thiền sàng.

鄭 爕

Trịnh Tiếp

Dịch : Thay Vô phương thượng nhân tả tre

Sấm Xuân một đêm đánh tre mới

Page 2: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

2

Tróc vỏ cây tre vạn thước trường

Cửa giấy thích nhất bị làm rách

Loạn chiếu hình ảnh trên thiền sàng.

Tác giả tả chỗ ở của Vô phương thượng nhân, đơn sơ, im ắng thuận

theo tự nhiên. Đó là thiền.

32-

題 畫

Đề họa

山 亭 寥 落 接 人 稀

Sơn đình liêu lạc tiếp nhân hi

泥 補 柴 門 葉 補 衣

Nê bổ sài môn diệp bổ y

不 起 竹 床 頭 似 雪

Bất khởi trúc sang đầu tự quyết

已 無 心 去 問 禪 機

Dĩ vô tâm khứ vấn Thiền cơ.

唐 寅

Đường Dần

Dịch :

Đề bức họa

Page 3: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

3

Đình núi rỗng không ít người tới

Bùn đắp cửa gỗ, lá vá y

Đầu bạc chẳng ngẩng lên khỏi chõng

Lấy tâm không mà hỏi thiền sư.

Thiền là vô chấp, ngay cả thiền cơ là đề tài mà nhà Thiền chú trọng

nhất cũng mặc.

33-

新 年 雜 興

Tân niên tạp hứng

負 郭 幽 居 一 味 清

Phụ quách u cư nhất vị thanh

残 花 寂 寂 冷 冷 冷

Tàn hoa tịch tịch lãnh lãnh lãnh

夜 深 宴 坐 無 燈 火

Dạ thâm yến tọa vô đăng hỏa

卷 上 疏 帘 月 滿 庭

Quyển thượng sơ liêm nguyệt mãn đình.

李 光

Lý Quang

Dịch : Năm mới hứng lẫn lộn.

Page 4: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

4

Bỏ thành thị ẩn nơi vắng vẻ

Hoa tàn im ắng lạnh như băng

Đêm thâu vui ngồi không đèn lửa

Vén rèm mà coi trăng đầy sân.

Thiền chú trọng ở nội dung, không để ý đến chi tiết bên ngoài.

34-

破 衲

Phá nạp

衲 衣 何 日 破

Nạp y hà nhật phá

四 十 有 餘 年

Tứ thập hữu dư niên

白 首 仍 縫 綻

Bạch thủ nhưng phùng trán

青 春 已 結 穿

Thanh Xuân dĩ kết xuyên

绣 涼 經 夏 好

Tư lương kinh Hạ hảo

等 絮 入 秋 便

Đẳng nhứ nhập Thu tiện

Page 5: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

5

故 友 無 如 此

Cố hữu vô như thử

相 看 互 有 憐

Thương khán hỗ hữu hảo.

鄭 燮

Trịnh Tiếp

Dịch : Áo rách.

Áo nạp ngày nào rách

Bốn mươi năm có thừa

Đầu bạc còn vá áo

Tuổi trẻ đã vá qua

Mát mẻ qua tháng Hạ

Tới Thu tơ liễu vương

Bạn cũ nào như vậy

Gập nhau tỏ lòng thương.

Người tu chịu khổ về vật chất, mong giải thoát tinh thần.

35-

武 昌 酌 菩 薩 泉 送 王 子 立

Võ Xương chước Bồ Tát tuyền tống Vương tử Lập

Page 6: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

6

送 行 無 酒 亦 無 錢

Tống hành vô tửu diệc vô tiền

勸 爾 一 杯 菩 薩 泉

Khuyến nhĩ nhất bôi Bồ tát tuyền

何 處 低 頭 不 見 我

Hà xứ ngã đầu bất kiến ngã

四 方 同 此 水 中 天

Tứ phương đồng thủy bất trung thiên.

蘇 軾

Tô Thức

Dịch : Võ Xương chuốc nước suối Bồ tát cho Vương tử

Tiễn đưa rượu không, tiền cũng không

Một chén suối Bồ tát dâng ông

Chỗ nào cúi đầu chẳng thấy tớ

Mọi chỗ nước liền trời phải không?

Câu cuối là chỉ thủy quán, tu tâm bất loạn là định.

36-

悟 眞 院

Page 7: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

7

Ngộ chân viện

野 水 縱 橫 漱 屋 除

Dã thủy tung hoành sấu ốc trừ

午 窗 殘 夢 鳥 相 呼

Ngọ song tàn mộng điểu tương hô

春 風 日 日 吹 香 草

Xuân phong nhật nhật xuy hương thảo

山 北 山 南 路 欲 無

Sơn Bắc sơn Nam lộ dục vô.

王 安 石

Vương An Thạch

Dịch : Viện Ngộ Chân

Nước khoáng tung hoành trước thềm vỗ

Tỉnh giấc ngủ trưa vang tiếng chim

Gió Xuân mỗi ngày thổi thơm cỏ

Núi Bắc, núi Nam đường khó tìm.

Người tu không muốn tâm bị nhiễm bởi hoàn cảnh nên tu viện ở chỗ xa

người, không bị danh lợi, địa vị, tài sắc lôi cuốn.

37-

Page 8: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

8

精 舍 遇 雨

Tinh xá ngộ vũ

空 門 寂 寂 淡 吾 身

Không môn tịch tịch đạm ngô thân

溪 雨 溦 溦 洗 客 塵

Khê vũ vi vi tẩy khách trần

卧 向 白 雲 情 未 盡

Ngọa hướng bạch vân tình vị tận

任 他 黄 鳥 醉 芳 春

Nhậm tha hoàng điểu túy phương Xuân.

可 止

Khả Chỉ

Dịch : Ở tinh xá gập mưa.

Cửa không tịch mịch hững hờ thân

Mưa suối nho nhỏ rửa khách trần

Nằm coi mây trắng tình chưa hết

Mặc con chim vàng say với Xuân.

Thiền ở mọi nơi, mọi lúc, mọi chuyện.

38-

Page 9: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

9

秋 晚 宿 破 山 寺

Thu vãn túc phá sơn tự

秋 風 落 葉 滿 空 山

Thu phong lạc diệp mãn không sơn

古 寺 殘 燈 石 壁 間

Cổ tự tàn đăng thạch bích gian

昔 日 經 行 人 去 盡

Tích nhật kinh hành nhân khứ tận

寒 雲 夜 夜 自 飛 還

Hàn vân dạ dạ tự phi hoàn.

皎 然

Kiểu Nhiên

Dịch : Chiều Thu ở phá sơn tự.

Gió Thu thổi là rụng đầy núi

Nhà đá chùa cổ lưu đèn tàn

Những người kinh hành nay đâu cả ?

Mây lạnh đêm đêm tự về giăng.

Đối với người đã giác ngộ thì bãi biển biến thành nượng dâu là

chuyện tự nhiên, không có gì phải thắc mắc cả.

Page 10: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

10

39-

晚 秋 閑 屋

Vãn Thu nhàn ốc

地 僻 門 深 少 送 迎

Địa tích môn thâm thiểu tống nghinh

披 衣 閑 坐 養 幽 情

Phi y nhàn tọa dưỡng u tình

秋 庭 不 掃 攜 藤 杖

Thu đình bất tảo huề đằng trượng

閑 踏 梧 桐 黄 葉 行

Nhàn đạp ngô đồng hoàng diệp hành.

白 居 易

Bạch Cư Dị

Dịch : Ở nhàn chiều Thu

Ở chỗ vắng vẻ thiếu đưa đón

Khoác áo ngồi thiền dưỡng tính tình

Chống gậy đằng, sân Thu chẳng quét

Nhàn đạp lá ngô dưới chân mình.

Thiền không trọng hình thức, khoác áo, chống gậy đi đều là Thiền.

Page 11: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

11

40-

蜂 子 投 窗

Phong tử đầu song

空 門 不 肯 出

Không môn bất khẳng xuất

投 窗 也 太 痴

Đầu song dã thái si

百 年 鑚 故 紙

Bách niên tán cố chỉ

何 日 出 頭 時

Hà nhật xuất đầu thời.

釋 神 贊

Thích Thần Tán

Dịch : Con ong rúc đầu vào cửa sổ

Cửa không chẳng chịu thoát

Rúc song thật quá ngây

Trăm năm dùi giấy cũ

Ngày nào mới ra đây ?

Page 12: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

12

Chỉ chấp vào kinh điển mà không tự thể nghiệm thì không phải là

Thiền.

41-

魚 皷 頌

Ngư cổ tụng

四 大 由 來 造 化 工

Tứ đại do lai tạo hóa công

有 聲 全 貴 裡 頭 空

Hữu thanh toàn quý lý đầu không

莫 嫌 不 與 凡 夫 說

Mạc hiềm bất dữ phàm phu thuyết

只 爲 宮 商 調 不 同

Chỉ vi cung thưởng điều bất đồng.

從 諗

Tòng Thẩm

Dịch : Gõ mõ

Bốn đại là do công tạo hóa

Có tiếng tuy quý nhưng là không

Chớ hiềm chẳng cùng phàm phu nói

Chỉ vì cung thương tiếng chẳng đồng.

Page 13: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

13

Bài này chỉ duyên khởi tánh không.

42- 嗅 梅 悟 道 詩

Khứu mai ngộ đạo thi

盡 日 尋 春 不 見 春

Tận nhật tầm Xuân bất kiến Xuân

芒 鞋 踏 遍 隴 頭 雲

Mang hài đạp biến lũng đầu vân

歸 來 笑 拈 梅 花 嗅

Quy lai tiếu niêm mai hoa khứu

春 在 枝 頭 已 十 分

Xuân tại chi đầu dĩ thập phần.

梅 花 尼

Mai Hoa Ni

Dịch : Thơ ngửi mai ngộ Đạo.

Cả ngày đi tìm chẳng thấy Xuân

Dép cỏ dẫm khắp mây non ngàn

Trở về dưới gốc cây mai ngửi

Xuân ở đầu cành đã mười phần.

Đạo không ở đâu xa, gần ngay bên mình.

Page 14: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

14

43- 舩 居 寓 意

Thuyền cư ngẫu ý

天 尺 絲 綸 直 下 垂

Thiên xích ty luân trực hạ thùy

一 波 才 動 萬 波 襚

Nhất ba tài động vạn ba tùy

夜 静 水 寒 魚 不 食

Dạ tĩnh thủy hàn ngư bất thực

满 舩 空 載 月 明 歸

Mãn thuyền không tải nguyệt minh quy.

德 誠

Đức Thành

Dịch : Ngẫu ý ngồi thuyền.

Ngàn thước dây câu ném thẳng xuống

Một sóng xao động, vạn sóng theo

Đêm lặng, nước lạnh cá không đớp

Thuyền về chỉ trở ánh trăng theo.

Còn chấp phải tìm Đạo là không phải là Thiền.

Page 15: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

15

44-

吾 心 似 秋 月

Ngô tâm tự Thu nguyệt

吾 心 似 秋 月

Ngô tâm tự Thu nguyệt

碧 潭 清 皎 潔

Bích đàm thanh kiểu khiết

無 物 堪 比 倫

Vô vật kham tỉ luân

敎 我 如 何 說

Giáo ngã như hà thuyết.

寒 山

Hàn Sơn

Dịch : Tâm tôi tựa trăng Thu

Tâm tôi, trăng Thu thật không khác

Hồ xanh nước sạch biết là bao

Không có vật nào so sánh được

Bảo tôi sẽ nói như thế nào ?

Thiền là thanh tĩnh, trăng Thu, bích đàm tỉ dụ cho cái tâm Bồ đề.

Page 16: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

16

45-

杳 杳 寒 山 道

Yểu yểu Hàn sơn đạo

杳 杳 寒 山 道

Yểu yểu Hàn sơn đạo

落 落 冷 澗 濱

Lạc lạc lãnh giản tân

啾 啾 常 有 鳥

Thu thu thường hữu điểu

寂 寂 更 無 人

Tịch tịch cánh vô nhân

淅 淅 風 吹 面

Tích tích phong xuy diện

紛 紛 雪 積 身

Phân phân tuyết tích thân

朝 朝 不 見 日

Triêu triêu bất kiến nhật

歲 歲 不 知 人

Tuế tuế bất tri nhân.

寒 山

Page 17: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

17

Hàn Sơn

Dịch : Đường Hàn sơn vắng vẻ

Vắng vẻ đường núi lạnh

Cuồn cuộn suối lạnh lùng

Tiếng chim kêu ríu rít

Tịch mịch người cũng không

Vù vù gió thổi mặt

Tơi bời tuyết đầy thân

Mặt trời sáng chẳng thấy

Năm năm nào biết Xuân.

Hàn Sơn dùng cảnh thanh tịnh để diễn tả thiền tâm.

46-

三 十 年 來 尋 劍 客

Tam thập niên lai tầm kiếm khách

三 十 年 來 尋 劍 客

Tam thập niên lai tầm kiếm khách

幾 回 落 葉 又 抽 枝

Cơ hồi lạc diệp hựu trừu chi

自 從 一 見 桃 花 後

Tự tòng nhất kiến đào hoa hậu

直 至 如 今 更 不 疑

Page 18: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

18

Trực chí như kim cánh bất nghi.

釋 志 勤

Thích Chí Cần

Dịch : Ba mươi năm tìm kiếm ngươi.

Ba mươi năm qua tìm kiếm ngươi

Bao hồi lá rụng lại mọc chồi

Sau khi nhìn thấy hoa đào nở

Cho tới bây giờ hết nghi rồi.

Chí Cần đã ngộ ra đạo lý nhân duyên, duyên tụ thì thành, duyên tán

thì hoại.

47-

宿 法 華 簡 靈 澈 上 人

Túc pháp hoa Giản Linh Triệt thượng nhân

至 道 幾 機 但 杳 冥

Chí đạo cơ cơ đản yểu minh

孤 燈 寒 竹 自 青 熒

Cô đăng hàn trúc tự thanh huỳnh

不 知 何 處 小 乘 客

Bất tri hà xứ tiểu thừa khách

Page 19: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

19

一 夜 風 來 聞 誦 經

Nhất dạ phong lai văn tụng kinh.

皎 然

Kiểu Nhiên

Dịch : Ở Pháp Hoa tự Giản Linh Triệt thượng sư

Chí Đạo vài cơ xét chẳng thấu

Ghế lạnh, đèn lẻ rõ tự mình

Chẳng biết nơi nào tiểu thừa khách

Đêm nghe gió thổi vọng lời kinh.

Niệm Phật mà không thể ngộ thì cũng vô ích.

48-

過 融 上 人 蘭 若

Quá Dung thượng nhân lan nhã

山 頭 禪 室 掛 僧 衣

Sơn đầu thiền thất quải tăng y

窗 外 無 人 溪 鳥 飛

Song ngoại vô nhân khê điểu phi

黄 昏 半 在 下 山 路

Hoàng hôn bán tại hạ sơn lộ

Page 20: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

20

卻 聴 泉 聲 戀 翠 微

Khước thính tuyền thanh luyến thúy vi.

孟 浩 然

Mạnh Hạo Nhiên

Dịch : Qua lan nhã của Dung thượng nhân

Thiền thất đầu non treo tăng y

Ngoài cửa không người chỉ chim bay

Hoàng hôn ở giữa con đường núi

Còn nghe tiếng suối rất nhỏ thay.

Thiền ở khắp nơi, không đâu không có, chỉ cần thể nghiệm.

49-

遊 雲 居 寺

Du Vân Cư tự

贈 穆 三 十 六 地 主

tặng mục tam thập lục địa chủ

亂 峰 深 處 雲 居 路

Loạn phong thâm xứ Vân Cư lộ

共 踏 花 行 獨 惜 春

Cộng đạp hoa hành độc tích Xuân

Page 21: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

21

勝 地 本 來 無 定 主

Thắng địa bản lai vô định chủ

大 都 山 属 愛 山 人

Đại đô sơn thuộc ái sơn nhân.

白 居 易

Bạch Cư Dị

Dịch : Đi chơi Vân Cư tự, tặng ba mươi sáu địa chủ

Đường mây nơi xa ngàn vạn núi

Dẫm đạp hoa đi riêng tiếc Xuân

Thắng địa vốn không có định chủ

Phần lớn thuộc người yêu núi non.

Thiền là thông qua hiện tượng mà thấy bản chất.

50-

山 居 詩

Sơn cư thi

身 閑 依 祖 寺

Thân nhàn y tổ tự

志 僻 性 多 慵

Chí tị tánh đa dung

Page 22: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

22

少 室 遺 眞 旨

Thiếu thất di chân chỉ

層 樓 起 暮 鐘

Thùy lâu khởi mộ chung

啜 茶 思 好 水

Xuyết trà tư hảo thủy

對 月 數 諸 峰

Đối nguyệt số chư phong

有 問 山 中 趣

Hữu vấn sơn trung thú

庭 前 是 古 松

Đình tiền thị cổ tùng.

常 達

Thường Đạt

Dịch : Bài thơ ở núi.

Thân nhàn nương chùa cổ

Muốn tránh lười trời sinh

Thiếu thất lưu chân chỉ

Trên lầu chuông chiều inh

Uống trà nghĩ tới nước

Đối trăng đếm vài non

Nếu hỏi thú trong núi

Sân trước trồng cây thông.

Page 23: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

23

Ý của bài thơ là người, cảnh là một.

51-

大 禹 寺 義 公 禪

Đại Vũ tự Nghĩa Công thiền

義 公 習 禪 寂

Nghĩa công tập thiền tịch

结 宇 依 空 林

Kết vũ y không lâm

户 外 一 峰 秀

Hộ ngoại nhất phong tú

階 前 衆 壑 深

Giai tiền chúng hác thâm

夕 陽 連 兩 足

Tịch dương liên lưỡng túc

空 翠 落 庭 陰

Không thúy lạc đình âm

看 取 蓮 花 淨

Khán thủ liên hoa tịch

方 知 不 染 心

Phương trí bất nhiễm tâm.

Page 24: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

24

孟 浩 然

Mạnh Hạo Nhiên

Dịch : Thiền của Nghĩa Công tại chùa Đại Vũ

Nghĩa Công tập Thiền tịch

Kết am dựa không lâm

Ngoài cửa ngọn núi đẹp

Trước thềm lạch nước thâm

Buổi chiều hai chân bước

Vào bóng râm của sân

Nhìn thấy hoa sen tịch

Mới biết chẳng nhiễm tâm.

Mục đích của thiền là tịnh, ở đây chỗ ở của Nghĩa Công thanh tịnh.

Cảnh tịnh thì tâm cũng dễ tịnh.

52-

茅 棟 野 人 居

Mao Đống dã nhân cư

茅 棟 野 人 居

Mao Đống dã nhân cư

門 前 車 馬 疏

Page 25: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

25

Môn tiền xa mã sơ

林 幽 偏 聚 鳥

Lâm u thiên tụ điểu

溪 闊 本 藏 魚

Khê khoát bản tàng ngư

山 果 攜 兒 摘

Sơn quả huề nhi trích

皋 田 共 婦 鋤

Cao điền cộng phụ sừ

家 中 何 所 有

Gia trung hà sở hữu

唯 有 一 床 書

Duy hữu nhất sàng thư.

寒 山

Hàn Sơn

Dịch : Nhà cỏ người quê ở

Nhà cỏ người quê ở

Trước nhà ít ngựa xe

Rừng sâu tụ chim chóc

Suối rộng cá từng bè

Quả núi dắt trẻ hái

Bờ ruộng cùng vợ bừa

Trong nhà có gì nhỉ

Page 26: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

26

Chỉ một giường sách ưa.

Cảnh tĩnh thì tâm tĩnh. Đó là thiền.

53-

題 玉 泉 寺

Đề Ngọc Tuyền tự

湛 湛 玉 泉 色

Trạch trạch ngọc tuyền sắc

悠 悠 浮 雲 身

Du du phù vân thân

閑 心 對 定 水

Nhàn tâm đối định thủy

清 淨 兩 無 塵

Thanh tĩnh lưỡng vô trần

手 抱 青 筇 杖

Thủ bão thanh cùng trượng

頭 戴 白 綸 巾

Đầu đới bạch luân cân

興 盡 下 山 去

Hưng tận hạ sơn khứ

知 我 是 誰 人

Page 27: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

27

Tri ngã thị thùy nhân.

白 居 易

Bạch Cư Dị

Dịch : Đề chùa Ngọc Tuyền

Mầu nước suối trong trẻo

Êm đềm nổi mây thân

Tâm nhàn đối nước lặng

Thanh tĩnh không nhuốm trần

Tay nắm cây gậy trúc

Khăn the trắng đội đầu

Hết hứng đi xuống núi

Là tôi ai biết đâu ?

Thiền là không phân biệt tôi và ai. Thích thì tới, chán thì đi.

54-

西 來 意

Tây lai ý

因 僧 問 我 西 來 意

Nhân tăng vấn ngã Tây lai ý

我 話 居 山 七 八 年

Ngã thoại cư sơn thất bát niên

草 履 只 載 三 個 耳

Page 28: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

28

Thảo lý chỉ tải tam cá nhĩ

麻 衣 曾 補 兩 番 肩

Ma y tăng bổ lưỡng phiên kiên

東 庵 每 見 西 庵 雪

Đông am mỗi kiến Tây am tuyết

下 澗 長 流 上 澗 泉

Hạ giản trường lưu thượng giản tuyền

半 夜 白 雲 消 散 後

Bán dạ bạch vân tiêu tán hậu

一 轉 明 月 到 窗 前

Nhất chuyển minh nguyệt đáo song tiền.

靈 澄

Linh Trừng

Dịch : Ý Tây lai.

Nhân tăng hỏi tôi ý Tây sang

Tôi nói ở núi bẩy, tám năm

Dép cỏ chỉ mang ba bốn chiếc

Áo gai chỉ vá có hai lần

Mỗi khi Đông thấy Tây am tuyết

Xem suối dòng nước vẫn chẩy suôi

Nửa đêm mây trắng tan đi hết

Trăng sáng lại đến cửa sổ soi.

Page 29: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

29

Ý Tây sang là thiền, không đâu không có.

55-

過 香 積 寺

Quá Hương Tích tự

不 知 香 積 寺

Bất tri Hương Tích tự

數 里 入 雲 峰

Số lý nhập vân phong

古 木 無 人 經

Cổ mộc vô nhân kinh

深 山 何 處 鐘

Thâm sơn hà xứ chung

泉 聲 咽 危 石

Tuyền thanh yết nguy thạch

日 色 冷 青 松

Nhật sắc lãnh thanh tùng

薄 暮 空 潭 曲

Bạc mộ không đàm khúc

安 禪 制 毒 龍

An thiền chế độc long.

Page 30: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

30

王 維

Vương Duy

Dịch : Qua chùa Hương Tích.

Chẳng biết chùa Hương Tích

Vài dậm vào núi mây

Cây cỏ không người ngó

Núi sâu chuông đâu đây

Tiếng suối bên đống đá

Sắc trời làm lạnh thông

Buổi chiều hồ uốn khúc

Tâm thiền chế khủng long.

Tạp niệm ví như độc long, nếu cứ an nhiên thiền định thì không sao

cả.

56-

身 是 菩 提 樹

Thân thị Bồ đề thụ

身 是 菩 提 樹

Thân thị Bồ đề thụ

心 如 明 鏡 台

Tâm như minh kính đài

時 時 勤 拂 拭

Page 31: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

31

Thời thời cần phất thức

莫 使 有 塵 埃

Mạc sử hữu trần ai.

神 秀

Thần Tú

Dịch : Thân là cây Bồ đề

Cây Bồ đề là thân

Đài gương sang như tâm

Mọi lúc cần lau, phủi

Chớ để bám bụi trần.

Thần Tú chủ trương tiệm tu, nên lúc nào cũng phải rửa tâm.

57-

菩 提 本 無 樹

Bồ đề bản vô thụ

菩 提 本 無 樹

Bồ đề bản vô thụ

明 鏡 亦 非 台

Minh kính diệc phi đài

本 來 無 一 物

Bản lai vô nhất vật

Page 32: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

32

何 處 惹 塵 埃

Hà xứ nhạ trần ai.

慧 能

Huệ Năng

Dịch : Bồ đề vốn chẳng cây.

Bồ đề vốn chẳng cây

Gương sáng cũng không đài

Vốn không có một vật

Chỗ nào bám trần đây ?

Huệ Năng chủ trương đốn ngộ. Tâm đã là không rồi thì chỗ đâu cho

các tạp niệm bám vào ?

58-

題 破 山 寺 後 禪 院

Đề phá sơn tự hậu thiền viện

清 晨 入 古 寺

Thanh thần nhập cổ tự

初 日 照 高 林

Sơ nhật chiếu cao lâm

行 經 通 幽 處

Hành kinh thông u xứ

Page 33: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

33

禪 房 花 木 深

Thiền phòng hoa mộc thâm

山 光 悅 鳥 心

Sơn quang duyệt điểu tâm

潭 影 空 人 心

Đàm ảnh không nhân tâm

萬 藾 此 俱 寂

Vạn lại thử câu tịch

但 聞 鐘 磬 音

Đản văn chung khánh âm.

常 建

Thường Kiến

Dịch : Đề thiền viện ở sau chùa Phá Sơn.

Sáng sớm vào chùa cổ

Trời mới chiếu ngọn cây

Đường trúc thấm thâm xứ

Thiền phòng hoa nở đầy

Ánh núi vui chim chóc

Bóng hồ người không tâm

Vạn tiêu đều im bặt

Nhưng còn nghe chuông ngân.

Bài thơ chỉ sự tịch tĩnh của thiền.

Page 34: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

34

59-

我 有 一 方 便

Ngã hữu nhất phương tiện

我 有 一 方 便

Ngã hữu nhất phương tiện

價 值 百 匹 練

Giá trị bách thất luyện

相 打 長 伏 弱

Tưởng đả trường phục nhược

至 死 不 入 縣

Chí tử bất nhập huyện.

王 梵 志

Vương Phạm Chí

Dịch : Tôi có một phương tiện.

Tôi có một phương tiện

Trị giá trăm tấm luyện

Tưởng lấy ngắn thắng dài

Tới chết chẳng lên huyện.

Tác giả đã ngộ tâm không phân biệt.

Page 35: Ngẫm Nghĩ Về Vài Bài Thiền Thi...Thiên xích ty luân trực hạ thùy 一 波 才 動 萬 波 襚 Nhất ba tài động vạn ba tùy 夜 静 水 寒 魚 不 食 Dạ

35

60-

揷 泱 詩

Sáp ương thi

手 把 青 泱 揷 滿 田

Thủ bả thanh ương sáp mãn điền

低 頭 便 見 水 中 天

Đê đầu tiện kiến thủy trung thiên

心 地 清 淨 方 爲 道

Tâm địa thanh tĩnh phương vi Đạo

退 步 原 來 是 向 前

Thối bộ nguyên lai thị hướng tiền.

栔 此

Khế Thử

Dịch : Thơ cấy mạ

Tay cấy mạ non đầy đồng ruộng

Cúi đầu vũng nước thấy bầu trời

Tâm mà trong sạch mới hiểu Đạo

Lùi bước chính là tiến bước rồi.

Còn tâm phân biệt trên, dưới, tiến lui thì không thể thấy Đạo.