Presentation 5

Đánh giá chất lượng thống kê: Một số khuyến nghị ban đầu cho Hệ thống

thống kê Việt Nam

Người trình bày: Ô. Nguyễn Văn Đoàn

Viện trưởng Viện Khoa học Thống kê

Hội thảo

Đánh giá chất lượng thống kê Nhà nước: Một số khuyến nghị cho Việt Nam

Hà Nội, 7. 12. 2015

Nội dung

1. Mục đích

2. Định nghĩa chất lượng thống kê

3. Hệ thống tiêu chuẩn

4. Bộ công cụ

5. Quy trình và kết quả đầu ra

6. Cơ cấu tổ chức

7. Công bố

1. Mục tiêu

Hình thành một mô hình theo dõi, đánh giá và báo cáo chất lượng thống kê Nhà nước một cách hệ thống, định

kz và minh bạch

Cải thiện chất lượng thống kê

Tạo niềm tin về thông tin thống kê Nhà nước

Danh tiếng của các cơ quan thống kê Nhà nước

2. Định nghĩa chất lượng thống kê

Thống kê Nhà nước định nghĩa thế nào là “chất lượng thống kê”?

• Chất lượng thống kê thường được định nghĩa: – “sự phù hợp để sử dụng” hoặc – “sự phù hợp với mục đích”.

• Chất lượng thống kê mang tính đa chiều: tính phù hợp; tính chính xác; độ tin cậy; tính kịp thời; sự đúng hạn; tính có thể tiếp cận; sự rõ ràng, tính có thể giải thích được; tính chặt chẽ; tính so sánh được; sự đáng tin; tính toàn vẹn; sự rõ ràng về phương pháp luận; và tính tiện lợi.

• Đề xuất:

– Nguyên tắc:

• phải chỉ rõ định nghĩa này liên quan như thế nào đến những gì đã nói về chất lượng thống kê trong Luật Thống kê sửa đổi 2015; bao gồm những gì đã nêu trong Luật

• Có thể mở rộng, cụ thể hơn so với Luật Thống kê (sửa đổi)

• Phù hợp với thông lệ quốc tế

2. Định nghĩa chất lượng thống kê (2)

• Định nghĩa chất lượng thống kê Nhà nước là “Sự phù hợp để sử dụng”, được phản ánh qua 6 tiêu thức:

(1) Phù hợp [Relevance]

(2) Chính xác [Accuracy]

(3) Kịp thời và đúng hạn [Timeliness and Punctuality]

(4) Khả năng tiếp cận [Accessibility]

(5) Khả năng giải thích [Interpret]

(6) Tính chặt chẽ [Coherence]

3. Hệ thống tiêu chuẩn (Khung)

• Đề xuất áp dụng Khung bảo đảm chất lượng quốc gia chung (NQAF) của LHQ làm khung đảm bảo chất lượng thống kê Nhà nước của Việt Nam

• Khung này cung cấp các tiêu chuẩn cho chất lượng; các tiêu chuẩn/yêu cầu do Chính phủ Việt Nam đề ra và các cam kết quốc tế cũng sẽ được áp dụng

• L{ do áp dụng NQAF:

– NQAF là khung do LHQ khuyến nghị

– Khung này bao gồm tất cả các mặt của các khung hiện có:

• Bộ Quy tắc thực hành của thống kê Châu Âu (CoP)

• Bộ Quy tắc thực hành thống kê Khu vực Mỹ Latin và Caribbean (LAC)

• Khung đánh giá chất lượng số liệu (DQAF) của IMF

• Khung đảm bảo chất lượng của Canada

– Khung mới nhất: 2/2012 (QĐ số 41/101 của UNSC)

Đề xuất Khung VQAF: Thành phần chính

Khía cạnh

chất lượng Tiêu chí chất lượng Chỉ tiêu

1. Quản

lý Hệ

thống

Thống kê

1.1 Điều phối trong

Hệ thống Thống kê

Quốc gia

1.1.1 Điều phối các hoạt động thống kê có được thể hóa bằng VBQPPL?

1.1.2 Tên cơ quan điều phối các hoạt động TK

1.1.3 Kết quả chia sẻ thông tin giữa các cơ quan sản xuất thống kê

1.2 Quản lý mối

quan hệ giữa người

dùng và người

cung cấp số liệu

thống kê

1.2.1 Có đơn vị chịu trách nhiệm quản l{ các đối tượng sử dụng thông tin?

1.2.2 Có quy trình tham khảo ý kiến người dùng

tin?

1.2.3 Có các dịch vụ hỗ trợ kịp thời người dùng?

1.2.4 Có ban hành và thực hiện quy trình bảo mật

thông tin riêng tư của các đối tượng cung cấp thông tin?

1.3 Quản lý các tiêu

chuẩn thống kê

1.3.1 Có sử dụng 6 tiêu chí quản l{ chất lượng?

1.3.2 Có ban hành danh mục các tiêu chuẩn thống kê?

Đề xuất Khung VQAF: Thành phần chính (2)

Khía cạnh

chất lượng Tiêu chí chất lượng Chỉ tiêu

2. Quản lý

moi trường

thể chế

2.1 Đảm bảo tính độc lập

về chuyên môn nghiệp vụ

2.1.1

2.1.2

2.1.3

2.2 Đảm bảo tính công

bằng và khách quan

2.2.1

2.2.2

2.2.3

2.2.4

2.3 Đảm bảo tính minh

bạch

2.3.1

2.3.2

2.4 Đảm bảo tính bảo mật

và an ninh

2.4.1

2.4.2

2.4.3

2.5 Đảm bảo cam kết về

chất lượng

2.5.1

2.5.2

2.5.6

Đề xuất Khung VQAF: Thành phần chính (2)

Khía cạnh

chất lượng Tiêu chí chất lượng Chỉ tiêu

3. Quản lý

các quy trình thống kê

3.1 Đảm bảo tính đúng

đắn về phương pháp luận

3.1.1

3.1.2

3.1.3

3.2 Đảm bảo hiệu

quarChi phí

3.2.1

3.2.2

3.2.3

3.2.4

3.3 Đảm bảo việc thực

hiện hợp lý

3.3.1

3.3.2

3.4 Quản lý gắng năng

người trả lời

3.4.1

3.4.2

3.4.3

3.4.4

3.4.5

3.4.6

Đề xuất Khung VQAF: Thành phần chính (2)

Khía cạnh

chất lượng Tiêu chí chất lượng Chỉ tiêu

4. Quản lý

kết quả

thống kê

4.1 Đảm bảo tính phù

hợp

4.1.1

4.1.2

4.1.3

4.2 Đảm bảo tính chính

xác và độ tin cậy

4.2.1

4.2.2

4.2.3

4.2.4

4.3 Đảm bảo tính kịp thời

và đúng lúc

4.3.1

4.3.2

4.4 Đảm bảo tính chặt

chẽ và khả năng giải

thích

4.4.1

4.4.2

4.4.3

4.4.4

.4.5

3.4.6

4. Bộ công cụ

• Đề xuất áp dụng một bảng liệt kê các mục cần kiểm tra/điều tra

(checklist/survey) vào mỗi lĩnh vực và ở mỗi bước của quy trình

thống kê để cung cấp thông tin cho phép đánh giá

• Bảng liệt kê này được dựa chủ yếu vào:

– Bảng của EU (DESAP); và

– Sửa đổi theo bảng của NQAF

• Bảng liệt kê này sẽ bao gồm sự mô tả và sự đánh giá của những

thông lệ cần theo và các chỉ tiêu được tính toán (ví dụ: Tỷ lệ

không trả lời, v.v…) mà nó phù hợp với chất lượng đối với mỗi

bước của quy trình thống kê và kết quả đầu ra

5. Quy trình và kết quả đầu ra

(1) Biên soạn và công bố Báo cáo chất lượng thống kê:

Báo cáo chất lượng thống kê Nhà nước hàng năm

Báo cáo chất lượng thống kê 5 năm/lần hoặc sớm hơn (nếu có sự thay đổi và có kế hoạch trước)

Xây dựng đề cương chuẩn chi tiết cho báo cáo chất lượng, trong đó bao gồm bảng liệt kê các mục cần kiểm tra; chỉ tiêu chất lượng

Bảng liệt kê các mục cần kiểm tra cần được một nhóm hoàn thành, trong đó có cán bộ của Đơn vị đánh giá CLTK của cơ quan và cán bộ đánh giá độc lập từ bên ngoài.

(2) Biên soạn Báo cáo đánh giá công tác tổ chức và tác động của nó đến chất lượng thống kê của cơ quan đó

─ Báo cáo hàng năm và 5 năm/lần

─ Bổ trợ cho các báo cáo chất lượng thống kê

6. Công tác tổ chức, đào tạo

Tổng cục Thống kê

– Đơn vị thực hiện chức năng theo dõi, đánh giá, báo cáo chất lượng thống kê Nhà nước

• Bổ sung đủ nguồn lực

• Soạn thảo các văn bản, tài liệu về theo dõi, đánh giá, báo cáo chất lượng thống kê

• Hướng dẫn nghiệp vụ và kỹ năng theo dõi, đánh giá, báo cáo chất lượng thống kê

• Tổ chức hội đồng đánh giá độc lập bao gồm các bên: sản xuất, sử dụng

• Biên soạn báo cáo chất lượng thống kê Nhà nước

– Các Vụ nghiệp vụ, Cục TK cấp tỉnh

• Bổ sung nhiệm vụ và bố trí công chức theo dõi, tự đánh giá, báo cáo CLTK của Vụ, Cục

Tổ chức Thống kê Bộ, ngành

─ Bổ sung nhiệm vụ và bố trí công chức theo dõi, tự đánh giá, báo cáo CLTK của Bộ

Xác định vai trò của TCTK trong đánh giá CLTK của Bộ, ngành

─ Thẩm định báo cáo chất lượng thống kê của Bộ, ngành

─ Tổ chức đánh giá chất lượng thống kê của Bộ, ngành

Đào tạo bồi dưỡng

• Kiến thức về CLTK cho tất cả công chức, nhằm tạo dựng “văn hóa chất lượng”

• Đào tạo đặc biệt cho các công chức theo dõi, đánh giá, báo cáo CLTK

7. Công bố

• Báo cáo chất lượng thống kê được công bố công khai

– TCTK cần xây dựng trang web về chất lượng thống kê

– Bộ, ngành xây dựng chuyên mục chuyên về CLTK trên trang web sẵn có

• Đưa những trích đoạn thính hợp vào các ấn phẩm thống kê.

Tóm lại • Chất lượng thống kê là giá trị cốt lõi của các cơ quan thống kê

• Chất lượng thống kê Nhà nước đang là vấn đề nóng ở nhiều diễn đàn

• Chưa có hệ thống đánh giá, báo cáo chất lượng thống kê

• Nghiên cứu và đề xuất ban đầu về đánh giá, báo cáo CLTK

• Đây cũng là Hội thảo đầu tiên về vấn đề này

• Đảm bảo chất lượng thống kê là trách nhiệm của cả 3 bên: – Sản xuất thống kê

– Sử dụng thông tin thống kê

– Cung cấp thông tin cho các cơ quan thống kê

Rất mong sớm hình thành được hệ thống theo dõi, đánh giá, báo cáo chất lượng thống kê Nhà nước