NH 1

2

NH 3

“NHÂN SINH NHƯ HẠT BỤI GIỮA TRẬN CUỒNG

PHONG. XIN ANH ĐỪNG BẮT BUỘC EM HỨA MỘT

LỜI GÌ, VÌ RẰNG EM KHÔNG BAO GIỜ CÓ THỂ.

THƯỢNG ĐẾ ĐÃ THƯƠNG EM, DUN DỦI CHO EM

GẶP GỠ MỘT NGƯỜI XỨNG ĐÁNG LÀM BẠN. EM

RẤT HÂN HOAN TRAO ANH TRỌN VẸN CẢ NIỀM TIN

CỦA EM. EM CHỈ CÓ THỂ NÓI RẤT THÀNH THẬT VÀ

VỎN VẸN NHƯ THẾ MÀ THÔI, ANH LÌ LỢM Ạ.”

Ngọc Lan: Chương II

________________________________________________

MEMOIRS OF MY YOUTHFUL WASTED HOURS

Book 1: The First Love

4

Mộc triện của Ngọc Lan(1)

Trên mấy trang giấy vẩn vơ này chứa đựng mớ câu

chuyện rất tầm thường nhạt nhẽo, góp nhặt vài kỷ

niệm êm ái nhất, những giây phút hồn nhiên nhất,

vang bóng nhất thời của tuổi trẻ. Tôn kính, tri ơn,

nhớ thương tận sâu thẳm trong linh hồn của ngươ i

đang cầm bút mự mong đền đáp muôn một

công lao dạy dỗ văn từ m n dâng Lan Đại Nương

Tử.

Trong truyện bộ Những Giờ Đã Mất những nhân vật có thực

danh hay mệnh danh, họ tên, tuổi tác, nghề nghiệp, lãnh vực,

nếu giống nhau với ai khác chỉ là trùng hợp; những ngôn từ,

sinh hoạt đều không liên hệ bang phái hay tổ chức nào, tiệt

nhiên vô tư, không kỳ thị, không bình luận, không thị phi,

không nhạo báng. Chỉ là bút mực học trò ghi lại những chuyện

quàng xiên của tuổi trẻ, giới hạn trong vòng bạn hữu cố nhân

quen biết nhau từ dĩ vãng đồng ấu oàn toàn để hồi niệm và

xem vui giải trí.

Copyright @ 2018 by Tam Vothanh

___________________________

(1) Mộc triện thật sự của Ngọc Lan là một dấu hiệu nho nhỏ

hình vuông bằng gỗ khắc bốn chữ Tình Thương Danh Dự

và t n Lan Đại, bă ng Trung ngữ, cô thường dùng mực

đen n l n n ững vật sở hữu như thư từ, sách vở, thay vì

viết hoặc ký tên. Qua nhiều năm t ời gian tác giả đã

nhiều lần t ay đổi biểu hiệu nhưng vẫn giữ ý ng ĩa ủa

nó.

NH 5

Tri ân

Thượng Quan Ngọc Lan

Thương nhớ

Ng ĩa p ụ Thượng Quan M n và ng ĩa mẫu n ũ

danh Liễu Dư Hương, nghĩa huynh Thượng Quan

Ngọc Khuyết ng ĩa muội Thượng Quan Xuân Di,

các bạn gái Vương Minh Hằng, Vạn Lý Vương Minh

Thiếu, Vương Hiếu Thánh, Hoàng Thúy Liễu, các

ng ĩa tỉ C âu Đan Hải, Lý Hồng Mơ, ba mươi mốt

ng ĩa đệ muội, và các bạn cựu ho c sinh trư ng Tiểu

Ho c Đa o Đức Ho c Đư ng, trư ng Trung Ho c L Văn

Trung Tây Ninh những năm 1950-1954, trường

Trung Họ C u Văn An trường Trung Học Petrus

Trương Vĩnh Ký và Khoa Họ Đại Họ Đường Saigon

những năm 1955-1958.

Cảm tạ

Cô Võ Kim Tú, nữ sinh Trường Thoại Ngọc Hầu, An

G ang đã k n n ẫn góp nhặt những trang giấy rơi

rớt này, gìn giữ qua nhiều năm t ời gian. Cuố năm

1968 cô hoàn giao lạ ng ĩa uyn ủa cô. Song vì

cuộc sống luân lạc, tôi lại trao nó cho cô Nguyễn Thị

Kim Anh, nữ họa sinh Trường Cao Đẳng Mỹ Thuật,

G a Định. V o cuối tha ng 4 năm 1975 trong lú

kinh kỳ khói lữa, người vật ly tan, vì sợ kỷ vật mất

mát cô không quên gói ghém cẩn thận tất cả bút

mực ma này, và từ vạn dặm đã gửi lại cho tôi.

6

Truyện bộ này được chia làm sáu quyển:

Quyển 1: Lan Đại Nương Tử, Quyển 2: Xuân Di,

Quyển 3: Minh Hằng, Quyển 4: Bạch Cúc Hoa,

Quyển 5: Dư Hương, Quyển 6: Đông Nghi

(5 quyển đầu viết vào cuố năm 1958 đương thời là

sinh viên trường Khoa Họ Đại Họ Đường Saigon,

lúc khởi sự tất cả gồm một bản văn bằng thủ bút trên

những trang giấy mỏng. Quyển 6 viết thập niên sau

vào mùa è năm 1968)

Trong tình thương và danh dự của Ngọc Lan mến chúc

anh ch em v b ng h u vui tươi, mạnh khỏe, bình an.

Tháng 12 năm 1958

NH 7

MỤC LỤC

QUYỂN 1: LAN ĐẠI NƯƠNG TỬ

Lời giới thiệu ...........................................................11

Chương I Đất bằng dậy sóng ...................................17

Một lý tưởng, một tình yêu

Chương II Cái nguyên cớ của cuộc sống ………….…43

oang đàng bắt đầu từ tám tuổi

Ngọc Lan hay mối tình quá sớm

Chương III Thần Sầu ba lượt cầu xin ……………… 103

Ngọc Lan quyết dạy ông lì lợm

Chương IV Cửu chương nguyên tắc…………………165

Dạo hoa viên Ngọc Lan luận tôn giáo

Chương V Một chuyến g e đ m ……………..………217

Bức di thư của Ngọc Lan

Chương VI Người y u và on ó ……………………311

Trường hợp nào Thần Sầu và

Minh Thiếu quen nhau

Chương VII Tình sử của nàng Ngọ …………………351

Văn C ương với công việc vĩ đại

Chương VIII Sang trọng nhuốm phong sương ….….407

Những tuổi trẻ đầy bản lĩn

Truy niê m Thượng Quan Ngo c Lan .………………… 469

8

PHU B N TRANH:

Mô c Triê n của Ngo c Lan ………………………………. 4

Biệt thự Ngọc Sương ............................................ 10

Kiều Nữ Tử ........................................................ 42

Dương Bình Quyền ……………………………………. 65

Biệt thự có giàn hoa thiên lý …………………………. 98

Ngo c Lan quyết da y anh l lợm….............……………102

Anh lì lợm ………………………………………….……123

Âm đ ệu chẳng mạch lạc ………………………..…….146

Hoàng Thị Ngọc Lan …………………………….…… 164

Ngọc Lan ………………………………………….……. 216

Chiế g e đ m …………………………………….…… 256

Lộ trình chuyến g e đ m ……………………….…... 264

Ch a Thiên M ……………...............……….………… 390

Va n Ly …...................………………………….……….... 406

Truy Niê m Lan Đại Nương Tử ………………………..471

NH 9

THIÊN THU AI TÍCH

Minh Thiếu nhỏ nhẻ đáp bâng quơ: “Em xa xôi đối

với anh như vậy sao?” Im lặng giây lâu, cô tiếp: “C ỉ

là, thân em như chim nhạn, bất cứ đâu mỏi cánh sẽ

dừng ân.” Trong p út g ây T ần Sầu chợt chạnh

lòng thương tiếc, cậu n ìn đám mây bàng bạc xa

xăm ngoà ân trời, khẽ ngâm nga:

'Có trái tim b ng tuyết,

Trong tay người dưới mồ,

Nghìn thu hờn nhật nguyệt,

Hàn khí ngập hư vô...'

Cô ngập ngừng quay đ k ẽ ú đầu. Giọng cô êm ái

như ru hòa lẫn tiếng sóng xạc xào dưới chân núi:

'Rồi bỗng một ngày nao

Ai đem hơi thở úm,

Tuyết hàn hóa máu đào

Làm lửa tim nhen nhúm!'

Thần Sầu vụt thốt khẽ: “Em...” Cậu đối diện với suối

tóc phong phú, óng ả đen tuyền, bung ra từ vành

mũ trắng, bồng bềnh trên làn vải bông sáng choang

vừa sít chiếc lưng đầy đặn nở nang của thiếu nữ

đang đứng gần kề. Một cơn gió nhẹ mơn man tóc cô

và xiêm y thoang thoảng hương thơm cô không

xoay lại, hỏi khẽ: “Người dưới mộ an đang nó là

a ?”

10

Gian phòng có cửa sổ phía trái trên lầu là nơi dành

riêng cho Thần Sầu. Bên cạnh cửa sổ đó cậu thường

ngồi yên lặng ngắm tr ng sáng hay mưa rơi trên

nh ng đồi thông và cầm bút làm thơ. Diêu Tiên cũng

đã cư ngụ nơi gian phòng đó một thời gian. Nh ng

ngày giờ êm ái, vô tư, hồn nhiên của tuổi thơ trẻ.

NH 11

LỜI GIỚI THIỆU

Hồi tưởng lạ đ m nào tô đang ngủ trên võng, trong

chiếc lều hoang tàn bên bờ sông Phú Mỹ, cạn Đồng

Tháp Mười. Xen lẫn với tiếng gió xạ xào qua đám

cây bần và rừng dừa nước, tiếng cánh phên cửa

bỗng é động và một bóng người lẻn vào. Phản ứng

của kẻ đã từng lăn lộn nơi trận mạc, tôi chộp lấy

khẩu tiểu liên, tay chợt bóp cò, khi giọng thanh

thoảng cất l n: “P ượng Hoàng!”(1) Rồ ng e ‘xoẹt’

tiếng cây diêm quẹt và đốm lửa lóe sáng chiếu rọi

một phần gương mặt phong sương dưới chiế mũ

đen ủa người khách bất thường. Hắn thong thả đốt

đ ếu xi-gà đô m ạ thấp ăm ú tr n đầu đ ếu

thuốc, phì một tảng khói mập mờ trong bóng tối. Tôi

k n oàng t ét: “Trờ đất ôi! Nếu huynh không kịp

lên tiếng t ì đã rồ đờ !” Hắn rẩy đ rẩy lại cho tắt

ngọn lửa diêm quẹt rồi ném xuống sàn đất của gian

lều vẫn còn âm ỉ ướt vì cơn mưa lớn đầu hôm. Tôi

loay hoay thắp ngọn đuốc chai gắn nơi cột giữa lều,

vừa làm vừa hỏ : “Huyn từ nẻo nào tớ ?” Hắn đáp:

“Từ Tam Hiệp ngả lộ đá tớ đây.” Tô nó : “G ờ này

làm gì òn đò mà uyn qua sông được chớ?” Hắn

đáp: “Lần theo mé sông mượn trộm một chiế g e.”

Tôi lại hỏ : “N ưng làm sao huynh biết tôi ở đây đ m

nay?” Dướ án đuốc mờ tỏ, hắn hơi nhếch miệng

cườ . “An ng e nó vì út bất mãn với chính phủ,

cậu vào nằm rừng sâu, ngày ngày giở sổ tay áp dụng

toán học vào những loại cầu cống, tính phân phố độ

_________________

(1) Học sinh trường Petrus Ký, bạn trai của Hoàng Thúy

Liễu

12

cứng, trọng tâm, yếu đ ểm để biết cần bao nhiêu bùi

n ù ao su. Đ m đ m á p ương tiện lưu thông

dân sự đó lần lượt gẫy đùng xuống đáy sông. T ật

vậy hả?” Tô làm t n . Xong ắn quay lưng về phía

tôi, thong thả tiếp: “Một bàn tay non nớt chưa biết

đền đáp ông a ơn thầy đã làm n ững việc như

vậy sao!” Tô ưa kịp thốt, hắn lạ nó : “T ểu sinh

đệ, hãy dẹp việc múa gươm giỡn súng,trở về với bút

ng n để sau này nhờ lấy tấm thân. Những công

dân tốt sẽ làm thành một xã hội tốt, một xã hội tốt

sẽ có một chính phủ tốt. Một lý tưởng dù cao xa vi

diệu đến đâu mà ngườ đeo đuổi lý tưởng ấy bằng

cách quay súng bắn lạ đồng bào ruột thịt t ì đó

không phải là lý tưởng tốt đẹp.” Rồi hắn xoay lại lấy

trong áo mưa ra một mớ giấy mỏng đủ màu đủ thứ

bút mực, bút chì, bó lại trong nhiều lớp dây nhợ.

“Này đây mấy trang vớ vẩn tóm ghi những giờ đã

mất của anh, vài câu chuyện rất tầm thường, nhạt

nhẽo, tạm gọi là kỷ niệm để nhớ nhau. Biết đâu

không còn gặp lạ .” Tô n ận món vật ấy trong tay,

lòng đột ngột bối rối chưa biết nói lời gì, hắn lại móc

trong túi áo trao tôi thêm vài mảnh giấy tờ nữa. “Này

thẻ kiểm tra, lược giải cá nhân, giấy hộ tịch, hồ sơ

hợp lệ trưng binh mang tên của anh nếu cậu cần

đến.” Hắn quay đ dợm bước, xong ngập ngừng

dừng lại tiếp: “N n n ớ, hoài bão lớn nhất tr n đời là

biến gươm đao thành nhung lụa, biến thù hận

thành tình thương.” Lời vừa dứt, hắn đã xô ửa bước

ra giữa lúc trời lộng gió, lắc rắc mưa khuya. Tôi đứng

sững lạ lùng. Rồi tôi vụt như người chợt tỉnh cơn

mơ, phóng ra khỏi lều, gọi lớn: “T ần Sầu! Anh Thần

Sầu!” N ưng hắn đã mất dạng, như hồn ma! Hắn làm

NH 13

gì đ đâu nơi làng mạc hoang vu lúc nửa đ m mi t

mu mưa gio ...?

Một dạo sau, tuổ đã trưởng t àn ng ĩ suy ín

chắn, tôi vứt bỏ vũ k í mang út oà bão ủa bạn

đã k uy n trở lại thủ đô. Một lần nữa lại nơi quen

thuộc Khoa Họ Đại Họ Đường Sa gon. T văn

nhạc, họa sĩ t ì làm bạn với cao lâu, vớ đào kép

kịch trường, tranh màu hay mỹ nữ. Còn tôi thì làm

bạn với mấy con số và những đường cong nguệch

ngoạc trên mấy quyển sách nhằng nhịt ký hiệu,

phương trình... Đ m đ m rảnh rang, tôi nằm đọc

mấy trang giấy vẩn vơ này. Tôi đã xem đi đọc lại

nhiều lần, bôi sửa những lỗi chính tả, sắp xếp

chương mục cho có thứ tự. Đô k trong ông v ệc

làm ấy, tôi chợt ngẩn ngơ, lòng tự hỏi: không biết

Thần Sầu bây giờ ở đâu tô đã mượn tên anh, xài

bằng cấp của an đội lốt anh, mạo muộ đời sống

của anh, nhưng cũng chỉ làm được một kiếp bất

định mơ hồ ươn hèn nhất ó ăng mong rán n n

một công dân tốt... giùm anh mà thôi! Mấy ngày qua

nhân dịp bãi trường nghỉ è tô đến chơi Đa Lạt,

nhận được sự tiếp đã rất nồng hậu của các người

thân của anh qua thời gian tạm trú ạ ệ ự ọ

Sươn , chỉ tiếc không gặp anh, nhàn rỗi viết mấy

dòng này. Nói thế đã tạm đủ về tôi trong hiện tại. Giờ

xin trở lại những chuyện của bạn tôi trong quá khứ.

Nguyên tựa tác giả đề là Nh ng Giờ Đã Mất, có lẽ ý

nói mấy trang tạp nhạp này chỉ ghi chép những

chuyện vẩn vơ, lằng nhằng (tầm thường, nhạt nhẽo

như chính tác giả đã t ốt), chẳng ra đâu ủa cậu thơ

niên đã mất mát phung phí bao nhiêu thì giờ với

thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng. Quốc phá gia vong,

14

mang kiếp lưu đày nơi xứ lạ quê ngườ ô đã từ

phương trời nào luân lạc, từ giai cấp nào xuất thân,

thuộc từng lớp kiến thứ nào un đú từ dĩ vãng p

thường nào, tất cả vẫn hoàn toàn huyền bí. Tuy

n n dù độc giả không biết ô là a ũng dư đầy sự

gần gũ và n ềm thân mật của cô với bao nhiêu

chuyện vui buồn của thứ tình hoàn toàn thơ dại. Khi

tạp bút này ơ ộ ến các bạn, tác giả n

tuyệt nhiên biệt tích từ những năm b n b ến. Cậu

học sinh trẻ tuổi rụt rè đó từ miền Nam Tuyến tình

cờ du nhập dưới mái trường C u Văn An ũng vừa

thành lập năm đầu tiên tại Sàigòn sau lúc chính

p ân đất nước. Cậu đã k ông bao g ờ nói cậu xuất

xứ từ đâu ay lý do nào trong lớp trung học cuối

ùng đó ậu đã là người duy nhất giữa đám ọc sinh

già dặn di cư từ miền Bắc Tuyến(1). Không những

r ng đối với lớp học của cậu, phải nói chung toàn

thể họ đường mà cậu đang t am dự thuở ấy, cậu là

ngườ độc nhất khác biệt thổ ngữ lẫn tập quán. Ghi

nhớ thêm rằng thời bấy giờ chương trình giáo dục

chuyển hóa từ Pháp ngữ sang Việt ngữ ở miền Nam

vẫn còn nhiều năm trễ sau miền Bắc. Nhưng điều đó

không lấy gì làm quan trọng. Cũng k ông quan

trọng nếu nói nguyên cớ nào tập truyện đã được

thành hình. Nhưng giữa khung cảnh nào mớ là đ ều

đáng nó là vì đất nước gần đây trải qua

____________________________________

(1) Hội nghi Giơ-Neo 1954 chia đôi quốc gia Việt Nam đầu

tiên dự định lấy vĩ tuyến 16 làm ranh giới, nhưng cuối

cùng lấysông Bến Hả (vĩ tuyến 17) làm ranh giới. Tác giả

thường dùng chữ Bắc Tuyến hay Nam Tuyến tức là miền

bắ vĩ tuyến hay miền nam vĩ tuyến Việt Nam.

NH 15

nhiều đổi dời, xã hội chỉ và năm trướ đã k ông

còn giống xã hội ngày hôm nay. Thí dụ những bức

thư của tác giả viết trong lớp học gửi cho người bạn

gá đầu tiên, hoặc những câu chuyện trò giữa tác giả

với thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng dọc theo tập

truyện, phản ảnh chế độ giáo dục họ đường khác xa

chế độ giáo dục của và năm sau đó. Cá môn như

cơ họ t n văn ba động giao thoa, nguyên tử

năng v.v... ủa chương trình lớp trung học cuối

cùng ban tú tài thời bấy giờ đã lần hồi bị bãi bỏ đỡ

gánh nặng của những bà toán tràng g ang đại hải

khỏi vai của các học sinh. Tuy nhiên, chỉ cần chút ít

ý niệm về g ao động của trụ địa cầu, về hải dương

học như thủy triều và thạch triều, về k oa địa dư

tổng quát như bốn mùa, thì giờ đường đổi ngày,

v.v... độc giả sẽ thích thú với những giai thoại giữa

các nhân vật trong tập truyện này, những ngườ đã

trải qua một chế độ giáo dục cách xa chúng ta.

Qua và dòng đơn sơ đầu tiên của tác giả, các bạn có

dịp nhìn thấy những ìn bóng ùng dũng n ất,

hiên ngang nhất của các anh chị của chúng ta trước

đây với lòng yêu quốc gia mãnh liệt tay k ông vũ

k í đã đem xương trắng máu đào đập tan bọn xâm

lăng P áp xóa sạch lỗi lầm của tổ tiên, mong xây

dựng vinh quang cho hậu thế. Sau cuộc chính phân

Nam, Bắc (do hội nghị Giơ-Neo năm 1954) đất nước

đang trải qua một thời kỳ yên lặng ngắn ngủi giữa

những cơn bão tố. Sinh hoạt xã hội miền Nam nói

ung đang t ời phồn thịnh. Bạn sẽ có dịp cùng tác

giả đ du lịch lại hầu hết danh lam thắng cảnh của

sơn hà gấm vóc mà tổ t n đã đổ nhiều xương máu

để đ ểm tô. Bạn sẽ hồi niệm mọi sắc thái của một

16

nếp sống gần gũ thân yêu với bạn nhất, nào những

thú câu cá, tắm sông đá gà ỡi ngựa đua xe t ả

thuyền, chuyện ma mị nơi làng quê cũng như

chuyện ồn ào chốn thị thành. Từ vẻ tôn nghiêm của

những lăng trì nơi đế kinh, từ sự ùng vĩ ủa núi

Vọng P u đèo Ngoạn Mục, cho đến cảnh bát ngát

của sông nước An Giang, của vũng Hà T n từ

những cảnh suối rừng vắng vẻ về đ m o đến

những hả đảo xa xôi ngoài trùng dương mùa biển

động, những kỳ tran đó k ông đủ làm trào lòng

xúc cảm, vang dội máu tim của người Việt Nam yêu

nước úng ta sao? Dù đọc giả sinh trưởng nơi đâu

trên bốn phương của cõi bờ tổ quốc, bạn sẽ nhìn

thấy lại những lối mòn quen thuộc và những hình

ản ũ xưa đầy kỷ niệm của chính làng quê của bạn

đâu đây tr n n ững trang giấy này!

Mấy dòng tuy đơn sơ nhưng tôi cảm thấy đã tạm đủ

cho một lời giới thiệu. Ngoài ra, tôi không phải nói

nhiều t m ũng k ông quảng cáo hay mời mọc.

Quan niệm rằng: lá rụng về cội, nướ đồ về nguồn;

nếu những vang bóng quí báu nhất, thân yêu nhất

và mang nhiều kỷ niệm tha thiết nhất của đời mình

đã vì định mện mà đổ vỡ, bất cứ a ũng làm một

việc giống nhau, âm thầm tự đ t u n ặt lại những

mảnh vụn. Mang chút hy vọng tầm thường này đây

đại diện tác giả, tôi chỉ mong trao đến quí bạn hữu

một vài mảnh vụn của dĩ vãng.

BIỆT THỰ NGỌC SƯƠNG

75 DUY TÂN ĐA LẠT

NH 17

CHƯƠNG I

ĐẤT BẰNG DẬY SÓNG

MỘT LÝ TƯỞNG MỘT TÌNH YÊU

Những ngày tôi còn nhỏ, ngồi trên lưng trâu giữa

đồng ruộng n ìn án sáng lay động sau thức mây

ngũ sắc của hoàng hôn, nghe tiếng gió reo, chim hót

trên rặng cây nơi ao hồ, vẻ lộng lẫy của càn khôn

cộng hưởng với sự thái bình của tâm hồn, tưởng

k ông òn gì đẹp hơn. Tôi đã học lóm những áng

văn qua mấy quyển sá ũ mèm rá nát k ông

biết từ đờ nào a đã bỏ lại trong nhà của tổ tiên tôi.

Tô đã t uộc lòng trọn vẹn khúc Chinh Phụ Ngâm,

khúc Cung Oán, cả những cổ thi hay nhất của Trung

Quốc, mà tôi thường thích ngâm nga giữa những

phong cản m đềm ấy, dưới bóng tà dương hay

dướ án trăng t an . Đô k tô ối tiếc sự biến

mất của một phút giây mà màu sắc, âm thanh và

án sáng đồng phối hợp đến nhịp độ vô cùng tuyệt

diệu, nhưng không vật thể nào khả dĩ buộc giữ được

những ìn đó muôn đời. Lấy bứ tran để in hình

ảnh của vũ trụ, nhưng rồi vải lụa có ngày hư nát,

mực hồ rồ ũng tàn p a . Từ dạo đó tô muốn đem

văn ương để làm khung ản đem t ần trí để tạo

nộ dung đú kết tất cả kho tàng thiên nhiên của

thế hệ mà tô đang ện diện để gửi tặng cho những

người trong thế hệ mai sau. Dù họ đến nghìn vạn

năm trễ muộn, kỷ vật này vẫn là thứ thời gian viễn

kính không bao giờ lu mờ, giúp họ nhìn thấy lại cả

bầu trời ngày xưa. Những bài cổ thi mà tôi từng

ngâm nga đã dạy tô đ ều đó từ những ngày tôi còn

18

trứng nước. Tuy nhiên, tôi vẫn e ngại, ngượng

ngùng đã k ông bao g ờ mảy may có vọng ý nhờ

bút mự để tự o là văn sĩ. Đã b ết những nhà bỉnh

bút trên thế giới là những ngườ ó văn bằng đỗ đạt,

àn văn đ u luyện thần tình, nhiều từng trải kinh

nghiệm, kiến thức cao rộng, tư tưởng bao la, lịch

duyệt chuyện quảng đại quần úng tr n địa cầu. Có

những tướng lãnh lừng danh, anh hùng cái thế, nặn

gọt đượ đô ba trang g ấy ghi chép sự nghiệp lừng

lẫy suốt cả đời mình. Ngôn từ của họ chắc chắn tuyệt

luân ô đọng! Còn tôi? Mang kiếp sống ốc sò chốn

ao tù nướ đọng, tối ngày chỉ bậu bạn với mấy con

trâu con nghé, sự hiểu biết k ông đầy lá ớt, sợ rằng

văn ương như mèo mửa làm bẩn thỉu quố văn.

Ngày hôm nay tôi mạo muội, vì cần thiết, làm cái

công việc mà chẳng hề có giáo dục hẳn hoi. Tôi thật

sự không còn chút tham vọng như dạo nào, mong

đừng ai liệt tôi vào hàng bút mực. Tôi chỉ muốn ghi

lạ đơn sơ những đổi dờ đã xảy ra liên hệ đến thời

thơ ấu khi tôi mới bắt đầu có chút trí khôn, rồi hoặc

gửi tặng các bạn hữu để đô k ọ còn nhớ đến tôi,

hoặc gói cất để lưu niệm một đoạn đờ đã mất mát...

Bắt đầu là một buổi sáng.

Khi ánh nắng vừa mới lên cao phản chiếu trên

những tầu au má lá đồng ruộng như một tấm

thảm vàng tận chân trời hương thơm mùa lúa chín,

một ngày thanh bình sắp sửa bắt đầu như mọi ngày,

thì bỗng nghe những tiếng nổ chát chúa vang lại

trong không trung như có ai đốt những ây đại pháo

ngày tết. Tô đang nắm dàm dẫn trâu xuống mé

ruộng, chợt dừng lại. Ngước nhìn lên mấy đầu ngọn

tre, tôi tưởng như có ai lấy bàn tay vô hình mà bẻ nó

NH 19

k u răng rắc. Tiếng đạn xé màn không khí bay qua.

Rồi dân cư trong thôn xóm chạy ùa ra xa nơi đồng

ruộng như đàn quạ té xuống trong luồng trốt lớn.

Tr n đường đắp đất, rộng cỡ hai chiếc xe bò có thể

tránh nhau, nối liền từ xóm Gò Me cho tới Ruộng

Cạn, cách tôi không xa, tôi nhìn thấy một người mặc

bộ đồ ca-ky vàng, đội nón cối xay, vừa chậm rã đạp

chiế xe đạp, một tay cầm ghi-đông một tay cầm

súng dài. Thỉnh thoảng hắn dừng lại, chống một

chân xuống đất, hướng mũ súng vào trong xóm mà

bắn. Thật là trò chơi đầy hào hứng, ít nhất đối với

hắn. Nhưng chuyện đó xảy ra ũng k ông lâu trong

giây lát hắn đã đ mất dạng. Bây giờ, hình dung hắn

trong ký ức, tôi chắc chắn hắn là một người lính

P áp. Đó là uộc ruồng bố đầu tiên nhất của quân

đội Pháp trong các làng quê nhà. Rồi từ một người

lín đơn độc vớ vũ k í t ô sơ cho đến hàng hàng

lớp lớp lũ xâm lăng với tổ chức qui mô chỉ trong thời

gian ngắn ngủi tiếp theo. Cuộc kháng chiến chống

quân đội Pháp từ những nơi bưng biền hẻo lán đã

khởi sự lúc nào thì tôi không biết. Nhưng kể từ ngày

ôm đó tra tráng trong làng tô đã bắt đầu rộn rịp

đốn tầm vông vạc nhọn, hoặc gắn ĩa sắt, hoặc rèn

dao phay, mã tấu. Rồi những buổi chiều ay đ m

tối, họ thường tụ họp ngoà đồng ruộng, mà sau mùa

lúa đất đã bắt đầu k ô để tập dượt chiến trận. Cứ

chiều trời chạng vạng, mỗi nhà ở nông t ôn đều

dùng chà tre rấp cổng lại, kiềm mõm ó để nó

không sủa bậy đóng ửa cài then cẩn thận. Cái cảnh

trai thanh gái lị lũ ba lũ bảy đ o át đìn làng

về khuya, cười giỡn trên lối mòn rung rinh bóng tre

dướ án trăng trong g ờ đây k ông òn nữa.

20

Thượng Đế ũng n ư tôi, Ngài đã viết xong một

trang sách thái bình. Từ đó đất bằng dậy sóng.

Từ Ruộng Cạn nếu t eo on đường đắp đất qua khỏi

Gò Me và cứ tiếp tụ đ t ì tới Xóm Bến, nơi có con

sông chảy qua. Phố xá nối dài hai bên sông là nơi

chợ quán bán buôn trù mật. Từ Xóm Bến đổ qua

Vàm Láng á độ không tới nửa ngày đường dọc

theo bờ sông, thỉnh thoảng ó độ mươi ngôi nhà bao

bọc bởi cây cối um tùm giữa biền rẫy làm thành một

xóm nhỏ. Lẫn lộn trong đám đó ó Xóm Đìn . Trong

xóm ó ngô ùa vá ván má ngó đã rong r u.

Chùa có cổng bằng cây, nhưng thường để ngỏ. Từ

cổng chùa có lố đ ừng vài mươi bướ đến bờ

sông, tạ đó ếc cầu ván bắc xuống ven sông để

ghe thuyền đậu lại. Dọc theo bờ sông ó đường rộng

để đ về các thị tứ. Trong chùa có vị hòa thượng, tuổi

độ hơn ngũ tuần để râu ngắn ba chòm, tướng cao

lớn, cặp mắt đen n ư mực tàu. Ngoài ông ra, còn có

vài sư vãi, hầu hết ũng đã lớn tuổi. Một đ m sau

khi công phu niệm Phật xong, một sư vãi nghe tiếng

gõ ở chính môn, giữa trời mưa gió. Khi cánh cửa

mở, thấp t oáng sau án đèn dầu của sư vãi cầm

nơi tay, một bà lão tóc bạc phơ đứng dưới cây dù

đen e bởi một cậu thiếu nhi tuổi chừng mườ lăm

hay mườ sáu gì đó. Bà lão mặ áo dà đen tay xách

túi lạt dừa có lẽ đựng đồ vật dụng. Còn cậu thiếu nhi

mặ đồ tây đen đầu đội nón cối, tay cầm cây dù che

cho bà lão, tay nọ ôm chiếc nớp đệm cuộn tròn, có lẽ

chứa quần áo bên trong. Sư vãi mời vào, rồ đặt cây

đèn trở lên bàn Phật thâm u, dóng ba tiếng chuông.

Đoạn bà xoay lại, chỉ mấy chiếc ghế đẩu để gần nơi

NH 21

vách, nói: “Xin bác và cháu ngồ đó òa t ượng sẽ

ra tiếp.” Mấy tấm trướng trên bàn thờ Phật đã ũ dơ.

Nơi chính đường không có bàn ghế gì hết, chỉ trừ

tấm chiếu hoa rộng lớn trải nơi sàn, để người ta quì

lạy Phật. Hai người chưa kịp ngồi, thì vị hòa thượng

từ phía sau lễ đường đã bước ra. Ông dừng lại, chắp

tay ú đầu nó : “X n t í ủ cho biết đ m ôm tăm

tố đến đây ó v ệ ?” Họa có khi dân làng từ xa

xô đến bất luận giờ phút nào, có thể để rướ ông đ

tụng niệm gấp rút ngườ đau ốm, kẻ sắp chết, hay

hộ úng nào đó. N ưng lần này lại khác. Bà lão

khiêm tốn nó : “Mẹ on tô đã lỡ đường không biết tá

tú đâu vì lòng từ bi xin thầy cho tạm ở đỡ vài

ngày.” Vị hòa thượng lại chắp tay cúi đầu lần nữa,

miệng niệm: “A-Di-Đà P ật!” Rồi ông từ tốn đáp:

“Cửa Thiền rộng mở, tới lui vô trở ngạ .” Ông xoay ra

phía sau, giọng ông trong ấm nhưng hùng hồn: “C ị

Tư coi dọn cơm cho hai người. Xong rồi cho sửa soạn

ăn p òng trống p ía sau đó để bá và áu đây

nghỉ ngơi... (ông hơi gằn lớn giọng lập lại) Chị Tư?”

Có tiếng dạ khẽ từ phía nhà sau. Ông quay lại, chỉ

mấy chiếc ghế đẩu nó : “X n mời ngồ .” Rồ ông ũng

ngồi xuống một chiếc ghế đẩu đối diện với họ. Ông

hỏ : “C ẳng ay vì sao mà đến nông nỗi này, tôi có

được phép biết k ông?” Bà lão đáp: “G a đìn tô ở

Bìn Định. Cha của nó làm cách mạng bị lính Tây

giết tháng rồi. Nhà cửa bị đốt hết. Tứ cố vô thân nên

tô đem on tô vào đây định tìm chú thím của nó ở

Tân Bìn Đ ền để nương nhờ qua buổi loạn ly.

Chẳng ngờ đến nơi thì thấy nhà cửa g a đìn ú

t ím nó ũng áy rụi, tro tàn than lạnh một đống

đen ngòm ỏ t ăm k ông b ết họ trôi giạt nơi nào...

22

Thiệt khổ!” Vị Hòa Thượng có vẻ ái ngạ nó : “Vừa rồi

nghe phong phanh Vệ Quốc Quân về Tân Bìn Đ ền,

nên bọn Lê-Dương, Ma-Rốc(1) từ Gò Công kéo xuống

đốt phá nhà thiên hạ biết là bao nhiêu, khói bố đen

cả một vùng trời, ở đây mà ũng n ìn t ấy. Thật tội

nghiệp o bà on!” Rồi ông xoay sang cậu thiếu

n : “Cậu có biết đọc biết viết gì k ông?” G ọng cậu

nhỏ nhẻ nhưng thanh tao đáp: “Dạ cháu biết chút ít,

học lóm ở trường làng mù chữ.” Kế thấy vị sư vãi

bướ ra nó : “Cơm đã dọn xong. Xin mờ .” Vị hòa

thượng liền đứng dậy nó : “Bá và áu ứ tự tiện.

Xin theo chị Tư đến p òng ăn.” Bà lão và cậu thiếu

n đứng dậy. Hòa thượng bước lui vào phòng ông,

nhưng chợt xoay lại, hỏ : “À x n bá o b ết thứ

mấy trong g a đìn để dễ xưng hô?” —“Dạ, tôi thứ

ba. Còn con tôi tên là Lệ Ma .” —“À vậy xin cho

phép gọi bằng chị ba... và cháu cứ việc ở lại bao lâu

ũng đượ đừng có gì lo ngạ .” Bữa cơm tuy đạm

bạc, phòng ngủ tuy đơn sơ, nhưng mẹ con bà lão rất

vừa lòng. Chùa không có chú tiểu, nên hòa thượng

________________________

(1) Lê Dương là nói nhại Pháp ngữ Légionnaires, quân đội đán

giặc mướn cho Pháp quố được thành lập từ thời vua Louis

Filippe, gồm những người không phải công dân Pháp,

thường là dâncác nước Algerie, Maroc, thuô đ a cu a Pha p

NH 23

rất ân cần đối với cậu thiếu n . Ông nó : “Người tu

àn ăn ay lạt nên không tốn kém bao nhiêu.

Vườn sau ùa ó oa trá quan năm n ư chuối,

sắn đậu, khoai... Các sư vãi thường ngày bơi xuồng

đem á t ứ đó xuống chợ Xóm Bến bán đổi lấy gạo

t ó ũng đủ đắp đổi qua ngày, còn dư lại thì mua

hương đèn thờ Phật. Chị ba và Lệ Ma ũng ó t ể

g úp đỡ các sư vãi công việc cơm nước, trồng trọt

hay buôn bán. Còn riêng cậu Lệ Mai, nếu cháu biết

chữ ng ĩa út ít lú rản rang đọc giảng kinh sách

cho các sư vãi, vì họ thích nghe những lời Phật dạy.

Chớ thầy thì mắc việc nọ việ k a luôn.” Ông k ông

nói việc nọ việc kia là những việc gì. Nhưng cậu

thiếu n để ý thấy ông thường nửa đ m lạ đ nửa

đ m lại về, có khi vắng mặt đô ba ngày là t ường,

không ai biết ông đ đâu. Ngày nọ k ông đ vắng,

cậu thiếu n đến bàn thờ Phật, lấy quyển Tịn Độ

Tông Bảo Pháp dằn dưới chiếc mõ và tràng hạt, rồi

ra ngồi nơi thềm hiên hướng về sân chùa mà xem.

Giữa những bài kệ có xen lẫn những nét bút nhỏ

rí đều đặn, tưởng là ú t í ý ng ĩa ủa lời

kinh. Nhưng lạ lùng thay, cậu đọc thấy nào là ‘kinh

nghiệm trận Tầm Vu’ nào là ‘địa lôi chiến Kinh N m ở

Đồng Tháp’. Có trang dường như chép cả bài ca,

như: ‘u-u-u-u... nhảy dù kiếm n, rớt ngay Kinh N m

ông lớn bị giựt mìn. Quân ta qua sông, b ng đồng tiến

vô. Bao nhiêu ep-em, súng mút ta nổ cắc đùng, tạch

tạch, đùng... (vân vân)’ oặ : ‘Tầm Vu... Tầm Vu...

Tầm Vu, hôm nay trường chiến, xáp chiến, tiêu diệt

chiến, chém hết quân s lang. Tiếng quân hò lẫn tiếng

súng nổ vang. Khắp trận tiền in dấu chân người hiên

ngang. Lòng anh dũng của bao chiến sĩ đem xác thân

đền nợ nước, reo vang Vệ Quốc Quân. Một n m qua,

24

nơi đây, tay phất cao ngọn cờ, giết quân tàn tham,

tiếng nay còn vang...’ Một đ m ậu đang ngủ, bỗng

nghe tiếng chân người nện mạnh ngoài sân. Cậu sẽ

lén, vén rèm cửa nhìn ra ngoài. Dướ án sao đ m

cậu lờ mờ thấy đám người mặ toàn đồ đen tay ầm

tầm vông, mã tấu đủ loại khí cụ đâm tới, rụt lui,

ân đá ân đạp, hươi múa tập đoàn. Dù trong

bóng đ m tối, nhưng cậu không nghi ngờ gì dáng bộ

của ông hòa thượng đang đứng chỉ uy đám người

đó.

NH 25

Tuần trăng t ấm thoắt trôi qua. Một buổi sáng, bọn

lính tuần năm bảy ngườ đen n ư cột nhà cháy, mặt

mày đầy xẹo như xương cá(1), dẫn đầu là một người

Pháp, từ công sở Xóm Bến kéo vào ruồng bố. Vị hòa

thượng đang t ắp hương trên bàn Phật, nghe tiếng

súng nổ, liền xoay qua cậu thiếu n nó : “C ạy đ

cháu. Chạy đ . Ra sau ổng chùa hướng về phía

Vàm Láng. Đàn bà on gá và t ầy đã g à ả tu hành

thì không sao, chớ tụ nó k ông t a áu đâu.

Thanh niên trong làng bây giờ k ông òn a ...” Rồi

ông cất giọng: “N an l n!” Cậu thiếu nhi hoảng

hồn, biến mất sau chùa. Bọn lính ùa vào, quát tháo,

bắt các sư vãi ngồi lại một chỗ, rồi lục lạo tủ niễn,

đập p á lu trá . C úng dí mũ súng sau lưng ông

hòa thượng và đẩy ông đ ra sân. C úng vừa dẫn

ông qua khỏi cổng chùa khuất sau àng ây đến bờ

sông, chợt ng e ‘đùng’ vang dội một tiếng súng nổ

______________________ (1) Một sắ dân da đen ở Phi Châu có phong tục gạch mặt, làm

lính đán mướn o quân đội Pháp thời bay giờ đương

thời thường gọi là bọn “gạch mặt” ũng ó t ể là dân từ đảo

Madagasca

26

vọng lại, cùng lúc một sư vãi đã hét lên, vật mình

xuống sàn đất, khóc thảm thiết: “T ầy ôi... thầy

ô ...” Buổi chiều, khi xóm dân mang ông hòa thượng

từ bờ sông vào chùa, người ta thấy cổ ông bị thủng

sâu, miệng ông tông hố đầy máu đầu ông lỏng lẻo

như treo một sợi dây vào vai. Cậu thiếu nhi nhìn

ông, hai mắt cậu mở to tròn sáng ngờ đô mô bặm

lạ . Đ m đó ông được tẩn liệm và ngày hôm sau

người ta làm ma chay cho ông. Cậu thiếu nhi phải

nhận nhiệm vụ tụng kinh cho ông, vì trong cơn tạm

thời khẩn cấp giữa đám t ưa thớt xóm dân lớn tuổi,

chất p á đó ậu là người duy nhất biết chữ và ít

nhất ũng t ông t ạo út đỉnh việc chùa từ một

dạo qua. Lần đầu tiên làm công việc không mấy

quen thuộc, tay gõ mõ, tay chắp trước ngự đọc ê-a,

vấp chữ nọ xọ chữ kia. Nhưng cậu làm việc rất cần

mẫn ăm ỉ, khiến mọi ngườ đều hết lòng tin cậy

và có nhiều thiện cảm. Sau k đặt hòa thượng dưới

ngôi mộ thô sơ ở sau chùa, cậu thiếu nhi cắt đặt

công việc cho các sư vãi, như là đóng cổng chùa khi

chợp tố ng e ngóng động tĩn lú ban đ m và

phòng ngừa người lạ mặt. Thường ngày cậu mặc áo

dà đen độ k ăn đóng. Với sự bằng lòng của các sư

vãi, cậu được cất nhắc lên làm trưởng ùa để lo việc

cúng kiến. Cậu rất s ng năng sáng sớm tinh sương

đã cùng mẹ chèo xuồng xuống Xóm Bến bán hoa

trá để mua thức chi dụng cho chùa.

Một hôm, xuồng đang đỗ bên bờ sông trước khu

chợ Xóm Bến, trong khi cậu bận rộn với khách

hàng, bỗng một ngườ đàn ông lực lưỡng phương

phi, tóc đã hoa râm, mặc áo tay ngắn, vận quần vải

NH 27

bô đen èo xuồng lướt qua gần, với tay lấy một nải

chuối, rồi bơi phăng đi. Cậu xoay rột lạ o ân đạp

mạng xuồng phóng tới. Chân cậu vừa chạm tới

xuồng của ngườ đàn ông t ì ắn, tay cầm mã tấu,

đã p thân lên bờ sông gần đó. Cậu bay theo cùng

lú đứng đối diện ông chừng hơn mươi bước. Cả

khu chợ tấp nập kẻ bán người mua, rần rộ kéo đến

vây quanh hai ngườ dũng sĩ ờ xem một màn đấu

võ.Cậu nó : “Tô làm ông quả o ùa k ông ăn

một đồng một cắc. Ông có tiền thì mua, không có thì

xin. Cố hòa thượng của tôi chắc chẳng hẹp lòng bố

thí. Giữa thời thiên hạ thái bình, sao có thứ cướp

cạn ngay ban ngày vậy.” Ngườ đàn ông ười kháy,

có vẻ khinh ngạo, trả lờ : “Tao muốn lấy của ai thì

lấy, thiên hạ không ai dám cản trở. Thằng nhóc con,

mầy làm gì tao?” Cậu thiếu nhi từ tốn nó : “Của chùa

hãy hoàn trả lại chùa, rồi quì xuống lạy Phật xin tha

tội. Tôi là trưởng ùa đại diện Phật. Vậy tôi chính

là Phật, mà Phật ũng ín là tô .” Cậu thiếu nhi

vừa nói vừa chỉ tay vào ngực cậu. Ngườ đàn ông

hươi lưỡ đại bản mã tấu l n và ét: “C a ả đồ

hỗn láo! Mầy muốn chết lò p èo ay đứt cổ, kiểu

nào thì tao cho kiểu ấy.” T ấy mòi gay cấn, cậu thiếu

nhi vừa đáp: “K ểu nào dễ t ì làm!” vừa lấy tay vén

vạt áo dà đen rút từ vỏ nơi nịt lưng ra chiếc câu

liêm có cán buộc vào sợi dây thừng. Nhưng người

đàn ông đã p óng mìn tới, lưỡi mã tấu ĩa t ẳng

phía trước như tên bắn. Ông đã xuất kỳ bất ý, công

p á lú đối phương chưa chuẩn bị. Ông đã lẹ, cậu

thiếu nhi còn lẹ hơn. Cậu nhẹ nhàng xoay lại nửa

vòng, ngửa ngườ né trán . Đã ng e ‘rầm rầm’ mấy

tiếng, tay ngườ đàn ông quá đà làm sập cả vách lá

của gian chòi tre buôn bán bên bờ sông đồ đạc rơi

28

xuống rổn rảng đám ngườ đứng xem k u ‘ồ...’ n ất

tề dang ra. Nhanh như trốt ông đã xoay lại phạt một

đường mã tấu ngang bụng cậu thiếu nhi. Trong nháy

mắt cậu cầm chuôi câu liêm tung lên móc trên

nhành cây, dùng cuộn dây thừng o ân đu qua

trên làn ánh sáng của chiếc mã tấu. Lưng còn quay

về phía người đàn ông ân vừa chạm đất, tay cậu

t eo đà g ịt mạnh sợi dây thừng ng e ‘bộp’ một

tiếng n àn ây đứt đô đổ xuống và một bàn tay

cậu giơ lên. Chiếc câu liêm bay tới tay cậu, lại xẹt

ngược ra như cánh chim én. Cậu xoay lại, hai tay

chộp đầu sợi dây thừng làm một chữ tung, chân tấn

bộ hoành trông rất hung hãn, la lớn: “buông”. C ếc

đại bản mã tấu bắn cao, rơi bõm xuống sông, khi

án âu l m đã trở về nằm gọn trong tay cậu. Mình

cậu lắc lư và tà áo tung bay theo trận gió bất thần

hốt qua. Ngườ đàn ông đứng sững nhìn cậu, mặt

sạm lại như chàm. Nhưng rồi ông vừa nhào tới, vừa

la: “Mầy có giỏi thì giết tao đ . Nè... g ết đ ...” Cậu

thiếu nhi hoảng hồn rụt lùi lại. Ông càng ưỡn ngực,

vừa rấn tới, vừa la: “G ết tao đ ...” Cậu càng rụt lùi.

Cứ thế họ loanh quanh theo vách ván của quán

àng đã đổ. Bỗng nghe tiếng ngườ đàn bà k uất

trong mui ghe ở ven sông: “Lệ Mai? Mầy gây gổ với ai

om sòm đó? K ông lo buôn bán xong rồ đ về.”

Ngườ đàn ông ợt dừng lại, nói vọng về hướng

chiế g e: “T ím ra đây o thằng con của thím nè.

Thím dạy nó ngỗ nghịch như vậy hả? Nó còn nhỏ mà

nó bắt tôi lạy nó. Nó đò mổ phèo, cắt cổ tôi già cả

rồi... ”

NH 29

Một bà lão tó đã bạc phơ, từ trong mui ghe chui ra,

đứng dậy, tay chống nạnh, nhìn cậu thiếu nhi trên

bờ sông. Tay cậu vẫn còn ghìm chiếc câu liêm. Bà

nó : “C a ả, súc sanh, không biết kính trên

nhường dướ .” Cậu thiếu n địn p ân bua: “Dạ...

con có gây sự đâu tạ ông...” Ngườ đàn ông đã lớn

tiếng lấn át ngang: “Mầy không có nói hả? Lạy Phật

xin lỗi, Phật chính là mầy...” Bà lão ra lện : “Lệ Mai,

con quì xuống xin lỗ bá . Mau l n.” Cậu ngập ngừng

nó : “X n mẹ bảo bá đứng xê ra. Bác này không

phải vừa đâu.” Ngườ đàn ông l ền hùng hổ rấn tới

ét: “Mầy nói ai không phải vừa? Chớ còn mầy ũng

vừa gì hả, mầy...” Cậu thiếu nhi sợ hãi, lại lùi thêm

vài bước, trong khi bà lão lớn tiếng: “Lệ Mai! Mẹ đã

bảo.” Cậu do dự, rồi quì xuống, nhưng mắt vẫn liếc

chừng ngườ đàn ông. Cậu ấp úng nó : “X n bá t a

lỗ áu.” Ng e vừa xong, ngườ đàn ông đã dang

chân, xoải tay ngửa mặt lên trời cười vang dậy, nói:

“Tô g à rồi, chỉ ó đứa on đã t ất lạ . Nay được

t m đứa cháu thì quá sung sướng!” Rồi ông hướng

về bà lão nó : “T ím ô t ím ó gì o tô ăn đỡ đó

bụng mấy bữa nay!”

Trong chốc lát, ngườ đàn ông đã ngồi tề chỉnh dưới

má g e đối diện với bà lão. Cậu thiếu nhi tiếp tục

buôn bán hàng phía trướ . Ông nó : “Vợ tôi mất

sớm. Tôi chỉ có một thằng on. Tô o nó đ ọc

trưởng bảo hộ ở Hà Nội. Chẳng ngờ nó trốn vào rừng

núi, theo cách mạng, bị Tây bắt đán n ừ tử, mang

án tù ung t ân đày ra Côn Sơn. Trướ đây ó

người quen nó về làng cho tôi biết nó đã ôm bè vượt

biển trôi vào Vàm Láng. Tôi lật đật vào đây để biết

hư thật ra sao, tìm kiếm nó cả tháng qua, tiền bạc

30

hết trơn, cũng không biết nhờ ai, về xứ t ì xa xô .”

Bà lão hỏ : “Vậy chớ ông anh ở tận đâu?” —“Xã Hòa

Thịnh là quê quán, từ Tuy Hòa đổ qua phía tây gần

tớ ân nú .” —“T ằng cháu không thư từ gì cho

ông anh biết nó ở đâu sao?” —“Tô ắ nó rày đây

ma đó ay là nó sợ tiết lộ tông tích sẽ bị mật thám

Tây theo bắt. Vả lại thư từ ũng k ó mà tới tận thôn

xóm trong tìn ìn này.” Bà lão vừa têm một miếng

trầu vừa nó : “T n ạ sắp tới hồi lửa bỏng. Cơ trời

định sao thì chịu vậy chớ biết làm sao hơn.” Bà lão

ũng kể sơ lại sự luân lạc của bà o ông ng e đoạn

tiếp: “Vậy xin mờ ông an đến chùa ở tạm, chờ

chừng nào nghe tin tức cậu đó t ì tín ớ bây giờ

chim trời cá nước biết đâu mà tầm.” Hôm đó ùa

lại nhận thêm một ngườ đàn ông. N ững người trôi

giạt thời bấy giờ xem như là dân tản cư vì giặc Pháp,

thường đượ dân địa phương hết lòng g úp đỡ,

thương yêu như ngườ trong g a đìn ruột thịt.

Trong những ngày nghe tin tức bộ đội kháng chiến

về đóng ở làng dù lân cận hay xa xôi, ngườ đàn ông

ũng bó nớp quảy cơm lặn lộ đ tìm on. Trong

những ngày khác, ông cuố đất trồng khoai, trồng

đậu, gánh nước tưới rau, tưới cải sau vườn, làm

hùng hục từ sáng tới chiều đem ông quả để trả ơn

chùa.

Một đ m vào k oảng canh tư, cảnh vật yên lặng

chìm trong bóng tối, mọi ngườ đang say ngủ. Bỗng

một sư vãi giật mình thức giấ để ý nơi lễ đường có

án đèn sáng oang. Bà n oà dậy, bước ra, tò mò

xem. Cậu thiếu n đang quì gối, tay chắp nơi ngực,

đầu cúi xuống như đang mật niệm. Bà ngước nhìn

NH 31

lên nơi chong đèn dưới bức trướng trên bàn thờ phía

trước cậu, bên cạnh bài vị của ông hòa thượng. Chợt

bà lạnh giá cả người, tim như ngừng đập, chân bà

mềm n ũn n ư sợi bún. Bà cố tựa theo vách mà lùi

dần vào đến gian phòng người mẹ của cậu thiếu nhi.

Bà kêu lên the thé, lưỡi của bà như cuốn kèn lại:

“Bá ba ô bác thức, coi cậu con của bá ...” Bà lão

giật mình, thót dậy, bước theo sư vãi ra nơi lễ

đường. Bà nhìn thấy trên bàn thờ cạnh bài vị của

ông hòa thượng một á đầu ngườ đặt trên chiếc

mâm lớn, râu tóc ướt đẫm máu. Bà lão tái mặt, tay

chân bà run lên. Nhưng bà cố trấn giọng nó : “Lệ

Ma on đã làm uyện gì mà mẹ k ông được biết?”

Cậu thiếu n đứng dậy, bướ đến, hai tay dịu dàng

nắm va bà lão: “T ưa mẹ!” Rồi cậu buông bà ra, nói

tiếp: “Con ỉ mượn đỡ á đầu của một trong những

hung thủ đã g ết cố hòa thượng ngày ôm đó để tế

lễ cho thầy vậy t ô .” Lú ấy cả chùa nghe rộn rịp,

đều thức dậy, bươn bả ra nơi phòng cúng, đứng

quanh cậu thiếu nhi. Một sư vãi thốt: “Nguy rồi, lính

Tây biết được thì họ không chừa một ai ở đây.” Cậu

đáp: “Nếu cô bác không hở mô t ì áu am đoan

không bao giờ ai biết.” Bà lão nó : “Lệ Mai. Con phải

chôn cất á đầu ngườ đó tử tế. Con càng lớn, mẹ

càng không biết nổi những hành tung của on!”

Nghe lời mẹ nói, cậu thiếu nhi có vẻ ngậm ngùi.

Nhưng ngườ đàn ông đã xen vào: “T ím ba ứ yên

tâm. Để tôi phụ giúp cậu về việc này. Chuyện đã lỡ

rồi, nhưng xin mọi ngườ ũng đừng lo. Hễ kín miệng

thì không có việc gì xảy ra đâu.” Lú ấy mọi người

lá đá a trở về phòng nấy tiếp tục yên nghỉ. Cậu

thiếu nhi lại nói với bà lão rằng: “Còn á ung t ủ

khác con chưa tìm ra tung tích họ ở đâu.” Bà lão

32

nhìn con, gằn giọng thốt: “Lệ Ma !...” Bà định nói

thêm lời gì, lại thôi. Rồi bà xoay lại, sắc mặt có vẻ

giận, bỏ đ . Sáng ôm đó dân úng k u ợ Xóm

Bến bu quanh nơi trước cổng xã cạnh đìn làng

nhìn một thây người lính tuần mặ đồ tây xám,

k ông đầu, nằm sõng sượt dưới gốc cây phượng lớn,

khẩu súng dài chưa rời khỏi tay. Từ chiếc cổ bầy

nhầy thịt của ông, những t a máu đã vọt lên thân

cây như ai lấy sơn đỏ mà rắ . Máu đọng lại thành

vũng tr n lộ lởm chởm đá xan . Lát sau bọn lính

tập đã đem xe lại chở t ây ông đ mất.

Dần dà ngày lại tháng qua, cuộc sống ở chùa vẫn

bình lặng. Một hôm vào lúc chiều chạng vạng tối,

cơm nướ đang được dọn ra ở n à ăn bỗng nghe có

tiếng ngườ đô o ồn ào trước cổng chùa. Cậu thiếu

nhi sắp sửa bước tớ bàn ăn song ậu nó : “X n bá

mẹ và các ni sư trai dụng trướ đ để con bước ra

xem chuyện gì phía trướ .” Cậu vừa từ cửa chính

đ ện bước ra tam cấp, ngó thấy một sư vã đứng bên

trong cổng chùa, giờ ấy đã đóng đang đố đáp lớn

tiếng với một ngườ t an n n đứng phía ngoài.

Người thanh niên trông gầy ốm, mình mặc bộ đồ tây

đen đã bạ màu đầu đội nón tay sói, mặt trắng bệch

như ma. Tay hắn cầm á dao găm g ơ cao như hăm

dọa và nói lớn: “Mở cửa, mở cửa!” Cậu trưởng chùa

bướ ra đứng giữa sân, hỏi người sư vãi rằng:

“C uyện gì vậy đó ô Năm?” Người sư vãi liền xoay

lạ đáp: “Tô vừa đóng ổng chùa thì ông này bổ tới

đò gặp hòa thượng. Tôi nói hòa thượng đã quá vãng

rồi. Ông không tin, la hét, vung dao lên bắt tôi phải

mở cửa.” Cậu trưởng ùa nó : “Cô Năm ô ãy mở

NH 33

hết cổng ra, rồ vào ăn ơm trướ đ ngườ ta đang

đợ ô trong tra p òng. X n ô để việ đó o áu.”

Người sư vãi mở t en t áo ây đòn vông kéo a

cánh cổng ra, rồi quày quả đ vào. Cổng vừa mở thì

gã thanh niên bổ tới, theo lố đ vào ùa dưới hàng

ây bông đũa. Cậu trưởng chùa vẫn đứng giữa sân,

nhìn gã, hỏ : “Ông đến đây ó mụ đí gì?” Hắn vừa

bước tới vừa nó : “Tao muốn gặp hòa thượng.” —“Cố

hòa thượng tô đã an ng ỉ sau chùa, mồ chưa lạnh

khói hương. Chùa không còn ai là hòa thượng. Chỉ

ó tô .” Gã t an n n k ựng lạ đứng cách cậu

chừng mươi bướ nó : “T ằng chết bầm nói láo. Tao

chỉ muốn gặp hòa thượng để xin thuốc uống trị độc,

chứ tao không muốn gây gổ với mầy thứ chưa sạch

nướ mũ .” Rồi gã lại dợm bước tới. Cậu trưởng chùa

nó : “K oan đã. Lời thật không tin, thì chỉ có một

á ...” Cậu vén vạt áo dà đen rút ếc câu liêm

có cán buộc ở đầu một sợi dây thừng, ra khỏ vỏ nơi

nịt lưng. Gã thanh niên dừng lại, trố mắt nhìn cậu

trưởng chùa, một tay cậu cầm chuôi câu liêm và tay

kia cầm cuộn dây thừng. Gã thanh niên ngạo mạn

nó : “C ùa t ì p ải mở rộng cổng để kẻ thập phương

tự do lui tới chiêm ngưỡng dung nhan của Phật.

Người tu hành thì phải lấy lòng bác ái, tính khiêm từ

tiếp đã k á vãng la . C ớ chùa gì mà cửa đóng

then gài, bên trong chứa đầy những bộ mặt sát k í.”

Cậu trưởng ùa đáp: “Từ ngày cố hòa thượng tôi bị

thảm sát, tôi ra lện đóng ửa chùa khi trời tố đề

phòng bọn Việt g an ngăn ngừa kẻ lạ mặt. Nếu câu

liêm tôi không rút ra khỏi vỏ t ì Đức Từ B đâu ngồi

y n đượ tr n tòa sen để chúng sinh thờ phượng!”

—“Tao nó tao ỉ đến xin ít viên thuốc bố thí của

chùa, chứ tao không muốn so đo với mầy. Coi bộ tay

34

mầy trói gà không chặt mà còn làm nồ tao hả?” Hắn

nhếch mép cười không thành tiếng, có vẻ ngạo nghễ.

Cậu trưởng ùa đáp: “T eo n ư ông nói tôi trói gà

không chặt, vậy nếu ông chịu nổ ba đấm của tôi, thì

tôi sẽ cho ông thuố .” —“T ô đ t ằng chết bầm, nói

chuyện với mầy dần da. Tránh chỗ tao đ vào gặp

hòa thượng.” Rồi hắn bước giạt qua để tránh cậu

thiếu nhi. Nhưng cậu này đã bỏ một bộ ngang đưa

một bàn tay tớ ng e ‘ ự’ một tiếng. Gã thanh niên

chợt trượt chân nhưng ghìm lại, thân hình lắc lư

giữa đám át bụi mịt mù bốc lên từ sân chùa. Cậu

thiếu n nó : “Một lời của Phật thốt không phải là

đồ chơi. Tôi là trưởng ùa đại diện cho Phật. Vậy

Phật ín là tô tô ũng ín là P ật.” —“Ồ! Vậy

tao thử xem sức mầy tớ đâu. Nè. Xuống tay.” Nó

xong, gã hít mạnh hơi, ưỡn ngực, chân bỏ thế tấn,

tuy hình hài xương xẩu nhưng trông rắn chắc như

pho thạch tượng. Cậu thiếu nhi, một tay nắm câu

liêm và cuộn dây thừng, rụt lại một bướ để lấy đà

rồ ét ‘p á’ ùng lú nắm tay kia của cậu làm một

vòng cung rơi xuống vai gã thanh niên ng e ‘quập’

một tiếng khô khan. Gã này liền bật bắn ra sau ba

bướ đụng mạn vào t ân ây xu đũa và ếc

bông xu đũa trắng động nhành rơi xuống. Gã ôm

chịu thân cây, mồ hôi rịn nơi trán và một giọt máu

hiện ra ở khóe môi. Chưa kịp lấy lại quân bình, gã

đã t ấy một bàn tay của cậu trưởng chùa như vũ

bão xỉa tới giữa ngực, cùng tiếng ét ‘p ạt’. Gã n ắm

mắt lại, chờ đợi. Khi gã mở mắt ra, thấy cậu trưởng

ùa đã dừng tay ở lưng chừng, mắt cậu mở tròn to

lăm lăm n ìn gã. Cậu thiếu nhi thu tay vào, trong

khi gã thanh niên nói chẳng ra tiếng: “Sao dừng lại

nửa chừng vậy?” Cậu thiếu nhi thong thả đáp: “Tô

NH 35

chợt ng ĩ: t ền đâu tô ó để mua hòm chôn ông! Xin

đợ đây tô vào lấy thuố o.” Gã t an n n t ất

thểu lắ đầu, khập khễnh quày bước về hướng cổng

chùa, miệng thều thào không ra hơi: “Tao cần thuốc

từ bàn tay n ân đức của hòa thượng, chớ tao không

thèm của bố thí của những kẻ ác ôn quỉ sứ như tụi

bây.” Cậu thiếu nhi vỗi vội bước theo, nói lớn:

“N ưng tôi hứa cho thuốc. Xin ông dừng lại. À mà

ông t n gì?” Hắn quay lại, nhếch miệng, vẫn nụ cười

ngạo nghễ đáp: “T n? Há? Bất Biết.” —“Bất biết là

‘không biết’ ay t n là Bất Biết?” Hắn lạ đáp: “Bất

Biết!” Rồi hắn lê thân hình lắc lư bướ đ . Cậu lật đật

chạy ù vào chùa, mở chiếc tủ gỗ cẩm lai trong phòng

vị cố hòa thượng, lục kiếm lung tung trong đám a

lọ ngổn ngang. Cậu nói như hét: “Cô Năm ơi, cô

Năm, thuố gì đó ủa hòa thượng là lọ nào để đâu...

ô Năm?” Vị sư vãi nghe cậu gọi, liền từ nhà sau

bước lên. Cậu thuật lại vắn tắt tự sự cho vị sư vãi

nghe. Bà liền lấy trong đám ấy ra chiếc bình tròn

bằng sàn đen bóng ó nắp bằng cây bần, trên dán

nhãn hiệu ‘Đả Hồi Hoàn’ và nó : “N ững người bị

Tây đán đập thường đến đây Hòa T ượng bố thí

thuố này để họ uống...” Ng e ưa dứt lời, cậu đã

chộp lấy bình thuốc, phóng ra cửa chùa. Nhưng gã

thanh niên đã khuất dạng. Cậu lại chạy ra cổng,

nhìn hướng bờ sông. Hàng cây keo soi bóng mặt

nước phẳng lặng dướ án trăng non. Cậu ôm bình

thuốc, lủi thủi quày bước trở lại, buông mình xuống

tam cấp, ngồi trầm ngâm trước chùa. Tay cậu tằn

mằn chơi với cái nắp bình thuốc. Rồi cậu giở nắp, tò

mò lấy ra một v n để xem. Viên thuốc tròn to, màu

huyết dụ, như trái hồng quân, mùi thơm dịu ngọt.

Sẵn đang đó bụng, cậu bỏ viên thuốc vào miệng

36

n a ăn. Cậu ngắm bàn tay trắng nhỏ, mấy ngón

t on von và ng ĩ t ầm: thủ động nhân sát, hễ tay

động đậy thì có người phải chết! Hy vọng thuốc trị

độc, biết đâu sẽ làm bàn tay mình bớt độc! Thấy

quá bữa cơm tối lâu lắc mà con bà vẫn vắng mặt, bà

lão lo lắng, bước ra cửa ùa. Bà n ìn đứa con, hỏi:

“C ều giờ có chuyện gì làm con bận rộn quên cả ăn

uống vậy?” Cậu uể oả đứng dậy nó : “Có ngườ đến

đây x n t uốc. Nhưng con đem thuốc ra thì họ bỏ

đ .” —“Cá gì kỳ vậy? Chắ on đã đán đuổi họ đ ?”

Cậu rơm rớm nó : “Mẹ ô on đã lỡ tay! Con có biết

ai là kẻ gian ngườ ngay đâu.” —“G an ay ngay

thiện ay á đã bướ đến ùa t ì on k ông được

tiếc của bố thí với họ.” Cậu đưa tay áo dài lên quẹt

ngang đô mắt nó : “Mẹ chưa hề dạy on đ ều đó.”

Khi họ vào đến trai phòng, ngườ đàn ông đã ơm

nướ xong òn đang ngồi một mình uống trà buổi

tối. Còn các vị sư vãi đang lo việc tụng niệm nơi lễ

đường. Cậu thiếu n đem uyện đã xảy ra kể lại

cho ngườ đàn ông ng e. K ấy ngườ đàn ông ỏi:

“Hìn dong ngườ đó ra sao ừng bao nhiêu tuổ ?”

Khi nghe kể lại tướng mạo của kẻ lạ mặt, ngườ đàn

ông đang ớp trà, chợt dừng lạ nó : “T ật giống

như thằng con của tô .” Cậu tiếp: “T ật lạ lùng, khi

cháu hỏi hắn tên gì, hắn chỉ nó ‘bất biết’ ó ng ĩa là

không biết!” Nước trà trong chén trên tay ngườ đàn

ông chợt động mạnh rơi lợt thợt xuống bàn. Ông vỗi

vộ đặt chén trà xuống đứng rột dậy, vói tay lên móc

nơi đầu cột rút chiế k ăn rằn choàng ngang vai và

nó : “Bất Biết ín là nó. K đ ọc, nó rất thông

minh, nhưng hễ bạn bè hỏ đ ều gì, nó thường cười

NH 37

mà đáp: bất biết! Vì vậy bạn bè nó mới gán cho nó

cái danh hiệu đó. C ú t ấy nó học giỏi, lạ là đứa

con duy nhất nên chú thương nó, rán cho nó ra Hà

Nộ để học cử nhân. Tên nó là Dương Bình Quyền.

Giờ chú phả đ tìm nó. C ắc nó chưa đi đâu xa.”

Cậu thiếu nhi mở to đô mắt sáng ngờ đô mô bặm

lại, nhìn ngườ đàn ông rồi lật đật nó : “Bá ở lại

đây để áu đ tìm an ấy o bá .” Đoạn cậu quay

sang bà lão nó : “T ưa mẹ, xin mẹ o p ép on đ .

Nợ nước phả đền, thù nhà phải trả, một mối tình

phải giải quyết.” Cậu t oăn t oắt đ vào p òng t ay

áo dài, mặ đồ tây đen đội nón cố t ay k ăn đóng

cột nớp lên lưng. Trong khi cậu thiếu nhi khuất

trong phòng, ngườ đàn ông nó với bà lão rằng:

“T ím ba on ủa thím rất chí hiếu, thím nói thì nó

nghe. Sao thím không bảo một lời bắt nó ở lạ để tôi

vững bụng ra đ .” Bà lão dừng tay lại trên miếng trầu

lá đang t m ng ĩ ngợi giây lâu rồi thong thả đáp:

“Ông an ng ĩ xem lời nó nói có chỗ nào sai mà tôi

có thể cấm cản nó?” Cậu thiếu nhi gặp k ó k ăn

trong việc tìm kiếm một cái gì có thể dùng gói vài

hoàn thuố mang đ . Một tờ giấy chẳng hạn. Thời

bấy giờ, một tờ giấy thật hiếm hoi. Người ta thường

dùng lá chuố k ô để gói hàng hóa. Rồi cậu vụt nhớ

ra... “À!” Cậu vỗi vội bướ đến lễ đường, lú đèn

chong sáng tỏ, khói hương nghi ngút và các sư vãi

đang quì gối tụng niệm trên chiếc chiếu hoa giữa

phòng. Cậu đến trước bàn Phật, lấy quyển ‘T n Độ

Tông’ dằn dưới cái mõ và tràng hạt của cố hòa

thượng. Cậu giở quyển sá k n ra và nó : ‘A-Di-Đà

Phật!’ xé một trang, rồ để quyển sách lại y vị trí ũ.

Trong chốc lát, ngườ đàn ông và ậu thiếu n đã

rời khỏi chùa rảo bướ đến chiếc cầu ván bắc dưới

38

ven sông, chỗ đó ột mấy cái xuồng chợ. Cậu mở dây

xuồng, xong rồi do dự xoay lại ngườ đàn ông nó :

“C áu ứa sẽ đ tìm an ấy cho bác. Nội trong vài

bữa bác sẽ biết tin. Nếu trong bưng biền có chiến

khu an toàn, cháu sẽ trở về đem mọi ngườ ùng đ .

Nhưng cháu xin bác ở lại trông nom mẹ cháu, vả lại

chùa chẳng ó a là đàn ông.” Ngườ đàn ông ngập

ngừng đoạn thốt k u: “K ều Nữ Tử!” T ếu nhi mở to

đô mắt n ìn ông: “Ủa? Sao bác biết tên họ áu?”

Ông ôn tồn tiếp: “Mẹ của áu đã nó với chú. Dù giả

dạng nam nhi, cháu vẫn là gái. Chú chỉ ái ngại cháu

trên những nẻo đường đơn độc về k uya...” Lệ Mai

ngắt ngang nó : “Ngày xưa bà Bùi Thị Xuân đạp núi

Trường Sơn gồm thâu Lào Quốc. Ngày nay chân

cháu chưa dẫm chút chông gai, hồn chưa nhuốm

chút gió sương, mà bác đã lo cho rồi, thì làm sao

cháu giỏi hơn bậc tiền n ân để xốc vác tiền đồ tổ

quốc. Nếu bác thật sự thương cháu, xin bác nghe lời

cháu mà ở lạ vì đ ay ở đều có mang nhiệm vụ

như nhau. Phần cháu vì lỗi với anh ấy nên chính

cháu phả đ .” —“C áu k ông ó lỗi gì hết, vì chú

chắ áu đã k ông nỡ hại ai. Nếu ngày ôm đó với

tài ném câu liêm của cháu, thì cái cừn cổ ú ũng

đứt đầu ú ũng lìa tay ú ũng rụng, chớ nói

chi chỉ văng mất cái mã tấu mà thôi. Nhưng này,

cháu Lệ Ma ...” Nàng n ỏ nhẻ: “Dạ!” —“T ô t ì ng e

lời cháu, chú ở lại. Nhớ cho chú biết tin sớm chứ

đừng để chú lo cho cháu. Còn cái thằng bán trời

không mờ t n lô đó nay ú đã đỡ lo, dù sao

ú đã b ết nó còn sống, nhưng... chú giao trọn

quyền cho cháu trị nó n a!” Nàng ợt cảm thấy

thẹn, nóng bừng đô má ấp úng chưa thốt ra lời, khi

ngườ đàn ông đã bước lên bờ sông. Nàng động mái

NH 39

chèo, ánh sáng vỡ tan dưới lòng sông, xuồng tách

bóng trăng lướt tới.

Năm tô bảy tuổi, buổi sáng còn cắp chiếc cặp đệm,

xách bình mự tím tòn ten đ t eo bờ ruộng từ Gò

Me đến trường Xóm Bến, ê a mấy dòng Pháp ngữ.

Trường chỉ có hai lớp đồng ấu và dự bị. Nhưng

kháng chiến ở t ôn qu ngày àng p át động,

trường học khi thì mở cửa lúc lại không. Thầy giáo

thời bấy giờ dạy chữ thì ít, mà dường như làm cái

việc tuyên truyền cho phong trào thì nhiều. Những

khi trường mở cửa, họ trò réo n au kéo đến, có khi

ũng ỉ tụ họp nơi sân cỏ trước trường để tập ca

những bài hát cách mạng và nghe thầy giáo kể

chuyện đán g ặc Pháp. Có những học trò ngần ấy

tuổi mang cả dao găm t eo vào lớp học một cách tự

nhiên. Câu chuyện tr n đây do mấy ông nhà giáo kể

ra sao thì tôi còn nhớ và ghi chép y như vậy, tuyệt

nhiên không kiếm hiệp hóa hay tô thêm vàng son

cho bất cứ nhân vật nào. Thuở ấy, nếu ai nghi ngờ

chi tiết nào của Kiều Nữ Tử, hỏi lại những người

sống ở chợ Xóm Bến, thì muôn miệng một lời y hệt.

Những năm k ở đầu của phong trào kháng Pháp,

hầu hết dân Việt xưa nay sống trong cảnh an lành,

nào a ó vũ k í gì n ưng un đúc bởi lòng ái quốc

dữ dội có khi lấy tay không bắt đạn đồng của kẻ thù

chẳng phải là vô lý. Khi chiến tranh bùng phát,

trường họ đóng cửa vĩn v ễn, nhà cửa bị bom đạn

tàn phá, dân chúng tản cư, làng mạc rất t u đ ều. Ít

lâu sau t eo đám người chạy loạn, tôi có qua Xóm

Bến một buổi chiều. Trường họ ũ vẫn còn, tuy các

cửa đóng m ỉm, vách tường mái ngói vỡ bể lỗ chỗ.

40

Trường học ở p ía sau đìn làng. Trước cửa đìn

làng á on đường lộ trả đá xan lởm chởm là

khu nhà lồng chợ. Gọi nhà lồng, là vì kiến trúc chỉ

gồm mái ngói cao lớn cất trên hai hàng cột xi-măng

không vách tường, không cửa nẻo gì hết. Từ nhà

lồng ra đến bờ sông lại còn một k u đất rộng rãi. Từ

trong nhà lồng cho tớ ngoà k u đất đó dạo nào

nhộn nhịp kẻ bán buôn, buổi sáng thiên hạ phải

chen lấn nhau, cá, tôm, rau, cải bày la liệt, qua xế

ngườ đã t ưa dần, tuy vài quán hàng vẫn còn

k á o đến tối. Nhưng hôm đó không một bóng

ai. Bên sông, nơi năm trước ghe xuồng chen chúc

mang àng óa đến chợ, giờ ấy chỉ mấy chiếc cọc tre

trơ trọi giữa giòng nước lững lờ. Tô đứng nơi bờ

sông, nhìn lên chiếc cầu sắt ở phía xa. Cầu đã gẫy

đô n ịp giữa đâm ú dưới giòng nước. Thật khó

tưởng tượng chỗ tô đang đứng lú đó năm trước là

một đấu trường giữa a dũng sĩ. Tô n ìn l n n àn

ây tr n đầu, nhìn chiếc lều quán mà vá p n đã

sụp đổ, vô chủ và hoang tàn, cố hình dung lại tà áo

đen mơ hồ phất phơ và chiếc câu liêm tuyệt diệu của

Kiều Nữ Tử ngày xưa. Đến đ m k tô đ qua Xóm

Đìn vàn trăng k uyết đã n ếch trên rặng

keo. Tôi dừng lại bên bờ sông, nơi đó bắc chiếc cầu

ván, nay chỉ còn vài mảnh và một chiếc xuồng mục

nát nằm úp nơi bãi bùn. Cũng dưới bóng trăng này

năm trước, hồn t ng sông nú đã ựa mình nghe

những lời cô thiếu nữ thốt lúc giã biệt! Tôi theo lối

mòn của bờ đất hướng về ngôi chùa.

Dướ án trăng mờ tỏ, tôi nhìn thấy nơi mà ngày

trước là ngôi chùa, nay chỉ trơ trọi một nền đất

loang lở, tr n đó tất cả đều chồng chất ngổn ngang

NH 41

trong đống tro tàn, trừ vài cây cột đã áy t àn

than còn dựng đứng. Trước sân vài nấm mộ thấp lè

tè, cỏ dại trùm lố đ ó lẽ lâu ngày k ông a ăm

só . Đó là mồ mả của những ai? Dân chúng Xóm

Bến đồn rằng thỉnh thoảng trong đ m tối có bóng

người cao lớn, cụt đầu đ quan quẩn trong sân

chùa như tìm kiếm á đầu của hắn. Tôi nghe như có

tiếng chân ngườ đâu đây ngước nhìn ngọn gió lắc

lay mấy n àn ây bông đũa dướ án trăng ợt

chạnh lòng khẽ than:

‘Bến Đình quạnh quẽ tr ng treo,

Xóm Đình gió thổi đìu hiu mấy gò...’(1)

_________________________________________

(1) Đoàn T ị Đ ểm, Chinh Phụ Ngâm Khúc có câu:

Non Kỳ mộ chí tr ng treo,

Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò.

42

NH 43

CHƯƠNG II

CÁI NGUYÊN CỚ CỦA CUỘC SỐNG HOANG ĐÀNG

BẮT ĐẦU TỪ TÁM TUỔI.

NGỌC LAN HAY MỐI TÌNH QUÁ SỚM

Các bạn thân mến, viết mấy dòng này tôi không

nhằm mụ đí kể lể những chuyện mà các bạn đã

biết nhiều rồi, b i vì quen biết kể từ tuổ đô ng ấu

cho đến nga y hôm nay ke đ tu ta i, ngư i va o đa i

ho c, chúng ta đa quá thân nhau. Tôi tiệt n n ũng

không muốn làm công việc của một ngườ văn sĩ. Tô

chỉ muốn tóm ghi vài kỷ niệm tr n on đường bắt

đầu hư hỏng của tô đã k ến o đờ tô vì đó

không còn cứu vãn á nào được. Tôi muốn lấy đó

làm dịp để trao đến các bạn một chút gì còn sót lại

tận nơi sâu thẳm trong linh hồn tôi, dù chỉ mảy may

một chút có thể gọi là lương tri. Như một câu thơ

trong tập Dư Hương: “Bàn tay nào si t buộc được thời

gian” ngày t áng ứ trôi và người ta không thể lật

ngược những ngày t áng để sửa đổi những gì đã lỡ

dở. Tôi bị cườ là đứa hư hỏng. Nay tô đã ểu

là tại vì tôi hạ sinh từ ở g a đìn k ông lấy gì làm tốt,

rồi dần dà lại chịu dưới những làn sóng xã hội dồn

dập. Tình yêu cám dỗ tuổi thơ tôi. Tiền bạc mê hoặc

lương tâm tôi. Sự tranh sống làm o tô đô k trở

thành phi pháp. Trong khi tôi không hưởng thụ

được bất luận kinh nghiệm nhỏ nho nào của bậc làm

cha mẹ truyền dạy, tôi phải tò mò tìm một con

đường sinh tồn lúc tôi mới bắt đầu ý thứ được cuộc

44

đời vào tuổi sắp sửa t àn n n. Tô đã đ on đường

như thế nào suốt mấy năm qua để tiến lên cuộ đời

khôn lớn của tôi, bao nhiêu tình, tiền, tù, tội mà tôi

đã l n ệ, tôi muốn ghi lạ và dòng đơn sơ, trước

hết để đán dấu sự hối tiếc lầm lỡ. Ồ ũng ỉ là hối

tiếc! Thứ nữa, nếu không giỡn chơi bút mực, còn

biết làm gì những lúc nhàn cư!

Thú thật o đến bây giờ tôi vẫn k ông rõ tô được

hạ sinh trong trường hợp nào, quê hương tôi ở đâu

bà con cô bác tôi là những a . Đời tôi, tôi cảm thấy

oàn toàn ô độc, buồn bã, ngày tháng vô vị chồng

chất lên tâm hồn héo hắt của tôi. Trước kia tôi có

nghe lóm ông Cố Tư của tôi vài câu chuyện về tôi,

nhưng rất ít. Ông là người duy nhất nhìn ra tôi là

áu k tô đang nằm sấp xuống đất với tay nhặt

một cùi bánh mì mà người ta vứt dưới rãnh cống

chợ Gò. Bên cạnh bờ sông Long Chánh, xe ngựa xe

đạp và ghe thuyền tấp nập đó là ợ chính của tỉnh

lỵ Gò Công. Lúc bấy giờ tôi chưa đủ tám tuổi. Sự

thật, tôi chỉ nghe lóm, là vì không phải ông nói ngay

tôi, mà thốt ra từ những cuộc trò chuyện với các bạn

ông. Tôi chỉ còn nhớ mang máng: tôi là con của một

cậu nông phu nghèo, xuất thân từ miền quê gần

biển thuộc Nam Kỳ, học thứ đỗ đạt dưới thời Pháp,

nhưng thích cày ruộng mà ăn t ay vì làm ông ức

thuộ địa, và một cô tiểu thơ đài các của đại phú gia

sinh cơ dựng nghiệp ở miền Bắc, mà nếp sống cao

kỳ quí phái rặp khuôn theo các gia tộc lừng lẫy của

‘mẫu quố ’. Từ lú g àu ó ông đại phú gia trở thành

đại dan ăn ơi khắp Hà Nộ đến Áo Môn. Ông mèo

mỡ không vừa, ném tiền mua một nàng thanh lâu

NH 45

đem về làm bé. Bà vợ vì vậy đâm buồn, bỏ ông từ đó

dẫn cô con gái, thuở ấy khoảng chừng mười bốn hay

mườ lăm tuổi, trở về nam gả cho cậu nông phu

nghèo mà tôi vừa nói. Cuộc tình duyên này, mà tôi

biết một cách mơ hồ, kết quả đầu tiên là một đứa bé.

Chính là tôi.

Nếu tay cự phú vừa nói là ông ngoại của tôi thật, thì

câu chuyện tr n đây tô ó t ể tin phần nào. Là vì,

khi tôi rời khỏi nhà ông Cố Tư tôi, một mìn đ bộ

lang t ang đến thành phố Sàigòn, một sự bất ngờ đã

xảy đến với tôi. Lúc ấy tô đang en ngồi giữa đám

ăn mày mù lòa ìa bàn tay ra x n ủa bố thí. Các

ông bà cùng hành khất với tôi, mỗi ngườ đều có một

thứ dụng cụ nghề nghiệp, như lon, rổ, hay chiếc nón

lá rách. Thỉnh thoảng nhìn cắc bạc meo mốc rời khỏi

bàn tay từ thiện vào chiếc nón tồi tàn của họ, tôi

thấy thèm thuồng. Tôi ao ước một chiếc nón xơ xác

như của họ mà tôi tưởng muôn đời tôi không làm gì

ó được. Họa hoằn ũng ó một cắc bạc rơi xuống

vào bàn tay nhỏ bé của tôi. Tôi thấy đồng tiền ấy thật

vĩ đại so với thân hình bẩn thỉu đầu cổ bùn đất tóc

tủa đến vai, quần áo lả tả của người tôi. Tôi còn nhớ

một ông g à tó đã ơi bạ sau k làm xong ng ĩa

cử đối vớ tô tay ông n í đ n í lại chiếc gọng

đồi mồi cạnh thái dương của ông như để tìm vị trí

êm ái hơn của cặp kính cận thị dầy cộm trên cái

sống mũ sần sù to và đô mắt lồi cao của ông. Rồi

ông hỏi tôi vài câu. Tôi vẫn nhớ ông làm một cử chỉ

ngạc nhiên. Nhưng tôi quên mất trường hợp nào ông

lại nhận ra tôi là cháu ngoại. Rồ ông đem tô về

nuôi. Có lẽ ông còn nhớ mặt mũ ủa tôi ở đâu đó

46

trong biệt thự đồ sộ của ông Cố Tư tôi tỉnh ly Go

Công, nơi mà hằng năm vào mùa lúa ín ông

thường về ở trọ để thu xếp công việc ruộng nương.

Hình như tôi đã có dịp nhìn thấy loại người cận thị

như thế ít nhất ũng là một lần trong nhà ông Cố Tư

tôi thì phả . Cũng n n nó rõ ông Cố Tư tôi là chú

ruột của ông ngoạ tô . Dù gì tô đã ở với ông cùng

bà vợ trẻ của ông, tuổi kém thua ông nhiều và đẹp.

Lú đó ông ngoại tôi không phải giàu có như tôi đã

nghe đồn. Nhưng bà vợ của ông thường kể lại tôi cái

quá thời hiển hách của chồng bà, khiến tôi thuở ấy

mê thích như nghe chuyện thần t n t ì tô ng ĩ: tại

bây giờ ông ngoại mình sạt nghiệp rồi! Trừ một đ ều

là bà tuyệt n n k ông đá động đến dĩ vãng ủa bà.

Thỉnh thoảng tôi lại nghe bà Cố Tư tôi từ tỉnh lỵ

nhắn lờ l n t ăm tô rằng: “C áu ố của bà vẫn đ

lượm ù bán mì mà ăn ay òn sống chung với

on đ ếm ấy?” Trung bìn ứ mỗi tháng tôi bị một

câu như thế. Lúc bấy giờ tuy dù tôi chưa trọn chín

tuổi, tôi vẫn hiểu đó là lời nói chê bai biếm nhẽ tôi

mà ngụ ý là không thích tôi sống dưới sự bảo bọc

của người mà bà Cố Tư tôi khinh bỉ không muốn gọi

đí dan . Sự ấy khiến tô ũng ơi buồn. Là vì, tôi

ng ĩ dường như tôi đang có một cuộc sống mặc dù

dễ chịu — không kể tôi làm việc chẳng k á đứa tôi

tớ — song không chút gì thánh thiện. Vì vậy không

bao lâu tôi lại trốn khỏ ông đại phú gia. Từ đó g ữa

thành phố đông đú một mình tôi một chiếc bóng

bơ vơ.

Tôi vừa kể các bạn vài bằng cớ nhưng cũng không

làm sao giảm bớt sự mơ hồ xuất xứ của một thằng

NH 47

bé. Là vì, khi tôi chưa đi vững bước thì cha mẹ tô đã

lìa bỏ nhau rồi; kế khi trí khôn tôi vừa tiếp nhận

được cuộc sống tô đã t ấy tô đang lao dịch bên

cạnh ông nông phu tự xưng là cha tôi, tính tình lạnh

tẻ độc ác. Ông chỉ tượng trưng uy quyền làm cha

bằng cách không ngày nào, sáng, chiều, có khi ngay

cả nửa đ m o tô n ững trận đòn àng trăm ro

tre. Mỗi ngày tối thiểu tôi phải chịu một trận chí tử

như thế. Thỉnh thoảng ông lại bỏ đó tô và ngày

hoặc nhốt tôi dưới hầm trú ẩn. Vì thời buổi nhằm lúc

chiến tranh nên mọi nhà thường có hầm sâu để

trán đạn bom. Có thể nói tôi là tù nhơn trẻ nhất

trên thế giới, bị nhốt có khi cả tuần lễ chẳng thấy

được mặt trời. Những trận đòn n ững cơn đói,

những lúc ở hầm tối như thế cứ tiếp diễn trong ba

hay bốn năm t ì p ải! Thời gian ấy nào đâu da dẳng

lắm, song so với tuổi còn trứng nước của tôi thì thật

dằng dặ đến quỉ khóc thần sầu. Ngoài ngày giờ chịu

những hình phạt vong mạng thiên lôi ấy tôi còn phải

ăn trâu mướn cho một g a đìn n à nông để ăn

cơm. Là vì cha tôi nghèo.

Va o năm tôi khoảng bô n tuô i c mô t ng y một người

đ n b bô ng trong hai tay một đ a b nh , quâ n

trong ăn v quâ n o bông xinh xắn, dư i một

khu u ch đeo t i vải c l đựng quâ n o của đ a

nh , bư đ n giữa sân trư c, dừng la đ ng đ i,

Tô đang đeo ao tr n một nh nh cây me cô thu v

t m nh n xuô ng. Tô mâ u tôi từ nh bư c ra, trao

đô i v i tiê ng nh v i ngườ đ n b m tôi không nghe

đư c g hê t. Rô i ngườ đ n b b đ . Tô mâ u tôi ôm

đ a b v i t i vải thong thả đ v o nh . Sau ng y

ôm đ , l c trưa, l c chiê u, tô mâ u tôi mô i khi nâ u

48

cơm ă t nư c cơm v o trong một ch n. Rô i b ă m

ng a đ a b , ngô i xô m dư i m i hiên nh ph a trư c,

tôi ngô i bên ca nh bưng ch n nư c cơm v nh n b

câ n thâ n m c từng muô ng nư c cơm đô v o miê ng

đ a b . Mô i lâ n như vâ y đ a b h miệng m lă ng

uô ng. Tôi th ch nh n đ a b dường như m i sinh,

trắng trẻo n n n , không la c ng không kh c.

Nhưng không bao lâu, v i ng y hay n a tha ng sau

đ đ a b biê n mâ t trong sự k ông quan tâm oă c

hay biê t g hê t của tôi.

Chẳng những tôi không biết trong hoàn cảnh nào tôi

được sinh hạ o đến nơi tôi ra đờ tô ũng k ông

rõ là ở đâu. Ông Cố Tư tôi thì bảo tô được sinh ra ở

tỉnh Quảng Bình. Còn bà Cố Tư tôi lại cho rằng tỉnh

Bình Thuận mới chính là nơi chôn nhau cắt rún của

tôi. Hai ông bà vẫn thường cãi cọ nhau luôn về nơi

sinh hạ của tôi. Theo lời tổ mẫu tôi thì ngườ ta đã

cho tôi thấy ánh sáng mặt trời ở tỉnh Phú Yên, xứ

không lấy gì hãnh diện, nếu chỉ nhắ đến cảnh rừng

núi hoang dại âm u bao quanh nhà ga La Hai bé

nhỏ thuở ấy. Lời tổ mẫu tô ũng k ông ó gì làm tô

tin chắc, chỉ biết một cách mơ hồ theo những tiếng

đồn đại rằng cha tôi có làm ở sở Hỏa Xa dưới thời

Pháp thuộc một dạo. La Hai chỉ là một trạm nhỏ trên

đường xe lửa xuy n Đông Dương. Cũng theo lời tổ

mẫu tôi kể lại, sau khi cưới vị tiểu thơ cha tôi phải từ

bỏ đồng quê dấn thân chốn thành thị. Người Pháp

thưởng thức sở học của ông, cho ông nhậm chức

Trưởng Sở Hỏa Xa Saigon. Nhưng không bao lâu có

chuyện xảy ra với một quan ngân khố người Pháp

mang tiền đến pha t lương cho nhân viên h ng

tha ng. Một ôm ông nó : “Nếu nhân viên của tô đ

NH 49

làm trễ một phút, tôi sẽ đuổi họ. Vì vậy tôi không thể

phát lương cho họ thiếu một xu.” Chỉ v bữa đo ngư i

Pha p pha t ngân v n mang k ông đủ tiê n. Rồi ông

làm hiệp sĩ quơ đống giấy tiền ném tung tóe lên

mặt quan P áp đán ắn trọng thương. Đó là lý do

tạ sao ông đã bi gia ng chức đến một nơi chỉ có chim

kêu vượn ú. Cũng ng e nó may mắn nhờ tàng lá

cổ thụ bên vợ của ông bao che, nếu không, chắc

chắn ông đã òn bị nhiều phiền phức. Rồ quân đội

Nhật rầm rộ kéo đến. Họ xung công hỏa xa để chở

quân dụng chiến tranh. Có hôm một quan Nhật chỉa

gươm vào bụng ông, bắt ông ra lệnh cho nhân viên

đem àng óa l n tàu. Ông nó : “Nếu nhân viên của

tô đ làm trễ một phút, tôi sẽ đuổi họ. C o n n đến

giờ nghỉ việc tôi không thể giữ họ lại một p út.” Ông

vạch áo ưỡn bụng ra, tiếp: “Cứ tự n n!” Ông ự

tuyệt quan Nhật, cho tất cả công nhân ra về. Lúc

nhỏ tôi rất vô tư nghe nhiều lờ đồn đã n ư vậy về

ông. Giờ đây tô ũng k ông ứng thú biết quá khứ

của ông. Nhưng mà nghĩ lại, nếu thử thời quan Nhật

kia bố đồng vì thịnh nộ đâm ông một gươm, ông

đâu còn mạng để tiếp tục làm hiệp sĩ! Tuy n n

thuở tôi vừa chớm hiểu biết, những kỷ niệm đầu tiên

in chặt trong tiềm thức của tô mã đến bây giờ

không phai từ khi tôi khởi sự có trí khôn, bao gồm

mầm sống của tôi ở miền quê Nam Kỳ, trong ngôi

nhà lá tồi tàn, giữa xóm làng bẩn thỉu n ìn ra đồng

ruộng bao la. Có phải vì công danh bất đắc mà ông

đã từ bỏ chức vụ để trở về đồng ruộng hay không?

Chỉ biết lúc bấy giờ tôi chẳng khác gì một thứ tù

nhơn khổ sai dưới sự hành hạ của ông nông phu

nhận tôi làm con, như tôi đã nói.

50

Tô ăn trâu mướn cho một nhà nông ở xóm gần

biển Tân Thành. Tôi bị các mụ đồng ăn ếp luôn.

Nhưng tôi vẫn rán chịu. Sự nhịn nhục này càng

khiến tôi cảm thấy những ngày buồn chán nặng nề

chồng chất lên tuổi thơ ấu của tôi. Họ ỷ lớn tuổi,

khỏe mạnh, vây cánh, có khi là con cái của các nhà

nông khá giả. Họ áp bức tôi bằng nhiều cách. Họ

thách thức tôi thúc trâu chém lộn với trâu họ. Có

bận tôi ngồi trên lưng con Cổ của chủ tôi. Thằng

Nghệ, thuở ấy đã mười sáu mười bảy tuổi, cỡi con

Chảng của nó. Hai con trâu húc mạnh, chân dậm

huỳnh huỵch, sừng táng nhau thành tiếng chát

chúa. Con Chảng yếu sức, rụt lại tránh những đòn

công phạt hiểm nghèo của con Cổ. Còn con Cổ ăng

tiết cứ xấn tới. Tôi còn bé, kềm trâu k ông được

vững nên tuột dần xuống cổ của nó. Bỗng con Cổ

nhổm mạnh một bước lao sừng về phía con Chảng.

Tôi bất thần lộn nhào giữa a đầu trâu đang oảng

nhau, rồi rơi xuống vũng bùn. Con Cổ nhẩy lùi lại.

Các mụ đồng, bọn đang ỡ trâu o ăn ỏ, bọn

đang đào ang bắt ếch quanh quẩn gần đó n ất

thời nhìn về phía tôi cười lên hô hố. Bùn ngập cả

đầu và thân tôi. Tôi cởi áo vuốt bùn, ngoảnh lại con

Cổ, thấy nó mang cặp sừng nặng nề ũng đang n ìn

tôi. Cặp mắt nó hiền từ quá. Chắc chắn đ m đó tô

đã lãn a tô trận đòn rướm máu vì quần áo bùn

bẩn. Nhưng tôi gần như luôn luôn phải tuân lệnh

bọn mụ đồng, nếu tôi không muốn họ kiếm chuyện

để đốp mấy đấm trên mặt tôi. Chuyện đó đã t ật sự

xảy ra ít nhất ũng ơn một lần vì tô đã t ử chơi

bướng bỉnh. Kết quả là mặt tô đã sưng húp. Cha tôi

NH 51

chẳng màng để ý đ ều đó là vì ó lạ gì những vết tích

trên khắp thân thể tôi hằng ngày. Duy tổ mẫu tôi

phải chịu k ó đ ra đồng ruộng hái những trái thốt

nốt đem về ngâm nướ để đắp những vết bầm trên

mặt tôi. Nào hết, thỉnh thoảng bọn mụ đồng còn bắt

buộ tô đua trâu với họ. Họ cỡi trâu, sắp thành

hàng ngang chừng mười mấy on. Tô đứng vào

khoảng giữa. Sau tiếng ò đất của thằng mụ đồng

anh cả thổi lên, mỗ đứa lập tức thúc trâu chạy tới.

Trâu tôi chen với những on trâu k á ũng ạy rất

ăng. N ưng tôi còn nhỏ nên ngồi không vững trên

lưng trâu. Mỗi bận trâu nhảy qua một bờ ruộng là

mỗi bận tô văng l n k ỏi lưng trâu để lại rơi xuống

nằm cheo meo ở gần dốc cổ của nó. Nhưng tôi cũng

kịp tìm lại vị thế cân bằng trên lưng nó. Một hôm

trên lối của đàn trâu ạy tới lại có một á đìa (ao ở

giữa ruộng) bờ cao mọ đầy trâm bầu. Nhằm mùa

lúa vừa mới gặt đìa ũng vừa cạn nước và sâu. Thấy

nguy hiểm, tôi cố g òng trâu để tránh sang một bên.

Nhưng các con trâu khác đã lấn trâu tôi làm cho nó

chồm lên bờ đìa rồ ú đầu xuống. Tôi vừa tuột

đến cổ trâu, kịp đeo ặt vào một nhánh cây trên

bờ. Khi tôi hoàn hồn nhìn lại, thấy con Ngọng đã lọt

xuống vũng bùn sâu út. K v ết mấy dòng này tôi

không hề mang chút ác cảm với bất cứ ai. Nhìn về dĩ

vãng, tôi chỉ còn thấy hình ảnh của một đám trẻ thơ

non dại. Tôi không tin rằng bọn mụ đồng đã g ét

tôi. Khi tôi vắng mặt lũy tre xan sau đó ọ đã

chẳng thường xuyên nhắn hỏ đến tôi với tất cả chân

tình là gì?

52

Không những ăn trâu t ỉnh thoảng tôi nhận thêm

công việc giữ vịt. Nhằm mùa khô, nhà nông rảnh

rang, ngoài việc sửa sang nhà cửa đào ao k a

mương, trồng rau cả ăm só vườn tược, vài người

làm những công việ k á để kiếm lợi tức. Một trong

những công việc lúc bấy giờ là nuôi vịt. Chuồng vịt

thường giản dị là một vòng rào thấp bằng tre đan ở

giữa đồng khô, bao quanh vài thửa ruộng, lớn nhỏ

tùy số lượng vịt. Bên ngoài chuồng thường có cái lều

bằng rơm hay lá dừa để ngườ ăn vịt ngủ qua đ m.

Ban ngày bầy vịt được thả ra kéo n au đ ăn tr n

khắp án đồng. Chúng tìm kiếm hạt lúa rơi rớt

dưới chân những gốc rạ khô sau mùa gặt, hoặc côn

trùng ẩn nấp trong những bờ cỏ. Rồi mỗi chiều đứng

trước bầy vịt lao xao mênh mông hãy hình dung một

cậu bé cầm cây roi dài dùng giữ vịt vừa thong thả

nhịp xuống mặt đất theo từng àng năm on vịt đ

qua chiếc cửa hé mở vào chuồng vừa đếm lớn tiếng

để không nhầm lẫn. Năm mười, mườ lăm … ... ín

chín mươi, chín chín năm, một nghìn, cứ đếm đến

mỗi nghìn, cậu đán một dấu xuống đất để nhớ, rồi

tiếp năm mười, .... Những ông chủ vịt rất tin cậy

cậu bé mặc dù các anh chị giữ vịt thường gắp đô

tuổi của cậu. Dĩ n n ậu không thể để sơ sót, là vì

cậu không thể làm lại lần thứ hai, và cậu phải cho

ông chủ biết số vịt trở về chuồng sau mỗi ngày. Nếu

bầy vịt ó đô ba ng ìn on ậu thường làm công

việc này từ dưới ánh tà dương cho đến nhìn thấy vài

ngôi sao sớm của hoàng hôn. Không bao giờ ó đúng

số vịt trở về mỗi buổi chiều. Có hôm thiếu năm mười

con vì những con vịt đó ó t ể nhập đàn với những

bầy vịt của thôn xóm khác. Có hôm những con vịt từ

những bầy k á đ lạc qua cho nên dư vài mươi con.

NH 53

Dư thiếu thỉnh thoảng những ông chủ vịt thường

hòa nhã bù qua trả lại cho nhau. Vịt nuôi hầu hết là

loại vịt tàu có lông vàng sặm. Mặc dù thịt vịt tàu ít

ngon béo hơn vịt ta hay vịt xiêm nhưng có lẽ vì giá rẻ

hơn nên dễ bán sỉ hay lẻ. Vịt ta có lông màu trắng

và vịt xiêm có lông màu xanh sặm, hai giống đều to

con hơn vịt tàu ũng được nuôi nhưng không mục

đí t ương mãi, thường để ăn trong g a đìn ay

cúng giỗ. Phụ giúp những người chủ vịt, những bài

tín đầu tiên trong tuổi thơ ấu của cậu bé như là

cần bao nhiêu vịt tàu để đổi lấy một số vịt ta và vịt

xiêm, như là bán một số vịt ta t ì mua được bao

nhiêu vịt tàu. Những chuyện đơn giản như vậy song

lúc bấy giờ cậu phải vận dụng hết chín bản cửu

chương và bốn phép tính cộng, trừ, nhân, chia, mà

cha cậu đã dùng n ều ngọn ro để nhét vào trí não

lúc vẫn còn trứng nước của cậu.

Chiến tranh lan rộng. Bọn xâm lăng t ến tới những

làng mạc hẻo lánh. Thỉnh thoảng thiên hạ dẫn con

á ngày đ m tản cư, trừ những ai không nở xa lìa

qu n à trong đó ó tổ mẫu của tôi. Tôi bắt buộc

phải ở lại với bà. Người ta giao cho tôi bảo vệ bầy

trâu có hơn ba mươi con. Tôi còn nhớ một lần tôi

lùa bầy trâu qua sông Cửa Tiểu để tránh tầm đạn

của giặc. Trờ đã tố và đổ mưa. Sóng nước mênh

mang không thấy đâu là bờ bến. Tôi nằm sấp trên

lưng con Cổ, tên con trâu mà tôi rất yêu mến, là vì

nó hiền lành nhưng lại thật dũng mãn ưa hề

thua một trận chém lộn nào. Sóng đập vào thân tôi

chìm theo lưng trâu xuống nước rồi lại nổi lên...

Lưng trâu quá lớn so với vòng tay bé nhỏ của tôi,

54

làm tôi cảm tưởng lú nào ũng ó t ể tuột khỏi nó.

Thuở ấy tô nào đã b ết bơi lộ gì đâu. Tuy vậy tôi

chưa thiết ng ĩ gì đến thân tôi, chỉ lo ngại cho mấy

con nghé ở cách xa tôi quá về phía sau. Thỉnh

thoảng chúng chìm lỉm dưới mặt nước. Mấy bận qua

lại sông Cửa Tiểu, chứ nào phải chỉ một bận mà thôi,

tuy vậy bầy trâu của các nông chủ vẫn không hao

hớt một con nào khi tôi dẫn chúng về làng. Rồi thỉnh

thoảng tôi lại mang tên cha tôi trên giấy tờ đ làm ỏ-

vê thay thế ông đào ầm đập đá uố đất, đắp

đường cho bọn người múa gươm giỡn súng bất cứ là

phe phái nào, suốt ngày suốt tháng cho tới khi họ

rút đ k ỏi thôn xóm.

Thuở ấy p ong trào đán g ặc Pháp rất ăng. Ông

hương quản của xóm Gò Me đưa ra một kế hoạch tấn

ông đồn Cầu Đú . Đồn này do toán ngườ mìn đ

lín o P áp (đương thời gọi là bọn Việt g an) đóng

giữ, cạnh bờ kinh chảy qua làng Bình Ân và sát bên

đường lộ dẫn đến chợ Gò, cách xóm Gò Me chừng

vài cây số. Làm sao tôi có thể biết thế nào là đán

giặc ở ngần ấy tuổi, nhưng tôi cũng cứ xin ông

hương quản o đ . Tô òn n ớ ông dừng tay lại, mở

to đô mắt ngạc nhiên nhìn tôi giấy lát, rồi tiếp tục

lau cây súng bắn chim của ông và hiền từ nói:

“K ông được. Chúng nó bắn nát óc mầy ra, con ạ!”

Hình như tôi không ý thứ được chút nào sự thật

trong lờ ăm dọa của ông, tôi rụt rè khẽ đáp: “T ây

kệ...” Cuối cùng ông phải nhượng bộ tô và nó : “Ừ.

Đ t ì đ . N ưng phải bò sát bên cạnh tao, nghe hôn

on!” Nửa đ m trời tối, một đoàn ừng mười mấy

người tình nguyện đem tầm vông vạt nhọn và dao

NH 55

găm để mở trận đầu. Ông hương quản xách súng

bắn m đ trước. Toàn là người lớn chỉ trừ tôi. Tôi

trốn a tô đ t eo ọ. Họ bò theo bờ ruộng, trường

qua á đám lúa n ẹ n àng và kín đáo. Lặn lội như

thế ũng ó ơn một giờ mớ đến gần lề đường đối

diện với bót Cầu Đú . Lúa ao và trời tối bao bọc

đám người bí mật. Họ sửa soạn lao qua đường lộ để

tấn công vào bót. Tôi bò sát phía sau ông hương

quản, tay phải cầm dao găm mũ dao quay tới

trước. Nước ngập hết cả người tôi chỉ chừa á đầu.

Muỗ đốt tới tấp vào mặt. Trong khi mọi người nín

thở để chuẩn bị làm một việc có lẽ rất hứng thú chưa

từng xảy ra trong đời họ, thì ông hương quản hắt xì

một tiếng. Lín gá đồn nghe tiếng động không biết

là phía nào. Chúng bắn hoảng lên lung tung. Ông

hương quản lính quính bò rụt lại. Bắp vế của ông

thúc mạnh vào sâu lưỡ dao găm t ật sắc của tôi. Tôi

nghe ông kêu lên khe khẽ: “Trời ôi, tao bị đạn rồi tụi

bây ơi. Cứu tao, cứu tao!” Mọi người lật đật lôi ông

bỏ lên võng khiêng về. Trận chiến chưa đánh đã

thua. Tôi nằm im dướ trũng nước khuất trong đám

lúa ng ĩ t ầm rằng: “T ấy cuộ đờ ăn trâu ủa

mình bị bọn on nít ăn ếp luôn mìn ũng muốn

nương nhờ giặ g ã để sống cho hách một tí. Chẳng

ngờ cách mạng, cách... cách cái mốc mẹ gì!” Ng ĩ

vậy mà buồn, tôi lủi thủi rút lui theo bọn họ. Tôi lại

trở về cuộc sống ăn trâu mướn của tôi.

Một buổi chiều k đuổi trâu về chuồng, tôi bỏ mất

một sợi dây dàm. Không phả ín tô đã ầm sợi

dây dàm đó trong tay. N ững sợi dây dàm thường

được cột vào mũ trâu và quàng lên lưng của nó.

56

Người chủ có lẽ nể cha tôi nên chỉ rầy tôi vài lời; trừ

ra mấy đứa con của ông bắt nạt lén tô và ăm bốp

tai tôi. Nhưng cha tôi lại nghiêm khắ đối với sự bất

thận trọng của tôi, nói bằng giọng đan t ép: “Mầy

không tìm ra sợi dây đó t ì mầy đừng về nhà này

nữa.” Suốt đ m ấy, trong khi tất cả xóm làng đang

yên giấc, dưới vài ngôi sao lấp lán k ông đủ soi

sáng một bầu trời tối mịt, giữa đồng ruộng bao la mà

lúa vừa gặt hái xong, vài chỗ nướ òn đọng vũng

sình lầy, gió bấc, sương lạnh, tôi phả đ tìm sợi dây,

lo lắng mà quên cả nước mắt chảy xuống ướt hết

manh áo. Sợi dây vẫn k ông tìm được. Mòn mỏi tôi

ngủ trên bờ ruộng. Từ đó đến nay và có lẽ sau này

nữa lú nào tô ũng đau đớn nhớ lại chuyện ũ là

vì thử thời nếu con rắn độc trong lùm rậm đú tô

hoặc tôi bị sương gió cảm chết đ m ấy thì thật là

đ ều hối hận, là vì ít nhất dây dàm trâu phải tìm

đượ để sự hy sinh một tính mạng mớ k ông đến

đỗi lỗ lã! Tôi muốn xóa những dấu vết này trong tiềm

thức, nhưng không có cách gì làm được.

Khi mùa mưa bắt đầu đồng ruộng đã ngập nước, là

khi các nhà nông nhộn nhịp khởi sự. Tô ũng vậy,

phụ giúp cha tôi cày bừa mướn ruộng của các nông

chủ. Những thửa ruộng sau k đã ày xong đất lồi

lõm thành những vồng cao và mương sâu do những

luống ày để lại. Cho nên bừa là công việc phải làm

sau khi cày. Cái bừa gồm một miếng gỗ có gắn

nhiều răng ũng bằng gỗ và một cái gọng để cho

trâu kéo. Ngườ nông p u đứng trên miếng gỗ sức

nặng của người và gỗ làm răng bừa cắm sâu vào đất.

Họ cầm sợi dây dòng cột từ sợ dây dàm đ ều khiển

NH 57

con trâu kéo cái bừa qua lại trên ruộng càng nhiều

lần t ì răng bừa càng chẻ nhiễn phẳng p u đất ra.

Như vậy họ mới có thể gieo giống lúa. Trở lại chuyện

của đứa bé. Dù nó k ông đủ sức, hoặc tầm vóc, hoặc

bàn tay nó chưa đủ lớn để cần nổi cán cày, nhưng

người cha vẫn bắt nó đứng trên cái bừa nắm chặt sợi

dây dòng trâu, ví thá với con thú. Có khi hai con

trâu kéo một cái bừa. Vì thân thể cậu bé quá nhẹ,

răng bừa k ông găm sâu xuống bùn, nên cái bừa

thỉnh thoảng nhảy lưng tưng qua những nơi đất lồi

lõm. Cứ mỗi lần như vậy cậu bị té và bị trâu kéo ngả

sấp ngả ngửa theo sau cái bừa, nhưng tay cậu nhất

định không buông sợi dây dòng trâu. Dù người cha

đắp t m a mô đất bự ở a b n đầu tấm gỗ bừa,

tai nạn như vậy vẫn xảy ra luôn và quá thường đối

với cậu.

Lúc nào mạ đã ngậm đòng đòng ông v ệc ruộng

nương hơi rảnh rỗi. Nhưng không phải vì thế mà

kém bớt tai vạ xảy đến o tô . Đ m đ m ông nông

p u đ ắm câu. Theo sau ông lủi thủi một cậu bé.

Ông nông p u xá đèn đ trước. Cậu ôm bó cần đ

sau. Những nơi mà ông lội nước lên tới gối thì nước

ngập đến ngực của cậu bé. Cậu phải chui trong

những đám mạ cao hơn đầu cậu, cố đ o kịp cha

cậu. Thỉnh thoảng cậu bị trượt ngã, nhưng người cha

không hề để ý gì đến việ đó. Tuy vậy, trời mưa, gió

lạn đ m tối và muỗi mòng bay ra từ trong đám mạ

k ông đủ làm cậu e ngại, mà trí cậu chỉ ng ĩ đến

những trận đòn á l ệt lúc trở về nhà. Thường những

buổi chiều đ ắm câu như vậy, họ chỉ trở về nhà lúc

quá nửa đ m. Lú ậu bé đang muốn tìm giấc ngủ

58

thật ấm ngon sau khi cảm thấy người mệt lả và lạnh

buốt, chính là lúc ông nông phu gọi cậu đến cận bộ

ván gõ chỗ ông nằm để khơi điều nọ chuyện kia.

Như chuyện ông ta sai cậu đ mua đồ lúc chiều tại

sao cậu về trễ; như chuyện lúc cắm câu tại sao cậu

ngã té, toàn những chuyện vớ vẩn như thế. Có

những bữa cậu k ông ăn ứ không có ngày nào,

đ m nào ậu tránh khỏi những trận hành hạ. Có khi

cậu đang ngủ nửa đ m bỗng bị gọi giật dậy, bị cật

vấn một vụ gì tự ngày nào mà cậu không còn nhớ

nữa, rồi bị đòn là t ường. Đến mùa khô, cậu ũng

không sung sướng gì. Ban ngày cậu phải tưới lang

tưới cải, cuố đất đào mương làm hùng hục không

có phút nào thừa. Đ m đến, cậu phả ra đồng nhổ rạ

để đem về ủ lấy nấm. Cậu phải nhổ vội vàng hấp tấp

để đủ số rạ mà ông nông phu giao cho cậu mỗ đ m.

Có khi bàn tay non nớt của cậu bị rạ cắt đứt sâu,

máy chảy dầm dề rát lắm, nhưng cậu vẫn cứ nhổ.

Những đ m n ư vậy cậu thường về trễ. Tổ mẫu cậu

đô k ra đồng làm phụ cậu. Công việ g úp đỡ đó tổ

mẫu cậu ũng p ải lén lút, là vì cha cậu sẽ không

bằng lòng nếu ay đượ đ ều đó dĩ n n k ông ó

lợi cho cậu. Cậu còn lo sợ khi cha cậu xét lại thấy

loại rạ ươn mục hoặ đứt mất rễ vì nhổ vội vàng giả

dối, những thứ ấy k ông o được nấm tốt, thì cậu

lạ lãn và trăm roi tre. Những đ m trăng á bạn

cậu trong xóm kéo nhau ra mấy đống rơm giữa đồng

múa hát hay chơi u bắt mọi, còn cậu phải nhổ rạ.

Đến k lũ trẻ kéo về đ ngủ hết, bỏ lại những đống

rơm ướt lạnh vì sương, cậu vẫn còn loay hoay nhổ

rạ, làm bạn với chiếc bóng ô đơn...

NH 59

Một hôm ông nông phu nắm ngược tay cậu về phía

sau trong lú đán đập cậu, làm tay cậu bị trặc.

Hằng ngày cậu phải tưới nước cả vườn cải, mấy dẫy

mô nấm, và mấy vồng khoai. Vì tay cậu đau ậu

không xách nổi những thùng nướ đầy và cậu tưới

dố . K ông nông p u mo đất trên vồng khoai lên

thấy lớp phía dưới còn khô, ông liền nắm ngược tay

cậu, tát cậu mấy cái nẩy lửa. Cậu k ông đau vì mấy

cái tát rất quen thuộc, nhưng đau vì tay trặ . Đ m

đó trời tối mịt cậu phải xách nước tưới lại. Tổ mẫu

cậu sau khi dâng hương lạy Phật hằng đ m đã xong

nhớ đến cháu lấy làm thương xót, ra vườn tìm cậu

nhằm lúc cậu đang ngồi thừ nghỉ mệt dưới dốc ao

sâu. Bà bước xuống đến gần mà cậu không biết, vỗ

vào vai cậu nhằm chỗ cậu bị trặc. Cậu giật mình kêu

‘Ô !’. Bà nó : “Con mú nướ đ bà xá tưới phụ

o.” Cậu thương tổ mẫu, không muốn cho bà làm

nặng nhọ n n nó : “Còn ba vồng lang t ô để con

tưới một chút thì xong; tại tay con bị trặ đau lắm

nên con làm chậm.” Bà ỏ : “Trặc ở đâu?” Bà sờ

soạng lên vai trần trụi của cậu rồi bỗng bà kêu lên:

“Trời ôi, sao mà sưng lên dữ vậy?” Rồ bà đè mạnh

tay xuống. Cậu k u đau. Bà nó : “T ô ng ỉ đ đừng

xách nước nữa, tướ n u đó đủ rồ .” Rồi bà quày

quả bước lên bờ ao đ vào n à. Cậu múc nước tiếp

tục tưới mấy vồng lang còn lại. Nhưng chốc tổ mẫu

cậu lại trở ra bảo: “Bà nó với cha con rồi. Nghỉ đ .

Ngày mai hãy tưới nữa.” N ưng cậu không nghỉ, lại

mang thùng xuống ao múc nước lên tưới tiếp. Bà

phải phụ tay cậu. Sáng hôm sau, khi cậu quảy gánh

rạ cuối cùng từ ruộng về, vai cậu đau lắm nhưng cậu

phả rán để khỏ n ăn mặt cứ từng bướ đ gán rạ

lại dằn xuống một cái và cậu phải chảy nước mắt vì

60

đau đớn mỗi bận trở gánh rạ sang vai kia. Cậu lảo

đảo bước vào sân. Cậu không cần phải rụt chân

ũng ó t ể để gánh rạ xuống dễ dàng vì cậu thì bé

nhỏ mà gánh rạ lại to lớn. Rồi không muốn đối diện

với cha cậu, nên cậu sẽ lén đ vòng p ía sau n à

chui vách lá bị hở vào trong buồng. Cậu nép nơi

bóng tối nhìn phía nhà giữa. Tổ mẫu cậu đang ngồi

trên bộ ván, hai chân co lên, vòng tay rịt tròn đô

đầu gối. Còn cha cậu đang ngồi chồm xổm dướ đất,

lui cui khoanh lá chuối thành hình trụ nho nhỏ đổ

đất p ân vào đó để nuôi mấy cây rau cải non. Công

việ làm đó t ật quen thuộc nên cha cậu không chú

ý lắm. Ông vừa làm vừa đố đáp với tổ mẫu của cậu,

tuy không lớn tiếng nhưng đủ cho cậu nghe lỏm

đượ . Ông nó : “T ây kệ ông vải nó. Nó còn nhỏ vậy

chớ nó xảo trá lắm, viện cớ này cớ nọ...” Tổ mẫu cậu

lấy lon nhổ nước trầu rồ nó : “Tao t ấy vai nó sưng

lên thật để tao dẫn nó xuống ông thầy Sáu cho ổng

xem sao để ông chữa nó.” —“Sáng g ờ nó đâu tô

chưa thấy mặt nó.” —“Tao mới thấy nó gánh rạ về

đây.” Rồi bà lớn tiếng gọi tên cậu. Cậu chạy ù ra sau

n à đ vòng t eo p ía è đứng đấy. Bà gọi thêm

một tiếng nữa. Cậu ‘dạ’ vừa đủ lớn, rồi rón rén bước

vào nhà. Cậu đ n n n rằng sẽ bị cha cậu hỏi vài

câu trước khi lãnh một trận roi. Nhưng cậu liếc thấy

cha cậu vẫn tiếp tục khoanh lá chuối thành ống mà

không nhìn cậu. Tổ mẫu cậu chợt đứng dậy rút chiếc

k ăn mó nơi vách lá choàng lên đầu cột mối chéo

dưới cầm rồ nó : “Con đ với bà xuống ông thầy Sáu,

ông sửa va o.” Cậu bé cả mừng, là vì hiếm có lần

nào cậu đến gần cha cậu mà không bị một trận. Sau

này cậu không còn nhớ trong bao lâu tay cậu hết

trặ . Có đ ều cậu không quên là trưa hôm đó cậu

NH 61

không múc nước tưới vườn, vì cậu cứ ng ĩ rằng việc

trặc tay của cậu đã t àn ín t ứ a ũng b ết,

thì cậu được quyền nghỉ ngơi. Nhưng trái lại, tối hôm

đó ậu lãnh một hình phạt không mới lạ gì đối với

cậu. Cậu bị đuổi ra ngủ ngoài ruộng vì tội vô cớ nghỉ

việc. Không mùng không mền không gối không

chiếu đ m tối, sương lạnh, chiếc quần cụt ngủn và

cái áo ngắn tay của cậu k ông đủ để cậu cản đám

muỗ đó . Cá đứa trẻ trong xóm thương cậu, rủ cậu

về ngủ nhà chúng. Nhưng cậu biết cái hậu quả tai

hại mà cha cậu sẽ dành cho cậu, nếu ông biết cậu đ

ngủ nhà ai. Cho nên cậu khiến các bạn cậu phải

buồn khi thấy cậu u vào đống rơm nằm yên trong

đó. Tuy ậu hy vọng tổ mẫu cậu sẽ lén mang ra cho

cậu một chiế ăn n ưng cậu lại buồn ng ĩ rằng

đ m đó tổ mẫu cậu sẽ k ông ó ăn để đắp...

Thờ g an trô qua. Năm tô bảy tuổ a tô đau

nặng phải di dưỡng. Tôi hơi được thong thả một tí.

Thỉnh thoảng có một ngày tôi không bị hành hạ. Tôi

bắt đầu được rời khỏ n à đ ơi đó đây, dù là

những cuộ đ ơi lén lút. Đôi khi quên sự kìm

hãm của ông nông phu tôi thấy đời hơi vui sướng.

Tôi làm quen với một ông chỉ uy quân độ đán

giặc Pháp thuở đó. Tô mến ông ấy và ông dường

như cũng có cảm tình với tôi. Một đ m ông rủ tô đ

xem ca kịch do b n sĩ tổ chức. Ông hứa sẽ đưa tôi

về vì đường xa lắm. Tôi nghi ngờ ông sẽ không làm

như thế, nhưng tôi cứ đ . Kị được diễn tại ngôi

đìn ở bờ biển Rạch Gốc gần cửa sông Soi Rạp. Lúc

về quá nửa đ m g ó lớn, trời tối như mực. Ông chỉ

huy cứ nài tôi ở lạ ùng b n độ đến sáng. Tôi thì

62

sợ lãnh nơi cha tôi những trận đòn tàn n ẫn đ ều

đó ông ỉ uy dĩ n n k ông b ết. Ông đưa tôi ra

khỏi xóm biển. Ông chỉ tôi ngôi sao Bắ Đẩu lờ mờ

khi hiện khi khuất sau những đám mây trô qua và

dặn tôi theo hướng đó mà đ . Tô ỏ : “Ông ó b ết

những ngô sao nào k á k ông?” Ông đáp: “Vì trời

nhiều mây nên không chỉ t m o em đượ .” Bàn

tay rắn rỏi của ông bẹo vào mặt tôi một cử chỉ âu

yếm. Rồi ông tiếp: “Trời sắp mưa, em nên ở lạ đến

sáng hãy về.” Tô nó : “G ó ướng non thì thỉnh

thoảng còn mưa, nhưng vào những ngày rày gió

chướng đã t ổ g à đang uyển hướng đổi sang gió

bấc, còn mưa gì mà sợ.” N ận xét đó về thời tiết là

mớ hiểu biết đầu t n mà tô đã ọc của những

người tuổi tác già nua ở làng tôi. Im lặng giây lát ông

hỏi tôi rằng: “Nếu em bằng lòng theo anh, anh sẽ gửi

em đ ọ ?” Tô á ngạ đáp: “Ông ó t ể cho tôi sang

học ở Mạc-Tư-Khoa không? Đồng Cà Mau và đồng

C um k ông ó gì đáng để tôi học cả.” Tô ng e

tiếng ông cười khanh khách. Thuở bấy giờ tôi cho là

một lời nói rất thông minh của tô đã t ốt ra. Nhưng

nhiều năm sau t ỉnh thoảng có bao giờ hồi niệm

ông chỉ huy với lòng nhớ thương, tôi hối tiếc một lời

nó đầy dóc phách của tuổi còn trứng nướ . Tô đã

hiểu lý do tại sao ông cười. Tiếng cười thẳng thắn,

nghiêm từ nhưng hàm súc tình khoan dung. Rồi

người mỗi ngả. Mây mù mịt, trời tối như bưng, tôi

lặng lẽ tìm lố đ g ữa mấy rặng tre trong những xóm

làng xa lạ, lủi thủ băng qua đồng ruộng mênh

mông, chỉ nghe tiếng côn trùng rù rỉ tắt ngấm từng

chập dưới chân tôi bước lẹt xẹt trên những vũng

nướ đám ỏ, tiếng gió lạnh thổi vèo vèo qua những

đám lúa trổ bông thơm ngát.

NH 63

Dù sao, nhờ ông chỉ huy nọ mà từ đó ngoà n ững

chòm sao thông thường tô đã b ết như sao Cày hay

sao Thần Nông trong chòm Lạp Hộ, sao Gào, sao

Vua, sao Chức Nữ, những chòm Bánh Lái, tôi lại biết

t m òm Vũ T n Bò Cạp, sao Ngưu, chòm Ô

Thước... Nhưng quan trọng nhất là bởi chiêm

ngưỡng cách sống hiên ngang của ông tô đột nhiên

nẩy s n ý định thoát khỏi gian nhà lá bẩn thỉu nơi

đó từ bao lâu tô đã sống như tên tù tội. Tôi không

còn biết chắc danh hiệu của ông là gì, dường như

ông tên Dương Bình Quyền, lúc bấy giờ chừng

khoảng hai mươi bốn hay hai mươi lăm tuổi là

nhiều. Tướng ông mảnh khảnh, hơi cao. Tôi vẫn nhớ

sắc da ông trắng trẻo một cách rất tương phản với bộ

đồ ca-ky nhuộm đen ông mặc. Ông có nụ cười rất

khả ái nhưng nghiêm từ và cốt á p ong độ của

con nhà giàu có. Thuở ấy tôi không thể tưởng tượng

nổi tiếng đồn đã về sự liều mạng của ông, với phong

cách thư sinh nho nhã ấy, lại rất gan lì mỗi khi sáp

chiến. Ngườ ta đồn rằng ông đã từng bị thực dân

Pháp tra khảo đán đập lãn án ung t ân đày

ra Côn Đảo. Ông đã n ều lần vượt ngục, ôm bè lội

biển, trôi giạt vào Vàm Láng. Người ta lạ đồn rằng

khi lâm trận, một tay ông cầm quyển sổ nhỏ, tay kia

cầm bút ì đ đứng hiên ngang giữa mưa đạn của

kẻ thù. Mặc bom nổ đ ếc tai long óc mặt đất rung

rinh, khói lửa cháy nám bầu trời, tàng cây gẫy đổ

tr n đầu, thây người ngã gục dưới chân, ông gầm hét

ra lện đoàn quân khi tiến, khi lùi, khi chia, khi

họp, và thản nhiên ghi chép những kinh nghiệm

chiến trường và công lao của từng b n sĩ để sự

64

thưởng phạt không nhầm lẫn. Ít nhất đ ều đó ũng

đúng là vì k tô ố nhớ ông nếu không lầm chỉ là

một thanh niên, ông còn trẻ tuổi lắm mà đã ng ễm

nhiên chỉ huy cả đoàn dũng sĩ n ư diều hâu hổ báo,

hầu hết đầu già dặn và lớn tuổi hơn ông. Bộ đồ ca-

ky nhuộm đen đã bạc màu muối bọt, chiếc nón tai

sói sần sù đô g ầy đứt dây, tất cả muôn thuở vẫn

k ông t ay đổi khi ông dẫn bộ đội về làng ũng n ư

mấy lần ông và cả toán người biến mất giữa đ m

k uya. Vũ k í ủa ông chỉ ó á dao găm và á đ

đứng của ông phác họa thêm lối sống hiên ngang

nhất ùng dũng n ất, tạo cho tôi lòng sùng kính

ông như vị thiên thần. Chính hình ảnh hiên ngang

đó ủa ông đã làm nảy sinh trong lòng tôi một mầm

mống liều lĩn oang đàng. Rồi tôi quyết làm như

thế.

NH 65

66

Cha tôi bệnh vừa bớt, lại tiếp tục hành hạ tôi. Một

đ m tô bị trận đòn tô k ông òn n ớ trận ấy kéo

dài bao lâu, nhưng tôi cứ nhớ là lâu lắm, là vì tôi

thấy dướ án đèn dầu lửa, một số không biết bao

n u ro tre đều gẫy nát, vứt ngổn ngang. Cũng n ư

bao nhiêu trận khác, tôi không biết vì lý do gì, hay

là có biết thì hiện giờ tô ũng qu n đ . Tổ mẫu tôi

ngồi cạn đấy mà nước mắt ròng ròng. Thỉnh thoảng

bà đỡ ngọn roi của cha tôi. Nhưng vì bà tuổi già sức

yếu, những ngọn roi tàn nhẫn đán vẹt cánh tay gầy

guộc của bà rồi rơi xuống t ân tô . Đ m đó tô k ông

ngủ, nằm sụt sịt khóc. Bà tôi vỗ về mấy, càng vỗ tôi

đâm uất thút thít càng dữ. Cuối cùng tôi khóc. Tôi

ngồi dậy trong đ m tối. Tôi nhìn thấy qua khe hở của

tấm màn ngọn đèn leo lét ở giữa n à đặt trên bàn

thờ Phật, ánh sáng thành một quầng vàng tròn. Bà

tô ũng ngồi dậy, với tay vén tấm màn buồng để

nhìn rõ tôi dưới ánh sáng yếu ớt chiếu vào từ nhà

giữa, rồi vuốt tóc tôi. Tôi nức nở nó : “Con đ bà ạ.

Con không ở đây nữa.” Bà tô ngạ n n: “Con đ

đâu?” Tô k ông đáp bước xuống giường đến nhà

giữa, se sẽ mở cửa rồi bước xuống tam cấp ra sân

trong đ m tối. Bà tôi lật đật báo cho ông nông phu,

tức là cha tôi, biết àn động của tôi. Tôi nghe tiếng

cha tôi la lên từ trong n à: “Nó ết đó rồ nó ũng

phải trở về đây. Cứ để nó đ xem.” Kế thấy bà tôi

bướ ra đến hàng cột nhà trước. Nhưng tôi đã đi tới

cổng tre. Tôi chợt nhớ Chu Tư va Th m Tư của tôi l

chu ngôi nha đa từng dư ng nuôi tôi từ be va cho

cha tôi ta tu c từ lu c ông tr về, nhớ mấy đứa em cu a

tôi, con cu a chu va th m. Gi đo chắc ho đang ngủ

yên trong pho ng ph a sau ngăn ca ch b i ca c phên

nứa. La v ho ch ng la g những chuyê n thư ng xa y

NH 67

ra giữa cha tôi va tôi. Dưới a nh sa ng li ti của ca c

ngôi sao tôi thấy bà tô òn đứng sững ở trước nhà

nhìn theo tôi. Linh t nh cho tôi biết bà tô đang k c

và tôi vừa đ mà nước mắt tuôn trào. N i thật, không

phải lần đầu tiên tôi bỏ trốn đã từng bị cha tôi bắt

lại. Như o lâ n mô t nga y mô t đ m tôi trô n trong lu m

trăm bâ u bên bơ đ a nươ c gâ n xo m Ruô ng Ca n bi

cha tôi t m ra. Mô t lâ n k a c tôi đi trên bơ kinh B n

Ân t eo ba n đô ma cha tô da y tô ve k o c đ a dư

o y đ nh đ n t a nh phô Go Công, nhưng tôi đa đi

ngươ c đươ ng v p a bi n đ n nư a đ m đa n p a i

quay v . Nhưng lần này a tô đã lầm, là vì tôi

chẳng khi nào trở về nữa kể từ bận tô ra đ . Lú bấy

giờ tôi chưa đủ tám tuổi.

Ngày đầu tô k ông đ xa. Một thằng bạn trong xóm

mang cơm gói trong lá chuố và và k ô á lén đem

cho tôi. Hắn tên Vương, lớn hơn tôi vài tuổ đối với

tôi từ trước vốn dĩ k ông quen biết. Còn những bạn

thân thiết của tôi, những đứa mà tô đặt đầy hy vọng

và niềm tin, trái lại họ k ông g úp đỡ tôi gì. Dù sao,

mấy ngày đó t ật là thú vị đối với tôi, là vì lần đầu

tiên trong cuộ đờ tô được hưởng những giờ phút

tự do, không làm gì cả, chỉ đ n ởn nhơ ở đầu làng

cuối xóm. Tuy vậy tôi phải sống như đứa ăn trộm ăn

cắp, là vì tôi chẳng dám chường mặt giỡn đùa với

chúng bạn dù chúng rủ tô . Đô k tô p ải chui rúc

trong lùm tre bụi dứa, c ng chuô t va rắn, co thể no i

mô t du k ch quân tre tuổi nhất thế giới, vì sợ cha tôi

như sợ l nh Tây bắt gặp. Từ những chỗ kín đáo đó tô

trông thấy bà tô áo dà k ăn đen dưới cơn nắng lửa

đ t ất thểu tr n đường làng. Tôi biết bà tô đ k ếm

68

tôi ở mấy nhà quen. Tôi chỉ nhìn theo bà tôi mà

khóc. Làng tôi ở có ngôi chùa cách nhà tôi không

xa. Tô đến đó x n làm t ằng tiểu. C a tô ay được

nhưng chẳng nói lời gì. Còn bà tôi thường lui tới

ùa để cho tôi quà trái. Có lẽ bị ảnh hưởng của

chùa, tôi có y ng ĩ đ tu t uở đó t n tưởng sẽ đạt

được chỗ vi diệu của đạo Từ Bi. Tiếc thay, bụi hồng

trần chưa rũ sạch, nợ đời còn nặng gánh, cửa thiền

không phải nơi tôi nương tựa. Câu chuyện sau đây

đã xảy ra khiến tôi rời khỏi cổng chùa, làng quê và

lần này con chim non bắt đầu tung cánh tha hương.

Thuở ấy xóm tôi, dân làng già trẻ a ũng m đọc

truyện tàu. C o đến trẻ on ũng t í bày n ững

trò chơi có vua, có quan, có lính, có trận đồ, giặc

g ã. C úng t í đóng á va quân tướng lính tráng

để ‘oán ’ n au n n t ường gán tôi làm ông vua. Tôi

là đứa trẻ khờ khạo, thường bị ăn ếp luôn và nhịn

nhụ n n được một vai trò trong cuộc chơi như vậy

t ì òn đò ỏi gì. Nhưng làm ông vua thì thật chán,

vì cứ ngồi ì một cách vô sự. Một hôm, muốn cho có

oai tí, từ ngoà đồng ruộng tôi chạy ù về chùa, leo

l n bàn án đ ện, rút cây gươm gỗ tr n tay Đức

Phật Chuẩn Đề mang vào lưng quần, rồi lại lấy bút

tàu đề trên trán pho tượng mười tám tay màu sắc

rực rỡ cực vẻ uy nghiêm ấy mấy chữ ‘ o mượn cây

gươm một chút nghen bồ'. Dĩ n n òa thượng

không chấp chứa thằng tiểu yêu quái như tôi nữa.

Sau mấy t áng ăn toàn rau luộc, sáng chiều gõ mõ

lốc cố đọc ê a những câu kinh kệ huyền hoặc, tôi

lìa ngôi chùa yêu quí, các bạn trẻ tha thiết lũy tre

êm ấm, lên tỉnh. Tổ m u tôi tuyê t nhiên không hay

biết. Đầu bù tóc rối, quần áo lả tả mìn đầy ghét

đất, tôi ngồi lê lết tr n on đường trước chợ Gò xin

NH 69

của bố thí kẻ qua người lạ . Được vài hôm ngủ dưới

rãnh cống bên hàng bán thịt t ì đến bữa sáng nọ

một ông g à tó đã lam n am bạc, tướng người cao

lớn mạnh khỏe, bướ đến nhìn tôi, cặp mắt soi mói

và có vẻ độ á đến đỗi tôi phát rùng mình lo sợ.

Bỗng có một ngườ đ qua ướng về phía ông, lễ

p ép ú đầu nó : “C ào ương chủ.” Sau k ông

chỉ đáp lại kẻ đó bằng cái gật đầu lạnh nhạt, bàn tay

ông bất chợt tóm cần cổ tôi gọn trong năm ngón kéo

l tô đ . Tuy ông đứng đ t ong t ả, nhưng vì ông rất

cao lớn nên mỗi bước của ông quá dài và tôi phải

chạy lúp xúp theo, y như ông chủ xiếc lôi cổ con khỉ.

Ông nó : “C a mầy bỏ mầy thì ông nuôi mầy ũng

được. Về ở n à ông.” Ông ó vẻ hung dữ, trái lại,

giọng nói ông thì hiền từ. Nhưng lúc bấy giờ tôi

oang mang ng ĩ: tô nào ng e a nó ó bà on gì

vớ a đâu xưa giờ. Sau một tháng ở nhà ông tôi mới

được biết đó là ông Cố Tư tôi, chú thứ tư của ông

ngoại tôi. Từ đó tô là đứa tô đò trong tòa b ệt thự

đồ sộ ở tỉnh thành. Không có việc gì mà tôi không

làm, từ việ xú đất nơi đồng ruộng xa xôi về đắp

các gốc cây khế ây xoà o đến việc lau nhà rửa

bát, suốt ngày không lúc nào ngưng, trừ những buổi

được cắp sá đến trường mới khả dĩ tìm được vài

phút nghỉ ngơi trong những giờ giải trí. Tuy nhiên,

cái kiếp luân lạc của tô đã bắt đầu từ khi rời khỏi

cổng chùa, nào dễ dừng lại ở đây. Trong mọi cách,

dù lương thiện ay k ông đ tìm k ếm chén cơm

tấm áo bắt buộ để mảnh hình hài sống sót đều đò

hỏi nhiều quả cảm máu t m và đầy mồ hôi nước mắt

bất luận ở xã hội nào và sự cực khổ chẳng buông tha

ngay cả má đầu xanh. Mùa mưa năm đó tô vừa

hơn tám tuổi. Tôi bắt đầu một chuyến đ xa đối với

70

tôi thuở ấy. Không hề luyến tiếc ngôi biệt thự nơi tôi

vừa sống mấy tháng qua, lẻ loi và buồn án ũng

không hề nói lời từ giã ai, tôi lặng lẽ ra đ một buổi

sáng. Tôi chưa hề biết quãng đường lộ tráng nhựa

rộng và đẹp uốn quanh trước Nhà Thờ Gò Công chạy

hút khỏi làng Sơn Qui và còn xa nữa sẽ đưa tôi về

đâu. N ưng tôi cứ lầm lũ bước. Thỉnh thoảng một

chiế xe đò ũ kỹ chạy qua mang tất cả hy vọng của

tô đang đ tìm sự sống. Sau ba ngày a đ m x n

khoai mì, củ sắn dọ đường để ăn tô đã đến một

nơi mà mớ đầu tưởng chừng như bị loạn trí trong

biển người, xe cộ đông ng ẹt như rừng, muôn vạn

nẻo đường chằng chịt. Sau độ một tuần lễ tôi mới

biết rõ nơi tôi đang tiếp tục hành khất. Nơi tôi chưa

bao giờ mơ ướ đượ đặt ân đến dù tô đã đô lần

nghe nói từ một vài người du lịch giàu có ở đồng quê

qua những năm tô òn bé ín là t ủ đô Sa gon.

Như sự dun dủi đã kể, khi tôi ngồi chen với những

ngư i ha nh khất g n cổng lớn l c bấy gi đang được

xây lên trướ Lăng Ông trong k u ợ Ba Chiểu,

tỉn G a Đ nh, mô t ngư i lớn tuổ đa nhâ n diê n tôi

la cha u ngoa i rồi đem về nuôi. Me tôi thỉnh thoa ng

gh t ăm ông ngoại tôi. Mô t hôm me tôi d n theo

mô t đứa con ga i, l c bấy gi đa ba y hay ta m tuổi va

g p tôi. Tôi mới biết qua cuô c hôn nhân ngắn ngủi

của cha me tôi, tôi c n co mô t em ga i. Tôi chợt ngh :

d th i gian qua hay sau na y ra sao đứa be m tôi

đa nh n thấy trước kia ắ ắn n từng chia se mô t

thứ ca nh ngộ như tôi l c mới ch o đ i.

Rồi tôi lại rời khỏi nhà ông ngoa i tôi, v ly do đa kể,

nhưng cu ng v mô t ch t k ông được tự n n đối với

NH 71

ngư i vợ rất tre của ông ma tôi mi n cư ng go i ba

ngoa i. Tô đến ở cùng người bạn nghèo. Thuở ấy bạn

tô ũng chừng mười tuổi. Chúng tôi là trẻ con quen

nhau một cách vớ vẩn qua những lần chọ đạn, thắt

diều giấy ngoà đường phố, rồi mến nhau. Rồi anh

bạn bé nhỏ của tôi lại rủ tôi về ở chung nhà cha mẹ

hắn, bấy giờ nằm sau nhà hơi (tức là nhà sản xuất

đ ện lực) G a Địn . Ban đầu tôi rất nhút nhát là vì

trong nhà, trừ cha mẹ bạn tôi rất hiền từ, còn người

anh của bạn tôi vẻ mặt lầm lì một cách hung ác làm

tôi nhớ lại vẻ mặt của cha tôi. Nhưng tôi dạn dĩ dần.

Tô ăn ơm chung với mọi ngườ trong g a đìn ngủ

chung với bạn tôi cùng giường g úp đỡ bạn tôi trong

những công việc lặt vặt. Một hôm, tôi còn nhớ, gia

đìn ủa bạn tôi dậy rất sớm. Tô ũng dậy theo. Tôi

đứng tiu nghỉu lùi vào sát vách nhìn người cha của

bạn tô đang ngồi uống trà trên bộ ván, nhìn bạn tôi

đang đứng chải tóc trước tấm gương tủ dưới bóng

đèn đ ện, nhìn người mẹ của bạn tôi lui cui thổi bếp,

với tất cả ngạc nhiên. Bên ngoài trời vừa tảng sáng,

người cha của bạn tôi dắt hắn ra đ . Tô ưa biết hai

ngườ đ đâu n ưng thấy bạn tôi quay lại lấy tay

ngoắ lén tô t ì tô ũng lủi thủ t eo sau. Đ được

và đỗ đường đến nơi trẻ con cùng người lớn tụ họp

đông đảo. Tôi chợt hiểu: hôm nay là ngày khai

trường và nơi tôi đang bướ đến chính là sân rộng

của ngôi trường nào đó. C en g ữa đám đông người

cha của bạn tô sau k đã g t n o ắn vào lớp

rồi quay lại thấy hắn òn đang trò uyện với tôi,

mới hỏi tôi rằng: “Còn mầy, muốn đ ọ k ông?” Tô

rụt rè khẽ đáp: “Dạ muốn.” Tức thì người cha của

bạn tôi lại quay vào ghi thêm tên tôi cùng học một

lớp với bạn tô . Năm ấy chúng tôi cùng học lớp nhì.

72

Bạn tôi vui mừng lắm, là vì mỗi bữa cắp sá đến

trường ó tô ùng đ ùng về. Từ đó bạn tôi chia xẻ

cho tôi tập vở, giấy bút, quần áo và tôi bắt đầu được

cha mẹ của bạn tôi xem như con trong nhà vậy. Duy

trừ anh của bạn tô lú nào ũng ó gương mặt lạnh

lùng đáng sợ. Một buổi chiều k úng tô đ ọc về

ngang đầu chợ Bà Chiểu, bạn tôi dặn tô đợi hắn vào

trong chợ mua kẹo. Tô đang đứng vân vê chiếc

chong chóng trên tay, bỗng ó đứa du côn to lớn

hơn tôi đến giật trên tay tôi chiếc chong chóng ấy.

Giằng co nhau một lúc, tôi yếu sức hơn nên hắn giật

được rồi ù chạy. Tô đứng mếu máo nước mắt rưng

rưng nhìn theo hắn. Thành thật mà nói cái tâm

trạng của tôi lúc ấy, không phải tôi tiế gì món đồ

chơi, song tôi nghĩ vì đó là tặng vật quí báu của bạn

tôi vừa cho tôi khi sáng, nên tôi phải trả lời làm sao

với bạn tôi khi bị hỏ đến. Bất ngờ khi hắn nọ chạy

chưa quá mươi bước thì có người dừng xe đạp lại,

một tay tóm cổ hắn, tay kia giáng xuống hắn một cái

đấm lên lưng. Tôi thấy hắn đau đớn và khóc lung

lắm. Còn người nọ đem á ong óng lại trả tôi,

chính là người anh của bạn tôi. Anh hỏi tôi một câu

thật lãn đạm: “T ằng P u đâu?” Rồi không cần

nghe tôi kịp đáp an ỡ l n xe đạp p óng đ . Đ m

ấy tôi nằm không ngủ được và thút thít khóc. Còn

bạn tôi bên cạn đã ngủ một cách vô tư. Người anh

của bạn tô đến bên giường hỏi tôi rằng: “Cớ sao mà

k ó ?” K ấy tô ng ĩ về chuyện xảy ra hồi chiều,

thà rằng tôi mất món đồ chơi còn hơn là nhìn thấy

người anh của bạn tô đán t ằng bé ăn ướp ấy một

á quá vũ p u. Cá ảnh ấy gây trong trí não

ngây thơ của tôi một ấn tượng ã ùng. Ng ĩ vậy

nhưng tôi nào biết nói gì. Người anh của bạn tô đợi

NH 73

lâu k ông ng e tô đáp mới nói rằng: “Hễ bị thằng

nào ăn ếp thì nói cho anh biết, anh sẽ trừng trị nó,

ng e ôn?” Sau k ng e tô ‘dạ’ một tiếng khẽ, anh

của bạn tôi lạ nó : “T ô ngủ đ .” Rồi rời khỏi giường

tôi. Thấm thoắt đã ơn hai năm tôi ở nhà bạn tôi,

o đến khi tôi cùng bạn tô t đỗ bằng tiểu học, thì

bất ngờ một chuyện xảy ra làm cho chúng tôi chia

lìa nhau. Tôi không còn nhớ vì lý do gì mà cả gia

đìn bạn tôi dời chỗ ở và tô ũng k ông b ết thuở

ấy g a đìn ủa bạn tôi di chuyển đến đâu. Tô ỉ

thấy người ta lo chất tủ niễn, bàn ghế, giường, ván,

lên ba cỗ xe song mã. Tôi phụ giúp bạn tôi công việc

này mà lòng buồn kể xiết. Tô ũng k ông ểu cớ

sao khi cả g a đìn bạn tôi, nhất là bạn tô năn nỉ

tô ùng đ t eo ọ, mà tôi chối từ k ăng k ăng o

đàn . Tô ứ lắ đầu mà nước mắt tuôi rơi. Bạn tôi

ũng k ó . Tô bàng oàng đứng bên lề đường nhìn

về một phía, thấy ba cỗ xe ngựa đ xa dần, xa dần.

Nơi thùng sau của cỗ xe cuối cùng, bạn tôi viết mấy

chữ ‘ ẹn ngày gặp lạ ’ bằng phấn viết bảng. Tôi thấy

qua màng nước mắt bạn tôi ngồi ngất nghểu trên cỗ

xe này quay về phía tôi. Tôi thấy bàn tay bé nhỏ của

bạn tôi luôn luôn ngoắt tôi, cùng với hàng chữ viết

rung động, xóa nhòa, biến mất, rồi lại hiện ra từng

chập theo những giọt nước mắt của tôi rơi xuống.

Đoàn xe đã k uất cùng với hình dáng của bạn tôi.

Tôi ngồi gục xuống lề đường, tay vân vê tấm giấy bạc

năm đồng mà người anh của bạn tô đã dú vào tú

áo tô k g a đìn ọ sắp sửa l n đường. Bao nhiêu

hình ản m đẹp trong hơn hai năm tôi ẩn náu dưới

má g a đìn đó lần lượt hiện ra trong trí não tôi, lúc

ấy và ngay k tô đang v ết mấy hàng này. Anh

Dũng an P u bây g ờ á an đang ở đâu tô

74

không rõ, cả mười mấy năm qua tô ũng k ông b ết

gì về các anh. Tôi chỉ hy vọng mong manh rằng nếu

có dịp gì á an xem được mấy dòng bút mực này,

tôi xin gử đến các anh lòng tri ơn nồng hậu của tôi.

G a đìn á bá oàn toàn tốt, chỉ vì tôi thiếu

phướ mà k ông được sống gần.

Từ ngày g a đìn bạn tô đ rồi, tôi chắ là đ xa lắm,

là vì từ dạo đó tô k ông ề được gặp lại bạn tôi. Đời

tôi lại bơ vơ như con chim non rớt ra ngoài tổ. Tôi lại

tiếp tục cuộc sống lang t ang ngoà đường phố vớ lũ

trẻ đó ng èo tối ngủ ở lăng ở đìn ở chợ, bất luận

nơi nào cũng có thể đán một giấ được. Tôi làm

quen với những bà bán bánh những ông phu xe; ai

rủ tô đ đâu tô ũng t uận. Thành thử thỉnh

thoảng tôi ở nhà người này, lạ đô k tô đến nhà

người nọ. Có ngườ đem tô l n Hố Môn được nuôi

cơm vài bữa, tôi lại trốn đ . Lại có người mang tôi

đến Lộc Ninh, cưa cây đẳn gỗ được nửa tháng, rồi tôi

ũng bỏ cuộc. Thật là một cuộc sống bệ rạc chán

chường từ tuổi còn trứng nước. Dần dà cứ ngày sống

nơi xó chợ đ m ngủ miễu hoang, bữa no, bữa đó

hoàn cảnh làm tôi càng buồn chán. Tôi nảy sinh ý

định rời xa tất cả mọi người, tìm rừng núi hoang vu

ẩn dật. Tôi mơ đến cuộ đời của các bậc tiên thánh

thoát tục mà tôi từng nghe tổ mẫu tôi kể lại. Rời thủ

đô một buổi bình minh, tôi cứ nhắm về chỗ làng mạc

xa xôi vắng vẻ mà đ . Lại một lần nữa làm cuộc hành

trình, lần này càng xa chốn thị thành càng tốt. Tôi

không còn nhớ đã lang t ang n ư thế trong bao lâu,

lại hơn một lần hành khất của bá tánh từ thiện dọc

đường mà sống. Một đ m trăng tô đến nơi mà mãi

mườ năm sau trong dịp rong chơi với Minh Thiếu

NH 75

tôi mới biết địa danh của nó. Đó là dẫy núi Trường

Phi ở Nước Ngọt (tỉnh Bà Rịa). Khi tôi nhìn thấy biển

thì trờ đã ều. Một bên là rừng núi không cao lắm

nhưng rất âm u. Tôi rẽ vào chốn âm u đó. T ếng

sóng biển càng lúc càng nghe xa ở phía sau tôi. Tôi

đ từ dưới ánh nắng ban chiều o đến khi lạc giữa

án trăng sáng lú nào k ông b ết. Vì mải mê bước

o đến lúc giật mình nghe tiếng côn trùng âm ỉ ở

khắp mọi nơi, ngẩng l n đã t ấy mình giữa rừng cây

cỏ um tùm g ó trăng lay động. Tô đ n ư một hồn

ma. Nhưng tôi chẳng cần là vì tô ng ĩ: loà người có

thể đâm g ết nhau, chớ ma mị thì có hạ a đô k ở

âm phủ họ buồn vì ô độc muốn tìm người làm quen

thì việc gì mình sợ. Tôi lại càng muốn gặp những

vong hồn ô độ đó để làm bạn lắm! Tôi cứ lầm lũ

tìm lối lên núi. Cây càng lúc càng cao, càng to lớn,

tàn lá rợp cả án trăng rễ cây nổ vòng tr n đất. Tôi

chui qua những bóng tối mà thỉnh thoảng án trăng

cắt xén đây đó. Tô tìm được lối mòn, dốc càng lúc

àng ao. K tô đến chùa Ngọc Tuyền trờ đã nửa

đ m trăng sáng vằng vặc, bốn bề tĩn mị vũ trụ

như ngưng đọng lại chỉ trừ tôi và chiế bóng đang í

oáy đ tới. Các cửa ùa đều đóng kín. Tô ngồi tựa

gốc cây cạnh hiên chùa mà nghỉ, mệt mỏi ngủ quên

lúc nào không hay. Khi tiếng chuông chùa làm tôi

thức giấc, trờ đã gần sáng. Bừng mắt ra tôi thấy một

vị đạo sĩ râu tó bạc phơ tay cầm tràng hạt đứng yên

lặng nhìn tôi, tà áo màu chàm rủ xuống không lay

động. Tôi cả mừng, yên trí chắ mìn đang gặp tiên

ông, liền lật đật quì xuống lạy và nó : “Con x n t ầy

thương.” Vị đạo sĩ đỡ tôi dậy, dắt tôi vào chỗ lễ Phật.

Tôi thoáng thấy trong ùa toàn là n ô đủ hạng từ

mười tám hai mươi đến năm sáu mươi tuổi. Tôi

76

đang ngơ ngác thì vị đạo sĩ ền từ bảo: “Con làm lễ

Phật đ .” Tô ẳng hiểu gì, song cứ quì xuống nhắm

hướng để tượng Đức Quan Thế Âm mà lạy. Sáng

ngày đó tô được bữa cháo lạt. Song rồi vị đạo sĩ mới

ân cần hỏi han tôi. Tôi liền đem uộ đời thơ ấu

cùng ý nguyện hiện tại của tôi nói với ông. Vị đạo sĩ

tỏ ra ân cần tôi lắm và có vẻ thương tôi. Ông hỏi:

“Vậy con muốn theo thầy tu luyện ăng?” Nghe nói

còn gì mừng hơn, tôi lật đật đáp: “T ầy thương con

thì xin chỉ dạy on.” Ông nó n ư cởi chút tâm sự

vớ tô : “T ầy xa lánh cuộ đời ô trọc từ bé. Thầy có

đứa cháu gái tu hành tại chùa này, nay thầy ghé

qua t ăm nó trong và ngày rồi trở về nú .” Sau đó

tôi theo vị đạo sĩ đến núi Tà Lơn, ở tận đâu b n g ới

Cao Miên, nương náu cùng ông trong căn chòi

hoang phế một mái che sương phía ngoài hố đá tối

tăm. Ban đ m nằm trên rơm lót mà ngủ, ban ngày vị

đạo sĩ dẫn tô đạp rừng đ đến xóm làng xa xô để

khất thực. Nhiều khi chỉ ó năm ba quả chuối, một

trái dưa gang, ông chia tôi một nửa đủ để ăn trong

ngày. Rảnh rang thì ông dạy tôi tu luyện. Đầu tiên

ông dạy tôi ngồ o đúng á . Tô tập ngồi tham

thiền nhập địn . Ông đạo sĩ nó : “Đây là g a đoạn

đầu của phép tu luyện. Con phả tĩn tâm lắng bỏ

hết thảy cặn bã của tư tưởng để sú tí đầy dư ý

thiện, dưỡng nuôi thánh cốc của linh hồn on.” Có

thể nói tôi rất chiều chuộng ông và rất ngoan ngoãn

nghe mọ đ ều ông chỉ dạy mong sao sớm được tiên

óa. Ông nó : “Con ãy n ắm mắt hình dung một

vòng khuyên lớn trước mặt con. Hình khuyên ấy xa

dần xa dần nhỏ dần nhỏ dần cho tới vô tận, cho tới

chừng con thấy một đ ểm hào quang phát ra từ nơi

vô tận đó. G a đoạn đầu này phải tốn nhiều công

NH 77

phu. Thành công ở g a đoạn một thì tai con sẽ nghe

xa, mắt không mở mà thấy ngoài ngàn dặm, trí tuệ

thông suốt quá khứ vị la .” Tô ả mừng. Ông đọc

một đoạn kinh Phạm Võng rồi cắt ng ĩa: “N ết Bàn

không ở đâu xa ín ngay trong tâm on. Con

muốn tìm Niết Bàn, thường ngày on đ qua đ lại

nơi Niết Bàn mà con chẳng biết.” Tô y t eo lời chỉ

giáo của ông luyện được một t áng. Tô đã bắt đầu

cảm thấy tâm hồn thật thơ thới, trí não mẫn nhuệ,

mặc dù ngày chỉ ăn dưa ăn sắn nhưng không thấy

chút nào mỏi mệt. Một hôm ông ngồi nơi gốc cây

trước chòi vuốt râu bảo tôi rằng: “Ngày nay t ầy bắt

đầu dạy con Chuẩn Đề Đại Pháp là phép tu luyện

nếu đạt thành con có thể kêu mây hóa gió gọ được

hùm beo sai khiến quỉ thần phải sợ.” Tô bắt đầu

luyện Chuẩn Đề. Nhưng tôi thấy phép luyện này

mường tượng như thuật thôi miên, liền đem t ắc

mắc hỏi ông. Vị đạo sĩ ườ đáp: “K ông đúng. Vì

đem t ô m n mà sán với Chuẩn Đề k á nào đem

đom đóm sán với mặt trờ đem ạt át để giữa sa

mạc. Phép tu luyện mà on đang ọ đây rất cao.

Con phải tốn công phu mườ năm là ít.” Tô tò mò

muốn biết phép tu luyện ấy ao đến bực nào. Hình

như vị đạo sĩ ểu ý tô . Ông nó : “Đạo càng cao càng

tránh sự lạm dụng. Nhiều khi chịu bỏ mạng sống

chứ không phả đụng đâu ũng đem ra mà dùng.

Tuy vậy thầy hứa nếu có dịp nào sẽ cho con nhìn

thấy.” Mặc ông nói thế, tôi lạ ng ĩ: “Ta muốn tìm

thầy họ t n đạo, mong thành tiên thánh, chứ học

luyện phép sai khiến cọp beo để làm gì?” Ở với ông

được hơn ba tháng, ăn toàn hoa quả, tu luyện ấm a

ấm ớ tô đã chán liền trốn bỏ đ . Sống cảnh nào tôi

ũng án lắm lúc chỉ muốn tự tử. Sau khi rời ông

78

đạo sĩ tô muốn tìm nơi vắng vẻ để tu luyện theo ý

riêng của mình. Nhưng bơ vơ giữa cỏ ây gò đống

hoang vu tôi cảm thấy thật buồn bã, rốt cuộc lại mò

về với cảnh thị thành náo nhiệt.

Vài dòng tuy thô sơ nhưng đã tạm đủ mô tả tuổi thơ

ấu luân lạc của tôi. Còn bao ngậm cay nuốt đắng mà

tôi chẳng muốn kể làm gì. Một là tôi biết trong các

bạn có những người mà tuổi trẻ còn tàn nhẫn gấp

mấy lần như thế n ân s n đã lập lại từ nghìn vạn

năm ó lạ gì đâu. Ha là tô ng ĩ tất cả sự khổ vui

của đời giả tạo này đều là vô lý. Nào như loài chim

hót chíc choéc và người ta khi cười lúc khóc khác gì.

Một cơn xúc động dữ dội nhất của trái tim con người

nào ó ng ĩa gì đâu so với sự vỡ tung của những

t n à trong vũ trụ. Nếu cái gì có thể trường tồn từ

khởi thủy của thờ g an o đến tận cùng của không

g an á gì đó ắc chắn không phải là bút mực, tư

tưởng hay những ông trìn vĩ đại nhất của nhân

loại. Những thứ đó và ngay ả hình hài của con

ngườ đều là ảo ảnh trong một thứ kính vạn oa vĩ

đại. Nếu đập bể kín đ để mong tìm một sự thật nào

đó trước hết nên nhớ rằng ánh sáng của mặt trời

ay muôn vì t n tú ó ngày ũng tắt, thì sự thật

nếu ó ũng ỉ là hư vô. Tôi còn nhớ lời Minh Thiếu

đã nó : “Nếu tr n đời này người ta bỏ bớt những

chuyện vô lý đ t ì xét k ông òn gì để đáng nó

nữa.” K ạ bút để làm công việc nhảm nhí này, cái

công việc ghi lại vài kỷ niệm vớ vẩn trong tuổi trẻ của

tô để tặng các bạn tô ũng đã nhớ đến lời của

Minh Thiếu. Song ng ĩ nếu cuộc sống đã bắt nguồn

từ những đ ều vô lý, thì tôi chỉ còn một cách duy

nhất là chấp nhận sự vô lý và lấy đó làm ăn bản. Ai

NH 79

đang sống tr n địa cầu này làm những bài tính

trọng lượng mà lại có thể áp dụng định luật vật lý từ

một hành tinh trong thiên hà nào khác bao giờ, ở

àn t n đó b ết đâu mọi vật rơi tự do có thể bay

bổng lên không gian hay di chuyển t eo á đường

cong ngoằn ngoèo? Tô k ông oàn toàn đồng ý với

Minh Thiếu. Vì vậy, vẫn mong mấy dòng kể lể vô lý

này góp chút công việc giảm bớt sự vô vị của đời

sống và cống hiến các bạn ít nhiều ý nhị trong

những lúc phạn hậu trà dư.

Đến đây tuổi thơ ấu của tô đã trải qua nhiều biến

cố. Nhưng chưa có điều gì làm lòng tôi tan nát bằng

cái tin tổ mẫu tôi qua đời. Do sự tình cờ tôi gặp một

người cùng quê. Người ấy kể lại tôi rằng: tổ mẫu tôi

sau nhiều năm t ương nhớ người cháu của bà,

buồn rầu, bệnh hoạn đến phút ố cu ng n m trên

giư ng bà vẫn không ngừng gọi tên tôi. Nghe xong,

tôi chỉ k u được hai tiếng: “Bà ô !” Mấy ngày đ m

liên tiếp tôi nằm trong lùm cây hoang dại cạnh mộ

lăng Tả Quân L Văn Duyệt đó k ông t ết ăn

khát chẳng buồn uống, thoi thóp như cá nước khô.

Dù lý do gì, có lẽ tôi là người tuyệt thực trẻ nhất trên

thế giới, dù không kỷ lục lâu dài! Ý thức về lẽ sinh tử

dường như còn quá trừu tượng đối với tuổi của tôi

thuở ấy, tôi không hề ng ĩ rằng tôi sẽ chết ũng

chẳng mảy may ưu tư về cuộc hành trình trong

tương lai. Chỉ có một đ ều duy nhất là đột nhiên tôi

cảm thấy từ linh hồn đến thực cảnh tôi hoàn toàn cô

đơn. Cảm g á đột n n đó gây trong tô n ềm đau

xót trào lòng. Dưới bầu trờ trăng mờ sao lạt về

khuya, tôi chợt nghêu ngao những âm vận thành

bốn âu a đ ếu:

80

“Ôi mến tiếc! Ôi sầu! Ôi khổ!

Ôi đớn đau! Ôi nhớ! Ôi thương!

Ôi người! Ôi cảnh! Đoạn trường!

Ôi mây! Ôi gió! Ôi sương! Ngỡ ngàng!”

Không viết bằng bút mực, có thể nó đó là n ững vần

thơ sớm nhất mà tôi còn nhớ. Ngày tháng trôi qua

tôi thường ngâm nga như thế và chỉ bấy nhiêu thôi

mỗi khi tôi nhớ tổ mẫu của tôi và cảm thấy buồn.

Mô t trưa m a he b ng dưng tôi co y nghi muốn tr

về nha ông ngoa i của tôi. Th i gian khi tôi đo thỉnh

thoa ng co những ngư i thân thuô c từ tha nh phố Go

Công lên Saigon, nhân di p t ăm v ếng ông ngoa i tôi.

Ho thư ng mang đến tôi va i l i nhắn ho i của Ông Ba

Cố Tư cu a tôi về đứa cha u la c loa i cu a ông ba , với

mô t chu t xo t thương, mô t chu t qu tra tô mă c

nhiên nhâ n sự ba o bo c của mô t ba ngoa i tre con,

mô t cha u dâu m riêng Ba Cố Tư tôi rất không ưa

thi ch. Sự viê c ấy cu ng đa go p chu t ph n va o ly do

tô đa r i kho i ông ngoa i của tôi. Thâ t ra, kha c với

cha tôi, ông ngoa i tôi rất hiền từ. Đo ch ng pha i l

bến ca ng tr i êm biển lă ng d trong chốc la t qua

tuổi thơ ấu be o bo t của tôi hay sao!

Khi bước va o pho ng kha ch quen thuô c, bất ng tôi

nh n thấy mô t ngư đa n ông mă c bô đồ ba ba ma u

cha m theo kiểu nông dân, to râu đen râ m đang tro

chuyê n với ông ngoa i cu a tôi. Tô đứng khựng,

miê ng ấp u ng, chỉ ớ được mô t tiếng nho : “Ba-a-

a...!” Ông l ếc tôi mô t ca i, chỉ mi m cư i, v n tiếp tu c

tro chuyê n với ông ngoa i tôi. C n tôi ngây thơ ngh

NH 81

th m: ‘đa nhiều l n trốn thoa t, ta i sao cha m nh lại

t m được m nh đây ả?!’

Nga y ôm sau a tô đa hớt to c, ca o râu mă c tây

phu c, d n tô đ ăn trưa nơi phố chợ Ba Chiểu. Rồi

tu n l sau đo a tô đem tô va đứa em ga i, m tôi

đến nơi cư ngu cu a me tôi Tân Định x n được d n

theo, c ng lên xe ha nh kha đến Tây Ninh. Cha tôi

đa được m i la m th y gia o da y ho c trư ng Đa o Đ c

Ho c Đ ờng trong To a Tha n Cao Đa i va được cung

cấp ch . Không bao lâu khi chiến tran Đông

Dương vừa chấm dứt a tô đem em ga i của tôi v

g a đ nh sau của ông định cư Kha nh Hưng, tỉnh

So Trăng t ếp tu c nghề gia o ho c. Co n tôi mô t m nh

tr la i Ba Chiểu la ch quen thuô c với tôi mấy năm

trướ đo .

Tôi nương náu đó đây, vác gạo, bửa củi, làm bất cứ

việ gì để có chén cơm. Tuy tôi cũng còn lại chút ít

thì giờ tiếp tục cắp sá đến trường bắt chước ho c

tro làm cái việc của một thư sinh trong trắng. ơn

cha tôi trong khoảng thờ g an đo g i cho tôi ch t

ngân lư ng ă ng th ng nh đo để tra ho c ph qua

những lớp trung ho c(1). Nhưng một nỗi buồn chán

mênh mông vô cớ ngày càng xâm chiếm linh hồn

tôi. Tôi cứ ng ĩ vẩn vơ đời tôi vốn đã ư hỏng từ bé,

bắt đầu hư hỏng từ thuở tôi lên tám tuổi, từ ngày tôi

bỏ xóm qu ra đ ùng lú với trí khôn tôi chớm nở

mà tôi không hề được bàn tay gương mẫu nào uốn

nắn theo hướng lên tốt đẹp. Năm mười bảy tuổi, tôi

__________________________ (1) Trư ng Trung Ho c Chu V n An không lấy ho c ph v l

trư ng công lâ p

82

bước chân vào trường đại học. Nhưng có thể nói

rằng từ những năm trướ đó g á bút n ện g ăng bụi

rơi trên sách, họ đường là nơi tôi chẳng buồn ghé

mắt. Một mớ văn ương xằng nhảm, vớ vẩn vài lý

thuyết toán pháp, ít quyển luật lệ, tổng cộng tất cả

sự hiểu biết của loài người trên thế giới nào có gì

đâu để tô t í t ú k đờ tô đã mất hết niềm vui

từ bé. Vì lẽ đó trong n ững lúc buồn chán tôi

thường quăng ết sách vở, gác bỏ họ đường, lang

t ang đó đây bất cứ nơi nào mà những chuyến xe

hàng hay xe lửa có thể mang tô đến, từ cao nguyên

xuống đồng bằng, từ thành phố đến rừng núi, dù tận

chân mây cuối trời. Khi chiếc xe lửa bắt đầu lăn

bánh, từ một nơi nào đó tôi lao ra, đu lên những bậc

thang vào trong một toa tàu, là tôi khởi sự một

chuyến đ . Rồi suốt dọ đường tôi lẫn khuất giữa

những đám àn k á đông đảo hoặc leo lên mui

tàu để tránh né các nhân viên xét vé. Nằm trên mui

tàu ngắm trăng đ m tr n n ững cánh rừng vô tận

ũng rất lạc thú. Nhưng mà, cũng có thể bị bể đầu

nát thây khi xe lửa chạy qua những chiếc cầu sắt có

những thành ngang thấp sát trên mui, nếu không

coi chừng cẩn thận, nhất là trong đ m tối. Tôi không

biết ngoài tôi ra còn ai có kinh nghiệm này hay

không. Nếu có, chắc chắn ngườ đó p ải chết hụt ít

nhất một lần, oă đa tr tha nh ca t bu i cu ng không

chừng. Ngoài ra, tôi không tránh khỏi ngủ bờ ngủ

bụi nhiều p en và ũng k ông p ải lúc nào cái cách

đ u ủa tôi trên những chuyến xe đều được

thuận lợi. Có một lần ở nhà ga Tuy Hòa nếu tôi

không may mắn gặp bác Hoạt qua sự tình cờ và

đượ ông g úp đỡ để trở lại Saigon có lẽ tô đã p ải

đó k át k ổ sở, chưa kể bỏ cả kỳ thi lục cá nguyệt ở

NH 83

nhà trường. Nhưng mà, cái thói giang hồ trẻ on đó

đã từ lâu trở thành cố tật của tôi. Tôi bắt đầu quen

biết đủ thứ hạng người, từ người Hời, người Thượng

ở những miền thảo dã o đến nam nữ Rợ, Mọi

trong rừng nú trong đó ngẫu nhiên tôi nhận diện

được một thiếu phụ tài hoa, là con gái của bác Hoạt,

vị ân nhân mà tôi gặp gỡ trước kia. Tuy rằng tôi

không bao giờ biết những gì ở ngoài cuối chân trời,

nhưng qua những tiếp xúc với người hay cảnh vật do

tình cờ hoặc ngẫu nhiên tôi cảm thấy địa cầu quanh

quẩn thật quá nhỏ. Ng ĩ lạ đến lúc bấy giờ sự rong

chơi của tuổi trẻ k ông ó gì đáng kể, nhưng điều

quan trọng là sinh hoạt á n ân tô đã bắt đầu thay

đổi quá sớm mà tôi không hay biết, hoặc không kịp

để ý đến. Tôi chỉ biết được sau này khi tâm hồn tôi

khởi sự bị gặm nhấm bởi vài hối tiế đầu tiên. Tuy

rằng lú đó tô ưa ý thứ được, hoặc chưa mảy

may lo âu về sự sống hay chết, nhưng trải qua

những cảnh tử biệt sinh ly và những hình ảnh chiến

tran đã n đậm trong trí não của tôi từ bé tô đã

mường tượng sự phù du, vô lý của kiếp làm người.

Cộng thêm quan niệm địa cầu nhỏ hẹp trong vũ trụ

vô b n mà tô k ông được biết hoặ k ông được ai

chỉ dẫn on đường nào mà tôi sẽ dấn thân, cho nên

tôi muốn sống một á oàn toàn đầy đủ, dù ở

tuổi còn trứng nước. Vì vậy, tôi tập uống rượu. Thật

ra đối với tôi lúc bấy giờ chẳng cần phải tập gì hết;

tô ng ĩ rượu ũng n ư nước ngọt ũng làm bằng

trá ây ay ngũ ốc, chỉ khác là một thứ thì ngọt,

một thứ thì cay vậy t ô . Tô đã bị say rượu một, hai

lần trong những ngày đầu tiên. Ồ, có hề hấn gì, cái

cảm g á ân đ k ông ạm đất, người như lơ lửng

trên mây, một chút vô tri, một chút mờ mờ ảo ảo chỉ

84

làm tôi thêm thích thú. Vả lại, chẳng phải chính dưới

mái nhà trường mà tôi từng học biết rượu đã tạo nên

những bài thơ lừng danh qua cổ k m văn ọc sử

hay sao? Tôi tập hút thuốc lá, thuốc lào, xi-gà... Tôi

bị nôn ói một, hai lần, nằm bên lề đường lúc giữa

khuya. Ồ, có nhằm nhè gì. Vả lại, chẳng phải thực tế

một hơi thuốc lá dường như làm tinh thần sảng

khoái, khói thuốc lung linh như một bức tranh

thủy mặc sống động hay sao? Như vậy đó kể sao hết

những chuyện quàng xiên của một cậu bé khờ dại,

tuy rằng có người vào tuổi mười bốn, mườ lăm đã

đĩn t n lập địa, hiểu biết thị phi, nhưng không

phải là tôi.

Chính lúc tôi không biết làm gì với ngày tháng thừa

thãi của tuổi vị niên, tôi lạ k ông được lời chỉ giáo

nào của bậc làm cha mẹ là lú trí k ôn tô đang

được khai hóa rộng rãi, xã hộ đang dạy tôi những

vấn đề tiền bạc, tội lỗi và tình yêu. Xã hộ ũng đang

xô đẩy tôi bước qua những nhịp cầu định mệnh, dẫm

lên lộ trình xa lạ nhưng không lấy gì làm tốt đẹp.

Những chuyện về tôi, nói thật ín tô ũng n àm

chán; nếu không vì sự khiển trách của lương tâm

đôi khi bắt buộc tôi tự t ú tô đã k ông bao g ờ

nhắ đến. Nhưng mà, nếu ai còn hứng thú muốn

biê t, hãy xin theo tôi trở lại những nẻo đường mà tôi

đã đ qua. Bắt đầu là một mối tình.

NH 85

Bấy giờ thiếu n n để ý một thiếu nữ, tuổi chừng

mười bốn hay mườ lăm t ường đ tr n on đường

giữa a đồi thông rậm mát, từ phía biệt thự đồ sộ

trước có sân rộng và giàn hoa thiên lý. Thiếu nữ

dong dỏng cao, thường mặ đồ lụa trắng, thân thể

đang độ nẩy nở tó đen rậm phủ lưng. Gương mặt

cô hơi thon, sáng ngần, mắt ó đuô xếch lên lóng

lánh như thuyền ngọc dưới cặp mày đậm xanh thẳng

tắp mũ lớn và ao tr n đô mô mịn màng như đào

tươi. Thiếu nữ bướ đ t ong dong tay ân ũng

màu thạch cao, từ ìn dung đến cử chỉ phảng phất

một vẻ đẹp thanh quí. Cô thường cắp nơi tay vài

quyển sách mỏng. Đối với thiếu niên dường như cậu

đã n ìn t ấy cô trong quá khứ ở đâu đó một lần.

Cậu nhất định làm quen. Một buổi chiều cậu đứng

ẻo người tựa vào thân cây bên lề đường, chân bắt

éo a tay để trong túi quần. Cô giật mình khi

nhìn thấy thiếu n n đô mắt cậu trong sáng, lặng lẽ.

Cậu chào thiếu nữ bằng cái gật đầu nhẹ đoạn nói:

“Tô đang đợ ô!” Cô m lặng bìn tĩn mắt đăm

đăm n ìn thiếu niên. Cặp mắt cô như sao sáng long

lanh tuyệt đẹp xao xuyến nhiều lần bắt gặp và lẩn

trán đô mắt của thiếu niên như ánh ngọc lưu ly

nhưng đầy vẻ khinh bạc. Tuy có lẽ ô ũng tìm được

trong á đ ệu ngông ngang của cậu vài nét khả ái.

Cậu tinh nghịch nhìn thiếu nữ: “Cô o p ép...?” Cô

đỏ mặt: “C o p ép gì ả?” Xung quan rừng thông

tĩn mịch. __“Cô ỉ dạo mát một mìn sao?” Cô k ẽ

gật k ông đáp. Cậu hái một hoa tím trên cỏ, rồi

bướ đến trao cho thiếu nữ. Cô cầm lấy. Cậu nói:

“Hoa ấy đẹp thật nhưng cũng phải thẹn nếu sánh với

bàn tay thiên sứ của ô.” Cô n ìn t ếu niên một

cách êm ái nhưng vẫn làm thinh. __“Sự hiện diện của

86

tôi trong lúc này làm phiền đến tâm hồn y n tĩn

của cô lắm chớ?” T ếu nữ nhìn cậu, rồi lắ đầu trả

lời tự n n: “Trá lại, tôi rất hân hạn .” Cậu lại hỏi:

“Tô t ường thấy cô cắp sá tr n on đường này

đến k u Công G áo?” T ếu nữ sửa lạ má tó đáp:

“N ân dịp nghỉ hè tôi học thêm ký âm pháp tại nhà

người cô của tô .” —“Âm n ạc là thuốc bổ của tâm

hồn.”—“Ông đã để ý đến tôi từ mấy bữa tô đ ọc

nhạc chớ?” —“Có lẽ từ lâu hơn nữa, cô ạ. Ở một nơi

nào đó...” Cô kinh ngạc thốt: “Một nơi nào?”, và

ngước nhìn cậu để chờ giả đáp một đ ều thắc mắc.

Cậu bình thản im lặng g ây lâu đoạn tiếp: “Hôm nay

tôi thật sung sướng.” —“Cá gì làm ông sung

sướng?” —“Là vì tô tìm đượ đ ều tô đã từ lâu mơ

ướ .” —“Mơ ướ ?” Cậu đáp k ẽ bâng quơ: “Đúng.

Mơ ước một tiên nữ.” T ếu nữ n íu đô mày: “Rất

tiếc, tôi không phải là cô gái trong mộng của ông.”

Cậu lấy trong túi áo ra một đ ếu xi-gà đán d m

đốt thuố . “Từ lâu tô đã muốn có dịp gặp ô.” —

“Ông muốn gặp tôi? Ông còn trẻ quá sao hút thuốc

lá?” —“Má tó p ong p ú ủa cô dài xuống khỏi eo

ô đã ắt ngắn đ đô út ả?” —“N ưng tôi chưa

được biết ông?” Cậu mỉm cườ : “Vì lẽ tên tôi không

được ghi trong mấy quyển sử ký của ô!” Cô nó k ẽ:

“X n ông bớt kiêu hãnh với một thiếu nữ.” Cậu làm

thinh, hơi cúi đầu như tự hối. Xong cậu ngẩng lên

nó : “Tô k ông ó t n ũng k ông ó ọ.” T ếu nữ

mở to đô mắt trong ngân nhìn cậu đoạn nó : “T ì

ra, ông là người tiền sử!” __ “Cô...!” Cậu chợt thốt,

xong ngập ngừng tiếp: “Từ ngày tô đơn độc dấn thân

trên bướ đường vô định của r ng tô tô đã trả cái

NH 87

tên và họ lại cho những ngườ đã s n ra tô n ưng

không nhìn tôi.” Cô bỏ khẽ: “Đáng buồn!” Đoạn

tiếp: “Vậy tôi tặng ông một cái họ. Ông nhận k ông?”

– “Bất cứ cái gì cô tặng tô đều làm tôi rất sung

sướng! Vậy là họ gì hả?” __ “Tô đang suy ng ĩ.” Cô

làm thinh giây lâu hỏ : “Ông ở Đa Lạt?” __ “K ông.” __ “Ông là ngườ Sa gon?” __ “K ông.” __ “Vậy từ đâu

đến?” __ “Tô nào b ết từ đâu đến và một trăm năm

sau tô ũng nào b ết đ về đâu! C ỉ biết tô là đứa tứ

chiếng thương hồ bốn phương trờ đất đâu ũng là

n à.” Một đóa oa bỗng nở tr n đô mô x n xắn

của nàng, thiếu nữ mỉm cười thoáng qua. Xong cô

nhỏ nhẻ nó : “Bây g ờ tô đã b ết tôi tặng ông họ gì

rồi. Họ Lão nha! Dòng dõi của Lão Đam lấy thiên

nhiên làm triết lý của đời sống.” Cậu nó : “Cám ơn!

Từ đây suốt đời và bất cứ nơi nào tôi sẽ luôn luôn

nhớ lời cô vừa tặng.” Xong ậu tiếp: “Tô dự định

một cuộc du lịch, sẽ t ăm v ếng tất cả thành phố dọc

t eo đường xe lửa g é Đà Nẵng viếng t ăm g a

đìn ủa một ân nhân, rồi tiếp tục, lưu lại ở Huế

khoảng mười ngày, dạo chơi Hà Nội chừng nửa

tháng, thả thuyền qua vịnh Hạ Long...” —“T ế ông

nên thực hiện chương trình khá hấp dẫn đó òn ơn

là ở đây nó uyện nhảm với một ô gá . Ông òn đ

học chớ?” —“C ỉ thỉnh thoảng thôi. Bây giờ tô ũng

đang ng ỉ hè như cô.” Cậu nhìn xuống đô g ầy của

cô, bằng giọng m á nó : “C ân ô x n đẹp quá, cô

có thể cổi giầy ra o tô xem bàn ân ô tí đ .”

Thiếu nữ đột ngột e thẹn nhưng giữ giọng thản

n n đáp: “Ông táo bạo thật. Nhưng tôi cũng muốn

chiều ý ông.” T ếu nữ lột bớt một chiếc giầy đoạn

hơi nhấc bàn chân trắng mịn như cánh sen lên. Cậu

ngắm nghía bàn chân xinh xắn ấy, rồ an đảm nhìn

88

thẳng vào đô mắt long lanh như muôn ngàn ánh

sao của thiếu nữ nó : “Cá mấy tuần lễ trước, mùa

thi vữa vừa chấm dứt, họ đường vẫn còn nhộp nhịp,

rả rá đó đây n ững tiệc hội mừng vui. Khi ô đang

kéo vĩ ầm dự cuộc hòa tấu ở trường Gia Long

Saigon, cô có liếc ra ngoài phía cánh cửa phòng, nơi

hành lang lúc ấy tình cờ tô đang dừng chân nhìn

vào... Cô ngồi ở ghế thứ ba àng đầu. Hôm ấy là

bữa chiều thứ sáu. Cô còn nhớ chớ?” —“Tô ỉ nhớ

mang máng.” —“Tô ng ĩ: sau đó tô sẽ làm một

cuộc du lịch mang theo hình bóng của ô đờ đời

trong trí nhớ, nào ngờ trên bước ngao du lại còn gặp

đây. Hôm nay dung n an ủa cô cực kỳ diễm tuyệt

dưới bầu trời xanh biế .” Cậu liếc mắt theo cánh

chim bay trên cành thông, rồi nhìn vào mặt thiếu

nữ. Cô thẹn: “Ông quá k en tặng. Tô ng ĩ tô k ông

đẹp đến như thế.” —“Tô ao ướ đượ quen ô...” —

“X n ông o p ép tô đ . Đ ều đó k ó t àn lắm.” —

“Sao?” —“C a mẹ tôi rất nghiêm khắ .” Cậu lật đật

bước chận đường đ của thiếu nữ, nhìn cô bằng cặp

mắt nửa ngạo mạn nửa đam m g ọng cậu nhỏ

nhưng tha thiết: “Cô vộ vàng đ đâu nếu chỉ làm

một cuộc dạo mát. Hãy x n o tô được hân hạnh

đưa cô nửa vòng đồi thông theo con lộ đây. N ááá!”

Rồi cậu xích bên cô, giụ đ . Cô do dự: “K ông được

đâu.” —“Tạ sao?” Cô bỏ lửng: “Bở vì...” —“X n nó .”

—“Có đông ngườ tr n đường này lắm, nếu a đó

thấy tô đ ặp với cậu trai thì thật phiền cho tôi. Cha

mẹ tôi biết được sẽ xỉ vả tôi thậm tệ.” —“T ế mìn đ

theo lối kia xuống phía sau đồi, ở đó vắng vẻ hơn.”

Thiếu nữ suy ng ĩ lắ đầu: “K ông đượ .” —“Tại

sao?” —“Vì vắng người lắm tôi sợ...” T ếu niên vứt

mẩu tàn xi-gà xuống cỏ. Có gì đâu tuổi trẻ muốn

NH 89

làm người lớn đó là lý do ậu tập tành thuốc lá. Cậu

lấy gót giầy dẫm lên xoay nghiến o đ ếu xi-gà tắt

hẳn đoạn nói bâng quơ: “Cô không biết một đ ều là

thiếu nữ nào ũng ần một người bạn trai nơi đó ít

nhất cô trao chút niềm tin dù là niềm tin nhỏ bé.” —

“Tô van ông đừng nói những chuyện đó.” —“Tô

hằng mơ ướ được vinh hạnh dự phần nào trong

niềm tin của một người bạn gá .” Hơi thở dồn dập

làm ngự ô xao động. Cô nó : “Tô ưa đủ mười

lăm tuổi, còn trẻ quá biết làm sao!” —“Vậy sao cô lại

không cần một người bạn tra để đượ ăm nom

săn só ?” Cậu nói và nắm tay thiếu nữ. Cô cố gắng

gỡ ra thì cậu càng nắm chặt. Cô rên rỉ: “Dù t ế nào

tô ũng k ông làm vu lòng ông được. Ông lì lợm!”

Giọng cậu vừa đủ nghe, cương quyết nhưng dịu ngọt:

“Cứ bị tôi nắm giữ như thế này thì cô càng nhục nhã

hơn. Xin đừng từ chố n ááá.” T ếng ‘n á’ ủa cậu

kéo dài thật êm ái khiến tim cô xao xuyến. Cô thỏ

thẻ: “Vâng. Tô dạo mát với ông. Nhưng... ông buông

tay tôi ra chớ.” —“Sợ cô biến mất!” Cô nửa muốn

cười lại thôi. Cậu buông tay thiếu nữ đoạn bước. Cô

ngần ngạ đ b n ạnh, trộm liếc người bạn đồng

hành một cách khó chịu. “Ông t ật lì lợm!” Cậu nói:

“Làn da mát mẻ của cô cho tôi cảm giác thật êm ái,

x n ô o p ép tô được sung sướng nắm bàn tay cô

một lần nữa n á.” Lần này cô không từ chối mà chỉ

nói khẽ: “Ông t ật lì lợm... Dù gì tô ũng ó út

cảm tình với ông, không hiểu sao!” —“Cảm tình với

tô ?” —“Ông k ông muốn tôi có cảm tình với ông

sao?” Cậu lắ đầu: “Tô ẳng cần cảm tình, cô ạ.” —

“Ủa? Chớ ông cần gì?” —“Tô ỉ cần tìn y u.” T ếu

nữ bối rối, má ửng hồng vì thẹn. “N ưng tôi còn trẻ

quá.” —“Trẻ t ì sao?” —“Ông... ông ãy buông tay

90

tôi ra, có người sắp đ đến.” Cô ậu đ dạo bên dãy

rừng t ông o đến khi chim bắt đầu kêu mấy tiếng

hoàng hôn. Khi sắp sửa chia tay, cậu nó : “Cô ó t ể

cho biết địa chỉ để thỉnh thoảng tô g é t ăm?” —

“Ông k ông n n đến n à tô .” —“Tạ sao?” —“C a

mẹ tôi không bao giờ bằng lòng tôi tiếp một bạn

tra .” —“T ật lạ lùng! T ô được. Xin hẹn chiều mai

ũng tại lố này n á.” Cô ngần ngại. Giọng cậu dụ dỗ:

“T uận đ !” Cô t ỏ thẻ: “K ông ắ .” Rồi thiếu nữ rẽ

qua lố mòn đ t eo ngõ tắt l n đồi về biệt thự có

g àn oa t n lý. Cô đã k uất, hoàng hôn xoay

cánh quạt hồng. Và n án trú đào p ơ phất.

Bữa sớm hôm sau, trong gian buồng của biệt thự có

giàn hoa thiên lý, thiếu nữ thức giấc gọi mẹ rồi gọi

chị bếp, không nghe tiếng ai trả lời cả. Trong nhà

không khí vắng lặng. Tiếng gõ cửa càng nhặt. Cô

tung ăn đứng dậy, uốn vai mấy á đoạn bước ra

phòng khách, nhè nhẹ mở hé cánh cửa lớn bên

trong, nhìn qua khe cửa lá sá ngoà n để xem

người lạ nào đến phá giấc ngủ của cô lúc mới tinh

sương. Chợt t m ô đập mạnh. Cô rón rén lùi lại, trở

lên giường nằm vờ như không hay biết chuyện gõ

cửa đó mà ô k ông ngớt hồi hộp. Chốc lâu tiếng gõ

cửa đã ngưng hẳn. Đoán ừng cậu tra đã án nản

bỏ đ ô lạ đến nhìn qua khe cửa. Cậu nào đã đ

o đang ngồi trên bậc thềm, vẫn mái tóc bồng

bềnh, vẫn bộ đô a-ky nút cài kín tận cằm, tay vân

vê chiế mũ gương mặt hiền từ, nhìn quanh quẩn

một vẻ đáng t ương. Tay cô đặt lên nắm khóa cửa,

nửa muốn mở, nửa không. Rồi cô quyết định mở. Cô

lùi lạ đứng nép một bên, lưng tựa vào vách, vô tình

NH 91

nhường lối cho cậu bước vào, mang tất cả gió sương

khắp sông hồ cùng theo. Giữa p òng đặt một bàn gỗ

trắc, hai bên có trường kỷ, thảy đều chạm xà cừ theo

kiểu xưa. Cậu dừng lại, một tay chống lên thành

ghế tay k a để trong túi quần, nhìn thiếu nữ. Dường

như cô hơi xúc động vì sự có mặt đột ngột của cậu

trai, nên vỗi vội quên lửng thân thể ngọc ngà của cô

đang k u gợi dưới làn vải mỏng manh của chiếc rốp

oàng để ngủ. Cậu mỉm cườ đùa ng ịch hỏ : “Bây

giờ tôi phải bướ đến phía cô, hay là cô phải bước lại

p ía tô ?” Cô k e k ẽ đáp: “X n ông đừng đán á

với một người ở thế yếu t ua ông.” Xong ô tự trấn

tỉnh, giọng trở nên thản n n: “Để tô đ gọi mẹ tôi

n á.” Cậu chống chố : “Tô đến đây nào phả để gặp

mẹ ô.” N ưng cô không kịp ng e đã k uất cuối

hành lang. Cậu quan sát g an p òng đồ sộ, bàn,

ghế, tủ đều là đồ xưa, bằng gỗ quí. Vài tấm tranh

Tàu treo trên tường có lẽ đã lâu đờ . Cô đ tìm mẹ

khắp nơi nhưng chẳng thấy đâu. K ông b ết làm

cách nào khác hơn cô lại trở vào phòng khách, lúng

túng tự bào chữa: “Mẹ tôi có lẽ sẽ về đến ngay. Bây

giờ tôi có thể nhờ người nhà tiếp ông n á.” Cậu đ ềm

đạm nó : “K bước qua cửa này tôi sung sướng tự

coi như bạn thân của cô, tôi không muốn bị tiếp đã

như khách.” —“Nhưng...” —“Xin thành thật nó .”

Ánh mắt hiền từ của cậu ìm trong đô mắt mơ

màng của thiếu nữ. Cậu tiếp: “T ô tô đã ểu... Là

vì người ta không thích tiếp tô .” —“K ông... k ông

phải thế. Nhưng tôi đang ở trong nhà một mìn .” Cô

cắn nhẹ môi vì biết mình vừa lỡ một lời nói. Cậu lại

mỉm cườ nó : “Vì vậy cô không biết cư xử với tôi thế

nào, vì cô là thiếu nữ dan g á.” Cô nó k ẽ, giọng

van lơn: “Xin ông bước ra khỏ o. Hôm qua ông đã

92

hẹn tô ...” —“Cô oán g ét tô muốn tống cổ tô đ

thật chớ?” Cậu tha thiết nhìn thiếu nữ. Cô liền nói:

“K ông. K ông p ải thế. Nhưng hôm qua ông đã hẹn

tôi... chiều nay ...” —“Tô t ấy một ngày dài quá. Chỉ

một đ m nằm đợi ngày nay mà tưởng như đã trải

qua mười thế kỷ!” — “Mười thế kỷ!” G ọng cô chợt

cất ao đoạn cô thỏ thẻ tiếp: “N ưng tôi biết làm sao

bây giờ. Làm thế nào để trả lời mẹ tôi nếu bà về đến

ngay lú này.” Cô đâu b ết rằng lú đó đô mắt cô

trong ngân, dưới cái nhìn của người khách nhỏ mới

quen khung ngự ô đang rung động mô ô đang

mấp máy và má ô đang ửng đỏ. Thiếu niên xích lại

một bước sát bên thiếu nữ, tay chỉ trên tường cao,

nó : “Cảnh trong tranh ấy thật tịch mịch, sao chỉ vỏn

vẹn có một gian gác dướ án trăng đơn độc mà

thôi? Hay có thể gọi là Lầu Đãi Nguyệt?” T ếu nữ

xoay lại, ngước nhìn bức tranh theo hướng ngón tay

cậu đoạn đáp k ẽ rằng: “Tô k ông b ết nhiều về

dụng ý của tác giả.” T ếu nữ chưa dứt lời, cậu đã

thừa cơ ôm chặt eo cô trong vòng tay. Cô hoảng hốt

run rẩy, thân thể nóng bừng như lửa. “A-a-a-nh!

An ! Đừng làm thế...” Cô ố ngoảnh mặt để lẩn

tránh, nhưng cậu k ông buông t a đô mô n ư

cánh hồng đào non nớt của cô. Khi môi cậu vừa đè

xuống nụ oa đang é nở hơi ươn ướt hơi man mát

như ngậm sương, khi như căng đầy nhựa sống, khi

mềm mại như khói hơi ngào ngạt hương thơm mật

nhụy, một luồng lâng khoái lạ lùng chưa từng có,

tuyệt vời kỳ diệu, bỗng chấn động cả tâm can, cộng

hưởng vô biên giữa đô t m t ơ trẻ. Cô hơi nhích mặt

xoay đ má ô áp vào má t ếu niên. Giọng cậu êm

á : “An muốn biết t n em?” Cô t ỏ thẻ: “Ngọ Lan.”

Cậu nó : “T n đẹp xứng như người. (Rồi khẽ gọi)

NH 93

Ngọ Lan y u quí!” Cô xú động vì sung sướng, bàn

tay úp nhẹ lên mặt để che giấu hổ thẹn. Rồi cô gỡ

khỏi vòng tay cậu. __“An buông em ra kẻo ba má

em thấy được thì chắ em độn thổ!” Cậu vuốt ve mái

tóc cô và âu yếm nó : “Ngọc Lan, xin em tin rằng anh

không bao giờ muốn đán á với một người ở thế

yếu t ua an . C ín em đã n p ụ được tất cả

hào quang của tuổi trẻ, nhưng em vẫn chưa vừa ý

lắm sao?” Cô n ìn t ếu niên bằng đô mắt long lanh

ưu ái đầy hứa hẹn, nói khẽ: “Dù ng ĩ t ế nào, anh

vẫn tự tin lắm hả, anh lì lợm của em?” Cậu đáp:

“An t n t ế nào ũng ó p út này. Em ó ng ĩ t ế

k ông?” Cô ấp úng: “Em k ông b ết nữa. Đây là lần

đầu t n em...” Cậu nâng cằm cô gái, dìu nhẹ gương

mặt xinh lịch về phía cậu, lạ địn ng ng đến trên

đô mô đang mủm mỉm đỏ tươi, như còn đầm đìa

giọt sữa. Cô đã vỗi vội chống chố : “T ô an đừng...

nữa. Lỡ một lần thì không sao, nhưng... Em cần phải

suy ng ĩ kỹ lưỡng về chuyện vừa xảy ra.” —“C ỉ có

chuyện mìn y u n au.” —“N ưng nó đến với em

bất ngờ quá...” —“Một sự bất ngờ sung sướng!” —

“Em k ông ểu nữa. Em không biết có sung sướng

thật hay không. Anh không thể đứng đây oà được.

Ba má em đ dự lễ ở nhà thờ có lẽ sắp về tớ .” —“An

lấy tư cách đứng đắn nói thật với ba má em rằng anh

đã y u em từ nhiều năm nay.” —“Em ng ĩ âu

chuyện không giản dị và êm thắm ngay đâu. Tốt

hơn, để... thủng thỉn .” Cô rời khỏi tay cậu đ và

bước và thong thả lập lạ : “...Từ nhiều năm...” Rồi cô

đứng lại, xoay nhìn cậu, giọng rất ao: “An nó dó

vừa vừa vậy, anh lì lợm!” Cậu liền bào chữa: “An đã

mơ ước em từ những thuở anh còn nơi miền đồng

quê ruộng rẫy.” —“Hôm qua em đã nó : em k ông

94

phải là người trong mộng của an đâu.” Cậu im lặng

g ây lâu đoạn nói khẽ: “Sao ũng được... Nhưng ít

nhất, xin em ban cho anh một diễm p ú .” —

“Một...?” —“P ải. Diễm phúc của tìn y u.” Cô ngạc

n n: “N ưng bằng á nào?” —“An sẽ có cách.

Em chớ lo.” Cậu tiến ra phía cửa. Cô bướ t eo. “Sẽ

gặp n au đâu nữa em hở? Trong n à này n á.” —

“K ông. K ông đượ . Để em ng ĩ xem...” —“Hay là

rừng cây ở dướ đồi vậy. Chiều nay em n á.” ‘Em’

tiếng kêu êm ái ngọt lịm như mía lùi đó lần thứ nhất

vang lên dữ dội trong tâm hồn trinh nữ khiến tim cô

xao xuyến. Thiếu nữ mủm mỉm đô mô ợt nhìn

vào ánh mắt cậu đoạn thỏ thẻ: “An lì lợm, em tin

tưởng an !”

Chiều ôm đó ậu ũng đứng ẻo mình tựa vào thân

ây a tay để trong túi quần, chờ ô đến. Cô đoan

trang trong chiếc áo hoa màu tím. Cậu ng ng đầu

xuống, môi cậu chạm nhẹ lên làn da dịu dàng thơm

ngát mùi sữa của thiếu nữ. Cô có cảm giác ngây

ngất. Bấy giờ thiếu nữ mới chợt hiểu: ô đã b ết

yêu... Có tiếng xì xào ở đâu đây trong rừng. Đô mô

họ rời nhau. Cả hai cùng quay về phía tiếng động.

Một làn gió nhẹ bất ngờ làm rung chuyển đám lá

mây óng ánh. Thiếu nữ nhìn dớn dác, thủ thỉ: “Em

sợ...” Cậu đ ềm tĩn : “Sợ gì. Đã ó an .” Cô bất chợt

nhận ra mìn đang đứng trong vòng tay khép chặt

của thiếu niên. Cô ngướ n ìn vào đáy mắt sâu thẳm

của cậu, nói nhỏ: “An đến đây để cám dỗ em.” Cô

cảm thấy lo sợ bâng quơ. Làm sao có thể từ chối,

nhất là giữa một cảnh chiều m đẹp, nếu kẻ nàng

yêu lại muốn ép uổng nàng. Tuy nhiên với tư chất

NH 95

thanh cao, cô không bao giờ hình dung những đ ều

đó và sự lo ng ĩ ỉ thoáng qua. Giọng cậu lại ấm

áp: “An t ật sung sướng vì thấy em tuyệt đẹp.” Cô

chỉ mấy quyển sá nó : “Đáng lẽ em còn học một

giờ nữa, nhưng em đã xin phép cô em về sớm.” Cậu

âu yếm n ìn ô nó : “Một thế kỷ ô đơn không giá

trị bằng g ây p út n ìn n au.” —“An lì lợm, anh

giỏi cám dỗ em lắm.” —“An bị oan thôi. Chính em

t ì ó...” Rồi cậu tiếp: “Bỏ sách vở đây đ em mìn

đến suối phía kia chơi nhá.” Cô thuận. Cô cậu tay

trong tay, len qua những ây t ông đạp l n đám ỏ

gà ùng đ . Cô l ếc nhìn cậu, thấy cậu ũng đang

lén nhìn cô. Thình lình cậu quay lại ôm cô vào lòng.

Cô không chống cự. Những chiếc hôn không còn làm

cô sợ hãi. Trái lại, cô còn mong có những cảm giác

kỳ thú. Cậu nhấc hổng ô l n đặt cô nằm ngửa

xuống đám lá t ông k ô. C ợt cô nhớ lại lời của

thiếu niên xin cô một diễm p ú và đoán được lý do

sự vội vàng của cậu trai. Chưa chắ ô đã ểu cậu

địn làm gì đối vớ ô và ũng ưa chắc cậu đã ó

quyết định gì của riêng cậu, khi cậu cùng nằm xuống

bên cạnh cô. Chưa chắc cậu nói một lời xin nàng

diễm phúc của tình yêu mà cậu đã ểu trọn vẹn ý

ng ĩa đó ở vào tuổi cậu. Họ đều còn thơ dại quá.

Nhưng bản tính thánh khiết của cô khiến cô kinh

hãi, xô mạnh khuông mặt cậu đang ú sát ngực cô.

Giọng cô run rẩy: “T ô an . K ông được. Anh. Anh

không thể làm như vậy đượ .” Mô ậu dừng lại lưng

chừng. Cậu nằm yên lặng. Giây phút trôi qua. Giữa

tiếng gió reo trên cành thông, giọng uyên êm ái bên

tai cậu: “Sao an nóng nảy quá vậy! Trái chín mùi

trái mới ngọt!” Cậu chợt mỉm cười, thốt: “Mùa này

không hái sẽ không có mùa sau, em biết vậy

96

k ông?” Cậu dìu thiếu nữ ngồi dậy, vừa vuốt ve mái

tóc cô nơi ven tai, vừa nó : “Nơi tim anh với tất cả

tình yêu, hãy xin cho anh thú thật một lời trước mặt

Thượng Đế và trước em, Ngọc Lan thân mến an đã

có linh tính từ lúc anh nhìn thấy em lần đầu. Anh

tin tưởng: dù một ngày nào đó xảy ra sự sụp đổ tan

tành của thế giới khiến anh phải bướ ân đ an

ũng k ông t ể nào qu n được hình bóng em.

Thành thật mà nói, anh ít thích làm quen ai, là vì

k quen n au tìn đã t ắm thiết rồi một ngày nào

đó dòng đời cách biệt người mỗi ngả thì thật là buồn.

Dù là những ngày đầu, một buổ t oáng qua ũng

đủ làm anh suốt đời không muốn xa em. Nơi một

gó đường nào đó đã đán dấu ít nhiều kỷ niệm và

tận nơi sâu thẳm trong linh hồn an ũng n một

hình ảnh, một bóng ngườ . An ng ĩ rằng: niềm vui

tuổi trẻ như ảo ảnh phù vân và dễ tàn phai, xin hãy

trao nhau một niềm tin, em nhá. Những gì anh ao

ước về tương lai chỉ rất tầm thường, nơi đó anh

không muốn chia lìa những người thân yêu nhất của

đời anh, những ngườ đó b ết đâu ỉ quen nhau

g ây p út mà t àn vĩn ửu. Em hãy hứa không

tiếc gì vớ an và an ũng t ế đối vớ em đờ đời

kiếp kiếp em n á.” Cô n ỏ nhẻ đáp: “N ân s n

như hạt bụi giữa trận cuồng p ong. X n an đừng

bắt buộc em hứa một lời gì, vì rằng em không bao

giờ có thể. Thượng Đế đã t ương em, dun dủi cho

em gặp gỡ một người xứng đáng làm bạn. Em rất

hân hoan trao anh trọn vẹn cả niềm tin của em. Em

chỉ có thể nói rất thành thật và vỏn vẹn như thế mà

thôi, anh lì lợm ạ.” Cậu vuốt má cô dưới rèm tóc,

n ìn đô mày thẳng tắp rậm xanh trên gương mặt

trắng ngần như bông phấn và đô mô n ư hồng tươi.

NH 97

Cậu nó : “Em đẹp xinh, chỉ thế thôi lờ em ũng đã

đầy đủ lắm.” Cậu chưa dứt lờ ô đã t oát ra k ỏi

vòng tay thiếu niên, bướ đến nhặt sách vở, rồi

thong thả bướ đ tà áo tím thướt tha khuất sau

mấy dẫy thông, về p ía ngô n à đằng xa tr n đỉnh

đồ má ngó đỏ sậm in lên những lớp mây trời màu

đất sét của buổi chiều tối. Ở tuổi còn thơ xanh, cô

cậu quen nhau thật dễ dàng, hẹn hò quá vội vã, mến

n au ũng n an óng. Những g ây p út đâ u tiên

đó ô ậu đã sống với tâm hồn hoàn toàn bay bổng,

không giấu diếm nhau bất cứ đ ều gì về phương diện

tinh thần, niềm vui và sở thích. Tuy cô cậu cảm thấy

say sưa khi gần gũ n au tặng nhau những chiếc

hôn ngây ngất, nhưng dù sao họ còn trẻ dại, từ tâm

hồn đến tư tưởng vẫn hồn nhiên thánh khiết. Nếu có

khi nào cô cậu ng ĩ đến chuyện ái ân, thật là một ý

ng ĩ rất hiếm đối với tuổi bấy giờ của họ. Ý ng ĩ ấy

sẽ bị chóng quên trong khoảnh khắc, nhất là lúc cô

cậu chợt đuổi một cánh bướm rừng, hoặc cùng

chiêm ngưỡng những loài hoa dại...

98

Tiếc thay những ngày tuyệt diệu thật ngắn ngủi. Một

hôm cô cậu dẫn nhau qua những xóm nhà Mọi vùng

Cam Ly Thượng. Họ nghỉ ngơi, ăn uống dưới nắng

trưa giữa rừng hoang, rồi tiếp tục rong chơi dọc bờ

suố o đến trăng l n. N ìn vầng trăng mờ nhạt

chênh chếc trên những mái lá hoang sơ, Ngọc Lan

nó : “Ước gì em có thể sống suốt đời trong cảnh

thanh bình như chốn này.” Cậu nó : “An n ớ lại

những ngày anh còn bé, sáng sớm theo các nông

dân ra ngoài ruộng, người cấy lúa, kẻ tát nước, anh

thì hái rau bắt ố . Đến trưa mọi người nghỉ ngơi dưới

bóng mát của lùm ây ăn xô đậu phọng muối mè,

uống nước hồ ao... Thật là một cảnh thần tiên dưới

thế.” G ọng uyên nhỏ nhẻ: “C ỉ tiế đối vớ em đó là

mộng tưởng mà thôi! Vả lạ ...” —“Vả lại... sao, em

Ngọ Lan?” Cô t ở dài, im lặng giây lâu. Cậu lập lại:

“Ngọ Lan?” —“An Lão an òn n ớ hai câu thơ

NH 99

sau đây trong Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như

Hầu k ông? ‘Cái quay búng sẵn trên trời, Tờ mờ

nhân ảnh như người đi đêm’ Guồng máy cơ trờ đã

luân động như vậy triền miên; từ một nơi nào đó

nhìn vào, mỗi người trên thế gian như một hình

bóng mập mờ quờ quạng trong đ m tối, có ai thật sự

biết mìn đang làm gì mụ đí gì ở đâu trong vũ

trụ, từ đâu đến đ đâu? Người mù và ngườ đ trong

đ m tố ó k á gì!” —“An t ật bất ngờ! Em Ngọc

Lan, em không những thuộc nhiều cổ thi mà còn

hiểu biết tận tường như thế. Nhưng sao em đem

những đề tà đó ra nó . Hôm nay ó đ ều gì không

làm em vu ?” Cô đổi hướng đứng xoay lưng về phía

cậu, thanh thoảng nó : “An Lão vở kị nào ũng

có hồi kết cục, cuộc mạo hiểm của em trong mấy

tuần qua ũng đến lúc chấm dứt.” Cậu vỗi vội xê một

bướ đến phía sau thiếu nữ: “Em nó vậy là sao?”

Giọng cô thản nhiên thong thả tiếp: “Hãy o em n ư

một ông bạn nào đó gặp gỡ qua đường.” Cậu liền

thốt: “Vậy à... cậu...” Cô ợt quay lại, mặt kề mặt

với cậu: “An gọ em là gì?” —“Lan ông tử, cậu...

Em muốn như vậy mà!” Cô vụt cười một tiếng ngắn

trong trẻo k oe àng răng n ư ngọ đều đặn, âm

thanh vang xa khu rừng t ông tĩn mịch lúc hoàng

hôn. Một cơn trốt thoáng qua làm xiêm y bằng lụa

trắng của ô lay động. Cậu trân trối nhìn cô. Thiếu

nữ bẽn lẽn quay đ đầu hơi cúi xuống, thỏ thẻ: “Em

lạ lắm sao? An xem em là tra ay gá ?” Cậu vội

nó : “K ông... à không... Anh ngạc nhiên vì lần đầu

tiên nghe em cười thành tiếng. Từ đây an sẽ gọi em

như thế để nghe tiếng em cườ .” —“Có lẽ an ng ĩ

em không biết cười phả k ông?” Rồi sắc diện cô trở

n n ng m trang ô nó : “T à từ giã nhau ngay

100

bây giờ để tránh nhiều xót xa hối tiếc về sau.” Cậu

đưa tay lên vuốt ve rèm tóc phong phú, buông thả

nơi lưng của ô và nó : “Sẽ không bao giờ có sự chia

tay giữa cậu và anh, dù kiếp này hay muôn vạn kiếp

về sau.” Cô ậu giỡn đùa dướ án trăng g ữa rừng

thông, chòng ghẹo vài thiếu nữ Thượng đang tắm

giặt bên bờ suối. Cuối cùng, Ngọ Lan nó : “An lì

lợm ũng đã tối rồi, em muốn về nghỉ sớm đ m

nay.” —“Được rồi, cậu muốn gì ũng đượ !” Tr n

đường về, trước khi tạm biệt, thiếu niên cầm tay cô

gá và nó : “Ngày ma ó ội chợ ở thị xã Đa Lạt.

Sáng sớm anh sẽ đến đón ậu đ xem n á.” T ếu

nữ nhìn vào ánh mắt của người bạn trai, môi cô

mủm mỉm nửa muốn cười lại thôi. Cậu giụ : “N ớ

n á.” Cô làm t n k ẽ gật, chợt thoát khỏi vòng

tay của thiếu niên, xiêm y tha thướt đã k uất sau

mấy dẫy thông về p ía ngô n à tr n đỉn đồi.

Sáng hôm sau, sương mù chưa tan hẳn, thiếu niên

đã đứng giữa sân rộng trước biệt thự có giàn hoa

thiên lý. Cậu do dự lâu la, trướ k đủ an đảm để

bước tới trước cửa chính của tòa nhà. Cậu gõ tay

nhẹ lên cửa, chờ đợi giây lâu. Rồi cậu gõ tay mạnh

hơn. Bốn bề im lặng, ngoại trừ tiếng gõ cửa của cậu.

Thờ g an đã lâu bỗng một ngườ đàn ông từ phía

sau n à đ vòng t eo má n bước tớ . Đó là người

làm công, thỉnh thoảng đến săn só vườn rẫy và

trông nom nhà cửa khi vắng chủ nhân. Cậu hỏ : “Cô

Ngọc Lan còn ngủ sao?” Ông đáp: “Cô ấy đã về

Sa gòn.” —“Đ lú nào?” —“Hôm qua.” —“K ông t ể

nào, chiều hôm qua tôi còn gặp cô ấy.” —“Cô đ tối

ôm qua.” —“Còn ba má ủa Ngọ Lan?” —“Cả gia

đìn đã đ tuần lễ trước. Chỉ một mìn Lan Đại nán

NH 101

ở lại. Hình như cô bận học thêm nhạ lý. Đ m qua

cô gọ tô đến đây để dặn dò mọi việc trong ngoài

trướ k ô đ .” Cậu hỏ : “Ngọc Lan có nhắ gì đến

tô k ông?” Ngườ đàn ông t àn t ật đáp: “K ông

ng e ô nó .” Ông t ếp: “Nếu cậu muốn vào n à để

tôi mở cửa o.” Cậu khẽ lắ đầu. Rồi cậu quay đ

miệng lẩm bẩm: tại sao? Cậu lủi thủi lê gót xuống đồi

thông, lòng cảm thấy ngậm ngùi, nhiều câu hỏi âm

thầm không lời giả đáp.

102

Ngo c Lan quy t da y anh l l m

NH 103

CHƯƠNG III

THẦN SẦU BA LƯỢT CẦU XIN

NGỌC LAN QUYẾT DẠY ÔNG LÌ LỢM

Nếu tr n đờ này ó đ ều gì cự đại tối thượng quan

trọng đối với cậu Thần Sầu, hơn cả sự tồn vong của

toàn thể thế giới, hơn cả trời sập đó là tìn y u ủa

cậu đối với Ngọc Lan. Cậu dù chết nhất định không

thể mất cô ấy. Một buổi trưa, khi vài nữ sinh bước ra

khỏi lớp học trễ muộn từ dãy nhà ngói của khu

trường Marie Curie, họ hớn hở mang những tiếng

cười giỡn vui tươi như oanh hót cùng theo. Giữa

đám t ếu nữ đẹp xinh, quần áo hoa màu, tay ôm

cặp sách, có cả Ngọc Lan. Cô với các bạn vừa trò

chuyện vừa thảnh thơi tản bộ theo lố đ lát gạch.

Chợt Ngọc Lan khựng lại, dừng bước. Phía trước cô,

ở cuối lố đ T ần Sầu đang đứng ẻo mình tựa vào

cột đá oa v n dưới bóng mát của giàn cây bông

giấy, từng ùm oa đỏ chen với cành lá xanh um.

Cậu đang ăm ú n ìn ô từ lúc cô xuất hiện nơi

dãy nhà đằng xa. Ngọc Lan xoay lại nói khẽ với các

bạn: “X n á ị về trước. Dường như có ngườ đang

đợ em.” Cá t ếu nữ băng qua sân ỏ, rẽ sang lối

khác. Ngọc Lan thong thả đ đến, rồi dừng lại trước

mặt thiếu niên. Dưới nắng trưa nhan sắc cô sáng

ngời, rạng rỡ đẹp như thiên thần, tuy có vẻ lạnh

như nướ đá. Cậu không biết sau lớp tuyết băng đó

linh hồn cô còn chút hơi ấm nồng như lần đầu tiên

gặp gỡ hay không và cậu cảm thấy chút e dè tự ti. Cô

mặc giýp bông rộng, áo sơ-mi trắng, mang giầy da

104

cao gót, má hơi chạm phấn, môi có chút son và tóc

cài trâm hoa ngọc. Khác hẳn ô gá đơn sơ giản dị ở

miền đồi núi trước kia, cô là thiếu nữ quyền quí, bây

giờ cậu mới nhận thức sự cách biệt giữa cậu và cô.

Song trong khi cậu còn do dự bối rối, Ngọc Lan nhìn

cậu bằng ánh mắt êm ái và gọi khẽ: “An lì lợm!”

Thần Sầu vẫn k ông t ay đổi bộ đ ệu nó : “An đến

đây đã n ều lần tìm kiếm cậu đến nay mới gặp.

Sao cậu ác quá vậy, thình lình biến mất...” Cô mủm

mỉm cười, nhìn cậu, nhưng không đáp. Thần Sầu lại

hỏ : “Hôm nay ậu có giờ gì vậy?” —“Luận lý họ .” —

“Cậu mang quyển sá gì tr n tay đó.” —“Vạn Pháp

Tinh Lý của Mạnh-Đức Tư-Cưu.”(1) —“Sách của cậu

đọc chắc là phả ay.” Ngọc Lan nói, dường như để

có chuyện mà nó : “Từ khi loài người biết cầm que

vạch vài nét trên lá cây tìm cách truyền đạt tư tưởng

cho tới lúc những nhà in tố tân được phát minh,

biết bao muôn tỉ sách vở chồng chất tr n địa cầu,

nhưng những quyển sá đã làm đảo lộn thế giới,

chuyển hẳn hướng đ ủa lịch sử thì

__________________________________

(1) Montesquieu (1689-1755) một triết gia luật pháp, người

Pháp, tác giả De l' esprit des lois

NH 105

đếm k ông đủ tr n đầu ngón của bàn tay. An ng ĩ

có đúng k ông? Em o quyển sách này là một.”

Thiếu n n đứng ngay ngắn nó : “Ngọc Lan, cậu hãy

xê vô trong bóng mát. Nắng trưa ở Saigon thật dễ

sợ!” T ếu nữ xích lại gần cậu. Họ cùng im lặng. Thật

lạ lùng, những ngày xa cách, cặp tra gá đã một lần

thân thiết sao lại có thể thiếu câu chuyện hàn

huyên! Có lẽ cả a đều muốn né tránh những vấn

đề liên quan thân mật giữa nhau. Trong khi Thần

Sầu còn lúng túng, Ngọc Lan khẽ ú đầu, nhỏ nhẻ:

“Sao? An ó uyện gì muốn nói vớ em mà!” Cậu

ấp úng: “À... k ông...” Rồi như chợt nhớ ra đ ều gì,

cậu tiếp: “À tuần rồi anh có ghé trường học của anh,

lấy lại bài thi luận văn uối niên khóa hôm trước

mùa è.” T ần Sầu lấy trong túi ra tờ giấy đã xếp

thẳng thớm làm tư chìa về phía Ngọc Lan và nói:

“Em xem đ . G áo sư Nghiêm Toản đã o an dẫn

đầu cuộc bút chiến!” T ếu nữ nhận tờ giấy để vào

giữa cuốn sá và nó : “An lì lợm, hôm nay em

không có thì giờ rảnh. Nhưng em sẽ xem sau.” Lời cô

vừa dứt, Thần Sầu đã bướ đến một bước, nắm bàn

tay của thiếu nữ đoạn nó : “Ngọc Lan, cậu và anh sẽ

gặp nhau ở đâu nữa?” Cô vỗi vộ đáp: “K ông đươc,

anh lì lợm. Rất nhiều bất tiện cho em. Anh có thể trò

chuyện với em bằng bút mực, nhưng gặp t ì k ông!”

Thiếu niên vẫn nắm chặt bàn tay ô gá năn nỉ: “X n

cậu cho phép anh gặp mỗi tuần ít nhất một lần ở thư

viện n a.” G ọng cô nhỏ nhẻ êm ái nhưng vẫn không

lay chuyển: “An lì lợm hãy hiểu em k ông được

ng ĩa là k ông đượ !” —“Ngọc Lan, sao cậu có thể

quên những lờ mìn đã ẹn ước lúc mới quen

106

n au.” Cô ngắt lờ : “C ín an mới thật dễ quên.

Em đã nó em k ông t ể hẹn ước với anh bất cứ

đ ều gì, vì rằng em không bao giờ có thể. Có lẽ ông

tài xế đang đợi em trước cổng trường. Anh có buông

tay em ra k ông?” T ần Sầu buông tay thiếu nữ và

nó : “X n lỗi cậu.” Cô l ền quay lại dợm đ một bước.

Song cô ngập ngừng dừng lại, lưng quay về phía

thiếu niên, tay cầm quyển sá đầu hơi khẽ cúi,

giọng uyên êm ái trong cơn gió thoảng của trời trưa:

“Anh lì lợm, xin anh tin rằng anh là ngườ đầu tiên

mà em quen biết và em ũng k ông bao g ờ có người

thứ hai. Anh có hiểu k ông?” Rồ k ông đợi cậu

phản ứng, thiếu nữ đã k oan t a bước trên lối mòn

lát gạch hai bên viền oa đ về phía cổng trường.

Một cơn gió nồm lay động mấy chòm hoa giấy đỏ au

tr n đầu thiếu niên, trong khi cậu đứng trông về

hướng thiếu nữ đ dù ô đã k uất ngoài vòng tường.

Cậu có hiểu hay không, nhưng chắc chắn cậu cảm

thấy rất buồn vì Ngọ Lan. Để khuây khỏa, hôm sau

Thần Sầu dẫn vài người bạn đ ơi biển Tân Thành.

Họ quăng xe đạp lên mui xe hàng, từ Sa gon đ đến

Gò Công, rồ đạp xe đạp từ Gò Công qua Tăng Hòa đ

đến Tân Thành. Một bãi cát lẫn bùn vô tận về hướng

nam bắc và thoai thoải như dố đồi cao trải xa mút

tầm mắt về hướng đông trước khi tiếp giáp với mặt

nước nâu sẫm mù khơi lên đến nửa lừng mây. Thật

ra biển Tân Thành chỉ là một cảnh thủy mạc rất đơn

sơ, chỉ là tuổi học sinh thích phiêu lưu. Trên đường

trở về qua Tăng Hòa T ần Sầu nhân dịp g é t ăm

người bạn ũ ở xóm Dương Liễu.

NH 107

Anh Vương, người bạn đã đem ơm gói trong lá

chuối lén nhét vào lùm bụ để cứu cậu sống qua

những ngày cậu vừa trốn khỏi người cha hung bạo.

Chắc các bạn còn nhớ, lùm hoang và bụi rậm đầy

những chuột và rắn, xa cách hẳn loài người, là nơi

khởi sự bướ đầu tiên nhất tr n on đường hoang

đàng ủa cậu. Vương giờ đã t eo a dời nhà về

Tăng Hòa. Từ Chợ Gò đ xe ngựa cà rị à tang độ

một tiếng đồng hồ tr n on đường trả đá xan lởm

chởm gồ ghề về hướng đông qua k ỏi xóm Vạn

Thắng thì tớ Tăng Hòa nửa đường đến biển Tân

Thành. Thị xã tuy nhỏ, nhưng rải rác vài biệt thự đồ

sộ tường vách kiên cố má ngó đỏ au, vòng rào

bằng song sắt. Từ Tăng Hòa t eo đường đất về

hướng bắc khỏi Ruộng Cạn, rồ băng qua án đồng

mênh mông thì tới xóm Gò Me. Bây giờ Vương cao

lớn, lực lưỡng da đen tó ngắn, lồng ngực nở nang

chứa đầy không khí trong sạch của đồng quê. Thấy

Thần Sầu, Vương nhìn chầm hẩm cậu, miệng mím

lại, không nói, mặt lộ vẻ kinh ngạ đến lạn lùng đô

mắt mở to long lanh sáng. Thiếu niên theo lối mòn

của rặng bông đũa ngập ngừng bướ đến phía cổng

sân. Vương đứng đấy. Bỗng anh giơ hai tay ra phía

trước siết chặt hai vai thiếu niên làm cậu đau n ó .

Cậu nhìn bạn, hỏ : “An ó p ải là Vương không?”

Bạn đáp: “Tao tưởng mày đã ết từ ín năm rồ !”

Nước mắt bạn ràn rụa làm cậu ũng t ấy uất nghẹn

nơi cổ k ông nó được lờ gì t m để lấp bớt nụ cười

mếu máo của cậu. Tuy vậy họ đều cảm thấy sung

sướng. Hai người dẫn nhau vào ngôi nhà lá ba gian.

Cha mẹ và các anh chị của Vương đều vui mừng khi

108

thấy lại mặt thiếu n n. Đáng lẽ cậu đã áo từ đ

ngay, nhưng vì sự mời mọc thiết tha của gia đìn

người bạn nên cậu không còn lòng dạ nào dứt khoát

được. Một trong những người bạn theo cậu là Lâm

Đạ Hùng ũng ọc cùng ban toán với cậu, dường

như nóng lòng trở lại Saigon. Hắn nó : “Trong tuần

này Trường C u Văn An đã ết hạn nợp đơn đó!” —

“Vậy thì sao?” — “Tao muốn mày và tao nộp đơn xin

ghi tên vào trường C u Văn An o ó bạn, vì tao

k ông quen a .” Cậu ng ĩ t ầm: thế ũng ay vì

mìn ũng ẳng quen ai trong bọn học trò di cư từ

miền Bắc Tuyến. Rồi cậu hỏ Đạ Hùng: “An nộp

đơn chưa?” Đại Hùng đáp: “C ưa. Sợ trễ họ sẽ

không nhận.” —“C ẳng lẽ không còn trường nào

k á ?” Huỳn Đan P ong là ọ s n ban văn

chương xen lờ : “P ả đó! Tại sao phải nhất định Chu

Văn An?” Đại Hùng lạ nó : “Tao ng ĩ ắc họ sẽ gia

hạn vì còn nhiều đứa đến trễ lắm.” Cậu nó : “N ều

đứa là những ai? Toàn bọn Bắc Kỳ, học trò nhà của

họ! Thôi thì nghỉ ngơi đ m nay. Mai các anh về trước

n á.” Đan P ong ỏ : “Còn mày?” —“Cá an ũng

thấy đó. Cảm tình của họ như vậy tôi làm sao có thể

k oá áo ra đ l ền đượ .” Đại Hùng nó : “N ưng

mày phải lên sớm. Tao chờ mày ở Sà gòn.” Dần da

rồ ũng đến ngày giã biệt, cậu một mình lủi thủi lên

đường. Gặp gỡ vui bao nhiêu thì từ biệt buồn bấy

nhiêu!

Tr n đường tráng nhựa từ Bìn Hòa đến Gò Vấp, hai

bên thôn xóm sầm uất, yên tĩn . Cá Gò Vấp

không xa có một ngõ hẻm vừa đủ chiếc ô-tô ra vào,

tận cùng là cổng lớn và vòng rào quá đầu người, xi-

NH 109

măng song sắt chen lẫn với hoa lá xum xuê nhưng

được cắt dọn sạch sẽ. Phía trong hàng rào vài cây vú

sữa tàn nhánh rợp cao, một ngôi nhà tường vôi mái

ngó ũ kỹ lẩn khuất ít khi nhìn thấy từ ngoài. Trong

ngô n à đó sống một đô vợ chồng hồi hưu, đã lục

tuần, hai cô gái, bà giúp việc và ông tài xế. Cậu

thanh niên con trưởng học nông lâm súc ở Bảo Lộc

nên ít khi có mặt. Ngườ đàn ông ủ nhà, xa gần

biết đến đều gọ là Ông Ha tuy đã tuổi tác nhưng

vẫn vạm vỡ, bướ đ vững chắc, tóc râu chưa thấy đổi

màu. Một buổi trưa cuối tuần dạo phố xong ông trở

về, bước vào nhà tay ôm một nắm vải nhầu nát. Vừa

trông thấy ông, Ngọc Lan liền mủm mỉm cười, nói:

“Từ sáng đến giờ ba xuống Saigon chơi, chỉ mua

được cái nùi giẻ vụn đó ả?” Ông từ tốn nó : “Đồ đạc

của thằng bé đán lộn bỏ rớt dọ đường, ba lượm về

đây.” Ngọc Lan chợt khựng lại, mở to đô mắt nhìn

a trong k ông quăn đống vả đó nơi đại kỷ rồi

buông mình xuống một trong bốn chiếc ghế phô-tơi.

Ông tiếp: “Cậu đó ừng mười sáu mười bảy tuổi,

tấn thối hùng hổ như trâu điên húc càn vớ ba đứa

thiên lôi cao lớn hơn nó, một đứa cầm dao đứa kia

cầm ây. Nó đán làm sao lại, chỉ một hồ đã bị đập

lỗ đầu, sặ máu mũ gục xuống giữa đường, làm

nghẽn cả lưu thông từ chợ Bà Chiểu đến quá cổng

nhà thờ G a Địn .” Ở tuổi xế chiều phẳng lặng của

ông, dường như chút việc gì xảy ra ũng là n ềm

hứng thú, ông huơi tay mạnh mẽ diễn tả lại tuồng

kịch cho trọn vẹn xác thự . “Ba từ Saigon về qua ngả

cầu sắt, tới trước nhà thờ phải dừng xe lạ đến xem.

Cũng may xe ảnh sát trờ tới kịp lúc, ba thằng kia

lẩn mất, nên tánh mạng cậu đó mới còn. Ba xin cho

y tá băng bó nó trướ đã n ưng cản sát đã lô ổ

110

nó bỏ lên xe, không kịp cho nó thu nhặt quần áo.” —

“Tại sao lại bắt một mình cậu ấy?” —“Làm sao rượt

kịp mấy đứa k a đã b ến mất trong xóm. Còn cậu đó

trong lúc ẩu đả, nó xô cả xe hủ tíu vào ba đứa kia,

thì còn gì vốn liếng của người ta. Hỏ t ăm mới biết

ba thằng ăn ướp giựt tiền một bà già, cậu đó vừa đ

qua, liền n ào vô an. Bà g à ũng được mời về sở

cảnh sát. Thật tội nghiệp, không biết con cái nhà ai!

Ba lượm đồ của nó về đây định chiều xuống sở cảnh

sát, trả lại cho nó; nếu được, ba xin họ thả nó ra.

Ông ò G a Địn đó là áu ủa người bạn ba đó

mà.” Ngọ Lan nó : “Có lẽ ba ũng n n làm vậy. Ba

t ay đồ nghỉ khỏe để con dọn cơm cho ba. Ăn xong

ba thong thả xuống đó n ưng cũng đừng trễ quá.

Nếu ông cảnh sát trưởng đã về nhà, mấy ông lính sẽ

k ông g úp ba đượ gì đâu. X n o on xem n ững

món gì đây.” Cô đ và bướ đến, nhặt món vật lên,

g ũ ra xem. Một chiế mũ và á áo vải ca-ky rách

tay, dơ bẩn. Cô chợt thốt khẽ: “T ần Sầu!” Người

đàn ông đang k om xuống cổi giầy, vụt ngẩng lên

hỏ : “Con nó gì?” Cô l ền vứt chiế áo và mũ xuống,

mặt đổi sắc giận, lẩm bẩm: “Cũng k ông bỏ cái tật

xía vào chuyện ngườ k á !” Rồ ô nó : “Ba ạ ng ĩ

lạ ba đừng đ làm gì o mệt. Anh ấy không chết

đâu.” Xong ô quày quả bước về phía nhà sau. Dù

cô gái nói thế, ngườ đàn ông ũng làm á v ệc mà

ông muốn làm. Đến chiều, khi ông trở về, người vợ

ông đã ay b ết câu chuyện, liền hỏ : “Ông ó x n

g ùm được cậu đó k ông?” —“Tô đến đó ậu đã

được thả ra rồ .” Đoạn ông gọi cô gái lớn nó : “Có lẽ

on đem t ứ này quăng vào t ùng rá ớ ba ũng

chẳng biết cậu đó ở đâu để trả lạ .” Ngọc Lan xách

chiế mũ và áo vô ủ đó đ ra n à sau dừng lại nơi

NH 111

thùng rác. Song cô ngần ngừ đổi hướng, trở về

phòng riêng của cô.

Vài tuần lễ thấm thoắt trôi qua. Một buổi trưa, Thần

Sầu đang lủi thủ tr n đường Công Lý đ về phía

trường Marie Curie. Từ xa cậu đã t ấy chiếc ô-tô

màu xan đậm đang đỗ trước cổng trường, một

thiếu nữ mặc áo sơ-mi lam tím, giýp hồng, tay ôm

mấy quyển sách, mở cửa xe đang sửa soạn bước

lên. Thiếu nữ chợt vô tình xoay về phía sau, cô hơi

khựng lại, do dự, nửa muốn bước lên xe, nửa dừng.

Thiếu niên liền gọi lớn: “Ngọ Lan!” Rồi ba chân bốn

cẳng cậu phóng tới. Cô vỗi vội bướ l n xe đóng ửa

lại. Chiếc ô-tô đã rồ máy vọt đ . Song cậu ũng

không chịu thua, vừa k u: “Ngọc Lan! Ngọ Lan!”

vừa chạy như một ngườ đ n ố hết sứ đuổi theo

chiếc ô-tô. Ngồi ở băng sau trong xe Ngọc Lan quay

lại nhìn thấy Thần Sầu như bị ma đuổi, lao ngang rẽ

dọ tr n đường lộ giữa đám xe ộ tấp nập của giờ tan

sở. Bỗng như chợt nhớ đ ều gì, cô liền bảo tài xế

dừng xe. Cô mở cửa xe, bước xuống và nó : “C ú

Bìn x n g é đón Xu-Di rồi về nhà trước. Lát nữa

tôi sẽ đ tax về sau.” Người tài xế chỉ dạ một tiếng

rồ lá xe đ . Ngọ Lan đứng nơi bóng mát của cây cổ

thụ bên lề đường đợi Thần Sầu đang ạy tới. Chốc

cậu đã đến trước cô, dừng lại. Nhớ chuyện cậu đán

lộn trướ đây ở G a Định, ít nhất ô ũng muốn biết

cậu ra sao. Cô len lén quan sát mặt mũ ậu, tìm

kiếm xem có những dấu vết gì òn để lại sau cuộc ẩu

xị đó k ông. Dường như sống mũ ậu mang vết bầm

nhỏ chưa tan biến. Dù đã an tâm song ô ũng ơi

lo lắng, hỏ : “An k ông sao ớ?” T ếu niên vẫn

112

còn thở hổn hển đáp: “An k ông sao. Sao ậu lại

hỏ ?” Cô vỗi vộ nó : “Ồ không... em hỏi vậy thôi mà!

Nếu không sao thì em yên lòng. Vậy em đ .” Cô đưa

tay, định gọi một chiếc taxi. Cậu liền cản lại, nói:

“K oan ậu Ngọc Lan. Anh có chuyện quan trọng

muốn nó .” Cô buông tay xuống: “Ôỗ...? Quan

trọng?” Cậu ngập ngừng, ấp úng. Cô tiếp: “Sao? Em

đang chờ ng e.” Cậu làm thinh nhìn cô. Thiếu nữ

ũng n ìn lại cậu đô mắt cô lóng lánh như muôn

ngàn ánh sao, êm ái, diễm lệ làm cậu rơi ngay vào

giấc mộng. Tiếng thánh thoát của Ngọc Lan làm cậu

chợt tỉn : “An lì lợm, em không có nhiều thì giờ

rảnh rang. An nó đ nếu k ông t ì em đ .” —“Cậu

về Gò Vấp đ ngang qua Bìn Hòa p ải không? Nếu

vậy an ùng đ với cậu qua một đoạn đường. Anh

ũng mới dọn về ở tr n đường L Quang Định từ

Bìn Hòa đổ lên một út.” T ếu nữ hơi do dự.

Thần Sầu dợm tới một bước, đứng sát trước mặt cô

gá : “Ngọ Lan x n o p ép an đ ung ậu một

lần mà thôi. Thử ng ĩ xem tuổi trẻ chóng tàn phai,

có bao nhiêu dịp may để mình gần gũ n au. Cậu

ngại hả?” Cô ưng thuận: “T ô đượ . Để em gọ tax .”

—“An k ông ó t ền trả tax . Đ xe buýt vớ an .” —

“Em ưa bao giờ đ xe buýt.” —“Vậy ũng n n đ

cho biết.” Cô ậu tản bộ đến trạm xe buýt dọ đường.

Khi chiếc xe buýt dừng lại, Ngọc Lan phả k ó k ăn

tranh lấn vớ đám àn k á đông đảo để bước

lên. Trong xe, kẻ ngồi, kẻ không chỗ ngồi phả đứng,

chật ních như nêm, oi bức, ngột ngạt. Khi xe chạy,

cô cậu và những ngườ đứng chen chúc ngã tới lui,

đụng chạm nhau thật hỗn độn. Thần Sầu đứng sát

phía sau Ngọc Lan, sung sướng trong mùi thơm tho

của quần áo, của tóc, của da thịt cô gái. Cậu thừa cơ

NH 113

hội vòng tay ôm cô vào lòng. Ngọc Lan hơi bất ngờ

nhưng làm thinh. Giây lâu cô xoay lạ mũ ô gần

chạm lên má cậu ô đỏ mặt, nói khẽ: “An lì lợm,

an ãy đứng xê ra, ngườ ta đang để ý a đứa

mìn .” Cậu ũng xoay lại, môi gần kề môi, nói: “Ngọc

Lan, anh xin cậu một lần nữa, cho phép anh thỉnh

thoảng gặp cậu. Cậu gật đầu đ .” —“Dù t ế nào em

ũng k ông t ể làm vu lòng an .” Cậu ngắm dung

nhan của thiếu nữ, my thanh mục tú, cực kỳ diễm

lệ, nhưng lạnh như giá băng. Cậu đột nhiên cảm

thấy chút e ngại, chùng lòng. Có lẽ Ngọc Lan là thiếu

nữ thanh cao lại quá nghiêm trang và vì cậu mang

mặc cảm tự ti, hai hiện trạng trái ngượ đó tạo nên ý

niệm của cậu đối vớ ô ăng? K ô ậu từ xe buýt

bước xuống ngã tư Bình Hòa, Thần Sầu nó : “C ắc

cậu ũng đã đó ãy g é vào t ệm Quảng Đông đây

ùng an ăn một tô hủ tíu nhá. Hủ tíu ở đây ngon

lắm.” Ngọ Lan nó : “Em p ải về sớm.” —“Được rồi,

anh không giữ cậu lạ đâu. Ăn ở đây ay về đến nhà

rồ ăn ũng tốn bấy nhiêu thì giờ mà thôi. Vả lại ở

đây ó anh, cậu k ông t í sao?” — “An g ỏi cám

dỗ em lắm!” Họ cùng bước vào tiệm hủ tíu. Cậu kéo

ghế săn só ô ngồi xuống và nó : “C ín ậu là

ngườ đã ám dỗ anh, cậu không nhận sao?” Họ ăn

uống và cùng nhắc lại chuyện những ngày mới quen

nhau. Thần Sầu lấy trong túi ra một mảnh giấy đã

xếp thẳng thớm làm tư chìa về phía Ngọc Lan, nói:

“Đ m qua an k ông ngủ được vì nhớ cậu, thắp đèn

viết một bà văn. X n ậu xem và cho ý kiến.” Ngọc

Lan đưa tay nhận lấy và hỏ : “An lì lợm, anh chưa

nói cho em biết dạo này anh sinh sống ra sao?” Cậu

do dự đáp: “Ngoà g ờ đến trường học, anh bửa củi,

vác gạo, giúp việc một tiệm àng xén để người ta cho

114

ăn ơm. Đ m đến giải manh chiếu rách trong kho

vật liệu để ngủ.” Rồi bằng giọng đầy vui tươi, Thần

Sầu hớn hở tiếp: “Cậu biết tiệm Quan Lợ tr n đường

L Quang Địn đó mà. Mỗ đ m k đặt lưng xuống,

anh tưởng tượng cậu ũng đang nằm ngủ cách anh

nào có bao xa, rốt cuộ an ũng được gần gũ ậu

trong cùng một t ôn xóm!” Ngọc Lan chợt buông

đũa xuống, nghiêm mặt nó : “Gần gũ thì sao chớ?”

Rồ ô đứng rột dậy, tiếp: “X n an o p ép em về.”

Cậu lật đật trả tiền đứng dậy, bước theo sau cô, gọi:

“Ngọc Lan! Ngọ Lan!” Song ô đã bước lên chiếc taxi

đang đỗ sẵn bên lề đường. Cậu đứng trông theo xe

mất hút ở khúc quanh của đường lộ, miệng lẩm

bẩm: tại sao!

Đ m đó sau k ơm nước xong, trong thời gian

nhàn rỗi, Ngọc Lan ngồi hàn huyên với người cha

nơi khách phòng. Từ những chuyện họ đường của

ô đến công việ đồn đ ền của người cha, cuối cùng

ô nó : “Con muốn ba mướn thêm một ngườ để phụ

giúp chú tư Bình, những việc lặt vặt như ăm só

vườn hoa, tưới nước cây trái, cắt tỉa àng rào đô

khi nhà cửa ũng ần phải sửa sang.” —“Con ạ, ba

đã về hưu, lợi tức chỉ còn trông vào các bất động sản

ở Đa Lạt hay Thủ Đức, nhưng nào có bao nhiêu.

Đáng lẽ ba phải bớt người giúp việc, nhưng chú tư

Bình đã theo ba trên mườ lăm năm n n ba k ông

nỡ.” —“Vì vậy ba mới cần thêm một người. Ba không

thấy sao trong bao n u năm ba k ông tăng lương

cho chú tư Bình, dù chú chẳng bao giờ kèo nài,

nhưng ba cũng phả ng ĩ ú làm tà xế còn kiêm

thêm bao nhiêu việc trong ngoài, không có thì giờ để

NH 115

lo o g a đìn ay v ệc riêng tư của chú. Con cái

của chú tư Bình đã đến tuổi cần chú có chút ít thì

giờ để săn só dạy dỗ, nhưng chú thật sự không có.

Ba không thấy ba bất công sao? Nếu ba có thêm một

người mà chú tư Bình được bớt gánh nặng để gần

gũ g a đìn n ều hơn, vậy không tốt sao?” —

“N ưng ba lại tốn tiền trả lương thêm một ngườ .” —

“ Ba k ông ần trả lương, chỉ cho họ tá tú ăn ơm

là được rồi. Thêm một á én và đô đũa ó tốn

bao n u.” —“Có lẽ ý on ũng tốt. Được rồ để ba

suy ng ĩ. N ưng người ta ai có chịu làm không

ông. Được một lúc rồi họ sẽ làm eo làm sá .” —

“Ba đừng lo phương diện đó. K ba o on b ết sự

ưng thuận của ba, con sẽ có người giúp việ o ba.”

—“Con nó vậy là con biết ai rồi hả?” —“Ngườ đó ba

đã gặp một lần rồ mà.” —“Gặp...?” —“Con ắc chắn

ba sẽ rất bằng lòng vì tính tình ngườ đó ũng g ống

hệt như ba vậy.” —“G ống...?” Nó vừa dứt lời, cô

đứng dậy đ vào n à sau. Ngườ đàn bà g úp v ệc còn

đang lu u dọn dẹp nơi nhà bếp. Ngọ Lan nó : “Dì

ba ăn p òng ủa chú tư Bình thỉnh thoảng ở lại

ngủ đ m k ba áu òn làm ông ức, từ nay có

lẽ chú không cần nữa. Ngày mai xin dì mang những

đồ đạc không cần thiết dẹp vào k o lau bàn g ũ nệm

sạch sẽ giùm cháu. Cháu sẽ sửa sang phòng ấy lạ .”

Nói xong, cô trở về phòng riêng, bắt đầu sách vở nhà

trường của cô. Một buổi trưa cuối tuần vào lú đứng

bóng, thôn xóm mọi ngườ đang ng ỉ ngơi, tiệm bán

vắng khách, ông Quan Lợi tựa lưng trên ghế ngủ gà

ngủ gật sau quầy hàng. Dưới bóng mát của cổ thụ

lớn tr n đường L Quang Định, tiệm Quan Lợi có ba

gian xây bằng gạ ngó buôn bán đủ thứ từ gạo,

muối, than, củ o đến thuốc tây, thuốc bắc. Trước

116

tiệm dưới mái hiên treo tấm bảng hiệu màu đỏ chữ

vàng, Hán lẫn Việt, mà thờ g an đã làm mờ mốc.

Nắng trưa gay gắt, trời không chút gió, bốn bề yên

tĩn ỉ trừ tiếng bửa củ ‘lắc cắ ’ p ía sau t ệm. Một

thiếu nữ nhỏ nhẻ bước vào, nhìn ông chủ tiệm, nói:

“Haaa! Một buổi làm rồi một buổi ngơi!”(1). Ông

Quan Lợi ngồi rột dậy, xốc sửa ngay ngắn chiếc áo

tàu bâu tròn màu nâu ông đang mặc, cầm chiếc

quạt lông gà phe phẩy, hỏ : “Gì đó?” Ngọc Lan tiếp:

“C ú tám sao ú k ông o sơn phết lại tấm bảng

hiệu. Chữ Quan Lợi giờ trông như ‘qua lạ ’.” Ông

cười hề hề đáp: “C áu Lan Đại à, lâu rồi chú không

gặp áu. Nay đến đây ỉ để nói bấy n u đó ả?”

Rồi ông chỉ tay ra trước nhà, tiếp: “Tấm bảng đó đã

treo trước khi cháu sinh ra, càng xưa càng quí, kẻ

‘qua’ ngườ ‘lạ ’ t ì càng tốt chớ sao!” —“T ô đ ! T ô

đ ! Này ú tám x n để cho ba cháu vài chỉ hoàng

linh thảo.” —“C ú k ông ó bán t ứ đó ỉ để dùng

làm thuốc gia truyền thôi. Nhưng vì chỗ thâm giao

với Ông Hai nên thỉnh thoảng em của áu đến

mua ú để cho. Nay rất tiế ú đã ết. Thôi

đượ để chú sai người xuống tiệm lớn ở G a Định

lấy o.” Rồi ông gọ to: “Lão!” T ếng bửa củi ngưng

lại, tiếng búa rơi độp xuống phía sau tiệm, rồi tiếng

chân nhanh nhặt bướ đến, cậu thiếu n n đã lập

tức xuất hiện nơi cánh cửa nhà sau mở ra phía tiệm.

Cậu hỏ : “Gì vậy ông chủ?” Ngọc Lan chợt xoay lại,

______________________________________

(1) Có lẽ thiếu nữ nhại ý bài thơ của Cao Bá Quát

‘Một buổi chầu rồi một buổi ngơi,

Đâu còn nhớ ch viễn phương lai;

Đã sang chừng ấy ngơi chừng ấy,

Sang n a thì ngơi biết mấy đời!'

NH 117

vừa chạm ánh mắt cậu ô đã quày quả quay đ nó

với ông chủ tiệm: “T ô k ỏi phiền. C áu ũng b ết

tiệm ở dướ đó. Cám ơn chú tám, cháu đi.” Lời vừa

dứt ô đã k uất bên ngoài cửa trước. Thần Sầu lật

đật tay cài vạt áo, ba chân bốn cẳng chạy theo, kêu

lớn: “Ngọc Lan! Ngọ Lan!” Song ô vừa bước lên

chiếc ô-tô màu xan đậm đóng ửa lạ xe đã vọt đ .

Cậu lao qua đường lộ. Chiếc xe bỏ cậu càng xa, cậu

càng cố hết sức phóng tới. Rồi dường như cậu vấp

phả mô đất nơi lề đường, ngã chúi vào hàng rào cây

dâm bụt. Đằng xa, phía trước cậu, chiếc ô-tô chợt

dừng lại. Cửa xe mở, thiếu nữ trong xiêm y bằng lụa

màu trắng thướt tha bướ ra đoạn đứng yên, lưng

quay về phía cậu, tóc cô buông thả xuống ngang eo.

Thần Sầu nhoài dậy, vộ vàng đ tới, dừng lại phía

sau thiếu nữ, khẽ gọ : “Ngọ Lan!” G ọng uyên thỏ

thẻ m á : “An lì lợm! Đến nỗ này em ũng n n nó

sự thật, dù anh sẽ rất phiền lòng khi nghe. Nhưng

mà, trướ sau em ũng p ải nói. Xin anh hãy quên

chuyện mình gặp gỡ ở Đa Lạt đ . Em ắc chắn bất

cứ liên hệ nào giữa anh và em sẽ không kết quả

đâu.” Cậu ngần ngừ g ây lâu nó : “An t ật ngu tối!

Một thiếu nữ giàu sang, quyền thế đâu bao g ờ

muốn làm quen vớ đứa khố rá áo ôm.” Cô ợt

xoay lại, thốt: “An !...” Cậu chấn động cả thần hồn

khi chạm phải ánh mắt lưu ly như muôn ngàn sao

sáng, đôi mày xanh rậm thẳng ngang, môi hồng

mủm mỉm, gương hoa như rực rỡ hào quang của

thiếu nữ dưới nắng trưa. Song cô sẽ ú đầu, thỏ thẻ:

“Vậy anh muốn gì?” T ần Sầu chỉ đáp: “Làm bạn với

cậu.” Ngọc Lan lại ngước lên, nhìn thẳng Thần Sầu,

nhỏ nhẻ hỏ : “C ỉ vỏn vẹn thế t ô sao?” Cậu bối rối

quay đ . Rồi như nhớ đ ều gì, Thần Sầu vỗi vội lấy

118

trong túi áo ra một mảnh giấy đã xếp thẳng thớm

làm tư, quay lại, tay run run chìa về phía thiếu nữ,

đoạn nó : “Mấy đ m trướ đây an ó v ết một bài

văn n ờ cậu xem và cho ý kiến.” Cô t ong t ả cầm

lấy tờ giấy rồi mở chiếc xắc da màu trắng nơi tay. Cô

bỏ tờ giấy vào chiếc xắ ũng từ trong đó ô rút ra

chiế k ăn mu-soa bông vạn thọ phảng phất hương

thơm êm dịu, trao cho cậu và nó : “Hãy lau mặt đầy

mồ ô và át đất!” Lời vừa dứt ô đã mở cửa xe,

bướ l n đóng ửa lại. Trong khi cậu cầm chiếc

k ăn nơi tay, chưa kịp phản ứng, chiếc ô-tô đã vọt

đ rồi quẹo khuất giữa hàng hoa lá của ngõ hẻm phía

xa. Cậu vẫn nhìn về hướng chiế xe đã k uất, một

á vô tr đưa chiế k ăn l n ặm nơi trán, miệng

lẩm bẩm: tại sao!

Vào khoảng Tháng Chín trường C u Văn An n ập

học. Khi Thần Sầu từ giã Vương ở Dương Liễu để trở

lại Sàigòn, cậu đã mất một người bạn học. Hắn sốt

ruột vì chờ đợi cậu n n đã t eo á đồng song nơi

trường khác. Rốt cuộc, cậu là người miền Nam đơn

độc nhất, giữa đám ọc sinh mới mẻ di cư từ miền

Bắc Tuyến, khác biệt tính tình, thổ ngữ lẫn tập

quán. Tuần đầu thật rộn rịp, các học sinh trong mỗi

lớp lo tổ chứ t àn á đội các ban. Dọ t eo năm

học, các ban tổ chứ đó ọp hè thường xuyên ít nhất

một lần mỗi tuần lễ, ngay trong lớp học, bàn cãi

nhặng xị nhưng rất ăng say sô nổi những vấn đề

lung tung như giao tế, thể thao, tài chánh, bích báo,

đò ỏi này, thỉnh cầu nọ... Từ trước tới lúc bấy giờ,

công việ đó ưa hề xảy ra ở các trường miền Nam,

đối với tôi hơi lạ, nhưng cũng chẳng có gì quan

NH 119

trọng. Tôi không còn nhớ hình thức tổ chức ra làm

sao, chỉ nhớ mỗi lần có chuyện gì trục trặc phải làm

lại thì bầu bằng mỗi học sinh một phiếu. Tôi vẫn

chưa quên các cô Hồng được bầu làm trưởng ban tài

chánh, cô Hà Dương làm trưởng ban bích báo của

l n đội. Còn ông liên đội trưởng đáng lẽ tôi phải nhớ,

nhưng tôi không còn mảy may một ký ức nào về ông.

Chỉ vài tuần lễ sau cô Hà Dương đệ đơn xin từ

chức. Bị cật vấn ô đứng trước toàn thể anh chị em

trong buổi họp nó : “K ông p ải do nhân viên trong

ban chẳng sốt sắng, thiếu tổ chức, không phải do vài

lờ đồn đại thiếu xây dựng, không phải do các người

cộng sự kém khả năng ũng k ông p ải do thiếu tài

chánh và kỹ thuật, nhưng chính tôi, tự tôi, tại tôi, tôi

không ham thích tiếp tục công việ đó.” Cá bạn lại

phải bầu trưởng ban bích báo khác. Tôi không chú ý

gì việc bầu cử sắp xảy ra; lát nữa đây tô ũng ỉ

tặng họ một t ăm trắng. Từ tuổi ấu thơ chăn trâu

nơi đồng ruộng, mỗ k đ xem a kịch của các

chiến sĩ ống giặc Pháp, tôi thường bỏ túi bút chì

và giấy để ghi chép những đoạn văn ay. Bấy giờ

ũng t ế, tôi đang g lời cô Hà Dương vào sổ tay để

lưu nhớ một thiếu nữ có dáng vẻ dịu dàng khả ái mà

tiềm tàng ý chí rất dũng mãn . Cô tuyệt đối không

qui trách nhiệm vào bất cứ ai trừ chính cô. Cô trẻ

tuổ song an đảm o đến nỗi các bạn nhìn thấy sự

an đảm mãnh liệt đó k ông đủ cả gan để nói một

lời nào nữa với cô. Ngoài ra, cô tài chánh là tôi nhớ

dai hơn cả. Có lẽ vì hằng tháng tôi phả đem mười

đồng bạc nộp nguyệt liễm cho cô ta. Công việc làm

ấy tôi rất lườ đô k ũng k ông ó t ền. Mà không

120

những chỉ một mình tôi. Tôi quên là nhằm tháng

mấy đã quá trễ nhưng một số các ông bạn tóc bờm

râu xạp, quần áo lếch xếch, mắt mày ngổ ngáo du

côn lì lợm, vẫn chưa chịu đóng nguyệt liễm. Cô tài

chánh phải cẩn thận viết trên bảng đen ảnh cáo lần

chót danh sách không đóng nguyệt liễm phải trả lời

vớ Ban G ám Đốc. Có lẽ lời cảnh cáo của phái yếu

chẳng gây uy thế gì, cho nên chiều ngày hôm sau,

tiếng kiểng vào lớp vừa dứt, cô phải dẫn đoàn người

bướng bỉn đó từ lớp học ở trên tầng lầu thứ nhì

xuống văn p òng. T ần Sầu vừa đến trường. Bước

qua trước cửa văn p òng Tổng Giám Thị, thấy mấy

ông bạn bất hảo đứng lố nhố bên trong, có cả Hồng,

cậu đoán b ết là vụ gì rồi. Cậu cho tay soát thử túi áo

túi quần k ông tìm ra được một đồng bạc, dừng lại

phía cửa để đợi nghe xử án. Cô tà án đứng gần

cửa sổ, vẫn mái tóc giản dị tuy đượ săn só kỹ bao

viền gương mặt trắng trẻo với vẻ đẹp t an đạm đô

mày hơi rậm xan đô mắt trong sáng đô mô p ơn

phớt hồng. Qua đám đầu người cậu thấy thỉnh

thoảng Hồng liếc về phía cậu, đô mắt của nàng đẹp

thật, trong vắt o đến đỗ tuy nàng đứng xoay vào

bóng tối mà vẫn có những tia sáng phát từ đô ngươi

lung linh. Sau khi mỗi bạn đều thanh toán xong với

ông Tổng Giám Thị, họ kéo trở về lớp. Hồng chậm rãi

đ sau ọ. Thần Sầu lủi thủi sau chót. Cậu vừa ngạc

nhiên vì sao ông Tổng Giám Thị k ông đá động đến

tên mình, vừa trìu mến n ìn dáng đ ệu xinh xinh

của cô bạn phía trước. Rồi cậu an đảm tiến nhanh

lên vài bậ t ang để theo kịp Hồng, nhìn nàng, ngập

ngừng hỏ : “Tô n ớ không lầm tôi chưa đóng

nguyệt liễm tháng này. Tại sao Tổng Giám Thị lại

không gọ t n tô ?” Nàng t ong t ả vừa đ vừa đáp:

NH 121

“Tô đã tự ý cho anh vay. Vậy anh có tiền nhớ giả lại

tô n á.” Bốn mắt gặp nhau nửa lưu luyến nửa e

thẹn. Cậu chỉ nói khẽ: “Cám ơn.” Rồi cô cậu bước

song song bên nhau, trong cử chỉ cả hai cùng cảm

thấy hơi ngượng ngùng. L n đến lầu n ì nàng đ

nhanh hơn để vào lớp. Trong giờ học hôm ấy, cậu

ngồi tính nhẩm ngày giờ ước hẹn với Hồng, viết cho

cô bạn mấy chữ xin phép hẹn gặp nhau sau mùa thi.

Thần Sầu là cậu bé thiếu g a đìn o n n a đối xử

với cậu tốt một chút cậu sẽ dâng luôn mạng cho

ngườ đó. C ỉ là cậu muốn có cơ hộ để bày tỏ sự tri

ơn của cậu đối với cô bạn mà cậu mang nhiều cảm

mến hơn bất cứ ai hết dưới mái nhà trường(1).

Một buổi quá trưa, Thần Sầu, mặc áo ca-ky độ mũ

dựng chiế xe đạp của cậu nơi lề đường, rồ đến đứng

tựa lưng vào bệ xi-măng vòng rào trường Marie

Cur e p ía ngoà đường lộ, nhìn xe cộ lại qua. Cậu

ó ý đợi Ngọc Lan. Nhưng khi thấy Ngọc Lan bước ra

từ cổng trường đằng xa, cậu khẽ ú đầu, làm thinh.

Thiếu nữ, vẫn trong lớp âu phục màu sắc mới tinh,

thung dung bướ đến, dừng lại cách cậu một

khoảng. Một cơn gió nhẹ làm tó ô lay động và

không khí thoáng hương thơm. Cô nhỏ nhẻ hỏi:

“An lì lợm an đang đợ a đó?” Cô ờ giây lâu

nhưng cậu làm t n k ông đáp. Cô mủm mỉm tiếp:

______________________

(1) Sau này Thần Sầu đã g ữ đúng ẹn gặp Hồng trong gia

đìn ủa nàng. Sau khi từ giã nàng cậu ra về với tờ giấy

tiền mườ đồng và một bài thơ định trả và tặng nàng cậu để

sẵn trong túi áo vẫn còn nguyên trong túi áo. Lần đó ậu đã

chẳng trả nàng mườ đồng và chẳng bao giờ cậu còn có dịp

để trả, vì họ không bao giờ gặp lại... Quyển 5: Dư Hương,

bài thơ Vệ N Đã Ra Đời và Tình Không Cân Xứng.

122

“Ngườ ta đ học một trường đã mệt, còn anh lui tới

cả a !” T ần Sầu vụt đứng lên ngay ngắn, nhìn

thẳng ô gá và nó : “Cậu ngạo an đã đủ chưa?

Chiều nay giáo sư sử địa bị bệnh, anh rảnh một giờ

n n g é đây ơi chớ k ông đợi ai hết.” Ngọc Lan bỏ

khẽ: “Ôỗ...! Thật sao?” Cậu xoay đ g ọng lắng

xuống: “Tr n đời này những người thân yêu nhất,

những mối tình huyết nhục còn không trông cậy

được, thì còn biết chờ đợ a !” Rồi cậu quay lại, nhìn

thẳng cô gái một lần nữa nó : “Cậu Ngọc Lan, anh

đã ba lần cầu xin cậu. Dù sao an ũng p ải cám ơn

cậu một bài học: từ đây và suốt đời anh không nên

cầu xin bất cứ ai bất cứ đ ều gì.” T ần Sầu muốn nói

thêm, nhưng giọng uyên thánh thót của cô gái làm

cậu dừng lạ . “T ô đ ! T ô đ ! Hãy ng e em nó . Ba

em muốn gặp an ngày ma .” Cậu ngắt ngang: “An

không muốn gặp ai hết.” Ngọc Lan dường như chẳng

t èm để ý những lời của cậu, cô cứ thong thả tiếp:

“Tốt nhất an n n đến nhà em vào buổi sáng. Buổi

sáng ba em sẽ có nhiều thì giờ để nói chuyện với

an . T ô em đ n a em òn một giờ họ .” Lời vừa

dứt, cô dợm xoay gót. Nhưng cậu đã lớn tiếng: “An

nói anh không muốn gặp ai hết. An k ông đ đâu.”

Ngọc Lan chợt dừng lại, lưng quay về phía cậu đưa

một bàn tay lên vuốt những lọn tóc bên cạnh gò má

và nó : “Sao an nóng nảy quá vậy!” Rồi cô thong thả

tiếp: “An muốn đ ũng đượ k ông đ ũng được,

đó là quyền của an k ông l n an đến em. Nhưng

em chỉ khuyên anh việ gì ũng p ả suy ng ĩ kỹ

lưỡng trước khi quyết địn .” Cô ậm rãi bướ đ

như chẳng có chuyện gì xảy ra. Thần Sầu lớn tiếng

hét vói t eo: “Ngọc Lan, anh chỉ muốn gặp cậu mà

thôi, anh gặp cha cậu làm gì chớ? Anh chỉ muốn

NH 123

làm bạn với cậu thôi, anh có muốn làm bạn với cha

cậu đâu.” Cậu giận dỗi xoay lại, quật một chân vào

chiế xe đạp ngã rầm xuống đường lộ.

124

Buổi tối hôm sau, lần đầu tiên cậu ngồi nơi bàn ăn

vớ g a đìn Ông Ha . K ngườ đàn ông bướ đến

ngồi xuống ghế nơi đầu bàn ông đã nó n ư ra lệnh:

“T ô ăn đ á on.” Cậu ng ĩ: lẽ nào tiếng ‘ á on’

mà ông vừa thốt chỉ vỏn vẹn Xu-Di và cậu. Dưới ánh

sáng tỏa ra từ ùm đèn treo nơi trần n à én đĩa

sáng choang trên tấm k ăn trắng, thứ ăn k ó ơi

nghi ngút, cậu để ý hai chiếc ghế để trống: một chiếc

cạnh tay mặt của cậu p ía đầu bàn ng ĩa là b n tay

trái của Ông Hai, và một chiếc ở cuối bàn. Bà Hai

ngồi bên phải của ông, tiếp theo là Xu-D . Đối diện

với Xu-D qua bàn ăn là ậu. Mọi người tỏ ra ân cần

với cậu, nhất là Bà Hai thường hỏi cậu vừa ý những

món ăn ay k ông. Mỗi lần bị hỏi, cậu rụt rè trả lời,

bình diện tuy vui tươi, nhưng tâm thần như trong

cơn dông bão, chỉ vì Ngọc Lan vắng mặt. Cậu vẫn

nóng lòng chờ đợi cô suốt bữa ăn n ất là bữa ăn

đầu tiên của cậu tại nhà cô. Dù sao, bữa cơm êm

đẹp trôi qua, bánh mứt tráng miệng và những câu

chuyện trà dư phạn hậu ũng đã xong ậu xin phép

cáo từ về phòng riêng. Song nửa đường cậu lưỡng lự,

rồ đổi hướng đ đến phòng của Ngọc Lan. Cậu dừng

trước cửa p òng ô. B n trong ó án đèn n ưng

yên lặng. Cậu đưa tay lên định gõ cửa, chợt dừng lại,

tim cậu đập đù đụi. Thật nực cười, cậu thiếu niên

ngông ngang xưa giờ, lần đầu tiên cảm thấy mình

yếu đuối trước một cô gái bé nhỏ! Trong khi cậu

đang do dự, chợt nghe giọng thiếu nữ từ trong

phòng khe khẽ vọng ra: “An lì lợm, cửa không

khóa, anh cứ vào đ .” Cậu se sẽ đẩy cánh cửa, bước

vào rồi khép cánh cửa lại. Ngọc Lan mặc xiêm y bằng

NH 125

lụa trắng đang ngồi trên chiếc ghế gỗ bá cẩn xà cừ,

có lưng dựa cao, lót nệm bông, nhìn cậu đ tới. Sau

lưng cô, chiếc bàn học với sách vở ngổn ngang dưới

ánh sáng tỏa ra từ chụp đèn. Cậu đứng cách Ngọc

Lan vài bước và hỏ : “Sao ậu biết an đang ở ngoài

cửa?” —“T ếng giầy rón rén như e ngại... Sao anh

đến trễ vậy?” —“Cậu biết anh sẽ đến sao?” —“C ẳng

phải anh muốn đến để cám ơn em sao?” —“Dĩ nhiên

là vậy. Nhưng anh còn một đ ều quan trọng hơn.” —

“Ôỗ...?” —“Tại sao cậu k ông ăn ơm, tại sao ũng

k ông a để ý đến sự vắng mặt của cậu?” —“An

ũng quan tâm em lắm sao? Ăn uống là một thứ thói

quen có lạ gì. Đô k em ũng ẳng cần ăn. Dần dà

mọi ngườ đều quen tật của em.” —“Cậu không chú

trọng sức khỏe của cậu sao?” Ngọc Lan mủm mỉm

cười: “S n bệnh, lão, tử, ngườ đờ a ũng p ải

trải qua, vậy thì còn gì phả lo!” Cậu bất chợt ngạc

nhiên tại sao một thiếu nữ đang tuổi thơ xanh, rất

tươm tất trong cách phục sức, tỉ mỉ đối với mọi vấn

đề, lại có thể mang tư tưởng buông lung như vậy?

Cậu vẩn vơ chưa tìm được lời giả đáp Ngọ Lan đã

tiếp: “Hãy kể em nghe buổ sáng an đến gặp ba em

làm sao?” Cậu ăng á nó : “Bá Ha rất ngạc

nhiên, chẳng ngờ an là đứa đán lộn ôm đó. Còn

anh thì rất xấu hổ. Nếu biết vậy an đã k ông bao

giờ đến đây.” —“Ôỗ...?” —“Mọi việ đều do cậu sắp

đặt phả k ông?” —“An nó an muốn gặp em mà!

Bây giờ an đã gặp em rồ an đã t ỏa mãn chưa?”

Cậu cười một tiếng, cảm thấy tình thân mật vẫn trọn

vẹn nó : “K ông n ững gặp, mà còn ở chung dưới

má n à.” Ngọc Lan ũng mủm mỉm cườ : “Haaa!

Ngài Thần Sầu, em cảnh cáo ngài trướ đừng lợi

dụng gần gũ em mà làm v ệc bậy bạ n a!” T ần Sầu

126

liền thốt: “Ngọc Lan, cậu nói gì vậy?” Ngọc Lan chợt

hơi đỏ mặt. Cậu móc túi ra một tờ giấy đã xếp thẳng

thớm làm tư, chìa về phía Ngọ Lan nó : “Hôm qua

anh có viết thêm một bà văn x n ậu xem.” Ngọc

Lan đưa bàn tay nhận lấy đoạn nó : “Hôm nay em

k ông được rảnh. Em sẽ xem sau. Cuối tuần này em

sẽ trả những bà văn lạ o an .” —“An k ông

muốn làm mất thì giờ của cậu. Vậy an đ ra.” Nó

xong, cậu quày bước. Ngọc Lan chợt gọ : “An lì

lợm!” Cậu xoay lạ . Cô đứng dậy, bước tới mở cửa tủ

đựng quần áo, lấy một món đồ trao cho cậu, nói:

“C ếc áo của an em đã vá lạ .” T ần Sầu bất ngờ

xú động, hai tay ôm cái áo và chiế mũ nghiêng

mình tớ n mũ l n má t ếu nữ và nó : “Cám ơn

cậu.” Lời vừa dứt, cậu đã k uất ngoài cửa phòng.

NH 127

Sau cuộ ín p ân đất nước(1), trường trung học

C u Văn An từ Hà Nội di chuyển vào Saigon, tọa lạc

tại một dẫy lầu bên cạnh sân banh thuộc khu vực

trường trung học Pétrus Ký. Trong khi trường Chu

Văn An oàn toàn dạy bằng Việt ngữ, trường Pétrus

Ký vẫn còn dùng Pháp ngữ và theo chương trình

thuộ địa. Hầu hết học sinh miền bắc của C u Văn

An từ mọi nẻo đến trường bằng cổng sau dành riêng

cho họ, song thỉnh thoảng ũng ó một số tùy theo

tiện đường đ ổng chính của Pétrus Ký theo lộ rộng

ở giữa trường rồi qua một cổng thứ nhì giữa hành

lang dài nối liền các dẫy nhà học. Xuyên qua cổng

đó on đường tiếp tục dẫn đến dẫy lầu C u Văn An.

Lúc bấy giờ học sinh Pétrus Ký miền nam đã g ét

những học sinh mới di cư từ miền bắc, tập quán bất

đồng, ngôn ngữ dị biệt, cử chỉ lố lăng ỷ lạ được

chính phủ g úp đỡ, nay lại thấy sự lộn xộn như vậy

càng thêm tức giận. Nơi cổng thứ n ì đó ọc sinh

Pétrus Ký thường chận các cậu C u Văn An lạ để

hỏi hạch, gây gổ và cuối cùng vẫn là những cuộc ẩu

đả, mà kết quả ó k đổ máu thương tích. Rồ đến

hôm, một cậu họ s n đạp xe đạp lơn tơn trên

đường lộ đó để đ qua trường C u Văn An. Cậu đã

nhìn thấy một thanh niên mặc áo sơ-mi trắng quần

tây xan đội nón nỉ trắng, dong dỏng ao trông đ ển

tra đang đứng giữa cổng của hành lang. Bên cạnh

hắn òn và gã ăn mặ ũng rất tươm tất. Dĩ n n

____________________

(1) Hội nghị đìn ến Geneva năm 1954 a đô nước Việt

Nam, miền bắc theo chế độ cộng sản, miền nam tự do

128

họ là những học sinh giàu có của trường Pétrus Ký.

Cậu đạp xe bắt buộc phải dừng lại, chờ đợi. Gã

thanh niên một tay chống nạnh hỏi: “Ai cho phép

mầy đ ngả này?" Cậu đạp xe từ tốn dựng chiếc xe

đạp nơi một gốc cây bên lề đường, thong thả đáp:

“Ông o p ép ông k ông được sao?” Những tiếng

ông, tớ , những giọng lạ tai, trịch thượng đặc biệt

thường nghe từ mồm mép của dân mới di cư từ miền

bắc thời bấy giờ như lửa đổ thêm dầu đối với mấy

đứa miền nam. Họ không nói gì hết, liền nhào tới tay

đấm ân đá. Hằng ngày các học sinh miền bắc sau

khi trả đũa bằng vài câu trêu chọ đã uẩn bị chào

thua, nếu bị vây đán ũng tìm á đào t oát

không biết vì học sinh miền bắ n át đòn ay vì ọc

sinh miền nam đông người. Nhưng lần này ngoài dự

tính của các anh em miền nam, cậu xe đạp lầm lì

quần thảo ăn đá trả đấm, trên tấn dưới phạt húc

càn như trâu điên. Rải rác từ xa các học sinh khác

của Pétrus Ký nhìn thấy vậy ùn ùn kéo đến, kẻ nhào

vào bênh vực bạn, kẻ đứng ngoài la hét giúp tinh

thần bọn cùng phe. Cậu bé chộp lấy chiế xe đạp

làm vũ k í n ư cọp mọc cánh, và trận chiến bắt đầu

kinh hồn. Và đứa đã té lăn xuống lộ, lọi chân vập

tay, không ngoi dậy được. Có lẽ đó là trận choảng

nhau lớn nhất giữa hai đám ọc sinh nam, bắc, kể

từ trường C u Văn An dọn vào và sau đó ũng

không có lần nào như vậy nữa. Nơi một khu trường

họ s n đổ dồn lạ đông đảo như chợ, la hét ồn ào

như ngày hội. Buổi trưa hôm đó chưa biết sẽ ra sao,

nếu không có người vào báo với ông giám học.

NH 129

Độ tuần lễ sau, nhân một giờ rảnh vì giáo sư vắng

mặt, cậu bé thả bộ qua trường Pétrus Ký chơi. Tình

cờ cậu nhận ngay ra hắn, vẫn cái áo sơ-mi trắng,

quần tây xan đứng nơi hành lang giữa đám đông

đang g ờ giải trí. Hắn ũng n ận ra cậu. Trong khi

cậu bặm miệng như nén giận, thì hắn lại mỉm cười.

Dân Nam dễ dãi thật ! Hắn liền rẽ đám đông bước tới

nói: “Hê, kiếm tao hả? Tao biếếết! Tao sợ thứ cô hồn

bạt mạng như mầy rồi! Nhưng mầy k ông đán lại

hết đám này đâu!” Cậu chỉ đáp ộc lốc: “Tôi không

muốn đán lộn.” ___“Không muốn? Há-há-há!” Hắn

cười lớn làm o đám ọ s n đứng gần đó ũng

cười theo vang lên. Hắn tiếp: “Nhưng nè, nói tiếng

bắc hơi giọng nam đó ớ! Vào đây bao lâu vậy?”

Cậu làm thinh. Hắn tiếp: “À này, muốn sang học bên

này không?” Cậu liền đáp: “Tại sao? Trường này dạy

làm thầy, còn trường kia dạy làm cu-li hả?” Cả đám

lại phá lên cười. Họ không có vẻ gì ngạo mạn, nhưng

dường như xem cậu hơi giống hề. Hắn hỏi: “Quên

nữa, tên gì vậy?” ___“Thần Sầu.” ___“Biệt danh hay là

tên thật?" Cậu thản nhiên lập lại: “Thần Sầu.” Hắn

liền tiếp: “T ô đượ t ô được, chiều nay đ ăn p ở

với tụi này nhá.” Hắn xoay qua đám đông nó lớn:

“Anh em chịu đã T ...” Nhưng hắn ấp úng quay lại:

“À mà tên gì quên rồi?” Và đứa đã ăng á l n

tiếng: “Một chầu phở!” ___“Nhất định! Nhất định!” ___

“Phở đặc biệt bắc kỳ!” Cậu bé liền nói như thét: “Tôi

không phải bắc kỳ. Mấy anh lầm rồ tô là đứa nam

kỳ duy nhất ở b n C u Văn An.” Mọi người mở to

mắt kỳ dị nhìn cậu. Xong cậu xoay đ ngập ngừng

nhỏ nhẻ tiếp: “Tuy rằng tôi khác xứ sở, nhưng họ rất

kính mến tôi, tôi dạy họ giải những bài toán khó, họ

dạy tô p át âm đúng đắn những khẩu ngữ và hiểu

130

thêm phong tục và tập quán của nước nhà... Còn các

anh, giỏi lắm sao?” Xong ậu quay lại, mở to mắt

n ìn đám đông và lớn tiếng: “Bắc nam một nhà, tại

sao phải phân biệt chứ?” K ắp hành lang tiếng

chuông reo báo hiệu giờ giả trí đã ấm dứt đám

học sinh lần lượt ai trở về lớp học của người nấy.

Trước khi quày gót hắn còn nói: “Nhớ nếu muốn

kiếm tao hãy hỏi tên Phượng Hoàng. Tao không sợ

mầy đâu!” Cậu bé đứng nhìn họ giây lâu khuất sau

những dãy nhà, khẽ nhún vai lẩm bẩm một mình:

“Hăm dọa hả? Ai sợ ai chứ!” Rồi cậu thong thả trở lại

trường C u Văn An. K ông bao lâu sau uộc ẩu đả

lớn đó á ổng giữa hành lang trong Pétrus Ký nơi

con đường xuyên qua và dẫn đến C u Văn An đã bị

vĩn v ễn đóng lại. Nhưng cái cổng tình bạn giữa

Thần Sầu và các anh em học sinh Pétrus Ký lại mở

ra. Dù sao, trong mọi lãnh vực xã giao bạn hữu

ũng n ư khoa thi, đó là năm học ưu đãi nhất đối

với cậu trong suốt thời cắp sách. Vì cậu trẻ tuổi hơn

hết, lại là học sinh duy nhất miền nam mà các anh

chị từ miền bắc mới di cư quen biết o n n được

tất cả rất chiều chuộng, mến thương.

Lúc bấy giờ người anh hai của Hoàng Thúy Liễu là

học s n năm uốicùng của trường Pétrus Ký. Hắn

kể cho Liễu nghe sự việ đã xảy ra giữa Thần Sầu với

đám ọc sinh trường Pétrus Ký. Liễu đem âu

chuyện thuật lại Xu Di. Một buổi tối, sau khi cơm

nước xong, Ngọc Lan gọi Thần Sầu qua phòng cô.

Ngọc Lan hỏi: “Trường C u Văn An nằm trong khu

vực của Pétrus Ký, nhưng cổng vào trường ở phía

nào vậy?” Cậu đáp: “Phía sau Pétrus Ký.” ___“Vậy

hằng ngày anh phả đ qua đường Nguyễn Hoàng

NH 131

p ía An Đông để vào trường hả?” ___“Đúng vậy. Sao

cậu lại hỏi?” ___“Ô ôô... em chỉ muốn biết vậy thôi

mààà!” Ngọc Lan yên lặng ngắm nghía mày mặt cậu

thiếu n n g ây lâu đoạn nhỏ nhẻ tiếp: “Cũng ơi lấy

làm lạ... ngườ t í đ ngang quẹo tắt như anh lại

chịu khó vòng xa như vậy!” ___“Ngọc Lan, cậu nói cái

gì vậy chớ?” ___“Ô... không có chi!” Rồi cô thong thả

tiếp: “T ô an đ ng ỉ đ n a." Hồi tưởng thời gian

tuổi trẻ Thần Sầu đã một trăm một nghìn lần bị bắt

nạt, hỏi hạch, tra khảo bở đủ thứ hạng người, nhất

là người cha hung dữ của cậu mà o đến bây giờ

mỗi khi nhớ lại cậu vẫn còn rùng mình kinh hãi.

Nhưng thật mắc cười, những gì mà ai muốn biết từ

cậu bằng vũ lực, cậu chưa một lần nói sự thật, dù

phải mất mạng. Bây giờ thỉnh thoảng Ngọ Lan ũng

hỏi hạch cậu đ ều nọ việc kia, song lời lẽ của cô rất

êm ái dịu dàng. Sau khi trở về phòng riêng, Thần

Sầu ngồ suy ng ĩ. Xong ậu viết một bà văn tự thú.

Ngày hôm sau cậu len lén để trên bàn của cô thiếu

chủ, trước khi yên lòng cỡ xe đạp đ ọc.

Một buổi chiều, Thần Sầu đang ì ục cắt tỉa và tưới

nước mấy khóm cà, dây bầu và mướp ở cuối hoa

viên. Ánh tà dương đã nhuộm vàng cành lá những

cây vú sữa trên cao. Khi cậu xoay lại, Ngọ Lan đã

đứng đó tự bao giờ. Cô hỏ : “Có ần em giúp anh

một tay k ông?” Cậu đáp: “C ẳng cần. Có gì nặng

nhọ đâu ông v ệ này đáng lẽ để dành cho người

tuổi tác hưu trí biết vu t ú đ ền viên, chớ không

phả an .” G ọng thanh tao của thiếu nữ chợt ngắt

ngang lời cậu: “Haaa! Nó vậy là ba em phải làm

công việc này hả?” Cậu vụt dừng tay, thốt: “Ngọc

132

Lan, cậu...” Song ô đã mủm mỉm cườ nó : “T ô đ !

Thôi đ ! Em ỉ nó đùa mà!” —“Ít k nào ng e ậu

nó đùa n ưng hễ cậu nói, anh không biết đâu mà

đỡ gạt.” —“Haaa! Nó vậy là em ăn ếp an !” Rồi cô

cười một tiếng ngắn trong trẻo k oe a àng răng

như ngọ đều đặn. Thần Sầu nhìn sững vào ánh mắt

của cô gái long lanh như muôn ngàn sao sáng. Cô

liền im lặng, khẽ ú đầu, nhỏ nhẻ: “Em lạ lắm sao?”

—“Tại sao cậu lại cườ ?” —“Vì an đã ọn tiếng

xưng hô ngộ ng ĩn vớ em.” —“Có gì là ngộ ng ĩn

cậu àn động như một công tử mà.” —“Được rồi,

được rồi, này anh lì lợm. Tối nay ba má em, Xu-Di,

chú thím tư Bình, dì ba sẽ đ xem đại nhạc hội ở

Sa gon. An ó t í ùng đ k ông?” —“Còn ậu?”

—“Haaa! Em ỏ an mà!” —“K ông! Cá trò múa

hát nhặng xị chẳng mấy kí t í an .” —“Vậy em

ũng k ông đ .” —“Ngọc Lan, cậu? Tại sao? Cậu rất

thích âm nhạ mà.” —“T ứ nhất, rản rang đ m nay

em muốn trả anh mấy bà văn. T ứ a ...” Cô do dự

chẳng thốt. “T ứ a ... làm sao?” —“K ông ó an

em ũng k ông ứng t ú để xem.” Dường như cô có

chiều hơi hổ thẹn, mặt ửng hồng. Lời vừa dứt, cô liền

xoay gót, dợm bước. Nhưng Thần Sầu đã ận cô lại,

nó : “Ngọc Lan, vậy an ùng đ với cậu.” Cô nó :

“K ông. Mấy bà văn ủa anh quan trọng hơn.

Chẳng mấy k em được rản đâu. Sau bữa cơm tối

an đến gặp em n a.” Rồi cô bướ đ . Cậu hỏi vói

t eo: “Ngọc Lan, cậu lạ k ông ăn ơm sao?” Chỉ

nghe tiếng cô nhỏ nhẻ vẳng lạ : “Gặp anh trong bữa

cơm.”

NH 133

Hôm đó dưới ánh sáng của ùm đèn treo tr n bàn

trả k ăn oa trắng én đĩa sáng oang t ứ ăn

được dọn ra, mọi ngườ đông đủ, bữa cơm tố đã bắt

đầu. Nhưng chiếc ghế bên tay mặt của Thần Sầu về

p ía đầu bàn vẫn để trống. Cậu ngậm ngùi không

vui, tâm trí miên man, cảm thấy mỗi lần nuốt như

nghẹn ngang cổ. Dù sao, bữa cơm miễn cưỡng với

cậu ũng đã xong. K ậu se sẽ đẩy cánh cửa phòng

của Ngọc Lan, nơi bàn học, dưới ánh sáng tỏa ra từ

chụp đèn tr n g ế bằng gõ bá cẩn xà cừ lót nệm

hoa, Ngọc Lan mặc xiêm y lụa trắng, tóc buông thả,

ngồi quay lưng về phía cậu đang í oáy v ết. Cậu

khe khẽ bước vào, khép nhẹ cửa lại, rồ rón rén đến

phía sau cô, khẽ gọ : “Ngọ Lan!” T ếu nữ không

nhìn cậu, ngòi bút của cô như đang triền miên trôi

giạt trên trang giấy, trong khi cô nhỏ nhẻ hỏ : “An

ăn ơm ngon không?” Cậu đáp: “Làm sao ngon

được! Tại sao cậu k ông ăn ơm?” Cô vẫn không

nhìn cậu, bàn tay phong lưu cầm bút vẫn tiếp tục

hoạt thảo lia lịa trên trang giấy, giọng uyên êm ái:

“An quan tâm em lắm sao?” —“An b ết cậu sẽ hỏi

an âu đó n ưng anh không muốn ng e.” T ần

Sầu làm thinh giây lâu, trong khi bút mực của cô

vẫn như bão trốt không ngưng. Cuối cùng, cậu nói:

“Có p ải cậu đem an đến ở đây ậu phải nhường

cơm cho anh ăn không? Từ nay, nếu cậu k ông ăn

cơm, anh cũng sẽ k ông ăn!” Ngọc Lan chợt khựng

ngòi bút ở lưng chừng trang giấy, xoay lại nhìn thẳng

cậu. Đô mắt cô long lanh như muôn ngàn sao sáng

bỗng mơ màng, cô yên lặng ngắm nghía mày mặt

cậu giây lâu. Xong cô gác bút lên giá, vẫn nhìn

thẳng cậu, nhỏ nhẻ thốt: “An lì lợm, sao anh khùng

quá vậy!” Cô đứng dậy t ung dung đến ngồi nơi ghế

134

xô-p a đặt sát tường cuối phòng cạnh trà kỷ đoạn

nói: “An ầm xấp giấy để trên chồng sách của em

tr n bàn đó lạ đây.” Cậu làm t eo. Cô nó : “An

ngồi xuống đ .”

Thần Sầu ngồi chung với Ngọc Lan trên chiếc xô-

pha, cúi mặt nhìn những bà văn ủa cậu đang ầm

nơi tay. Những nét bút mực của Ngọc Lan gạ đ

sửa lại chằng chịt đỏ au gần khắp trên mỗi trang giấy

làm cậu cảm thấy không vui. Trong khi cậu làm

t n ô nó : “Em ọc trường Pháp từ bé, không

tiếp xúc nhiều với Việt ngữ. Những đ ều em biết chỉ

do em tìm hiểu mà thôi, có lẽ k ông oàn toàn đúng

hết đâu. Người cầm bút xây dựng một bà văn k ông

khác gì một ông kỹ sư bắc một chiếc cầu. Bằng

những luật ăn bản nhất và từ mớ vật liệu rời rạc,

ông kỹ sư ráp nối nó lại, tùy theo sức chịu nặng,

nhẹ tín đàn ồi, sự g ao động, nhịp dài, ngắn. Ông

phải biết bản lề nào cần thiết ay k ông đ n ốc

nào sử dụng ở đâu.” Đã ơi giận hờn vì Ngọc Lan

thất hẹn trong bữa cơm, lại thêm không hài lòng vì

mấy bà văn do ô sửa chữa, Thần Sầu gạt ngang lời

thiếu nữ: “Ngọc Lan, cậu làm sao biết công việc của

một ông kỹ sư để dạy an .” Ngọc Lan vẫn đ ềm

n n: “An t í ng e em nữa ay t ô . An đã x n

em xem những bà văn ủa an . Em đã làm n ư ý

anh muốn. Vậy nếu không thích nghe em nói, anh

có thể mang nó về được rồ .” Cậu làm thinh. Song

cậu ng ĩ t ầm: mới ngần ấy tuổi, Ngọc Lan sao có

thể có những kiến thức mênh mông mà cậu không

bao giờ ng ĩ đến. Thiếu nữ thong thả tiếp: “Vật liệu

trong tay anh là từ ngữ. Mỗi từ ngữ ũng ó kí

NH 135

thước, quán tính, trọng lượng, sức mạnh. Xưa nay

quốc ngữ k ông ó văn p ạm. Trần Trọng Kim,

Pha m Duy Khiêm và Bùi Kỷ viết quyển Việt Nam V n

Phạm ũng ỉ bắt chướ na ná văn P áp mà t ô .

Song nó ũng ó í g úp người làm bạn với quốc

ngữ biết phân tích, cân nhắc từng chữ, từng tiếng,

xếp đặt nó đúng ỗ, kết hợp nó chặt chẽ, làm nó

liên hệ mạch lạ để tạo nên một âu văn vững chắc.

Chiếc cầu dù lớn ũng ỉ là sự nối tiếp của từng

nhịp. Nếu một nhịp bị hư, cả chiếc cầu sụp đổ. Bài

văn dù dà ũng ỉ tập hợp của từng câu. Chỉ cần

một câu què cụt, cả bà văn k ông òn g á trị. Vậy

anh hãy khở đầu bằng một câu trướ đã.” —“An

nghe cậu chỉ nói phần hình thức của âu văn n ưng

anh muốn biết về phần nộ dung.” —“Dĩ n n một

công sự không những chỉ có cái khung sườn vững

chắc, mà phải tráng lệ, do tài trang trí, óc mỹ thuật,

kinh nghiê m, kiến thức, nhân sinh quan. Đó là á

thần của lờ văn l n ồn của người cầm bút, thiên

phú của Thượng Đế. Em thật k ó t ay Ngà để cho

anh phần đó. N ưng ít nhất anh phải dựng lên một

khung sườn vững chắ đã ớ. An o nè an đã

biết xài chữ ‘và’ ữ ‘thì’ đâu. Chữ ‘va ’ la mô t liên

tự, du ng nối kết dữ kiê n oă c mê n đề, trước va sau

no không dấu chấm hay phết. Nếu anh bắt đ u mô t

câu b ng chữ ‘va ’ vâ y no nối kết ca i g ha ? (Cô chỉ

tay về phía cửa, nói tiếp) Nếu bây giờ c ai bước vào

đây n i vớ an âu đầu tiên bắt đầu bằng tiếng ‘và’

an ng e sao?” —“Ngọ Lan năm tớ an đã vào đại

học, không phả đến bây giờ anh mới bắt đầu tập viết

từng âu đâu.” —“An rơi vào cái mà em gọi là

nguyên tắc giới hạn. Dù anh ở trìn độ nào ũng

chưa chắc anh biết viết một âu văn đâu nếu anh

136

đã t ật sự không học cách viết.” —“Vậy viết một câu

o đúng ắ là k ó đến quỉ khóc thần sầu!” —

“Cũng ưa chắc. Nhớ lại thuở òn bé em ay đọc

những quyển Quốc V n Giáo Khoa Thư do Nha Học

Chính xuất bản. Em thích những quyển đó là vì ó

những chuyện đã trở thành ngụ ngôn, có những câu

đã trở thành phong ngữ tr n đầu môi chót lưỡi của

người chốn thị thành tới nơi thôn dã. Nó đã tác

dụng như xi-măng cốt sắt vô ìn đú n n t n t ần

hợp nhất của dân tộc, dù lờ văn òn rất thô sơ.

Nhưng cũng không trách được tác giả. Từ khi chế độ

Hán học bị Pháp dẹp bỏ, loại chữ mớ đảm nhận vai

trò văn tự của quốc dân, thờ g an đó ỉ một hai

thập niên mà thôi. Em còn nhớ trong quyển Lớp

Đồng Ấu có bài Thân Thể Người Ta...” Cậu xen vào: “

‘Thân thể người ta chia làm ba phần, là: đầu, mình và

tay chân.’ Vậy t ì ó ăn n ằm gì vớ àn văn ú

p áp.” Ngọc Lan mủm mỉm tiếp: “Một âu văn ăn

bản nhất ũng ó ba p ần: chủ từ động từ và túc từ.

Chỉ vỏn vẹn bấy nhiêu thôi, nhưng nếu thiếu một

phần ũng n ư thân thể người ta, nó sẽ tàn tật.”

Cậu thốt: “Vậy thì dễ rồ !” Ngọc Lan tháo sợi vải lụa

đang t ắt ngang eo lưng của cô, cột gút lại, rồi

nghiêng mình tới trao cho cậu đoạn nó : “An lì

lợm, anh hãy mở á gút đó ra g ùm em.” Cậu để xấp

bà văn l n trà kỷ, rồi cố gắng mở gút vải. Xoay trở

tằn mằn một lúc lâu, cậu k u l n: “Trời ôi, cậu cột

gút như vậy làm sao anh mở ra!” Ngọ Lan nó : “Vậy

đưa cho em.” Ngọ Lan dùng a tay kéo ăng dây

vải lưng, cái gút tự n n bung ra. Cô nó : “Hễ biết

thì dễ, không biết t ì k ó.” T ần Sầu ngồi sững

ngắm thiếu nữ. Cô ngạc nhiên hỏ : “An đang ng ĩ

gì vậy?” Cậu rụt rè hỏ : “Ngọc Lan, có phải cậu luôn

NH 137

luôn cột thắt lưng như vậy k ông?” Ngọc Lan chợt

hơi e thẹn đô má ửng hồng, thốt khẽ: “An lì lợm

ààà...” Rồi cô thong thả đứng lên, nói tiếp: “T ô an

lì lợm ạ, em cảm thấy không khỏe, xin cho phép em

nghỉ sớm.” T ần Sầu thu nhặt mấy bà văn lật đật

đứng dậy t eo và nó : “Để an đ lấy cho cậu tách trà

nóng n á.”

Trở về phòng Thần Sầu xem lại những trang giấy mà

Ngọc Lan vừa trả lòng tràn đầy yêu thương những

nết bút đều đặn rất hoa mỹ của Ngọc Lan. Cậu chợt

nhìn thấy bài cậu viết tự thú về chuyện đã xảy ra

giữa cậu và học sinh Pétrus Ký. Ngọc Lan không sửa

một chữ nào trong bà văn đó; ô ỉ viết: “T ần

Sầu, em chỉ quan tâm an t ô !” Có lẽ Ngọc Lan

đang ngủ ngon giấc, nhưng hai chữ ‘quan tâm’ ủa

ô gá đối với cậu đã làm T ần Sầu thao thức suốt

đ m...

Một buổi chiều cuối tuần, thừa lúc rảnh rang trước

giờ cơm tối, Ngọc Lan thong thả bước ra ngắm cảnh

nơi hoa viên. Trên cao giữa những đám lá vàng

nhuộm ánh tà dương xen lẫn lá xanh lục ẩn hiện

những trái vú sữa tròn to dấy nắng như màu đồng

bóng loáng. Ngọc Lan nhìn thấy Ông Ha đang ngồi

nơi ghế mây hóng mát. Cô thung dung bướ đến,

dừng lại cách ông một khoảng, gần hồ non bộ, ngước

mắt trông lên cành lá những cây vú sữa trên cao

phía sân trước như muốn tìm kiếm một vài trái

138

chín. Xong cô xoay lạ xí đến chậu bông hồng

cạnh hồ non bộ, bàn tay trắng trẻo của cô vuốt ve

mấy án oa đỏ au. Cô nhìn hồ non bộ, có vẻ ng ĩ

ngợ đoạn ô nó : “G ữa nơi hoa kiểng để ngắm, sao

anh Ngọc Khuyết có thể xây hồ non bộ choáng mắt

mất cả mỹ thuật thế này. Ba à ba ng ĩ sao nếu con

dời hồ non bộ này đến cuối vườn kia, ở đó t a ồ

ăn nuô ay trang trí?” Ông Ha y n lặng, dường

như không nghe cô nói.

Giây lâu cô khẽ lên tiếng: “Ba! Có vẻ như ba đang

nghĩ ngợ đ ều gì?” Ông Ha đáp: “Ba đang ng ĩ đến

Ngọc Khuyết.” —“Ôỗ...?” —“Tuổi già thường cảm

thấy ô đơn.” Ngọc Lan bướ đến phía sau người

cha, hai cánh tay dịu dàng vòng qua cổ ông mũ ô

ịn nhẹ lên mặt ông đoạn nói với giọng nũng nịu của

cô gái nhõng nhẽo: “Xung quan ó má và á on

ba có thể nói như vậy được sao! Ba à, chắc chắn ba

ó lý do gì k á ?” —“Nếu Ngọc Khuyết học kỹ sư

công nghệ ở Saigon, có phải ba gần gũ nó k ông?

Tại sao con bắt buộc nó phả đ xa vậy?” G ọng êm ái

của thiếu nữ cất ao: “Con bắt buộc anh hai con? Tự

ảnh quyết địn mà!” —“Cuố ùng nó ũng p ải

nghe lời con. Ba không biết tại sao từ và năm nay

dần dà mọi việ trong ngoà đều do con quyết định.

Ngay cả ba ũng p ả làm t eo on. Đô k ba ng ĩ

không biết ba đúng ay sa .” —“Ba à on t ấy ba đã

lớn tuổi, nên con muốn g úp để ba không ưu tư bất

cứ chuyện gì. Nếu ba ng ĩ on không kính mến ba,

con thật mang tội bất hiếu.” Ngọc Lan rời Ông Hai,

bướ đến chiếc ghế nơi vườn hoa, trong khi giọng

ông buông xuô : “Ba k ông ó ý nó n ư vậy.” Ngọc

NH 139

Lan kéo chiếc giýp vải tím xếp gọn ghẽ giữa hai

chân, ngồ đối diện người cha. Cô nói: “Con b ết anh

hai con rất có khiếu về cơ học. Nhưng nếu ảnh tốt

nghiệp kỹ nghệ, chắc suốt đời chỉ làm công ở một cơ

xưởng. Anh hai là người từ nhỏ yêu thích thiên

nhiên, vậy tại sao ảnh không là một kỹ sư có thể

khai khẩn, kiến thiết, khuếch trương dinh điền của

nhà mình sẵn có, gần gũ t ảo, hoa, lâm, súc, chính

mình làm chủ nhân ông. Nông lâm súc xứ mình rất

p ong p ú đang ần n ân tà mà!” Ông Ha gật

đầu: “Ba b ết, ba biết dù sao ba ũng t ấy nó rất

t í ngàn nó đang ọ . Con nó đúng!” Cô bỏ khẽ:

“Cám ơn ba!” Rồi như chợt nhớ đ ều gì, cô hỏ : “À

này ba ôm nay ba đ xem đá ban vu k ông?”

Ông hơi khẽ thở ra nó : “Vu t ì ó vu n ưng rất

tiếc, nếu có Ngọc Khuyết ở n à ùng đ với ba, thì

vui biết mấy. Nó ũng t í đá ban lắm. Đội tuyển

thật độ đáo mà ba ỉ một mìn ...” Ông lững lờ bỏ

dở câu nói. Ngọc Lan mủm mỉm cười, tiếp lời ông:

“K ông ó a tâm sự với ba, phải không? Con biết:

vui nhưng nếu có ai chia xẻ niềm vui thì mới hoàn

toàn.” Ông Ha l ền nó : “Vì vậy ba đã mua trước

a vé.” —“Ôỗ...?” —“Ba k ông b ết cậu đó làm gì

suốt ngày ở trong phòng cửa đóng m ỉm?” Ngọc Lan

chợt thốt: “Ồ! Con biết rồ ! Quan đ quẩn lại té ra

đó là lý do ủa ba!” Ông Ha đượ đà l ền bộc lộ:

“Con nó là nó g ống tín ba mà!” Ngọc Lan lại mủm

mỉm cười: “Ba à đúng on ó nó n ư vậy. Nhưng

con đâu nói ảnh có cùng sở thích như ba!” —“Mỗi

khi nhìn qua cửa sổ mở hé của nó, ba thấy nó đang

cúi rạp xuống bàn, tay cầm bút quậy lia lịa trên mấy

tờ giấy ngổn ngang, ba sợ nó chết vì không có thì giờ

để thở!” —“Ản đang tập làm văn đó ba.” —“Làm

140

văn? Làm văn sĩ ả?” —“K ông. Tập viết câu cho

đúng t ô . Văn sĩ ả? Ảnh phải hẹn kiếp sau!” —“Ba

thật không biết con nói nó giống tính gì của ba.”

Ngọc Lan nửa như đáp lời ông nửa bâng quơ: “Ba có

biết k ông tr n đời này có người nhà mình gần sập

ũng ẳng hề quan tâm. Vậy mà, nếu có ai nửa

đ m ba g ờ sáng đến gõ cửa nhờ cậy việ gì dù đang

ngủ, họ ũng lật đật nhổm dậy đ l ền, nhiều khi

không kịp mặc áo. Lắm chuyện k ông l n an đến

họ, họ ũng xen vào dập đầu, sặc máu mũ ũng

hớn hở, ai hỏ ó sao k ông ũng nó k ông sao!

Con gặp đã a người như vậy rồ !” Ông Ha ợt

mỉm cười, vô nguyên nhân một niềm vui thú thoáng

qua trong ánh mắt của ông, trong khi Ngọc Lan tiếp:

“Ba à để con bảo anh Lão lần sau phả đ xem đá

banh vớ ba n a.” Ông l ền nó : “T ô on ạ, bây giờ

ba đã ểu: sở thích không thể miễn cưỡng. Nhưng

con phải khuyên cậu ấy đừng để nó hại sức khỏe vì

mấy á bà văn ôn dị đó n a.” Ngọc Lan mủm

mỉm nó : “Ba ũng quan tâm đến ản sao?” Ông Ha

bỗng cười một tiếng ngắn, tâm thần có vẻ thoải mái

cởi mở nó : “À... ó lẽ ba lo hơi thừa. Ba quên rằng

mọi việ đều đã ó on gá ủa ba!” Ngọc Lan vụt

đứng rột dậy, thốt: “Ba ààà...!” Rồi làm thinh, mặt cô

hơi ửng đỏ, lấy tay hất mớ tóc dài buông thả nơi

ngực ra phía sau lưng. Cô nói: “Sắp đến giờ cơm, ba

cho phép con vào phụ giúp dì ba một út.” Nó

xong, cô thong thả bướ đ . Ông Ha ười tiếp thêm

vài tiếng đầu gật gù, cảm thấy ông đã sống qua

những ngày đầy hạnh phúc.

NH 141

Một ngày thứ bảy vào khoảng gần trưa, Ngọc Lan

ngồi nơi bàn họ trong p òng đang í oáy v ết.

Bỗng cô liếc mắt qua cửa sổ, thấy k ó đen bốc lên

nghi ngút từ nhà sau. Cô vỗi vội gác bút lên giá,

đứng dậy, chồm mình qua cửa sổ, kêu lớn: “An Lão

ơi, anh Lão, chú Bình ơi, chú Bình, hãy đến nhà

bếp mau l n. C ú Bìn An Lão mau đến nhà

bếp!” T ần Sầu đang ngồi xem truyện nơi nhà trước,

liền vứt sách, phóng qua khu vườn hoa về phía nhà

sau. Chú tư Bình cũng đang chạy đến. Chú nói như

hét: “Cậu lấy cái thùng, mau lên! Tôi lo máy bơm

nướ .” Thần Sầu xá t ùng p óng đến máy bơm

nước ở cuối hoa viên, hứng đầy thùng nước, chạy

vào nhà bếp, tạt nướ l n đống lửa đang bốc cháy.

Bên cạnh những lò hơi còn âm ỉ k ó dì ba đang

đứng, chân như dính cứng trên sàn gạch, người bất

động như pho tượng, mặt trắng bệch như quét vôi.

Rồi bất thình lình bà lấy hai bàn tay ụp vào mặt,

khóc rưng rức. Trong chốc lát ngọn lửa đã bị dập tắt,

sàn bếp ngập nước, Lúc ấy Ngọc Lan bước vào. Cô

nó : “Dì ba k ông ó gì đâu mà dì p ải lo sợ.” Cô

bước quanh, quan sát khu nhà bếp đoạn nó : “C ú

Bìn an Lão k nào xong x n đến gặp tôi. Dì ba,

xin dì quét nước, lau khô và dọn dẹp nhà bếp giùm

áu.” Xong ô xoay gót trở về phòng riêng, ngồi lại

nơi bàn học, cầm bút, bình thản tiếp tục công việc

của cô. Lát sau, chú tư Bình cùng Thần Sầu đẩy cửa

bước vào. Ngọc Lan liền gá bút l n g á đứng dậy,

đối diện với chú tư Bình, nói: “Vừa rồi cháu thấy một

bình hơi đã quá cũ, xin chú Bình thay cái mới, kiểm

soát lại cháu. Xong rồi, xin chú giúp cháu chùi sạch

những miếng ngói trên nóc bị nám khói, sơn lại tất

cả vách tường bên trong nhà bếp. Ba má cháu vì

142

công việc có lẽ ở lại Thủ Đức một hai ngày. Xu Di

đang ơi cuối tuần tại nhà cô Liễu bạn của nó.

Cháu muốn chú Bình làm xong trước khi ba má

cháu về đến.” C ú tư Bình nói: “Cháu đừng lo. Sau

cơm trưa, chú sẽ bắt đầu liền. Cháu còn dặn gì nữa

k ông?” Ngọc Lan nhìn thẳng vào đô mắt chú tư

Bình, giọng cô nhỏ nhẻ: “T ật là tệ, cuối tuần mà

cháu phải giữ chú ở lạ ! X n ú...” N ưng chú tư

Bình đã gạt ngang nó : “C áu Lan Đại, chú mong có

dịp trả ơn cháu mà!” Lời vừa dứt, chú tư Bình đã

khuất bên ngoài cửa. Ngọc Lan xoay lại nói với Thần

Sầu: “An ó bận bài vở nhà trường lắm không, anh

Lão?” Cậu đáp: “K ông sao. Cậu muốn anh làm gì,

cậu cứ nó .” —“An t ay ộp dao đ ện trong nhà bếp

giùm em. Bắt lạ á dây đã bị áy.” Rồi Ngọc Lan

bước gần cậu, dặn dò: “Công v ệc này em không giao

cho chú tư Bình. Chú đã có gia đình, lại ít hiểu biết

về đ ện. Nhưng anh cũng phải cẩn thận.” T ần Sầu

đ ra k ỏi phòng. Ngọc Lan vừa ngồi xuống ghế nơi

bàn họ đưa tay săn sóc lại mái tóc phong phú của

ô t ì dì ba đang rón rén bước vào. Ngọc Lan xoay

lại nhìn dì ba. Ngườ đàn bà ưa kịp nói, Ngọc Lan

đã l n t ếng: “Dì ba dì ó sao k ông?” Dì ba đã

dừng lạ nó : “C áu Lan Đại, dì thật có lỗ ...” N ưng

Ngọ Lan đã t ếp lờ : “X n dì ngồi xuống đó đ .” Vừa

nói, Ngọc Lan vừa chỉ chiếc ghế có lưng dựa đặt cạnh

trà kỷ. Dì ba rụt rè ngồi xuống, trong khi Ngọc Lan

nó : “Trong đời ai lại chẳng ít nhất một lần lỡ tay.

X n dì đừng buồn.” —“K ông dì ỉ sợ cháu buồn.

Ông Hai, Bà Hai chắc sẽ giận dì lắm. Dì đến để xin

lỗi cháu. Thôi dì phả đ dọn dẹp.” Dì ba sửa soạn

đứng lên, Ngọ Lan nó : “Dì ba dì k ông ó lỗi gì

hết. À này dì ba...” Ngọ Lan đứng dậy x đến mở

NH 143

cửa tủ đựng quần áo, lấy một xấp vải. Rồi cô trao xấp

vải cho ngườ đàn bà và nó : “C áu t ấy dì chỉ có

vài bộ quần áo để t ay đổi, nhưng cũng đã cũ. Cháu

có mua xấp vải này hơn một tuần qua định tặng cho

dì, nhưng ngày đ m mắc việc sách vở nên ít gặp dì,

cháu thật vô tình dễ qu n!” Dì ba ôm xấp vải trong

tay ú đầu chào Ngọ Lan. Cô nó : “X n dì ba an

lòng, cháu không muốn bất cứ ai nói lại với ba má

cháu chuyện đã xảy ra ôm nay.” Ngườ đàn bà ỉ

đáp k ẽ: “Cám ơn cháu.” Nhưng Ngọ Lan đã t ếp:

“T ật ra, cháu không muốn ba má cháu lo âu mỗi

khi vắng n à.”

Những tuần lễ bình lặng trôi qua, Thần Sầu ũng đã

quen dần với nếp sống mới nơi cậu đang ở trọ. Ngọc

Lan đ ọc từ sáng, còn cậu bắt đầu đến trường vào

buổi trưa, nên ngày thường họ ũng ít gặp nhau,

ngoại trừ cuối tuần, hoặc thỉnh thoảng sau bữa cơm

tối, khi cậu đến trao một bà văn o Ngọc Lan.

Một đ m Ngọc Lan than không ngủ được. Thần Sầu

viết một bài thơ, rồ mang đến đọ để ru cô ngủ. Bài

thơ tựa là ‘Nửa Đêm Nghe Tiếng Chim Kêu, Cảm Tác’

có mấy câu như sau:

Ai xui chim nọ kêu trời,

Cho đêm yên tĩnh bồi hồi xót thương,

Cho cây rơi rụng lá vàng,

Cho người đất khách ngỡ ngàng bơ vơ...

144

Chim ôi, ngươi nhớ thời xưa,

Hay ngươi tìm bạn — như ta — không thành,

Ngàn n m nặng khối oan tình,

Nửa đêm xót dạ giật mình kêu thương...

* Ai xui chim nọ kêu đêm,

Tiếng thương như rụng bên thềm lửng lơ,

Tiếng sầu như xé đêm mờ,

Kêu lên tiếc một giấc mơ điêu tàn,

Kêu hồn phiêu bạt lang thang,

Ngàn n m dưới suối trên ngàn đau thương,

Kêu tình mang nặng oan ương,

Nghìn thu một khối đoạn trường không tan!

Thuở cô cậu tuổi còn trứng nước, dở ay ũng ỉ là

bút mực học trò. Anh chị em bạn hữu nếu muốn biết

thêm vài chuyện văn t đổi trao giữa Ngọc Lan và

Thần Sầu, xin xem Quyển 5: Dư Hương. Ngọc Lan

đang nằm trên giường nệm trắng toang đô mắt

khép hờ dưới rèm mi thanh tú. Cậu bắc ghế ngồi

cạnh, khe khẽ đọc bài thơ trên. Khi cậu chấm dứt,

Ngọc Lan chợt mở mắt, nhưng vẫn nằm yên lặng.

Cậu chờ đợi. Giây lâu, cô mủm mỉm cười, thỏ thẻ:

“An lì lợm, anh lấy ít viên thuốc an thần hòa tan

trong nước, ngâm bài thơ của an vào đó rồi lấy ra

đọc cho em nghe, mặc may em mới dễ ngủ. (rồi giọng

NH 145

cô trầm xuống) Âm đ ệu chẳng mạch lạc, thơ gì nghe

xóc óc lạ lùng!” Cậu giận Ngọc Lan, tức muốn cành

hông, không nói gì hết đứng rột dậy xá mũ ra về.

146

NH 147

Đ m đó ậu đốt bạch lạp thứ đến sáng, sửa chữa

bài thơ, ngấu nghiến hết các thi phong niêm luật.

Cậu đã k ông ó dịp để đọc lại bài thơ cho cô nghe

lần thứ hai, mà thật sự cậu ũng k ông muốn. Bây

giờ ng ĩ lại, phả ăng bằng á đó Ngọ Lan đã

âm thầm dạy cậu làm thơ! Tuy vậy, thử thời cậu đem

lòng hờn giận Ngọc Lan. Những tuần lễ tiếp theo,

mỗi khi từ trường học về, dựng chiế xe đạp sau hè

nhà xong, thay vì lật đật vào phòng tiếp tục việc bút

nghiên, cậu lạ ăng á xá nước tưới vườn, cắt

hoa tỉa lá, có khi vào nhà bếp dọn dẹp phụ giúp dì

ba.

Vào cuối tháng mười, khí trời oi bức bắt đầu dịu lại.

Một bữa cuối tuần cả n à đang ng ỉ trưa, dì ba bắc

võng giữa hai cây vú sữa nơi sân trước, nằm đong

đưa dưới bóng mát. Nhân lúc rảnh việc sách vở,

Ngọc Lan sang phòng Thần Sầu tìm cậu. Nhưng cậu

đ vắng. Cô tìm cậu nơi hoa viên cũng không thấy.

Cuố ùng ô đến nhà bếp. Thần Sầu đang lu u

với chiếc nồi sôi sục trên lò lửa. Vừa thấy Ngọc Lan,

Thần Sầu hớn hở nó : “Cậu đến thật đúng lú . An

đang nấu è đậu xanh bột khoai nước dừa cho cậu

đây. Cậu t í k ông?” Ngọc Lan quay lưng lại,

đứng yên, hai tay khoanh trước ngực. Cô mặc xiêm y

lụa trắng, thắt lưng xanh, tóc cài trâm hoa ngọc

buông thõng xuống ngang eo, chân mang dép nạm

cườm. Cô làm thinh, trong khi cậu xê bướ đến phía

sau lưng cô, đoạn nó : “Cậu còn nhớ không, hồi ở Đa

Lạt có lần mình ghé tiệm An Đào món è này ả

cậu và an đều thích. Lát nữa anh sẽ bưng lên cho

cậu một én n á.” Ngọc Lan khẽ hỏ : “Sao? Ha

148

tuần qua anh không viết một bà văn nào ết hả?”

Thần Sầu liền quày bước trở lại bếp, cầm vá dạo

trong nồ è đang âm ỉ khói hơi và nói như bị miễn

cưỡng phả nó : “Cá trò n ơi văn nhả chữ múa bút

giỡn mực mà cho là khó lắm sao? Anh không còn

hứng thú làm việ đó nữa!” Ngọc Lan vẫn đứng yên,

giọng cô bỏ khẽ: “Vậy sao?” Rồi cô xoay lại, buông

hai tay xuống, nhìn cậu, thong thả nó : “An ứng

thú hay không hứng t ú k ông l n an gì đến em.

Tính tình của anh mớ là đ ều em quan tâm. Ngày

nay mới gặp út k ó k ăn an đã ngã lòng nản

chí. Ngày sau địa vị quan trọng, kế hoạch lớn lao

hơn, làm sao anh có đủ lòng k n trì để xốc vác. Anh

sẽ lùi bước trướ định mệnh, em còn dám chắc anh

sẽ bỏ cuộc sớm hơn ai hết và mặc kệ t ây a .” T ần

Sầu tức giận ném ‘độp’ ếc vá vào nồi chè, xoay lại

nhìn thẳng vào đô mắt long lanh như muôn ngàn

sao sáng của Ngọ Lan. “Cậu chưa sạch nướ mũ

mà dạy đời anh hả á gì địa vị quan trọng, kế hoạch

lớn lao...” —“Ôỗ...? Té ra, trướ đây em đã ểu lầm

anh. Có lẽ suốt đời anh chỉ thích lẩn quẩn quanh

vườn, trong bếp, làm những công việc của đàn bà

on gá !” Mặt Thần Sầu chợt đỏ bừng lên không thua

gì lò lửa cậu đang nấu, cậu quay lại, nhấc hỏng nồi

è đổ ụp vào thùng rác bên cạnh, ném cả nồi và vá

vào đó. Ngọc Lan mở to đô mắt nhìn cậu, giọng hơi

cất ao: “An làm á địa ngục gì vậy?” T ần Sầu lại

quay về phía Ngọc Lan, mình hơi nghiêng tới, hùng

hổ huơi tay: “Cậu đ ra đ . An k ông muốn nghe

cậu nói nữa.” Ngọc Lan liền xoay gót, bước một

bước, rồi dừng lại trước cửa nhà bếp, lưng quay về

phía cậu. Cô nó : “An không muốn nghe thì em nói

nữa ũng ẳng ích gì. Nhưng em chỉ muốn nhắc

NH 149

anh: người nấu ăn g ỏi phải giữ bếp núc sạch sẽ!” Lời

vừa dứt ô đã bước ra. Thần Sầu lao mình tớ đóng

sầm cửa nhà bếp lại liền sau lưng cô. Đứng gục bên

trong cánh cửa nhà bếp, Thần Sầu nói như hét:

“Ngọc Lan, cậu có biết k ông an đã v ết mấy bài

văn mà k ông dám trao o ậu. Mỗi lần cậu trả bài

văn lại cho anh, cậu gạch ngang gạch dọc, bôi sửa đỏ

lòm như ổ kiến lửa! Làm hoài mà không thấy mình

khá, bộ anh không biết nhục sao? Cậu có biết

không, giáo sư Nghiêm Toản đã từng khen anh, cho

an đỗ đầu luận văn. Cậu giỏi hơn giáo sư Nghiêm

Toản sao! C ín an đã lầm, cậu đem an đến ở

đây ỉ để làm nhục anh mà thôi. Cậu làm nhục

anh chưa đủ sao?” Cậu nói tràng như một người

đ n lời uất nghẹn ngang cổ, tiếng được tiếng

k ông tay đấm thình thịch lên cửa. Rồi bỗng dưng

nước mắt cậu trào ra rớt lợt thợt xuống vạt áo trước

ngực. Cậu vẫn còn thút thít. Giây lâu, bốn bề trở

n n y n tĩn . Cậu khẽ đứng thẳng người lên, mở

cửa. Mặt cậu chạm ngay sau lưng của Ngọc Lan. Cô

đang đứng yên lặng. Rồi cô xoay lại trao cậu một

mảnh giấy nhỏ và nó : “Ngày ma an đ mua quyển

sá này g ùm em.” Cậu cầm miếng giấy, bất ngờ

chưa kịp thốt; cô lại trao cậu chiế k ăn mu-soa

bông vạn thọ thoang thoảng hương thơm và tiếp:

“Lau nước mắt đ . Đàn ông gì mà k ó n ư con nít!”

Lời vừa dứt ô đã rẽ khuất qua vườn hoa. Cậu liếc

mắt , nét bút mảnh mai của Ngọ Lan ‘Danh Từ Khoa

Học, tác giả Hoàng Xuân Hãn’. Cậu liền bóp nhầu

mảnh giấy trong bàn tay, ném xuống đất, lớn tiếng

nói vớ t eo: “Ngọc Lan, cậu biết cái gì về khoa học,

mua quyển Danh Từ Khoa Họ để làm gì chớ? Trời

sinh anh ra không phả để a nó gì ũng ng e bảo

150

gì ũng làm đâu. Cậu muốn thì cậu tự đ mua. Đừng

có tưởng an là đứa dễ sai dễ bảo...” T ần Sầu vừa

nói lảm nhảm vừa đ ra nơi hoa viên, rồi ngồi gục

đầu vào hồ non bộ giữa nắng trưa.

Từ bữa trưa chúa nhật xảy ra chuyện bất như ý của

cặp trai gái thơ trẻ đến ôm đó là ngày t ứ tư trong

tuần, thiếu nữ vắng bặt tăm ơi. Cậu thiếu niên thắc

mắc trong lòng, lo lắng bâng quơ, một chút ngậm

ngùi, không vui, tuy cơn hờn mát của cậu vẫn chưa

nguôi ngoai, vì vậy cậu nhất định giả vờ không thèm

để ý. Hôm đó sau bữa cơm tối, cậu đang ngồi học,

chợt nghe tiếng gõ cửa. Cậu vỗi vộ đứng lên, bước

đến, tay mở cửa, miệng thốt: “Ngọ Lan!” N ưng cậu

đã k ựng lại. Xu Di trong xiêm y bằng lụa màu lam,

thắt lưng vải trắng tó xõa ngang va đang đứng

trước mặt cậu, tay bưng chiế đĩa sứ tr n ó để cái

chén và muỗng, trong chén thứ ăn òn âm ỉ khói.

Cậu bất ngờ ngậm câm. Giây lâu, cô nhỏ nhẻ hỏi:

“Em ó t ể vào đượ k ông?” Cậu liền nó : “Ờ được,

được chớ. Mờ em.” Xu D bướ vào đặt chiế đĩa sứ

và cái chén trên bàn học của cậu, trong khi cậu hỏi:

“À này em Xu D ạ, tại sao mấy ngày nay anh không

nhìn thấy Ngọ Lan.” —“C ị của em đã đ nằm nhà

thương.” Cô chưa dứt lời, cậu đã t ốt: “Trời ôi, có

chuyện gì không? Anh thật vô tình, không ai cho

anh biết gì hết.” Rồi cậu giơ tay lên móc trên cột lấy

mũ độ l n đầu, buông mình xuống ghế, cúi nhặt đô

giầy sửa soạn mang vào chân. Xu Di hỏ : “An định

đ đâu vậy?” —“An đ t ăm Ngọc Lan. Em hãy nói

anh biết nhà thương nào?” — “Giờ này an đến đó

làm gì? Vả lại ngày mai chị Ngọ Lan ũng về đây

NH 151

rồ .” —“Em ũng ưa trả lời anh nhà thương nào.”

—“Dì ba vừa nấu xong chè đậu xanh bột khoai nước

dừa. Em bưng vào đây cho anh một én. An ăn

thử xem.” Cậu cột giây giầy xong đứng dậy nó : “Em

tưởng anh có thể ngồ đây ăn ngon làn trong k

Ngọ Lan đang ở nhà thương. Anh thật tệ, giờ này

anh mớ ay.” —“Đâu p ải lỗi tại an .” —“Em ũng

chưa trả lời anh nhà thương nào. Được rồ an đ

hỏ Bá Ha .” Nó xong ậu biến mất ngoài cửa,

chẳng mảy may màng đến sự hiện diện của Xu D . Dĩ

n n tr n đời này nếu ó đ ều gì cự đại tối thượng

quan trọng đối với cậu Thần Sầu, hơn cả trời sập đó

là Ngọc Lan! Lúc ấy Ông Ha đang ngồi xem sách nơi

khách phòng. Cậu đến gần, dừng lại trước mặt ông,

hỏ : “Bá Ha Ngọc Lan nằm nhà thương nào vậy?”

Ngườ đàn ông lấy tay gỡ cặp kính viễn thị ra, ngước

lên nhìn cậu đoạn từ tốn nó : “C ú tư Bình đã lấy xe

đ ông v ệ . Con đạp xe đạp đến đó ũng quá g ờ

cho viếng t ăm rồ .” Cậu liền nó : “Con ỉ muốn

biết nhà thương nào thôi.” Ông Hai đặt quyển sách

và cặp mắt kính xuống trà kỷ, rồ t ay đổi cách ngồi,

vừa định trả lời, cậu lại tiếp: “Tại sao con không biết

gì hết vậy?” Tín nóng nảy đã làm ậu mất cơ hộ để

biết cái gì cậu muốn biết. Ông Hai thong thả nói:

“T ỉnh thoảng nó ay đ bệnh viện, có gì quan trọng

đâu. Bá b ết con lo lắng cho Ngọ Lan. Ma nó đã về

rồ . T ô on an lòng đ ng ỉ đ . N a!” Ông Ha tuy

là người hiền từ, nhưng thái độ rất nghiêm trang,

nó năng ít ườ đùa vì vậy dù cậu là đứa vong mạng

t n lô ũng rất k ng dè đối với ông. Cậu không

dám làm phiền ông thêm, chỉ nhỏ nhẻ dạ một tiếng.

Xu Di nhặt một quyển tiểu thuyết trên bàn học của

Thần Sầu, rồi ngồi ở ghế giữa phòng vừa xem vừa

152

chờ cậu. Khi Thần Sầu bước vào, Xu Di lật đật đứng

dậy, trả quyển sách lại chỗ ũ. Cậu nó : “Ba ủa em

ũng k ông muốn an đ . N ưng anh nhất định

phả đ . Em p ải nói anh biết nhà thương nào vậy?”

Xu D m á đáp: “T ật ra, anh Lão ạ, chị Ngọc Lan

có nói không muốn anh nhìn thấy ĩ lú ĩ đau

ốm.” Cậu liền bước tới, chộp bàn tay thiếu nữ trong

tay cậu, giọng đầy trá mó : “Lú đau ốm người ta

mới cần viếng t ăm gần gũ g úp đỡ, săn só n au.

Chị của em coi anh là thứ gì đây ỏ ây ay át đá?”

Cậu nhìn bàn tay của thiếu nữ thon nhỏ, mịn màng

như tơ phấn, chợt ngước lên thấy mặt cô ửng hồng,

ánh mắt cô lồng sâu vào ánh mắt cậu, trong khi cô

mủm mỉm đô mô k ẽ thốt: “An Lão... an ...” Cậu

vỗi vộ buông tay ô ra nó : “X n lỗi em! Nhưng anh

thật bất ngờ.” —“An bất ngờ gì vậy?” —“Em đẹp

xinh hơn cả Ngọ Lan.” Xu D l ền nghiêm trang

đáp: “An Lão an đừng nịnh em mà thành ra giả

dối. Anh biết chị Ngọc Lan hơn em mọi phương diện

mà!” — “N ưng tim của Ngọc Lan làm bằng nước

đá!” —“Này an Lão ạ, trướ k đ n à t ương, chị

Ngọc Lan có bảo dì ba nấu è đậu xanh này cho

anh, có lẽ là thứ an t í đó. T ô an ãy ăn đ

én è đã nguội hết rồi, kẻo phụ lòng chị của em.”

Nói xong, cô bước khuất bên ngoài cửa. Cậu xoay lại

n ìn én è òn để trên bàn học. Cậu bướ đến,

ngồi xuống ghế, nhè nhẹ tay đẩy chén chè xê ra, rồi

thình lình cậu gục lên bàn, úp mặt trên trang sách.

Cậu vừa thổn thức vừa thì thầm: “Ngọc Lan, dù trời

sập, anh thề yêu thương chiều chuộng cậu suốt đời,

cậu sa gì an ũng sẽ làm, cậu bảo gì an ũng sẽ

nghe, miễn là cậu hứa với anh một đ ều: cậu phải

NH 153

giữ gìn sức khỏe của cậu. Ngày mai anh sẽ đ mua

quyển sá gì đó o ậu.”

Hôm sau, vào khoảng nửa chiều, Thần Sầu đã đ ọc

về sớm hơn thường lệ. Dựng chiế xe đạp sau hè

nhà xong, cậu phấn khở đến gõ cửa phòng Ngọc

Lan. Đợi lâu, không nghe tiếng động, cậu hơi không

vui, xoay lạ định trở về phòng cậu. Chợt thấy Xu Di

đang ngồi xem sách nơi ghế cạnh hồ non bộ, cậu

bước lại gần, hỏ : “Xu D Ngọc Lan chưa về sao?” Xu

Di ngước mắt nhìn cậu, khẽ đáp: “Ba má đang đ

rước chị Ngọc Lan, chắ ũng sắp về đến.” Đ m đó

sau bữa cơm tối, cậu ngồi học, nhưng mắt cậu liếc

chừng qua khung cửa sổ b n k a oa v n án đèn

của phòng Ngọ Lan. Đến khuya cậu nghe tiếng

người rộn rịp và thấy đèn ủa phòng Ngọc Lan thắp

sáng. Cậu háo hức muốn sang t ăm ô n ưng lại

nhủ thầm: ãy để mọi ngườ đ ng ỉ ngơi đã, là vì

cậu chỉ muốn gặp riêng Ngọc Lan thôi. Xu Di là

người ở lại sau cùng trong phòng Ngọc Lan. Cô vừa

sửa soạn mùng mền cho chị vừa nó : “Đ m qua sau

khi hay tin chị nằm nhà thương, dường như anh Lão

khóc nhiều lắm vì lú k uya em đ qua trước cửa

phòng ảnh vẫn còn nghe ảnh hỉ mũ ịt hặc. Sáng

nay trong bữa đ ểm tâm, em nhìn lén thấy mắt ảnh

đỏ oe.” Ngọ Lan đang ngồi nghỉ ngơi nơi xô-pha,

mủm mỉm nó : “Em ũng quan tâm an Lão lắm

sao?” Xu D ngúng nguẩy đáp: “Em ỉ kể cho chị

nghe thôi mà! Nếu chị k ông t í ng e t ì t ô .”

Cô g ũ màn xong l ền xoay lại xếp sách vở trên bàn

học của chị cô. Ngọ Lan nó : “Được rồ được rồi, chị

nghe em. Xu Di, em không cần làm những công việc

154

đó ủa chị. Hãy lạ đây ngồi chơi với chị.” Xu D đến

ngồ đối diện và cách chị cô trên cùng xô-pha. Ngọc

Lan hỏ : “Mấy ngày qua ở nhà có gì lạ k ông?” —

“Được thư anh hai cho biết tháng sau sẽ về nghỉ

tết.” Ngọc Lan mừng rỡ thốt: “T ật hả!” Xu D lặng

thinh giây lâu, rụt rè thỏ thẻ: “C ị ba...” —“Gì vậy?”

—“Em muốn nó đ ều này nhưng sợ chị ký lủng sọ

em!” —“Vậy thì em không nên nói.” —“N ưng em

phả nó !” —“Ôỗ...?” —“Có p ải chị đối xử anh Lão

không tốt nên ảnh buồn phả k ông?” Ngọc Lan bỏ

khẽ: “Vậy sao?” Rồi cô mủm mỉm cười, nhìn cô em:

“Coi cái mặt đẹp gái của em kìa! Em thích anh Lão

lắm phả k ông?” Xu D vụt ngồi nhỏm lên, mặt ửng

đỏ: “C ị ba... chị...” Ngọc Lan vẫn mủm mỉm cười,

tiếp: “Làm gì mà em oảng hốt vậy! Chị đã ký sọ em

đâu!” Rồi cô thong thả nó : “Ở đây an Lão rất cô

đơn. Chị thì mắc bận luôn. Nếu em có thì giờ rảnh

bậu bạn với ảnh, chắc ảnh sẽ sung sướng lắm. Em

Xu D !” Cô em dạ khẽ một tiếng, chờ đợi. Ngọc Lan

làm t n g ây lâu đoạn tiếp: “C ốc lát chắc chắn

anh Lão sẽ đến t ăm ị, nhưng chị muốn nghỉ sớm

đ m nay. Nếu em không bận bài vở học, hãy sang

trò chuyện với anh Lão giây lát, cho ảnh biết chị đã

ngủ rồ .” Xu Di vâng dạ rồ đ ra.

Buổi tối hôm sau, Ngọ Lan đang ngồi nơi bàn học,

dưới ánh sáng tỏa ra từ chụp đèn bỗng nghe tiếng

gõ cửa. Bàn tay phong lưu của cô cầm bút, không

ngừng hoạt thảo lia lịa trên xấp giấy ngổn ngang, cô

khẽ nó : “An lì lợm, em đang đợ an .” Cậu thiếu

niên bước vào, khép nhẹ cửa lại, se sẽ đến đứng sau

lưng Ngọc Lan. Cô mặc xiêm y lụa trắng, tóc cài trâm

NH 155

hoa ngọc buông thõng xuống ngang eo. Ngòi bút của

cô vẫn trôi giạt miên man trên trang giấy trong khi

cậu đang đứng đợi. Giây lâu, cậu nó : “Ngọc Lan,

đ m qua sao ậu k ông o p ép an đến t ăm

cậu?” Cô vẫn không ngừng ngòi bút, nhỏ nhẻ đáp:

“Đ m qua... em buồn ngủ đầu muốn rụng như

sung!” Rồi cô gác bút lên giá, xoay lại nhìn cậu. Đô

mắt cô long lanh như muôn ngàn sao sáng bỗng mơ

màng, cô yên lặng ngắm nghía mày mặt cậu giây lâu.

Cô quay qua, lấy bút viết lên tờ giấy một chữ, rồi cô

lại gác bút lên giá. Xong cô cầm tờ giấy đứng lên,

thong thả bước về phía chiếc ghế xô-pha ở cuối

p òng và nó : “Suốt một tuần qua không thấy mặt

em, anh nhớ em lắm sao?” Cô ngồi xuống xô-pha.

Cậu ũng đến ngồ đối diện và cách cô trên cùng

chiếc ghế.

Bằng giọng trách móc, cậu nó : “An k ông n ớ ai

hết!” Ngọc Lan mở to đô mắt nhìn cậu: “Ôỗ...?” Cậu

tiếp: “N ất là đối với những ngườ vô tìn !” Ngọc Lan

bỏ khẽ: “Vậy sao?” Đợi giây lâu thấy cậu làm thinh,

Ngọ Lan nó : “Hằng ngày, những người thân yêu

xung quan em ũng ó k vu lú buồn, dù bất cứ

tâm trạng nào của họ em ũng ần biết lý do.” T ần

Sầu nói bâng quơ: “Cậu biết lý do của anh làm gì?

Anh có mang huyết nhục gì với bất cứ ai. Chung qui

an ũng ỉ là người ngoại cuộ !” —“Quan đ

quẩn lạ té ra đó là nguy n ớ. An Lão đời em có

niềm bí ẩn và em có nhiều nỗi khổ tâm.” T ần Sầu

ngắt lờ : “Cậu chỉ ng ĩ đến cậu mà thôi! Còn anh,

cậu có ng ĩ đến anh chút nào không? Anh không

khổ tâm sao? Hôm qua, anh muốn tự tử để xem cậu

156

có hiểu an k ông?” Ngọc Lan chợt thốt: “An Lão

an ...” Cô n ìn sững cậu giây lâu, rồi giọng uyên êm

ái nhỏ nhẻ: “Sao an k ùng quá vậy!” Xong ô ơi

khẽ ú đầu, nói: “Có p ải anh muốn em cho anh

biết tất cả những việc gì của em k ông?” —“Cậu có

thể không? Anh chắc chắn cậu không thể và anh

ũng k ông ó quyền đò ỏi cậu làm vậy, nhất là

những đ ều thầm kín hay riêng tư của cậu. Anh chỉ

xin cậu nhớ rằng đô k an muốn chết được vì

không biết chuyện gì đã xảy ra cho cậu.” —“Được

rồ được rồi, từ đây em sẽ nhớ!” T ần Sầu chồm tới,

nắm bàn tay thiếu nữ nó : “Cám ơn Ngọ Lan!” Cô

liền hỏ : “Quyển sách mà em muốn anh mua, anh

đã mua ưa?” Cậu buông tay cô, dợm đứng dậy:

“Rồ ! Để an đ lấy cho cậu n á.” Ngọc Lan vỗi vội

nó : “K oan an Lão ạ. Nhưng anh đã đọc nó chưa?”

—“Anh? Đọ á gì? Đó là quyển tự đ ển danh từ thôi

mà.” Lặng thinh giây lâu như có chiều ng ĩ ngợi

đ ều gì, xong Ngọ Lan nó : “An lì lợm, hôm nay có

chút thì giờ rảnh rang, em muốn trò chuyện với

anh. Anh có bận lắm k ông?” —“K ông. An ó bận

gì đâu. An lú nào ũng rất sung sướng nghe

những lời cậu nó .” —“Gần đây bút p áp ủa an đã

vững, em chỉ thắc mắc không hiểu sao văn ủa anh

không có thần khí. Nhưng hôm trướ em đã tìm ra

lý do. Một chiếc cầu dù được kiến trú đúng ông

thức cơ học, nhưng nếu xây trên nền móng bột hồ,

chắc chắn nó sẽ lung lay. Lý do là anh thiếu những

nguyên tắ ăn bản nhất. Nó là nền móng của lập

luận dù trong bất cứ lãnh vực nào, quản trị kinh

doanh, khoa họ ay văn t ng ệ thuật.” —“Là

những nguyên tắc nào vậy?” —“Hãy k oan an Lão

trước khi giải thích chi tiết của từng nguyên tắ để

NH 157

em nói một quan niệm đại cương đã. Lò sản xuất

dụng cụ thường không phân biệt dụng cụ nào tốt hay

xấu. Muốn biết dụng cụ đã được chế tạo hoàn hảo

hay khiếm khuyết, phải có những mẫu mự qu định

để thử lạ xá địn và đán g á. T ông t ường lập

luận phát sinh từ hai nguồn: kinh nghiệm và trực

giác. Hai nguồn sản xuất tư tưởng của loài ngườ đó

tuy nhiên không bảo đảm được phẩm chất của nó.

Đã ó n ều trường hợp chứng tỏ kinh nghiệm chưa

đủ để xây dựng một định luật khoa học và người ta

thường bị gạt gẫm bởi trực giác. Thí dụ, môn hình

học cổ đ ển, mà anh biết nhiều hơn em, dù nó được

khởi sinh từ bất cứ nguồn lập luận nào, trực giác

hay kinh nghiệm, chưa chắ đã đúng trong k ông

gian lõm hay lồi. Phải vậy không? Vì vậy, khi phát

biểu một tư tưởng, trình bày một lý thuyết, hoặc dự

trù một kế hoạch, thuộc bất cứ lãnh vực nào, việc

quan trọng là phải có một số tiêu chuẩn làm hệ

thống qui chiếu để trắc nghiệm xem vấn đề đó ợp lý

ay k ông. Đ ều anh tự tin hợp lý, thật sự có thể vô

lý mà anh nhất thời không biết, hoặc hoàn toàn

không bao giờ biết dù ngày nay, tháng sau hay suốt

đời anh! Ngoại trừ một số nguyên tắ nào đó sẽ làm

bừng sáng màn đ m k a quang trí não an lao

anh qua cầu thang kiến thứ .” T ần Sầu ngắt lời

thiếu nữ: “Ngọc Lan, cậu biết những đ ều này từ

trong quyển sách triết học nào vậy?” Cô t ong t ả

đáp: “K ông ó đ ều gì mới mẻ dưới ánh sáng mặt

trời, xưa nay nó vẫn ở đâu đó ỉ vì mình chưa

khám phá ra hoặc chưa nghe nói tớ mà t ô . Đức

T í Ca đã ẳng nói: trong bốn mươi năm thuyết

lý Ngà đã ẳng nói một lời nào hết đó sao? C ưa

chắ Ngà tìm đượ đ ều gì mới khi Ngài giác ngộ.

158

Sách vở ũng ó í là k o tàng trữ sự khôn ngoan

của nhân loại. Nhưng phả ăng trước khi có sách

vở ũng đã từng ó vĩ n ân sao? N ững đ ều em nói

đây ỉ là lượm lặt qua kinh nghiệm của em thôi.

Đầu tiên, em muốn nói nguyên tắ định ng ĩa.”

Thần Sầu chợt thốt: “Cá gì? Nguy n tắ định

ng ĩa?” Ngọc Lan thong thả tiếp: “An o là lạ lắm

sao? Hãy chỉ cho em thấy một á gì xung quan đây

k ông mang địn ng ĩa ủa nó?”

Ngọc Lan trao Thần Sầu tờ giấy ô đang ầm nơi tay

và hỏ : “An g ỏi về môn kỷ hà học, vậy xin nói em

biết là ìn gì đây?” Cậu nhìn số mười la-mã, hay

đúng ơn, chữ X in có gạch nối bên trên và bên

dưới, viết lớn trên tờ giấy suy ng ĩ g ây lâu rồi lắc

đầu nó : “Ngọc Lan, cậu thật thần bí! Hình gì, anh

có biết là ìn gì!” —“G ản dị t ô ìn đó ó bốn

cạnh phả k ông?” —“À... à...” T ếu nữ tiếp: “Trong

bốn cạnh, có hai cạn đối song song, phả k ông?”

Thần Sầu chợt thốt: “Vậy là ìn t ang.” Ngọc Lan

mủm mỉm nó : “Em vẽ nó xếp chéo lạ đó t ô .

Nhưng tại sao anh biết nó là hình thang? Chẳng

phải từ địn ng ĩa mà ra sao? N ững định lý, hệ

luận tiếp theo trong chương hình thang đều suy từ

địn ng ĩa ủa nó. Nếu anh không chấp nhận định

ng ĩa ủa hình thang thì cả chương nói về hình

thang coi như vứt bỏ, phải k ông?” —“Ngọc Lan, ai

dạy cậu những chuyện này vậy?” —“Em ũng ọc

môn kỷ hà học, tuy không giỏi bằng anh. Nhưng đó

chỉ là chuyện nhỏ nhặt trên sách vở nhà trường. Để

em kể anh nghe câu chuyện này. Năm trước, khi ba

em còn là công chứ ó ôm đ dự lễ tiếp đón t ủ

NH 159

tướng chính phủ, ba em lại dẫn em theo. Bộ nội vụ

gử đến tòa đô ín một công chức nghi lễ để làm

cố vấn. Lúc tập dượt đến hồi thủ tướng bắt đầu duyệt

hàng danh dự sau k đã dừng lại chào quốc quân

kỳ, xướng ngôn v n ô: ‘t ủ tướng chính phủ duyệt

quân’ em ng e lỏm những lờ đối thoại lý thú giữa

cố vấn nghi lễ và ông đ ều hành cuộc lễ. Ông cố vấn

nghi lễ nó : ‘Dường như xướng ngôn viên phải hô

trước khi thủ tướng rời hàng thủ kỳ.’ Ông đ ều hành

cuộc lễ đáp: ‘Trước là trước, sau là sau, chớ không

thể dường như. Nếu ông muốn xướng ngôn viên hô

trước, tôi bảo nó hô trước. Tuy nhiên trong hồ sơ

nghi lễ có ghi xướng ngôn viên hô sau khi thủ tướng

rời hàng thủ kỳ. Vậy ông quyết địn .’ Cố vấn nghi lễ

bối rối, ngập ngừng: ‘Tô ũng k ông ắ .’ Ông đ ều

hành cuộc lễ nó : ‘Tô k ông b ết gì về nghi lễ, chưa

học thứ này bao giờ. Nhưng, có gì đâu, tất cả đều do

địn ng ĩa. Nếu ông có thể nói cho tôi biết ‘định

ng ĩa ủa xướng ngôn v n là gì’ tô ó t ể nói ông

biết nhiệm vụ của hắn và hắn phải hô trước hay hô

sau.’ Cố vấn nghi lễ nó : ‘Xướng ngôn viên như người

nhắc tuồng vậy.’ Ông đ ều hành cuộc lễ nó : ‘Nếu

địn ng ĩa n ư vậy, xướng ngôn viên phải hô trước

á động tác của chủ tọa. Nhưng, quan niệm rằng

nghi lễ đặt nặng về ý ng ĩa k ông t ể so sánh với

tuồng hát xướng giải trí và chủ tọa không thể bị coi

như bù nhìn. Một ngườ đã đến cấp chủ tọa chắc

chắn thông thạo nghi lễ, ít nhất ũng qua n ững

phần đại cương. Trái lại, dân chúng tham dự đến

đây từ mọi lãnh vực, thuộc mọi tầng lớp đa số là

những người ngoại cuộc, chưa chắc họ đã ểu ý

ng ĩa ủa mỗi diễn tiến trong cuộc lễ. T eo tô định

160

ng ĩa ủa xướng ngôn viên là người giải thích nghi lễ

o quan k á .’

Anh lì lợm, vậy anh nói cho em biết ông đ ều hành

cuộc lễ và ông cố vấn nghi lễ, ông nào đúng?” Cậu

đáp: “Ông đ ều hành cuộc lễ đúng.” Ngọc Lan lắc

đầu: “C ắc không? Có lẽ anh cho lý luận của ông

đ ều hành cuộc lễ vững chắc hơn ông cố vấn nghi lễ.

Nhưng có gì để xá địn đượ đâu.” —“Ngọc Lan,

anh thật không hiểu.” —“Người sáng lập ra hồ sơ

nghi lễ có thể có cùng quan niệm vớ ông đang đ ều

hành cuộc lễ về địn ng ĩa ủa xướng ngôn viên.

Nhưng muốn biết a đúng a sa p ải biết định

ng ĩa t ật sự của xướng ngôn v n là gì. An đã b ết

địn ng ĩa đó ưa? Buổi lễ đã xảy ra với em thật

buồn chán. Nhưng chắc chắn không tai nạn nào trên

thế giới chỉ mang hoàn toàn thiệt hạ . Bù vào em đã

họ được một đ ều ay. Đối với bất cứ sự kiện nào

dù rắc rố đến đâu trước khi giải quyết, hãy tìm hiểu

địn ng ĩa ủa nó. Dở lại vài trang quốc sử, anh còn

nhớ bài tứ tuyệt kiệt tác của Lý Thường Kiệt lúc xuất

quân phạt Tống, bài hịch tướng sĩ lừng danh của

Trần Quốc Tuấn khi chuẩn bị đương đầu giặc

Nguyên. Phát cho mỗi người lính một khẩu súng,

dẫn họ ra chiến trường, bảo họ bắn vào đám người

đối diện. Dấu hỏ đầu tiên của họ chắc chắn là ‘tại

sao?’. Cuộc chiến không phải chỉ đơn thuần hành

động nhắm vào địch quân bóp cò. Vấn đề quan trọng

là ý ng ĩa ủa sự khai hỏa. Nếu ngườ dân được giải

thích tại sao họ không thể tránh một cuộc chiến, tại

sao họ phải đán nếu cuộc chiến thất bại thì hậu

quả ra sao, chừng đó dù k ông ó vũ k í ọ ũng

NH 161

liều mạng bằng mọi phương tiện. Biết người biết ta,

trăm trận chưa chắ đã trăm t ắng. Nhưng nếu mọi

tầng lớp người dân thấm nhuần ý ng ĩa ủa cuộc

chiến, sự thành công chỉ là thờ g an.” —“Ngọc Lan,

anh chưa hề nghe ai phê bình một đoạn văn nào

trong binh thư của Tôn Tử, ngoại trừ cậu.” —“An lì

lợm, em không biết gì về binh thư đâu. Em chỉ nói

chuyện với anh về sự quan trọng của địn ng ĩa mà

thôi. Bài phá Tống tuyệt t ay bìn Nguy n đại

văn đó ẳng phải tổ t n mìn đã đặt một định

ng ĩa rất chính xác cho mỗi cuộc chiến sao? Từ

chuyện vẩn vơ của một chương hình họ đến chuyện

tồn vong của quốc gia, anh chưa nhìn thấy sự quan

trọng của địn ng ĩa sao? An không thể tuyên bố

rầm trời, liệt kê những phác họa tràng g ang dù vĩ

đạ đến đâu k người nghe chỉ hỏ : để làm gì những

công việ đó. Đ ều thứ nhất, các cộng sự viên của

anh phải biết anh muốn gì. Anh cần một địn ng ĩa

để khở đầu bất cứ kế hoạch nào. Đ ều thứ hai, nếu

anh làm mọi người tham dự nhìn thấy lợi ích của họ,

kết quả chỉ trong tầm tay. Anh phải giả t í định

ng ĩa để đạt đượ t àn ông. Văn t ng ệ thuật

ũng t ế. Mỗi từ ngữ đều mang một địn ng ĩa. Từ

ngữ k được sử dụng đúng định ng ĩa mới bộc phát

hết năng lượng của nó. Không ai chố ã được

quyền uy của tư tưởng. Chính những luồng tư tưởng

đã lãn đạo nền sinh hoạt cổ kim của nhân loại,

ũng là đầu mối của những cuộc cách mạng trên thế

giới. Nhưng về hình thứ nó ũng ỉ tập hợp của

những danh từ. Có người cầm bút không biết định

ng ĩa ủa dấu ‘ ấm’ ay dấu ‘ ấm phết’ oặc

những chữ thông thường như ‘và, thì’. Một bà văn

ũng ó địn ng ĩa ủa nó. Đô k đọc hết một bài

162

văn ủa anh, em không biết nội tâm của anh thật sự

ra sao qua những dòng bút mự đó. Nó tóm tắt, anh

lì lợm ạ, nếu một vấn đề bị tình trạng xáo trộn, lập

tứ truy nguy n địn ng ĩa ủa nó. Có hai trường

hợp. Hoặ địn ng ĩa vẫn còn cập nhật, lỗi sẽ do việc

giải thích và học tập. Hoặc vì thời gian hay không

g an địn ng ĩa k ông òn t í ợp, vậy nó phải

được sửa đổi. Tình trạng sẽ ổn định. Một bà văn

không mạch lạ ũng t ế. Thôi anh lì lợm ạ, cứ mỗi

nguyên tắc như vậy, em không thể nói với anh trong

vài tiếng đồng hồ mà hết được. Vậy địn ng ĩa ủa

địn ng ĩa là gì luật địn ng ĩa ra sao p ần còn lại

anh cứ ng ĩ suy. G ờ xin cho phép em nghỉ ngơi

sớm an n a.”

Thần Sầu liền đứng dậy nó : “Cám ơn Ngọ Lan! Để

an đ lấy cho cậu một tá trà nóng n á.” Nó xong

cậu bước ra ngoài cửa. Ngọc Lan ngồi nơi bàn học,

tay vừa định cầm bút, Thần Sầu đã trở vào. Cô đỡ

á đĩa sứ tr n đặt tách trà còn âm ỉ khói hơi từ bàn

tay Thần Sầu và nhỏ nhẻ nó : “Cám ơn anh.” Cậu

trao cô cuốn sá và nó : “Đây là quyển Danh Từ

Khoa Học mà cậu muốn.” Ngọc Lan thong thả đặt đĩa

và tách trà xuống bàn học, xoay lại, nhận quyển

sách trong tay. Cô xọc xạch vài trang, rồ nó : “Em

muốn quyển sách này làm gì chớ!” T ần Sầu ngạc

nhiên thốt: “Ngọc Lan, cậu...?” N ưng Ngọ Lan đã

ngắt ngang lời cậu: “Em ỉ muốn mua cho anh mà

thôi. Hoàng Xuân Hãn đã xây dựng một thứ ngôn

ngữ hoàn toàn mới, chưa hề có ở xứ mình bao giờ.

Để làm công việ đó trong mấy mươi trang đầu, ông

đã đặt ra một số tiêu chuẩn, những giới hạn và cách

NH 163

ông giải quyết. Vì vậy, nếu anh gặp một từ ngữ nào lạ

lùng đừng cho nó là quái dị, vì mỗi từ ngữ đã được

qu định bởi những tiêu chuẩn. Nếu a k ông đồng ý

những tiêu chuẩn đó ắc chắn Hoàng Xuân Hãn

ũng k ông bắt buộc họ chấp nhận những danh từ

ông đặt ra. Mấy ai cầm quyển sách lại chịu k ó đọc

kỹ lưỡng lời tựa của tác giả đâu. Lời tựa của quyển

sách này phản ảnh tâm huyết của tác giả, là phần

k ó k ăn n ất trong công việ ông đã làm ớ còn

phần dịch thuật danh từ có gì quan trọng đâu ỉ là

thủ tục cứ tuần tự mà làm sao o đúng t u uẩn

mà thôi. Em có ý khuy n an xem để biết. Chắc anh

không bao giờ muốn đem một chiếc tàu ra khơi mà

không có bánh lái hoặc không biết hướng đ ó

không anh? Khi nào rảnh rang em sẽ nói với anh về

nguyên tắc tiêu chuẩn.” Xong ô trao quyển sách lại

cho cậu. Thần Sầu đưa tay nhận lại quyển sách, chợt

thốt: “Lan ông tử...” Ngọc Lan bất ngờ nhìn cậu, má

cô hơi ửng đỏ đô mô ô mủm mỉm nửa muốn cười

lại thôi, trong khi cậu đã xoay gót đ ra.

Vào dạo đó trong lớp học Thần Sầu thường lơ đễnh

k ông để ý giáo sư giảng bài. Ngồi núp sau các bạn

học, cậu bắt đầu viết thư cho Ngọc Lan. Những đ ều

ấp ủ trong tim không bao giờ dám thốt k đối diện

với cô thiếu chủ, cậu muốn bộc lộ bằng bút mực. Dù

ở chung một nhà, nhưng những trang giấy tâm tình

này chưa chắc cậu ó đủ an đảm trao thẳng tay cô.

Nhưng cậu sẽ tìm cách, hoặ len lén để lên bàn học

của cô, hoặc gửi qua bưu điện. Dù Thần Sầu thường

để ý Ngọc Lan là cô gái duy nhất có thể vừa trò

chuyện vừa nhìn ngườ đối thoại trong khi bàn tay

phong lưu đang cầm bút mực của cô vẫn không

164

ngừng hoạt thảo như dông trên những trang giấy,

như người có hai bộ óc, trong lớp cậu muốn bắt

chước như thế cho giáo sư khỏi nghi nhưng không

bao giờ cậu làm được. Một ôm đang g ờ giảng vật

lý, cậu cặm cụi viết, tình cờ vị giáo sư bướ đến chộp

tờ giấy trên bàn giựt khỏi bàn tay cậu. Ông mang tờ

giấy đó đến đứng trên bục trước mọi người rồi bắt

đầu đọc lớn. Mỗi khi ông dừng lại một câu, cả lớp

cười vang lên. Hết một phần ba lớp là nữ sinh. Các

cô quay mặt lại nhìn cậu bằng những đô mắt tò mò

quái dị và những gương mặt ửng hồng, không biết vì

thích thú hay vì thẹn giùm cậu. Thần Sầu vụt đứng

rột dậy, bỏ cả sách vở ra về. Ồ... ũng ỉ là một lưu

niệm họ đường của tuổi còn trẻ dại

Hoàng Thị Ngọc Lan (Tranh ho a du ng ma y điê n toa n,

chi u theo h nh ve đ u tiên)

NH 165

CHƯƠNG IV

CỬU CHƯƠNG NGUYÊN TẮC

DẠO HOA VIÊN NGỌC LAN LUẬN TÔN GIÁO

Thời gian Thần Sầu lưu lạc ở g a đìn Ngọc Lan chỉ

thoáng qua phút chốc, nhưng bao nhiêu kỷ niệm êm

ái nhất sâu đậm nhất vu ũng n ư buồn bắt

nguồn từ đó đã ẳng bao giờ tàn phai trong suốt

cuộ đời phiêu bạt sau này của cậu. Một vài chương

ngắn ngủ ó đủ gì để truy niệm một mối tình, chỉ

lưu dấu chút ít sinh hoạt lặt vặt hằng ngày của Ngọc

Lan. Những mẩu chuyện rất tầm thường đơn sơ

chắc chắn không thể nào phản ảnh tất cả sự nhiệm

mầu của thứ tuệ quang thiên phú, kim cổ vô song

của một thiếu nữ thơ trẻ.

Một buổi sáng chúa nhật, sau khi dự lễ sớm ở nhà

thờ xong trở về, Ngọ Lan đang đứng ngắm cây kiểng

nơi hoa viên. Mùa sắp cuố năm k í trời lành lạnh.

Cô mặc sơ mi trắng, giýp màu lam, tóc cài trâm hoa

ngọc buông xõa xuống đến eo, mang giầy cao gót,

mày xanh môi thắm, gương trăng rạng rỡ dưới nắng

ma . Cô đang vân v ếc hoa hồng đỏ trong mấy

ngón tay thon von mịn màng như tơ phấn. Lúc ấy

Xu Di mặc áo dài màu hồng, quần sa-ten trắng,

ũng vừa từ nhà thờ về. Cô rón rén bướ đến, dừng

lại phía sau lưng Ngọc Lan, gọi khẽ: “C ị ba!” Cô

phải gọi như thế đô ba lần, Ngọc Lan mới lên tiếng:

“Em ó uyện gì muốn nói với chị hả?” Ngọc Lan

166

vẫn tiếp tục âu yếm những cánh oa đỏ au tươi mát

êm dịu trong bàn tay ô. Xu D xí đến một bước,

hỏ : “C ị đang ng ĩ gì vậy?” C ờ đợi giây lâu không

nghe Ngọ Lan đáp Xu D rụt rè nhỏ nhẻ nó : “C ị

ba, em có chuyện quan trọng, nhưng em sợ chị sẽ

k ông vu k ng e.” —“Có lẽ là trời sắp sập hả?” —

“C uyện của an Lão.” —“Nếu là chuyện riêng tư

của an Lão em k ông n n nó .” —“N ưng liên can

đến chị.” —“Ôỗ...?” —“Sáng nay trước sân nhà thờ

em gặp chú tư Bình. Chú nói tố ôm qua ú đ

chơi gặp an Lão đang uống rượu say sưa trong tiệm

Minh Nguyệt ở Gò Vấp, ôm một cô gái vào lòng và

ôn.” Ngọc Lan khẽ thốt: “Có uyện đó sao!” Xu D

xê một bướ đối diện với Ngọc Lan, nhìn chị cô:

“C ú tư Bình không dám nói lại với ai, chỉ len lén kể

em ng e t ô .” —“Đ m ôm tăm tối có lẽ chú nhìn

lầm ngườ .” —“C ị ba, chị hiểu chú tư Bình hơn ai

hết mà. Chú là ngườ đôn ậu, cẩn thận. Ngoài ba

má ra, chị tin chú hơn ai hết phải không? (Xu Di liếc

mắt về phía cửa sổ phòng của Thần Sầu ở bên kia

hoa viên và tiếp) Giờ này chắc anh ấy ũng ưa ngủ

dậy nổi đâu.” Ngọc Lan vẫn đứng giữa nắng mai,

thung dung vuốt ve mấy cánh hoa hồng. Đợi lâu

không thấy chị cô phản ứng, Xu Di lắng giọng nhỏ

nhẻ: “C ị ba, anh Lão không phải là người tốt đâu.”

Ngọ Lan n ìn ô em đoạn m á nó : “Em đừng

nhiều chuyện. Nếu em không có chuyện gì k á để

nói với chị x n em để chị y n tĩn .” Xu D k ông

dám nói thêm, lặng lẽ bỏ đ . Ngọc Lan hướng về phía

xa nơi hoa viên, ánh mắt cô long lanh như muôn

ngàn sao sáng bỗng tối sầm, gương trăng rạng rỡ

hốt nhiên như có đám sương mù phủ qua. Mấy ngón

tay trắng muốt thon von của cô từ từ khép chặt, vô

NH 167

tình bóp nát mấy cánh hoa hồng đỏ au. Xong cô trở

về phòng riêng.

Trong bữa cơm trưa hôm đó Thần Sầu để ý Xu D đối

diện cậu qua bàn ăn k ông gợi những câu chuyện

trò với cậu như mọi khi. Cậu có hỏi vài lời, cô chỉ

lặng lẽ n ún va đô k n ìn lén ậu một cách tò

mò. Cậu lấy làm thắc mắc, có lẽ mặt mày cậu còn

chìm trong giấy ngủ muộn buổ sáng đó ăng? Ngọc

Lan vốn tín đã ít nó tuy t á độ của cô không

phản ản đ ều gì khác lạ, nhưng cô tuyệt nhiên làm

thinh. Mặc dù Ông Hai và Bà Hai vẫn chuyện vãn

thường lệ, cậu cảm thấy không vui. Cậu ăn được một

chén cơm, rồ buông đũa xuống đứng dậy đ ra.

Trờ đang xế bóng, cậu thiếu niên ngồi nơi bàn học,

lay hoay giải những bài toán vật lý để ngày mai nộp

cho giáo sư. Cửa phòng cậu để mở, Ngọc Lan thong

thả bước vào. Thần Sầu bất ngờ mừng rỡ, xô ghế

đứng rột dậy, thốt: “Ngọ Lan!” Cô dừng lạ đối diện

và cách cậu vài bước, hỏ : “Sao ăn ơm ít vậy?” Cậu

thấp giọng, miễn cưỡng đáp: “An k ông ảm thấy

đó .” —“Đ m qua an đ ơi có vui không?” Cậu

hớn hở kể: “Vu ! À... vu ! An đ Sa gon k ngang

qua chợ Bến Thành, tình cờ gặp bạn rủ n au ăn

uống. Vì quen thân lâu ngày mới gặp, nên cù cưa

đến gần nửa đ m.” Ngọc Lan ngắt ngang lời cậu:

“Sa gon? Chẳng phả ăn uống ở tiệm rượu nơi ngã

ba đường gần đây ay sao? An t í ôn á ô gá

lắm hả?” T ần Sầu chợt khựng lại, hỏ : “Ngọc Lan,

cậu... cậu nói gì vậy?” T ếu nữ khoanh tay trước

168

ngực, tiếp: “An bướ đến đây. Lại gần em!” Cô mặc

xiêm y thướt tha bằng lụa trắng, thắt lưng kim

tuyến, tóc buông xõa phủ lưng. Thần Sầu nhìn sững

Ngọc Lan, lạ lùng, làm thinh, trong khi cô lại nói:

“Sao ả? Lần đầu tiên gặp em trong ngôi nhà trên

đồ t ông an ó p ong á n ngang dũng ảm,

phác họa nên chân dung của một thiếu niên lý

tưởng, nay bỗng dưng trở thành bất định rụt rè vậy?

Anh muốn hôn con gái lắm mà! Sao k ông đến đây

ôn em?” T ần Sầu ngạ n n vì t á độ bất ngờ

của Ngọc Lan. Cậu ú ớ nó : “Ngọc Lan, cậu đ n rồi

sao?” Bằng giọng chậm rãi, thiếu nữ tiếp: “T ật

không ngờ, mới ngần ấy tuổ đã ư hỏng!” Cậu thiếu

niên hổ thẹn, trở nên giận dữ. “Ngọc Lan, anh thật

không biết cậu muốn nói gì. Nhưng cậu đừng dạy đời

anh. Cậu nên nhớ cậu là đứa con nít, còn nhỏ tuổi

hơn anh.” —“Nhỏ tuổi hơn thì sao?” Cậu bối rố đâm

ra nó quàng x n: “T ì sao k ông sao. N ưng anh

có đời sống riêng của anh, tự do riêng của anh, anh

không muốn bị ai muốn thế này hay thế k á .” —“Ít

nhất an ũng đừng làm thiên hạ cười chê em.

Chính anh muốn đến đây ở mà!” —“P ải rồi, là anh

muốn, chính anh muốn. Nhưng không phải chỉ bố

thí anh chút áo cơm mà cậu có thể thay hồn đổi xác

an được. Cậu đừng ỷ cậu là thiếu nữ giàu sang,

danh giá, mà sỉ nhụ an !” —“Ôỗ...?” T ần Sầu xê

một chân, nghiêng mình tới, hùng hổ hươi tay: “Anh

không muốn nghe cậu nói nữa. Cậu đ k ỏi phòng

anh, cậu đ đ !” Ngọc Lan xoay lại, bước ra. Thần Sầu

lao tớ đóng sầm cánh cửa liền phía sau lưng thiếu

nữ. Một phút trôi qua, bốn bề y n tĩn . Cậu gục vào

cánh cửa, vừa thổn thức vừa nói như hét: “Ngọc Lan,

cậu là bà già xấu xí, hèn hạ đ t ện... Cậu ở giá suốt

NH 169

đời, không ai ưng lấy cậu đâu. Tám năm trước, ông

vô đạo nông p u a an òn k ông làm gì được

anh. Cậu định làm ông nội của anh hả. An đ đây

đ ngay bây g ờ. Cậu tưởng anh ham ở trong nhà

này lắm hả!” Dứt lời, Thần Sầu quay lại, mở đóng

lung tung các cửa tủ, kéo ghế, dờ bàn ân đá tay

quật rầm rầm àn động như một ngườ đ n. Cậu

dồn vài bộ quần áo, sách vở vào một túi vải. Xong

mặt cậu hầm hầm đỏ au, cậu quăng tú vải lên vai,

mở cửa. Nhưng cậu đã k ựng lại. Ngọc Lan vẫn còn

đứng bên ngoài cửa, yên lặng, lưng xoay về hướng

cậu tó mây buông xõa đến ngang eo. Cậu bất ngờ,

ngập ngừng chưa biết làm sao, giọng uyên nhỏ nhẻ

của ô gá đã t ốt: “An n ớ đừng bỏ qu n món gì.”

Cậu càng giận dữ nó : “An ẳng có món gì bỏ

qu n!” Vẫn giọng êm ái, cô tiếp: “Em ỉ nhắc nhở

anh thôi. Sao anh nóng nảy quá vậy! Là vì sau này

nếu anh trở lại, nhà này không ai mở cổng cho anh

vào đâu. Kể như mình chưa bao giờ gặp gỡ quen biết

nhau. Còn nữa...” —“Cậu nó đ . Cậu phải nói hết, vì

anh sẽ không bao giờ trở lạ .” —“G ữa anh với em có

gì đáng để em phải nói chớ. Em sẽ cho mọi người

biết để anh khỏi phải chào từ giã ai. Nhưng mà,

trướ k an đến ở em đã tự tay sửa soạn gian

phòng này cho anh, dù không tươm tất, nhưng có lẽ

ũng k ang trang. Nếu anh không phải là loài chim

muông cầm thú chỉ biết vỗ án bay đ an ũng

nên nể em đừng để nó như một chỗ đổ rác khi anh

rời khỏ .” Nó xong ô k oan t a đ qua oa v n về

p òng ô đóng ửa lại. Thiếu n n òn đứng bất

động giây lâu, rồi lủi thủi quày trở vào. Cậu quăng

túi vải dưới sàn gạch, nằm úp mặt trên giường, ấm

ứ nó : “Ngọc Lan, sao cậu ác với anh quá vậy!” Một

170

lúc sau cậu nhoài dậy, lủi thủ đ n ặt những giấy tờ

bài vở rơi rớt dưới sàn gạch, sắp đặt bàn ghế lại ngay

ngắn, dọn dẹp quanh phòng.

Buổi tố ôm đó nơi bàn ăn trả k ăn oa trắng,

dưới ánh sáng của ùm đèn treo bát đĩa sáng

choang thứ ăn k ó ơi nghi ngút, mọi ngườ đông

đủ, chỉ trừ chiếc ghế cạnh bên tay mặt của cậu vẫn

bỏ trống á én đô đũa để hờ nhưng không người

sử dụng. Cậu lặng lẽ ngồ ăn. N ững món ăn tuy

nhìn thấy rất mỹ vị, nhưng cậu nhai nó như gặm

những miếng ưu phiền, lòng ngậm ngùi, tim xót xa.

Ông Bà Hai dường như đã biết câu chuyện bất như ý

giữa cô cậu. Vì vậy, sau bữa cơm, Ông Bà Hai đã sai

Xu Di gọi cậu đến khách phòng. Bà Hai tỏ mối quan

tâm, lập tức hỏi cậu: “Bá ng e Lan Đại nói con

muốn rời khỏ đây ả?” Cậu rụt rè đáp k ẽ: “Dạ.” Bà

hỏi tiếp: “C ắ a đứa lại gây gỗ nhau hả?” Cậu lại

tiếp: “K ông... dạ k ông ó...” Bà Hai thong thả nói:

“Tuy on đến ở đây k ông bao lâu n ưng hai bác

hiểu con bề xấu ũng n ư bề tốt. Ha bá đã xem

con như một trong á đứa con của hai bác. Ngày tết

ũng gần đến, con hãy ở lại, mai mốt Ngọc Khuyết về

đây ơi, nó có con trong nhà làm bậu bạn.” Ông

Ha xen vào: “Có p ả bá đã bắt con làm nhiều công

việc lắm k ông?” —“Bá Ha sao bá nó t ế. Chính

con thích làm như vậy, chớ có ai sai bảo on gì đâu.”

—“À vậy được rồi. Con hãy ở lạ đây n a. Để bác rầy

Lan Đạ .” Cậu vỗi vộ nó : “Bá Ha con sẽ ở lại. Xin

bá đừng rầy Ngọc Lan, lỗi tại con không tốt mà

t ô .” K ậu đứng dậy xin cáo lui, nghe Ông Hai

hỏ Bà Ha : “Bà ó nấu o Lan Đại một chút cháo

NH 171

chưa?” Cậu chợt hỏ : “ Bá Ha Ngọc Lan có sao

hả?” Bà Ha đáp: “Lú trưa bác thấy thần sắc nó

t ay đổi, bác hỏi nhưng nó chỉ nói không sao. Chiều

nay, con thấy đó nó lạ k ông ăn ơm.” Cậu làm

thinh bước ra nhà sau, rồi lủi thủ băng qua oa

viên hướng về phòng cậu. Lòng hờn giận Ngọc Lan

vẫn chưa nguôi, cậu không muốn gặp cô, ít nhất

ũng từ lú này. Song ìn dung ô đang đau ốm

nằm trên giường, lòng cậu muốn chết được vì

thương xót. Cậu lưỡng lự, rồi rẽ về phía phòng Ngọc

Lan. Trong p òng ó án đèn. Cậu e dè, lấy tay gõ

nhẹ lên cửa. Không nghe tiếng trả lờ . Đợi giây lâu,

cậu se sẽ đẩy cửa, rón rén bước vào. Cậu lo lắng,

chưa biết phải nói câu gì với Ngọc Lan, tim cậu đập

đù đụi. Thật tức cười, cậu thiếu niên chưa hề biết sợ

bất cứ thiên lôi hay quỉ sứ nào, lại mất cả thần hồn

trước một cô gái bé nhỏ! Ngọc Lan mặc xiêm y lụa

trắng đang nằm thoai thoải trên giường nệm trắng

toang, lưng dựa lên chồng gối bông, yên lặng xem

sách cạn án đèn. T ần Sầu dừng lại cách cô vài

bước, rụt rè hỏ : “Ngọc Lan, cậu k ông được khỏe

sao?” Mắt vẫn không rời quyển sách, giọng uyên êm

ái thỏ thẻ: “An ưa đi khỏ n à này sao?” —“Ngọc

Lan, cậu... cậu thật sự đuổ an đ sao?” Ngọc Lan

hạ quyển sách xuống nơi bụng, song vẫn không nhìn

cậu nó : “C ín an muốn đ mà! G ờ lại nói em

đuổi anh. Anh chưa già sao lẫn sớm quá vậy?” Cậu

ấp úng: “Ngọ Lan đ m ôm qua...” T ếu nữ đã

đưa một bàn tay lên, ngắt ngang: “Em k ông muốn

nhắc chuyện đó nữa.” —“Ngọc Lan, cậu...” T ếu nữ

lại chận lờ : “Em muốn y n tĩn ng ỉ ngơi.” Cậu

thiếu niên liền quì gối xuống trên sàn gạ ú đầu

nó : “Ngọc Lan, anh chưa hề van x n a ...” N ưng

172

thiếu nữ đã ngồi rột dậy, thốt khẽ: “An ...” —“Ngọc

Lan, nếu cậu không tha thứ anh, anh sẽ không

đứng dậy đâu.” —“An ... an đứng dậy đ . Nếu ba

má em thấy anh làm vậy, chắ em độn thổ!” Án mắt

cô lồng sâu vào ánh mắt cậu, cô khe khẽ gật đầu

mấy cái, dấu hiệu của sự đồng tình, vói tay nắm lấy

tay cậu. Thần Sầu đứng dậy. Ngọc Lan lại ngã lưng

lên chồng gối, nằm thoai thoải trên giường.

Thần Sầu nó : “Bá Ha đang nấu cháo cho cậu, chắc

ũng đã gần xong. Để anh xuống dưới bếp bưng lên

đây cho cậu.” Ngọ Lan đáp: “T ô ũng ưa cần.

Anh hãy ngồi cạnh giường đây em ó uyện muốn

nó .” Cậu e dè ngồi lên giường cạnh dưới chân của

Ngọ Lan. Cô nó : “Ba em má em an a ủa em,

bây giờ kể cả an a a ũng ểu lầm em, cho rằng

hễ em nói thì người khác phải nghe. Thật ra, em có

quyền uy gì đâu. Em ỉ muốn tất cả mọi việc của

mỗi người trong tương lai phả được phát triển trong

trật tự mà thôi. Có phả em đối xử không tốt với anh

k ông?” Cậu đáp: “An b ết cậu lú nào ũng tốt với

bất cứ ai, nào phả r ng an . C ín an đã xử tệ

với cậu mà t ô .” —“C uyện này ũng do em. T àn

thật nói, em không ghen tị đâu. Em ỉ không muốn

anh lang chạ với những thiếu nữ k ông đứng đắn

mà làm hư hỏng đời anh. Nhưng em sẽ rất sung

sướng nếu anh tìm được một bạn gá .” T ần Sầu liền

ngắt ngang lời thiếu nữ: “Ngọc Lan, cậu... sao cậu

nói vậy?” Ngọc Lan thong thả tiếp: “Em đã nó với

anh từ đầu mà. Bất cứ liên hệ gì giữa anh và em sẽ

không kết quả đâu.” —“Tại sao? Cậu còn giận anh

dữ vậy sao?” —“Co cái mặt của anh kìa. Xưa nay em

NH 173

chưa có dịp giận an mà!” —“Nếu k ông t ì đừng

nói như vậy nữa. Sẽ không bao giờ có sự chia rẽ giữa

cậu và an đờ đời kiếp kiếp!” Ngọc Lan yên lặng

ngắm nghía mày mặt cậu. Xong cô mủm mỉm đô

môi, giọng uy n m á : “An lì lợm, có thật anh

muốn làm bạn vớ em k ông?” Ng e âu ỏi chân

tình, cậu sung sướng muốn đ n l n gật đầu lia lịa,

mím môi, lời như tắc nghẽn ngang cổ: “Ừừừm...!” Cô

lại nhỏ nhẻ tiếp: “C ỉ vỏn vẹn thế t ô sao?” Cậu

chồm tới nắm bàn tay Ngọc Lan, vừa gật đầu lia lịa

vừa ấp úng: “Ừừừm...!” Ngọ Lan xoay đ nơi khác,

làm thinh giây lâu, rồi cô bỏ khẽ: “An lì lợm, sao

anh khờ quá vậy!” Cậu vụt thốt: “Ngọc Lan, cậu...?”

Trong khi cậu thiếu niên còn bỡ ngỡ không hiểu ý

ng ĩa một lời nửa đùa nửa trách của cô gái, thiếu nữ

đã xoay lạ nó : “An ãy đưa bàn tay của anh cho

em xem.” Bàn tay ô trắng tươi mịn màng như hoa

phấn, mấy ngón thon von dịu dàng đỡ bàn tay cậu

nâng l n. Đoạn ô đưa một ngón tay cậu vào giữa

a àng răng é mở của cô. Thình lình cô cắn hai

àng răng lại. Thần Sầu kêu một tiếng lớn: “Ngọc

Lan!” Cậu giật mạn tay ra đầu ngón tay rớm máu

và nước mắt cậu rơi xuống. Ngọc Lan thong thả hỏi:

“An đau lắm sao?” T ần Sầu nó : “Sao ậu ác quá

vậy?” —“An lì lợm an đã b ết đau òn em t ì

sao? An n ìn đây em ũng ó máu ó t m ó

xương, có thịt như anh. Làm ngườ em ũng ó t ể

xác có tâm hồn. Sao anh nói tim em làm bằng nước

đá?” N ìn gương hoa tuyệt lệ, nghe lời nói trữ tình,

một niềm trắc ẩn trào lòng cám dỗ cậu dữ dội. Cậu

xí đến nắm hai vai cô gái, khẽ cúi xuống tr n đô

môi non nớt của Ngọc Lan, hồi tưởng lần đầu tiên

trong ngô n à tr n đồi thông. Thiếu nữ bất ngờ,

174

ngạc nhiên, mở to đô mắt nhìn cậu. Rồ ô đột ngột

hỏ : “An làm sao vậy?” T ần Sầu thủ thỉ: “Cậu...

cậu o p ép?” Ngọc Lan hạ thấp đô m t an n ã

ánh mắt mơ màng, khe khẽ đáp: “Lần đầu tiên anh

ó x n p ép em đâu!” Cậu ngắm đô mày rậm xanh

ngang thẳng đều đặn đô mô ồng mủm mỉm với nụ

cười hàm tiếu. Thiếu nữ chợt mở mắt nhìn cậu, hỏi:

“Sao ả? Sợ em hả?” —“K ông... à k ông. An

muốn ngắm nụ cười của cậu, anh chưa nhìn thấy nụ

cườ nào đẹp xinh hơn. Chỉ tiếc ít khi nào anh thấy

cậu cườ .” G ọng uyên lại thỏ thẻ: “An lì lợm, em

ũng ỉ là thiếu nữ tầm thường nhất. Anh không

bao giờ biết em mang nhiều nỗi khổ tâm. Có lúc

em muốn khóc lớn cho vơi nguồn cơn, để sau đó ó

thể cười tươi cho anh ngắm em.” Cậu thiếu niên thật

lạ lùng một thiếu nữ tuổi mới mườ lăm l n ồn

thánh khiết như hào quang, trí tuệ chói sáng như

hồng nhật và hình hài như hoa xuân đang chớm nở,

sao có thể thốt những lờ đầy uẩn khúc! Cậu muốn

hỏi nhưng không dám. Cậu ngập ngừng: “Ngọc Lan,

an ó đ ều này muốn nói từ lâu, nhưng anh sợ cậu

sẽ giận an .” —“Vậy t ì an k ông n n nó .” Cậu do

dự g ây lâu đoạn tiếp: “An muốn biết cậu thích một

người bạn trai loại nào, anh có thể sửa đổi tính tình

để vừa lòng cậu. À như là... anh sẽ k ông đán lộn;

à như là... anh sẽ không bao giờ xía vào chuyện

người khác; à như là... anh sẽ cần cù viết văn nộp

cho cậu. Cậu sa gì an ũng làm bảo gì anh ũng

nghe, sẽ ở đây suốt đờ săn só ậu...” Ngọc Lan

nhìn Thần Sầu đô mắt cô long lanh như muôn

ngàn ánh sao, cô mủm mỉm đô mô bỗng cười một

tiếng khẽ làm cậu ngạc nhiên khựng lại, yên lặng.

Rồi cô nghiêm trang, giọng lắng nhỏ: “An đã nó ết

NH 175

chưa?” Cậu hổ thẹn, làm thinh. Cô êm ái tiếp: “Em

ng ĩ: nếu trên thế giới này có người nào khờ nhất,

ngườ đó ắc chắn là anh! Thôi, anh lì lợm ạ, em

muốn nghỉ sớm.” T ần Sầu liền đứng dậy nó : “Để

an đ lấy cho cậu một chén cháo nóng nhá, giờ này

chắc bác Ha đã nấu xong. Cậu phả ăn út đỉnh

trướ k đ ngủ.”

Một buổi sáng cuối tuần, Thần Sầu đang lu u

dùng búa đập vỡ hồ non bộ, rỡ những viên gạch bỏ

vào một thùng gỗ. Bỗng cậu nghe tiếng người la to

phía sau lưng: “Trờ đất, sao cậu dám cả gan đập bể

hồ non bộ của tô !” Cậu giật mình xoay lạ đối diện

với một thanh niên dong dỏng cao, mặc áo sơ-mi

trắng, quần tây, thắt cà-vạt nâu, tóc chải tươm tất,

mày mặt tuấn tú nhưng có sắc giận. Cậu nó : “Ngọc

Lan bảo tôi sao thì tôi làm vậy.” Hắn nó : “Lạ ũng

Lan Đại. Tôi phả đ ỏi nó mớ đượ !” Rồi hắn quày

quả quay đ . Ngọc Lan mặc xiêm y lụa trắng, ngồi nơi

bàn họ trong p òng đang ý oáy v ết trên xấp

giấy tờ ngổn ngang, khi Ngọc Khuyết bước vào. Ngọc

Lan chưa kịp lên tiếng, hắn đã nó : “Lan Đại, tại sao

em...” N ưng cô đã gác bút lên giá, xoay lại, ngắt

ngang lời hắn: “An a em ng e t ếng nói của anh

vẳng lại từ nhà trên, em biết an đã về tới. Nhưng

em nán viết cho xong bài làm nộp thứ hai, rồi sẽ gặp

anh. Chẳng ngờ an đến t ăm em trướ .” Hắn lại

nó : “Lan Đại, anh muốn hỏi tạ sao...” N ưng Ngọc

Lan đã đứng lên, chận lời hắn: “K oan đã an a ạ,

anh làm gì mà khẩn trương quá vậy! Nhiều tháng xa

nhau, em nhớ anh muốn chết, giờ mới về đến, anh

như bận tâm chuyện gì khác hơn là em sao! Xin anh

176

ngồi đây vớ em để em hỏ t ăm an .” Ngọc Khuyết

vừa ngồi xuống xô-p a đối diện với Ngọ Lan ô đã

hỏ : “Sao? An ó t í trường nông lâm sú đó

k ông?” —“Ban đầu thì anh không thích. Nhưng

chẳng bao lâu, mỗi khi nhìn thấy những mầm sinh

sống vươn lên, kết quả rõ rệt của sự dưỡng nuô săn

sóc do chính hiểu biết lý thuyết của mìn đem ra

thực dụng, anh rất t í t ú. An đang ng ĩ n ều

kế hoạch cho những d n đ ền của mìn sau này.”

—“T ật sao! À này anh, thỉnh thoảng em có gặp bạn

của anh về phép ở Saigon. Họ nói cuối tuần nào

rảnh bài vở, nhất là sau kỳ thi xong, các anh hay rủ

n au đ săn an ó đ k ông?” —“Có ớ. Vui lắm.

Anh thích nhất là đ săn.” —“An a t ấy chút xíu

máu an đã run l n vậy mà anh dám bắn những

con thú rừng đó ả?” —“Có k an ũng ướng mũ

súng về một on t ú ũng an ũng n ắm, nhưng

anh cố tình bắn hụt và nó hoảng hồn chạy mất!” Hắn

khoái chí vừa kể vừa cười ha hả, rồi lại tiếp: “Cá

bạn anh kỳ săn nào ũng ạ một vài con, không

mển t ì ũng lợn rừng. Nhưng nhìn con thú dẫy

chết, anh thật tội nghiệp!” —“Em mừng thấy anh

hồng hào hơn trướ đây ó lẽ khí trời ở Bảo Lộc

thích hợp vớ an .” —“Ừ đúng. P ong ảnh ngoạn

mục, không khí trong sạ sáng nào an ũng tập

thể t ao ít đầy khí trời vào buồng phổi và cảm thấy

khỏe khoắn suốt ngày.” Ngọc Lan mủm mỉm đô mô

nó : “Ng e an kể vui như vậy em ũng muốn nộp

đơn vào trường đó t ử xem! Thôi anh hai ạ, có lẽ

suốt ngày nay em không rảnh, phải làm cho xong

bài tập. Gặp lại anh trong bữa cơm chiều n a!” Cô

cậu ùng đứng dậy. Ngọc Khuyết choàng hai cánh

NH 177

tay quan đô va Ngọc Lan, nghiêng tới ịn mũ l n

trán cô em gái, xong rồi hớn hở đ ra.

Ngọc Khuyết vừa đ k uất không bao lâu Thần Sầu

bước vào. Cậu dừng lại sau lưng Ngọc Lan. Cô ngồi

nơi bàn họ đang ý oáy v ết. Cậu nói: “Ngọc Lan

ạ, anh của cậu không cho phá hồ non bộ.” Vẫn

không ngừng ngòi bút trên trang giấy, cô khẽ hỏi:

“Sao an b ết anh hai của em k ông o?” —“Vừa

rồi Ngọc Khuyết có vẻ giận dữ khi thấy an đang

làm.” —“G ận dữ thì sao chớ?” T ần Sầu làm thinh,

yên lặng đứng đợi. Giây lát, Ngọc Lan gác bút lên

g á đoạn xoay sang nhìn cậu, giọng uyên êm ái nhỏ

nhẻ: “An lì lợm, sao anh có thể làm việ này mà để

việc nọ ảnh hưởng đến anh? Ngọc Khuyết giận dữ là

việc riêng của ảnh. Công việc anh làm là việc của

an mà!” Rồi cô quay lại cầm bút tiếp tục viết, thản

nhiên như không có chuyện gì xảy ra. Sau này cứ

mỗ k đố đầu với hoàn cảnh sinh tử của cuộ đời,

cậu lại nhớ Ngọc Lan. Dù vô tình, dù cố ý, bằng

những lời lẽ dịu dàng dễ thương, cô đã dạy cậu

quyết địn t á độ của mình một cách âm thầm đơn

độc!

Buổi chiều hôm sau từ trường học về, dựng chiếc xe

đạp nơi hè nhà xong, cậu lấy búa đến hồ non bộ,

tiếp tụ đập vỡ những bệ gạch xi-măng. K ậu

ngẩng lên, Ngọc Khuyết đã đứng cạnh cậu từ lúc

nào. Hắn hỏ : “Có ần phụ k ông?” —“K ông ần. Có

gì nặng nhọ đâu.” Tuy ậu nói vậy, hắn ũng ú

xuống nhặt mấy viên gạ đặt gọn ghẽ vào t ùng để

178

mang đến cuối hoa viên. Trong chốc lát, ngườ đập

phá, người nhặt dọn, hắn vừa làm vừa nó : “Lan Đại

mới lớn khôn, nhưng nó như đã muốn xoay cả ngôi

nhà này phía sau ra phía trước vậy!” —“Dữ vậy hả!”

—“Cậu ở đây bao lâu mà k ông b ết nó sao?” —“Tô

chỉ thấy tính tình Ngọc Lan rất mềm mỏng dịu

dàng.” —“T ủy triều của đại dương chẳng dịu dàng

sao ũng ó k làm sụp đổ cả núi non lục địa.

Nhưng lạ lùng là nếu chuyện gì chưa xảy ra, không

ai nhìn thấy quyền uy của Lan Đạ !” Dứt lời hắn cười

ha hả. Hắn có vẻ là người dễ tính nhất trong nhà.

Thần Sầu hơi bất ngờ không hiểu ý ng ĩa một lời

nhận xét bâng quơ của Ngọc Khuyết về Ngọc Lan.

Song có gì quan trọng đối với cậu đâu. Cậu chỉ lo

làm xong công việc mà Ngọc Lan muốn, ngoài ra,

trời sập cậu ũng ẳng quan tâm. Chợt Ngọc

Khuyết hỏ : “Cậu học lớp mấy?” —“Lớp đệ nhất.” —

“Trường nào?” —“C u Văn An.” —“Ban nào vậy?” —

“Ban B.” —“Ha... vậy là ban toán đặc biệt. Trước kia

tô ũng ọc ban toán ở trường Chasseloup Laubat.

Chương trình toán năm cuối cùng thật rất hấp dẫn

hả. Nhất là môn hình học tân tiến. Thí dụ,

Feuerbach dùng nghị đảo để chứng minh vòng

tròn ín đ ểm của Euler tiếp xúc với bốn vòng tròn

nội và bàng tiếp của tam giác, thật độ đáo!” —“Có gì

đâu lạ. Vòng tròn Euler đ qua bảy mươi hai điểm

chứ đâu ỉ ín đ ểm, và tiếp xúc với mười tám

đường tròn k á n au đó là ưa tính đến những

tam giác phản chiếu và tam giác ảo.” —“Tam giác

phản chiếu thì tôi biết, nhưng tam giác ảo là gì

vậy?” —“T í dụ một đường thẳng cắt đường tròn tại

a đ ểm, lấy thêm một đ ểm nữa tr n đường tròn,

ba đ ểm đó ợp thành một tam giác nội tiếp, phải

NH 179

k ông?” —“Ừ.” —“Nếu đường thẳng nằm ngoài

đường tròn t ì sao?” —“Nó ũng ắt đường tròn vậy,

nhưng tạ a đ ểm ảo. Ha... tam giác ảo, hình học

ảo tô đã ểu rồ !” —“An ó b ết vòng tròn Euler là

quĩ tí ủa g ao đ ểm của a đường Simson thẳng

gó ay k ông?” —“B ết chớ. Nó ũng là quĩ tí ủa

những điểm từ đó ó t ể kẻ hai tiếp tuyến thẳng góc

với các cô-ní l n động ó tâm tr n đường tròn

ín .” —“Đúng!” —“Ha a! Cậu thấy chưa, cậu

đừng tưởng tôi không biết hơn cậu đâu.” —“N ưng

đến phép biến đổi thiên hình vạn trạng mới thật

t í t ú!” —“Cũng ưa thích thú bằng áp dụng

phép biến đổi và dời hình vào các chùm tia cô-ní .”

—“C ương trình tôi chưa học tớ đó. N ưng năm rồi,

lúc rảnh rỗ tô ũng ó xem qua.” — “Cậu có biết

năm đường thẳng nằm trong một mặt phẳng, cứ bốn

đường thì tiếp xúc với một cô-níc duy nhất. Vậy có

năm ô-ní k á n au quĩ tí ủa t u đ ểm các

cô-níc là một đường tròn.” —“Đường tròn M quel.” —

“Đúng. Ha a! N ưng hình học cổ đ ểm của Euclide

có nhiều g áo đ ều bắt buộc mình phải tin, không

hay lắm.” —“An muốn nói một hệ thống hình học

khác hả. Như hình học Lobatchevski chớ gì. Từ một

đ ểm ngoài một đường thẳng, có thể kẻ vô số đường

thẳng song song vớ đường thẳng đó.” —“A b ết đâu.

Cũng ó t ể không kẻ đượ đường nào hết!” —“À

anh muốn nói hình học Riemann. Nhưng anh nên

nhớ hình học tân tiến nhất chỉ đặt tr n địn ng ĩa

mà t ô .” —“A dạy cậu vậy?” —“Ngọ Lan.” —“Lại

ũng Lan Đại! Nó biết cái gì về hình họ !” —“K ông.

Cô chỉ giải thích với tôi những nguyên tắ ăn bản

mà thôi, làm tôi nhớ lại một thứ hình học mà tôi tạm

dịch là hình họ địn ng ĩa. T í dụ: bù-lon đ n ốc,

180

cây, ván, là những yếu tố liên hệ n au để ráp thành

một á bàn. Cũng n ư một đ ểm, một đường thẳng

hay một mặt phẳng là những yếu tố của hình học.

Nếu ta có thể cho mỗi thứ một địn ng ĩa từ đó ta

có thể xá địn đặc tính và sự liên hệ của chúng thì

ta có thể ráp chúng lại thành một môn hình học.

Thí dụ: đ ểm có thể coi như vật lỏng đường thẳng

như cái ve chai, một trong những liên hệ của ve chai

với chất lỏng là cái nọ có thể chứa cái kia, phải

không? Vả lại, hình học cổ đ ển tùy thuộc vào hai

dụng cụ ăn bản là cây thước kẻ và com-pa. Một thứ

hình học chỉ dùng cây thước kẻ k ông t ô t ì sao?”

—“Ha a tô qu n đ ều đó nữa! Đâu ần thước kẻ

mớ địn ng ĩa đượ đường thẳng. Có thể có thứ

hình học không cần bất cứ dụng cụ nào. Lý thú, thật

lý t ú!” Lú ấy Ngọc Lan từ xa đang đ lại, thướt tha

trong xiêm y bằng lụa trắng. Hai người cùng quay lại

nhìn cô, trong khi cô thung dung bướ đến và nói:

“An a ba đang ần gặp an .” —“V ệc gì vậy?” —

“Có lẽ ba muốn cùng anh bàn tính những thứ cần

mua cho ngày tết. Ba định sẽ ùng an đ ợ sau

bữa cơm tố nay đó mà.” Ngọc Khuyết liền xoay qua

hỏi Thần Sầu: “Cậu muốn đ ơi chợ tết với tôi tối

nay k ông?” T ần Sầu làm thinh liếc Ngọc Lan. Cô

mủm mỉm cười nhìn Thần Sầu đoạn đáp t ay ậu:

“V ệc mua sắm riêng của g a đìn để trang trí ngày

tết sẽ không làm anh Lão hứng t ú đâu.” Ngọc

Khuyết nó : “T ô được, sẽ nói chuyện với cậu sau

n é.” Rồi hắn rảo bước về phía nhà trước. Thần Sầu

lại tiếp tục dùng búa đập vỡ bệ gạch xi-măng ủa hồ

non bộ, trong khi Ngọc Lan hỏ : “Ha an ó gì vu

mà cười vang cả thôn xóm vậy?” —“Đấu trí về môn

hình họ .” —“A ăn a t ua?” —“C ưa tới chung

NH 181

kết.” —“Em ắc sẽ bất phân thắng bạ .” —“Sao ậu

biết?” —“An a ủa em đã say m môn toán p áp

từ bé. Ản đã trúng g ải hình học kỳ t đua trung

học toàn quốc tại Pháp. Ản đã đỗ cả hai phần tú tài

đều ưu hạng.” —“Vậy thì anh thua chắc rồ !” —

“Cũng ưa chắc. Bất cứ đán á gì với anh hai của

em, nếu anh nhường ảnh thì anh sẽ k ông t ua.” —

“Sao vậy?” —“Một nguyên tắc mà anh chưa biết đó

là nguyên tắc giới hạn. Anh hai của em có tính như

phụ nữ, thường động lòng tội nghiệp kẻ thất thế.” —

“Nguy n tắc giới hạn là gì? Anh chỉ o đó là n ược

đ ểm của anh Ngọc Khuyết.” —“An lì lợm, tổng quát

mà nói, tất cả mọ đặc tính của bất cứ thực tại nào

chẳng phả đều nằm trong giới hạn của thực tạ đó

sao? Chẳng phải mỗi thực tại, vật chất hay vô hình,

đều có một giới hạn sao? Vậy mà anh biết không, sự

k ó k ăn n ất của t á độ làm ngườ là xá định

giới hạn của một vấn đề. Ai nhìn thấy giới hạn đó

người ấy có thể t n đoán kết quả mọi cuộc tranh

chấp l n quan đến nó.” Nó xong ô t ong t ả bước

đ . T ần Sầu lật đật đứng thẳng lên, nói vói theo:

“Ngọc Lan, cậu hãy nói anh nghe thêm về nguyên

tắc giới hạn đó đ .” G ọng uyên khe khẽ vẳng lại:

“Vào dịp khác nha anh lì lợm. Em vào phụ giúp dì

ba sửa soạn cơm tố . An ũng n n tắm rửa nghỉ

ngơi. Anh không đói sao?”

Không biết ở đâu Ngọc Khuyết có cái máy chụp hình

rất đẹp, gắn trên ba chân và tự động. Cuối tháng

chạp dì ba đã về qu ăn tết. Ngày mùng một, vợ

chồng chú tư Bình và con cái, cư ngụ cùng thôn

xóm đến chúc thọ Ông Bà Hai, Ngọc Khuyết muốn

182

chụp hình tất cả mọi người. Tiếng người cười giỡn,

tiếng giầy dép, tiếng trống múa lân, tiếng pháo nổ,

tiếng còi xe từ đầu làng đến cuối xóm và vang xa

khắp cõi bờ đất nước, những giờ phút oán thù cởi

mở, vui tươi trong mọi tầng lớp, mọi giai cấp nhân

gian. Trên thế giới này nếu có ngườ nào ăm t ù

ngày tết nhất, ngườ đó ắn chắn là Thần Sầu. Cậu

cảm thấy oàn toàn ô độc, như sống trong thế giới

vô hình. Sáng sớm Ngọ Lan đã đến dẫn cậu lên

cùng Ngọc Khuyết và Xu Di làm lễ g a t n sau đó

mừng tuổi Ông Bà Hai. Xong cậu trở về p òng đóng

cửa lại. Ngọc Khuyết không làm sao dụ dỗ cậu chụp

chung một tấm hình vớ g a đìn được. Khi Ngọc

Lan đẩy cửa phòng cậu, bước vào, Thần Sầu ngồi nơi

bàn họ đang lú ú vá lại chiếc áo. Thấy Ngọc Lan,

cậu lật đật buông chiếc áo và kim chỉ xuống bàn,

đứng lên với vẻ mặt hớn hở vui tươi, nói: “Ngọc Lan,

cậu k ông đ ơi tết sao?” T ếu nữ k ông đáp ô

x đến vài bước, nhặt chiếc áo của cậu trên bàn lên

xem và nó : “An ó t ể mượn dì ba làm công việc

này o.” Cậu nó : “Ngoà ậu ra, anh không muốn

nhờ ai hết.” T ếu nữ chợt khựng lại, cô ngắm nghía

mày mặt cậu giây lâu, xong cô buông chiếc áo xuống

bàn, mủm mỉm đô mô t ỏ thẻ: “T ô đượ để mai

mốt có rảnh, em sẽ vá g ùm an .” Cậu liền nói:

“K ông an k ông ó ý nó t ế. Nhân dịp mấy ngày

nghỉ, anh có chút thì giờ, công việc này anh muốn

tự làm lấy.” —“Hôm nay là ngày đầu năm an ũng

nên tập òa đồng với mọi ngườ . An a em đang

đợ an b n ngoà để chụp ìn .” Cậu buông mình

xuống ghế, mặt t oáng k ông vu nó : “An k ông

chụp hình với ai hết.” —“An làm á gì n ư con nít

vậy.” Rồi cô thấp giọng, vỗ về: “Em b ết an ô đơn,

NH 183

nhưng ít nhất ũng òn n ững ngườ quan tâm đến

anh. Anh Lão, em sống nay, chết ma được ngày

nào tính ngày nấy, thế giới này may rủi vô thường,

cuộ đời chưa biết ra sao, hình ản để làm gì! Anh

tưởng em ũng vu sao? Nhưng em không muốn làm

bất cứ ai thất vọng. Em sẽ đợ an b n ngoà em đ

n a.” Rồi cô xoay gót bước ra. Song cô dừng lại nơi

cửa, không ngoảnh lại, nói khẽ: “Nếu anh không

muốn chụp hình chung với mọi người, nhưng với

r ng em an k ông t í sao?” Rồ ô đã k uất

b n ngoà . K ông đợi lâu, Thần Sầu đã đứng dậy,

thay quần áo, bước ra. Ngọ Lan đang đứng giữa

nắng sáng, cạnh nhành mai nơi hoa viên. Cô mặc

giýp bông trắng, thắt lưng kim tuyến, áo sơ-mi màu

lam, bâu để hở. Lần đầu tiên cậu để ý một khoảng

khung ngực non nõn của cô và cây thánh giá hồng

ngọc treo dưới dây chuyền bện bằng những sợi tơ

vàng vừa sít quanh cổ, có lẽ thỉnh thoảng cô mới

mang. Tóc cô buông thả phủ lưng đến ngang eo, mái

tóc cài nhành hoa ngọc. Cách phục sức của Ngọc

Lan trong ngày đại lễ ũng k ông ó gì k á lú

bình thường, chứng tỏ một thiếu nữ đơn sơ, giản dị

nhưng luôn luôn tươm tất. Cậu mặc bộ đồ tây trắng,

miễn cưỡng đến đứng bên cạnh thiếu nữ. Trong khi

Ngọc Khuyết đang loay oay đ ều chỉnh máy hình,

cậu cảm thấy bàn tay thiếu nữ chạm tay cậu. Cậu

hơi bất ngờ, nhưng làm thinh, không phản ứng. Rồi

mấy ngón tay cô khe khẽ khép lại quanh bàn tay

cậu. Luồng nhiệt lực bỗng chuyền từ tay cậu dữ dội

vào tim, tận cùng từng mạch máu và một cảm giác

tuyệt vời chấn động cả thể xác lẫn linh hồn cậu. Cậu

ng ĩ đến các vị tiên thánh thỉnh thoảng truyền chân

lực cho một phàm nhân trong những truyện thần

184

thoạ oang đường, nhưng bây giờ cậu tin là thật.

Hình chụp vừa xong, Ngọc Lan liền xoay lạ đối diện

cậu và nó : “Cám ơn anh!” Thần Sầu hoàn hồn tỉnh

mộng, chỉ kịp thốt: “Ngọ Lan!” Cô đã t ong t ả

bước giữa những k óm oa đ về phía nhà trước.

Trưa ngày mùng hai Ngọ Lan đ t ăm n à mồ côi ở

Phú Nhuận đem t eo Xu D và T ần Sầu. Sau khi

trao chút ngân lượng cho ban quản trị ô để cả buổi

chiều đùa g ỡn đám trẻ con. Rồi cô ghé qua viện

Thông Thiên Học Hội bên cạn để mừng tuổi ông hội

trưởng. Trong dịp đó ô nó : “T ưa bác hai, việc

tuyệt đại cao thông của hộ đã vượt lên cấp nào rồ ?”

Ngườ đàn ông ao n n trong bộ áo vét xám, cà-vạt

đơn màu, dáng vẻ khiêm tốn, với vài khách hiện

diện, mỉm cườ đáp: “À... bá ng ĩ ngàn vạn năm

loài người vẫn còn quanh quẩn nơi mặt đất!” —

“Ôỗ...?” Ông t ếp: “C áu Lan Đại, cháu hiểu hơn bác

mà!” Ngọc Lan mủm mỉm cườ : “Dạ k ông dám!” Mặt

trời gần lặn khi Ngọc Lan bước ra khỏi cửa viện

Thông Thiên, cô dừng lại nói với Xu Di và Thần Sầu:

“T ật ra, không có gì gọi là huyền bí, chỉ là lãnh vực

khác nhau. Không gian vô chiều hướng, thời gian vô

thủy vô ung vũ trụ xa xô ũng ỉ cách một

bướ đều được chế tạo bởi giác quan. Muốn hiểu,

trước phải học tự đ ển của trờ .”

Thấm thoắt những ngày tết đã trô qua. Một buổi tối,

Ngọc Khuyết bước vào phòng Ngọ Lan lú ô đang

ngồi nơi bàn học dưới ánh sáng tỏa ra từ chụp đèn.

Ngọc Lan liền gác bút lên giá, xoay lạ đã ng e ắn

NH 185

nó : “Lan Đạ an đến chia tay em, vì khuya nay

anh sẽ đ uyến xe sớm nhất. Anh không muốn ai

phải vì anh mà thức dậy vào giờ đó.” Ngọ Lan đáp:

“An a t ì g ờ như cánh chim bay qua nhanh

chóng. Rồ đây an đỗ đạt thành công, anh em mình

sẽ k ông òn xa n au.” Hắn nó : “N ững lúc xa nhà

anh nhớ em nhất.” Ngọc Lan bỏ khẽ: “T ật sao!” Rồi

cô tiếp: “An a an nó uyện phải công bằng

một chút. Em là chị của Xu Di, em không muốn xén

lấn hết tình thương của đứa em đâu!” —“T ật ra anh

ũng k ông b ết anh nhớ ai nhiều nhất. À này Lan

Đại, cái hồ non bộ của an ...?” —“Haaa... T ì ra an

vào đây k ông p ả để từ g ã em. Được rồ được rồi,

em sẽ xây á k á đền o an mà.” Rồi cô quay lại

bàn học, xố đám sá vở ngổn ngang, lấy vài tờ

giấy trao hắn đoạn nó : “Họa đồ của cái hồ mới, anh

xem t í k ông?” Ngọc Khuyết ăm ú n ìn ết

giấy nọ đến tờ kia nơi tay, giây lâu trao trả lại Ngọc

Lan, rồ nó : “Lan Đại, em thật tài! Cơ nghiệp của

cha mẹ thật không xứng với em. Có lẽ cả đất nước

này ũng quá n ỏ hẹp so vớ tà năng ủa em!”

Thiếu nữ chợt thốt khẽ: “An a ààà... An ngạo em

phả k ông!” Hắn nó : “Ở Bảo Lộ an đang nuô

một cặp cá vàng thật đẹp. An địn đem nó về đây.

Hôm mới về thấy cái hồ bị phá, anh hoảng hồn. Giờ

thì anh khỏi phả lo. Ha a!” Hắn xoay lại, dợm

bước, nhưng lại dừng, hỏ : “À này Lan Đại, sao Thần

Sầu lại gọi em bằng cậu?” Ngọc Lan hơn đỏ mặt, khẽ

ú đầu, mủm mỉm đô mô ấp úng nửa muốn đáp

lại thôi. Rồi cô thỏ thẻ: “Đó là đ ểm dễ thương của

anh Lão; tiếng xưng hô mà em thích nhất, làm em

không có cách nào giận ản đượ !” —“Em t í ? Ha

a! À k uya nay em đừng dậy sớm tiễn đưa anh làm

186

gì để phải mất giấc ngủ n a!” Lời vừa dứt, hắn đã

khuất bên ngoài cửa.

Sáng sớm ôm đó k Ngọc Khuyết đang tắm rửa

trong phòng toa-lết, hắn để ý đèn sáng nơi phòng

ăn. Hắn bướ đến nhìn xem. Dưới ánh sáng của

ùm đèn treo tr n trần nhà, trên tấm k ăn oa

trắng nơi bàn ăn, chén dĩa sáng choang dành cho

một ngườ ăn đã được bày sẵn. Ngọ Lan đang ngồi

nơi đầu bàn, yên lặng xem sách. Hắn gọi khẽ: “Lan

Đạ !” Ngọc Lan thong thả ngước mắt nhìn hắn đoạn

nhỏ nhẻ nó : “Em đã nấu một miếng cháo trắng, hột

gà muối, những món an t í đó ăn ấm và nhẹ

bụng trướ k l n đường.” Bữa đ ểm tâm xong, hắn

đứng dậy. Ngọc Lan nói: “Em k ông muốn làm phiền

chú tư Bình, đã giữ cho anh chiếc taxi sẵn ngoài

cổng.” Trời còn mờ tối, cô tiễn hắn đ ra. Dừng lại

nơi cổng, hắn nghiêng mình tới, hai tay choàng qua

đô va ủa đứa em gá mũ ắn ịn lên trán cô, trong

khi Ngọ Lan nó : “An hai, hãy bảo trọng!” —“An

đã nó rồi mà, trong những ngày xa nhà anh nhớ em

nhất!” —“An a ààà... em n ắc anh nói chuyện

phải công bằng một út. Xu D ũng đã dậy định

tiễn anh, nhưng em không muốn nó mất giấc ngủ.”

—“À òn ậu Thần Sầu mê ngủ mà quên cả bạn.” Nó

xong, hắn buông cô gái ra, xoay lạ định bước lên xe,

chợt đụng phải một người. Hắn quay lại nhìn, chưa

kịp phản ứng, Thần Sầu đã t ốt: “An muốn nói xấu

tô ũng k ông sao. Tô đã t ua môn ìn ọc với

an mà!” Hắn liền đáp: “C ưa, cậu chưa thua. Đợi

vài tháng nữa đến mùa hè tôi sẽ về nói chuyện tiếp

NH 187

nhé. Ha ha! À này... cám ơn đã giữ giùm tôi chiếc

tax .”

Học trò trở lại trường học, thợ thuyền trở lại cơ

xưởng, một năm mới mẻ lại bắt đầu, sinh hoạt xã hội

tuần tự đ ều òa đến nhàm chán. Dạo này tiết xuân,

trong vườn cây lá xanh tươi, hoa lan trắng, khóm

ngả ngài tím, hồng đào dạ lý, hoàng mai, chòm vạn

thọ vàng nở muộn, nhìn thật rộn ràng vui mắt. Một

buổi chiều đ ọc về, vào mùa cây trổ lá đơm bông,

công việc ngõ trước vườn sau không bận lắm, sau

khi tắm gội xong, Thần Sầu ra đứng chơi giữa hoa

viên. Cậu ng ĩ t ầm: sau kỳ thi lục cá nguyệt, mình

bắt đầu ương cà và ớt, sửa soạn lại mấy vồng khổ

qua, lại bận rộn nữa rồ ! Hôm nay mìn ũng ơi

lườ đáng lẽ phải cắt tỉa mấy cụm hồng có nhiều

n án đã k ô tàn. Rồi cậu bỏ lửng mấy ý ng ĩ vẩn

vơ, đang yên lặng hướng mắt lên những tàn cây vú

sữa trên cao phía sân trướ . “An Lão an đang

làm gì đó?” Cậu giật mình xoay lại, tốt: “Ngọ Lan!”

Cậu tiếp: “Cậu hãy lắng nghe tiếng chim hót véo von

trên kia, rất êm tai, rất dễ thương có phả k ông?”

Ngọ Lan ũng ngước mắt về hướng tiếng chim kêu.

Cô im lặng, lắng nghe giây lâu. Xong cô nhìn cậu,

nó : “Ng e t ếng chim kêu làm em nhớ hai câu thơ

‘Minh nguyệt sơn đầu khiếu, Hoàng cẩu ngọa hoa

tâm’ ủa Vương An Thạch. Tội nghiệp o đại thi hào

Tô Đông P a ỉ vì hai câu thơ oan nghiệt đó mà bị

lưu đày.” —“Tại sao, xin kể an ng e?” —“Họ Vương

sáng tác hai câu thơ đó lúc còn luân lạc hàn vi. Cứ

188

từng chữ mà hiểu như sau: ‘Minh’ là sáng ‘nguyệt’ là

trăng ‘khiếu’ là k u ót trăng sáng k u ót tr n

đỉn nú . ‘Hoàng’ là vàng ‘cẩu’ là ó on ó vàng

nằm giữa đóa oa.” —“Cá gì kỳ vậy!” —“Vì t ế t sĩ

họ Tô đang lừng dan đương thời làm sao chịu nổi

mà không cầm bút sửa chữ ‘khiếu’ lại chữ ‘chiếu’ đổi

chữ ‘tâm’ ra ữ ‘âm’ ó ng ĩa là trăng sáng ếu

tr n đỉnh núi, con chó vàng nằm dướ bóng oa.”

Thần Sầu nó : “Vậy có hay hơn không.” Ngọc Lan

thong thả tiếp: “Đến sau, Vương An Thạch làm tướng

quốc, ngài thiên chuyển Tô Đông P a ra vùng sơn

đầu Hoàng Châu. Một đ m ọ Tô đ dạo dướ trăng

giữa rừng, nghe tiếng con chim hót lẻ loi, tò mò hỏi

một thổ dân. Người thổ dân nó đó là m m n

nguyệt chỉ ót k trăng sáng và đ bắt loài sâu

hoàng cẩu để ăn. Vì vậy, hễ những con sâu này nghe

m đó ót thì lo sợ chui rúc vào giữa bông oa để

trốn.” T ần Sầu thở dà nó : “Tại sao thế giới này có

nhiều người học cao biết rộng, kể cả cậu. Tại sao cậu

biết những chuyện đó?” —“An lì lợm, hãy xin anh

nói em biết từ năm an tám tuổ đến giờ bạn của

anh là những a ?” —“N ững ai? Sông rộng đường

dà m ngàn g ó nú đó là bạn của an .” —“Vậy

có nhiều cái ngoài chân trời kia anh biết nhiều hơn

em. Còn em, từ thuở nhỏ biết đọc biết viết, bạn của

em chỉ là sách vở. Những chuyện em kể anh nghe

chẳng qua em đã đọ được trong các cổ thư mà thôi.

Học cao biết rộng ũng ó gì ay đâu. Đ ều quan

trọng là nhìn thấy giới hạn của mỗi vấn đề, trong

thờ g an ũng n ư không gian.” Thần Sầu ng ĩ

ngợ đoạn nó : “N ưng Tô Đông Pha đã không nhìn

thấy giới hạn của vấn đề, ông ũng vô tộ mà!” —

“An lì lợm, mỗi ngườ tù đều có một lý do của họ,

NH 189

nếu anh nghe lý do của mỗi người tù, thì không còn

ai là tội phạm.” T ần Sầu chợt thốt: “Ngọc Lan,

cậu... cậu thật vô tình, ngay cả đối vớ tù n ân!” —

“Em muốn nói, những hiện tượng trong đời sống

thiên biến vạn hóa, anh phải có những nguyên tắc

cố địn ăn bản nhất để xá định giá trị của nó. Họ

Tô trước khi cầm bút, nên nhún nhường đến viếng

t ăm Vương An Thạch, thử thờ em ng ĩ ỉ là một

àn sĩ vô dan để nhìn thấy ranh giới của mình.

Bất cứ vấn đề gì văn óa k oa ọc hay chính trị, cá

n ân ay đoàn t ể, vật chất ay vô ìn đều có giới

hạn của nó qu định bởi những đ ều kiện, và chỉ

đúng trong g ới hạn đó t ô .” —“Ngọc Lan, có phải

cậu đang nó về nguyên tắc giới hạn không?” —

“Đúng an lì lợm. Vậy, thứ nhất đối với mọi vấn đề,

phải tìm hiểu giới hạn của nó. Thứ hai, mọi trở ngại

xảy ra trong bất cứ lãnh vực nào, nếu không phải lý

do gì khác, thì bởi một sự kiện nào đó đặt không

đúng g ới hạn, hoặc giới hạn của nó bị xâm phạm

bở ay đụng chạm phải giới hạn của vấn đề khác.

Giới hạn càng lớn năng lượng càng cao. Muốn đạt

được sự dung hòa, phải làm thế nào để mọi người

nhìn thấy rõ ràng giới hạn của sự kiện liên hệ. Thứ

ba đừng bao giờ xông vào một vấn đề nếu chưa biết

rõ giới hạn của mình và của đối tượng tớ đâu.” —

“Ngọc Lan, anh biết rồi, anh không bao giờ đán lộn

ngoà đường nữa mà!” Ngọc Lan ngắm nghía mày

mặt cậu g ây lâu đô mô ô mủm mỉm, xong cô xoay

đ và nó : “An lì lợm, em nói mười có lẽ anh chỉ

hiểu một. Vậy ũng được rồi. Có bốn loại người học

vấn em đang muốn biết anh thuộc loạ nào.” —“An

chắc là loại dở nhất rồi, cậu không cần phải ngạo

an .”

190

Ngọc Lan thung dung tiếp: “Loại thứ nhất là cái bình

lủng đáy. Dù bao nhiêu nướ đổ vào, bình vẫn rỗng

không. Có người học rất ao đọc tràng thiên sách

vở, tuy nhiên sự hiểu biết chỉ đóng váng lưa thưa

trong trí óc. Họ nó năng k ông mạch lạc, lý luận mơ

hồ.” —“Đúng là an rồ !” —“An lì lợm, làm sao anh

có thể kết luận được, khi em chưa nói hết. Loại thứ

hai là bình tích nước, chứa tất cả những gì đượ đổ

vào. Có người nhớ hết thảy những đ ều họ nghe

thấy, chứa trong trí não bất cứ chuyện gì dù hay, dở,

tốt, xấu. Thật k ó ng ĩ ọ làm thế nào để tổ chức

những đ ều hiểu biết của họ một cách có hệ thống

khoa học. Họ có thể diễn thuyết hàng giờ, làm thính

giả say mê. Nhưng khi cuộc diễn thuyết đã dứt,

những gì còn lại trong ký ức người nghe chỉ là mớ

hỗn độn. Họ đã rót bìn nướ đầy của họ sang bình

nước lưng của ngườ k á trong đó vàng son lẫn cặn

cáu. Loại thứ ba là bình lọc nước. Đổ bao nhiêu nước

vào trôi ra hết bấy nhiêu, còn lại trong bình chỉ là

bùn đất. Có ngườ k đọc một quyển sách, họ

không hề để ý đến âu văn ay tư tưởng đẹp, chẳng

luận nội dung hay bố cục của tác phẩm. Nhưng họ

nhớ vanh vách không sót chi tiết bất cứ chuyện xấu

xa nào trong quyển sách và kể lại người khác nghe

một cách rất lý thú. Họ có thể hấp thụ rất nhiều ở

nhà trường ũng n ư ngoài xã hội, nhưng toàn

những đ ều xấu xa. Loại thứ tư là bình nước lọc.

Nướ đã được lọc trước khi rơi xuống bìn dù đầy

hay lưng, nhưng rất tinh tuyền để nuôi dưỡng linh

hồn. Loại người này, học nhiều hay ít, nhưng những

gì họ thu thập được là những đ ều chọn lọc, hay

NH 191

đẹp.” —“N ư vậy, ngườ s n ra đã t uộc loại này,

không thể thuộc loại k á ay sao?” —“Có t ể chớ

sao không thể. Chung qui tất cả bắt nguồn từ học

vấn. Vậy, anh lì lợm, hãy xin anh nói cho em biết

học vấn là gì?” —“Là g n ớ để bắt chướ .” —“Cũng

chưa phải. Ví như anh làm y theo những động tác

của một ngườ đã làm oặ đã dạy anh, công việc

trôi chảy đều đặn o đến một hôm anh gặp trở ngại,

nhưng anh vẫn cứ lập đ lập lạ . Đó là ọc vấn sao?”

—“Ngọc Lan, những đ ều này cậu đọ được từ những

quyển sách triết học nào vậy?” —“Có lẽ một người

nào đó tr n t ế giới từ ng ìn năm trướ đã ng ĩ n ư

em. Hoặ sá nào đó ũng đã đề cập đến tuy em

chưa có dịp may để xem. Anh lì lợm em đã nó

không có gì mới mẻ dưới ánh sáng mặt trời. Anh hãy

n ìn đứa bé con chơi với lửa, một lần bị phỏng tay,

lần sau nó sẽ cẩn thận hơn, phải vậy không? Dù dở,

dù ay nó đã ọ .” —“Vậy thì, Ngọc Lan, học vấn là

diễn tiến của sự t ay đổ t á độ...” Ngọc Lan chợt vỗ

hai bàn tay vào nhau, thốt: “Haaa... ọc trò thông

m n !” —“Lan ông tử, cậu dám cả gan coi anh như

học trò của cậu hả?” Ngọc Lan nhỏ nhẻ: “An g ét

em lắm phả k ông?” T ần Sầu đứng thẳng thớm,

đối diện với Ngọ Lan n ìn vào đô mắt của cô gái

long lanh như muôn ngàn ánh sao, xong cậu mỉm

cười, nói với giọng m á : “Đúng vậy, nếu trên thế

giới này có người nào mà anh ghét nhất, ngườ đó

chắc chắn là Lan công tử.” Ngọc Lan mủm mỉm đô

môi, thong thả tiếp: “Tuy t ông m n an ũng

chưa hoàn toàn. Anh đã bỏ sót chữ ‘muốn’ ỉ một

từ ngữ đó làm on người khác với vạn vật. Anh muốn

t ay đổ t á độ của an t eo đường lố nào đ ều đó

dự một phần vào địa bàn số phận của anh. Phải vậy

192

k ông?” T ần Sầu cười một tiếng ngắn, hỏ : “Vậy cậu

đã đoán đượ định mệnh của cậu rồ sao?” T ếu nữ

im lặng g ây lâu đoạn thỏ thẻ nó : “K bắt đầu một

cuộc du lị an đã ước lượng những chặng đường

và thì giờ sẽ trả qua dù k ông ín xá ũng

tương đối, phải vậy không? Những công việc trong

cuộc sống thường ngày bắt buộ an t n đoán luôn

khi, may mắn thay, kết quả hầu hết không xa với

đ ều anh dự liệu, phải vậy không? Nhờ sự g úp đỡ

của các giác quan, loài ngườ đã n ìn t ấy sự liên hệ

của các yếu tố khoa học và biết cách phối hợp nó lại

để có kết quả như ý muốn. Loài ngườ đã k ám p á

các nguyên lý chi phối những vật chất siêu vi cho

đến những thiên thể to lớn, ở gần cận ũng n ư

hàng triệu dặm xa xôi. Nhưng tại sao con người

k ông t n đoán được lộ trình của chính họ trên thế

gian? Có phải vì không biết nơi đi chốn đến hay

không? Có phải vì những yếu tố của đời sống quá

phức tạp hay không? Có phả vì k ông đủ giác quan

hay không? Thật ra, có ai hơn chính mình biết đ ểm

khởi hành của mình và nơi mình sẽ đến. Thật ra,

nếu quan sát những nhân duyên vô hình, sẽ thấy nó

ũng k ông p ức tạp hơn những đ ều phức tạp của

vũ trụ mà khoa họ đã k ám p á ra. T ật ra, nếu

thể xá ó g á quan được luyện tập tinh vi, linh hồn

ũng ó g á quan ủa nó. Ai lại chẳng ít nhất một

lần linh cảm những việc may rủi sẽ xảy ra, rồ nó đã

xảy ra thật sự, dù trướ đó ọ không biết là những

việc gì. Chẳng phải một g á quan nào đó đã k ông

được sử dụng hoàn toàn hay sao? Học vấn có ba

trìn độ.” T ếu nữ lửng lơ dừng lại, nhìn ra phía

vườn hoa.

NH 193

Thần Sầu giụ : “Ngọc Lan, cậu nói tiếp đ .” —“Sự

hiện hữu của loài người chỉ mới xảy ra ngắn ngủi so

với trờ đất; vì đe dọa bởi những mối lo âu, con

người cần một hình thức học vấn thô sơ để sinh tồn.

Đó là trình độ thứ nhất. Ở trìn độ này, con người

t ay đổ t á độ của mìn để thích ứng hoàn cảnh.

Dần dà hiểu biết những luật nhân quả của vũ trụ,

vượt l n trìn độ cao hơn, con người có thể biến đổi

hoàn cản để thích ứng vớ mìn . Đó là trình độ thứ

hai. Nhưng hoàn cảnh, dù vật chất dù vô ìn đều

như cát bụi quay cuồng mờ phủ, chôn vùi giác quan

của linh hồn. Chẳng phải những sinh hoạt không

ngừng từng giờ từng p út đã làm tâm ồn anh

k ông lú nào y n tĩn n ư nước luôn luôn giao

động trong bình hay sao? Vì vậy, trình độ thứ ba,

ũng là trìn độ tối thượng của học vấn là tách mình

ra khỏi hoàn cảnh. Anh hiểu k ông?” T ần Sầu do

dự đáp: “An ỉ hiểu hơi hơi thôi!” Một cơn gió hốt

qua lay động hoa lá trong vườn và mơn trớn mái tóc

phong phú của cô. Ngọc Lan ngước mắt nhìn cánh

m bay qua tr n đỉnh trời cao, thong thả tiếp: “Một

đám mưa thình lình rơi xuống đầu anh, làm sao anh

có thể biết nó khởi sự từ đâu và ấm dứt lúc nào, ở

đâu. Muốn biết trọn vẹn một đám mưa, anh phải ở

ngoà đám mưa đó, phải vậy k ông?” —“Vậy có gì lạ,

t á độ của nhà khoa học khi quan sát một hiện

tượng ũng p ải khách quan như vậy mà.” —“Bằng

cách ấy, nhà khoa họ đã tìm được những luật

nguyên nhân hậu quả của các hiện tượng, rồi dùng

kinh nghiệm đó để t n đoán n ững việc liên hệ một

cách khá chính xác, phải vậy không? Nếu đặt mình

194

ra ngoài hoàn cảnh, con người không thể làm tương

tự như vậy sao? Anh muốn hỏ em đ ều gì hả?” —

“Ngọc Lan, trong sự học vấn cậu ó nó đến chữ

‘muốn’ tượng trưng cho dục vọng, là mối dây ràng

buộc mình với hoàn cảnh, vậy làm sao có thể nói

tách rời hoàn cảnh khỏ mìn đượ ?” Ngọc Lan

thong thả nó : “Một động tử chỉ cần sứ đẩy đầu tiên

để đổ quĩ đạo. Anh hiểu k ông?” T ần Sầu do dự

đáp: “Cậu đem ơ học áp dụng vấn đề trừu tượng,

anh chỉ còn hiểu út ít t ô !” —“C út ít t ì tốt! Ở

trìn độ tối thượng của học vấn, sẽ không còn vấn đề

t n đoán nữa, mà nhìn thấy định mệnh của mình

như nhìn thấy món đồ ngay trước mắt.” T ần Sầu

hỏ : “ Ngọc Lan, nếu cậu biết tất cả như vậy, cậu còn

tin Thượng Đế k ông?” Ngọc Lan ngắm nghía mày

mặt Thần Sầu g ây lâu đoạn nhẹ n àng đặt ngón tay

lên ngực cậu, với giọng m á : “X n nó em b ết thể

xác này phải của an k ông?” —“Dĩ n n ủa an .”

—“T ật sao?” Cậu suy ng ĩ g ây lâu do dự bỏ khẽ:

“An k ông b ết.” Xong ậu liền thắc mắ : “Vậy,

Ngọ Lan an là a đây?” T ếu nữ xoay đ k oan

hai tay trước ngực, ngước xem ánh tà dương hấp hối

lay động trên những tàn lá cây vúa sữa và nói:

“Từng tế bào, từng mạch máu, từng hơi thở, từng

nhịp tim của anh, của em, chính là Thượng Đế. Anh

hiểu k ông?” Cậu lại do dự, rồ đáp: “K ông. Ngọc

Lan! Bây giờ anh không còn hiểu gì hết!” Ngọc Lan

im lặng g ây lâu đoạn thỏ thẻ: “An Lão em k ông

nghe tiếng mấy con chim hót nữa. Có lẽ úng đã về

đoàn tụ nơi tổ ấm.” Cô quay lạ đối diện cậu, tiếp:

“T ô an ạ ũng sắp đến giờ cơm tối, cho phép em

vào phụ giúp dì ba một út.” Cô dợm bước. Xong cô

dừng lạ nó : “An lì lợm, anh không hiểu gì hết, tức

NH 195

là an đã ểu hết rồ !” T ần Sầu chỉ kịp thốt: “Ngọc

Lan, cậu...” T ếu nữ đã t ung dung bước giữa

những khóm hoa về phía nhà trước.

Dướ ùm đèn treo tr n bàn trả k ăn oa trắng,

én dĩa sáng toang bữa cơm tố đã được dọn ra,

thứ ăn k ó ơi nghi ngút. Ngọ Lan nó : “Mời ba,

má ăn ơm, anh Lão, em Xu Di.” Thần Sầu ngồi bên

cạnh Ngọc Lan, liếc thấy cô múc một muỗng xúp

đang đưa lên giữa đô mô t ắm đỏ mủm mỉm của

cô. Nhưng cô lưỡng lự dừng lạ đặt muỗng xuống

chén xúp, rồ nó : “X n p ép ba má on ợt nhớ

một việc quan trọng.” Cô đứng dậy, vừa dợm bước,

Bà Ha đã l n t ếng: “Lan Đại, việc gì quan trọng đến

đỗi làm con không kịp ăn ơm vậy. Má không vừa

lòng!” Ngọc Lan dừng lại, chỉ thốt khẽ: “Má ààà...!”

Dường như cô muốn nói thêm lời gì lại thôi. Rồi cô

thong thả đ ra. Lại một bữa cơm miễn cưỡng với

Thần Sầu chỉ vì thiếu Ngọc Lan. Cậu cảm thấy Ngọc

Lan như linh hồn của cậu, cô vừa bước khuất, cậu

đã trở thành hình nộm vật vờ dướ án đèn. Xưa

nay trong hoàn cảnh dù vui hoặc buồn, tâm hồn cậu

vẫn đ ềm n n tĩn mị o đến khi tim cậu in

hình bóng cô gái thơ trẻ ấy! Cậu âm thầm tự hỏi: tại

sao? Cậu ăn một chén cơm, rồ buông đũa xuống,

đứng dậy. Cậu thẩn thơ một mình trong hoa viên,

nhìn mản trăng non à tr n nền trờ k ông đủ

sáng. Thấm thoắt sắp đến tiết Thanh Minh. Cậu định

trở về phòng, sửa soạn bài vở cho ngày mai. Song

cậu lại rẽ đến phòng của Ngọc Lan. Cậu dừng lại

trước cánh cửa đóng b n trong ó án đèn. Cậu do

dự một lúc, rồ đưa tay gõ nhẹ. Không nghe tiếng trả

196

lời, cậu gọi khẽ: “Ngọ Lan!” Đợi một lúc lâu, cậu

nghe tiếng êm ái của Ngọc Lan nhỏ nhẻ vọng ra:

“An đó ả? Em đang đợ an .” Cậu đẩy cửa bước

vào, khép nhẹ cửa lại. Nơi bàn học, dưới ánh sáng

tỏa ra từ chụp đèn tr n g ế bằng gõ bá cẩn xà cừ lót

nệm hoa, Ngọc Lan mặc xiêm y lụa trắng, tóc buông

thả, ngồi quay lưng về phía cậu. Bàn tay phong lưu

của ô đang oạt thảo lia lịa ngòi bút trên xấp giấy tờ

ngổn ngang. Cậu dừng lại sau lưng cô, chưa kịp nói,

đã ng e g ọng uy n t án t ót: “Có p ải anh muốn

hỏi tạ sao em k ông ăn ơm không?” Cậu né tránh,

đáp: “K ông n ưng...” Ngọc Lan liếc cậu, trong khi

ngòi bút của cô vẫn triền miên trôi giạt trên trang

giấy. Xong cô dừng tay, gác bút lên giá. Cô xoay lại,

nhìn cậu nó : “Xuýt nữa em quên lời em hứa với Mẹ

Bề Trên ngày mai em phả đ t ăm bà ở Tu Viện. Có

lẽ em sẽ lưu lại chơi cuối tuần, tìm hiểu thêm giáo

lý. Vì vậy đ m nay em muốn chuẩn bị bài vở cho

tuần tớ . Em ũng muốn trả mấy bà văn lại cho anh,

là vì tuần tới sợ em k ông được rản rang.” —“Ngọc

Lan, những bà văn ủa anh có gì quan trọng đâu.”

— “Nó sẽ không tạo được tiền bạc cho anh sinh

sống. Nhưng mà, trong cuộ đời lắm phiền nhiễu của

anh về sau, biết đâu bút mực sẽ là niềm an ủi êm ái

nhất, người bạn tâm tình duy nhất của an đó t ô .”

Những lời của Ngọc Lan làm Thần Sầu không mấy

vừa lòng, cậu nó : “An mong rằng những lời tiên

đoán ủa cậu sẽ không bao giờ đúng.” Ngọc Lan

mủm mỉm đô mô ngắm nghía mày mặt cậu và nói:

“Em k ông bao g ờ t n đoán em ỉ nói sự thật.”

Thần Sầu làm t n . Xong ô đã đứng dậy, tiếp:

“T ô đ t ô đ t ì g ờ thật chóng qua, em còn

nhiều việc phả làm.” Rồi cô vói tay lấy một xấp giấy

NH 197

để trên chồng sách trao cậu và nó : “Đây mấy bài

văn ủa anh, anh hãy xem lạ đ .” Xong ô t ung

dung đến ngồi nơi xô-pha ở cuối phòng, tựa lưng

thoai thoả vào t àn đứng của đầu ghế. Cậu yên

lặng, liếc mắt trên những trang giấy. Đoạn cậu ũng

đến ngồ đối diện với thiếu nữ nơi đầu kia của xô-

pha. Ngọ Lan nó : “An lì lợm, anh có nhớ mấy

câu thơ sau đây trong truyện Thúy Kiều của Nguyễn

Du: ‘Có khi vắng vẻ thư phòng, Đốt lò hương, dở phím

đồng ngày xưa...’” Cậu gật đầu. Ngọc Lan tiếp: “Xem

đến đó t ì n ớ lại những lời Thúy Kiều đã nó trong

đ m uối cùng trước khi cô giã biệt g a đìn : ‘Mai

sau, dầu có bao giờ, Đốt lò hương ấy, so tơ phím

này...’ P ải vậy không? Một trong những nguyên tắc

ăn bản lớn lao của vũ trụ là nguyên tắc nhân quả.

Trong văn ương nhỏ hẹp nó thường gọi na ná là

luật hô ứng. Nó giúp anh mở đóng bà văn ặt chẽ.

Có bà văn ở đoạn cuối, nơi em đánh dấu hỏi thật

bự, anh nêu một vấn đề mà đáng lẽ anh phải sửa

soạn nó từ đầu, nếu k ông đột ngột t ì ũng là t ừa.

Còn một nguyên tắ ũng k ông kém quan trọng đó

là nguyên tắc phối cảnh.” —“Tại sao gọi là phối

cản ?” Ngọ Lan đưa một bàn tay lên, lụa y rộng của

ô đổ xuống để lộ cánh tay trắng non mịn màng

như tơ phấn. Cô hỏ : “An t ấy phần nào của bàn

tay của em?” —“Lưng bàn tay.” Cô xoay bàn tay lại,

rồi hỏ : “Bây g ờ anh thấy phần nào?” —“Lòng bày

tay.” Cô buông tay xuống, tiếp: “Nó ũng là một bàn

tay của em, phải vậy không? Người họa sĩ ó t ể

nhìn thấy phong cảnh khác nhau, tùy theo vị trí của

họ, nhưng phong cảnh chính nó chỉ có một mà thôi.

Trong phạm vi bút mự đ ều đó t ường gọi là luật

nhất quán. Một yếu tố nào đã k ông đổi, thì sẽ

198

k ông đổi trong suốt bà văn. Đó là n ững phần nội

dung. Dù sao, em rất mừng thấy àn văn ú p áp

của anh vững chắc. Tuy nhiên, nội dung còn nhiều

chỗ tố tăm lập luận mập mờ. Dường như anh

không đủ niềm tin vào những đ ều anh hiểu biết,

không chắc chắn nó đúng ũng k ông quả quyết nó

sai. Anh lì lợm, anh có biết không, tại sao một nhà

truyền giáo lôi cuốn đượ tín đồ?” T ần Sầu làm

thinh, giây lâu Ngọc Lan nói tiếp: “C ẳng phải ông

trình bầy những lời lẽ của ông một á say m đầy

lòng nhiệt huyết, với niềm tin sắt đá làm o dù

chuyện oang đường, mọi ngườ ũng n ìn t ấy nó

như sự thật ngay trước mắt hay sao? Nếu chính anh

ũng ng ngờ những đ ều anh muốn nói, anh còn

mong mỏi ai tin? Không gì mạnh cho bằng sức mạnh

của niềm t n. Ba trăm năm trước, ông Galiléo bị giáo

hội La-Mã buộc tội về việ ông dám nó trá đất xoay

quanh mặt trời, vì nó trái vớ g áo đ ều. Ông phải bị

bắt quì trướ tòa t án để nhận lỗi. Khi ông bước ra

khỏi nhà thờ, có người hỏi ông hối hận không? Ông

đáp: ‘Epur s muove’ t ếng La-T n ó ng ĩa là tuy

nhiên, nó vẫy quay! Niềm tin, nếu không do thiên

phú, nó phả được xây dựng trên kiến thức. Kiến

thức có hai loạ .” Ngọc Lan dừng lại, ngắm nghía

mày mặt cậu thiếu niên. Thần Sầu thấy thấp thoáng

trong ánh mắt mơ màng của thiếu nữ một tâm hồn

rất thánh khiết, rất thanh cao. Cậu giục khẽ: “Ngọc

Lan, cậu nói tiếp đ .” —“An Lão nếu an đặt một

câu hỏi, những người trả lời anh có thể được xếp

làm hai loại, lấy bao hình của sự hiểu biết làm tiêu

chuẩn. Có người trả lời một cách do dự, rụt rè, lý lẽ

không mạch lạ t á độ lưỡng lự, không tự tin. Họ

không hoàn toàn không trả lờ được, nhưng họ ũng

NH 199

không trả lờ được hoàn toàn. Chứng tỏ rằng vấn đề

đượ đặt ra nằm một nơi nào trong phạm vi hiểu biết

của họ, chứ không lọt đâu xa. Tuy n n k xây

dựng kiến thức, họ đã để nhiều lỗ hổng và vấn đề đặt

thành câu hỏ đã rơi vào một trong những lỗ hổng

đó. Loại hiểu biết này dù lớn lao, nhưng là mớ tàng

ong, mang thứ ranh giới mơ hồ. Trái lại, có người trả

lời rằng ‘b ết’ oặ ‘k ông b ết’ dù kết quả nào ũng

được họ phát biểu với những biện minh chính xác,

t á độ quả quyết và đầy lòng tự tin. Nơi loại người

này, trong phạm v nào đó sự hiểu biết của họ rất

chặt chẽ, tận cùng bằng ranh giới rõ rệt. Dĩ n n

kiến thứ nào ũng ó ran g ới. Người ta có thể nới

rộng ranh giới của sự hiểu biết bằng học vấn. Nhưng

em khuyên anh, đừng n n để bên trong kiến thức

của mình nhiều lỗ hổng mà làm suy giảm tỷ trọng

của nó.” T ần Sầu chợt hỏ : “Ngọc Lan, có bao giờ

cậu hết những câu chuyện nói vớ an k ông?” Ngọc

Lan bỏ khẽ: “Tạ sao?” —“Vì an rất muốn nghe. Cậu

biết không, dần dà anh có cảm tưởng như đi lạc vào

một kho tàng giàu nhất trên thế giới. Anh thật sung

sướng đến ngỡ ngàng!” T ếu nữ khẽ ú đầu, e

thẹn, má hơi ửng hồng đô mô tươi thắm mủm

mỉm, giọng uyên nhỏ nhẻ m á : “T ật vậy sao!” Cậu

hỏ : “À này Ngọc Lan, có cả thảy bao nhiêu nguyên

tắ ăn bản vậy?” Ngọc Lan thong thả tiếp: “Em ỉ

là một thiếu nữ tầm thường k ông x n đẹp, không

thông minh, không giàu có. Những đ ều em đã suy

ng ĩ t áng t áng ngày ngày trong n ững thì giờ

riêng tư, em đã tặng anh, một là em đền đáp duy n

tri ngộ cùng anh, hai là anh dùng nó làm hành

trang trên lộ trìn đờ an sau này.” T ần Sầu liền

chồm tới nắm bàn tay thiếu nữ: “Ngọc Lan, cậu nói

200

gì vậy?” T ếu nữ ngắm nghía mày mặt cậu, vẫn bình

thản nó : “An lì lợm, có tất cả chín nguyên tắc. Em

chỉ mới nói với anh những nguyên tắc có thể áp

dụng o văn ương nghệ thuật. Em chưa có dịp

bàn đến những nguyên tắc quan trọng giúp ích việc

tổ chứ đời sống của anh. Như là nguyên tắc lưỡng

nghi thái cực, nguyên tắc chương trình kế hoạch...”

Thần Sầu ngắt lời Ngọ Lan: “C ương trình kế hoạch

là gì vậy?” —“C ương trình là bản liệt kê những biến

cố theo thứ tự thời gian. Kế hoạch là chương trình có

biện p áp.” —“Ngọc Lan, cậu có thể nói rõ hơn

không, biện p áp để làm gì?” —“An lì lợm, trong

cuộc sống phức tạp đối với anh, thật k ó k ăn t n

đoán n ững việc gì trong tương lai. Nếu một biến cố

trong chương trình của anh không xảy ra như anh

đã tính, hoặc bất thình lình ở thờ đ ểm nào đó ủa

chương trình, một sự kiện ngoại lai xuất hiện, ảnh

hưởng cục diện của chương trình, nếu anh không dự

trù trước những giả p áp đô k an sẽ bị sóng

đời lôi cuốn, sẽ không kịp trở tay, sẽ buông trôi.

Ngườ đời khó chết đuối giữa sông giữa biển, nhưng

dễ dàng chết đuối ngay trên cạn, phải vậy không?

Thật ra, một người bận rộn luôn như em không phải

ay đâu. Một nhà kế hoạch giỏi bao giờ ũng t ảnh

thơi, là vì bất cứ chuyện gì xảy ra ũng đã nằm trong

biện p áp đã dự trù.” —“Ngọc Lan, dù cậu nói sao,

cậu ũng là ông tử phong lưu, anh thấy cậu lúc nào

ũng t ong dong!” Ngọc Lan liền thốt: “Haaa... an lì

lợm, em không có dạy anh tính nịnh bợ đó n a!”

Thần Sầu cười khẽ một tiếng. Xong cậu ng ĩ t ầm:

một thiếu nữ thơ trẻ tuổi mới mườ lăm sao ó t ể

có những kiến thức mênh mông vô bờ bến như thế,

cậu đã ng e mà òn ưa hiểu trọn vẹn đừng nó đã

NH 201

bao giờ ng ĩ đến mảy may. “T ô an lì lợm ạ, gặp

anh trong lần tới em sẽ nói thêm những nguyên tắc

ăn bản cho anh nghe. Bài vở của em ngập đến mũ

nếu đ m nay em k ông g ải quyết hết, sợ rằng tâm

hồn em sẽ k ông được thanh thản trong khi trò

chuyện với Mẹ Bề Tr n ngày ma .” Nó xong ô

thong thả đứng dậy. Cậu ũng đứng theo. Nhìn

xuống bàn tay cô vẫn còn trong bàn tay cậu, cô nói:

“An lì lợm, anh không thể giữ tay em suốt đ m

đượ đâu.” T ần Sầu nói: “Ngọc Lan, cậu không thể

bỏ cơm tố được. Vậy anh sẽ đợi cậu tạ p òng ăn a

tiếng đồng hồ sau n á. Sau đó ậu vẫn còn kịp thì

giờ mà. Nếu không, anh sẽ không buông tay cậu ra.”

Ngọc Lan bỏ khẽ: “An ààà...” T ần Sầu buông tay

ô gá n ìn vào đô mắt của cô long lanh như muôn

nghìn ánh sao, cậu thở dài. Thiếu nữ hơi ngạc

nhiên, hỏ : “An sao vậy?” Cậu nó : “Ngọc Lan, anh

biết trên thế giới này không ai có thể chinh phục

cậu. Nhưng nếu anh quì xuống để xin cậu, cậu nghe

an k ông?” Ngọc Lan liền thốt: “An ...!” Xong ô

xoay đ lưng quay về phía thiếu niên. Cô hơi khẽ cúi

đầu, giọng nhỏ nhẻ m á : “An lì lợm em ũng ỉ

là một ô gá mang đầy nữ tính, muốn yêu thương

và phục tòng, anh không biết sao?” Cậu vui mừng,

nó : “Vậy... à vậy, khi dọn cơm xong, anh sẽ đến gọi

cậu n á.” Ngọc Lan dường như không để ý lời của

Thần Sầu, cô thung dung bướ đến bàn học, tiếp tục

việc sách vở.

Có thể nói rằng họ đường đào tạo những nhân tài

ũng là nơi phát sinh nhiều mối tình thơ dạ . A đã

nhiều năm lao mìn vào cuộc sống, giây phút nhàn

202

n ã nào đó ợt nhớ chuyện ngày qua ũng p ải

nhận rằng họ đường đã lưu lại cho họ nhiều kỷ

niệm m đềm. Dưới mái hiên nhà trường hầu hết

những bức thư đầu t n được viết trao nhau với tất

cả tâm hồn đang nao nức niềm vui và ý sống. Giờ

đây ãy x n á bạn tưởng tượng cậu thiếu niên ngồi

trong lớp học, hý hoáy viết những dòng chữ đầy mơ

ước hồn n n để gửi cho người yêu, mặc giáo sư

đang giảng về năng lượng của nguyên tử, mà cậu

không hề để lọt vào tai.

“Ngọc Lan thân mến:

Mỗi b a đi đến trường, ngang qua sân banh, trời nắng

loáng cả mắt, anh vẫn cố ngước nhìn lên cành

phượng, lá xanh um trải rợp lên nền mây trắng. Anh

trông mãi mà vẫn chưa thấy một cánh bông xoan đỏ

nào hiện ra. Mùa hè đến chậm quá! Nh ng ngày rày

trong lớp giáo sư giảng dạy anh có nghe gì đâu! Anh

mong đến nh ng ngày hè, để mình lại có dịp giỡn đùa

sóng biển trên dãy bờ cát hoang dại, hay vứt sách vở

bên cạnh đồi thông kể nhau nghe chuyện nh ng ngày

mình xa cách... Nếu lại được ngồi bên cạnh Lan lần

này, anh sẽ chỉ cho Lan thấy vẻ lộng lẫy tuyệt vời của

tạo vật, sẽ giải thích cho Lan nghe nh ng nét đẹp tỉ mỉ

của một bông hoa rừng, cây cỏ dại, thảy đều tô điểm

chấm phá muôn ngàn hình sắc thiên nhiên tuyệt diệu

mà chỉ có tâm hồn nghệ sĩ mới mong tìm thấy, cảm

thông được. Anh mới khám phá nh ng điều ấy vào

mấy buổi chiều anh nhớ Lan.

NH 203

Dù mang danh tài tử dạo chơi trong vườn khoa học,

tìm cái hay cái mỹ của vật lý, của toán pháp để làm

gì? Bởi vì các thứ loại ấy không ích lợi cho tinh thần,

tình cảm hay tâm hồn con người, nếu kiện hảo vật

chất, bồi bổ trí não, mà trí não cũng là loại vật chất,

trong khi đời là cả đại cuộc chớp nhoáng đổi thay, thì

vật chất nào vĩnh cửu. Ống sáo mà ta nghiên cứu về

đa phác bì sao kịp khúc nhạc thiều vô cùng biến hóa

và êm đềm của vũ trụ. Dây đàn mà ta làm nh ng bài

toán tràng giang để xác định thiết trở của âm ba sao

bằng tiếng suối chảy trong veo, tiếng chim ca líu lo

hay tiếng gió thổi rì rào qua rừng, tiếng sóng biển vỗ

từng hồi ầm ĩ vào tường núi. Nh ng màu hóa học mà

chúng ta đã chế ra đâu sánh bằng muôn ngàn màu

sắc hoặc êm dịu, hoặc chói sáng, hoặc tươi, hoặc lu mờ

vẽ nên nh ng nền trời, nh ng bóng mây, nh ng cảnh

trí thiên nhiên của rừng, núi, sông, biển, của hoa, cỏ,

ao, hồ trình bày dưới mắt chúng ta vào nh ng buổi

sớm của mùa xuân tươi thắm hay nh ng buổi chiều

của mùa thu êm đềm. Ánh sáng điện khí mà ta dùng

nào sánh bằng bóng tr ng xanh mát mẻ, mịt mùng

như tơ lụa chảy khắp trên núi đồi. Khi đọc sách gặp

một câu v n điêu luyện thần tình, một tư tưởng cực

tuyệt, lập tức chúng ta vỗ tay ngợi khen, cười dòn như

pháo nổ. Chúng ta có biết đâu bên ngoài cửa sổ của

thư viện, kìa đang mời chúng ta thưởng thức pho sách

vĩ đại của thiên nhiên chứa muôn nghìn bức tranh vô

cùng thay đổi cực kỳ mỹ lệ, nào nh ng cảnh tr ng rớt

trong hồ, tr ng gác đầu non, nào gió thổi qua rừng,

gió đùa sóng biển, mây soi bóng nước, sao rụng lưa

thưa, nào cỏ hoa muôn màu vạn sắc ngào ngạt hương

thơm, nào nh ng buổi chiều thâm u quạnh quẽ tưởng

không có cảnh nào được tả trong sách làm ta não

204

bằng, nào nh ng ánh rực rỡ của bình minh tưng

bừng... Đấy ta tha hồ say sưa ngây ngất thả hồn chìm

đắm trong vô bờ bến vẻ đẹp hùng vĩ mà một vài đường

nét nhỏ nhoi của sách vở, v n chương hay khoa học

làm sao bì kịp. Nh ng vẻ đẹp ấy của tạo vật tuy không

ý không lời, nhưng còn lời ý nào bằng sự rung chuyển

ngấm ngầm đã chứa sẵn trong vũ trụ. Thật vậy, chưa

hề câu v n nào thúc giục ý chí ta bằng một tiếng sóng

kêu ầm ngoài biển cả, tiếng con mãnh hổ gầm lên

vang dội trong rừng. Ai lâm bước cùng đồ mới biết dù

không tấc sắt trong tay cũng bước lên xô tới sẵn sàng

đối phó bất cứ quyền uy nào h m dọa lẽ sinh tồn. Núi

xương sông máu của loài người không phải chỉ giản dị

trên vài trang sách sử. Cũng chưa có bài thi ca nào

làm chúng ta ủy mị bằng vài tiếng chim lạc đàn kêu

sương gi a đêm đen tối bao la vắng vẻ ở miền sông

biển núi non tiêu điều, tiếng gió thổi mơ màng qua

rừng rú, cây cỏ thì thào than thở. Nghe mấy tiếng

rừng hoang buồn bã ấy, ta chợt ôn nhớ xa xôi nh ng

kỷ niệm đau thương trong quãng đời quá khứ, tim vỡ

đôi, hồn rướm máu. Ngày xưa Thôi Hộ bước lên gác

Hoàng Hạc, lấy thần làm bút, đem hết tim óc làm mực

cũng chỉ tạo được một hơi thở gi a cuồng phong!

Trong lớp chúng ta nói n ng cười giỡn, tưởng đó là vui

là sung sướng? Hảy tưởng tượng chúng ta đang ngồi

tận đỉnh núi trên mấy từng mây, nhìn lên n a vẫn trời

cao mây rộng, không trung vô bờ bến, chân trời bất

tận, sóng nước mênh mang chúng ta không cảm thấy

say sưa khoan khoái tâm hồn hơn là khi phải hằng

giờ hằng buổi bị nhốt gi a bốn vách tường sau khung

cửa sổ của thư viện hẹp hòi cũ rích hay sao?

NH 205

Tâm đa xúc, nhi bút mặc bất khả ngôn truyền! Xin

cám ơn Lan đã kiên nhẫn đọc đến mấy dòng cuối thư

và không chê bút mực tàn tật.

Thư Viện Quốc Gia, Saigon, tiết Lập Xuân, bế nhật thì,

Thần Sầu thiển ký.”

Trước khi Ngọ Lan đến, Thần Sầu ũng đã từng viết

những bài thơ gửi cho vài nữ sinh bạn học do cảm

xúc tình cờ lúc vui chơi ở họ đường hoặc khi chia

tay tạm biệt. Nhưng có thể nó đây là n ững thư tình

yêu đầu tiên mà cậu viết cho Ngọc Lan bằng tất cả

tâm hồn. Có gì đâu ỉ là bút mực học trò! Khi viết

bức thư trên, cậu chưa tròn mười sáu, ở lớp tuổi

ngây thơ trứng nước ấy, lời chưa đủ để diễn tả

những xú động thầm kín nhất của trái tim. Tất cả,

rất n an óng đã trở thành kỷ niệm!

Một đ m k uya ặm cụi vớ bà văn T ần Sầu chợt

cảm thấy k át đứng dậy địn đ xuống nhà bếp lấy

nước uống. Cậu vừa mở cửa án trăng đầy ngập

hoa viên lên tới trờ xan đã ụp vào sáng cả gian

phòng, làm cậu lóa mắt. Cậu nhìn ra xa, giữa bóng

oa trăng lay động, Ngọc Lan mặc xiêm y trắng, tóc

buông thả đang ngồi nơi ghế, lưng quay về phía cậu.

T ay vì đ xuống nhà bếp, cậu dừng lại phía sau

thiếu nữ vài bước, khe khẽ gọ : “Ngọ Lan!” Cậu gọi

đô ba lần, thiếu nữ vẫn bất động. Giây lâu, cậu nghe

giọng uyên thanh thoảng êm ái: “An lì lợm, sao anh

thức khuya quá vậy?” Cậu liền đ qua p ía trước

Ngọc Lan, ngồi xuống một trong những chiếc ghế

206

mây để nơi hoa viên, đối diện cô, rồ nó : “An ưa

hỏi cậu như vậy mà!” — “Ôỗ...?” Ha bàn tay Ngọc

Lan á ngón đan vào n au đặt trên quyển sách

đang để nơi đùi. Cô ngắm nghía mày mặt cậu, xong

dường như hơi bối rối, cô lẩn tránh ánh mắt cậu,

quay đ nơi khác, nói: “Lúc chiều trò chuyện với ba

má em, em bỏ quên quyển Thánh Kinh nơi khách

phòng. Lúc nãy em lên nhà trướ để lấy lại quyển

sách, khi trở ra, thấy tiế đ m trăng sáng n n ưa

muốn về p òng.” —“Vậy dưới tay cậu đó là quyển

Thánh Kinh. Nhưng này Ngọc Lan ạ, trên thế giới có

nhiều tôn giáo lớn, tại sao cậu lại chọn Thiên Chúa?

Nhiều g áo đ ều của nó thật trái với khoa họ .” —

“Haaa... An ra đây k ông p ả để cùng em ngắm

trăng mà là ỉ trí em!” T ần Sầu chợt thốt:

“Ngọc Lan, cậu...” Rồi cậu ú đầu, tiếp: “An x n lỗi

cậu, nhưng anh không có ý như vậy!” Ngọc Lan mủm

mỉm cườ nó : “T ô đ t ô đ em ỉ giỡn thôi mà!

Hãy nó em ng e g áo đ ều nào của Thiên Chúa trái

khoa họ ?” —“À... một vấn đề được bàn cãi xưa giờ

là Đức Mẹ Đồng Tr n .” Ngọc Lan với sắc diện bình

thản nhưng yên lặng khiến Thần Sầu do dự. Cậu nói:

“An t ật hối tiế đáng lẽ an k ông n n đặt vấn đề

khó k ăn o ậu, nhất là k ông đúng lú . Vậy

mình hãy nói chuyện về trăng ậu n á.” —“An b ết

chuyện gì về trăng?” —“Ngườ ta nó tr n ung trăng

có cô Hằng Nga, nhưng không ai biết cô Hằng Nga

đã trốn khỏ ung trăng.” —“Vậy sao!” —“Đ m nay

ô đang ngồi trước mặt an .” Ngọc Lan cười một

tiếng ngắn nhỏ. Xong cô thốt: “An lì lợm!” —“Ngọc

Lan?” T ếu nữ thong thả tiếp: “Ng ìn lời giải thích

không bằng một thí dụ. Xin cho em hỏi, nếu anh

muốn đ ngoại quốc, dễ ay k ó?” —“An ả? Anh

NH 207

làm sao đủ đ ều kiện!” —“Trước hết, anh phả đơn

xin Bộ Nội Vụ, phải lập hồ sơ lý lịch, phải làm sổ

thông hành, phả đượ đ ều tra an ninh, phải khám

sức khỏe, mỗ g a đoạn là một thời gian lâu la;

ng ĩa là an p ải qua tất cả những thủ tục khó

k ăn. Trá lạ đối với ông tổng thống t ì sao?” —“Dĩ

nhiên là dễ hơn rồi, có thể ông chẳng cần thủ tục gì

hết.” —“C o n n nếu Thượng Đế muốn xuống thế

gian, có lẽ Ngà ũng ẳng cần t eo on đường sinh

nở giống như loài người phàm tục. Sự cách biệt giữ

Ngài với ta chắc chắn xa hơn giữa vị tổng thống và

người dân. Vì vậy, với kiến thức giới hạn của con

người, có phải huyền bí nào ũng ểu đượ đâu.

Loài người thường ráp nối những mảnh hiểu biết của

mình, thấy nó ăn k ớp với nhau, thì gọi là khoa học.

Giả t í nào ũng dựa trên các giác quan. Nhưng

tuyệt đố ó đúng k ông? Tội nghiệp thay, một chút

hiểu biết đã làm o on người tự cao tự đạ !” —

“Ngọc Lan, anh còn một đ ều nữa muốn hỏi cậu.” —

“An ứ hỏ đ .” —“Nếu a ó đứ t n t ì được lên

t n đàng. Đó là một g áo đ ều quan trọng của

Thiên Chúa. Tại sao? Chẳng lẽ có người suốt đời gây

bao nhiêu tội ác, chỉ cần đức tin có thể tránh mọi

trừng phạt sao?” —“T ưởng phạt chỉ là một quan

niệm trong thế giới loài người mà thôi. Tuyệt đối nó

ó ý ng ĩa gì? Này an lì lợm, có một người rơi

xuống hố sâu, một ngườ đứng trên mặt đất thả sợi

dây xuống rồi bảo người dưới hố rằng hãy nắm lấy

sợi dây. Người dưới hố đưa tay ra nắm lấy sợi dây.

Rồ an ta được cứu. Anh lì lợm, anh nói cho em

biết á gì đã k ến an ta đưa tay nắm sợ dây?”

Ngọc Lan dừng lại giây lâu, ngắm nghía mày mặt cậu

dướ trăng đ m đoạn tiếp: “Đức tin, phải vậy không?

208

Không cần biết ngườ đó dưới hố sâu tội lỗ đã làm

những gì, bao lâu; niềm t n đó ũng k ông ần có lý

do thế nào, tại sao. Một niềm tin hoàn toàn thiên

p ú.” —“Dù sao T n C úa vẫn không hấp dẫn

an được, vì có nhiều đ ều bắt buộc anh tin, nhưng

anh không thể. Niềm t n ũng p ải có chút tự do lựa

chọn. Ông Chúa nói: ta là con của Chúa Trời. Tự

xưng con ông cháu cha, thật phách lố .” Ngọc Lan

nó : “Nếu là sự thật, ông không thể nói khác hơn.

(Rồi giọng cô nhấn nhẹ) Ngôn từ của anh làm em

không vừa ý.” T ần Sầu liền nó : “X n ậu tha anh.

Chỉ là lời nhận xét vô tư của an mà t ô .”

Ngọc Lan tiếp: “Trá lại, ông Phật nó : ta ũng ỉ là

người phàm tụ ũng ó vợ ũng ó on p ải vậy

k ông?” —“Ông k ông nó n ư vậy. Nhưng đúng!

Dù ông chẳng thốt ra, nhưng đã đến thế gian thì ai

ũng là ngườ . Ông C úa nó : ta là on đường, là

ánh sáng, là sự sống t eo ta t ì được cứu rỗ .” —

“Trá lại, ông Phật nói: mỗi người hãy tự đốt đuốc soi

đường lấy mà đ p ải vậy k ông?” —“Ông C úa nó :

đạo của ta là ân lý.” —“Ông P ật nói: chân lý như

mặt trăng (Ngọ Lan đưa một bàn tay lên. Ống tay áo

rộng đổ xuống, thịt da thiếu nữ trắng non sáng ngời

dướ án trăng một ngón tay chỉ đỉnh trời cao. Cô

tiếp), giáo lý như ngón tay ta chỉ mặt trăng; ãy

nhìn mặt trăng đừng nhìn ngón tay ta, vì chưa chắc

nó đã ướng đúng mặt trăng. P ải vậy k ông?” —

“Trong t ời gian ngắn ngủi của đời sống, bao nhiêu

đ ều ông C úa đã nó ung qu ũng ỉ để tự ca

tụng mìn .” T ếu nữ buông tay xuống: “Còn ông

Phật nói trong hơn bốn mươi năm thuyết pháp ông

NH 209

đã k ông t ốt một lờ nào!” —“T ì ra ậu đã b ết

nhiều hơn anh!” —“Cũng chưa hẳn vậy. Nhưng em

chắc chắn ông Phật dở hơn ông Chúa. G áo đạo mà

k ông t n đạo của mìn đúng ay sa . N ững đ ều

mìn đã nó rồi lại không dám nhìn nhận.

Dẫn đường o tín đồ đ mà bảo mạnh ai nấy đ . Đó

là ông Phật!” —“Ngọc Lan, cậu...” T ếu nữ mủm

mỉm cườ : “Sao ả? Bênh vực ông Phật hả?”(1) Thần

Sầu hỏ : “Có phải vì vậy mà cậu chọn Thiên Chúa

k ông?” Ngọc Lan im lặng giây lâu, rồ đáp: “Dù sao

trong Thiên Chúa có một câu mà em coi là hay nhất.

Thượng Đế ở khắp mọi nơi. Em đã chẳng nói từng tế

bào từng mạch máu của anh, của em chính là

Thượng Đế hay sao! Anh lì lợm g a đìn em đã là

công giáo từ nhiều đời trướ k em đến. Thật ra, em

ũng ó quyền lựa chọn. Nhưng anh hãy nghe em

nói đây. Anh muốn đ qua một giòng nước xoáy.

Những ngườ đ trướ đã bắc những nhịp cầu để lại

cho ngườ đời sau. Nhịp cầu nào gần nhất, tiện

nhất, anh có thể bướ qua là được rồ . An òn đ

kiếm một nhịp cầu xa xô làm gì. K đã đến nơi,

anh sẽ bỏ lại sau lưng anh tất cả nhịp cầu và giòng

nước xoáy. Chẳng lẽ anh muốn cạy cả chiếc cầu lên

____________________________ (1) Tính tình Ngọc Lan hay thích chòng ghẹo, cô chỉ đùa g ỡn

với người bạn trai cho nên cô mủm mỉm cườ . Cô ũng nó :

‘Tr n t ế gian có kẻ tìm cực lạc, có kẻ muốn đến t n đàng

lại có kẻ mong biết Thượng Đế. Nếu Thượng Đế đến thế gian,

Ngài sẽ không nhất thiết là người sang trọng, vì với Ngài

không có cao sang hay thấp èn; Ngà ũng k ông truyền

giáo, vì vớ Ngà đạo chính là thiên lý trước mặt muôn loà .’

210

để vá đem t eo sao? G áo lý ẳng qua là nhịp cầu

để g úp an trong g a đoạn tạm thờ . Đạo nào ũng

chẳng có gì quan trọng. Mỗi người có thể tạo một

nền đạo cho chính mình. (Cô cầm quyển sách giơ

lên) Kinh sách cũng chỉ được tô trét bằng bút mực

của loài người phàm tụ mà t ô . (Cô để quyển sách

xuống) Anh hiểu k ông?” —“Ngọc Lan, anh chỉ hiểu

hơi hơ t ô !” Cô t ong t ả đứng lên, bước giữa

những bóng oa lay động trên lố đ ngập án trăng.

Rồi cô dừng lại, lưng quay về phía cậu, giọng uyên

nhỏ nhẻ m á : “An lì lợm!” T ần Sầu đứng dậy,

đến phía sau thiếu nữ. Trước mắt cậu, cô gái trong

lớp xiêm y trắng toang, mái tóc phong phú cài trâm

hoa ngọc buông thả xuống ngay eo, tâm hồn thánh

khiết với thể xác tinh tuyền, một tòa ngọc quí của

Thượng Đế. Cô nó : “An t í ồng, thược dược,

ngã ngài, bách hợp ay...” Cô ngước mắt lên mấy

nhánh dây leo trên giàn cây gần đó và t ếp: “...

p ong lan?” Cậu nó : “Mỗ oa đều một vẻ đẹp. Đ m

nay thật tuyệt diệu! Còn bao n u đ m trăng n ư

vầy trong đời của cậu và an ?” Ngọc Lan chợt xoay

lại nhìn vào mắt cậu: “An ...!” Cậu nhìn rèm tóc nơi

ven tai của ô gá rung động trong cơn gió thoảng

qua đô mày xan rậm thẳng ngang, môi hồng múm

mím, gương mặt cô như tượng ngọc rực rỡ hào

quang dướ trăng k uya. Xong ô e t ẹn, khẽ cúi

đầu xoay đ t ỏ thẻ: “K an n ìn một đóa oa

anh chỉ thấy nó trong giấc mơ.” Thần Sầu hỏ : “Tại

sao?” —“Tất cả đều là ảo ảnh chế tạo ra bởi cảm giác

của anh mà thôi. Nếu anh chỉ có bốn, ba, hai, một

hay không giác quan nào hết thì sự thật sẽ ra sao?

Giòng sông hay bức tường thành không còn là

khoảng cách, vật chất ay vô ìn ũng ỉ là một,

NH 211

đã k ông ó ngày ôm qua t ì làm sao ó ngày ma

đóa oa đó t ật sự ó ay k ông?” T ần Sầu nói:

“Người thanh cao, lời lẽ ũng t an ao!” Cậu bước

đến đứng đối diện Ngọc Lan, nắm bàn tay cô nâng

lên trong tay cậu, rụt rè khẽ hỏ : “Ngọc Lan, thật sự

cậu là ai? Cậu có thuộc về thế giớ này ay k ông?”

Ngọc Lan chợt cười một tiếng ngắn trong trẻo: “ An

lì lợm, sao anh khùng quá vậy!” Rồi cô im lặng. Chợt

cậu cảm thấy vài giọt nước âm ấm rơi xuống bàn tay

cậu. Cậu ngướ l n để ý đô mắt mơ màng của thiếu

nữ rơm rớm lệ long lanh dướ án trăng. T m ậu

chợt đau n ức. Giọng thiếu niên lắng nhỏ, ngọt lịm

như mật oa: “Ngọc Lan, cậu khóc hả?” T ếu nữ rụt

bàn tay ra khỏi tay cậu làm t n . Tay k a ô đang

co lên cầm quyển Thánh K n đặt nơi ngực. Cô cúi

đầu nhỏ nhẻ: “T ô an lì lợm ạ đ m ũng đã

khuya. Cho phép em vào nghỉ.” Rồi cô xoay lại,

thong thả bướ đ tó và x m áo t ướt t a lay động

giữa oa trăng. Cậu còn lại một mìn đứng sững

giây lâu, miệng lẩm bẩm: tại sao!

Vài ngày tiếp theo, Ngọ Lan đột nhiên vắng bóng.

Như thường lệ k ông a đá động gì đến sự vắng mặt

của cô. Thần Sầu lo âu, lòng thắc mắc, tuy cậu vẫn

giả bộ thản nhiên, không muốn hỏi ai, nhất là cậu sợ

hổ thẹn khi bị người ta khám phá cậu lo lắng cho

Ngọc Lan hơn cả sự sống chết của cậu. Những tiếng

yêu thương mà cậu thường thốt tr n đầu môi chót

lưỡi với Ngọc Lan thuở mới sơ giao, chưa chắc cậu

đã ểu trọn vẹn ý ng ĩa ủa nó. Nhưng giờ đây tất

cả hình sắc, âm thanh của nó đang loang vào mạch

máu, thấm vào linh hồn cậu. Một bữa cơm trưa

212

xong, cậu băng qua oa v n ngang p òng Ngọc

Lan, thấy cửa mở, cậu e dè bước vào. Cậu dừng lại

trước bàn học. Bức thư cậu viết trong lớp học, gửi

cho cô, vẫn òn để mở trên bàn. Nhìn cây bút mực

của cô gác nơi giá, cậu mơ hồ còn thấy bàn tay của

thiếu nữ trắng non mịn màng như tơ phấn loay hoay

với ngòi bút trên mấy trang giấy dướ án đèn đ m.

Cậu ng ĩ t ầm: ngò bút đã k ô ũng n ư cậu,

đang trông đợi chủ của nó. Khi Thần Sầu xoay lại

định bước ra, chợt thấy Xu Di ngồi nơi xô-pha ở cuối

phòng, lưng dựa thoai thoả l n t àn đứng ở đầu

ghế đang y n lặng xem sách. Cậu thốt: “Ô... em Xu

Di, sao em lại ở đây?” Cô ạ quyển sách xuống nơi

bụng đáp: “Em n ớ chị Ngọ Lan n n vào đây ngồi

chơi.” Thần Sầu nhân dịp hỏ : “Ngọc Lan đ đâu vắng

mấy bữa nay?” Xu D n ỏ nhẻ nó : “C ị của em đã

vào tu viện, có lẽ không về đây nữa đâu.” T ần Sầu

chợt thốt: “Cá gì...” Rồi cậu im lặng. Cậu có nghe

lầm không? Tim cậu như vỡ đô . Cậu có mắt như

mù, có tai như điếc, bầu trời bỗng nhiên sập xuống

đầu cậu. Mặt cậu trở thành xanh nhạt, cậu kéo lê

bước về phía cửa đ n ư người mất hết thần hồn. Xu

Di lật đật ném sách xuống xô-p a đứng dậy gọi:

“An Lão! An Lão!” Cô bướ đến cửa, nhưng cậu đã

đ k uất. Bữa cơm tố ôm đó k ông t ấy cậu. Trưa

ngày kế tiếp k Xu D đ ọc về ô để ý chiếc xe

đạp của cậu vẫn còn dựng ở hè nhà sau. Vào khoảng

chiều Xu D đến phòng cậu. Khi cô bước vào, Thần

Sầu đang nằm sấp trên giường, mặt úp xuống gối.

Xu D rón rén đến bên cạnh, khe khẽ hỏ : “An Lão

hôm nay an k ông đ ọ sao?” Cậu không nhúc

nhích. Xu Di lại gọ : “An Lão!” Cô p ải gọ đô ba

lần cậu mới cọ quậy, rồi nhoài dậy. Xu Di liế đống

NH 213

quần áo, sách vở của cậu đã dồn vào trong túi vải bỏ

nơi sàn gạch, chưa kịp hỏi, cậu đã l n t ếng: “An sẽ

đ . Anh không ở đây nữa.” Xu D nó : “T ì ra ị

của em đã b ết trước mọi việc không sai! Anh Lão,

chẳng lẽ trong nhà này anh chỉ biết một mình chị

Ngọc Lan. Còn ba em, má em, anh Ngọc Khuyết...”

Rồ ô xoay đ lưng quay về phía cậu, thấp giọng

nhỏ nhẻ tiếp: “... và em t ì sao?” Cậu liền đứng rột

dậy, bướ đến phía sau thiếu nữ. Lần đầu tiên cậu

nhận thấy từ cử chỉ đến tiếng nói của Xu Di không

khác Ngọc Lan. Cả mái tóc phong phú của cô em

ũng g ống hệt như của cô chị, chỉ hơi ngắn hơn đôi

chút. Cậu đưa bàn tay l n định vuốt tóc cô gái;

song cậu rụt rè, do dự buông tay xuống. Cậu nói:

“An đ k ông p ả là an vĩn v ễn không trở lại,

nhưng chỉ vì anh không thể ở lại, nên anh phả đ .”

Cô lại thỏ thẻ hỏ : “An đ đâu?” —“Trờ đất bao la,

an ũng ưa biết.” —“An bỏ họ sao?” —“Học

àn đối vớ an òn ý ng ĩa gì!” —“An Lão mùa

thi sắp đến trong và t áng x n an đừng để lỡ cơ

hội, uổng phí một năm dà đèn sá và p ụ lòng chị

của em.” Cậu đáp ộc lố : “A p ụ lòng anh, anh phụ

lòng lạ !” Xu D ợt xoay lại, nhìn thẳng vào đô mắt

đỏ au vì mất ngủ của cậu, giọng cô hơi cất ao: “An

nói cái gì vậy? (Rồi cô thấp giọng) Thật không ngờ chị

Ngọc Lan quen lầm ngườ !” Cậu ũng ao g ọng đáp

lạ : “K ông p ải chị của em mà ín an !” Mặt Xu

Di có sắc giận, má cô ửng hồng, cô liền quày gót đ

ra. Xong cô dừng lại nơi cửa nó : “Em k ông ngạc

nhiên mọi việc xảy ra đúng n ư chị của em đã b ết

trước, là vì chị Ngọc Lan vẫn như vậy xưa giờ. Nhưng

em ngạc nhiên một nam nhi như anh mà hành tung

lại chỉ lẩn quẩn trong vòng t n đoán ủa ô gá .” Dứt

214

lờ ô đã k uất bên ngoài. Thần Sầu đứng sững

nhìn vào khoảng không. Rồi cậu lại nhào lên giường,

úp mặt xuống gối, nước mắt ràn rụa, lời uất nghẹn

ngang cổ: “Ngọc Lan, tại sao cậu làm khổ an !”

Một buổi sáng, khi cậu từ giã mọi người trong nhà

Ông Bà Hai, mặc ai khuyên bảo vỗ về, cậu đ ậu

vẫn đ . Xu D t ễn bước cậu. Họ dừng lại nơi cổng.

Cậu dựng chiế xe đạp nơi bệ xi-măng ủa vòng rào,

hành trang chỉ có một túi vải cột sau yên. Cô cậu

đứng đối diện gần kề. Thần Sầu thấy gương mặt cô

em, mày rậm môi hồng, mường tượng người chị,

nhan sắc hơi nhuốm buồn. Cô nhìn cậu, thỏ thẻ:

“X n an đừng giận vì ngôn ngữ của em ngày hôm

trướ .” Cậu đáp: “C ín an là người phải xin em

tha thứ vì những lời lẽ quàng xiên của an đối với

em.” Xu D nó : “N ững gì an đã t ốt dù sao ũng

phản ảnh tất cả chân tình của anh. Nếu đ ều em nói

là đúng x n an đừng phụ lòng chị của em.” Cảm

lòng ưu ái, cậu đưa tay nâng niu rèm tóc bên má

thiếu nữ và nhìn thấy trái tai trắng non đầy đặn của

cô giống như của Ngọ Lan lòng ng ĩ t ầm: tại sao

Ngọc Lan không phải là Xu Di, một thiếu nữ bình

thường, giản dị! Ít nhất Xu D ũng b ết nói một lời

xin lỗi trong câu chuyện trò! Cậu nó : “Em ạ, một

câu duy nhất mà anh muốn hỏi em trướ k an đ .

Tại sao Ngọc Lan vào tu viện?” Xu D k ẽ ú đầu,

thong thả đáp: “Đô k em ũng k ông t ật sự hiểu

được tâm tư của chị Ngọc Lan. Em chỉ biết chắc một

đ ều đó là xưa nay chị của em không bao giờ làm

sai bất cứ việ gì.” T ần Sầu nó : “Dù âu trả lời của

em không chính xác, nhưng rất đầy đủ. T ô an đ .

NH 215

Xin bảo trọng.” Xu D làm t n . Cậu xoay lại lấy

chiế xe đạp. Xu Di nhìn theo Thần Sầu đến khi cậu

khuất bên ngoài ngõ hẻm sau rặng cây lá um tùm,

xong cô thì thầm: “T ần Sầu, người cần bảo trọng

chính là an !”(1)

Từ đấy, chấm dứt những đ m Ngọc Lan dạy dỗ Thần

Sầu văn từ dướ án đèn k uya n ững buổi chuyện

trò của đô lứa thơ trẻ dưới ánh tà dương. Những lời

của Ngọ Lan đã t ốt qua bao n u năm t áng

ngày giờ, vẫn òn đồng vọng bên tai cậu và được ghi

chép lại trên mấy trang bút mực này, chẳng qua là

mớ ý tưởng ngây ngô của lớp tuổi còn trứng nước.

Nếu nó có giá trị gì đó ỉ là giá trị của những kỷ

niệm êm ái nhất, hồn nhiên nhất, vang bóng muôn

đời của tuổi trẻ mà thôi!

_________________________

(1) Hoàng Thúy Liễu kể với Thần Sầu những lời Xu Di thuật lại

lúc cậu giã biệt.

216

Ngọc Lan (Thần Sầu ai tích minh họa lâ n đâ u tiên)

NH 217

CHƯƠNG V

MỘT CHUYẾN GHE ĐÊM

BỨC DI THƯ CỦA NGỌC LAN

“Ngọc Lan thân mến:

Anh xin phép làm phiền cậu một lần n a, để nói với

cậu vài tiếng, mà anh không đủ can đảm gi mãi ấp ủ

trong tim anh. Anh không biết cớ sao anh đến đỗi

không đủ can đảm ấy! Nhưng anh nghĩ cậu cũng

không đủ can đảm dừng đôi mắt tuyệt lệ của cậu tại

đây để vứt mấy dòng ch chân thật này cùng với tấm

lòng dẫy đầy tình luyến mến của kẻ đã trót đa mang

diễm ảnh của cậu ngay từ thuở mới bắt đầu quen biết,

đốt cháy trên đốm lửa hắt hiu tang tóc của chiếc bạch

lạp đặt trước cây thánh giá lạnh lùng? Ngọc Lan, anh

mong rằng cậu không đủ can đảm ấy... Ngọc Lan, hiện

buổi đêm này có lẽ nơi thánh đường cậu đang quì gối

cúi đầu mật niệm, tay nâng quyển kinh, dưới đèn

bạch lạp. Cậu có biết — mà biết để làm gì? — anh

đang ngồi trên tảng đá cao nơi bãi biển, nhìn trời

nước bao la, thánh đường vũ trụ, tim vẫn nặng mang

một niềm thắc mắc...

Anh không bao giờ quên cái đêm anh đến đón cậu nơi

cửa nhà thờ. Trời đã về khuya. Không còn một bóng

ai. Tr ng lên cao, sáng vằng vặc. Lầu chuông nhà thờ

ánh tr ng nhuộm sáng một nửa đột ngột dựng lên

218

gi a nền trời pha lê thưa thớt bóng mây, sao sáng rải

rác. Chúng ta dừng lại giây lát bên vách đá cạnh

hành lang. Ánh tr ng soi sáng nửa thân ta xuống

chân và mình trò chuyện trong bóng tối. Có lẽ cậu còn

nhớ? Cậu đứng tựa lưng vào anh, lả đầu lên ngực

anh, mơ màng nhìn bóng lá của mấy cây thược dược

lay động trên sân gạch và thỏ thẻ với anh rằng: ‘Anh lì

lợm, em thật cảm động vì cách cư xử của anh đối với

em, nhưng...’ Anh âu yếm nắm bàn tay trắng trẻo

mềm mại mát rợi như cánh hoa tẩm hương của cậu.

Anh hỏi: ‘Nhưng sao, Ngọc Lan?’ Cậu chỉ thơ thẩn

đáp: ‘Nhưng mà...’ Rồi cậu quay lại nhìn anh với ý

tưởng lửng lơ: ‘Anh có tin em rất sung sướng khi quyết

định khoác áo dòng tu xa lánh trần tục?’ Cậu chợt

thoáng vui trong một niềm tin nào đó. Nhưng anh rất

khó hiểu một câu hỏi ngớ ngẩn của thiếu n thông

minh như cậu. Anh làm thinh suy nghĩ và ôm chặt

thân cậu vào vòng tay của anh. Khi cậu ngước lên

nhìn một ánh sao rơi trên đầu cành phượng, gương

mặt cậu chợt rạng rỡ dưới tr ng đêm. Anh thoáng

thấy đôi mắt diễm tuyệt của cậu nhuốm buồn và rơm

rớm lệ. Anh vỗi vội dìu cậu bước đi, với ý định để cậu

được khuây khỏa. Nhưng vừa bước xuống vài bậc

gạch, cậu bỗng gục vào mình anh. Lệ rơm rớm đã tích

tụ thành giòng đổ xuống. ‘Ngọc Lan, tại sao thế? Tại

sao? Tại sao?’ Anh đã hỏi và cậu vẫn lặng lẽ làm

thinh, mím môi để cầm uất nghẹn. Rồi lại nhìn anh,

cậu mỉm cười mà mắt còn ướt lệ, như hoa đào đẫm

sương. Cậu khẽ nhích môi vỏn vẹn thốt một lời nhỏ

nhẻ: ‘Không có gì, anh lì lợm. Chỉ một cơn xúc động,

một niềm sung sướng thoáng qua!’ Một niềm sung

sướng? Anh thầm nghĩ: một niềm sung sướng vô cùng

cao siêu mà anh không bao giờ đạt đến? Hay một cơn

NH 219

xúc động âm thầm vì một nguyên nhân sâu xa mà

anh không bao giờ tìm thấy? Dù trong lãnh vực vật

chất hay tinh thần, cậu vẫn luôn luôn là người thắng

thế. Anh phải đành ngậm câm!

Đêm đó, sau khi đưa cậu về doanh trại riêng của cậu,

anh lủi thủi trở lại biệt thự trên đường Nhà Ga(1), ngồi

trước bao lơn dưới bóng thùy dương cho đến lúc đêm

tàn tr ng gác non tây, bóng tối cảnh vật lạnh lẽo ngã

dài trên mặt đất, sương ướt cả không gian, cả cây

thùy dương cả tóc và vai anh, vách lan can lạnh như

khối tuyết...

Hôm sau không nói một tiếng, cậu rời tỉnh lỵ Nha

Trang, cũng như dạo nào cậu rời Đa Lạt, — âm thầm,

lặng lẽ. Anh rất buồn, hết sức khó nghĩ, vỗi vả trở lại

Saigon. Cách một dạo anh gặp cậu, lúc đó cậu đã

khoác chiếc áo dòng đen dài, mớ tóc óng ả của cậu,

mà anh đã từng âu yếm vuốt nâng, không biết còn

n a hay không dưới lớp kh n đen. Thấy anh, cậu

thản nhiên quay lại, bỏ đi. Anh không muốn làm phiền

cậu, chỉ đứng yên gi a sân gạch nhà thờ nhìn cậu,

duyên dáng vẫn tha thướt đoan trang như thuở nào,

cho đến lúc cậu khuất sau cánh cửa nhà dòng, cánh

cửa đời vắng vẻ. Cậu có biết: thấy nh ng hành động

huyền bí của cậu lúc ấy anh như nổi cơn loạn trí lên

_______________________________ (1) Tên thật của đường lộ đó lú bấy giờ là Hoàng Tử Cảnh,

chạy qua trước Nhà Ga Xe Lửa Nha Trang

220

không? Sau đó vài bận anh được dịp hỏi han, nhưng

cậu vẫn một mực chối từ, không hề hở r ng với anh

một lời về sự thay đổi cuộc sống của cậu. Lan thân

mến, nếu cậu đã nguyện sống đời tu sĩ, anh có ý gì

cản ng n đâu. Anh cũng đủ can đảm để cậu dễ dàng

dứt khoát. Nhưng anh không hiểu tại sao phút cuối

cùng trả lại thế gian cảnh đời phàm tục cậu không đến

cùng anh, nói đôi lời giã biệt để chúng ta có cơ hội

cảm thông nhau?

Rời Nha Trang trở về, anh có dịp lang thang lại nh ng

nẻo đường mà mình đã đi qua. Gi a bãi hoang Cà

Ná n m ngoái cậu với anh đã dừng lại một lần, giỡn

đùa dọc theo bờ vịnh sóng nước trong xanh và nhìn

đoàn tàu hỏa cheo leo bên triền núi. Anh còn nhớ,

dưới ánh tà dương cậu khom xuống nhặt một vỏ ốc từ

nơi gành đá lên, nâng niu, ngắm nghía nó, xong cậu

nói: ‘trong vỏ ốc này đã từng chứa một linh hồn’(1).

Hôm qua anh chỉ một mình gi a trời nước mênh

mông vắng vẻ lủi thủi dưới hoàng hôn tìm dấu vét

chân cậu trên nh ng lối đi cát đá. Mòn mỏi anh đã

nằm ngủ cô đơn trong lều trại hoang sơ của một hãng

nước suối, dưới mùa bấc mặc gió tr ng. Bao nhiêu kỷ

niệm vui tươi cũng như giận hờn từ khi mình mới bắt

đầu gặp gỡ, chợt hiện về trong ký ức làm anh ngậm

ngùi và xót xa nh ng gì mà anh cho rằng không trọn

vẹn.

Nhân dịp đến th m Ba, Má và Xu Di, bước vào phòng

của cậu, anh nhìn cây bút mực, chạnh nhớ cậu đã dạy ________________________________

(1) Quyển 5: Dư Hương, bài thơ ‘Cái Vỏ Ốc ‘

NH 221

anh về quyền uy của v n từ. Anh không mong gì đạt

được sức mạnh long trời của một từ ng . Nhưng nếu

bút mực có thể làm cho người ngoài vạn dặm gần gũi

lại, làm cho cố nhân đã chết từ nghìn n m trước vẫn

còn lai vãng gi a chúng ta, thì anh cũng mảy may hy

vọng mượn nó để bày tỏ niềm ưu ái thiết tha nhất, mối

lo âu lớn lao nhất và sự quan tâm sâu đậm nhất của

anh đối với người đang đọc mấy dòng thư đây.

Ngọc Lan thân mến, của tất cả nh ng bóng buồn xa

xôi mà anh thấy luôn luôn phảng phất không tan trên

gương mặt đào hoa não nùng diễm lệ của cậu, của tất

cả nh ng lượn sóng rối bòng biếng gỡ trên mái tóc

phong phú ngọt lịm như nước suối bằng hương, của

tất cả nh ng nét mơ màng ẩn hiện trong đôi mắt như

muôn ngàn ánh sao thường hay nhìn anh đắm đuối,

của tất cả nh ng cử chỉ tuy đoan trang, nhưng che

giấu một chút mệt mỏi, một chút buông trôi, của tất cả

vẻ tiên n tuyệt vời nhưng tàng tr sắc héo hắt, ngày

càng tiều tụy xanh xao, của tất cả nh ng ý tưởng xa

lánh cuộc đời như miễn cưỡng, như tuyệt vọng, của tất

cả nh ng bước chân âm thầm mà cậu đã lùi lại trước

định mệnh, dù cậu là thiếu n đầy máu tim và lòng

quả cảm, nghĩa là của tất cả nh ng điều anh trộm thấy

nơi cậu, nguyên do có phải cậu đã chứa trong tâm

khảm một khối tư sầu... mà từ bao lâu anh muốn

hiểu?... Hay anh đời đời không được cậu cho phép

tìm hiểu đến nh ng lãnh vực riêng tư ấy, một vùng bí

ẩn thiêng liêng của cậu? Ngọc Lan, co pha i không?!

Vịnh Cà Ná, tiết Tiểu Hàn, bắc phong h u khởi,

Thần Sầu tư bút.”

222

Thật là thứ bút mực rườm rà, kiêu kỳ của học trò.

Bao nhiêu dòng chữ đã mất mát qua thời gian, chỉ

còn lại bấy nhiêu, dù không diễn tả hết nội tâm bất

hạnh của cậu lúc bấy giờ, nhưng cũng đủ để các bạn

cảm thông với thứ tình ngây thơ nhưng tha thiết. Ai

có thể nói tình yêu của tuổi trẻ rất cuồng nhiệt, rất

đam m n ưng chóng tàn phai?

Vào khoảng tháng ba Thần Sầu gặp Ngọc Lan ở Đa

Lạt. Một đ m trời rét. Bóng tối dầy đặc không gian

huyền bí bao trùm một dãy rừng thông ngoài xa,

khu vườn xung quanh tòa biệt thự và giàn hoa thiên

lý. Từ ngoà àn lang đến nơi phòng khách các

cánh cửa đã đóng lạ để ngăn sương gió và khí trời

lạnh của vùng cao nguyên. Dưới ngọn oa đăng tỏa

ánh sáng thành một hình tròn trên chiếc bàn bằng

gỗ lim lóng lánh xà cừ, Ngọc Lan khoác chiếc áo

dòng đen tuyền như một đụn bóng tối chỉ trừ hai

bàn tay thon nhỏ màu bạch sứ và gương mặt trắng

như tượng ngọ đô mô ồng mủm mỉm, cô vẫn đẹp

xinh như dạo nào, thanh quí, tinh tuyền. Cậu ngồi

bên cạnh bạn gái thân yêu nhất của đời cậu, giờ đây

đột nhiên trở thành người nữ tu. Cô thỏ thẻ: “An lì

lợm, anh có lỗ gì đâu mà an ứ xin em tha thứ,

anh có lỗ gì đâu nếu em nói hẳn ra rằng đời em còn

một bí ẩn...” Cậu đưa tay nâng nhẹ cằm cô, dịu dàng

xoay gương mặt như đúc bằng hương sang phía cậu.

Những cử chỉ âu yếm trước kia cậu đã làm quen

thuộc, nhưng bây giờ cậu cảm thấy e ngại, chấn

động cả tâm can. Trên nét ngọc của cô ủ dột như đóa

phù dung trong sương mù, một chút hổ ngươi, một

chút bối rố đô mắt thâm u nhưng cực kỳ diễm lệ.

NH 223

Giọng cậu ấm áp: “Ngọ Lan an òn được phép

hôn cậu nữa k ông?” Cô k ông đáp đô làn m

thanh nhã hơi khép lại. Cậu khẽ nghiêng mình về

phía Ngọc Lan, môi cậu hạ thấp tr n đô mô é mở

của cô. Cậu sung sướng ngây ngất như lần đầu tiên,

lần đó đô mô non nớt và thơm ngát mùi sữa của cô

tìm cách lẩn trốn nhưng cũng không tránh được sự

bồng bột của cậu. Giờ ũng vẫn đô mô này n ưng

cậu chợt nhìn thấy nó thanh khiết quá, thiêng liêng

quá, khiến cậu bất chợt chùng lòng. Cô chính là con

gái lưu đày của Thượng Đế, cậu ng ĩ t ầm. Cậu rụt

rè dừng lại ở lưng chừng và lòng cậu đầy thương xót

không biết cho cô gái thơ trẻ hay cho chính mình.

Trờ đã k uya. Sau vườn hoa lá yên lặng như chết.

Từ dướ đất, trong những đám ây ỏ và rừng thông

ngoài xa, tiếng côn trùng sôi lên dằng dặc eo sèo.

Cậu nói bâng quơ: “Đây có phả là đ m gặp gỡ cuối

ùng k ông?” Cô đáp: “Em nào b ết! Song em vẫn ao

ước còn gặp nhau một ngày sau rốt của đờ em.” Cậu

nó : “Tại sao? Cậu biết trước tất cả mọi việ mà!”

Ngọc Lan mủm mỉm đô mô ngắm nghía mày mặt

cậu giây lâu, ánh mắt cô long lanh như muôn ngàn

sao sáng bỗng mơ màng. Xong cô hơi khẽ ú đầu,

có chiều e lệ như thuở mới sơ giao, giọng uyên mơ

hồ thỏ thẻ: “Vô t ượng thậm thâm vi diệu ngôn, bá

thiên vạn kiếp nan tao ngộ! Trăm ng ìn muôn k ếp

chỉ sợ anh không hiểu được em. Em không có nhiều

thì giờ để nói với anh tất cả những đ ều em muốn

nói. Nhưng mà, những gì em đã nó với anh từ lúc

quen n au đến nay ũng đầy đủ lắm rồ .” Cậu ngồi

im lặng, tưởng tượng hình ảnh của người thiếu nữ

giam suốt đời mình sau cánh cửa của nhà dòng.

Đang lú ậu không tin tưởng nổi ở lớp tuổi non

224

tươi, trong thân thể đẹp xinh mạch máu còn tràn

đầy nhựa sống, Ngọ Lan đã an đảm lựa chọn dòng

Tu Kín, cô lo lắng nó : “An òn muốn nài ép em

đ ều gì nữa sao, anh lì lợm? Chỉ trừ thể xác này

không thể hằng ngày gần gũ an t ô em đã dâng

hiến cho anh trọn cả tâm hồn, tư tưởng, niềm tin,

cuộ đời trong mộng!” Cậu liền đáp: “Cậu đừng ng ĩ

thế. Tìn ng ĩa ao quí nào phả ăn gối mới hiểu

được mạch tim. Từ trao nhau tiếng nó đầu tiên, anh

đã y u ậu, không phải chỉ vì dung nhan tiên nữ của

cậu, chính bởi ngưỡng mộ một tâm hồn tuyệt vời kỳ

ảo, như mộng, như hương của cậu. Nếu vì một lẽ nào

k á đâu ắc tình mình òn đến ngày hôm nay,

vĩn v ễn bền vững ay sao.” N ềm sung sướng mỏng

manh thoáng qua trong ánh mắt Ngọc Lan. Cô thỏ

thẻ: “Còn một đ ều cuối cùng em sẽ nói với anh vào

ngày rốt của đời em. Bây giờ, anh lì lợm ạ, xin anh

o p ép em đ ng ỉ.” Cô n ặt sách kinh lên tay.

Cậu choàng chiếc áo lạnh lên vai người nữ tu rồ đưa

cô về phòng riêng của ô. “C ú ậu ngủ ngon.” Cô

ú đầu đáp k ẽ: “Cám ơn anh.” Cô xoay lại nhìn

cậu một lần nữa trong k tay ô đẩy cánh cửa

phòng nặng nề khép lại, buồn bã như cái hòm người

chết, xa xôi như cánh cửa của thế giới hư vô phân

cách hai linh hồn đau k ổ. Cậu vẫn còn hình dung

thấy sau cánh cửa khép, khuôn mặt thanh nhã của

Ngọ Lan và đô mắt đang n ìn ậu tha thiết. Bên

trong bỗng nghe có tiếng hỉ mũ . Ngọ Lan đang

khóc sao? Cậu ng ĩ t ầm. Cậu định lên tiếng hỏi

han, song lại do dự. Rồi cậu quay đ n ư lẩn tránh,

vỗi vội bước, chân nặng như mang cùm, đầu óc quay

cuồng như thấm độc dượ t m đau n ức như bị dao

tên, cố cắn răng để cầm nước mắt. Trong gian phòng

NH 225

khách bấy giờ tối như mực, cậu thiếu niên buông

mình xuống ghế như bộ xương khô, ngồi im lặng

trầm tư. Cậu tưởng cậu đã ết từ muôn thuở mà

bây giờ hồn cậu còn uất tủ vì tìn oan trá đang

yên giấc ngàn thu vùng sống dậy dướ lòng đất mục.

Cả đô lứa thiếu niên đều mang chung linh cảm về

cuộc giao tình của cô cậu. Thần Sầu dĩ n n k ông

thể biết chuyện gì sẽ xảy ra trong ngày mai. Nhưng

chắc chắn Ngọc Lan nhìn thấy định mệnh của mỗi

người, dù cô chỉ thốt những lời dặn dò với tâm hồn

mặc nhiên bình thản. Nếu Ngọc Lan mang nỗi khổ

tâm, có lẽ đó là k ổ tâm của ngườ đứng giữa hồng

nhật nhìn thấy kẻ đang mò mẫm từng bước quờ

quạng trong bóng tối! Thấm thoắt ngày tháng trôi

qua...

Trong kỳ thi tú tài toàn phần năm đó một số học

sinh miền Nam sớm theo chương trình chuyển Việt

ngữ, Thần Sầu là người duy nhất đầu tiên không

những được trúng tuyển, lạ đỗ cao, nói chung học

sinh những trường khác, kể cả bạn của cậu là Lâm

Đạ Hùng đều phải thi lại kỳ thứ a . Được các anh

chị C u Văn An kể cả ban g ám đốc, tưng tiu, khen

ngợi, Thần Sầu vẫn cảm thấy tất cả đều vô ng ĩa

buồn bã ô đơn. Giữ đúng g ờ ngày hẹn với cô

trưởng ban tài chánh của lớp học, một buổi tối Thần

Sầu đến t ăm Hồng trong g a đìn ủa nàng. Mặc dù

cô như là chủ nợ của mọi người nhưng cô dễ thương

đến nổi suốt niên họ ô được bầu lại luôn và giữ

công việ đó đến mãn khóa. Cậu hơi bất ngờ đối diện

với chồng nàng, một thanh niên tuấn tú, thanh nhã.

Sau khi giới thiệu cậu với chồng nàng xong, nàng

226

tiếp: “Một thiên tài toán học, tác giả của cây thước

chia góc hình học làm ba, là một trong hai thí sinh

C u Văn An đượ đề cử trong cuộ t đua Trung

Học Toàn Quố đã đoạt giả và đượ đăng t n tr n

Công Báo Việt Nam Cộng Hòa.” Cậu nhìn thấy chồng

nàng mỉm cười. Còn cậu rất mắc cỡ, chỉ ấp úng

không ra lời. Cậu còn nhớ giáo sư toán ho c nhận lấy

cây thước của cậu xong ném phạch xuống bàn, rồi

chẳng mảy may để ý đến nó o đến mãn giờ giảng

bài ông mặc nhiên ra về. Ông vừa đ k ỏi, các bạn

trong lớp liền đua n au g àn xem kẻ xin, người

mượn. Cây thước lớn cỡ bàn tay, như cái com-pa ba

nhánh, làm bằng gỗ mà cậu đã n ờ thợ mộc kiến

trúc rất cẩn thận, chính xác, sơn vec-ni bóng lộng,

chẳng bao giờ trở về tay cậu. Sau khi từ giả Hồng,

Thần Sầu ra về với tờ giấy tiền mườ đồng và một bài

thơ định trả và tặng nàng cậu để sẵn trong túi áo

vẫn còn nguyên trong túi áo. Lần đó ậu đã ẳng

trả nàng món nợ tiền nguyệt liễm lẫn tình cảm và

chẳng bao giờ cậu còn có dịp để trả, vì họ không bao

giờ gặp lại(1).

___________________

(1) Quyển 5: Dư Hương, bài thơ ‘Vệ N Đã Ra Đời ’

NH 227

Rảnh rang sách vở vì nghỉ hè, Thần Sầu rời thủ đô

l n Đa Lạt, một mình lủi thủ tr n on đường giữa

những đồi thông qua làng Công Giáo, ngơ ngơ ngẩn

ngẩn như người mộng du. Lòng đầy chán nản, cậu

rờ Cao Nguy n đến Rạch Giá, la cà với ngư dân ven

biển, học làm nghề chài lưới một dạo. Rồi cậu nổi

trôi qua Cần Vọt, buôn bán giao thiệp vớ đám người

Miên người Lèo. Ồ nào phải nghề nghiệp gì đâu ỉ

vì cố gắng lãng quên chuyện mìn và để yên lòng

người tình nữ mà cậu oang đàng đã vốn, lại càng

đ xa vô tận trên bướ đường lang bạt kỳ hồ.

Trong ngôi nhà của Ông Bà Hai ở Gò Vấp, giữa gian

phòng có cửa sổ mở ra phía hoa viên rực rỡ ánh

trăng tr n ếc giường nệm vải trắng tinh, Ngọc

Lan mặc y phụ dòng tu đang nằm. Cô nó : “Xu D

em không cần phả đứng hầu chị như vậy. Xin em

ãy đến nơi bàn đó đem lại cho chị một tờ giấy và

ây bút.” K Xu D trở lại trao giấy bút cho người

chị, Ngọc Lan im lặng nhìn cô em giây lâu. Xu Di rụt

rè xoay đ . N ưng Ngọ Lan đã m á nó : “Sao vậy?

Không cho chị ngắm gương mặt đẹp gái của em sao!

(Rồi âm thanh cô chìm lắng tiếp) Anh Lão không sao

đâu ảnh sẽ về đến mààà...” Xu D vụt quay lại thốt:

“C ị ba... chị...” Xong ô ơi cúi đầu, ngọc diện ửng

hồng dướ án đèn mờ tỏ, khẽ tiếp: “Sao ị biết

em...” Ngọc Lan hơi mủm mỉm cười nhìn cô em,

đoạn thong thả nó : “Xu D em ủa chị đ m nay k

nghe một tiếng động x n em ãy để yên cho chị

ngủ.” Xu D t ắc mắc hỏi khẽ: “C ị ba, tiếng động gì

vậy?” Ngọc Lan nhẹ cất một cánh tay lên và nói:

“Bướ đến gần chị.” Cô ạm nhẹ mấy ngón tay lên

228

mặt đứa em: “Em o em kìa lo lắng cho bệnh tình

của chị hả? Em khóc hồi nào vậy? Mặt mày rít chịt!

Hãy tắm rửa nghỉ ngơi đi em.” Xu Di khom xuống

nhẹ nhàng sửa tấm ăn oa lan ngay ngắn trên

ngực người chị, trong khi Ngọc Lan thong thả tiếp:

“Lát nữa nhờ chú tư Bình đến Gò Vấp mời cha sở

đến gặp chị.” Xu D dạ khẽ một tiếng, xong rón rén

bước ra.

Từ ngày Thần Sầu trôi giạt đến nơi xa xôi này, một

hành trang duy nhất mà cậu mang theo là hình ảnh

của Ngọc Lan. Mỗi buổi chiều, sau khi cơm nước

xong, người thì kéo nhau xuống phố chợ vui chơi, kẻ

còn lạ đàn át oặ đán ờ nơi nhà trước. Chỉ trừ

cậu lủi thủi vào phòng ngủ, ngồi tựa song cửa sổ, im

lặng một mìn . Đ m đó T ần Sầu móc trong túi

quần sau, lấy một xấp tiền giấy rồi nhẩm đếm dưới

án sáng trăng rọi qua cửa sổ. Hằng ngày làm được

bao nhiêu, cậu đem n ều tiền nhỏ đổi ra một ít giấy

tiền lớn và đã dàn dụm như vậy lâu la. Vì cậu

không chỗ cất tiền an toàn, nên cậu luôn luôn mang

nó theo kè kè trong túi quần sau, chừa vài tiền lẻ

trong tú áo để xài lặt vặt. Ng ĩ đến việc mua món

quà sinh nhật sắp đến cho Ngọc Lan, cậu cảm thấy

sung sướng, lấy bớt sợi dây thun nơi cườm tay cậu,

ràng kỹ lưỡng xấp giấy tiền rồ để lại trong túi quần

sau. Cậu nằm ngửa trên giường vạc gỗ, trải một

chiếc chiếu đã ũ k ông mền không gối. Cậu đã ngủ

như vậy qua bao n u đ m ó lẽ nhiều tháng và

năm sắp tới. Mỗi ngày cậu gặp Ngọc Lan ít nhất hai

NH 229

lần: trước khi cậu mơ màng chìm vào giấc ngủ lúc

đầu hôm, và sau khi cậu thức dậy lúc bình minh.

Ngoài ra, những lúc nghỉ trưa ngồi dưới bóng cây

b n đường nhìn xuống giòng sông, hay nằm ngửa

trên sàn ghe ngó lên trời cao, cậu thấy hình ảnh của

Ngọ Lan tr n á đám mây dướ đáy nước, nơi tàn

cây xanh rậm mát, hay lẫn lộn giữa những đóa oa

dại trong lùm cỏ cạn đầm hoang. Hình ảnh nghiêm

trang nhưng êm ái, dịu dàng, của thiếu nữ thơ trẻ đó

đã vĩn v ễn là nguồn an ủi vô biên của cậu qua

những ngày luân lạc.

Thần Sầu thong thả cổi chiếc áo mắc lên vách. Khí

hậu lạ thường, mớ sáng đã nực. Cậu ngồi xuống ghế

ung đụng giữa đám người dân chài tụ họp quanh

bàn gỗ giữa ngô n à đá ận bờ sông. Dưới ánh nắng

mai le lói rọi qua cửa lớn mở rộng ở mặt tiền, bữa ăn

sáng bắt đầu. Thần Sầu vừa bưng chén cháo lên

miệng húp một miếng, chợt mọi người cùng nhìn

ông nhân viên viễn thông xuất hiện đứng trước cửa.

Tay cầm tờ giấy, ông nói lớn: “Có a t n T ần Sầu

k ông?” Cậu lật đật đặt chén cháo xuống bàn đứng

nhổm dậy, hỏ : “Cá gì vậy?” —“Đ ện tín.” C ợt nghe,

cậu há hốc miệng k ông n ú n í . Có đời thuở

nào trong đời cậu việ đó xảy ra. Thấy vậy, người

nhân viên nhắ : “Có muốn lạ đây ký n ận k ông?”

Cậu bướ đến, mượn cây viết của hắn, quẹt mấy cái

vào cuốn sổ mốc xười. Hắn trao cậu một tờ giấy màu

xanh, vo tròn cuốn sổ nhét vào túi quần, rồi hưỡn

rãi bước ra, vừa đ vừa huýt sáo. Thần Sầu liếc một

dòng chữ ngắn ngủi trên trang giấy, mặt cậu chợt

xanh nhạt, tay chân run lên. Cậu lật đật phóng ra

230

đường lộ. Một ngườ trong bàn ăn đã đứng lên la

lớn: “T ần Sầu, mầy làm gì vậy?” Cậu xoay lại, lấy

tay quẹt ngang miệng nó : “K uya nay tô k ông đ

ghe vớ an đâu.” Rồi cậu chạy lúp xúp theo bờ

sông trong trí p ân vân ó n n đ xe đò qua Hà

T n ay k ông. Đường bộ có thể nhanh, nhưng

chắc chắn cậu sẽ bị lôi thôi ở trạm biên giới vì không

có thông hành hợp lệ. Cậu nhào xuống bến tàu, hỏi

t ăm t uyền buôn qua Hà Tiên, nhưng không kết

quả. Cậu ng ĩ đến chiếc ghe lưới mà cậu mướn hùn

với vài người bạn, nhưng nó không chứa đủ dầu để

vượt biển. Cậu chạy ngược lại những nơi cậu vừa

mớ qua. Con đường bắt đầu tấp nập, kẻ bán buôn

nhóm chợ, người ôm lưới xách thúng xuống ghe

chuẩn bị việc trong ngày. Mồ ô đã lấm tấm trên

mặt và mình cậu. Bỗng cậu thấy ông Tôn từ xa lững

thững đ về phía cầu tàu. Ông mặc bộ đồ xám, quần

dài, áo bốn túi có hàng nút trước ngực và bâu cổ

như người Tàu. Cậu liền chận ông lạ nó : “C ú Ha

ú ó g e nào đ Hà T n ngay bây g ờ, cho cháu

quá g ang?”

Mạc Thu Tôn tuổ độ hơn bốn mươi, người Việt Tàu,

có vợ con cửa nhà và cơ nghiệp ở đây ũng đã lâu.

Tín ông ít nó đ ềm đạm, thẳng thắn, và khác hẳn

dân bản xứ, ông rất đ ều độ đúng g ờ, nhất là trọng

chữ tín. Mọi người ở đây nể nang ông vì ông tương

đối giàu có và thỉnh thoảng làm việc thiện ng ĩa.

Nhưng ít ai ưa ông vì họ cho ông vừa khó tính vừa

khinh người. Mấy tháng trước có một cậu bé lạ mặt

đến thị xã này. Cậu chạm trán ông đầu tiên khi cậu

được người xin giùm cho cậu việc làm lặt vặt trên

NH 231

các chiếc ghe hàng của ông tại bến tàu. Sau đó ậu

thấy ông thỉnh thoảng hiện diện nơi cầu tàu. Ông

đến để kiểm soát hàng hóa và trông chừng công

nhân. Lúc có mặt ông, dân phu thường tỏ ra siêng

năng n ều ngườ đến gần chào hỏi ông, nịnh bợ

ông đô k ọ bưng tới cho ông một chén trà,

nhưng ông lắ đầu không uống. Trái lại, cậu bé

chẳng đờ nào để ý ông. Có thể cậu còn trẻ để không

biết sự quan trọng của thương nghiệp ông trong

vùng này. Từ khi cậu đến, sau cái lần cậu chắp tay

trước ngực, ấp úng không thành tiếng trước mặt ông

ở văn p òng lú ậu được giới thiệu việc làm, cậu

không hề trò chuyện bất cứ ai. Nếu ai thốt lời chào

cậu, cậu nhã nhặn ú đầu đáp lại. Nếu ai hỏi cậu,

cậu ũng ỉ khom mình xuống chào một cách lễ

phép rồi lặng lẽ bỏ đ . N ững tháng trôi qua, lúc làm

lụng lú ăn uống ũng n ư lúc nghỉ ngơi ở nhà trọ

chung chạ các người quen, cậu vẫn nín thinh. Ông

Tôn hơi lạ lùng đối với cậu bé câm không quê quán,

từ chân mây cuối trời nào tới, chẳng vui, chẳng giận,

chuyện người như gác ngoài tai, nếu không bận rộn

vì công việ t ì ìm đắm trong tư lự. Song thấy cậu

có vẻ hiền lành, nhẫn nại, ông thường ghé mắt dòm

ngó, âm thầm bảo bọc. Có lẽ cậu đã tr ền miên im

lặng như thế, nếu không có một tai nạn xảy ra. Một

hôm, dưới cơn nắng gay gắt, mọi ngườ đã ng ỉ để

chuẩn bị ăn trưa, cậu còn rán còng vai dưới bao gạo

cuối cùng. Chợt cậu sụp chân xuống khoang ghe,

mất t ăng bằng, ngã đùng vập mặt l n đống gỗ. Ông

Tôn là ngườ đầu t n đã vá bao gạo đó l n và đỡ

cậu đứng dậy. Gò má cậu bầm u chảy máu. Lúc ấy

cậu co cánh tay chùi máu và mồ hôi có lẽ lẫn chút

nước mắt nơi gò má, rồi ngước nhìn ông Tôn, ngập

232

ngừng nhỏ nhẻ: “Cám ơn chú hai!” Ông Tôn mở to

mắt, thốt: “Aaa... vậy là mầy biết nó !” —“Ủa? Chú

tưởng tôi là thằng âm?” Rồi ông dẫn cậu về nhà,

băng bó vết thương cho cậu. Cũng là lần đầu tiên

cậu ăn ơm vớ g a đìn ông. Dù T ần Sầu mang

tâm trạng đ u tàn từ tuổi thơ ấu, là nguồn cội của

thứ tính tình thầm kín, cực kỳ lì lợm và bất cần thế

sự, nhưng Ngọ Lan đã uốn nắn cậu quen thói kiêng

dè, phong cách lễ nghi, lời lẽ rất cân nhắc, nhất là

đối với người tuổi tác. Vì vậy ông Tôn đã quí mến

cậu nhanh chóng. Buổi chiều ôm đó ậu được phép

nghỉ. Phía sau ngôi nhà bằng gạch lẫn ván của ông

Tôn có khu vườn rau nho nhỏ, không sung túc, trừ

vài bụi húng quế và rau cần tàu. Ông Tôn ngồi uống

trà, cậu ngồi bên cạnh cùng ông trò chuyện. Ông kể

gốc gác ông ở Hà Tiên, một chút lịch sử, một chút

phong cảnh, một chút thi ca liên hệ, rồi từ những đề

tà văn ương, đến các nhân vật Tam Quốc, Thủy

Hử... Thật không ngờ từ đó kẻ khó tính khinh người

như ông Tôn lại có một thiếu niên tri kỷ. Sau chuyện

xảy ra vừa rồi, cậu đượ ông g úp đỡ hùn hợp làm

ghe lưới với những người bản xứ.

Ông Tôn thong thả đáp: “G ờ thì không có chuyến

nào hết. Nhưng tuần tớ đ . N a!” Cậu nó : “K ông

thể trễ một ngày được. Xin cho cháu mượn một

chiế g e đ gấp qua Hà T n được không chú?

Cháu bao cả tiền hành khách lẫn tiền lời một

chuyến giao hàng, chú chịu k ông? Nè...” Cậu lật

đật móc trong túi quần sau ra số tiền mà cậu vừa

gom góp đ m qua a làm đô n ét một nửa trở

vào túi quần. Đoạn cậu tháo sợi dây thun nơi cườm

NH 233

tay, ràng phân nửa kia, rồi trao cho người đàn ông

và nó : “C ú t ấy đủ k ông?” Ngườ đàn ông ầm

xấp tiền, thảy nhè nhẹ lên xuống trên bàn tay như

muốn biết nó nặng bao nhiêu, vừa làm vừa nói:

“C ắc cậu có chuyện gì khẩn cấp? C ú ũng muốn

giúp ngườ đồng hương, nhưng không thể. Cha u đ

Hà Tiên chi vậy?” —“C áu p ải về Saigon gấp.”

Ngườ đàn ông suy ng ĩ đoạn nó : “À này ú ó

việ đ Dương Đông liền bây giờ. Chuyến giao dịch

này không chở hàng hóa gì nhiều, cho nên chú có

thể cho cha u mượn ghe qua Rạch Giá. Từ Rạch Giá

về Saigon không tiện hơn sao?” Thần Sầu reo lên:

“C ắ n á!” Ông Tôn mở to mắt ngó Thần Sầu. Có lẽ

lần đầu tiên ông thấy cậu mừng rỡ! Nhưng rồi cậu do

dự hỏ : “C ú k ông trở về đây l ền sao?” —“Đừng lo,

chú có việc ở Dương Đông vài ngày.” Xong ông

ngước nhìn những đám mây đen đang ấp tấp từ

p ía tây nam kéo đến nó : “Ng e t n đà k í tượng

hôm nay có bão, chú sợ cha u đ k ông đượ .” Bấy

giờ Thần Sầu mớ để ý những tia nắng le lói lúc nãy

đã b ến mất nhanh chóng. Song cậu quả quyết: “C ú

hai ààà... dù bão tố áu đ áu vẫn đ ! Hay là

chú sợ cháu làm chìm ghe của ú?” Ông Tôn vỗi

vộ đáp: “K ông. C ú đã ứa thì chú giữ lời! Sống

trên sông hồ đừng nói chuyện xui xẻo như vậy!” Cậu

nói, có lẽ để ông bớt lo: “N ưng cháu không tin bão

tới lẹ như vậy đâu. Mấy ông khí tượng hay say rượu

lắm đọc ngược bản đồ mà ũng k ông b ết g ó đàng

đông t ì nó g ó đàng tây...” Ông Tôn dường như

không để ý lời cậu, ông bỏ xấp tiền vào túi áo trong

và nó : “T ô được rồi, vậy mình trở lạ .” T ần Sầu

vụt hỏ : “Trở lại chi vậy?” —“Làm g ấy tờ.” —“G ấy

tờ?” —“Cha u phải chịu trách nhiệm chiế g e.” —

234

“C áu k ông đủ tuổ ký t n đâu.” —“K ông sao. T ủ

tụ t ô mà.” —“À... được rồi. Nhưng chú phải cho

cháu trọn quyền sử dụng từ Dương Đông, đừng bảo

tài công tấp chỗ này ngừng chỗ kia, cháu gấp lắm...”

Khi chiếc ghe vừa được tháo dây sắp sửa quay mũ

một người thanh niên từ xa tr n đường lộ chen qua

đám dân p u n ảy xuống cầu tàu bằng gỗ, chạy

đùng đùng tới. Hắn vừa cầm vật gì nơi tay giơ cao

vừa la lớn: “T ần Sầu áo mũ mầy nè... đ m đến mầy

không sợ lạn sao?” Rồi hắn nhào tớ đầu cầu, ném

mạnh những thứ đó c ng lu c gio hất ra xa rơi xuống

ca nh sàn ghe. Thần Sầu nói lớn: “Cám ơn anh nha.

Vài bữa tôi sẽ trở lạ .” Cậu lâ t đâ t cúi xuống ch p

chiếc áo mặc lên mình rồ độ mũ l n đầu.

G e đã ướng mũ ra ửa sông, tuy trời âm u,

nhưng gió biển man mát phe phẩy vạt áo làm cậu dễ

chịu. Cậu thư thả ngồi bệt chung với vài người nơi

sàn trước, bên ngoài mui ghe. Hành khách còn lại,

kẻ ngồi nơi băng dài bằng gỗ đóng ứng dọc theo

vách hai bên trong ghe, kẻ nằm nơi sàn ở khoảng

giữa. Ông Tôn đong đưa trên chiếc võng treo ngang

qua dưới mui ghe. Khoang ghe bên dưới sàn là chỗ

chứa hàng hóa, kế là hầm dầu và hầm máy ở đó ó

vài bậc thang lên xuống, phía sau là chỗ để một cái

lò bếp. Mui ghe tận cùng bằng hai cánh cửa trước và

sau. Qua cánh cửa phía sau là cái bục gỗ che bởi

mái chòi nhỏ, nơi đó cậu nhìn thấy cao trên mui ghe

tà ông Dan Đặn đang đứng thong thả một tay vịn

hờ á đòn lá dà . P út ố đã đến biển, một màu

mực sẫm m n mông mây đen g ăng kín bầu trời.

Ghe bắt đầu đổi hướng, lao mình phóng tới, xiểng

NH 235

niểng lắc lư, khi đùng đùng sụp xuống trũng sóng

rồi ầm ầm nhoai lên giữa những bọt nước ào ạt tung

cao, tán loạn vì cơn gió giật. Thần Sầu cùng những

người ngồi nơi sàn mũi bị ướt nên lần lượt chui vào

bên trong ghe. Cậu đang âm t ầm tính những đoạn

đường sắp đ . ‘Đ m nay ngủ Dương Đông; ngày mai

tiếp tục về nam; vòng qua mũ Ông Đội khoảng nửa

chiều; từ đó t ẳng hướng đông tới Rạch Giá khoảng

nửa đ m; đón uyến xe muộn một, hai giờ sáng;

nửa buổi mốt ở Sa gon.’ Âm t an từ chiếc ra-đ -ô

của một àn k á quá g ang nào đó eo éo vẳng

lên loan tin một trận bão... Nhưng trong phút giây

Thần Sầu chẳng quan tâm bất cứ chuyện gì quanh

cậu. Đối với cậu, chỉ cần vài tiếng đồng hồ để vượt

qua eo biển đó t ô và k ông quyền uy nào hiện giờ

có thể chận đứng cậu.

Nửa đ m g e ập bến sông Dương Đông. Hôm sau,

phải mấy tiếng đồng hồ mới chuyển hết hàng hóa lên

bờ, dọn dẹp, kiểm soát lại máy móc trước khi khởi

hành. Dân chúng ở dãy phố chợ gần đó ng e nó

g e đ Rạ G á kéo đến đứng chật hành lang de ra

mé sông của ngôi nhà gỗ, ồn ào như xem hát. Một

trong những cây cột dựng lên từ ven sông chống đỡ

sàn gỗ của ngôi nhà và giữ hờ sợ dây đõ ủa chiếc

ghe. Một miếng ván mỏng manh bắc cheo meo từ

sân mũ g e l n n ững bậ đất ngay dưới hành lang.

Ghe bây giờ chỉ còn lại Thần Sầu, người tài công họ

Dan t n Đặn và người thợ phụ kiêm luôn nấu bếp

mà cậu gọi tắt là ông bếp. Thần Sầu đang đứng nơi

mũi ghe, tay cầm củ khoai lang luộc vừa ăn vừa trò

chuyện với ông bếp. Ông là ngườ M n đen đủi, lùn

236

mập, cộc cằn nhưng cũng tốt bụng. Liếc nhìn người

tài công từ dưới hầm máy bước lên, cậu liền hỏi:

“Sao ả? Dầu nhớt sẵn sàng chớ? Dầu òn đủ

k ông?” —“Đủ cả bận về.” Cậu thấy ông Tôn giữa

đám đông nơi hành lang của ngôi nhà, phát vé, thu

tiền từng người, liền nói lớn: “C ú a áu k ông

chở ai hết đâu.” Ông n ìn xuống cậu nó : “G e ủa

chú mà! Vả lạ g úp đỡ bà on...” Cậu nó : “G úp đỡ

hay là giết ngườ ta đó ú k ông t ấy trời đang

bão sao?” Xong ậu ngập ngừng nói tiếp: “C ú t ật

ăn g an mìn đã g ao kèo từ giờ này ghe toàn quyền

thuộc về áu mà!” Ông vẫn tiếp tục bán vé. Cậu la

lớn: “Nè ú a nếu chú cho họ xuống, lát nữa

cháu sẽ g é Bàn Quì đuổi họ lên hết đó!” Ông l ền

khựng tay lại, nhìn cậu. Đoạn ông xoay lạ đám

đông nó : “Cảm phiền bà con, ghe tôi ngườ ta đã

mướn. Cậu đó k ông t í o quá g ang.” Ông trả

tiền lại từng người, rồi biến mất. Đám người liền ong

óng mồm miệng đò đ . T ần Sầu quay nhìn hướng

cửa biển cách không xa, không trung âm u, chân

trờ đen n ư lọ chảo in bóng nhấp nhô những đợt

sóng bạ đầu. Gió giật mạnh từng hồi, chiếc ghe lao

chao như con ngựa chứng. Cậu cài nút áo kín tận

cằm kéo mũ xuống đến m . “Nè Dan Đặn, tôi sợ

không kịp qua cơn bão.” —“Cái gì không kịp! Vào

khoảng cơm chiều mìn đã gá mũ Ông Đội, từ đó

thẳng băng một chút thì tới Rạch Giá rồ .” —“Vậy

chuẩn bị khở àn .” Hắn liền chạy về phía sau ghe,

nhảy tót l n ò lá . Dan Đặn là người Việt lai

Miên, có lẽ không tới ba mươi tuổi, thân hình rất

phương phi, mặt vuông, mày rậm, tóc hơi quăn quít

như được uốn. Không biết hắn đã làm tà ông bao

lâu, nhưng có vẻ tự tin và tính tình cần mẫn. Hắn

NH 237

ũng muốn sang Rạch Giá chơi một chuyến, nên rất

ăng á . Cậu ngước nhìn dân chúng trên hành

lang nó : “Tô ũng muốn cho quí vị quá giang khỏi

phải trả tiền. Nhưng bão sắp đến, chuyến đ rất nguy

hiểm cho quí vị. Xin bà con thông cảm.” Có người

nó : “Trận bão này không hiền đâu sẽ chết chìm

đó.” N ều người sợ bão đã lững thững kéo nhau về.

Nhưng số còn lại vẫn lì. Một người lên tiếng: “Họ đ

được, tạ sao mìn k ông đ đượ !” T ần Sầu mặc kệ

lời họ bàn tán, cậu xoay lại hướng về phía chòi lái,

nói lớn: “Tà ông ãy nổ máy.” Trong k đó một

ông già tóc bạc, mặ đồ bà ba đen một tay cầm cây

dù xếp tay k a đeo t àn ngang ủa àn lang để

bước xuống bệ đất ẩm ướt. Ông vừa lăm le đặt chân

l n đầu mản ván định bước qua ghe, tài công trên

chòi lái trông thấy la lớn: “H ông g à. Ông đ đâu

vậy? Ông rớt xuống sông bây giờ!” T ần Sầu xoay lại,

thấy vậy, lật đật bước qua giữa mản ván để ngăn

cản ông: “X n ụ trở lại. Tôi không chở ai hết đâu.”

Ông cố bám trên chiếc ván lắc lư từ chiếc ghe tròng

trành nhảy sóng run run nó : “Lâu rồi tôi không về

Rạ G á t ăm mấy đứa cháu. Tôi nhớ tụi nó...” Cậu

nó : “Cụ ơi, bữa k á đ ũng được mà... cụ đứng

còn không vững...” Rồi cậu chỉ tay ra phía biển, tiếp:

“Cụ thấy kìa, sóng lớn như vậy, chưa chắ áu đ

nổi, cháu sợ bà con sẽ chết chìm hết mà t ô .” Ông

có vẻ k ông t n nó : “C áu đ được, tại sao già này

k ông đ đượ ?” Rồi ông xô tới. Cậu sợ ông té, nên

đàn lù bướ đưa tay cho ông vịn. Ông đẩy cậu,

rấn mình bỏ chân trên bệ ghe. Từ ngoài sông một

lượn sóng cuốn qua chân cột nhà, làm chiếc ghe bất

thần chồm mạnh, ông già ngã quị dưới sàn gỗ. Cậu

khom xuống đỡ ông l n và nó : “Đó ụ thấy chưa?

238

Vậy mà đò đ đâu!” K ậu ngẩng lên, một số đàn

ông đàn bà bế on nít đã ào tớ đứng trên miếng

ván, chen nhau bước qua chiếc ghe, sức nặng của

họ làm cho miếng ván cong quằn. Cậu la lớn: “Cá

người làm gì vậy?” Mọi người thi nhau liên tiếp nói:

‘ ậu hai à, cậu hai, cho tụ tu đ đ ’ ‘Tu ũng qua

lại biển này oà k ông sao đâu’ ‘C ú a à o

quá g ang’ ‘an a o tô đ ví n a...’ Cậu nhất

thời quên cả chính mình, chỉ lo lắng cho họ nên nói

luôn mồm: “ Cẩn thận nha.. cẩn thận n a...” Tà

công nóng lòng bước ra khỏi mui ghe, nói lớn: “Cậu

hai à, trễ con nước bây giờ đó nga!” —“Được rồi, cho

họ xuống ghe hết. Mìn đ l ền.” K người quá giang

cuố ùng đã bước xuống ghe, cậu liền hô lớn: “Nổ

máy!” Tà ông lật đật trở lên chòi lái, trong khi cậu

tiếp: “An bếp, chuẩn bị t áo dây!” Bỗng cậu nghe

tiếng ai rên khẽ trong ngôi nhà bao bọc bởi hành

lang. Cậu lập tức nói lớn: “K oan đã!”

Mọi ngườ đều dừng lại, im lặng. Cậu ngước mắt nhìn

lên ngôi nhà, rồi hỏ : “T ếng ai rên la vậy?” Một

t an n n đứng cạnh cậu đáp: “C ị Tư bệnh mấy

bữa nay.” —“Sao an b ết?” —“Tô ở cạnh nhà chị

mà!” —“Nặng lắm sao?” —“C ắc là vậy.” —“Ở đây

không có nhà thương hay y sĩ sao?” —“Làm gì có.

Chỉ có một ông y tá cho thuốc chị uống đỡ.” —“Ổng

ó nó sao k ông?” —“Ng e ổng nói chắc phải mổ gì

đó...” —“Trờ đất! Vậy chị ấy phải sang Rạch Giá gấp

để người ta chữa o.” Một thiếu nữ đứng sau cậu

xen vào: “C ị chờ chồng chị về.” Cậu xoay lại hỏi:

“Sao ô b ết?” —“C ồng chị đ lín .” Cậu liền lớn

giọng kết thúc cuộ đàm t oạ : “Đem ị xuống ghe

NH 239

mau. An và ô. Đ .” Cậu quay sang anh thanh niên,

ét: “Đ . Lẹ l n!” An t an n n mặc quần tây xám,

áo sơ-mi rằn, vóc dáng lực lưỡng, tầm thước, cao lớn

hơn Thần Sầu, nhưng thấy cậu ung ăng n ư vậy,

an ta ũng ơi ớn, liền nó : “Để tôi lên hỏi xem chị

Tư muốn đ k ông?” Rồi hắn trở lên bờ đ dọc theo

hành lang, quẹo vào trong nhà. Cậu xoay lại thiếu

nữ, hỏ : “Cô t n gì vậy?” —“Dạ t n M .” —“À ô M

ô ũng n n đ t eo g úp an ấy một tay.” T ếu nữ

nhanh lẹ làm theo. Gã thanh niên lại trở xuống ghe.

Cậu hỏ : “Sao vậy?” Hắn lắ đầu nó : “C ị Tư nói đợi

chồng chị về. Chị ũng k ông ó t ền.” Cậu hét lớn:

“Cá gì?” Rồi cậu buông khẽ: “Để tô đ .” Cậu xô

thanh niên sang một bên, rồi bước qua mảnh ván.

Từ nơi chòi lái tài công la lớn: “Cậu hai, cậu chiễn

dẫn, nước ròng, ra cửa mắc cạn đó!” —“Cạn thì kéo.

Cứu người trước hết.” Gã t an n n lủi thủi theo

sau cậu. Thần Sầu đ đến cuối hành lang, bước vào

cửa sau, qua nhà bếp, rồi dừng lại trước tấm màn vải

che một gian buồng âm u. Một ông g à đang ngồi

trên bộ ván nơi phòng phía ngoài. Cách bộ ván vài

bước ở khoảng trống ó g ăng á võng trong đó một

đứa bé thơ miệng ngậm vú cao-su đang ngủ, miếng

k ăn trắng đắp ngang mìn . Ha đứa bé trai, có lẽ

on em trong g a đìn đang đứng lấp ló nơi nhà bếp

nhìn lén Thần Sầu. Qua khe hở của lá màn cậu thấy

một bà già ngồi nơi cuối chiếc giường và ô M đang

đứng cạn đó. Cậu vén màn, bước vào. Bà già xoay

lại nhìn cậu nhưng làm thinh. Trên giường, trùm kín

dưới chiế ăn màu vàng sậm, chỉ hở á đầu và

tó dà để xõa, thiếu phụ nằm quay mặt vào phía

trong vách. Cậu đứng cạnh giường, chờm tớ đặt

bàn tay lên trán thiếu phụ. Cậu giật mình như rờ

240

đụng than lửa. Cậu xoay lại thiếu nữ bên cạnh, nói:

“Cô M ô b ết n à y tá đâu k ông?” T ếu nữ nhỏ

nhẻ: “Dạ biết. Ở gần đây.” —“Đ n an đến đó nó

với y tá tôi cần thuốc dọ đường để đem ị Tư đi

đ m nay sang Rạ G á.” T ếu nữ liền bước ra.

Thiếu phụ vẫn không trở mình, giọng cô yếu ớt:

“Ông ơi... tôi không đi đâu!” Bà già bắt đầu lên tiếng:

“C áu l ệu nó đ đượ qua đến Rạch Giá không? Nó

đương nóng thế này!” Cậu chưa kịp đáp t ếu phụ

lại lên tiếng: “Má à on k ông đ ... Con đợi ảnh

về...” Cậu nó : “Nằm trong nhà hoài... hầm thì phải

nóng. K ông sao đâu. C áu x n bá y n tâm. Và

tiếng đồng hồ t ì đến nơi rồ .” Cậu quay sang thiếu

phụ và tiếp: “C ị Tư à, chị muốn chờ chồng chị về thì

chờ, chỉ sợ khi ảnh về đến, chị đã nằm ngoà ng ĩa

địa đó. C ị biết k ông?” T ếu phụ rên khẽ: “Trời

ôi... ông ăn nó ... á gì vậy... Tô k ông đ đâu... ông

đ ra đ ...” Kế gã thanh niên bước vào. Cậu nó : “An

đỡ chị Tư dậy, dìu chị xuống g e. Mau.” Hắn xích tới

giường, dợm đỡ thiếu phụ l n. Lú đó ông y tá ở chỉ

á và ăn n à ũng vừa đến. Ông trao cậu một lọ

thuốc, rồ nó : “Tr n đường đ nếu có biến chứng

cho cô uống một viên. Cô ấy nóng hầm hầm vậy

hoài, nhất thời không sao, nhưng không thể kéo dài

đượ . Cá đây mấy bữa có chuyến g e đ Rạch

G á tô năn nỉ nhưng cô không chịu đ .” Cậu nói:

“Ông y n trí. Chị ấy phả đ vớ tô .” G ọng nhỏ nhẻ

chìm lắng của thiếu nữ: “Má ààà... ở Rạch Giá không

có ảnh, con không quen ai, không biết nhà thương ở

đâu...” Cậu liền ngắt lờ : “C ị Tư, tôi hứa đem ị lên

tận nhà thương, sẽ ở cạnh chị o đến khi chị mạnh

khỏe ra về. Vậy được chưa?” Giọng thiếu phụ yếu

đuối lại rên rỉ: “Tô đang nó uyện với... má tôi...

NH 241

Ông làm ơn đi đi... Tôi không cần ông hứa gì hết...

Tôi vui lòng nằm ngoà ng ĩa địa... ông chưa biết

sao...?” Bà g à vỗ về: “Con à một tuần, nửa tháng

mới có chuyến ghe. Con chịu nổi không? Vả lại,

thằng đó nó nó đang x n p ép n ưng không nói

chừng nào nó về, chừng nào mớ đem on đ được

qua Rạch Giá. Má sợ...” T ếu nữ hơi thổn thức:

“Con k ông đ g e ông đó đâu!” T ần Sầu xoay lại gã

t an n n đang đứng xớ rớ nó : “An làm á gì

vậy, nãy giờ mà chưa đỡ được chị Tư dậy.” Hắn nói:

“C ỉ nói chỉ k ông đ mà!” Đến phiên ông y tá an ủi:

“C áu Tư, đây là dịp may. Cháu nên nghe theo cậu

em đ !” T ếu nữ vẫn k ăng k ăng: “Ông gì đó... nó

khi chồng tôi về đến... tôi sẽ nằm ngoà ng ĩa địa...

tôi muốn biết xem...” Rồi lời nàng tắc nghẹn ngang

cổ. Thần Sầu lo âu chuyến đ trễ muộn, giọng cậu

cương quyết: “C ị nói gì kệ chị nói. Xin nhờ bác y tá

giúp cháu một tay mang chị xuống g e. C áu đ gấp

lắm.” Gã t an n n nó : “Để tôi phụ o.” T ếu phụ

liền tố ăn trùm kín đầu, vừa khóc vừa nó : “Tô

k ông đ đâu... đồ ông chết bằm trù ẻo... Ôi... má ôi,

on đau quá...” Cậu lớn tiếng: “Đó đáng! Cá bà

chằn tinh! Chở chị đ ữa bệnh mà còn bị chị chử !”

Thiếu phụ trong ăn r n rỉ: “Trờ ô ... đồ ông hà

bá... sao t n lô k ông đán ông ết đ rồi... Má

đuổ ông đó đ g ùm on... Con mệt lắm...” Cậu liền

nó : “Tô đ n ưng chị ũng k ông t ể ở lạ .” Lú đó

y tá và gã t an n n đã n ấc hổng thiếu phụ lên

khỏi giường. Bà già an ủ : “C áu đó ó lòng g úp on

mà!” Cậu xoay qua thiếu nữ bên cạn nó : “Cô M

xin mang giùm mền gối của chị Tư đi theo.” Cậu

bước ra gian nhà trước, còn nghe giọng khe khẽ của

thiếu phụ vẳng lạ : “Con ết ũng k ông ần ông đó

242

g úp!” Nhìn thấy đứa bé đang nằm trong võng, cậu

hỏ : “Con a vậy?” Ông g à ền từ đáp: “Con đầu

lòng của con Tư đó.” Cậu liền khom xuống vừa đưa

tay định bế nó l n ông g à đã dợm bước xuống đất,

nó : “Làm gì vậy? Nó đang ngủ!” —“C áu đem nó

theo. Ở đây k ông a săn só nó.” —“Tại sao? Tôi là

ông bà ngoại của nó mà.” —“Sữa đâu nó bú?” —“Có

chị vú bên cạn n à.” —“Vậy cháu yên lòng. Cháu

đ nga bá .” Ông g à l ền đứng dậy, móc túi trao cho

cậu miếng giấy nhật trìn được xếp thành một gói

nhỏ vuông vức. Cậu ngạc nhiên hỏ : “Cá gì vậy?”

Ông nó : “Trong này ó út đỉnh tiền bá sĩ và n à

thương... Nếu thiếu tôi sẽ chạy kiếm t m.” Dù nãy

giờ ông không can dự những chuyện ở buồng trong,

nhưng cậu chợt thấy ông có vẻ âu sầu rất tội nghiệp.

Cậu đẩy tay ông g à ra và nó : “Cụ à, cụ òn đứa

cháu ở nhà phải lo mà. Xin cụ yên tâm giao chị Tư

cho cháu.” Nói xong Thần Sầu đã b ến mất bên ngoài

cửa, lao qua mảnh ván. Mọi ngườ đã ở trên ghe.

Cậu nói lớn: “Nổ máy! T áo dây!”

Tiếng máy gầm gừ k ó đen bay l n nối tiếp với

những đám mây màu tro đang uồn cuộn sa xuống.

G e đã quay mũ ướng ra cửa sông. Thần Sầu còn

đứng trên sàn phía trước, một tay chống nơi hông,

nhìn ngoài xa như muốn ước lượng tỉ lệ của sức

mình với thiên nhiên. Gió thổi lành lạnh. Ghe bắt

đầu nhào lộn, cố leo qua những ngọn sóng cao. Trời

đất âm u, mặt biển giận hờn. Trong một phút hồi

tâm, cậu tự nói thầm: nếu lúc nãy rút mảnh ván,

không chở a t ì đã ẳng ưu phiền. Cậu lại càng

k ông an lòng đối với thiếu phụ bệnh nhân. Làm

NH 243

sao đây nếu xảy ra chuyện gì với nàng? Cậu bất chợt

cảm thấy một chút lo âu, một chút hối tiếc. Trái lại,

cậu ũng ó một chút an ủi. Chẳng phải cậu đang ó

một số người cùng sống chết với cậu trên chiếc ghe

này hay sao? Cậu quay lại gọi ông bếp nó : “C ều

nay anh nấu cho miếng áo n á!” Hắn đáp: “Sóng

gió thế này làm sao nấu đượ .” Cậu trầm tĩn trả lời:

“Tô sẽ không nhìn thấy anh trên ghe này nếu tôi

không có tô cháo tố nay.” —“An ăm dọa tôi hả?”

—“Tô k ông ăm dọa ai hết. Tôi chỉ làm những gì

tô đã nó . Lát nữa trướ k đổi hướng, tôi không

biết có chỗ nào khuất gió êm sóng ở An Thớ để

dừng lại cho anh chị em ăn ơm tố ...” Hắn bỏ đ

miệng lầm bầm: “Mạnh như trâu mà đòi ăn cháo.

Há!” Trời bắt đầu sụp tối, xung quanh chỉ còn sóng

cao trập trùng, gió giật từng hồi, chiếc ghe vẫn hì

hụp, nướ văng ướt cả sàn và mui. Tất cả mọi người

giờ đây đều ở bên trong ghe, cửa trước cửa sau đóng

kín, tố tăm. Kẻ nằm người ngồi hỗn độn trên sàn,

nhào qua lộn lại theo những lượn sóng đập ầm ầm

xào xạc. Tiếng trẻ on la k ó đó đây và t ếng đồ vật

khua rổn rảng.

G e đã neo lại bên cạnh Hòn Thơm để mọi ngườ ăn

uống hoặc chuẩn bị trước khi vượt đoạn đường xa.

Thần Sầu mò mẫm lố đ bưng bát cháo nóng đến

bên cạnh thiếu phụ bện n ân đang trùm mền đến

va đầu kê trên gối, nằm xuôi theo chiếc ghe. Cậu

nhỏ nhẻ hỏ : “C ị Tư, chị ó sao k ông?” T ếu phụ

làm thinh. Cậu lạ nó : “C ị ăn m ếng cháo, có chút

á k o đây.” Rồi cậu k u: “Cô M ơi, cô Mi!” Có tiếng

‘dạ’ k e k ẽ. “X n an bếp cho mượn á đèn bấm

244

đem lại đây.” C ốc thấy ô M d động với tia sáng,

lần mò cẩn thận đặt từng bước chân giữa những

đám ngườ . Và àn k á đang ngồ đó đây trong

bóng tối, trò chuyện khe khẽ, hút thuốc lá, hoặc

đang ăn ơm nắm hay bánh mì mà họ mang theo.

Cậu nó : “Cô để á đèn xuống đ . Đỡ chị Tư dậy để

tô đút áo o ị ăn.” Cô M mớ để tay dưới

chiếc mền, thiếu nữ đã r n rỉ: “Ông đ k ỏ tô đ . Tô

không cần ông...” Cậu hơi chạnh lòng, êm ái nói:

“C ị à, chị giận tôi lắm sao?” Cô M l ền kề miệng

bên tai cậu nói nhỏ: “Ông để tô làm g ùm o.” Cậu

đưa bát cháo cho cô Mi rồi lặng lẽ đ ra p ía sau

đẩy cánh cửa bước lên chòi lái, ngồi chơi bên cạnh

tài công. Chiếc ghe vẫn đong đưa trên những đợt

sóng thì thầm. Gió vi vút, trời mù mịt, tuy xóm chài

lưới gần đó n ưng không thấy một ngọn đèn. T ời

gian lâu la, cậu xoay lại nói vớ Dan Đặn: “Có lẽ đ

được rồ .” Tà ông l ền đề máy. Cậu bước xuống sàn

sau lá nó : “An bếp kéo neo.” Xong ậu vào trong

mui ghe, tìm chỗ nằm nghỉ ngơi. Cậu vừa đặt lưng

chưa yên, bỗng ng e ‘đùng’ một tiếng, tưởng sàn ván

vỡ tung, chiếc ghe nghiêng mạnh như muốn lật úp,

mọi ngườ n ào lăn qua một phía, nồi niêu chén bát

đổ nát, trẻ con khóc thét lên cùng lúc. Cậu bật dậy

như lò-xo, phóng mình lên chòi lái, hét lớn: “An

làm cái gì vậy?” Cậu hơi khom xuống để nhận định

mặt biển xung quanh. Một dãy bờ xa xa khi mờ khi

khuất. Cậu nó : “Trời ôi, bộ anh muốn l n Mũ Ông

Đội ngồi chơi hả? Vũng Cây Dừa này anh lội chẳng

ướt quần đâu! Sóng g ạt an vô đó bây g ờ! Đâm xa

ra...” Tà ông lật đật bẻ lái đổi hướng. Cậu ngập

ngừng đoạn dịu giọng tiếp: “Dan Đặn, có lẽ suốt

ngày nay an đã quá mệt. Anh xuống nghỉ ngơi đi.”

NH 245

Danh Đặn làm t n g ao đòn lá o T ần Sầu. Một

cơn gió tạt qua mang vài hạt nước rắc lên mặt cậu.

Trời sắp đổ mưa. G e đã ra k ơi.

Bấy giờ cậu có cảm tưởng dường như chỉ còn một

mình cậu trên trùng dương, bao vây bởi những đợt

sóng kinh hồn, những luồng gió vỡ mật, và cậu đang

âm thầm, lẻ loi chiến đấu với tử thần. Chiếc ghe vặn

mình oằn oại rấn lên cao, nhưng lập tức bị một bàn

tay to lớn vô ìn đẩy lùi lại, chới với giữa thinh

không. Tiếp theo tiếng ‘đùng đùng’ n ư đáy biển vỡ

đô t ếng ‘ố ’ ‘á’ la oảng của đám người lớn, tiếng

k ó ‘óe óe’ ủa trẻ con hòa lẫn với âm thanh bất

tận của sóng gào, mưa rơi, gió thét. Bỗng cánh cửa

trướ bung ra đập ầm ầm vào vách ghe, gió, mưa,

nước biển, bọt sóng ùa vào một lúc, ngập ướt không

sót chỗ nào. Cậu hét lớn: “Đóng ửa trước lại, ai

đó... đóng g ùm ửa trước lạ !” Rồi cánh cửa sau hé

mở, mập mờ bóng ngườ trong đụn mền ăn dựa

nơi bục gỗ. B n tr n đó trong bóng tối Thần Sầu

quần áo sũng nướ rét run đang vật lộn vớ đòn lá

giữa mưa gió. Bận rộn cậu chưa kịp hỏ a đã ng e

giọng yếu ớt của thiếu phụ: “Ông k ông t ể vượt

qua... Hòn Nghệ!” Cậu nói như hét: “Tạ sao?” Kềm

chặt tay lái, cậu tiếp: “Dù sao tô ũng p ả đến Rạch

G á đ m nay để đem ị đ n à t ương... tôi không

muốn ghé Hòn Nghệ... để núp bão đâu...” T ếu phụ

cố gắng nói một cách mệt nhọ : “Ông... ũng k ông

thể vào Hòn Nghệ đượ ...” —“Tạ sao?” G ọng nàng

lại chìm lắng đứt quãng mất hút giữa tiếng ồn ào của

246

gió mưa và sóng vỗ liên hồ : “Ông... ngang Hòn

Nghệ... phả k ông?” —“P ả .” Rồi cậu tiếp: “C ị à,

chị vào đ đóng ửa lại, ướt hết bây giờ...” T ếu nữ

vẫn tiếp tụ : “Tô ắc là Hòn Nghệ... ở p ía nam?”

—“P ả .” —“Cá bao xa...?” Cậu hơi khom xuống cố

gắng nhìn trên mặt biển, rồ nó : “Ồ... hai, ba cây số

gì đó... a mà b ết...” Rồi cậu quay lại, tiếp: “C ị làm

gì vậy... vào đ kẻo lạnh, bệnh chị trở nặng đó...”

Xong thiếu phụ hơi lớn giọng khẩn khoản: “Ông ãy

đổi hướng bắ !” Cậu ét: “Cá gì? Hướng bắ ?” Một

luồng sóng đập đùng đùng làm g e lảo đảo, nước

phủ ngập trời, không còn biết phương hướng ở đâu.

Cậu phải lật đật kềm tay lái. Tiếng thiếu phụ lạ văng

vẳng: “Hướng bắ ... n an l n...” Dường như nàng

cố hết sức bằng giọng nghẹn ngào. Sau lúc hoàn

hồn, Thần Sầu quay nhìn xuống nàng trong bóng tối

và nó : “C ị à... tôi biết chị thù tôi từ hồi trưa tới

giờ... Tôi tự tay đút áo ị ũng k ông t èm ăn...

Chị liều chết để trả thù tôi... phải vậy k ông...?” Một

lượn sóng tung cao chiếc ghe, rồ ‘đùng’ một lần nữa

nghe chừng như vài mảnh ván trong mui rơi xuống,

cùng lúc thiếu phụ kêu lớn: “T ần Sầu, chị van em

nghe chị!” Nước phủ cả cậu và thiếu phụ bên dưới.

Cậu chỉ nghe bấy nhiêu rồi lời nàng tắt lịm. Chiếc

ghe như rơi xuống t ung lũng ủa t á lũ mũ lá

lao chao, ánh nước lân tinh trắng xóa vây quanh.

Tiếng trẻ con oe-óe lẫn tiếng người lớn đồng thanh

uất nghẹn. Thần Sầu cảm thấy lạnh buốt đ ếc câm,

hoa mắt, tay chân bủn rủn. Trong lúc bất thần, cậu

kinh ngạc tại sao thiếu nữ biết tên cậu. Tiếng ‘em’

vang động lòng cậu. Cậu làm thinh, kềm chặt đòn

lái, từ từ xô mạnh qua một phía. Cậu như c n thâ n

cố gắng đ ều khiển mô t con vật khổng lồ đang chậm

NH 247

chạp nương mình bò lên những lượn sóng. Trong tối

mi t bao la cậu không còn biết phương hướng nào, ở

đâu. Cậu kềm tay lái trở lại vị trí quân bình. Gió từ

sau lái ồ ạt cộng với mưa rơi sóng đập từng cơn.

Cạnh chỗ cần tục-kết ó á địa bàn nhỏ xíu ngập

nước mưa, mâ p mờ dướ bóng đ ện bằng đầu ngón

tay út không sáng hơn con đom đóm, chẳng giúp

cậu được gì. Cậu vừa ngoá đầu nhìn lại phía sau,

một ánh lửa từ mặt biển sáng rự l n đến mấy từng

mây, tiếp theo tiếng sét nổ long trờ vũ trụ rung

rinh, âm thanh ì ầm vang động khắp bốn phương.

Cậu thừa cơ nhìn thấy Hòn Nghệ sáng rỡ nhô cao

trên mặt biển mênh mông và cậu y n trí mìn đang

đ ướng bắc. Cậu hỏ : “C ị ơi, mình đi đâu đây?” —

“Em... cứ... đ n ư vậy...” Cậu cảm thấy chiếc ghe

dường như êm ả hơn lúc nãy đôi chút. Song cậu vẫn

rất lo. Cậu nó : “Đ vòng vo... k ông đủ dầu đâu!”

Giọng yếu ớt của thiếu phụ lạ văng vẳng: “Em n n

cho người... coi chừng nước lườn...” Cậu liền kêu

lớn: “Tà ông! Co bơm nước lườn đừng để chết

máy...” Cậu ét: “Tà ông!” Có t ếng vọng lại khe

khẽ từ dướ k oang g e: “Tô đang bơm đây.” Chốc

Thần Sầu lạ nó : “C ị ơ mìn đ đâu đây k ông đủ

dầu đó!” Cậu lắng tai nghe, nhưng chỉ tiếng gió thét,

sóng gào và mưa tầm tã trên mui.

Lát sau, thiếu phụ khe khẽ lên tiếng: “Em p ải tìm

ra Hòn Dựng.” Cậu ngạ n n: “Cá gì? C ị nói chơi

hả? Hòn đá n ỏ xíu đó... g ữa biển mênh mông, tối

mịt...” Cậu chưa dứt lời, một cơn gió hốt sóng túi bụi

vào mặt cậu, làm cậu choáng váng, toàn thân tê

buốt. Cậu nín thở, kềm chặt tay lái. Xong cậu tiếp:

248

“... mưa gió mù trời... làm sao tìm ra...?” —“Em p ải

tìm được... nếu không muốn đụng vào nó và... chìm

g e!” Suốt tuổi ấu thơ sương gió, phiêu bạt hoang

đàng ưa bao giờ cậu hãi hùng như vậy. Cậu thật

không ngờ trận bão đến nhanh hơn cậu dự tính,

chận đường đợi cậu. Vô ý thức hốt nhiên cậu cảm

thấy âm ấm trước ngực. Nước mắt cậu bỗng dưng

tuôn xuống ròng ròng, và cậu thì thầm: ‘Ngọc Lan,

Ngọc Lan, anh không thể chết không thấy mặt em...’

Cậu lo sợ t m đập vô hồi, tay chân lẩy bẩy. Rồi cậu

thổn thức gụ đầu xuống tr n á đòn lá . G ọng

thiếu phụ dưới bệ thanh thoảng qua trong gió mưa:

“Em làm gì vậy?... Em ãy bìn tĩn ... em...” Cậu

ngẩng lên, lập cập những tiếng nghẹn ngào trong

tuyệt vọng: “Tô ỉ thấy mũ g e mập mờ... không

còn thấy gì hết... không biết mình ở đâu...” G ọng

cậu càng ảo não: “C ị ơi, chắ k ông xong...” T ếng

khua của đồ đạc trong ghe, tiếng người lớn la lên

từng lúc, tiếng con nít oe oe không dứt, tiếng gió ào

ào, tiếng sóng đùng đùng bưng đầu nhức óc, tiếng

t ân g e k u răng rắc, nước ngập ướt át, lạnh lẽo,

chân tay cậu mỏi tê, mất dần cảm giác. Bỗng thiếu

phụ khe khẽ thốt: “C ị ng ĩ... em đã đ quá xa... em

hãy quay lạ ...” Cậu ét to: “Cá gì? Quay lại? Chị

đ n ả?” —“T ần Sầu... em...” Cậu lại nói lớn: “Tô

k ông ng e tô k ông ng e!” ‘Đùng’ một tiếng cắt

đứt lời cậu, chiếc ghe như gẫy đô tung ao nước từ

trên trời phủ xuống. Rồi tất cả im lặng một cách kinh

hoàng, chỉ trừ tiếng nói mệt nhọc, nhưng kiên nhẫn,

nhỏ nhẻ m á văng vẳng của thiếu phụ: “Em đã đ

quá Hòn Dựng rồi... em... em hãy quay lạ ...” T ần

Sầu làm t n . ‘Đùng đùng’ một lần nữa sóng gió

bao la lấn át lời thiếu phụ. “... C ị van em nghe lời

NH 249

chị... một lần nữa thôi... Hãy quay lại... em... trước

khi quá trễ...” T ần Sầu nắm chặt đòn lá trong a

tay, xô mạnh về một phía. Chiếc ghe rướn mình lên

rồi như cắm mũ xuống hố sâu. Cậu la l n: “C ị ơi,

lá k ông ăn...” Bỗng chiếc ghe xoay tròn làm cậu

lảo đảo dang ân để đứng chịu. Thiếu phụ rán thốt

lớn: “Ngưng lái!” Cậu không còn thần hồn gì nữa,

làm theo như người máy. Vô tình ngước lên phía

trước, cậu rống một tiếng thất t an : “C ị Tư...!”

Cậu chụp cần tục-kết kéo về phía sau. Chiếc ghe

như con ngựa chứng chồm lên cao rồi khựng lại,

trong khi thiếu phụ thốt khẽ: “Em làm gì vậy?” Có lẽ

mặt Thần Sầu lúc bấy giờ không còn chút máu, tim

như lọt ra ngoài lồng ngực, mưa lạnh nhưng cậu đổ

mồ hôi, kinh hoàng thở hổn hển nó : “Em t ấy vật gì

đen ngòm ao tới trên mây ngay trướ mũ g e.”

Thiếu phụ thong thả nó : “Trả máy lại... cho tiến

chầm chậm... Em rán cẩn thận... (ngập ngừng có lẽ

vì mệt nàng lại tiếp) G e ó đèn p a k ông?” Cậu gọi

lớn: “An bếp! Anh bếp! Lấy đèn p a rọi trướ mũ

g e!” Cậu lạ ét: “An bếp!” Có t ếng nho nhỏ đáp

lại từ trong mui ghe. Cậu tiếp: “Rán vịn chặt nghe.

Coi chừng rớt xuống biển đó!” Cậu o g e đ ầm

chậm. Một vệt sáng yếu ớt d động phía trướ mũ

ghe, cắt ngắn bởi mưa mù. Tiếng ngườ đàn ông

cuốn trong luồng g ó: “K ông t ấy gì hết.” Cậu lợi

dụng cơn trời chớp sáng, khom mình xuống nhìn

trên mặt biển. Thì ra, vật gì đó ũng òn á và

trăm t ước. Cậu chợt rùng mình tự hỏ : ‘ on kìn

ngư chăng? Chẳng lẽ mìn đã án ngang lưng nó lúc

nó đang lặn?’ Cậu cho ghe từ từ tiến tới. Chiếc ghe

lên xuống như đánh đu trên đầu sóng, tuy nhiên

không còn hung tợn như lúc nãy. Trong khi cậu

250

lưỡng lự chưa biết sẽ làm gì, thiếu phụ đã l n t ếng

nhỏ nhẻ: “C ị ng ĩ... em n n... uẩn bị neo...” —

“C ị à k ông được... mình phải tiếp tụ đ đến Rạch

Giá... bệnh của chị...” T ếu phụ mệt mỏi ngắt lời:

“Em k ông t ể đ được... một mình chị chết... nếu

em không nghe chị... tất cả đều chết.” Cậu muốn nói

nhưng khi nhìn lại không thấy bóng thiếu phụ, cánh

cửa đã đóng kín. Cậu loay hoay chưa biết phải làm

sao, không biết đang ở đâu ũng k ông b ết hướng

nào để tiếp tụ đ . Quần áo cậu mặ mũ ậu đội

nặng sũng nước, toàn thân cậu lạnh lẽo, mệt mỏi, rã

rời, chỉ chực ngã xuống. Gió vẫn vùn vụt từng luồng,

mưa trút từng chập mịt mù. Chiếc ghe vẫn nương

sóng lắc lư tiến tới. Cậu cố nhận định vật gì phía

trước, nếu là con kình ngư, nó có thể nuốt trửng

chiếc ghe vào bụng nó. Ý ng ĩ đó bất ngờ làm cậu

giật mình kinh hãi!

Sau khi dừng lại, tắt máy, dặn dò tài công và anh

bếp thay phiên coi chừng neo trôi, cậu bước vào

trong mui, cổ áo và mũ vắt ráo nước rồi lần mò

trong đ m tối máng nó lên vách ghe. Cậu bắt buộc

vẫn mặc chiếc quần ướt, ở trần. Cậu đến nằm bên

cạnh thiếu phụ, tay rờ đụng chiếc mền ẩm ỷ, cậu lo

lắng hỏi khẽ: “C ị Tư, chị cảm thấy trong mình ra

sao? Chiếc mền của chị ẩm ướt như vầy, chị có lạnh

k ông?” Cậu lắng tai nghe, vẫn tiếng sóng bên ngoài

ì ầm, và tiếng nước trong lườn ghe xao động róc

rách. Rồi tiếng thở dài nho nhỏ của thiếu phụ: “C ị

không sao. Chỉ sợ dây cọ cứa vào đá làm đứt neo...

dướ đáy đây toàn đá...” Cậu nó : “C ị à, chị đừng lo

ng ĩ n ều. Chút xíu nữa trời sáng thấy đường sá

NH 251

mình sẽ tiếp tụ đ ...” T ếu phụ liền ngắt ngang:

“Em ưa đi được... ít nhất đợ đến chiều ma .” —

“Tạ sao? Tô đang gấp lắm.” T ếu phụ rên khẽ thở

dà : “C ị biết... em gấp không phải vì chị!” —“C ị

ààà... chị nói gì vậy?” Im lặng giây lâu, thiếu phụ lại

khe khẽ: “... m ễn là đến Hòn Rùa khoảng trời tối, từ

đó vào Cửa... sẽ không còn nguy hiểm.” Cậu làm

thinh, ngạ n n ng ĩ t ầm: ‘sao t ếu phụ này biết

nhiều như vậy?’ G ây lát ậu lại nghe giọng khe khẽ

yếu ớt của nàng: “Uống mấy viên thuốc chị đã đỡ

nhiều... Chắ em đã mệt lắm rồi... Em nên nghỉ đ ...”

Cậu thật sự ũng đừ đẫn, nghe nàng vừa xong đã

muốn lịm đ song vừa chợp mắt, lại như nhớ đ ều

gì, cậu hỏ : “C ị ơi, mình đang ở đâu đây?” Cậu lắng

nghe, vẫn tiếng gió gào thét giữa không trung, tiếng

mưa ào xuống trên mui từng hồi rồi ngưng bặt, tiếng

sóng ì ầm bên ngoài, tiếng nước róc rách dưới sàn

theo nhịp g e đong đưa, thỉnh thoảng tiếng trẻ con

giật mình khóc ré. Giây lâu, thiếu phụ hơi trở mình,

rên khẽ, giọng nàng m á t oáng qua: “Em t ật

khờ... đây là Hòn Dựng! ”

Không biết cậu đã ngủ một giấc bao lâu, khi cánh

cửa trước mở tung đập rầm vào vách, chiếc ghe

nghiêng mạnh và luồng gió lạnh ùa vào làm cậu giật

mình tỉnh dậy. Qua khung cửa lắc lư trời bên ngoài

sáng lờ mờ như phủ màn sương. Cậu liền nhỏm dậy,

đ ra ửa trướ đứng tr n sàn mũ . Tuy g ó đã g ảm,

mưa đã tạnh, nhưng bọt nước và khói hơi trên

những ngọn sóng cao như nối tiếp với những đám

mây dày đặc phủ kín bầu trời. Trước mắt cậu một

màu trắng xóa không biết đâu là bờ bến. Cậu quay

252

lại ngước nhìn một bờ đá ao ừng bằng cái nhà ba

tầng vá đen ngòm rong r u t ẳng đứng và trải ra

một đoạn k á dà để cậu, lúc ấy ũng n ư sau này

mỗi khi giật mình hồi tưởng ũng k ông bao g ờ

hiểu được từ vị trí neo hướng bắc nơi cậu đang đứng,

làm cách nào chiế g e đã k ông án qua òn đảo

trước khoảnh khắ nó quay mũ lại? Nhưng rồi cậu

không nhiều thì giờ để nhớ những chuyện vừa xảy

ra. Cậu u vào trong g e đến nơi sàn bếp, vừa lắc

lay anh bếp vừa nó : “Dậy, dậy, chuẩn bị đ ! Tà ông

đâu rồ ?” Cậu bước vài bậc thang xuống hầm máy,

khom mình nhìn giữa khoảng tối sáng mập mờ.

Dan Đặn đang xem xét lại máy móc. Hắn liền quơ

một nùi giẻ gần đó lau tay rồi cùng cậu đ l n ò

lái. Dù neo cận Hòn Dựng như núp sau bình phong,

nhưng chiếc ghe vẫn đán đu tr n đầu sóng. Trong

khi Dan Đặn thử máy, Thần Sầu nhìn xa trướ mũ

ghe tưởng tượng muôn nghìn con thuồng luồng

đang đùa g ỡn dưới mặt biển, bọt nướ văng ao nửa

lừng trời, một chút e ngại hỏi khẽ: “Dan Đặn, anh

liệu đ nổ k ông?” Hắn liền đáp: “Nổi chớ! Nhằm

n ò gì!” —“Vậy thì... chuẩn bị nhổ neo.” Bỗng cô Mi

bước ra cửa sau, ngước nhìn Thần Sầu nó : “C ị Tư

muốn gặp.” T ần Sầu chợt lo lắng cho bệnh tình của

chị Tư, lật đật xoay qua Dan Đặn: “K oan. Đợi tôi

trở l n.” Rồi cậu lao xuống, chui vào trong mui ghe,

nửa ngồi nửa quì bên cạnh thiếu phụ, hỏ : “C ị Tư,

chị cảm thấy trong mìn ra sao?” Một phút im lặng,

cậu nghe tiếng yếu ớt nhỏ nhẻ của thiếu phụ: “Em ó

thể nấn ná đến chiều... được không? Trận bão đến

n an ... nó ũng đ n an ... n ưng đuôi bão có lẽ

chưa đi khỏi ven biển Rạch Giá... chỉ cần em kiên

nhẫn một chút... gió sẽ đổi hướng sau lá …” —“C ị

NH 253

Tư...” Cậu muốn nói, nhưng thiếu phụ vẫn nằm xoay

mặt vào trong vá đã ất án tay l n ngăn lại, và

khe khẽ tiếp: “Em ó b ết không... dù chị đang đau

ốm... chị vẫn tin chị không thua trận cuồng phong

nào trên trùng dương... Dù nó mạnh mẽ đến đâu...

chị ũng b ết á đối phó... (Nàng dừng lại, khẽ thở

dài) Nhưng... chị chỉ sợ chị thua em... (Nàng lại ngập

ngừng rồi tiếp) Từ đ m qua ị luôn luôn giật mình

lo âu cho cả mấy mươi sinh mạng lẫn con nít vô tội...

sẽ không còn ai sống sót... nếu chị không chinh

phục nổ em!” —“C ị Tư...” Nàng dường như không

nghe cậu, cố gắng tiếp: “G ờ đây... ị đã ểu... chị

đã ịu thua em ngay từ bến Dương Đông... chị đã

hiểu... không quyền lự nào tr n địa cầu t ay đổi

đượ ý định của em...” —“C ị Tư, chị nói gì vậy?” —

“C ị đã ểu... chị không có cách nào chinh phục

được em rồ ...” G ọng ngập ngừng đứt nố đuối sức,

thổn thức của thiếu phụ làm cậu động lòng. Cậu nói:

“C ị Tư, e-e-m thật có lỗi làm chị đã bệnh hoạn lại

thêm quá lo lắng.” Nó xong ậu chồm tớ đặt nhẹ

bàn tay lên trán thiếu phụ. Trán nàng man mát.

Thiếu phụ lại thỏ thẻ: “Em đã xưng ‘em’ với chị, chị

rất sung sướng. Rốt cuộc mình là chị em. Vậy... em

có hứa nghe chị k ông?” Cậu vỗi vộ nó : “Em ứa,

em hứa!” Đợi lâu không nghe thiếu phụ lên tiếng,

cậu do dự đứng dậy ng ĩ t ầm: tạ sao đối với tất cả

thiếu nữ trên thế giới này cậu đều ũng p ải nghe

lời hết vậy! Cậu bước ra cửa sau nói vọng lên chòi

lá : “Dan Đặn, tắt máy.” Cậu xoay lại thấy cô Mi

đang đứng bên cạnh, liền nó : “Cô M o áo ôm

qua còn không, rán thổi lửa hâm lại cho chị Tư một

chén, cô nhá! Tôi rất cám ơn.” Cô Mi nhỏ nhẻ: “Được

rồi, anh Thần Sầu đừng lo.” Đoạn cậu bước ra sàn

254

lái. Gã thanh niên mà cậu nói chuyện ngày hôm qua

đang ngồi nơi bệ ghe, nhồi lên sụp xuống theo luồng

sóng, vẫn còn ẩm ỉu ướt. Cậu ũng đến ngồi cạnh

hắn. Thấy cậu ở trần, quần lại ẩm ỷ, hắn hỏ : “K ông

lạn sao?” —“Cũng p ải chịu t ô .” Hắn dợm tay cổi

nút áo và nó : “Vậy mặ đỡ áo này, tôi còn áo lót

trong. Vả lạ tô ũng ó mang quần áo t eo...” Cậu

ngắt lờ : “Ồ... không cần đâu. À này an ...” —“Hả?”

Hắn đợi nghe, trong khi cậu móc túi quần ra một củ

khoai lang luộc mà cậu đã để dành từ hôm qua. Củ

khoai ẩm ướt, móp méo, cậu lột vỏ, cắn một miếng,

đoạn tiếp: “An ở bên cạnh nhà chị Tư hả?” —

“K ông. Tô muốn nói gần đó trong một xóm. Tôi

biết chị ấy từ nhỏ.” —“Vậy sao? Chị Tư tên gì vậy?”

—“C âu Đan Hả .” Cậu vừa đưa củ khoai lên miệng,

chợt dừng lạ nó : “T n ng e lạ lùng!” Hắn hỏ : “Sao

anh tốt với chị Tư quá vậy?” —“Tốt? Tốt á gì?” —

“An lo o ị.” —“Còn an ?” —“Tô ũng vậy!” Cậu

ăn một miếng khoai lang, lại hỏ : “An b ết chị Tư từ

nhỏ... à-à... vậy anh thấy chị Tư thế nào?” —“C ị rất

tốt.” Câu trả lời của hắn ngắn ngủi, mộc mạc, nhưng

cậu cảm thấy đầy đủ ý ng ĩa. Hắn ngước nhìn lên

Hòn Dựng đối diện. Cậu đưa củ khoai lên miệng,

cùng nhìn theo hắn. Bất ngờ ‘ầm’ một tiếng, sóng

biển từ phía bên kia phủ qua đỉnh núi rồi tràn

xuống ào ào như thác lũ trên vách đá phía bên này.

Hắn thốt: “T ật kinh khủng!” K ông ẹn, họ cùng

quay nhìn nhau, lắ đầu mỉm cười. Xong hắn hỏ : “Ở

đây là đâu vậy?” Cậu đáp: “An t ật khờ... đây là

Hòn Dựng!” Xong ậu hỏ : “An đ Rạch Giá chi

vậy?” —“T ỉnh thoảng tô sang đó ơi.” Rồi hắn

tiếp: “Tô ũng đã gặp nhiều trận... nhưng lần này...

Có lẽ tôi không bao giờ đặt chân xuống ghe nữa

NH 255

đâu!” Cậu cười lớn: “Ha a... An t ật nhát như

thỏ!” Tuy tuổi hắn có lẽ lớn hơn Thần Sầu, song cậu

lú nào ũng ngông ngang tự đại. Nhưng rồi cậu

ũng ảm thấy thẹn thầm: chẳng phả đ m qua ậu

đã ẳng còn chút hồn vía nào đó sao! Cậu đâu b ết

đó là Hòn Dựng, nếu chị Tư đã không nói với cậu!

Thuở còn trẻ dại, tính tình của cậu quàng xiên như

vậy đó!

Đến chiều, trờ đã bớt gió, xem chừng mặt biển hơi

êm dịu, cậu sửa soạn khởi hành. Máy vừa nổ, cậu

dợm nhích ghe tớ để kéo neo, một lượn sóng cuốn

qua cùng lúc tiếng Dan Đặn nơi sàn mũi nói lớn:

“Dây neo đứt rồ .” Cậu nó : “Kéo ết dây lên, tôi

không cần neo nữa đâu!” Cậu đóng ần tục-kết, tống

hết ga. Chiếc ghe chồm ao l n đầu sóng, phóng tới

giữa vùng khói nước trắng xóa mênh mông.

256

Chi c ghe đêm

NH 257

Ghe từ từ cặp vào bờ sông Rạch Giá lúc nửa đ m.

Trên chòi lái nhìn xuống, cậu chưa vừa ý vị trí cặp

g e ng ĩ đến đoạn đường phả đem t ếu phụ đ

bệnh viện, nên cậu nó : “An bếp, tháo dây, tôi dời

g e l n k ú tr n đậu cho gần.” Vừa lúc ấy máy

chạy chậm dần, khục khịch, rồi tắt. Cậu đề lại mấy

lần không kết quả. Cậu nói lớn: “Tà ông á gì kỳ

vậy?” Rồi cậu lại nói với ông bếp đang đứng nơi bờ

sông: “An bếp, cột dây lại, ghe trôi bây giờ!” T ếng

tài công dưới hầm máy vọng l n: “Hết dầu rồ .” C ốc

tài công bướ l n ò lá nó : “Dầu không còn một

giọt.” —“Vậy mà anh nói dầu òn đủ cả bận về!” —

“Tô đâu b ết đ vòng vo xa n ư vậy.” —“Đ đâu mà

xa? T ô đ t ô đ lo bắc miếng ván cho mấy người

quá giang về n à.” Rồi cậu thì thầm: “C ẳng lẽ trên

đời này không thể tin cậy bất cứ a sao!” Cậu bước

xuống đ vào trong mu g e nó với hành khách:

“Cô bá a n à xa tùy ý ngủ lạ đây đến sáng mai.”

Cậu thong thả tiếp: “T ật không ngờ... tớ đây k uya

khoắt như vậy!” Lú đó ông bếp đã t ắp á đèn dầu

làm trong ghe sáng sủa. Tiếng trò chuyện ồn ào, kẻ

ngồi, ngườ đứng đều có vẻ hân hoan, lẫn những

tiếng trẻ on đùa g ỡn. Cô M đã đứng cạnh cậu, hỏi:

“Còn ị Tư?” Cậu đáp: “G ờ này chẳng còn xe cộ gì,

tô ũng ưa biết làm sao. Có lẽ tôi phải bế chị đ .”

Cô Mi lo lắng hỏ : “An bế nổ sao?” Gã t an n n

đứng phía sau cậu, tay vịn cái võng móc dưới mui

g e nó : “Để chị Tư lên võng, tôi với anh gán đ .”

Giọng yếu đuối của thiếu phụ khẽ thốt: “Em à... đợi

sáng ma ... ũng đượ mààà...” Cậu ngắt ngang: “Cá

gì? Chị Tư, chị phả đ ngay bây g ờ.” Rồi tiếng cám

ơn cậu liên tiếp khi từ giã của kẻ xách bị, người

mang giỏ, ẵm con chuẩn bị lên bờ. ‘Cám ơn cậu

258

n a’ ‘ ám ơn cháu nha’, ‘cám ơn anh cho quá

giang’, ‘cám ơn chú em, thật không ngờ sống sót!’...

Cậu liên mồm đáp: ‘bằng an’ ‘mọi người bằng an’

‘ ú bằng an’... Cậu đứng nơi sàn mũi trông chừng

từng người bước qua mảnh ván lên bờ dướ án đèn

thành phố lẫn trong những tàn cây dừa dọc bờ sông.

Khi cậu trở vào trong ghe, vài người còn ở lại qua

đ m. Một ngườ nó : “T áo á võng xuống võng chị

ấy đ .” Cậu do dự: “Có lẽ phải làm như vậy.” Gã

thanh niên vừa nghe cậu đồng ý đã n an n ẹn vói

tay lên nơi đầu võng. Và đàn ông ùng đứng dậy

một lú để phụ giúp, trong khi giọng yếu ớt của

thiếu phụ từ sàn ghe khe khẽ vọng l n: “T ần Sầu,

em cần đ Sa gon gấp lắm phả k ông?” Cậu xoay lại,

nửa ngồi nửa quì bên cạnh thiếu phụ nó : “C ị à,

em không còn tâm trí nào ngoài chị ra...” Trong k

đó ông g à tó bạc xách cây dù bước vào trong ghe.

Vừa liếc thấy ông, cậu vỗi vộ đứng dậy nó : “Cụ à, cụ

trở lại chi vậy?” —“G à này qu n ám ơn cháu.” Cậu

dang hai cánh tay, vẻ như không vừa ý, nói: “Trời ôi,

quan trọng như vậy sao! Đ m ôm tăm tố đ qua đ

lại trên miếng ván đó ụ rớt xuống sông bây giờ!” Rồi

cậu như đang phiền lòng, gùn gằn: “C áu k ông ay

để vớt cụ l n đâu!” Ông ậm rã nó : “Nè áu g à

đem á xe lô đến cho cháu; cháu không cần sao?”

Thần Sầu mừng rỡ, nhìn các ngườ đang lo t áo

chiế võng nó : “T ô k ông ần võng.” K ấy cô Mi

đã đỡ thiếu phụ ngồi dậy. Cậu ũng k om xuống

phụ dìu thiếu phụ đứng lên.

NH 259

Khi chiếc xe lôi chở cậu và thiếu phụ dừng lại nơi

cổng bệnh viện, trướ văn p òng trực, cậu bước

xuống xe, xoay lạ nó : “C ị Tư, đợ em n a.” Rồi cậu

nói với ngườ p u xe: “X n ông ờ, tôi sẽ trả tiền

t m o.” Người phu xe vui vẻ gật đầu. Cậu bước

lên thềm hiên trước cánh cửa đóng kín lờ mờ dưới

ánh sáng từ bóng đ ện trên cột đèn t àn p ố. Cậu

vừa đấm tay lên cửa ầm ầm vừa la: “Y tá trự !” Rồi

cậu đợi. Rồi cậu lạ đấm tay… Cũng p ải mườ lăm

hai mươi phút gì đó trước khi cánh cửa hé mở, bên

trong tối om. Một ngườ đàn ông mặc bộ đồ bà ba,

tay dụi mắt, miệng lè nhè hỏ : “Gì vậy?” Cậu ăng

á nó : “N ận bệnh. Có bệnh nhân nặng lắm đang

chờ.” Hắn hỏ : “Có g ấy tờ gì k ông?” Cậu ngạc

n n: “G ấy tờ gì?” —“G ấy giới thiệu.” Cậu hơi sùng

trong bụng nhưng rán dằn lòng hỏ : “G ới thiệu gì?”

—“Của bá sĩ ay àn án địa phương, có ký

tên, đóng mộ ?” Cù ưa đến nỗi này cậu thực sự

đ n l n đưa tay xô hắn, vừa rấn người vào trong

cửa vừa la lớn: “Cứu người quan trọng hay giấy tờ

quan trọng? Bật đèn l n o tô nó uyện.” N ưng

trong cơn hoảng hốt hắn đẩy mạnh làm cậu bất ngờ

lùi lại, một chân sụp xuống thềm n ngã ra đường

lộ. Cánh cửa đóng sầm lại. Thiếu phụ hơi nhổm

mình tới, giọng yếu ớt lo âu thốt khẽ: “Em...” Một

đám ba t an n n từ đâu vừa đ đến đang trò

chuyện cười giỡn vang cả đ m k uya. Một người

khom xuống đỡ cậu đứng dậy và nó : “Tô ó g úp gì

đượ k ông?” Hắn mặc áo bành-tô kệch cợm như da

trâu, quần tây vàng sậm da ngăm tó ngắn, lực

lưỡng. Ha gã k a ăn mặ ũng gần giống như vậy,

nhưng khác màu. Cậu dùn vai một á đáp ộc lốc:

“K ông ần!” T ếu phụ nhỏ nhẻ: “Nếu người ta

260

không nhận chị thì thôi... mình về... em...” Cậu như

không nghe, lạ n ào đến trước cửa đưa tay lên đấm

đùng đùng. Ba t an n n đứng đó làm t n ó vẻ

hứng thú theo dõi chuyện gì xảy ra. Lát lâu, cánh

cửa lại mở. Rồi ngườ đàn ông khi nãy lại hiện ra.

Hắn nói lớn: “Tô ản áo ông...” Lời hắn chưa dứt,

cậu đã ảm thấy như than lửa ịn l n màng tang đô

má bốc thành hơi. Cậu dợm thân thủ, xong chợt

khựng lạ ng ĩ t ầm: mình không thể làm bất lợi

cho chị Tư. Cậu liền xuống giọng năn nỉ: “C ú a

tôi chở chị tôi từ Phú Quốc xuyên qua bão tố...”

Chẳng ngờ đến phiên cậu chưa dứt lời, ba thanh

n n đã ào tới một lượt. Gã mặ áo da trâu nó : “Để

tô g úp o.” Rồi nhanh như rắn chụp chuột gã đã

vòng tay kẹp cổ ông y tá, tay kia c ĩa mũ dao l n

mặt hắn. Cậu hoảng hồn rấn tớ la l n: “An làm gì

vậy? Giết người hả?” Ba t an n n dường như

không còn để ý gì đến cậu. Họ đùng đùng xô tan

hoang hai cánh cửa mở tung ra ùng ùa vào văn

p òng đẩy bàn đá g ế rầm rầm đồ đạc rớt rổn rảng.

Một gã bật đèn sáng. Gã đang kẹp cổ ông y tá, nói:

“N à t ương phả ó bá sĩ trực. Tôi muốn gặp ổng

bây giờ đượ k ông?” Ông y tá run rẩy ú-ớ đáp: “Dạ,

dạ đượ .” —“Ng e kỹ. Tôi tha mạng ông. Hai thằng

em này sẽ đ t eo ông đến mờ bá sĩ. Tô sẽ ngồi đợi

ở đây. Một phút. Một p út t ô !” —“Dạ... cho tôi

năm p út.” —“Đượ . Năm p út!” Hắn buông người

đàn ông ra làm ông x ểng niểng. Hắn nhét cây dao

lại bên trong cái áo bành-tô da trâu, nhốm mình

ngồi lên bàn làm việc bên cạnh, chẳng t èm để ý

tr n đó g ấy tờ sổ sách ngổn ngang. Hắn vạch tay áo

xem đồng hồ, nói như ra lện : “Đ n an !” Xong ắn

quay lại nhìn Thần Sầu đang đứng giữa phòng, quần

NH 261

áo như nhau mèo, chiế mũ tùm um đến mi. Cậu

dường như không vừa ý àn động của mấy gã du

côn, lo sợ người ta sẽ làm k ó k ăn ị Tư, yên lặng

ngó ra phía cửa khi mọi người vừa khuất bên ngoài.

Cậu ng e gã nó : “Đừng lo. Chuyện nhỏ mà!” C ốc

đã ng e từ ngoài sân tiếng giầy dép lật đật của nhiều

người. Rồ ông y sĩ trong bộ đồ trắng xuất hiện, y tá

đứng sau, và hai gã thanh niên. Chưa ai kịp lên

tiếng ông y sĩ đã ỏ : “Bện n ân đâu?” T ần Sầu

mừng rỡ, xê một bướ đến nó : “Dạ đang đợi ngoài

xe.” —“Đem bện n ân vào.” T ần Sầu phóng ra

ngoài cửa trong khi ông quay sang gã thanh niên

đang ngồi trịch thượng trên bàn, nó : “Nè ông đứng

dậy đượ k ông để chỗ tôi làm thủ tục nhập viện?”

Thần Sầu đến b n xe lô ùng ông p u xe đỡ thiếu

phụ xuống. Cậu lo lắng hỏ : “C ị Tư, chị đ nổi

k ông?” Rồi cậu nắm cánh tay thiếu phụ choàng

qua vai cậu. Thiếu phụ rên khẽ một tiếng, nó : “Em

làm cái gì vậy? Chị đ đượ mà!” Cậu nó : “Em đỡ chị

lên bậc thềm nè.” Ông p u xe vịn tay bên kia của

thiếu phụ. Khi họ vào đến văn p òng ông y sĩ xoay

lại nhìn thiếu phụ vẫn quấn trong chiế ăn òn ẩm

ỷ nó : “Mời chị ngồ .” T ếu phụ ‘dạ’ một tiếng khẽ,

rồi ngồi nơi một trong vài chiếc ghế dựa theo vách

tường. Cậu xoay lại dúi ít giấy tiền vào tay ông phu

xe, nói tiếng cám ơn. Ông ú đầu chào rồi cùng

đám t an n n đ ra.

Cậu xích lại, một chân quì xuống bên cạnh thiếu

phụ, ân cần hỏi han: “Ngồ đợi nãy giờ chị có mệt

k ông?” Nàng n ỏ nhẻ đáp: “C ị hơi chóng mặt...”

Cậu nó : “C ị rán chịu chút nữa nha, một chút xíu

262

mọi việc sẽ m xuô .” Nàng ơi gật đầu trong khi cậu

hỏ : “C ị lạn k ông?” Nàng lại khe khẽ: “Hơi hơi

thôi.” Tiếng ông y sĩ vang l n: “T n ọ bện n ân?”

Cậu đứng lên xoay lại, nói liền: “C âu Đan Hả .”

Thiếu phụ hơi nhớm mình tới, thốt khẽ: “Em...”

Nhưng Thần Sầu k ông để ý. “Tuổ ?” —“Ha mươi.”

—“Cư ngụ?” —“Dương Đông.” —“Tên của an ?” —

“Của tôi? À...à... Lữ Thần Sầu.” —“C ồng của chị

hả?” Cậu mắc cỡ vộ nó : “K ông...à k ông!” Ông y sĩ

do dự cây bút trên mẫu đơn, nói: “Vậy... hơi rắc rối

đó!” —“Tạ sao?” —“Vì k ông g ấy tờ giới thiệu, nếu

phải giải phẫu, tôi cần thân nhân ký tên trên hồ sơ.”

Cậu liền nó : “À x n bá sĩ sửa lại tên tôi Châu Thần

Sầu, em ruột.” Một lần nữa thiếu phụ thốt khẽ:

“Em...” Ông y sĩ bỗng làm thinh, viết lia lịa trên

những mẫu đơn giấy, xong chìa cho cậu nó : “Ký

t n.” Dường như cậu ký tên lung tung mấy chỗ, rồi

trao giấy bút lại cho ông. Vừa tiếp nhận, ông nói:

“T ền nhập viện.” Cậu móc túi quần sau ra xấp tiền

ẩm ỷ, tay giở từng miếng, miệng nhẩm đếm đoạn

trao cho ông. Rồi cậu để vào túi quần xấp tiền còn

lạ . Ông y sĩ ầm tiền và xấp hồ sơ đứng rột dậy nói:

“Y tá tất cả đ t eo tô .” Cậu xoay lại, hơi khom

mình địn đỡ thiếu phụ đang n ớm dậy. Song cậu

nó : “Bá sĩ ị tô k ông đ nổ đâu.” Ông l ền nói:

“Y tá an lấy xe đẩy đến đây.” Ông y tá vỗi vội khuất

ngoài cửa. Thần Sầu đối diện ông y sĩ người trắng

trẻo, khôi ngô, tóc hơi xù xụ che khuất một phần

vầng trán rộng. Cậu ngập ngừng nó : “X n bá sĩ

đừng giận tôi... Tôi không có liên hệ gì á đám ôn

dịch hồ nãy.” Ông ngắt lờ : “Dù sao ông y tá ó lỗi.

Đáng lẽ ổng phải cho tôi hay liền.” Cậu nhỏ nhẹ:

“Cám ơn bác sĩ. Không ai tốt như ông!” Ông mỉm

NH 263

cười, vỗ vai cậu. Thừa dịp thân mật, Thần Sầu tiếp:

“Tô muốn ở lạ săn só ị tô .” Ông nó : “H ện giờ

chị của an đượ đưa đến phòng cấp cứu. Nếu thuận

lợi, ngày mai sẽ biết chị của anh nằm phòng nào.

Mai anh trở lạ đ .” Rồi trong lúc chờ đợi y tá đem xe

đẩy đến, ông thong thả hỏ : “C ắc anh từ xa mớ đến

hả?” Cậu đáp: “Dạ phải. Rời Phú Quốc từ ôm k a.”

Ông y sĩ vụt quay lại, mở to mắt nhìn cậu đoạn thốt:

“An t ật biết nói chơi!” —“Tạ sao?” Ông ơi gắt

giọng: “An k ông t ấy cây cối gẫy ngã đầy ngoài lộ

đó sao tàu buôn neo tại Rạch Sỏi một chiếc bị sóng

nhận chìm còn một chiếc giạt tuốt lên bờ, không ghe

thuyền nào có thể...” T ếu phụ chợt rên khẽ một

tiếng làm hai người cùng quay lại và nghe giọng yếu

ớt nhỏ nhẻ của nàng: “T ưa bác sĩ... em tôi... tính

nết thật thà, không hề biết nói chơi.”

264

Thần Sầu lủi thủi bước ra khỏi cổng bệnh viện dưới

trờ đ m vừa đ vừa cúi gằm mặt, tay cho vào túi

quần đụng phải một tờ giấy ẩm ướt. Cậu lấy ra giở

xem. Đó là á đ ện tín. Lòng ngậm ngùi, cậu xếp nó

lạ để vào túi quần. B n k a đường, ba gã thanh niên

vẫn òn đứng nói chuyện cười giỡn. Cậu làm thinh,

lầm lũ đ qua trước mặt họ. Một gã liền rảo bước

theo cậu nó : “Ê... ... đại ca Gấm Đen ủa tụi tôi

NH 265

giúp anh mà anh không thèm nói một tiếng cám ơn

hả?” Nãy g ờ đã sẵn không ưa bọn đó ậu liền dừng

chân, xoay lạ n ìn gã nó : “Cám ơn? Mấy anh làm

họ thù ghét tôi, mấy anh biết k ông?” —“T ì ra ết

nhát như vậy. Ha a...” Cậu đứng giữa đường, trầm

tĩn nó : “Đưa cái dao lúc nãy cho tôi xem, được

k ông?” Hắn liền đổi giọng t á đố: “Bạn muốn gì?”

Cậu n ún va : “Sao ả? Các anh ba người sợ một

mình tôi? Thì ra, ai biết ai chết n át!” Gã t an

niên mặ áo da trâu đứng xa, có lẽ tên Gấm Đen

liền gọ : “Bung!” rồ để tay trong bành-tô lấy ra cây

dao. Cậu biết thêm biệt danh của đứa đang gây

chuyện với cậu. Hắn xoay lại nhìn Gấm Đen. —

“Đem á dao này lạ đưa cho hắn, xem hắn muốn

gì? Tao không tin có dao trong tay hắn hạ nổ ba đứa

này.” Gấm Đen đã trao á dao o đứa đang đứng

bên cạnh. Thần Sầu đưa thẳng cánh tay, lòng bàn

tay để ngửa, chờ ây dao mang đến. Cậu từ từ khép

mấy ngón tay lại trên cán dao, quan sát nó dưới ánh

sáng của đèn đường. Cán dao làm bằng gỗ sao, hai

đầu bịt đồng đen lưỡ dao dà độ hơn một gang tay,

bằng thép, dầy và nhọn. Cậu nó : “Mỗi vật dụng có

một mụ đí . Dao này mụ đí dùng dọa trẻ con

mà thôi. Hình dạng lưỡi dao không phải vừa đâm

vừa xén nên xuyên thấu không ngọt, cần vận nhiều

sức khi sử dụng. Dao xuy n vào địch thủ không rút

lại dễ dàng vì không khương tuyến thoát hơi. Trong

nhất thời thần tốc, gặp tay vô thượng, bạn sẽ chết

chung với họ. Nếu các bạn tự rèn dao lấy để xài, nên

nhớ như vậy.” Cậu bất thần co cánh tay lại rồ đẩy

mạnh tới, chiếc dao bắn thẳng về phía trước, hô lớn:

“Bắt!” Gấm Đen ụp chiếc dao trong tay, người

k ông d động, trong khi cậu nói tiếp: “Tô k ông dễ

266

quên. Nhưng tiếng ‘ ám ơn’ của tôi các bạn ó được

hay không, xin hãy chờ. Nếu ông y tá hoặ y sĩ đó vì

thù vặt mà làm hại chị tô ...” Rồi cậu gằn giọng: “À...

quỉ sứ diêm vương dướ địa ngục tôi còn chẳng ngán,

đừng tưởng tôi sợ cóc cắn nào trong khắp gầm trờ !”

Thật mắc cười, cậu không ưa bọn du ôn đó n ưng

cậu là thứ gì đây? Trước mặt Ngọc Lan cậu khúm

núm rụt rè, dù giận dữ cậu ũng k ông dám đổi

cách xưng hô; vắng mặt Ngọc Lan, ngôn ngữ của cậu

thật chẳng giống ai. Nói xong, cậu đ ềm tĩn xoay

lưng. Bung liền rấn tới giơ tay nói: “Để coi thằng dóc

phách này biết phải quấy k ông?” T ần Sầu không

màng quay lại, vẫn thong thả bướ đ ng e t ếng hét

vang giữa đường khuya của Gấm Đen p ía sau ậu:

“Bung đừng hỗn láo!” Rồi hắn thấp giọng tiếp:

“C úng ta đ về.” Họ cùng quay lại và khoảng cách

giữa họ với cậu xa dần.

Cậu lại ngủ ghe thêm một đ m đó. Sáng ôm sau ăn

uống vớ Dan Đặn và ông bếp tại chợ Rạch Giá

xong, khi từ giã, cậu móc túi quần sau lấy xấp tiền,

chia một ít o Dan Đặn nó : “Cá an ở lại chơi

ngày nay, sáng mai tuy biển ũng òn ơi động,

nhưng rán đem ghe về trả sớm cho ông Tôn giùm

tôi. Tiền đó sau k âm dầu nhớt đầy đủ, còn dư

hai anh chia nhau.” Danh Đặn hỏ : “C ừng nào cậu

trở về Cần Vọt?” T ần Sầu lưỡng lự: “Có lẽ vài tuần,

một tháng không chừng.” —“C ị Tư đỡ chưa?” —

“Chưa biết. Lát nữa tôi sẽ đ t ăm ị.” Cậu vừa

NH 267

nhét số tiền còn lại trong túi vừa thấp giọng nói:

“T ền này... tôi còn trả bệnh phí cho chị Tư... Sợ

không còn một xu để về Sa gon!” Dan Đặn liền bớt

ít tiền đang ầm tay định trả lại Thần Sầu, song cậu

đã ểu ý, hơi cất bàn tay l n nó : “K ông ần đâu.

Anh giữ đ . T ô tạm biệt n a!” Ông bếp đưa cánh

tay đen đủi lên chào cậu và nó : “C ừng nào đ nữa

k u tô n a!” Cậu mỉm cườ : “Haaa... an òn ưa

tởn sao!” Hắn cười ha hả. Rồi họ chia tay.

Thần Sầu thả bộ đến sân banh ở cuối bờ sông đứng

nhìn ra khơi, hồi tưởng đoạn đường nguy hiểm vừa

qua. Một vùng khói sóng mênh mông màu trắng

đục, bầu trời vẫn mù mịt, ngay cả Hòn Rùa trước

mặt ũng k uất sau màn sương. Đó đây quanh cửa

sông vài chiếc ghe bị bão đán ìm tr n ạn. Cậu

cho tay vào túi quần đụng nhằm tấm giấy. Cậu lại

lấy nó ra, dở xem. Lòng ngậm ngùi, cậu xếp nó lạ để

vào trong túi. Trong phút chốc cậu ng ĩ: nếu trên

chuyến g e đó k ông ó nàng t ếu phụ mà cậu

nhất định mang theo, có lẽ người gửi bứ đ ện tín

này sẽ tưởng nó đã k ông bao g ờ đến tay cậu. Vô ý

thức hốt nhiên cậu thì thầm: ‘Cám ơn chị đã ứu

em!’ Cậu quày bước lủi thủi thả bộ đến nhà thương.

Thiếu phụ đang nằm trong phòng hồi sinh. Tuy

k ông đượ t ăm v ếng thiếu phụ trực tiếp, suốt

ngày cậu lẩn quẩn trong sân của bệnh viện, khi ngồi

dựa gốc cây, lúc nằm ngửa tr n đám ỏ, lo lắng,

buồn sầu. Đ m đó ậu nghỉ ngơi trong khách sạn

Kiên Giang. Cậu nằm thoai thoải, tựa lưng lên bệ

giường, giở tờ đ ện tín chỉ một dòng ngắn ngủn

nhưng cậu xem tới ngắm lu đã trăm lần. Giây lâu,

268

cậu mỏi mệt, ơ hờ buông tờ giấy rơi xuống. Linh cảm

về một chuyện không lành xảy đến cho Ngọc Lan

làm cậu xót xa, buồn bực, nôn nóng trong lòng. Cậu

hình dung cái cảnh tượng cậu sẽ chết theo Ngọc

Lan, những v n độc dược rơi rớt bừa bãi nơi giường

của cậu và ngườ ta đang lấp đất lên mình cậu nằm

bên cạnh Ngọc Lan... Rồi cậu giật mình, thì thầm:

‘k ông k ông bao g ờ, Ngọc Lan, cậu sẽ không sao

đâu an b ết cậu sẽ không sao, vì cậu đã n ư vậy

luôn mà! Cậu có biết không, anh tưởng đ àng xa

thì nhớ càng ít; nhưng anh thật không ngờ àng đ

xa anh càng nhớ cậu nhiều thêm... anh rất nhớ, rất

nhớ cậu...’ T ần Sầu thả hồn trong mộng, hồi tưởng

thuở cậu mới quen biết Ngọc Lan, những ngày được

cô bảo bọc, hình ảnh cô gái trong xiêm y bằng lụa

trắng, tóc mây phong phú cài trâm hoa ngọc buông

xõa xuống phủ lưng, ngồi nơi bàn học dướ án đèn

khuya, bàn tay phong lưu, mịn màng như tơ phấn

đang ầm bút miên man trôi giạt trên xấp giấy tờ

ngổn ngang. Bên ngoài tiếng con dế gáy khe khẽ xa

xa làm cậu chìm vào giấc ngủ.

Khi cậu giật mình thức giấc trờ đã gần trưa. Cậu lật

đật tung ăn mặc quần áo đội mũ đ ra p ố. Khi

cậu bước vào cửa bệnh viện, một cặp nam nữ từ dãy

nhà nơi cuố sân đ về hướng cậu. Thần Sầu mừng

rỡ: “Cô M an k a á ngườ đ đâu đây?” Họ dừng

lạ đối diện nhau. Thiếu nữ nó : “An N ơn và tôi đi

thăm chị Tư.” Thì ra đó là tên của gã thanh niên mà

cậu đã ó dịp nói chuyện trên chuyến ghe. Cậu nói:

“C ị Tư còn nằm trong phòng hồ s n .” Gã t an

n n đã ngắt lờ : “C ị ấy đã nằm phòng bệnh thường

NH 269

rồ .” Cậu vội hỏ : “Vậy hả? Phòng số mấy vậy?” Gã

thanh niên xoay lại, lấy tay chỉ và đáp: “P òng ót

của dãy n à đó.” Cô M t ừa dịp nó : “An T ần

Sầu á đ m đó t ật khủng khiếp hả? Không ngờ

mình thoát chết!” Gã t an n n đã buông tay

xuống, góp lờ : “An b ết không, một chiếc tàu lớn

neo tại cửa Rạch Sỏi còn bị chìm, nhà ở ven biển cái

thì sập, cái tốc nóc. Tụi tôi về t ăm n à mới biết.”

Cậu hỏ : “N à ủa an ó sao k ông?” —“N à ú

t ím tô k ông sao.” Cô M lạ nó : “Đ m rồi nằm ngủ

nhớ lại trận bão đó tô òn g ật mình kinh sợ.” Rồi cô

nhỏ nhẻ tiếp: “An T ần Sầu, lúc anh cặp vào sông

Rạch Giá an toàn, có phả lú đó an ảm thấy sung

sướng nhất k ông?” Cậu mỉm cười hỏi lạ : “Còn ô?”

Thiếu nữ nhè nhẹ gật đầu. Cậu nó : “K ông ô M .

Lúc tôi sung sướng nhất là lú tô đã đem ị Đan

Hả đến bệnh viện.” Cô M mở to đô mắt đen uyền

nhìn cậu giây lâu, rồ ô nó : “T ảo nào, mới thấy

mặt tụi này chị Tư đã hỏ t ăm an . Trong lú nó

chuyện, chị ấy thường liếc mắt ra ngoài cửa. Chị ấy

đang ờ anh từng p út.” Cậu bỏ khẽ: “Vậy sao!”

Xong cậu hơi cúi đầu có vẻ thoáng buồn. Cô Mi liền

hỏ : “An sao vậy?” Cậu lấy trong túi quần ra tờ giấy,

nó : “Tô n ận đượ đ ện tín ở Cần Vọt mấy ngày

qua, nay vẫn còn lẩn quẩn đây k ông b ết chừng

nào mới về đến Sa gon.” Cô M nó : “Vậy anh phả đ

gấp đ ớ.” —“K ông được. Tôi phả đợi chị Đan Hải

lành mạn đưa chị ấy trở về Dương Đông, tôi mới

an lòng.” Gã t an n n nó : “An à an k ông ần

phải làm như vậy. Chị Tư đã khỏe lại rồi. Chị Tư và

tụi này quen biết nhau mà. Tụi tôi có thể thay anh

săn só ị ấy. An đừng lo, chúng tôi sẽ đợi chị Tư

cùng về Dương Đông một lượt.” —“T ật hả?” G ọng

270

êm ái của ô M : “An k ông t n an N ơn và tôi

sao?” Cậu vui mừng nó : “T n tô t n!” Cô M t ếp:

“T ô an vào t ăm ị Tư đi. Chị ấy nhắc anh luôn,

đang trông an lắm đó!” Gã t an n n t ếp lờ : “À

anh đ vào t ăm ị Tư đi. Tụi tôi sẽ đến chợ mua

vài thứ ăn o ị hôm nay. Lát nữa tụi tôi sẽ trở

lạ .” Cậu nó : “Cô và an t ật tốt! À này xin nhờ cô

M ...” —“Gì đó an ?” Cậu lấy trong túi ra ít tiền trao

cho thiếu nữ rồi tiếp: “Sẵn ghé chợ xin cô mua giùm

cho chị Tư một bộ quần áo. Hôm đó lật đật đ n n

mang đồ đạ t eo k ông đủ gì hết.” Cô M ầm tiền

đoạn nhỏ nhẻ đáp: “Được rồi, anh Thần Sầu đừng

lo.” Cậu nó : “T ô tô đ n a!” Rồi cậu vỗi vội bước.

Xong gã t an n n k u vó t eo: “An Thần Sầu!”

Cậu dừng chân, xoay lại và nghe hắn nó : “Sau này

có dịp qua Dương Đông nhớ g é t ăm tụ tô n a.”

Cậu đáp: “C ắc chắn, chắc chắn. Cám ơn anh Nhơn,

cô Mi!”

Thần Sầu bước vào gian phòng nhỏ, tường vô ũ

sần đủ mùi thuốc men. Một b n đặt chiếc bàn gỗ

trên chỉ có bình trà và cái ly. Cậu động lòng nhìn vẻ

đơn sơ, cô độc, âm thầm tô đ ểm sự nghèo nàn.

Trên chiếc giường bằng sắt trải chiếu oa đã xười,

thiếu phụ đang nằm y n toàn t ân đến ngực phủ

tấm ra trắng. Lần đầu tiên cậu thấy rõ mặt nàng.

Gương mặt trắng trẻo k ông đến nỗi hốc hác, mắt

NH 271

đen uyền trong sáng và dài ở a đuô đô mày

rậm xanh hơi viền cong theo cặp mắt mũ t ẳng,

môi hơi dầy và nhạt có lẽ vì đang ốm đau tó dà lót

dưới lưng. Cũng lần đầu tiên nàng nhìn tận mặt cậu.

Khi cậu cầm chiế mũ nơi tay, đứng bên cạnh

giường, nàng ngước lên và nói với giọng dịu dàng:

“Em đó ả? Cám ơn em đã cứu chị.” Cậu nó : “C ị

quên chị đã ứu bao nhiêu mạng người hay sao?

Chính em phải cám ơn chị.” Rồi cậu chụp mũ l n

đầu, tiếp: “G ờ em đã yên tâm về chị rồi. Cô Mi và

anh Nhơn hứa thay em sẽ ở lạ săn só ị. Vậy em

đ n a!” Lời vừa dứt, cậu dợm bước. Song, thiếu phụ

đã vỗi vội hất tay ra khỏi tấm ra nắm chặt tay Thần

Sầu nó : “Em vội lắm sao? Chị còn chưa biết em là

a mà!” Cậu không ngờ thiếu phụ nắm tay cậu mạnh

như vậy, có lẽ lòng nàng rất khẩn khoản. Trong khi

cậu còn do dự, thiếu phụ đã t ếp: “C ị nghe nói em

mướn chiế g e đó vượt ngày đ m về đây. C ắc chắn

em đang ó uyện khẩn cấp. Chị đã làm mất quá

nhiều thì giờ của em. Chị không giữ em lâu đâu. C ỉ

là, chị chưa có dịp biết em.” T ếu phụ ngập ngừng,

từ từ thả lỏng tay cậu. Trong khi Thần Sầu chưa biết

phả nó gì đã ng e nàng t ếp: “Đ m đó ị nằm

nghe những tiếng sóng kinh hồn như xé tét từng

mảnh ván của chiếc ghe, biết em đang tuyệt vọng

giữa phong ba, chị muốn liều chết mặc kệ em cho bõ

ghét. Nhưng nhớ lúc chiều giữa cơn gian nan em

vẫn còn rán bưng chén cháo đến cho chị, chị chợt

ng ĩ em òn t ơ trẻ, dại khờ, và chị quá nhỏ

n en...” T ếu phụ lại ngập ngừng. Cậu nói: “C ị

g ét em đã k ông ăn bát áo đó mà!” T ếu phụ

nhìn Thần Sầu đoạn thong thả nó : “Từ ngày chị lớn

khôn, chưa ai cầm muỗng đút o ị ăn. Em làm

272

chị mắc cỡ muốn chết!” Cậu chợt nhìn thiếu phụ,

thốt khẽ: “C ị...” T ếu phụ ngắm nghía mày mặt

Thần Sầu đoạn mỉm cười. Cậu như bị thôi miên, bất

ngờ nụ cười của nàng vừa hiền lại vừa đẹp. Thiếu

phụ thấy vậy bẽn lẽn xoay đ n ỏ nhẻ nó : “C ị xấu

lắm phả k ông?” —“C ị... tạ sao?” —“C ị là chằn

t n mà!” Cậu cười khẽ: “Haaa.. òn em là à bá

đây!” T ếu phụ xoay lại nhìn cậu và mỉm cườ đoạn

hỏ : “Tại sao em biết tên chị?” Cậu đáp: “Haaa... tại

sao chị biết tên em? Chị ũng quá tò mò rồ !” Nàng

lại mỉm cười. Nhìn nụ cười tươi tắn của thiếu phụ,

cậu cảm thấy rất an lòng vì biết nàng đang ồi phục

sức lực và đang vu sướng trong tâm hồn. Nàng hỏi:

“Tại sao em lại nhận em là họ C âu?” Cậu êm ái

đáp: “C ị à, chẳng phải chị đã nó mìn là ị em

ay sao?” Nàng lại mỉm cười. Dường như bất cứ lời

nào cậu thốt ũng làm nàng rất hân hoan. Nàng lại

hỏ : “Tại sao em biết tuổi chị?” Cậu đáp: “Ồ... lú đó

em thấy chị đang mệt, em nóng lòng chẳng muốn cù

cưa nên em nói đại với ngườ ta t ô mà!” T ếu phụ

ngập ngừng nó : “Ngay g ây p út đầu tiên chị đã b ết

em là đứa ẩu xị, nhưng chị thật không ngờ em càn

bừa đến ngoài sức tưởng tượng của chị!” —“C ị... vì

vậy chị đã g ét em p ả k ông?” T ếu phụ nhỏ nhẻ

đáp: “K ông n ững ghét mà còn thù. Là vì em làm

cho chị sẽ khổ vì nhớ thương em sau này khi mình

xa cách...” Giọng nàng hơi rung động lắng nhỏ dần.

Cậu thốt khẽ: “C ị Đan Hả ... em ũng vậy em ũng

sẽ nhớ chị!”

Thiếu phụ nhìn cậu, mỉm cười, vẫn nụ cười hiền từ,

dễ thương. Xong Thần Sầu hỏ : “À này ị ạ, tại sao

NH 273

chị biết rất nhiều việc trên biển cả vậy?” T ếu phụ

nhìn cậu giây lâu, rồi chậm rã đáp: “Ba má ị là

người thương hồ. Chị được sinh ra trên trùng dương

giữa cơn sóng gió. ‘Đan’ có nghĩa đơn chiế ‘Hải’ tức

là biển. ‘Người lẻ loi trên biển’ đó là á t n do ba

má chị đặt cho chị. Từ thơ ấu o đến khi chị lấy

chồng năm năm t áng t áng ngày ngày ròng rã chị

l n đ n xuô ngược trên khắp Nam Hải làm ghe

lưới và thương hồ. Chị đã t uộc lòng từng lượn sóng,

chỉ cần nghe nó vỗ bên mạn ghe chị biết mìn đang

đ ướng nào, ở đâu.” Cậu lại hỏ : “Tại sao em không

thể đến Hòn Nghệ đ m đó đượ ?” T ếu phụ thong

thả đáp: “Ngườ đời bận lo tìm hiểu nhân tình,

thường qu n t n n n đối vớ mìn ũng ó t ể là

thù hay bạn. Sông hồ ũng vậy, mình phải biết khi

nó muốn gì. Hòn Nghệ là một đảo lớn trên vùng biển

cạn, khi có phong ba, gió thổi qua nó sẽ rất mạnh và

sóng sẽ rất ao. G e k ông đủ sức chắc chắn sẽ

nguy hiểm k đến gần. Có thể em chưa biết nhiều

ghe thương hồ đã nằm dướ đáy b ển xung quanh

đó.” Cậu liền k en: “C ị ôi, chị là thiên tài hàng

hả !” —“Em... em quá k en ị!” —“G ờ thì em rất an

tâm.” Thiếu phụ hơi ngạ n n: “Em an tâm á gì?”

—“Lú nãy dù b ết chị đang bìn p ục, nhưng em

chỉ y n lòng út ít t ô . Em đ n ưng em còn lo trở

lại cho kịp để đem ị về Dương Đông. Giờ đây... t ì

ra trên biển cả em không biết gì hết, còn chị thì biết

phải làm gì. Chị... mỹ nhân ngư!” Không hiểu sao

Thần Sầu bất ngờ gọi thiếu phụ như thế, nhưng nghe

cái tên ngộ ng ĩn nàng đã ười khẽ một tiếng

trong trẻo, vui tươi. Lần đầu tiên cậu thấy àng răng

trắng sáng đều đặn của thiếu phụ. Nhưng vài giọt

nước mắt chợt rớt ra nơi má nàng. Cậu ngạc nhiên,

274

lo lắng hỏ : “Tại sao? Chị buồn hả?” Nàng lắ đầu,

nói khẽ: “K ông. C ị đột nhiên nhớ đứa con. Tội

nghiệp nó!” Cậu ũng động lòng trắc ẩn đưa tay nhè

nhẹ vuốt vài giọt nước mắt của nàng, an ủ : “Hoàn

cảnh bây giờ đáng lẽ chị vui hơn chớ. Mai mốt đây

mẹ và on đều mạnh khỏe đầm ấm và hạn p ú .”

Nàng khe khẽ gật đoạn nó : “Em k ông ần phải bận

tâm vì chị nữa. May mắn có Nhơn và Mi, chúng nó

rất mến chị, và chị sẽ có bạn tr n đường về.” Xong

nàng vói cánh tay lên, nhẹ nhàng cọ lưng bàn tay

trên gò má cậu, thong thả hỏi khẽ: “Tại sao em tốt

với chị?” Cậu liền đáp: “Một ô gá đã dạy em.” T ếu

phụ liền khựng bàn tay lại, nhìn vào ánh mắt cậu,

rồi từ từ buông tay trở xuống giường và nó : “Người

bạn trai vượt bão tố trên trùng dương quên cả sống

chết để về gặp mặt ô gá nào đó t ật vô cùng phúc

đứ !” —“C ị.. tại sao chị biết...?” T ếu phụ lại mỉm

cườ : “C ẳng phải em vừa nó đến một cô gái hay

sao?” Một lần nữa cậu thấy nụ cười của nàng rất hiền

từ và dễ thương! Xong nàng nói: “Nếu em hứa sau

này thỉnh thoảng qua Dương Đông ghé thăm gia

đình chị để chị em có dịp hàn huyên, chị mãn

nguyện rồ .” Cậu cảm động nó : “Em ứa, em hứa

mà!” T ếu phụ lại thong thả tiếp: “Ngoà ra em ãy

hứa với chị một đ ều nữa.” —“X n ị nó .” Vẫn giọng

chậm rãi, êm ái, nàng tiếp: “Sau này nếu gặp phong

ba, em hãy nhớ sóng biển như tường thành, cuồng

phong như vách sắt, dù em tài sứ đến đâu ũng

không thể nóng nảy mà làm àn được. Em phải biết

lựa hướng nương dè, lấy yếu chống mạn đô k

chịu lù để tiến đó là á bảo toàn sinh lộ. Em hứa

nhớ lời chị dạy k ông?” Một lần nữa cậu rất động

lòng vì tiếng ‘dạy’ ủa thiếu phụ vừa thốt, cảm xúc

NH 275

như gần gũ người chị ruột của chính mình. Cầm tay

thiếu phụ, cậu nó : “Em ứa suốt đời nhớ lời chị

dạy.” T ếu phụ liền bỏ khẽ: “Vậy thì chị rất yên lòng

để em đ .” T ần Sầu nấn ná, chưa chịu buông tay

thiếu phụ. Nàng nó : “Co kìa em dường như gấp

lắm mààà... Sao chưa chịu đ !” Cậu nó : “C ị Đan

Hải, mền gối của chị em đã mướn người giặt sạch sẽ

rồi. Biết chị nằm phòng này chắc chắn chiều nay họ

sẽ mang đến. Bện p í em ũng đã trả cả rồ đóng

tiền phòng một tháng cho chị. Nhưng chắc chị

không nằm ở đây lâu n ư vậy đâu. À qu n nữa...”

Cậu buông tay thiếu phụ, lấy trong túi quần sau xấp

tiền còn lạ trao o nàng đoạn tiếp: “C ị hãy giữ lấy

xài lặt vặt khi cần.” T ếu phụ đẩy tay cậu đang ầm

xấp tiền ra thốt khẽ: “Em... ị không thể lấy đâu.”

Một tay cậu cầm bàn tay thiếu phụ, tay kia cậu đặt

xấp tiền vào lòng bàn tay của nàng và nói: “C ị

ààà... em không thể an tâm nếu chị không lấy. Mình

là chị em mà!” T ếu phụ bỏ khẽ: “Cám ơn em, Thần

Sầu!” Cậu đưa tay vén mái tóc nơi trán thiếu phụ và

nó : “C ị Đan Hải, có lẽ anh Nhơn và cô Mi cũng sắp

trở lại. Xin bảo trọng em đ n a!”

Dần da chẳng nỡ dứt lòng chia tay vớ C âu Đan

Hải, khi Thần Sầu rời khỏi bệnh viện, trờ đã nửa

chiều. Ở hướng tây mặt trời bắt đầu le lói qua những

đám mây vẫn còn dầy đặc. Trong lúc kiên nhẫn ngồi

đợi chuyến đ Sa gon tại bến xe đò Rạch Giá, cậu

nhủ thầm: ‘g ờ này chắc chắn anh Nhơn và cô Mi đã

đem cơm chiều ùng đồ đạ đến cho chị Tư, biết đâu

họ đang ười giỡn vui vẻ’ và ậu cảm thấy yên lòng.

Cậu bắt đầu ng ĩ đến Ngọc Lan. Cậu lại lấy trong túi

276

quần ra tờ đ ện tín, ngắm nghía nó, mường tưởng

đang đối diện với cô gái thân yêu nhất của đời cậu,

hốt nhiên một cảm giác sung sướng ngây ngất, êm

dịu tuyệt vời làm cậu chấn động cả thần hồn. Cuối

cùng, cậu đã đặt chân xuống bến xe đò lục tỉnh ở

Chợ Lớn lúc nửa đ m. Ở cái xứ nhỏ xíu này chỉ có

vài ngọn núi, mấy con sông, nhưng bất cứ cuộc

hành trình dài ngắn ra sao ũng đầy bạt mạng và trễ

tràng như vậy. Dù nóng lòng gặp mặt Ngọ Lan đến

đâu T ần Sầu ũng k ông ó an đảm đến nhà Ông

Bà Hai vào giờ đó. Cậu ũng k ông ó đủ máu tim

để đối diện Ngọc Lan nếu cậu chưa chuẩn bị từ hình

thức, tư tưởng, ngôn từ o đến tâm hồn. Cậu đến

nhà một người bạn. Cậu lui cui giặt quần áo, vắt ráo,

g ũ ong tr n bếp trong đ m tối, hy vọng đến sáng

nó sẽ khô. Sáng hôm sau khi bạn cậu đã đ làm ậu

một mìn đốt bàn ủi, cẩn thận ủi quần áo. Cậu lục

lạo trong phòng của bạn cậu tìm bàn chải, giẻ, sáp,

cặm cụi, hì hụ đán bóng đô g ầy đã mốc meo vì

bùn và muối biển. Cậu đ tắm gội sạch sẽ. Có đời

thuở nào cậu tắm buổi sáng, ngoại trừ cậu bắt buộc

nhảy xuống hồ ao để bắt cá hoặc lặn xuống biển để

gỡ lưới. Cậu kiếm lược chải tóc. Thật hiếm có lúc cậu

chải tóc! Cậu đã mặc quần áo, mang giầy tề chỉnh.

Song cậu ũng ưa dám bước ra khỏi cửa. Gặp lại

cô gái bé nhỏ đó ỉ mới sau mấy t áng xa á đã

làm cậu trở n n n át gan đến thế sao? Thật mắc

cười cho ngườ đã từng thốt không sợ cóc cắn nào

dưới khắp gầm trời! Cậu đ tớ đ lu suy ng ĩ n ững

lời cậu phả nó để làm vừa lòng đẹp ý Ngọc Lan. Giải

thích sự chậm trễ mấy ngày là mối lo âu lớn của cậu.

Liệu Ngọc Lan sẽ bằng lòng hay không khi biết cậu

đã xía vào uyện của ngườ k á đã làm n ững

NH 277

việ đ n k ùng đã săn só lo âu một thiếu phụ mặc

ô đang ờ đợi. Dù sao, cậu nói thật hay nói dối, có

lẽ Ngọc Lan chẳng bao giờ quan tâm, cô chỉ hiểu cậu

qua sự suy tưởng riêng tư của cô mà thôi. Cậu âm

thầm thực tập trong tưởng tượng những cử chỉ của

cậu lát nữa đây k đối diện Ngọc Lan. Mỗi lần hình

dung thiếu nữ mi thanh mục tú nghiêm trang,

phong cách siêu phàm cậu như nhìn thấy một tòa

bảo ngọc của trời. Cậu lại nghe tim cậu đập đù đụi

trong lồng ngực, e ngại chùng lòng, lo sợ sự sơ sót

của cậu bất cứ phương diện nào trong đô mắt sáng

ngời êm ái của cô. Không biết ngày xưa khi một ông

quan lại trong làng bị đò l n d ện kiến oàng đế,

hắn có tâm trạng giống vậy hay không? Cậu chỉ biết

chắc một đ ều là trong suốt cuộ đời, cậu không bao

giờ quan tâm cuộc gặp gỡ với bất cứ ai trên thế giới,

song cô gái thơ trẻ đó vẫn làm cậu hồn xiêu phách

lạc!

Hôm đó k T ần Sầu bướ đến cổng nhà Ông Bà

Hai, vài chiếc ô-tô đang đỗ dọc theo hàng rào, bên

trong có ngườ đông đú . Lòng ậu hốt nhiên tan

nát, là vì cậu đoán được sự không may. Cậu bàng

hoàng bướ vào trung đường. Vừa nhìn thấy chiếc

quan tài có mặt ìn ngũ g á ậu ngất xỉu hôn mê

xuống thềm gạch. Ngườ ta đổ xô lại vực cậu tỉnh

dậy. Đô mắt cậu bất động, mặt trắng bệch, cậu cảm

thấy toàn thân lạnh buốt, cổ uất nghẹn, chỉ thốt khẽ

đươc hai tiếng: ‘tạ sao...!’ K ông a b ết cậu từ

phương trời nào tới, trừ cha mẹ và anh em cô. Cậu

cầm cành hoa vẩy nước thánh lên chiếc quan tài.

Em cô trao cho cậu một quyển sách kinh. Tay cậu

278

run lẩy bẩy lật trang nọ xọ trang kia, cậu nào ó đọc

được một chữ gì. Cậu nhìn thấy mấy cây bạch lạp

nhảy múa và mọi vật trước mắt cậu đều rung rinh

lòa nhòa một cách huyền ảo. Cậu rên rỉ thì thầm:

‘Ngọ Lan đừng bỏ an đừng bỏ anh một mìn !’

Chuyến g e định mện đó đã làm ậu hối hận suốt

đời. Xu Di lại lôi cậu vào phòng riêng của cô. Cậu cứ

bước chân này quàng chân nọ đầu óc rổng không,

người mất hết thần hồn.

Cô trao cho cậu một bức thư và một tập sách. Cậu

liếc trang bìa của quyển tập, chỉ vỏn vẹn hai chữ viết

tay của Ngọ Lan ‘Dư Hương’. Xu Di thong thả ngồi

xuống chiếc ghế nơi bàn học trong khi cậu đứng bên

cạnh giở thư ra xem, mơ hồ nghe tiếng của Ngọc Lan

thỏ thẻ êm ái bên tai:

“Anh Thần Sầu:

Tháng tư em có nhận được một bức thư của anh từ

Rạch Sỏi, vắn tắt hỏi han sức khỏe của em. Rồi tháng

sáu em nhận được một bức thư khá dài của anh viết

một nơi nào đó từ núi Đá Bia cho đến vịnh Thái Lan.

Em không biết anh nói đến Hòn Dựng trên biển Đông

Hải hay Hòn Dựng ở mé nam Phú Quốc? Tuy nhiên

em không mấy quan tâm, dù nơi nào đi n a, địa cầu

cũng không đủ rộng cho gót chân giang hồ. Trái lại,

điều em rất quan tâm, có lẽ đó là bức thư cuối cùng

mà em đã nhận được của anh, là vì có lẽ anh không

còn dịp nào n a để gửi thư cho em. Em đã đọc nh ng

NH 279

bức thư đó, đã đọc lại nhiều lần và em được an ủi

nhiều lắm. Dù nh ng lời chúc phúc của anh chưa chắc

làm thay đổi định mệnh đa đoan của một hàn n đã

trót mang dĩ nghiệp, nhưng dẫu sao cũng tạo được

trong phút giây niềm vui thanh cao nhất, êm ái nhất

do người bất cứ nơi nào ngoài góc biển chân mây vẫn

luôn luôn tưởng nhớ đến em. Còn em, sẽ chúc gì anh

đây, dù chỉ là một lần. Nh ng gì em muốn chúc anh,

chắc chắn anh đã đầy đủ cả rồi. Nếu có một điều gì

thầm kín nhất mà anh hằng ước mơ, mà em không thể

tặng cho anh, em tin rằng với trí thông minh, rồi anh

cũng đạt được. Em chỉ muốn nói: tận nơi sâu thẳm

trong linh hồn em với tất cả niềm ưu ái tha thiết nhất,

mong anh suốt đời mạnh khỏe, vui tươi và bình an.

Em hiểu bệnh tình hiện tại của em. Em đã xin Xu Di

gửi điện tín cho anh với địa chỉ không chắc chắn mấy.

Tuy em cũng hy vọng anh về kịp để em được nhìn mặt

anh lần cuối. Nhưng sự kiên nhẫn của em mòn mỏi,

yếu ớt quá. Một tiếng động, một cánh cửa phía trước

rít lên cũng khiến em hy vọng anh về đến. Nhưng...

chừng nào anh mới về, hả anh? Em muốn gặp anh lần

cuối cùng, để được thốt một lời mà em hằng ao ước chỉ

nói với anh. Nhưng có lẽ khi anh về đến thì... dưới

nấm đất cỏ đã mọc dầy, trong chiếc quan quách thô sơ

người ta đã đặt em, xa hẳn cuộc đời náo nhiệt, yên

nghỉ bên lối mòn vắng vẻ. Tay em đang cầm bút yếu

lắm. Em sắp trả thể xác cùng hơi thở lại cho quả địa

cầu để trở về với sự sống đời đời vẫn thật. Trên lối

mòn đó, anh sẽ đến viếng th m em. Anh ôi, anh sẽ

hiểu điều bí ẩn của đời em. Trời ôi, chắc anh sẽ khóc

biết dường nào, đổ biết bao nhiêu nước mắt oán hờn

định mệnh và chan chứa thương em. Xin anh đừng

khóc n a.

280

Em cũng chỉ là thiếu n yếu đuối, cũng biết sợ đau

thương. Chết sống nào có chừa ai. Tr m n m ai cũng

phải về nguồn cội. Em không thể viết nhiều n a. Linh

hồn em sắp ngã vào tình thương rộng lớn của Thượng

Đế và sự mến tiếc muôn thuở của anh. Còn đâu n a

cô gái thuở nào tung t ng ở các vùng núi cao biển

rộng và bên cạnh anh, có ch ng chỉ một hình bóng

còn lại trong tim anh... Anh... anh...”

Bức thư tuy vỏn vẹn có hơn hai trang, nhưng cậu

xem nó rất lâu la trong khi Xu Di kiên nhẫn ngồi

chờ. Xong cậu lại khẽ thốt: tại sao! Cậu nhìn thấy

gương mặt của người em hao hao giống người chị,

đô mắt rơm rớm lệ. Cô kể lạ : “Trong k l n mục

đang xức dầu thánh cho chị em, thì chị em viết thư

này cho anh. Thình lình tất cả vạn vật như biến mất

giữa hào quang chói lòa của vũ trụ, một tiếng sét nổ

trên thinh không cơ hồ trờ đất vỡ tan lúc trang giấy

trên tay của chị em rơi xuống. Em giật mình, xê vài

bước nhìn qua cửa sổ. Bên ngoài vầng trăng vẫn

y n tĩn sáng rọi trên vườn hoa. Khi em xoay lại

thấy chị Ngọc Lan nằm như ngủ, tay kia vẫn còn

cầm cây bút. Vị linh mụ đang quì gố . Ba em đứng

bất động nơi cửa phòng. Nhưng mẹ em đã nấc lên

một tiếng k ó .” Cậu có chiều ng ĩ ngợi, thắc mắc

hỏ : “T ếng sét đ m trăng sáng?” Xu D n ỏ nhẹ đáp:

“Dạ phả !” — “Đ m nào?” — “Đó là đ m rằm, cách

bốn đ m trướ .” Cậu tính thầm: đã bốn đ m từ cái

đ m ậu đến Rạ G á đ m trướ đó à... phải rồi,

là đ m ậu đang tr n b ển khơi, mưa mù, sóng cao,

NH 281

gió lớn. Rồi cậu thoáng hồi tưởng: đ m đó nếu

không nhờ một cơn sét chớp sáng rực cả bầu trời

cậu không biết đâu là p ương hướng. Cậu lại hỏi:

“Ngọc Lan muốn nói với anh một lời cuố ùng đó là

lời gì vậy Xu D ?” T ếu nữ nhỏ nhẻ đáp: “Có lẽ trăm

ngàn lời chị em muốn nói chớ nào chỉ có một,

nhưng em hoàn toàn không biết.”(1) Rồ ô đứng dậy,

dẫn thiếu niên ra khỏ p òng băng qua oa v n

đến viếng gian phòng của người chị.

_________________________________

(1) Ngọ Lan s n năm 1939 t áng 8 ngày 29 tức năm Kỷ Mẹo

tháng bảy ngày rằm tạ Đa Lạt, tử năm 1955 t áng 8 ngày

2, tứ năm Ất Mùi tháng sáu ngày rằm tạ G a Địn ra đời

ũng n ư mện ung đều vào lúc nửa đ m trăng sáng.

Những ngày cuối cùng khi bệnh của Ngọc Lan trở nặng Tu

Viện cho phép cô về nhà. Ngọc Lan có tính hay chòng ghẹo

hoặ đùa g ỡn bất cứ ai. Có hôm cô nói cha mẹ của cô rằng:

“Ba Má à trong ội Vu Lan sắp tới con phải có mặt ở Âm

Phủ, vạn loại vong hồn đang ờ con xá tộ !” Sau k Ngọc

Lan qua đời ngườ n à đều cho lời của ô là đ ềm càn gở.

282

Vừa bước qua cửa, tim cậu như vỡ đô . G an p òng

đầy kỷ niệm! Trên nệm vải trắng tinh vẫn in vóc dáng

người nằm đầu giường cạnh chiếc gối bông một

quyển sá k n òn để mở. Cậu ngửi thấy mùi

hương của tóc của da thịt người yêu còn sực nức

trong gian phòng giản dị đó. Xu D bướ đến mở

cánh cửa tủ ở góc phòng, cậu cầm vài chiếc áo của

Ngọ Lan để xem, chiếc áo hoa màu tím mà cô mặc

lúc hẹn ướ đầu tiên nay vẫn còn. Hương thơm và sự

mát mẻ của thân thể của cô còn giữ lại nguyên vẹn

trong mớ y phục truyền cảm qua xúc giác và khứu

giác cậu, khiến cậu có cảm tưởng như Ngọc Lan

đang đ xa ứ không thể ng ĩ rằng ô đã ết. Xu

D để đồ đạc của chị cô y như cũ, khép cửa tủ lại rồi

thỏ thẻ: “C ị em từ k đ tu đồ đạc quần áo chị em

vẫn không bỏ mất mát một món gì.” Cô để nhẹ ngón

tay lên tủ nói tiếp: “C ếc lược, cây son mà ngày

trước anh tặng chị em vẫn còn trong tủ này.” Cậu im

lặng nhìn ngắm những kỷ vật giây lâu, rồi vụt xoay

lại nhìn cô gái, hỏ : “Ngọc Lan biết trước tất cả

những việ đã xảy đến với cô ấy, em Xu Di, em phải

nói cho anh biết tạ sao?” T ếu nữ đáp: “C ị em

mang một chứng nan y.” Cậu lấy tay áo quẹt nơi

khóe mắt của cậu, vỗi vội hỏi tiếp: “Là ứng bệnh

gì?” Cô ú đầu ấp úng: “Em nó n ư thế đã n ều

lắm, anh Lão ạ x n an đừng ép buộc em làm trái ý

với chị Ngọ Lan.”

Thiếu niên nhấc chiếc ghế đặt bên cạn đầu giường

của Ngọc Lan, ngồi xuống đấy a tay để song song

l n đù mặt mày ủ dột. ‘N ân s n như hạt bụi giữa

cuồng p ong’ ậu chợt nhớ một lời Ngọ Lan đã

NH 283

thốt trong những ngày đầu mới quen. Thình lình cậu

gục xuống nệm nín lặng. Xu D đứng cạnh thiếu

niên, nhìn cậu giây lâu, lệ cô tuôn lã chã. Khi cùng

Xu Di bước ra khỏi phòng, thấy những chiếc ghế

mây ở giữa hoa viên, cậu hồi tưởng cuộc chuyện trò

lần cuối với Ngọc Lan dướ án trăng k uya. Căn

phòng ở bên kia hoa viên là nơi cậu nương náu một

thời gian, vẫn còn nguyên vẹn như thế từ ngày cậu

đ . Cậu nhìn quanh, mỗi khóm hoa, mỗi bụi cỏ đang

khoe sắc dưới nắng trưa, đều là một kỷ niệm, dù êm

đềm, nhưng rất xót xa! Cô cậu dừng lại dưới bóng

mát của giàn hoa phong lan. Xu Di thỏ thẻ kể lại:

“K bệnh của chị Ngọc Lan bắt đầu trở nặng, tu viện

cho phép ba má em rước chị về nhà. Trước ngày chị

Ngọc Lan mệnh chung, chị có rủ em đ t ăm mộ của

ông bà nội, ngoại, ở ng ĩa trang G a Địn . Lú đó

chị của em như ngườ đang k ỏe mạnh, vui tươi, nói

năng đùa giỡn. Chị lấy tay chỉ về một p ía ng ĩa

trang nó : ‘nếu chết, chị muốn an nghỉ ở đó nơi còn

chút đất trống dưới tàn cây rậm mát. Anh Lão

thường nói: nắng trưa ở Saigon thật dễ sợ. Chị sợ

nóng chịu không nổ !’ Có lẽ chị Ngọ Lan đã b ết,

nhưng em thật sự không thể nào biết đó là lần

chuyện trò gần gũ uối cùng của chị và em, nên em

ngây thơ nói: ‘chị ba đã ết, chị còn biết gì mà sợ

chớ!’ C ị của em cười một tiếng trong trẻo làm em

ngạc nhiên. Xong chị nó : ‘t ô đ t ô đ ị chỉ nói

đùa mà!’ Ngày ôm sau vào k oảng nửa buổi sáng,

ngườ ta mang đến nhà một thùng lớn. Khi tháo giấy

bọc ra, là chiếc quan tài. Chưa bao giờ em thấy ba

em giận dữ như hôm đó. Ông nói như thét: ‘tụi bây

là lũ d m vương quỉ sứ, con của tao chưa chết mà!’

Nhưng chị Ngọ Lan đã bước ra khách phòng, can

284

ba em. Chị nó : ‘Ba ín on đặt giá cho họ làm đã

lâu, hẹn ngày nay mang đến đây mà!’ Ba em xoay lại

nhìn chị Ngọc Lan. Ông chỉ thốt một tiếng: ‘ on...?’

Rồi ông buông mình xuống ghế, làm thinh. Mẹ em,

anh hai em hay tin chị Ngọ Lan đau n n đã x n

phép nghỉ họ và em lú đó đủ mặt. Mọi ngườ đều

dồn mắt về chị Ngọc Lan. Em rất lạ lùng và em tin

mọi ngườ ũng ảm ng ĩ n ư em. Chị Ngọ Lan đến

cạnh ba em, tuy bướ đ ó vẻ hơi yếu đuối, nhưng

tỉnh như không. Em thấy chị em khom xuống ịn mũ

chị lên trán ba em. Xong chị thong thả nó : ‘ba ạ,

nếu con sống thêm một trăm năm ay ết đ m

ôm nay ó k á gì đâu. Con ỉ hối tiếc một đ ều

là ba má đã g úp đỡ on ra đờ đã tạo phương tiện

cho con sinh hoạt lớn khôn, con chưa đền đáp trọn

vẹn. Giây phút nào con trở về sớm với Thượng Đế,

con không muốn làm ba má cực lòng hay lo âu một

lần nữa.’ C ị Ngọc Lan chỉ nói vắn tắt như vậy rồ đ

trở về p òng. Sau đó em ng e ba em nó với má em:

‘bà ó t ấy sức khỏe Lan Đại từ hôm ra khỏi bệnh

viện về đây đã k á n ều rồi phả k ông?’ Đến tối,

chị Ngọc Lan nhờ chú tư Bình mời vị linh mục ở nhà

thờ Gò Vấp đến. Thật em không ngờ...” Xu D vớ đô

mắt mơ màng nhìn xa, sắc diện đăm u t ấp

giọng bỏ lửng lời nói. Dường như cả hai cùng cảm

thấy sự im lặng là cách kết thúc thích hợp nhất của

câu chuyện. Giây lâu, Xu Di xoay lại nhìn Thần Sầu,

cô hơi rụt rè nhỏ nhẻ: “An Lão em ó một lời phải

nói với anh, nhưng em sợ anh buồn.” Cậu giục khẽ:

“B ết chẳng tốt hơn là không biết sao. Xin em cứ

nó .” —“C ị Ngọ Lan đã t ay đổi hẳn linh hồn em,

dần dà em cảm thấy gần gũ với Thượng Đế hơn bất

cứ ai ở trần gian. Anh hiểu k ông?” Cậu n ìn đô

NH 285

mắt thiếu nữ đối diện ng ĩ t ầm: từ dung mạo đến

cử chỉ, lời nói của cô em thật mường tượng người

chị. Ai mà hiểu cô muốn nói gì, nhưng cậu vẫn đáp

cho vừa lòng ô: “Ngoà Ngọc Lan ra, em Xu Di thân

mến, anh tin anh hiểu em hơn bất cứ a .” Cô k ẽ cúi

đầu, có vẻ hơi e thẹn, thỏ thẻ: “Vậy thì em cám ơn

anh!” Rồi cô ngước lên, nhìn vào mắt cậu, tiếp:

“T ô em k ông làm p ền anh nữa, xin anh tự

nhiên nha. Em phải lên nhà trước. Có lẽ ba má em

đang ần em.” T ần Sầu còn lại một mình, hồi tưởng

hình ảnh xinh tươi của một thiếu nữ thơ trẻ, chỉ mới

ngày nào đang t ong t ả bướ đ tr n on đường

giữa đồi thông. Cậu lại ngậm ngùi, hốt nhiên thì

thầm: ‘Ngọc Lan, dù anh không biết cậu là ai, nhưng

anh cũng đã linh cảm cậu không phải thuộc thế giới

phàm tục này. Nhưng tại sao mình gặp gỡ để chia

ly...?’ G ữa vườn hoa lá xanh tươi, chỉ trong lòng cậu

đầy bóng tối, muôn ngàn câu hỏi không một lời giải

đáp!

Đứng nhìn chiếc quan tài có mặt ìn ngũ g á bằng

gỗ màu vàng ối hạ xuống lòng đất, cậu đứt nát tim

gan, xót xa hối tiếc sao người ta lại nỡ chôn vùi uổng

phí giữa cát bụi một linh hồn thánh khiết, trí não

thông minh trong cơ thể vẫn hoàn toàn trinh trắng.

Cậu đặt một nhành hoa huệ lên mộ và ng ĩ t ầm

rằng: nơi đáy huyệt này đã ôn vù ùng lú một

lời nói chưa bao giờ được thốt!

Buổi tố ôm đó ngồ ăn uống vớ g a đìn Ông Bà

Hai, cậu đang nâng én ơm lên miệng, liếc thấy

286

chiếc ghế bên cạnh từ nay vĩn v ễn vắng người và

á én đô đũa vẫn để hờ trên bàn, thình lình cậu

gục xuống, bất tỉnh. Mồm cậu ướt đỏ như nhai trầu,

một dòng máu từ môi cậu rỉ xuống tấm k ăn oa

trắng. Ngọc Khuyết và Xu Di lật đật dìu cậu về

phòng. Người lối xóm hay hung tín tấp nập kéo sang,

kẻ hơ người bóp cho cậu. Thần Sầu nằm bất động

trên giường, trong bộ đồ tây mà cậu đã mặc từ trên

đường về, mình lạnh như tuyết, mềm như bún, mắt

nhắm nghiền. Rồ y sĩ được chú tư Bình mờ đến.

Sau khi bắt mạch cậu lâu la ông y sĩ lù ra g ữa

phòng, thở dài lắ đầu đoạn hỏ : “Cậu này có giận ai

hoặ ó đ ều gì buồn phiền k ông?” Xu D ngồi kề

mép giường bên Thần Sầu đang k om mìn ầm

k ăn ặm trên môi cậu, liền dừng tay lại ngước

n ìn ông y sĩ n ỏ nhẻ nó : “C ị tôi vừa mới qua

đờ ...” Cô buông lửng nửa chừng, giọng chìm lắng.

Ông y sĩ thong thả nó : “À vậy, cậu ấy vì quá buồn

n n ó máu.” Xu D làm t n đoạn khẽ ú đầu, thì

thầm: “T ật không ngờ... Thần Sầu yêu Ngọc Lan

kinh khủng như thế!” Trong k Bà Ha lo lắng nói:

“T ưa ông, xin hãy cứu nó, dù tôi phải bán hết nhà

cửa...” Ông y sĩ đã ngắt lờ : “Bổn phận của tôi

mààà... Nhưng mọi cơ quan trong thân thể cậu ấy

gần như ngừng hoạt động. Tôi chỉ có thể cho thuốc

cầm hơi, còn sống, chết, tùy ý chí của cậu ấy.” Đến

khuya chỉ còn lại Xu Di ngồi nơi ghế giữa phòng

trông chừng Thần Sầu. Tứ bề tĩn mịch, khi cô hơi

thiu thiu, gà mấy tiếng đã đ ểm đó đây trong t ôn

xóm. Thần Sầu vẫn nằm thoi thóp trên giường mấy

ngày đ m mặc người ta cạy miệng cậu đổ từng

muỗng thuốc. Ông Hai buồn bự nó : “C ắc phải xây

thêm cái mộ cho nó bên cạn Lan Đại.” Một đ m

NH 287

Ngọc Khuyết sửa soạn để về trường học. Ông Bà Hai,

hắn và Xu D đến t ăm T ần Sầu. Dướ án đèn ngủ

mờ tỏ từ trên tường, Thần Sầu khẽ cựa mình, thở

dài, rồi từ từ mở mắt. Mọi người mừng rỡ. Cậu mơ

hồ nhìn thấy thiếu nữ trong xiêm y bằng lụa trắng,

tóc xõa phủ va đang đứng cạnh giường, liền kêu:

‘Ngọ Lan!’ và vỗi vội nhoài dậy. Nhưng cậu đã ngã

đụi xuống sàn gạch trong khi Xu Di thốt khẽ:

“An ...!” Ngọc Khuyết đã k om xuống đỡ cậu lên.

Cậu định thần n ìn xung quan đoạn hỏ : “Tô

đang ở đâu đây?” Rồi cậu lê tấm thân bại xụi, mệt

nhọc buông mình xuống chiếc ghế nơi bàn học gần

đó vó tay lấy chiếc giầy. Bà Hai hỏ : “Con làm gì

vậy?” Cậu đáp: “Con đ t ăm Ngọ Lan.” Ngọc

Khuyết mặt đổi sắc giận, nhìn Thần Sầu, hơi lớn

giọng nó : “C ẳng lẽ nơi nhà này cậu chỉ biết có Ngọc

Lan thôi ư? Trong mấy ngày qua cậu nằm như chết,

Xu Di thuốc thang cho cậu sớm sớm chiều chiều.

Mỗi bữa đ ọc, trước khi bước ra ngoài cửa nó

không quên dặn dò mọi người về cậu. Từ trường về

mớ đặt ân vào n à nó đã ỏi t ăm ậu. Lúc nó

chuyện trò với ai, một tiếng ũng ‘an Lão’ a t ếng

ũng ‘an Lão’...” Xu D t ốt khẽ: “An a .. an ...”

Nhưng hắn dường như không nghe, giọng càng gay

gắt: “Còn ậu vừa tỉnh dậy t ì ‘Ngọc Lan, Ngọc

Lan’...” Rồi hắn xoay đ đổi giọng chậm rãi nhưng

nặng nề: “Ngườ ta ũng là người, tình cảm ũng đầy

tim, nhưng cậu chỉ biết người duy nhất của cậu, mặc

kệ ai khác! Tôi thật cảm thấy nhục nhã giùm cho

một thiếu n n được coi như trí thức mà lòng dạ đ ếc

mù!” T ần Sầu ụp mặt vào hai bàn tay. Xu Di nhỏ

nhẻ nó : “Tuy rằng anh Lão thương nhớ chị Ngọc

Lan, nhưng tr n đường về đây ản đã nén đau k ổ

288

trong lòng để lo lắng chu toàn một thiếu phụ lâm

cơn hoạn nạn. Không vì tình riêng mà quên việc

ng ĩa em ng ĩ độ lượng và hoài bão của anh Lão

thật quá lớn không dễ tìm thấy tr n đờ này.” Ngọc

Khuyết nạt nhẹ: “Em òn b n vực nó nữa hả!” —

“An a ... an ...” Xong ắn liếc Thần Sầu và lớn

giọng tiếp: “Hãy để nó đợ Lan Đại sống lại, nó không

cần a đâu!” Nó xong ắn đã k uất ngoài cửa. Ông

Bà Hai do dự rồ ũng đ ra. Xu D rón rén bướ đến,

hơi nghiêng mình đỡ cậu đứng lên, dìu cậu trở lại

giường. Cô cầm k ăn vừa chặm mồ hôi trên trán

cậu, vừa nhỏ nhẻ nó : “An a ủa em tính tình

nóng nảy x n an đừng quan tâm những lời ản đã

nó .” Bằng giọng yếu đuối cậu đáp k ông dám n ìn

thẳng vào mặt ô gá : “Xu D em b ết tấm lăng kín

ánh sáng chiếu qua nó sẽ phân tích thành nhiều

màu k á n au...” Xong Xu D đã dịu dàng ngắt lời

cậu: “An Lão ó lẽ anh còn quá yếu n n an đang

nói nhảm...” —“An không nói nhảm! Em Xu Di, em

là thiếu nữ đầu tiên của đời anh và duy nhất qua em

như tấm lăng kín p ân b ệt phải vớ trá để anh

nhìn thấy những lỗi lầm của chính anh. Xưa nay, kể

cả những lúc bất hòa với Ngọc Lan, anh chưa bao

giờ cảm thấy an làm đ ều gì sai. Nhưng mà, cứ mỗi

khi trước mặt em, anh nhận ra an làm đ ều gì ũng

k ông đúng.” Lời chưa dứt cậu đã ng e g ọng êm ái

như ru của ô gá : “Em đã nó mààà... an òn quá

yếu nên lại lảm nhảm nữa rồi! Anh chết sẽ thành

con ma nói nhiều! Xin anh hãy nằm nghỉ. Lát nữa

em sẽ đem áo vào o an n a.” Dĩ n n với

tâm thần hỗn mang như vậy, cậu làm sao biết cậu

đang nó gì!

NH 289

Một buổi chiều mệt mỏi, Thần Sầu ngồi dựa lưng vào

bệ xi-măng nơi cổng lăng L Văn Duyệt. Dưới ánh tà

dương, cậu bắt đầu giở tập ‘Dư Hương’ ra xem.

Quyển tập hơn chín trăm trang, dầy đặc những nét

bút thẳng ngay đều đặn, mảnh mai lẫn đậm đà tuy

dịu dàng nhưng sắc bén, phản ản đứ tín dũng

cảm phi phàm. Không thấy đề ngày tháng, xong xem

qua vài chuyện thường nhật vui buồn trong tu viện,

cậu ũng đoán được thời gian. Lời lẽ của cô rất giản

dị, nhiều chỗ dí dỏm, khôi hài. Như là, khi nhớ

người bạn ô đã mô tả diện mạo của ngườ đó ‘trán

rộng nhìn lên chỉ thấy trờ mũ gẫy như cái liềm hái

của thợ gặt lúa, cái miệng thì rộng như cái nia. A...

quên nói đến cặp mắt như hai lưỡi dao xếch, lấp ló

trong rừng tóc bờm sư tử!’ Có t ể nói rất nhiều đoạn

văn đã làm ậu phải bật cười, dù lúc tâm thần đau

đớn. Phả ăng đây là dụng ý của Ngọ Lan đã nằm

yên dưới mộ, vẫn còn muốn đùa g ỡn để người bạn

cô quên buồn! Giữa quyển tập có một bài thơ duy

nhất mang tựa Dư Hương. Một bài thơ định mệnh!

Cậu nhìn những ‘trá t m’ n o n ỏ bên cạnh mấy

câu thơ, hình dung bàn tay trắng mịn của Ngọc Lan

với ngòi bút mản ma đang vẽ nó, và cậu cố tìm

hiểu ý tưởng thầm kín của cô gái. Ai mà hiểu nổi cô

đã ng ĩ gì! Rồi cậu mơ ước thì thầm: ‘Ngọc Lan, Ngọc

Lan, cậu không thật sự chết đâu ậu chỉ gạt anh

thôi, chỉ đùa g ỡn với anh thôi. Cậu thường ay đùa

giỡn vớ an đó mà! An sẽ đợi cậu, nhất định sẽ đợi

cậu, dù một năm mườ năm ay suốt đời anh. Anh

290

biết cậu đã ồi sinh... Một ngày nào đó an sẽ nắm

tay cậu, dắt cậu trở lại những đoạn đường an đã

trả qua để cậu biết thêm những địa danh yêu dấu

của qu a đất tổ, ngửi hương thơm của muôn loài

hoa cỏ, nghe âm thanh tuyệt diệu của đàn g ó a

chim, ngắm màu sắc thơ mộng của rèm mây đèn

nguyệt, nhìn thấy cản bao la ùng vĩ ủa biển

rộng trờ dà ...’ N ững năm về trước, khi hay tin tổ

mẫu qua đời, Thần Sầu rất xót xa, nhưng rồi chỉ

trong vài ngày sự đau đớn ũng đã nguô ngoa .

Thật lạ lùng, Ngọc Lan không liên hệ huyết nhục gì

với cậu, nhưng so với biến cố lần trước, bây giờ cậu

mới cảm thấy thật sự thế nào là đứt ruột nát tim.

Những cảnh sinh ly tử biệt đóng tuồng trên sân

khấu ay trong văn ương tiểu thuyết do bút mực

vẽ vời, chỉ làm kẻ bàng quan giây phút chạnh lòng.

Nhưng thực tế, sự mệnh chung của Ngọc Lan là một

tai nạn quá sớm đã vĩn v ễn tàn phế linh hồn của

Thần Sầu. Không gì mạnh bằng sức mạnh của tình

y u nó ũng k ông bắt nguồn từ huyết nhục!(1)

Từ đó ậu thiếu niên lại trở về với cuộc sống ô độc,

con người dần dà như không còn cảm giác. Ngọc Lan

đã mang t eo với cô linh hồn và trí thông minh của

cậu. Tất cả đều tàn lụn như ngọn đèn ạn dầu. Rượu

nặng là phương tiện duy nhất an ủi cậu trong sự

lãng quên. Một đ m trong quán n ỏ, dướ án đèn

dầu leo lét, Thần Sầu đang ngồi với cốc rượu nơi

bàn. Một cô gái thơ trẻ, má phấn mốc trắng, môi lòe

________________________ (1) Những Giờ Đa Mất, Quyển 5: D H ơng, ba i thơ D H ơng

NH 291

loẹt son đang õng ẹo ngồi bên cạnh. Thần Sầu nâng

cốc rượu, nhìn quanh bàn ghế trống không. Một đứa

bé đang dọn dẹp ly tá đây đó. Cậu hỏ : “Tối nay

mọi ngườ đ đâu ết vậy?” — “Em k ông b ết. Mấy

đàn an b ến đâu mất hết từ hồi chiều. À này anh

Thần Sầu...” Cậu vừa kề cốc rượu đến môi chợt dừng

lạ : “Gì vậy?” —“Ng e nó an nổi tiếng làm thơ. Đâu

anh làm thử một bà đọ em ng e.” Cậu nó : “Đem

giấy bút lạ đây.” Cô gá xoay ướng về phía cậu bé:

“Buồm, giấy bút!” Bỗng nghe tiếng kim loại va chạm

nhau vang từ khắp nẻo trong thôn. Rồi tiếng la hét

rân lên, tiếng chân người rượt nhau gần xa, tiếng

chó sủa, tiếng cành cây gẫy đổ lẫn tiếng uất nghẹn

của vật nào đó đang ngã xuống. Thần Sầu nhắp

ngụm rượu tay trá đặt cốc xuống, tay mặt nhặt bút

lên. Chợt nghe đùng án ửa mở tung, một thanh

n n lao vào áo rá đẫm máu, nằm vắt ngang trên

bàn rên la trước mặt cậu. Cô gái hét một tiếng, chồm

qua run rẩy ôm cổ Thần Sầu. Cậu nó : “K oan đã

đợi anh làm xong bài thơ mớ đọ được cho em nghe

chớ, làm gì gấp vậy.” T ần Sầu vừa đặt bút xuống,

vài người tay dao tay mác tuôn vào trong quán xốc

gã t an n n tr n bàn kéo đ . Có lẽ họ cùng bọn

với nhau. Cậu nhìn theo họ, hỏ : “À này uyện gì

đã xảy ra?” Một người ngoái cổ lạ đáp: “Đám Cầu

Ông Lãnh kéo tới thanh toán bọn Tụ .” Rồi họ biến

mất bên ngoài. Cô gái hoàn hồn, lại õng ẹo. Thần

Sầu tay trái nâng cốc rượu, tay mặt cầm tờ giấy lên,

rồi cất giọng ngâm nga:

292

“Vui thú trần ai duy tửu sắc,

Hư danh làm chết ch phong lưu!

Ô hô tam thốn thiên ban dụng,

Nhất đán vô thường vạn sự hưu!”(1)

Cô gái nghe xong liền nũng nịu ẻo mình dựa lên

Thần Sầu và nó : “Tửu... chứ làm gì có sắc! Hứ! Quen

anh bấy lâu có thấy an làm gì em đâu!” Cậu vừa

nâng cốc rượu lên môi, chợt dừng lạ nó : “T ì an

đang ng ĩ á đó mà!” Cô gá lại ưỡn ẹo than nực,

cầm quạt phe phẩy. Đoạn cô cổ và nút áo để hé

khung ngự non nõn tr n đó ó sợi dây chuyền treo

lủng lẳng mô hình một chiếc thuyền buồm nho nhỏ

xinh xinh bằng vàng óng ánh. Cô vừa dùng hai ngón

tay hơi nâng dây chuyền lên vừa mỉm cười khe khẽ

hỏ : “An t í ếc thuyền này k ông?” Cậu đáp:

“K ông. N ưng anh thích non Bồng nước Nhược nơi

chiếc thuyền của em đang dương buồm đó...” —

“Hứ!” Cô gá t ú n ẹ khuỷu tay lên ngực Thần Sầu,

hơi cao giọng ngắt ngang. Cậu cườ to: “Ha a a

a!... T ô đượ để anh sửa bài thơ đó lạ ...” T ần

Sầu vừa nâng cốc rượu lên cao, vừa đọc lớn: “Vui thú

trần ai trong nạm rượu...” Trận chiến dao gậy quần

thảo giữa những bọn du đãng gần xa đã ấm

_________________________ (1) Những Giờ Đa Mất, Quyển 5: Dư Hương, bài thơ Hư Danh Thương thay, trời ban cho ba thướ đất để dùng (có

ng ĩa d ng đào uyệt để chôn), một ngày nào chuyện

không ngờ xảy ra tất cả mọi sự đều hết

NH 293

dứt từ lúc nào. Nhưng giữa t ôn xóm y n tĩn dưới

trời khuya vẫn còn vang lên giọng ngâm nga ai oán

của Thần Sầu.

Cậu bé án đời nào còn thiết gì nữa, hễ khi kiếm có

út đỉnh tiền t ì tung ra đã đằng thiên hạ nhậu

nhẹt be bét hết sạch. Rồi những ngày còn lạ đó

khát nằm thoi thóp nơi gầm cầu góc chợ cậu chịu

cắn răng ấp nhận, chẳng hề oán than số kiếp.

Mang lối sống quá đản, cậu lôi cuốn một số bạn bè,

rặt bọn thượng đẳng anh chị vùng này chúa trùm

xóm nọ. Dần dà những đầu sỏ rìu búa nhận thấy cậu

hễ tín t ì đúng ễ địn t ì được, ấp tích cơ mưu,

lại càng kính nể, gọi cậu là lão tổ. Ít nhất trong đám

cô hồn á đảng đó ậu là một bạch diện thư sinh

vớ p ong á k u đời ngạo thế khả kín đối với

họ. Cậu lợi dụng địa vị độc tôn trong giớ ôn đồ để

làm nghề sinh sống. Nếu á ma ô đó là n ững chủ

tiệm về đ m k ắp xứ đều biết danh cậu, cậu còn

ngại gì không gồm thâu hết lại thành hệ thống, làm

một kỹ nghệ. Rồ á đàn ị đàn an rìu búa đã

giúp cậu như thế nào trong công việ qu mô đó văn

từ mà Ngọ Lan đã k ổ tâm dạy dỗ cậu ũng k ông

đủ để tả hết chi tiết. Tài trí của cậu nếu có và những

nỗ lực mà cậu đã p ung p í trong bao n u t áng

ngày và những giờ đã mất nếu đã đem lại kết quả

vinh quang nào cho cậu, sự t àn ông đó đã t ật

sự sơn phết lên cuộc sống của cậu, vốn oang đàng

thêm tất cả màu mè của đủ thứ bùn nhơ!

294

Thượng Đế rất ghét những thứ thông minh trẻ tuổi.

Người mà Ngài thù nhất trên thế giới này chắc chắn

là Ngọc Lan. Nhưng cô nữ sinh hiền lành trong câu

chuyện sau đây ũng k ông ngoại lệ. Cô gái có nước

da trắng, dong dỏng cao, tóc mây mày liễu má đồng

tiền, duyên dáng, mang tiên Diêu Tiên, mồ côi cha,

mẹ là Muội Dung và người anh là Lương Quốc. Nhà

cô nghèo. Quốc làm chức việc ở Sở Trường Tiền,

lương vừa đủ chu cấp cho mẹ và nuô ô em đ ọc.

Trong thời gian học lớp tú tài, cô và Chí quen nhau.

Chí là con của g a đìn ự phú. Nhưng cho đến bấy

giờ sự chênh lệch về giàu nghèo không ảnh hưởng gì

tìn đang ớm nở của cô cậu. Thỉnh thoảng cô vẫn

tới nhà cha mẹ Chí. Thông minh, ngoan ngoãn cô

gây cảm tình hết thảy mọi người trong g a đìn ọ

Trần. Ông bà Trần Ích, phụ mẫu của Chí, quí mến cô

lắm. Chỉ có Quốc hơi dè dặt, thường khuyên Tiên:

“Em p ải tự trọng. Cuộ đời khi gẫy đổ thì làm lại

ũng bằng thừa. Anh mừng thấy em học thông

minh, nhưng kinh nghiệm của em còn kém nên anh

chưa hết lo.” T n bào ữa: “G a đìn ọ Trần

k ông đến nỗi tệ.” Quố nó : “N ưng thằng Chí thì

k ông được. Cử chỉ khúm núm, cặp mắt đong đưa,

điếm đàng xảo trá nó là đứa phá gia chi tử.” Trong

kỳ t năm đó T n đỗ cao. Còn Chí hỏng cuộc.

Nhân dịp Giáng S n g a đìn ọ Trần đ ơi Đa

Lạt. Tiên xin mẹ o được phép tháp tùng với họ. Mẹ

cô cưng con nên ưng thuận và chỉ dặn dò qua loa.

Nhưng anh cô nghiêm khắc hơn. Song có lẽ tiếng nói

của tim cô mới là trên hết. Đa Lạt là nơi có nhiều

thác và suối tạo nên phong cảnh vừa hữu tình thơ

NH 295

mộng, vừa ngoạn mụ và ùng vĩ. Một hôm Tiên và

Chí cùng ngao du vào sâu trong rừng núi hoang dại,

ngắm cảnh thiên nhiên của sông hồ. Thỉnh thoảng

họ ũng gặp du k á đô ba người, hoặc lẻ loi trên

triền đá eo leo ay qua những nẻo cây lá um tùm.

Mả m đến chiều, khí âm u rét mướt dâng lên, họ

leo qua những tảng đá en trong ây rậm gai gốc

tìm lối ra về, bỏ lạ p ía sau t ung lũng sâu t ẳm,

sương mờ khói nướ . Đến lối mòn dẫn ra đường lớn,

tình cờ họ thấy một thiếu nữ phía trước họ, mặc y

phục trắng trên khoác áo chống lạn màu lam đang

bước khoan thai, cốt cách sang quí. Hình như thiếu

nữ biết phía sau mình có người nên cô quay nhìn lại

rồi có ý chờ đợi bạn đồng hành. Khi họ còn cách sau

mươi bước, thiếu nữ mừng rỡ reo l n: “C ị Tiên! Chị

đ xem t á nước hả?” D u T n vu mừng: “Bí

Thu! Không ngờ lại gặp nhau ở đây!” T u tươi cười:

“Lâu lắm mới tái ngộ!” —“Bồ đ đâu lang t ang một

mình chỗ hoang vắng vậy?” Đó là một thiếu nữ có

nhan sắc quyến rũ da trắng môi hồng, mắt sáng

lung linh cặp mày lá liễu, con cái của g a đìn g àu

có, sống trên vàng lụa chẳng biết lo ng ĩ vì vậy cô

không có chí học hành, trước là bạn cùng lớp với

Diêu Tiên, sau cứ lẹt đẹt mãi ở trung họ mà ũng

chẳng lấy làm buồn. Thiếu nữ liếc nhanh đoạn

đáp: “Em l n Đa Lạt rước mẹ em. Một buổi chiều đẹp

như vầy em định dừng lại một lát. Nhưng vào đến

đây t ấy trờ đã tối. Anh chị về Đa Lạt hả?” T n gật

đầu đoạn nó : “A... x n g ới thiệu T u đây là Chí, bạn

học vớ em.” Họ ùng ng ng đầu chào nhau bằng

ánh mắt. Rồi Tiên quay sang Chí, tiếp: “C ị Thu mà

thỉnh thoảng em nhắ đến qua những câu chuyện

họ đường vớ an đó.” Hắn xao xuyến trước vẻ đẹp

296

của thiếu nữ mới quen, từ nét thu ba gợn sóng trong

khóe mắt mơ màng cho đến nụ cười như đóa hoa

hàm tiếu lú nào ũng g ữ mãi trên cặp mô đỏ chót.

Xong T n nó : “Vậy mìn ùng ra đường á đón

xe.” T u vu vẻ một cách tự n n nó : “Em ó xe

riêng. Em cho anh Chí chị T n quá g ang.”

Ở Đa Lạt được vài ngày, Tiên sợ mẹ và an trông đợi

nên từ g ã g a đìn ông bà Trần Ích trở lại Saigon.

Quốc vứt sách xuống giường, ngồi rột dậy đán

d m đốt thuốc lá. Từ a án mũ to gù ắn thở ra

hai tia khói dài trông vẻ thư thái, nhưng sự thật hắn

đã ố dằn lòng bực tức, trút bớt giận buồn đoạn

nhìn cô em từ đầu đến chân, lạn lùng nó : “Dù suốt

ngày bận việc ở sở anh ít có dịp trò chuyện với em,

anh lại còn nghiêm khắc với em nữa, nhưng đôi lúc

anh cần em g úp đỡ để anh làm tròn bổn phận đối

vớ em.” Cô tá mặt, run rẩy đáp: “Em ểu. Em biết

an đang giận em.” Hắn ngắt lờ : “An k ông g ận

em. Anh chỉ lo o em t ô . An ũng k ông muốn

thấy em sợ sệt anh, là vì em là em gái của anh. Anh

chỉ có mỗ em là đứa em duy nhất. Từ ngày cha mất

em còn nhỏ, hai chị của em mệnh yểu, tình thương

gia đình qui tựu lại ở em. Đến tuổi này anh vẫn

không lập g a đìn ũng bởi chưa có mối liên hệ nào

bên ngoài lấn át được tình thương của an đối với

em.” Hắn ngừng, như để suy ng ĩ t m ín ắn.

“Tìn y u... ó t ể nói anh hiểu nó ít nhiều. Nó có

sức mạnh ngự trị tất cả linh hồn và nguồn gốc của

nhiều tội lỗ . Em đang ở vào cái tuổ đ n uồng

nhất. Chính là tuổi tình yêu. Nhưng nó không phải

xấu. Anh không bao giờ có tư tưởng cấm cản em yêu

NH 297

người nào, là vì nếu em hạn p ú đó ín là

niềm sung sướng của anh. Anh chỉ muốn em tin cậy

anh. Ít nhất an ũng ó t ể g úp đỡ em tránh bớt

lầm đường lạc lố . Em đ ơi như vậy thì còn thể

thống gì.” Cô ống chữa: “Em đã ó sao mà an lo

chớ. Em đã lớn rồ .” —“Tuổi tác không chứng tỏ

đượ k ôn ngoan t ông m n k ông ó ng ĩa là

bĩn lược, tháo vát không bảo đảm trán được thiếu

sót, sáng suốt trọn đời nhưng có thể ngu muội trong

phút giây, tự cho già giặn đô lú mìn vẫn ngây

thơ... Anh sửa soạn đ Đa Lạt ngày ma ũng may

em đã về. Em ng ĩ sao về sự khổ tâm của người anh

có cô em gái hư hỏng?” Cô ạ thấp đô m làm t n .

Hắn tiếp: “An t a o em lần đầu đã ã lời anh.

Hãy đ tắm rửa t ay đồ rồ ăn ơm.” Cô vừa bướ đ

Quốc ném tàn thuốc lá ra phía ngoài cửa sổ, lại nói:

“An đa co tro chuyê n Tr n ch mô t l n nơi kha ch

sạn cu a ông.” Lờ đột ngột ấy khiến cô chợt hoang

mang. Cô thầm ng ĩ: no i chuyê n g chớ? cớ sao

Quốc lại thích chọc vào viê c riêng tư của cô làm gì,

nếu không thể nói rằng Quốc giúp cô tiến đến hôn

nhân. Cô lo lắng cho mố tìn đang tươi sáng yên

tĩnh của ô và đột nhiên sinh niềm ghen tứ đối với

người anh.

Diêu Tiên có thể là sinh viên trẻ tuồi nhất khi cô

bước chân vào trường đại học. Từ dạo đó ô và Chí

ít dịp gặp nhau dưới mái hiên họ đường. Cả những

lú ô đến nhà ông bà Trần Ích ũng ít gặp hắn.

Dường như hắn bận đ ơi hơn đi học. Một hôm

nàng đến, ông bà Trần Í đã đ xem át á ị em

gái ham bát phố, còn Chí thì vẫn vắng nhà. Những

298

tôi tớ đã rất quen thuộ đối vớ ô và ô ũng k ông

khách sáo. Cô thư thả ngồi chơi nơi phòng khách,

xem vớ vẩn mấy tờ tạp chí, chủ ý đợi người yêu.

Những tiếng đồng hồ rời rạc mòn mỏ k ông đủ thu

ngắn khoảng thời gian dài dặc mà hình dạng hắn

ũng ưa thấy hiện về. Con Vện to lớn, lông vàng

óng đang nằm cạnh chân bàn gỗ l m. Nó đã ay ô

bước vào từ khi cánh cổng nặng nề rít lên rồi tiếp

theo tiếng giầy khô khan của cô trên lố đ lát gạch.

Nhưng nó vẫn nằm đấy nhìn trộm cô. Thỉnh thoảng

nó vẫy đuô tỏ niềm vui mừng sự hiện diện của cô,

tuy nó chưa thân với cô lắm. Cô đang bận ng ĩ

những chuyện đâu đâu n n k ông để ý đến cặp mắt

nó đang ền từ n ìn ô dù đó là ặp mắt của loài

thú vật nhưng chứa chan tình cảm. Những trang

sách báo nhạt nhẽo làm ô đâm án. Vứt tạp chí,

lòng đang bực bội vì sự thường xuyên vắng mặt của

người yêu vào dạo gần đây ô ợt tìm được niềm

an ủi trong ánh mắt ưu ái và cái ngoắt đuô ầu thân

của con chó. Cô ngoắt nó bằng một ngón tay. Nó liền

đứng dậy, dịu dàng duỗi hai chân trước ra, vươn

mình uốn lưng, há tét mõm ngáp một cái thật dài, y

như người ta thường là mấy miếng thể thao lười sau

một giấc ngủ ngon. Rồi nó từ từ bướ đến gần cô, hai

ta úp ra p ía sau đuô vẫy mạnh, cặp mắt màu

cẩm thạch sáng ngời. Cô ôm con chó vuốt ve. Tuy

k ông trao đổ được bằng lời nhưng nó có vẻ biết ơn

lắm. Với nó cô bắt đầu nhớ những lúc cô từ nhà này

ra về, sau khi hai cánh cổng khép lại, Chí đã quay

vào, chỉ trừ nó bao giờ ũng ồm hai chân trước

lên song cây nhìn theo cô. Dường như nó tiễn đưa

cô không sót một bận nào kể từ cô quen biết với gia

đìn này. Bữa đó ô đơn độc ra về, nó lủi thủi theo

NH 299

sau, dừng lại nơi cổng, tiễn đưa cô bằng ánh mắt

màu cẩm thạch. Cô cảm thấy trong cử chỉ loài vật

khôn ngoan một ý ng ĩa quí óa. Sự ít gặp nhau với

Chí từ lú on đường học vấn của họ chia rẽ tìn đối

đã ủa hắn dàn o ô ũng bớt đi so với buổi ban

đầu. Từ đó n ững k ô đến Chí thường vắng nhà,

con Vện lại càng thân thiện ô lú nào ũng quấn

quít bên cạn . Cũng ó k ô ậu gặp nhau, nhưng

chỉ trao đổi vài câu chuyện nhạt nhẽo. Rồi cô lủi thủi

ra về, con Vện lại chịu khó tiễn biệt ô đến cổng. Có

hôm cô vừa đến, Chí đang sửa soạn đ . Cô ỏ đ đâu

hắn đáp nửa đùa nửa thật: “Hẹn đào.” Lời tuy ngắn,

đô k ỉ để giỡn cợt, nhưng ai biết đâu ỉ bấy

n u đủ làm tim cô rạn nứt. Con Vện từ nhà sau

vừa ng e tăm ơi cô đã vẫy đuô mừng, chạy bổ đến.

Nhưng con chó vô phúc liền bị cậu chủ đá một cái

vong mạng. Nó kêu oẳng một tiếng ríu rít lù đ . Cô

không còn chịu đựng nổi cử chỉ của hắn, nhưng chỉ

cau mày nhỏ nhẻ nó : “Em n ận thấy dạo này anh

đã đổ tín !” Rồi một hôm khác, cô vừa bước vào

nhà Chí, con Vện đã t eo sau. Hắn vui vẻ ào đón

cô, xong chợt nó : “Đuổ on ó ra đ em.” Cô quay

lại thấy con Vện đang vẫy đuô n ìn ô l ền vuốt ve

nó và binh vự : “Ấy kệ, cho nó vào chơi.” Hắn vụt

xông tới, chân hắn tống con Vện một cú sút vào cằm

nó làm nó dội ra ngoài cánh cửa, rên rỉ đau đớn,

ngoái cổ lại nhìn cô như cầu khẩn sự can thiệp. Cô

không cầm được thương xót, lòng khó chịu tư cách

vũ phu của hắn. Hôm đó k ắn tiễn ân ô ra đến

cổng, cô quay lại từ giã hắn, liếc trông phía mấy cây

kiểng lá lục lốm đốm oa màu đỏ, nơi đấy con Vện

đang đứng nhìn theo cô, vẫy đuô g ậm cẳng như

muốn lấy đà để chạy tới, song vì sợ sệt cậu chủ của

300

nó. Trong khoảng thờ g an này ô ay t n an ô đã

vài lần tớ t ăm ông bà Trần Ích. Không thể tin rằng

Quốc có dư thì giờ để làm những việc lễ ng ĩa xã

giao, nên cô chắc chắn Quố đã đề cập với họ vấn đề

cô và Chí. Có thể nói cô chắc chắn rằng Quố đã

chẳng ưa Chí. Vì vậy mỗi khi có sự k ông m đẹp

giận dỗi gây gổ âm thầm hoặc bộc phát giữa cô và

Chí ô đều ngấm ngầm đổ lỗi cho Quốc. Người anh

vô tình tạo trong lòng cô em gái ngây thơ lắm sự thù

hằn ngày t m sâu đậm. Cô nhận thấy anh cô

những vẻ bí mật mà cô cứ đ n n n ó l n quan

đến nguyên cớ làm cô gặp nhiều gay go của tình

yêu. Khi cô bỏ một kỳ thi, Quốc tuy buồn nhưng

không lộ ra ngoài mặt, bảo cô em rằng: “An k ông

khuyên em cố gắng là vì anh hiểu trí não em dư

thừa. Chỉ tạ em kém ăm t ô . Cá nguy n ớ tự

em hiểu. Em ũng k ổ tâm, anh không muốn làm

cho em buồn thêm, chỉ khuyên em hãy bỏ những gì

mà bấy lâu em đã mất nhiều thì giờ.” Lắm đ m ô

thao thứ trăm mối buồn nặng trĩu b n lòng. Cô

suy gẫm quả quyết thầm rằng: “Có lẽ anh mình

không muốn cho mình kết hôn với Chí.” Rồi nước

mắt tuôn rơi ướt gối. Những lời họ thề hứa nhau

ngày nào bên bờ suối Liên Khương ở Đa Lạt giờ đây

cơ hồ muốn tàn phai.

Nếu mấy trang giấy của nữ sinh không thật sự thơ

mộng như người ta thường lầm tưởng, thì chuyện

của những người nghệ sĩ lãng mạn lại càng xót xa.

Trong các bạn ai ở tr n đường Hàng Bàng vùng Gia

Định chắc chắn không lạ gì ngô đìn P ù Đổng,

màu gạ ngó ũ kỹ, tường vá đổ xiêu. Chung

NH 301

quanh toàn nhà lá lụp sụp. Phía trướ đìn dọc theo

bờ lộ là cống rãnh sâu hóm, nướ đổ đen ngòm

muỗi mòng bất kể. Ngày thường cản ngô đìn âm

u buồn não, nhất là mấy bữa trời mưa, trong sân

ngoài cổng bùn chảy thành hàng ướt át dơ bẩn trông

rất ngứa mắt, chẳng a ó an đảm dẫm chân. Song

thỉnh thoảng ó đoàn át dọn về, mướn đìn làm

sân khấu. Những hôm ấy trong đìn ngoà ngõ ật

ních những ngườ đèn đ ện sáng choang, tranh ảnh

màu mè treo la liệt quanh tường trên cổng và ở các

thân cổ thụ bên lề đường. Lối cửa đ vào người ta

bày biện buôn bán tấp nập. Tiếng người huyên náo

lẫn âm thanh máy hát vang lên om xòm hỗn độn.

Hôm ấy có gánh Nhụy Hương dọn đến. Lúc bấy giờ

thanh niên tên Tân tình cờ ghé chơi. Hắn bị thôi

miên bởi bức chân dung của ô đào mang dan ệu

‘T ủy Lan’ ó án mắt u buồn dưới rèm mi xanh

rậm, xen giữa những hình quảng áo đào kép treo

dọc theo vách tường phía ngoài của ngô đìn . Rồi

chiều nào hắn ũng đến tò mò n ìn vào trong đìn

tìm người bằng xương thịt của bức chân dung. Thiếu

nữ thường ngồi cạnh cửa sổ, vẻ mặt ngây thơ hơi

nhuộm màu ủ dột. Có k nàng vô tìn đưa mắt long

lanh nhìn Tân, rồi ngượng ngùng quay lại soi gương,

thoa phấn, chu n bi gi tr nh di n. Nhưng cũng chỉ

được vài hôm thì gánh hát dọn đ . Cản ngô đìn

lại vắng vẻ buồn thiu. Thiếu nữ ũng bặt tăm.

Những ngày tiếp theo Tân khi học, lúc ở nhà, bất cứ

nơi đâu phút nào cũng không quên được hình bóng

ô đào d ễm lệ. Mang tâm trạng tương tư, một chiều

hôm hắn lang thang buồn dạo theo lối mòn trong

302

xóm Thơm. Bỗng mây kéo mù mịt, phút chốc trời

tối sầm lại như mực, gió lạnh nổi lên, rồi mưa trút

xuống như cầm tĩn đổ nươ l n đ u. Nước chảy dọc

theo lố đ n ư suối. Hàng tre oằn oại. Mùa mưa ở

miền nam là như vậy đó! Tân nép dưới hiên ngôi

nhà lá lụp sụp để đụt mưa. Bỗng cánh cửa hé mở.

Một thiếu nữ hiện ra mặc chiếc áo vả màu oa à đã

ũ gương mặt tuy hơn gầy nhưng khả ái. Cô nói:

“Trời ô sao đến nỗi này! Mưa gió, xin vào trong cho

đỡ ướt.” Tân bước vào, mắc áo tơi lên giá trên cột,

rồi ngồi xuống ghế trước bàn, trên có khay trà. Nhà

chỉ có một gian, phía sau là bếp. Thiếu nữ rót trà

mời Tân, rồi xê lại ngồi trên giường ở sát vách. Tân

liếc nhìn thiếu nữ thấy dung nhan mường tượng

người mà bấy lâu hắn vẫn mong đợi, tuy ngỡ ngàng

chưa dám hỏ t ì ô đã ất giọng trong trẻo: “Nếu tôi

không lầm, ông ở lối gần đìn P ù Đổng thì phả ?”

Tân ng ĩ ắc trong bụng chính nàng là thiếu nữ ấy,

nên hắn ăng á đáp: “K ông ẳn vậy, nhưng tôi

thường ay đến đấy chơi. Tôi hy vọng ô là...” T ếu

nữ ngắt lờ : “K ông. Tô k ông p ải là người ở đó.”

—“Tô ũng ng ĩ t ế. Nhưng tôi thấy cô giông giống

một ngườ .” Rồi hắn ngập ngừng: “Cô đào... T ủy...

Lan.” Thiếu nữ reo lên khe khẽ: “Cô T ủy Lan!”

Nàng cắn môi giây lâu tiếp: “Có p ả là ô đào ủa

gánh hát tuần lễ trước vừa mới dọn đ ?” Tân mừng

lắm nó : “Đúng t ế.” T ếu nữ nó : “Cô ấy là bạn tôi.

Nếu ông muốn ngày ma x n đến đây sẽ gặp.” Tân

cám ơn, nhân trời bớt mưa bèn từ giã ra về. Chiều

ôm sau Tân đến. Thiếu nữ ân cần tiếp đã lại nói:

“Rất tiếc cô ấy mắc bận, vậy nên hẹn ông chiều ma .”

Tân chỉ nó : “Tô ểu. Người như cô ấy chắc chắn

không rảnh rang nhiều.” Lần lữa Tân cứ đến rồi về,

NH 303

mong người bạn gái ấy mà không làm sao gặp được.

Một hôm Tân lạ ũng đến. Thiếu nữ nó : “Bạn tôi

nhắn hẹn ông bên hồ sen nơi Thảo Cầm V n.” Tân

lắ đầu. Thiếu nữ ngạc nhiên hỏ : “Sao t ế?” Tân

đáp: “T ế t ay tô đã y u lầm một người mà người

ấy k ông ng ĩ đến tôi mấy tí. Yêu nào phải là xin

xỏ.” Tân sửa soạn từ giã thiếu nữ. Song hắn vừa dợm

bước, thiếu nữ vỗi vội chặn ngang, tay nắm vạt áo

trước ngực hắn, tay kia cô chỉ vào ngực cô mà thỏ

thẻ rằng: “T ủy Lan là tô !” Rồi cô úp mặt vào ngực

Tân. Hắn nâng cằm cô lên. Thiếu nữ mỉm cười e

thẹn đô mắt long lan đọng vài ngấn lệ có lẽ vì cảm

động. Tân hỏ : “T ủy Lan sao lại mãi dối với tôi làm

?” Cô n ỏ nhẻ đáp: “B ết anh yêu tôi, nhưng tôi

thử xem tình ấy đến mự độ nào.” Rồi họ ngồi cạnh

nhau trò chuyện hàn huyên. Cô kể: “Tô mồ côi mẹ

từ thuở nhỏ. Cha tôi vì quá thương nhớ mẹ tôi nên

buồn chán, phó mặc con cái. Tôi theo nghề cải lương

từ năm mười sáu tuổ . Đã ó ồng. Chồng tôi tử

nạn ô-tô á đây sáu t áng. Vừa rồ đoàn át

chuyển đ tô vì đau ốm phải mướn tạm nhà này ở

lại di dưỡng rồi sẽ đ sau.” Hắn hỏ : “Cô k ông ó bà

con gì hết sao?” — “Cũng ó ọ hàng nhưng không

thân lắm. Bên chồng thì ở xa. Ngoại trừ một đứa em

gái ruột duy nhất ở đường Nguyễn Hoàng.” — “Vậy

sao ô k ông đến ở chung vớ đứa em?” T ếu nữ

khẽ thở dà g ây lâu đáp: “Tô b ết nó rất thương tôi.

Nếu nó biết tôi ốm đau t ì nó sẽ mất ăn mất ngủ.

Nhưng mà, cuộ đời của nó đã quá n ều bất hạnh,

tôi làm chị k ông g úp đỡ được nó mảy may, sao lại

tạo thêm lo âu cho nó chứ! Vả lại sức khỏe thường

yếu kém tô ũng đã quen.” Hắn ũng t ở dài, nói:

“T ì ra ô ũng rất thương em cô.” Xong hắn suy

304

ng ĩ t ếp: “À n ư vầy, sẵn tô ũng ở gần, hằng

ngày tôi sẽ đến t ăm ô săn só ô.” N ưng thiếu

nữ đã ngắt lờ : “K ông ần đâu. N ưng tôi cũng sắp

đ .” Tân van nà : “Cô đừng đ nữa, ở lại tôi sẽ lo cho

ô.” T ếu nữ nó : “An t ật khờ! K ông đ lấy gì mà

sống?” Tân lạ nó : “À ay là tô đ vớ ô.” T ếu nữ

hỏ : “An bỏ họ à?” Hắn lưỡng lự nó : “C a tô

muốn tô l n Sa gon để đ ọc, tôi làm theo ý ông.

Nhưng thật sự tôi không hứng thú sách vở. Tôi thích

học một nghề uy n môn gì đó để đ làm.” Cô ôm

hắn, úp mặt vào ngực hắn, làm thinh. Hắn nói:

“N á!” Cô đáp k ẽ: “K ông đượ đâu an ạ.” Hắn

hỏi thêm vài câu không nghe cô trả lời, nâng mặt cô

lên nhìn thấy hai hàng nước mắt. Chiều hôm sau

hắn đến, cửa then cài xệch xạ đẩy cửa bước vào

gian nhà vắng vẻ không thấy ô đâu. Để ý có mảnh

giấy dằn dưới lư đèn, hắn nhặt lên xem những nét

chữ yếu đuối của người con gái, hàm súc tính nết

chân thật và tình cảm nồng nàn.

“Tân yêu quí:

Đời hèn hạ của Lan không xứng đáng với người quân

tử. Thà rằng để cho Lan tiếp tục cuộc đời dở lỡ, một là

Lan không phụ bạc Tân, hai là Lan gi lòng chung

thủy với người chồng quá cố. Tình yêu cao quí của

Tân, Lan nguyện kiếp lai sinh làm thân trâu ngựa để

đền bồi. Vĩnh biệt.”(1)

____________________________

(1) Bức thư này được viết lại theo sự hồi tưởng và trí tưởng

tượng của người chép truyện, không chính xác nguyên

văn ủa Thủy Lan. Chú ý là Thủy Lan có lời văn t eo âm

đ ệu nghệ sĩ.

NH 305

Thế rồi kiếp phong sương của đời nghệ sĩ rày đây

ma đó n ư cánh chim bạt ngàn nào ai biết được

đâu. Còn an ọ s n đa tìn ấy bắt đầu được Thần

Sầu tập dạy tìm sự lãng quên trong cốc rượu vũ

trường, mặ dù trong đám bạn trai gái giang hồ

Thần Sầu vẫn là đứa trẻ tuổi hơn tất cả. Dù sao Tân

ũng là on á ủa g a đìn t ương nghiệp dư dả,

tửu đ ếm trà lầu lại bận rộn thêm một thanh niên

hào hoa.

Chuyện đời dù biến đổi, thì giờ thừa thãi sau những

cơn chè chén, một lần nữa Thần Sầu trở lại học

đường. Cậu là một học sinh nhút nhát, chúa lười, dễ

thương, trọng kỷ luật, trừ đô k mang ả mùi rượu

vào lớp! Cậu ũng ay đến Thư Viện Quốc Gia như

các thư sinh khác. Mặt cậu lú nào ũng đ ềm nhiên

lặng lẽ. Cậu đến đấy không phả để tìm sách khảo

cứu học vấn thêm như các bạn cậu trong cái không

khí trí thức của gian phòng rộng rãi và yên tịnh. Cậu

đến đó để viết thư. Bước sang lối sống mới như vừa

mô tả ở mấy dòng trướ đây ậu bắt đầu quen rất

nhiều, ngoài các tay du côn, còn các cô vũ nữ nữa.

Trong khi các bạn cậu bóp trí giải một bà tín đố

khó thì cậu lo viết thư. Buổi sáng cậu viết thư hết

buổi sáng. Buổi chiều cậu viết thư hết buổi chiều.

Các bạn cậu làm bài không ngừng, cậu viết thư

không nghỉ. Vài cô học luật ngồi lân cận, nhìn cậu

đô k nó : “C ữ ng ĩa gì mà lắm thế!” Cậu chẳng

t èm để ý bất luận cái gì xung quanh, cứ cắm đầu

viết. Cậu viết cho ai? Thư tình cảm rẻ tiền gửi làm

vui các kỹ nữ , những chỉ thị dặn dò các ma cô, tú

bà đủ thứ giao kèo mua bán lặt vặt ... Cũng ó lú

306

cậu phải dừng lại, là vì một ông bạn này cần cậu giải

một bài tính khó, một ông bạn nọ cần cậu giúp ý

kiến cho bài triết luận. Còn bài vở cậu, dường như

cậu chẳng bao giờ quan tâm. Tuy nhiên, cậu vẫn có

đầy đủ bài vở đã làm xong tràng g ang đại hải nếu

ngày mai cần phải nộp cho giáo sư, dù hay dù dở

chưa biết được, nhưng mặc tình sự kinh ngạc của

các bạn cậu, là vì chính họ sửa soạn cả tuần lễ đô

k ũng ưa kịp. Có gì đâu suốt ngày cậu bận rộn

liên tu những việc tào lao, khi trở về gác trọ cậu

thứ sáng đ m để chu tất bài vở họ đường. Đô mắt

của cậu không bao giờ nhắm lạ . Đại loại sinh hoạt

đầu tiên của cậu sau Ngọc Lan mới vữa vừa mệnh

ung đã oang toàng n ư thế!

Không ai có thể hiểu tâm trạng của Thần Sầu lúc bấy

giờ, ngay chính cậu ũng k ông. Cậu là ai? Cậu

đang làm gì đây? Có p ải cậu muốn một lối sống hết

sức huyền hoặc, cự độ oang đường như vậy để xây

nên hình tượng trong bọn quỉ sứ ma đầu? Hoặc vì

quá ăm ờn người bạn gái nằm dưới mộ? Hoặc thật

sự cậu không muốn gì hết? Tất nhiên cậu không có

dư chút thì giờ nào để ng ĩ đến để tự hiểu, hoặ để

quan tâm bản thân cậu.

Một hôm cậu đang ngồi trong thư viện, chợt có

thằng ngông ngang đến tìm cậu để x n p ép đ Cao

Lãn . Đã bắt đầu bọn dao búa du đãng muốn đ

muốn đứng phải có mệnh lệnh hoặc sự chấp thuận

của cậu! Cậu nó : “M a đa ga đa bắt đ u! Tao ũng

cần đến đấy.” Bèn xá mũ xuống lầu ra bến xe đ

NH 307

liền. Cậu đến nhà ngườ bán gà độ ở Cao Lãn để

mua một con, dành cho trận đá tại Chợ Gạo sắp tới.

Mấy con gà tốt mã của chủ đều bị cậu chê cả. Cuối

cùng cậu để ý một on gà đứng riêng lẻ á đ ệu

đ ềm tĩn ân t ẳng cựa to đ lại khác thường. Vì

là con chột mắt nên ông chủ gà không muốn bán.

Tuy vậy, cậu vẫn nài mua, trả g á. Đáng lẽ người ta

săn só tập dượt gà trận một thời gian trướ k đem

đ uộc. Còn cậu mua xong, gọi tên con Một, thử

chân thử ức bóp thuố dũa ựa ân đo tín toán

thấy đủ đ ều kiện bèn mang đến Chợ Gạo mở hộ đá

liền. Trong nấ n ang đầu, con Thần Thương cao lớn

dình dàng thích hợp với cái tên rất oai hùng của nó,

nẹt những đòn í tử vào ức con Một. Các bạn cậu

bắt đầu lo lắng cho số phận con Một và túi tiền của

họ. Tội nghiệp con Một của cậu trong hiệp thứ nhì lại

bị t m đòn vào mắt trái thành ra mù tịt, cứ đứng

loay hoay, ngẩng cổ thẳng lên trời nuốt nước bọt.

Bên kia con Thần Thương trông rất đường bệ hách

dị . N ang áy đến nấc thứ ba. Ha b n đều đem

gà ra khỏ vòng đấu để tắm nước, hút máu mòng,

săn só ặp chân sửa soạn cho hiệp kế. Cậu quan

sát con Một thấy vết tích trầy trụa đầy mình tuy

không sâu lắm nhưng cũng đủ làm cậu động tâm

thương hạ bèn đề nghị bỏ tiền ra chuộ độ. Nhưng

ai nào nghĩ đến số phận b đát ủa con vật hy sinh,

lời lỗ bất đồng, lòng người bất thuận. Cậu tỉ mỉ hút

sạch máu các vết thương của con gà, phun nước

mát vào mình nó. Xong cậu rụt rè thả nó trở vào sân

đá. Con T ần Thương trông thấy con Một đang ngơ

ngác liền xông đến mổ xá đầu nó, lao vút những

đường thương nóng rát. Cứ mỗi lần như thế cậu cảm

tưởng như dao chém vào tim. Cậu nín thở, xót xa,

308

muốn chết đ đượ vì đầy lòng hối hận. Con Một cứ

lẩn trán đòn ố giật đầu ra khỏi mỏ như dao sắc

của con Thần Thương. Khi con Một vươn cái đầu gồ

ghề của nó lên bất chợt lắc một cái mạnh bạo trượt

ra khỏi mỏ gà địch, nó thừa cơ mổ trúng cổ con gà

kia, siết cứng trong mỏ rắn thép của nó, rồi nghe bộp

một tiếng. Con Thần Thương bật ra, kêu khe khẽ, lảo

đảo ngã chúi xuống đất, hai chân như thể bị phong

giật. Một tiếng ồ như bão trốt của àng trăm k án

giả, rồi mạnh ai nấy la hét ầm ĩ. Đầu con Thần

Thương bị bể một lỗ từ mắt bên phải ra phía sau ót,

nơi ức nó vết thủng sâu rỏ máu. Con Một đu mù

òn đứng dớn dác nghe ngóng, không ai ghé mắt

đến hình thù xấu xí của nó mà chỉ ú ý đến con gà

xinh tươi vừa bị ngã xuống và ng ĩ đến tiền cuộc

nhiều hơn. Thần Sầu liền sấn đến, bế hổng con Một

lên như người cha ôm con. Cậu rụt lùi một bước,

dặn vài người bạn của cậu ở lại lo thanh toán tiền

bạc. Cậu giao con Một cho ngườ ăn nuô săn só .

Con gà già giủi trận mạc bắt đầu được dưỡng hưu từ

đó. Còn ậu rảo bướ đến bến đò C ợ Gạo để kịp

đón uyến xe cuối cùng của buổi chiều tối về Định

Tường.

Sau khi buông ít tiền vào bàn tay của ông già hành

khất nơi bến Chợ Gạo, Thần Sầu vừa bước xuống đò

sang sông vừa ng ĩ t ầm: với giá sinh hoạt bây giờ

số tiền đó đáng gọi bố thí sao! Cậu tự cảm thấy

không vừa ý. K đò đã ập bên kia sông, Thần Sầu

ngập ngừng. Rồi cậu theo chiế đò quày lại. Một lần

nữa đứng trước mặt ông già, cậu đưa tay ra và nói:

“Ông lấy đây n ều hơn. Xin trả món tiền lúc nãy lại

NH 309

tô .” Ông g à ngạ n n nó : “Nếu cậu dư giả cho tôi,

sao òn đò mấy đồng lẻ kia lạ ?” Cậu đáp: “Tô òn

phải trả tiền xe tr n đường về.” Ông g à l ền nó : “Vậy

cậu hãy giữ số tiền đó để đ đường.” — “N ưng tôi

muốn cho ông số tiền này. Biết đâu k ông bao giờ

gặp lại. Nếu ngày ôm nay tô k ông làm được việc

mà tôi muốn, sợ rằng sẽ không còn cơ hộ ...” Rồi cậu

thấp giọng thong thả tiếp: “T ật ra, tôi chỉ vì tôi mà

thôi, tôi không muốn bạn gá tô nó tô là đứa bủn

xỉn.” Ông àn k ất do dự, chiều theo ý cậu. Xong

ông nó : “Bạn gái cậu thật tốt. À... cô ấy k ông đ với

cậu sao?” —“Cô làm sao đ đượ .” —“Tạ sao?” Mặt

Thần Sầu chợt sậm lại với giọng đượm buồn: “Cô

đang nằm dưới mộ.” Rồi cậu nó : “T ật không ai rộng

lượng như ông.” Đoạn cậu dợm bước và nghe giọng

rung động của ông g à: “Người ta thường ca tụng anh

hùng hay liệt sĩ tô ưa nghe ai khen ngợi người

ăn mày bao g ờ, cậu trẻ ạ!” K trở qua đò một lần

nữa, cậu đã trễ chỉ trong giây phút, chuyến xe cuối

ùng đ Định Tường mới vữa vừa rời bến. Đ m đó dĩ

nhiên cậu ngủ trong chòi vịt, làm bạn với một đứa

mụ đồng.

Trong đ m tối mênh mông giữa đồng ruộng cậu nằm

gác tay ngang trán nh lại chiế đò lú ều. Đò ỉ

là một chiếc ghe chở bộ hành, buôn gánh bán bưng,

xe đạp, xe gắn máy, không chở xe l n. Xe hành

khách từ Mỹ Tho hoặc Gò Công t đó p ải dừng lại,

rồi trở về v àn k á qua đò từ bên kia bờ kinh.

Một dây thừng l n ó a đầu dây cột vào trụ gỗ ở hai

bờ kinh. Dây lòn qua những vòng sắt gắn trư mũ

và sau lái ghe. Tài công kéo s dây để đem g e qua

lại trên nư c giữa hai bờ kinh. Cậu chép miệng trách

thầm chiế đò ậm như con rùa, tài công không kéo

310

dây nhanh một chút! Không biết sao người ta chịu

thiếu một chiếc cầu, dù kinh Ch Gạo rất nhỏ, hai b

chỉ ca ch xa b ng cu đa ne m tay. Nếu uy động

toàn dân trong tỉnh chỉ một tiếng đồng hồ đã oàn

tất kiến trúc. Song cậu lạ ng ĩ tất cả thiên hạ ở đây

hằng ngày ợ , l n đò xuống đò ười nói, giỡn

đùa vu tươi. Dù có chiếc cầu hay không, chẳng phải

họ đang sống trong cảnh thái bình, an lạc hay sao?

Những bài tính buôn bán vịt tàu, vịt xiêm, vịt ta

thuở cậu còn thơ ấu lại hiện về trong ký c. Rồi cậu

hồi tưởng những lúc trong bóng hoàng hôn hay dư i

án trăng g ữa đồng ruộng cậu đang đ ng

đếm những con vịt vào chuồng. Những cảnh thôn

xóm y n tĩn và đầy thơ mộng bây giờ đang ở đâu?

Cách vài ngày trở lại Saigon, cậu được thư của Minh

Hằng. Lạ ũng rủ rê chơi bài bạc.

NH 311

CHƯƠNG VI

NGƯỜI YÊU VÀ CON CHÓ.

TRƯỜNG HỢP NÀO THẦN SẦU VÀ MINH THIẾU

QUEN NHAU.

Liên tiếp mấy hôm Thần Sầu đến đán ùng á tay

vua bài bịch ở nhà Minh Hằng ó đ m đượ đ m

thua là vì những bữa đầu các con bạ òn t ăm dò

đối thủ nên chưa chém lớn. Có thể nói rằng từ lúc

quen biết với Minh Hằng trên chuyến phi cơ, cậu đã

được cô mờ đán bạc lắm k ũng tại ngôi nhà

này, nhưng thường là chuyện giải trí. Vả lạ đó ũng

là mụ đí ủa Minh Hằng trong những lúc trà dư

tửu hậu, chớ cô thiếu nữ xinh tươi ấy vẫn chẳng ưa

gì chuyện sát phạt, mà cậu ũng k ông p ải tay cao

thủ. Nhưng đây là lần đầu tiên cậu húc càn phải bọn

hà bá thiên lôi. Các bộ xô-p a đã bị đẩy lui vào tận

só góc, làm rộng một khoảng giữa trung đường, trên

sàn gạch hoa giải chiếc chiếu ó ìn on m trĩ

lớn. Dưới vạn oa đăng sáng toang quí bà quí ô

quí ông cả thẩy trên dưới mươi người, kẻ đán người

ngồ xem. A ũng ăm ăm ú ú tr n mấy

câu bài, bao nhiêu sự thông minh của ân não đều

được kết tụ trên những miếng bìa rằn r xan đỏ,

tưởng như các nhà khoa họ đang ung sức nỗ lực

trong cuộc nghiên cứu phát minh ghê gớm. Thỉnh

thoảng có cánh tay vứt mạnh cây bài xuống chiếu

đán đốp một tiếng khô khan, rồi thỉnh thoảng có

312

tiếng thở dài khe khẽ ngoà ra g an p òng m p ăng

phắ . Đối diện cậu, một thiếu nữ thơ trẻ, mặc âu

phụ đơn màu lam nhạt, thân thể đang độ nở nang,

phong cách thanh nhã. Cô có làn da trắng như

thạch cao, ánh mắt trong ngần, mái tóc phong phú,

óng ả như nhung tuyền gợn sóng buông xuống phủ

lưng và ngự mô đỏ hình tim, nói chung hoa vẻ

thật diễm lệ. Ngọ Lan đã là người thiên cổ, cậu

không dám chạm đến tự ái của tình nữ quá cố,

người mà trướ đây ậu thường ca ngợi sắ đẹp(1).

Nhưng cậu phải thầm nhận cậu chưa hề được thấy

cốt cách xinh tươi, người bằng xương thịt mà đẹp

như tranh vẽ đó kể suốt tuổi thơ ấu giang hồ của

cậu. Từ mấy bữa cậu để ý cô, chưa thấy cô mỉm cười

một lần dù nghe những chuyện vu đến đâu sắc

diện ô ũng đ ềm n n tĩn mịch. Cậu ng ĩ bụng

nếu cô cườ t ì ô òn đẹp nhiều hơn nữa. Cô đán

những ván bạc rất lớn t ua đượ đối với cô hình

như không nghĩa lý gì. Có đ m cô thua luôn, cử chỉ

của cô vẫn phong lưu, dịu dàng, chứng minh một

tâm hồn tiệt nhiên bình thản. Một đ m sau k an

bạ đã tàn ậu ra về, dừng lại nơi cổng sắt đán

d m đốt đ ếu xi-gà. Thiếu nữ ũng vừa bước qua

ngang cậu, giọng ô m á : “Có lẽ canh bạ đ m nay

không làm ông thích thú mấy.” —“Còn ô t ì sao?”

—“Đ m nay tô may mắn hơn ông.” Cậu đẩy cổng sắt

nhường cô bước. Họ ùng đ ra p ía đường lộ. Giọng

cô lại nhỏ nhẻ: “Ông về đâu?” —“Tô ũng ưa biết.”

—“Ủa! Nhưng tôi có thể đưa ông một đoạn đường, tôi

ó xe...” N ìn ế Taurus màu đỏ duy n dáng đỗ

________________________________ (1) Những Giờ Đa Mất, Quyển 5: Dư Hương, thơ Hồng Mai Quí

NH 313

sát bên lề đường cậu mỉm cười lắ đầu. Cô hỏ : “Sao

vậy?” —“Cô t ường mờ á đàn ông n ư thế chớ?”

Dướ án sao đ m dù k ông đủ sáng cậu vẫn nhận

ra vẻ e thẹn của thiếu nữ. Cô bối rố đưa tay đỡ mớ

tóc dướ vàn mũ bạch thỏ đang bung l n vì ơn gió

tình cờ hốt qua. Cô ấp úng: “K ông... N ưng...” Cậu

nó : “Tô k ông t ể nhận lờ được là vì sợ... nguy

hiểm o ô!” Cậu mỉm cười, tự á k u ăng ú

đầu chào thiếu nữ, rồi lặng lẽ rảo bướ . G ó đ m lại

thổi. Lá rụng xuống mặt đường lăn t eo n ững bước

cậu đ . Lủi thủ tr n đường khuya, dưới những tàn

cây mập mờ lay động án đèn ậu chợt cảm thấy

oàn toàn ô độc, lạ loà tr n địa cầu. Cậu hình

dung người thiếu nữ mới vừa gặp và ng ĩ t ầm: có lẽ

ô ũng ẳng kém thua Ngọc Lan, nhưng sao mình

đã chẳng mảy may có cảm giác hứng thú! Hình ảnh

của Ngọc Lan giữa rừng thông dạo nào chợt hiện ra

trong ký ức của cậu, làm tim cậu lại xót xa. Cậu cho

hai tay vào túi quần ú đầu xuống, lầm lũ bước,

lòng ngậm ngùi, mắt rớm lệ, miệng lẩm bẩm: tại sao!

Dù Thần Sầu đã k ông trả lờ được câu hỏi của thiếu

nử ‘ông về đâu?’ n ưng cuối cùng nơi cậu thường về

khuya vẫn là nơi người bạn gái của cậu đang y n

nghỉ. “Ngọc Lan, cái vỏ ố này an đã lượm nơi bãi

biển Tân Thành mấy ngày trướ đây và g ữ nó trong

tú an để có dịp tặng em.” Trong bóng đ m g ữa

ng ĩa trang đìu u T ần Sầu vừa nhè nhẹ đặt cái

bỏ ốc trên mộ đá ẩm thạch vừa thì thầm. “N ớ mới

hôm nào em cùng anh giỡn đùa b n bờ vịnh Ca Ná

hoang sơ dưới ánh tà dương, mặc chú tư Bình dừng

xe lại ngồi chờ. K trăng l n em n ìn t ấy một vỏ

314

ốc xà cừ lóng lánh nơi mé nước, liền khom xuống

nhặt nó trong tay đứng yên ngắm nghía. Rồi em nói:

“An ó b ết không, trong vỏ ố này đã từng chứa

một linh hồn. Anh hãy nhìn kỹ trong nó ngõ ngách

quan o trăm ều nghìn hướng như một vũ trụ

thu nhỏ, không phải ố sò làm ra đượ đâu.” Kề sát

bên má em lúc bấy giờ anh chỉ cảm thấy hương

thơm của môi em mấp máy nhưng không hiểu em

đang nó gì. G ờ đây... an đã ều rồi, Ngọc Lan!(1)”

Chiều hôm sau, cậu vừa bước qua cổng đã ng e

Hằng reo: “Haaa... bữa nay đến sớm để phục thù

hả?” Cậu ‘à’ một tiếng, rồi vì phả đốt đ ếu xi-gà,

chân bước chậm lại, mắt bận n ìn t eo đốm lửa ở

đầu đ ếu thuốc. Khi cậu ngẩng mặt lên về phía Hằng,

cậu thấy có cả thiếu nữ k ôm đứng đấy. Cô xoay

lưng về phía cậu, có lẽ đang trò uyện với Hằng.

Thiếu nữ đẹp xinh ấy ũng vừa quay nhìn cậu, dưới

chiếc bạch thỏ mớ tó đen tuyền phong phú bung ra

một phần đổ xuống trên ngực. Cô mặc váy chẹt xám,

áo sơ-mi trắng, nơi ngực cài chiếc phù hiệu bằng

vàng, diện tích cỡ bằng chiế đồng hồ trái quít, nước

sáng óng ánh. Cậu mỉm cười chào cô bằng ánh mắt.

Cô e thẹn làm thinh nhìn cậu. Hằng nó ba đ ều bốn

chuyện rồi ra lụ đục dọn dẹp nơi nhà xe, bỏ mặc

cậu, là vì Hằng đối với cậu vốn dĩ ố hữu nên không

khách sáo. Còn lại một mình bên cạnh cô gái thơ

trẻ, tư phong đài các lạ đẹp xinh như mộng, Thần

Sầu có chút e dè. Khác với thuở mới gặp Ngọc Lan

________________________________ (1) Những Giờ Đa Mất, Quyển 5: Dư Hương, thơ

NH 315

hơn một năm trướ lú đó ậu còn dại khờ, bồng

bột, không nhận ân được người bạn gái thuộc giai

cấp nào, tầng lớp nào. Dần dà cậu theo thời gian lớn

k ôn t á độ của cậu ũng ó út t ay đổ đối vật

ay đối người. Cậu đưa mắt nhìn lên mấy cái tua rua

của chiế đèn tàu ìn lụ g á ũ kỹ lâu đời treo

dưới mái hiên. Có lẽ thiếu nữ ũng ảm thấy ngượng

ngùng nên dợm bỏ đ t ì ợt cậu quay lại nhìn cô

và hỏ : “Đ m nay ô t ếp tục chớ?” T ếu nữ không

đáp n ưng dịu dàng hỏi lạ : “Còn ông?” —“Nếu đủ

tay chơi tôi sẽ không dự đâu. T ện đường tôi chỉ ghé

qua t ăm M n Hằng g ây lát.” Cậu mơ màng thèm

thuồng ng ĩ đến mấy món giả cầy rượu đế, hạ thấp

giọng lơ đễnh tiếp: “Mắ ... đ n ậu!” —“N ậu?” G ọng

ngạc nhiên của cô hơi cất ao đoạn cô trở thành dạn

dĩ: “Hãy x n o tô được phép hỏi ông bao nhiêu

tuổ mà đã là bạn của Lưu Linh rồi vậy?” Cậu xoay

qua dưới mái hiên, tay chỉ vầng trăng t ượng tuần,

nó : “Trăng k a bao n u tuổ ?...” Rồi cậu thư thả

tiếp: “Vũ trụ này bao nhiêu tuổ ? Địa cầu đây bao

nhiêu tuổi? Nếu sự hiện diện của tôi trong vô tận

thiên hà sánh không bằng một bọt nước giữa trùng

dương... Ha ha! (rồi cậu nhìn thiếu nữ) Câu hỏi thật

vô lý!” Cô đỏ mặt, quay rột lại, bỏ đ . Cậu hơi ngạc

n n vì t á độ của thiếu nữ, nhìn theo dáng yểu

đ ệu của cô. Cậu đưa tay dợm tới như định nói lời gì

lại thôi, hối tiếc ngôn từ bỡn cợt hạ tiện của cậu. Cậu

nhích chiế mũ l n tựa lan can ngắm vầng trăng

nhạt. Khi Minh Hằng bước vào phòng ngủ, thiếu nữ

đang ngồi yên lặng nơi ghế bạ đồng trước tấm

gương lớn của bàn trang đ ểm. Nhìn thấy dung nhan

của thiếu nữ trong gương có sắc giận, Minh Hằng

chưa kịp hỏi, thiếu nữ đã đập bộp bàn tay lên bàn,

316

giọng hơi gắt cao thốt: “T ật to gan!” M n Hằng

ngạc nhiên, nhỏ nhẻ hỏ : “C uyện gì vậy?” T ếu nữ

không nhìn lạ đáp: “Hắn thật to gan dám chọc ghẹo

em! Tại sao chị có thể quen với một gã du ôn đàng

đ ếm như vậy?” —“Em nó an T ần Sầu hả?” T ần

Sầu và thiếu nữ không gặp nhau trong canh bạc

đ m đó ả a đều vắng mặt.

Thần Sầu có người bạn, gọi là Tôn T n đ t eo một

đoàn át xướng lang thang miền Trung một thời

gian, có lẽ chẳng khá nên giải nghệ trở về. Công việc

của hắn trong đoàn át ỉ là kéo màn hoặ đóng

những va để người ta sai vặt. Một trong những vở

cải lương ăn khách của đoàn át là Tôn Tâ n Hạ

Sơn(1). Tên Nguyễn Văn Tôn vì ắn cao lớn, lực

lưỡng, cho nên khi tuồng đó được trình diễn, hắn

nhận thêm công việc dịch dung thuật thành con

trâu để người kép chính thủ vai Tôn Tâ n cỡi. Vì vậy

các bạn thường gọi hắn là Tôn Tâ n cho oai thôi, dù

hắn chưa bao giờ đóng va đó. Gặp lại nhau, tay bắt

mặt mừng, hắn cười ré nói: “Một năm ỉ òn đủ để

thết anh em một bữa nhậu thôi. Chán ghê... chán

g ...!” Cậu nhìn gương mặt phong sương của bạn,

ái ngạ : “T ế nào ũng một bữa đoàn v n vì an em

lâu rồi không gặp mặt bạn. Nhưng mà, tốn kém để

tôi giúp cho, vì bạn òn g a đìn vợ on.” Bữa đó

những tay bợm giang hồ cùng chén tại quán Con

Gà Quay ở Thủ Đứ đến quá nửa đ m mới lần lượt

chia tay. Lúc ấy Tôn Tâ n mượn được chiếc xì-cút-tơ

________________________________ (1) Phỏng t eo đ ển tích của truyện Đông Châu Liệt Quốc

của Trung Quốc, Tôn Tâ n xuống nu i diệt Bàng Quyên.

NH 317

bèn bảo Thần Sầu ngồi phía sau cho hắn đèo về.

Cậu e ngạ nó : “An say lắm rồ để tô lá o.” Tôn

Tâ n phùng mang la lớn: “Tao lá xe tăng tàu lặn còn

coi như đồ bỏ chớ đừng nói thứ mắc dị này!”

Đường khuya, gió ruộng thổi lạnh. Chốc thấy đ qua

một chiếc cầu, rồi lại tiếp theo chiếc cầu nữa, sông

nước mênh mang. Thiếu niên hỏ : “Đến đâu rồ ?”

Hắn đáp: “Vừa qua khỏi cầu Bến Lức và cầu Bình

Đ ền sắp tớ P ú Lâm.” Ng e ưa hết lời, cậu nhìn

lên thấy chấp chóa dướ án đèn đ ện tấm bảng đề

chữ Biên Hòa to tổ bố bèn đập vai thằng bạn, hét:

“Ngược chiều rồi! Cầu mồ tổ tôi chớ cầu Bến Lức.

Chạy quày lạ !” Tôn Tâ n dừng lại, phun nước bọt

phèn phẹt trướ đầu xe đoạn tru tréo: “Đất nước

này tao đ ân mòn gần tớ đầu gối mà mầy nói tao

không biết đường hả? C án g ... án g ...” Hắn

nhấn mạnh những tiếng ‘ án g ’ trong k t ếu

niên ngắt ngang: “T ô đ đưa đây lái cho.” Tôn Tâ n

nhường Thần Sầu lái, hắn ngồi phía sau. Cậu quày

xe lại; chiếc xe vọt nhanh, lảo đảo, ngoằn ngoèo như

rắn bò, chen giữa hai dãy xe tro ng ta i chạy ngược

chiều n au đèn p a p ía sau p ía trước sáng rực.

Đến chừng hai dãy xe tro ng ta i đã qua bóng đ m ụp

xuống làm cậu không còn nhìn thấy đường sá gì hết.

Hai cánh tay của cậu thấm rượu mỗi lúc thêm yếu

n ũn ra ếc xì-cút-tơ càng lảo đảo như cái diều

giấy rồi lộn mèo xuống ruộng. Im lặng. Một lúc sau

Thần Sầu gọi khẽ: “Bạn đâu rồi Tôn Tâ n?” C ẳng có

tiếng trả lời. Một đám và bóng người lang thang trên

ruộng gần đó một ngườ xá đèn lồng, một người

mang chiếc giỏ có dây cột trên vai, còn một người

cầm cây gậy cán ngoéo. Họ vừa đ ậm rãi về phía

cậu vừa loay hoay như tìm kiếm gì. Thần Sầu nói

318

lớn: “H ê...các anh bạn nào đó đem đèn lại cho

mượn út đượ k ông?” Ngườ xá đèn lồng dừng

lại, rồi cả ba bóng ấy tiến đến trước mặt cậu. Người

xá đèn lồng giơ chiế đèn ao l n k ỏ đầu, nhìn

qua chỗ tranh tố tran sáng đoạn hỏ : “Hết chỗ ngủ

rồi sao lại xuống bùn nằm?” T ần Sầu nó : “Rọ đèn

tìm hộ xem còn một anh chó chết nữa rơi ở đâu?”

Người cầm gậy liền quay lại bảo ngườ xá đèn n ư

ra lện : “Tìm g ùm ắn.” Ngườ xá đèn đ và bước

t ì nó : “Nó nằm đây nè.” T ần Sầu đến nắm tóc Tôn

Tâ n kéo dựng hắn dậy bảo: “P ụ tôi khênh chiếc xe

l n.” Hắn lè n è: “Mầy có nực thì ra hàng ba ngủ với

tao đây o mát. C án g ... án g ...” Hắn nhấn

mạnh kéo dài hai tiếng ‘ án g ’. B ết đang gặp hai

đứa say rượu, một người bèn hỏ : “C én ở đâu về

đây?” T ần Sầu đáp: “Ối lu bù ngày bảy tám bận còn

nhớ là đâu. Còn á an bạn, bộ làm nghề ăn trộm

sao xá đèn đ đâu g ờ này?” Người cầm gậy, có lẽ

cây gậy là vật dụng vũ k í ũng k ông ừng, chứ

không phải vì hắn già, trái lại nhìn kỹ hắn trẻ tuổi

hơn hết, ung dung hỏi lạ : “Mầy có muốn đ bắt rắn

với tao k ông?” T ần Sầu kinh ngạ : “Bắt rắn?” —

“Ừ.” —“Để làm gì?” Người mang giỏ liền cườ : “Làm

gì? Hỏi bọn mầy đó!” —“T ế bắt ban ngày chẳng

đượ sao?” Gã trẻ tuổ đáp: “Ngày òn bận nhiều

việc khác, còn phả đ ọ ban đ m mát trời lại dễ

bắt hơn.” —“Đi học nữa hả?” —“Định học thêm một

năm nữa o đủ hai mươi tuổi thì nghỉ.” —“Được

con nào chưa?” Gã liền cầm gậy gõ lên giỏ và nói với

người mang giỏ: “Dỡ nắp.” Cá nắp giỏ vừa được dỡ

ra một con rắn vàng hực to bằng cổ tay chợt thóc

đầu lên dướ án đèn nom rất hung dữ. Người mang

giỏ lật đật đậy nắp lại. Rồi hắn lại dỡ nắp ra một lần

NH 319

nữa. Một con rắn màu đen t ó đầu lên bành mang.

Người mang giỏ lại lật đật đậy nắp lại. Thần Sầu nói:

“T ật g quá đ ! À nè ng e nó n ững thầy bắt rắn

đều phải có bùa ngải gì đó ả?” Gã trẻ tuổ đưa hai

cánh tay bịt trong găng tay l n k ỏi khuỷu chõ, nói:

“T ầy thì cần luyện bùa ngậm ngải phun cho rắn mê

để khỏi bị cắn, nhưng tao không phải thầy gì hết!

Như vầy ó đượ k ông?” Bây g ờ Thần Sầu mớ để ý

hai chân của hắn ũng bó trong lớp vải bố dầy, có lẽ

dao đâm ũng k ông lủng. Gã trẻ tuổi này tên

Phạm Cao Văn ìn dung mập mạp, tuổi chừng

mườ tám đô mươi, vì hắn họ ban văn ương, nên

các bạn thân thường gọi hắn là Văn C ương. Đứa

xá đèn lồng vận phục có vẻ tươm tất, áo sơ-mi nịt

gọn trong quần tây ma-rin, tướng dong dỏng cao,

trạc cùng lứa tuổi, là học sinh trường kỹ thuật Cao

Thắng. Hắn có cái tên nghe rất hay Trịnh Sơn Tùng

nhưng không biết sao các bạn thường gọi hắn là Bít

Ton. Còn người mang giỏ tên Dương Văn Hiếu

nhưng thường gọi là Hẻo. Dù hai ngườ đó dường

như tuổi tác trưởng lão hơn, nhưng gã cầm gậy

àn động như ông chủ. Từ đó ọ trở thành bạn của

Thần Sầu.

Ngọc Lan vừa nằm dưới mộ thấm thoắt đã đến ngày

rằm tháng bảy. Đó là ngày mà á oan ồn uổng tử

được cầu siêu xóa tội. Không biết trong hội hằng

năm này tr n t n tào dướ địa phủ có vui không,

nhưng ở trần gian thì thật ảm đạm. Bầu trời mù mịt

ngập mây như ai lấy bùn mà trét, mặt đất tràn đầy

nước, mưa gió không chỗ đâu ất hết. Làm sao có

thể quên lễ Vu Lan đầu tiên sau Ngọc Lan mệnh

320

chung! Giữa cảnh vật thê lương đó một chiếc taxi

ạ đụi chạy từ phía Cầu Hàng rẽ về bên phải cách

ngã ba đường khoảng bằng một cụ đá ném tay rồi

dừng lại trước ngôi nhà lớn có màu vôi trắng nổi bật

lên trên bóng tố k ông đều của màn đ m. Đó là b ệt

thự của ông bà Trần Í . Đèn òn sáng ở một vài

cửa sổ. Một thiếu nữ bước xuống xe đẩy cánh cổng

sắt đến nơi cửa chính. Nghe tiếng người gõ, Chí uể

oải bướ đến vặn trái nắm của cánh cửa phòng

khách. Trông thấy Diêu Tiên, hắn hỏ : “Hôm nay em

đ lễ vu k ông?” Cô n ìn ắn rồi thỏ thẻ: “Mấy bữa

trướ an đã ứa đến đón em sao an lại quên

chứ?” Hắn cười gượng, chỉ cô chiếc ghế và nó : “Hãy

k oan đã. Ngồ đây đ ... Em nó t ế là sao? An đã

đợi em suốt buổi chiều tạ n à.” Cô buồn đáp: “Vậy

lỗi do em lảng trí!” —“Còn p ần bánh của em đây;

uống tí trà ăn bán n á.” —“Cám ơn. Nhưng mà,

...” Cô ngồi xuống ghế xô-pha, vừa định nói tiếp

nhưng con Vện đã ạy đến mừng rỡ nhảy chồm lên

mình cô. Chí lại giở thói thường làm đến gần con

Vện đá vào ông nó và ét đuổ nó đ . Cô t ấy vậy

không nỡ, bèn êm ái trách người yêu rằng: “Dù là

thú vật song nó ũng ó tìn ảm, nó trung tín với

anh, sao anh lạ ay đán đập nó?” Hắn nhún vai:

“Lòng bá á k ông đúng ỗ!” Cô đang ầm một lát

bánh chợt dừng lạ : “Lòng bá á nào lạ k ông đúng

chỗ? Dường như anh lại cộc cằn lây cả em.” Hắn đáp

cộc lố : “Em nó ng e lạ.” Vẫn cử chỉ đoan n ã ô

nó : “N ưng em thích nó...” Cô để lát bánh trở xuống

đĩa rồi lấy ngón tay làm hiệu để gọi con Vện. Nó vẫn

còn run rẩy, rời gốc cột được vài bước về phía nàng.

Song Chí đã n an n ẹn đứng lên, chộp cây chổi

lông gà trên giá móc bên tường, quật mạnh lên lưng

NH 321

nó một tiếng quịch nặng nề. Con chó dúm mình lại

kêu o ng oẳng rên rỉ chui dưới xô-pha chỗ ô đang

ngồi. Hắn bướ đến có lẽ còn muốn quật thêm nó.

Nhưng cô chợt đứng dậy đưa tay ngăn hắn: “Em

k ông t í an vũ p u n ư thế, nếu anh không

phải là ngườ k ùng đ n.” —“An k ông muốn nhìn

thấy nó lẩn quẩn bên cạn .” —“Vậy thì anh nuôi nó

ở trong n à để mà làm gì?” —“Ông g à an đã đem

nó từ đâu về.” Vẻ mặt hung dữ của hắn lúc ấy khiến

ô ũng p ải khiếp sợ, cô hạ thấp đô m run rẩy

khẽ nó : “An Chí an đã đổ tín ...” Rồi cô nhìn

thẳng vào ánh mắt của hắn mà ngày nay cô nhận

thấy có vẻ xa lạ k ông òn được truyền cảm như

thuở đầu tiên, cô nói tiếp: “Em ó ảm tưởng hình

như anh không còn cần em ở đây nữa.” Hắn quăng

mình xuống một chiếc ghế bành, giọng hắn dịu lại

nhưng vẫn lạn lùng: “Em ng ĩ đến đâu vậy.” Cô nín

lặng giây lâu như để nén sự xú động. Xong cô

thong thả nó : “Bây g ờ em mới hiểu. Trong tình yêu

em đã o quá n ều mà không nhận lạ được gì.

Vậy trước khi rời khỏi ngôi nhà này em xin con chó

để bù đắp lại, nếu anh không muốn nhìn thấy nó.

Em bắt buộc lựa chọn giữa nó... và an .” Cô ú

xuống nắm quai cổ con Vện lôi nó ra khỏi gầm xô-

p a. Lú đó ông bà Trần Ích từ nhà trong bước ra.

Ông hỏ : “Ha on làm gì ã vã n au dữ vậy?” T n

giật mình ngẩng lên. Cô vỗi vộ nó : “T ưa hai bác,

anh Ch sẽ thuật hết đầu đuô a bá rõ. C áu ó

việc cần phả đ ũng ó lẽ là lần cuối cùng cháu

viếng t ăm a bá .” Cô vừa nói vừa loay hoay với

con chó bướ ra àn lang. Cô đóng sầm cánh cửa

lại. Từ đ m đó sau đô án ửa đóng ấy xóa mất

322

hình ảnh kiều diễm của cô nữ sinh hiền lành trong

ngôi biệt thự sang trọng.

Như vậy đó trong đời thường có lắm chuyện không

đâu lại là nguyên cớ của những hậu quả vô cùng

trầm trọng. Tuy mối liên hệ giữa Tiên và Ch bắt đầu

xuất hiện nhiều dị biệt khiến thường bất hòa, nhưng

chưa đến nỗi nào sụp đổ một cách nhanh chóng nếu

đ m đó k ông ó sự hiện diện của một con chó, và

nếu thế, biết đâu tương lai nàng lại khác, phải vậy

không?

K tìn đã vỡ, thân gái liễu mềm quản gì tai biến.

Định mệnh không hậu đã duy n k ếp chẳng được

tốt đẹp á t ân ng ìn vàng òn gì để hối tiếc.

Những việc vừa xảy ra thật như một cơn ác mộng đối

với Diêu Tiên, cô gái vớ t m đang rạng rỡ hoa tình

yêu. Chính cô không ngờ tạ sao đối với người yêu cô

lại có ngôn ngữ àn động như bão trốt đó. N ềm

hối hận giầy xéo tim cô làm cô quên cả thời tiết đang

xấu nhất. Chẳng phải những chuyện bất như ý

thường hẹn n au để xảy ra cùng một lúc hay sao?

Khi cô dẫn con Vện đứng trên Cầu Hàng thì trờ đổ

mưa lớn. Cô k ông tìm được chiếc taxi nào khoảng

giờ ấy. Cô dắt con Vện, run rẩy, vội vàng, mái tóc

tung bay vì gió lộng...

Nghe tiếng dép gần cửa phòng, Diêu Tiên biết mẹ

đến. Trên giường cô vỗi vội nhoài dậy. Dưới ánh

sáng mỏng manh của chiế đèn ong g an buồng

NH 323

cô xếp đặt giản dị. Cạnh giường là bàn trang điểm,

rồ đến chiếc tủ đựng quần áo, một tấm sơn thủy

cách khung cửa sổ tròn mà bức màn rủ xuống để lại

một hình bán nguyệt, nơi đó treo lọ nhỏ nuôi vài

nhánh hoa chùm gởi. Mẹ cô xô cửa bướ đến gần và

nó : “T ằng Quố ó đ ều gì xích mích với con làm

cho con buồn? Cho mẹ biết để mẹ rầy nó.” Cô lắc

đầu: “K ông ó gì đâu mẹ!” Rồi bất chợt gục vào

mình mẹ ô a va ô rung động. Bà biết đứa con

gái của bà đang k ó n n làm t n . G ây lâu bà

lặng lẽ bước ra. Khi mẹ ô đã đ k ỏi, Diêu Tiên ngồi

lại bàn, lấy giấy bút bắt đầu viết. Cô đã t ức suốt

một đ m tốn bao nhiêu trang giấy mực mà cô viết

dở, không vừa ý, vò nùi ném ngổn ngang đầy sàn.

Cuối cùng, cô gác bút, nhưng chỉ vỏn vẹn được vài

dòng.

“Anh Ch :

Em xin lỗi anh về việc đáng tiếc đã xảy ra. Em đã thức

suốt đêm để suy nghĩ, mong tìm xem có cách nào

dung hòa được anh với em. Nhưng em thấy điều ấy

thật quá khó, nhất là từ nh ng dạo sau này em cảm

thấy anh đã dang xa em nhiều quá, bất luận trên

quan niệm gì. Cuối cùng em đã hiểu tình yêu có bản

chất tự nhiên không thể uốn nắn thế nào cũng được.

Sự nhận định đó làm tim em đau đớn. Nhưng đó là sự

thật. Vì vậy em nghĩ tốt nhất hãy cho nhau nh ng kỷ

niệm đẹp đẽ. Chứ đừng cố gắng ràng buộc bằng nh ng

thứ giả dối. Nếu tất cả tim óc của người cầm bút mực

đã hơn một lần dâng hiến cho kẻ đang đọc mấy hàng

thư đây thì xin anh hãy tin nh ng lời tối hậu này của

324

em hoàn toàn ngay thật và trung thành. Nơi đây với

tất cả lòng ưu ái của em gửi đến anh lời chào vĩnh

biệt.”

D u T n đa viết những g suốt đ m đo cu a cô, co

hay không, ai ma biết được! Chỉ chắc chắn mô t

đ ều. Đo la , cô thâ t sự đa viết va i do ng v nh biê t với

ba n trai theo l i cô thộ lô sau na y với một ngư i ba n

thân mâ t cu a cô. V vâ y, cu ng được biết thư gử đ

không một lờ đáp lại. Mấy dòng tuy ngắn ngủ đã

đán một dấu đậm o đờ ô t ay đổi hẳn từ ngoại

cản đến nội tâm của thiếu nữ mà bản chất vốn hiền

hậu, thuần lương. Từ dạo đó mỗi bận đến trường học

ô trang đ ểm tỉ mỉ, phục sức theo thời trang, trong

duyên dáng yểu đ ệu ẩn tàng đặc tính kiêu kỳ. Cô

khao khát niềm vui, sống động, và luôn luôn muốn

được thỏa mãn. Thế sự đối với cô bắt đầu mất dần ý

ng ĩa. Cô xem ọc vấn như miễn cưỡng, không còn

t í t ú để lấp đầy mớ thì giờ trống rỗng lú vũ

trường ca hội chưa tới giờ mở cửa. Ở nhà cô càng ít

nói, không hề g úp đỡ công việc mẹ ô ũng ẳng

nhìn tới mặt anh cô. Màn ăn trong p òng ô àng

bừa bã đô k son p ấn gương lượ để rơi dưới

sàn gạch. Những cánh hoa chùm gở đã rũ xuống

héo khô từ lú nào ô k ông để ý nữa. Cô đã ẳng

cần xin phép anh cô mỗ k đ ơi lúc chiều, rồi

thản nhiên về nhà quá nửa đ m k ông tỏ vẻ gì kính

nể ai hết. Có lần Quốc mắng em: “Cô gá đ ơi đ m

mãi hư mất.” Cô trả đũa ngay: “N n t ì em n ờ, hư

em chịu; nào đâu dan vọng gì mà phải bị nô lệ vì

nó.” Vì vậy giữa anh em hố lạnh lùng cách biệt ngày

càng sâu thêm. Quốc phải than thở với mẹ: “Em on

NH 325

lớn rồi, con không còn quyền gì, tuy vậy con vẫn lo

lắng cho sự trưởng thành của nó lắm.” Bà ỉ nói:

“Mẹ già rồi, suốt đời mẹ đã làm ết phận sự, các con

bây giờ đã lớn ai tự lo lấy.”

Một hôm trong tửu lầu của khách sạn Đồng Khánh,

Diêu Tiên không người giới thiệu, chẳng ai quen

biết, bước chân vào chỗ ánh sáng mờ ảo đ ệu nhạc

say buồn, những khách chơi như bóng ma nhảy

múa chập chờn quấn quít cuồng loạn. Cô hơi bỡ

ngỡ, rụt rè giây lát. Nhưng dù sao cũng là nơi cô đã

từng thỉnh thoảng đến với người bạn trai trong

những cuộc vui yến ẩm cuối tuần thuở họ còn thân

nhau. Rồ ô đ ềm nhiên ngồi nơi góc tối. Sắ đẹp xa

lạ của cô lôi cuốn nhanh chóng các công tử hào hoa.

Họ tán tỉnh cô và mờ ô k u vũ. Cô sợ gì mà

không thử chơi cho biết. Nhưng bất ngờ cô lại khiến

khách chơi kinh ngạc vì cô nhảy nhẹ như chiếc

p ao. Có gì đâu nơi đây lúc trướ ô ũng đã từng

khiêu vũ với bạn trai của cô. Khi cô từ chối họ để

tìm vài phút nghỉ ngơi, ngồi trầm ngâm dưới ánh

đèn tờ mờ hình bán nguyệt trước cốc rượu, sắc diện

ưu tư, và điếu thuốc tập tàn k ông được gọn gẫy

trên mấy ngón tay, tình cờ bước gần cô một đám

thiếu nữ trẻ trung nhưng phục sức lộng lẫy xa hoa

khiến cô hơi lúng túng. Họ rầm rộ kéo đến, cười nói

rộn rả, bỡn cợt lẫn nhau. Rồi họ thân mật chào cô

làm quen. Cô bối rố ào đáp lại. Sau khi nhã nhặn

xin phép cô xong, họ kéo ghế ngồi xuống xung

quanh cô. Trong bọn có một thiếu nữ không cười,

k ông đùa g ỡn, trẻ tuổi hơn hết nhưng rất nghiêm

trang. Thiếu nữ ấy nhìn cô, xong êm ái hỏ : “Có lẽ

326

chị đến đây ơi lần đầu?” Cô ơi ngập ngừng đáp:

“Hy vọng không làm phiền chị. Chị ó tà đoán lắm!”

Thiếu nữ é đô mô đỏ thắm hình tim mủm mỉm

duyên dáng nửa muốn cười lạ t ô đoạn nói như có

ý cợt n ã: “Có gì là đoán. Đ ếu thuố lá k ông được

chỉnh trên ngón tay của chị đã o em b ết! Minh

Thiếu là t n em.” —“Em t n D u T n.” —“Ạạạ...Tiên

nữ chốn D u Trì t n đẹp như người, chị khỏi lấy

thêm biệt hiệu.” —“C ị ó ng ĩ ngườ ta a ũng

mang ít nhiều tâm sự và đ tìm oàn ảnh thích hợp

k ông?” —“C ị đang k ông làm n ư vậy. Chị đang

hồi tưởng một cách nuối tiếc những kỷ niệm m á !”

Diêu Tiên hơi khẽ ú đầu, nhỏ nhẻ: “Một lần nữa,

chị ó tà đoán v ệ đó mààà!” T ếu nữ đáp: “Em

k ông ó tà đoán đâu. C ẳng phải lúc em mới bước

vào đây sắc diện của chị vẫn còn chìm trong giấc mơ

hay sao?” Thiếu nữ thong thả đưa bàn tay ra dịu

dàng đặt lên bàn tay của D u T n đang để trên bàn

và tiếp: “N ưng mà, nơi đây là vũ trụ riêng biệt, thời

gian ngưng đọng, cắt đứt dĩ vãng xa á tương lai,

những gì của sinh viên hãy trả lại cho trường đại

họ .” T ếu nữ nhìn sâu vào ánh mắt thâm u của

Diêu Tiên khiến cô xao xuyến. Cô ng ĩ t ầm: ngoài

ngưỡng cửa họ đường có nhiều ngườ đa tà đáng

phục thật, trước mắt cô trẻ này, biết đâu mìn ỉ là

nữ sinh thơ dại. Xong thiếu nữ rụt tay lại, cầm ly

rượu đưa lên: “À quên nữa chớ, hãy xin cho phép

em nâng ly mừng được quen chị hôm nay. (cô xoay

qua các người cùng bọn) Này các chị ãy ùng em! ”

Họ cùng nâng ly và những tiếng cười giỡn trẻ trung

lại vang lên. Diêu Tiên chưa quen uống rượu nên lời

nói có vẻ buông lung. Cô ngây thơ kể lể tâm sự với

thiếu nữ. Đến khi cô thấy ô đã nói nhiều quá, cô

NH 327

chữa thẹn bằng cách xoay sang hỏi thiếu nữ: “C ị

Minh Thiếu, còn phần chị t ì sao?” —“T àn t ật

xót thương chị về những chuyện không may mà chị

đã trải qua, chị Diêu Tiên thân mến! Em ng ĩ rằng

tình yêu như một tách cà-phê ngon, có thể nhứ đầu

nếu sử dụng tách cà-p đó đừng ng ĩ tới nó tức là

tránh lo âu. Dù sao, vết thương của trái tim dù sâu

đậm đến đâu ũng ó t ể xoa dịu trong thời gian

ngắn ngủi. Phần em, quan niệm một công trình

được xây nên bởi lắm công phu giống như cái kén và

em như con tằm. Vui chơi cũng là một công trình...

(cô nâng ly tiếp) Nè, mời chị...” D u T n mỉm cười:

“Dường như cùng một đ ểm mìn đã gặp nhau bằng

a on đường khác biệt.”

Chỉ trong và t áng D u T n đã trở thành phong

lưu lịch duyệt. Dần dà cô chểnh mảng học hành,

thỉnh thoảng chỉ đến trường học lấy lệ. Cô ũng làm

ra tiền, thường do liên hệ bồ bịch tạm bợ qua những

hộp đ m và bớt nhờ vả anh cô. Một hôm cô về

khuya, Quố đã đợi em suốt cả buổi tối tại phòng

khách. Cô vừa đẩy cửa, Quố đã đứng dậy chận lối

đ ầm hầm nhìn em gái, hỏ : “Độ rày ô k u vũ

khá chưa?” Cô ngông ngang đáp: “Can hệ gì đến anh

đâu.” Rồi bước tránh Quốc. Hắn chộp a va ô đẩy

mạnh, khiến cô ngã xuống chiếc ghế phô-tơi, đoạn

nó : “Tô k ông bằng lòng ó đứa em gái hư hỏng

như cô, tôi nhắc lạ đã n ều bận rồ .” —“Em ó làm

gì đâu mà ư hỏng chớ. Anh có cần em lấy giấy

chứng của y sĩ k ông?” Quốc chán nản nhìn em một

lúc, nhưng giọng hắn dịu lạ : “An b ết em không

đến nỗ để mẹ và anh nhục nhã. Nhưng đó không

328

phải là vấn đề. Tính nết mới là nguồn cội của hạnh

phúc. Anh muốn nó đến tính nết của em. Em đã

t ay đổi hết.” —“Cám ơn anh nghĩ xa cho em...

Nhưng sao anh không tỏ ra thương em bằng những

àn động của an .” Quố đổ áu: “Nuô ô đến

từng tuổi này, cô còn muốn sao hả? Từ nay ô đừng

sống nhờ n à tô ăn ơm của tô .” —“An k ỏi lo, vì

em ũng k ông t ể sống trong địa ngụ này được

nữa.” Nó đoạn ô đứng dậy dợm đ vào buồng trong.

Quốc chợt nắm cánh tay cô lôi ngược lại. Cô vùng

vằng nói như thét: “Anh không có quyền động đến

tôi nữa.” Quốc giận xanh cả mặt cắn răng nó k ẽ:

“Để cô biết tôi vẫn còn quyền làm an .” Lời vừa dứt,

ng e ‘đùng’ một tiếng như trời sập, người cô húc vào

vách phòng, bức hình lộng kính chụp chung cha mẹ

và anh chị em trong g a đìn rơi xoảng xuống sàn

gạ má ô đỏ au in vết của bàn tay. Hắn tiếp: “Cô

thử kiện tô đ .” Lương Mẫu trong buồng vừa bước ra

vội can hắn. Cô lủi tuốt vào trong phòng ngủ đóng

cửa lại. Cả nhà như vừa qua cơn bão trốt. Đ m ấy là

đ m tệ nhất của cô. Nhiều chuyện buồn thảm chồng

chất trong tim cô khiến cô cứ thao thứ . Cô ng ĩ

rằng Quốc có ác cảm với C . Càng nhớ những bận

Quố đến nhà ông Trần Í ô àng ăm tức. Quốc

là nguyên nhân sự t ay đổ t á độ của C đối với

cô. Cô cảm thấy không thể sống chung dưới mái

nhà với một ngườ mà lú nào ô ũng xem n ư thù

địch. Cô quyết địn ra đ . Hìn ảnh mẹ già thoáng

hiện trong trí làm cô hơi ái ngại, nhưng gương mặt

nguyền rủa sâu ác của Quốc bắt buôc cô phải tìm lối

t oát. Cô ng ĩ đến một công việc làm hoặc số tiền để

tự sống. Cô đang ần tiền. Chẳng phải thời gian qua

ô đã từng quen biết với nhiều khách chơi hào

NH 329

phóng, ồ ị không ông chủ này t ì ũng g ám đốc

nọ hay sao? Nhớ la i nhiều l n đến chơi nơi tư s cu a

mô t đa i gia xuất nhâ p ca ng cô thư ng thấy sổ sa ch

liê t kê h ng ngh n đủ loa i đồ phu t ng cơ khi , vo xe

hơi rất mắc tiền va ca tấn giấy t , ly li ch, ho a đơn

bừa ba i. Cô cu ng to mo ngân qui của công ty, tổng

cô ng ba y hay ta m con số đa từng la m cô nga c nhiên.

Thư ky va va i nhân viên dư ng như không hứng thu

giu p đ ông g hết, mô t ngư i go a vợ va rất la nh

nha t. Bỗng một ý kiến lóe sáng trong trí não của cô

gái tài hoa đối với ông chủ bự: biến băng sơn tha nh

ho a diê m, xây tha o ốc lâu đa i. Nếu cô co cơ hô i

sửa mô t con số ha ng thứ năm ay t ứ sa u từ bên

tay mă t của tổng kết ngân sa ch, ai biết sai ch na o

trong những cô t kế toa n chi thu tra ng giang từ trang

na y qua trang kha c, pha i vâ y không?

Thượng Đế rất ganh ghét những tuổi trẻ tài hoa.

Nhưng Thần Sầu chỉ là đứa dại khờ, tại sao cậu ũng

phải chịu ung định luật? Từ ngày Ngọc Lan mệnh

chung, cậu đã mất tất cả niềm vu để sống. Cho nên,

cậu hay la cà theo phường hát xướng, nghe tiếng

cầm giọng uyển cho quên bớt ngày t áng ô đơn.

Cậu mê mết ô đào Sáu Lén đ lang t ang t eo

gánh kịch nghèo nàn xuống đến Năm Căn. K ông a

chứa chấp cậu, ngườ ta đ đường bộ, cậu phải chèo

ghe ngã tắt đuổi theo. Một đ m ậu mắc màn lên

nhánh bần oặt thấp bên ven sông để ngủ, hai bờ đầy

lau sậy, muỗi kêu như ong. Đến khuya nước sông

rút cạn lúc nào không biết, thức giấc thấy dưới ánh

trăng lưỡi liềm chiếc màn treo hổng cao trên cành

330

cây, cậu vừa ngồi dậy đám muỗ ăn no rớt xuống

quanh mình như đổ thóc. Rồi một dạo cậu lại si tình

ô đào L T ắm của gánh Hoa Sen, phải một đ m

ngủ bã Vũng Tàu nước biển dâng lên ngập cả người

mà không biết, khi giật mình vì lạnh thì thân thể đã

ướt như chuột té ao. Rồi cậu ũng lang t ang t eo

gánh kịch nghệ xơ xác này, phất phơ từ Phan Rang,

P an Rí đến Qui Nhơn, quên hết sách vở nhà

trường, nằm bờ ngủ bụi, chẳng màng đó k át. Có lẽ

cậu là người duy nhất đứng yên lặng hàng giờ dưới

trời mưa để nhìn nước chảy oa trô . Cũng là người

duy nhất thường nằm ngủ đơn độc trên chiếc bè la m

b ng thân cây chuối tha trôi giữa sông nước mênh

mang mặc thủy triều xô giạt. Cuộ đờ oang đàng

của cậu đã bắt đầu từ tám tuổi, nhưng bây giờ kiếp

giang hồ vô định mới thật sự khơi mào.

Lễ Vu Lan đã qua t ấm thoắt lạ đến Trung Thu.

Trong toa hàng của chiếc xe lửa ra miền Trung, một

thiếu n n đang m lặng xem sách. Ngồi nơi bàn

phía sau cậu, một thiếu nữ yên lặng, cốt cách thanh

bí. Cậu trai không biết ô đã ngồ đấy từ bao giờ

trước khi cậu xoay lại. Cô mặc áo hoa trắng ngắn

tay, trên phía trái cài chiếc phù hiệu bằng vàng. Đô

chân trắng muốt chen ra từ làn vải lụa vàng tươi của

chiếc giýp, những màu sắc thật tương phản. Đô g ầy

nhung của ô tuy ũ kỹ nhưng chứng tỏ cô là người

dư dả. Mặt hoa da phấn đô mày xan rậm mũ

thẳng cao trên cặp mô ìn t m đỏ thắm như trái cà

tây đang chín, mắt sáng long lanh màu lam thạch

bên cạnh suố tó p ong p ú đen tuyền, bồng bềnh

đổ xuống từ dưới chiế mũ bạch thỏ. Tuy không

NH 331

trang đ ểm, nhưng so với người cảnh xung quanh cô

như từ Bồng Lai lạc giữa hồng trần. Sự tình cờ làm

cậu hơi bỡ ngỡ, vì cô không phải xa lạ đối với cậu.

Nhưng cô đã lạnh lùng nhìn tránh cậu đ ếu thuốc lá

kẹp giữa đô ngón tay t on von với tia khói lam ẻo

lả. K tàu đến Phan Rang trời khá oi bức. Gió biển

thoáng hơi mùi muối mặn. Trong toa càng rộn rịp kẻ

ra ngườ vào để mua thứ ăn uống. Bỗng nghe tiếng

đùa g ỡn của vài thiếu nữ tiến đến ngồi cùng bàn với

thiếu nữ. Cậu vẫn chú mục trên mấy trang sách. Rồi

những lời hỏ đáp tíu tít: “C ị Vạn Lý chắ trông đến

ga này để gặp tụi em lắm nhỉ?” —“Dĩ n n Lan lại

phải hỏ !” —“T ỉnh thoảng mới thấy chị Vạn Lý bụi

đời một bữa!” —“À này Lan mìn ăn gì ớ?” —

“Đúng đấy đã đó to. C ị Vạn Lý đã dùng ơm

chưa?” Tiếng nói xen lẫn tiếng cười trong trẻo, các cô

chí chát nhau nhiều quá khiến cậu đô lú p ải

dừng lại trên trang sách, vô tình phân biệt giọng nói

của hai cô hành khách mới, nhưng tuyệt nhiên

không nghe thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng vấn

đáp lời nào. Bỗng một cô vụt đứng dậy, nhưng vừa

lúc ấy vô ý đụng ngã ly nước ngọt đổ ào xuống sàn

toa và văng tung tóe vào lưng thiếu niên. Thiếu nữ

bối rối, vừa cười chữa thẹn, một tay dựng chiếc ly

lên, tay kia cầm k ăn lau nước trên mặt bàn. Xong

cô quay sang thiếu niên, thốt khẽ: “Ôôô…tô đã làm

ướt áo của ông!” Cậu từ từ ngước nhìn thiếu nữ và

nó : “Ồ chẳng ó .” Rồi cậu lại hạ tầm mắt xuống,

tiếp tục xem sách. Bấy giờ thiếu nữ đ đến quầy mua

một hộp quẹt diêm. Khi trở lạ đ ngang qua bàn

thiếu n n đang ngồi, cô ngường ngượng một tí, xong

dừng và nhỏ nhẻ nó : “T ưa ông, nếu ông chỉ một

mình, xin mời ông sang bàn chị em tô để tôi có cơ

332

hội tiếp đã x n lỗ .” T ếu niên lại nhìn thiếu nữ một

lần nữa, chậm rã đáp: “Quan trọng vậy sao! À… ô

t n là gì?” T ếu nữ hơi ngạc nhiên vì câu hỏi bất

chợt của cậu, do dự nhưng rồi cô ũng đáp: “Luyến,

t n tô .” Cậu nó : “Luyến thân mến, tôi có một tật ít

thích ngồi kế cận nữ phái, thú thật...” Cậu muốn nói

tiếp nhưng thiếu nữ đã ngắt ngang: “Ủa? Ông có

chứng đau t m sao?” Cậu đứng rột dậy tiếp: “N ưng

tôi nghĩ không thể từ chối sự hân hạn được cô

mờ !” Luyến duyên dáng mỉm cười, bước về bàn ũ

trao hộp diêm cho thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng.

Thiếu nữ mở xắc lấy một đ ếu thuố Con Mèo đán

d m đốt hút. Luyến chỉ thiếu nữ ấy giới thiệu với

thiếu n n: “Đây là ị Vạn Lý.” T ếu niên nhìn

nàng, khẽ gật đầu chào, nhưng thiếu nữ ấy chỉ nhìn

cậu với vẻ thản nhiên qua mấy vân khói thuốc lá,

ánh mắt hồ thu không biểu lộ nét gì hoan hỉ trong

sự được giới thiệu vừa rồi, gương mặt đ ềm đạm, một

vẻ đẹp lạnh lẽo như băng tuyết. So với bọn họ thiếu

nữ này trẻ tuổi hơn hết, nhưng dường như rất được

tôn kính. Luyến lại tiếp: “Còn đây là ị Lan.” N ìn

thiếu nữ tên Lan má phấn mô son đô mắt mơ

màng, tóc dài xõa lọn trên khung ngực nở nang

ăng đầy nhựa sống, cậu lễ phép khẽ gật, cô này

ũng đáp lại bằng một cười nụ. “Còn ông t n...?” Cậu

đáp: “Aaa... bọn trên giang hồ gọ tô là Văn C ương.

Có tên chứ không có họ.” —“Ủa sao kỳ vậy?” Cậu liếc

thiếu nữ tên Luyến có tóc gợn sóng xõa xuống chấm

vai, má thon và mịn, mày rậm môi hồng, liến thoắng

nhưng khả ái. Cậu đáp: “Người cùng mạt như tôi ai

mà nhận giòng họ chứ ó đượ á t n đã là may

mắn lắm đó!” —“Tr n g ang ồ ng ĩa là gì ả ông?”

Cậu lạ quay sang Lan: “Ng ĩa là ngoà vòng luật

NH 333

p áp.” T ấy cậu vẫn chưa rời quyển sách Luyến hơi

đùa cợt: “Sá nó đám quá gì mà m t ế?” —“Ồ...

họ muốn viết cái gì thì họ viết, tôi muốn đọc cái gì

t ì tô đọc, việc họ viết và việ tô đọc chẳng có liên

quan gì đến nhau hết! Thiên hạ bìn đẳng tự do đó

mà!” —“Ủa, vậy ông xem cái gì chớ?” Cậu gấp sách

lại đặt l n bàn nó : “Xem o ra vẻ nhà trí thức biết

nhiều thứ tiếng!” Rồi cậu đứng dậy k ông để ý tiếng

cười trong trẻo của Luyến, trở về chỗ ũ ậu ngồi khi

nãy, lấy dưới gầm bàn phía sát vách toa một chai

rượu vang đem lại. Cậu thong thả lấy dao ca-níp

trong túi ra loay hoay cạy nút. Chai rượu mở xong,

người hầu bàn mang đến bốn cái ly. Cậu nó : “Mời

các cô uống vớ tô tí n á.” Lan ỏ : “Ông uống rượu

k á k ông?” —“K á gì. Uống giả trí” Cậu cầm ly

rượu giơ ngang mặt nó : “Mừng sức khỏe của các

ô.” Nó chưa kịp xong, cậu đã á mồm đặt ly rượu

vào, bật mạn đầu ra phía sau, nghe ộc một tiếng

như thụt cống nước, cậu đặt chiếc ly không xuống

bàn. Lan buột miệng k u l n: “Trời phật! Có phải

rượu thật không, thưa ông?” Cậu k ông đáp ung

tay áo quẹt ngang mấy giọt rượu òn đọng quanh

môi. Luyến nó : “Hìn n ư ông có tâm sự trùng

trùng?” —“A ũng mang và nét n ư thế trên sắc

diện nếu để ý, nhất là cô bạn đối diện tô .” Cậu

muốn ám chỉ thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng. Cô

dụi tắt tàn thuố lá vào đĩa ném n anh cậu cái nhìn

k ô k an dù đô mắt của cô thật diễm lệ. Lan hỏi:

“Xem mặt tô ó nét gì k ông?” Luyến nó : “Này ị,

ông Chương mời chị ly rượu.” —“N ững nét ngây

thơ.” —“Ông chê tôi còn ngây thơ chớ gì?” —“Đó là

đặc tính vô cùng cao quí. Cuộ đời chỉ bắt đầu tội lỗi

khi người ta hết tuổi ngây thơ.” Luyến nó : “Ô ay

334

ông nó văn ương quá! Ông đi học trường nào

vậy?” —“Trường N g t Club Đa Lạt.” Lan và Luyến

phá lên cười. Lan hỏ : “C úng tô ũng ở đấy, sao tôi

chẳng biết ông?” Cậu nó : “T ật ngạc nhiên dân

Night Club mà không biết trên giang hồ ng ĩa là gì!

(cậu ngập ngừng tiếp) Dù không biết mặt tô ô ũng

nghe tiếng lão tổ chớ?” —“Lão tổ nào? Có phải thằng

nhóc mang tên Thần Sầu, khét tiếng đán bạc bịp,

làm thơ tụ tĩu tá g ả quyển ‘Tẩy Não’ ẳng đất

dung thân, lêu bêu tứ xứ, nuôi sống nhờ gá đ ếm

khắp nơi đó không?” Cậu nó : “T ật là một người

đàn ông đểu giả, sống nhờ mấy ô gá đ ếm!” Lan

tiếp: “Hắn khi biến khi hiện như ma mị, là ma-cà-

rồng ăn đ m đó mà...! Tr n uyến tàu đ m này

ũng dám có hắn lắm đó!” —“Vậy sao!” —“Ông quen

hắn hả?” Cậu cười một tiếng, châm chọ : “G ữa cô và

hắn, à... tôi biết rồi, hắn đã đối xử không tốt với cô.

Một đàn ông đểu giả!” —“Ô kìa tô đã quen b ết hắn

bao giờ!” —“Vậy sao ô ó ý ng ĩ xấu về ngườ ta?”

—“K ông nó xấu hay nói tốt mà là nói thật. Miệng

còn hôi sữa đầy huyền thoại ngông cuồng!” T ếu

n n nó : “Này ô Lan ạ, thấy bằng nghìn lần nghe.

Cô đã t ấy hắn lần nào chưa sao lại quả quyết thế?”

—“Hìn ảnh của hắn treo đầy á đìn ùa đó sao

lại chẳng thấy?” Cậu ngạc nhiên thốt: “Vậy sao?” —

“C ẳng phả đìn ùa nào ũng treo ìn ảnh của

Diêm Vương hay sao? Hắn chính là Diêm Vương

xuất thế!” Nãy g ờ Luyến làm thinh liền xen vào:

“Lan quá k e k ắt! Có lẽ chị hiểu lầm và đoạn trong

quyển Tẩy Não. Thật ra, nếu chịu suy ng ĩ một

chút thì không nhất thiết phả vô lý.” — “À sao á

cô biết quyển sá đó vậy?” Luyến liền đáp: “Ở

N g t Club Đa Lạt ông không biết đó là Thanh Mi

NH 335

Giáo Điều của bọn làng chơi khắp xứ sao? À quên

chớ, Tẫy Não chỉ là quyển thứ nhất của truyê n bộ

Tuyệt Thế Thậm Thâm Vô Thượng Thư gồm mười hai

quyển.” T ần Sầu chợt thốt khẻ: “Cá gì? Tuyệt Thế...

Vô Thượng Thư, sách hay nhất thế giớ ?” Lan ười

một tiếng, vẫn duy n dáng k u ãn : “Em k ông

thể chấp nhận một lối sống đ n uồng truyền nhiễm

cả bút mực. Ma-cà-rồng ăn đ m ó lú ũng bị trái

sầu riêng rụng ngay đầu cho chị xem.” T ếu niên

nhắm mắt lại, như muốn né tránh trái sầu riêng

tưởng tượng đang rơi xuống, trong khi Luyến kêu

l n: “Trờ đất! Trá đó bự nặng và có gai dữ lắm nha

chị!” —“Vậy chớ sao! Nó chỉ rụng ban đ m mà t ô .

Vậy em mới muốn nó rụng ngay đầu ông ta chuyên

đ đ m.” Cậu càng nhắm chặt nghiến đô mắt. Lan

nhìn cậu, cô ngạc nhiên hỏ : “Ông ó sao k ông?”

Cậu mở mắt nó : “Tô ng ĩ ô ín là trá sầu

riêng. Nhưng người ta không dễ chết đâu.” —“Hả?

Ông nói gì vậy?” Cậu ực cạn rượu, tay vẫn còn cầm

chiếc ly không giơ lưng chừng: “Cô Luyến, lúc nãy

tô đã nó tô k ông t í ngồi gần đàn bà là vậy

đó... (rồi cậu thấp giọng gùn gằn) K ông đau t m

ũng bể thận! À sao cô lại biết bộ ... cái gì Vô Thượng

Thư đó hả? Vậy mấy quyển khác tựa là gì?” Luyến

thành thật đáp: “Người anh bà con của tôi tên Hồ

Thanh Sử bái hắn làm sư phụ để học nghề, mang về

nhà một đống sá đán máy in rô-nê-ô. Lan và tôi

đến chơi, Lan chộp lấy quyển Tẫy Não mượn về xem.

Còn quyển thứ hai là Tinh Hoa Chính Lý, quyển thứ

ba là... là... Địa Ngục Sử Ký, chịu thôi, tôi làm sao

biết, chỉ nghe anh Sử nói tất cả mười hai quyển.”

Luyến mỉm cười liếc cậu đoa n thong tha tiếp: “An

Sử co n no i: bo n giang hồ đồn rằng mô t ngư i d đo c

336

ngh n va n lần Kim Cang Kinh cu ng chưa ch đươ c

gia c ngô , nhưng nê u ai xem h t tro n bô ượ

ư cu a Th n S u th tha nh Phâ t.” Th n S u cươ i

lơ n: “Ha-ha!” trong khi Luyê n vẫn tiếp: “An Sử r t

tin những chuyê n oang đươ ng, v vâ y mướn ngươ i

ta in tro n bô đem v nh t đ nh xem cho h t. Anh Sử

co n no i mô t ngư i bi bê nh không cần thầy thuốc g

hết; chỉ cần d mô t chương na o đo rồi ho c thuô c

lo ng đo đ đo c la năm mư i lần th bê nh nhe như

nhứ đầu, sổ mu đau bu ng se hết. Co n bê n nă ng

ma thầy thuốc không trị được th pha đo đ đo c la i

thuô c lo ng va trăm lần se kho i...” Lan cư i pha lên

ngắt l i: “Ha-ha- a... đo đ đo c la đến trăm lần th

mê t nhừ tử co n nhớ m nh bi bê nh g nữa ha !?” Thần

Sầu cu ng cư i phụ ho a t eo: “Ha- a đu ng vâ y! Ca ch

chửa bê n ... Hoa Đa ta i thế cu ng cha o thua!” Luyến

hơi mỉm cư đoa n nho nhe : “Du tôi không tin,

nhưng nghe anh Sử co no i nhiều ngư i từng thử

nghiê m đu ng đo ma ...” T â n Sầu no : “Co chuyê n

vâ y sao?! Thâ t la ... Chu a Giê-Xu nếu biết được

cu ng... ba i phục!”

Rồi như bị cấn vật gì, cậu ẹo tay lấy từ túi quần sau

ra một quyển sách nữa để lên bàn. Lan nhìn hai

cuốn sá nó : “Ha uốn sách giống hệt nhau.

Chắc một cuốn để tặng bạn gái hả?” —“Tặng ai? Số

tôi kém may mắn n n tô làm á gì ũng ẩn thận.

Mua sá ũng mua một cuốn hai, ba bản như vậy,

rủi cuốn nào thiếu bìa thiếu trang...” —“Ồ... là vậy!”

—“Có gì đâu mới ngày hôm qua tôi mua trà Cao Ly

địn đ m rồi uống ngắm trăng làm t ơ. Trà đựng

NH 337

trong lọ bằng sàn đóng kín. Tô định phá lệ một

lần, mua một lọ thôi. Khi nướ đã ín g ấy bút đã

sẵn, khui lọ ra thì là lọ không. Té ra, rượu vẫn tốt

nhất a a!” Ha t ếu nữ cùng cười vang. Lan hỏi:

“C ị nói anh Sử bái hắn để học nghề, là nghề gì

vậy?” —“An Sử kể ng e ra ũng mắc cười. Là nghề

ăn trộm.” T ần Sầu lại chợt thốt khẻ: “Cá gì? Ng ề

ăn trộm?!” Xong Luyến cười lớn một tiếng rồi quay

sang Lan nó : “C ị Lan ạ á n ân em em ng ĩ ít

nhất hắn ũng ó một cá tính khác biệt thiên hạ.

Một ngườ đàn ông đặc biệt đó mà!” —“Cũng ó t ể

vài thiếu nữ lãng mạn say m á ao độ cừ khôi,

quán chúng bản lĩn uộc sống lang bạt kỳ hồ, tư

tưởng loạn bời kỳ lạ của hắn.” —“C ị ũng ó lý.

Không phải em hoàn toàn phủ nhận những lời chị

đâu. Song em ng ĩ dù đối vớ địch thủ ũng k ông

nên hạ người ta quá, hơn nữa với người mà em tin

chị chưa hề được trao đổi vài tư tưởng dù trong phút

g ây.” —“Đại khái chị muốn nói: hiểu người ta rồi

hãy phê phán chớ gì? Em đã ểu hắn dư rồi. Này

nhá, chị nghe em kể và đoạn trong quyển Tẩy Não

của hắn. Trong chương tổng quát hắn nói: tận nơi

cao thẳm vô cùng của vũ trụ nhìn lạ trá đất chỉ là

hạt bụ ...” —“Ủa vậy thì có gì sai chớ?” —“Hãy

k oan. Em đã kể hết đâu. Từ thứ lập luận đó ắn coi

con người không ra cóc rác gì hết để đưa tới kết

luận á gì đối với hắn ũng là bịp bợm, kể cả những

chuyện luân lý đạo đức... Em không nhớ hết tiết

mục, nhưng trong chương gọi là biện thuyết duy xạo

luận một câu hắn viết: tôi chỉ biết lời nói của tôi là

đúng là p ải, những lời nào không phải của tôi nói

đều sai; tất cả những ý kiến nào trái ngược vớ đ ều

tô ng ĩ đều là tầm bậy. Trong chương nói về hệ

338

thống lưu thông của xứ sở, co câu: khi tôi lái xe, tôi

không muốn nhìn thấy một bóng người hay xe cộ gì

k á tr n đường lộ... Trong chương nghi lễ hắn nói:

tôi muốn tất cả mọi người phải lịch sự với tôi, nhưng

tôi không cần lịch sự với ai hết. Tôi muốn cứ mỗi khi

tôi chấm dứt một lời nói, mọi ngườ đều phải dạ lớn,

ú đầu mọp xuống cho tới khi trán dập lên mặt đất.

Bàn về tôn giáo hắn nói: nếu tôi là một giáo chủ, tôi

sẽ thản nhiên dẫm lên những tín đồ ngã gục dưới

chân tôi và nếu t n đàng ó t ật thì tôi không

muốn thấy ai ở đó ỉ trừ một mìn tô ...” Luyến bật

cười trong khi Lan tiếp: “C ị muốn nghe nữa không

để em cố nhớ.” T ếu niên vỗi vộ đổ đề tài khác:

“Cá ô địn đ đâu?” —“Đ Huế. Còn ông?” —“Cũng

đến đấy. Vậy hân hạn được hầu chuyện các cô trên

suốt quãng đường sắt này.” —“Ấy chết. X n đừng nói

thế. Chị em chúng tôi hầu chuyện ông mới phả .” —

“K ông dám! Lý luận của các cô sắc sảo, thật sắc sảo

hơn tôi nhiều.” —“Ông quá k m n ượng. Cử chỉ

ngôn ngữ của ông đã chứng tỏ ông là người sành sỏi

hơn chị em úng tô . À ông đến Huế để làm gì?” —

“Tô muốn biết các cô làm gì ở đó trướ đã là vì

công việc của tôi chắc chắn rắc rối hơn.” —“Ông

đoán thử?” —“Đoán t ử à? Một cuộc nghỉ mát

không có mụ đí gì ngoà sự ngao du phong cảnh

của xứ kinh kỳ ũ.” —“Ông g ỏi thật. Sao ông biết?”

—“T ì ỉ là đoán!” —“Còn ông?” —“Tô ? Tô k ông

rảnh rỗi như các cô. Mỗi bận đ đều có mụ đí

khác nhau. Hoặc chỉ dẫn cho người ta sửa sang lại

và ăn n à sụp đổ...” —“N à gì sụp đổ lắm thế!” —

“Vội gì, thủng thỉnh các cô sẽ hiểu. Hoặc là kiểm

soát công việ làm ăn.” — “Làm ăn gì?” —“T ủng

thỉnh sẽ hiểu. Hoặc ký lại những giao kèo mướn một

NH 339

số ghe thuyền trên sông Hương.” —“Để làm gì?” —

“Cá ô muốn biết lắm sao? Hoặc nghiên cứu lại hệ

thống phân phối việc làm như thay thế, di chuyển,

sang nhượng...” Luyến xen lờ : “Có lẽ ông làm nghề

buôn bán đồ ũ.” —“Sao ị lạ ng ĩ t ế. Em cho

đây là một tổ chức buôn lậu.” — “Buôn lậu? Ha-ha!

Giàu suy tưởng!” T ếu niên cười lớn. Xong cậu nói:

“Tô không tài như vậy đâu! N ưng bận này lại có

mụ đí k á .” —“K á ? Là ông v ệ gì?” — “V ệc

gì t ì tô đạ k á đã b ết, nhưng phải làm sao thì tôi

chưa biết!” — “Ủa?!” Luyến cười khẽ. Cậu tiếp:

“N ưng nếu các cô chịu khó nghe tôi kể một câu

chuyện, các cô sẽ hiểu?” Lan l ền nó : “Ông kể đ ! Dù

sao úng tô ũng ó n ều thì giờ để ng e.” Luyến

giụ t m: “P ả đó! N ìn t ấy ông tâm sự trùng

trùng như vậy, ông kể ra để chúng tôi chia xẻ o!”

— “Tô ? Tâm sự? Ha- a!” Cậu cười vài tiếng đoạn

tiếp: “Vào tiết Vũ T ủy năm trước, ca i tên lão tổ ma

ca c cô no i b ng dưng cao hứng đ ngao du v ng Cao

Nguyên M Nông hay Cao Nguyên Mo i , nhân di p

ghe t ăm một người bạn ở Gia Nghi a, nhưng mu c

đ ch hắn muốn thư ng thức rừng nu i sông hồ tr ng

đ p m hắn cho la huy hoa ng tra ng lê nhất không

đâu o cu a vu ng cuối Trư ng Sơn. Nhất la hắn

muốn ngắm sương m bao phu khắp đ u nu i như

trư ng tha nh hiê n khuất qua ma n mây hồng t m la

đa của những ca nh ta dương thiên nhiên tinh khiết,

tuyê t v i thơ mô ng...” Lan l ền cư i khe ngắt ngang:

“K oan đa , hắn cu ng... biết thơ mô ng sao?! Nghe

ông ta tôi c ng ngắm ca nh như vâ y. Nhưng ta i

sao ông biết chuyện của tên nhóc ôn dị đó dín

dáng g đến ông ha ?” —“À t ế, nơi nào có lão tổ mới

340

có chuyện đáng nó ớ. Sử ky cu a t n đ nh hay

địa ngu c cu ng do hắn kể la đo ma ! Các cô có biết

bây giờ hắn đang ở đâu k ông?” —“Mấy hôm trước

mình nghe nói hắn đ Sa gon p ải hôn chị Luyến?”

—“Hôm nào?” —“Hôm mìn đượ đ ện tín của chị

Vạn Lý, xong xuống chợ chơi, đ m đó gặp Hương

vừa tiễn hắn ra bến xe ở Đa Lạt” —“Ừ... nhơ nhớ.”

Thiếu niên bật ngửa ngườ ra đặt một bàn tay lên

trán: “Haaa... nếu hắn là quỉ sứ dù hình ản đầy

đồng ũng ưa chắc nhận ra hắn.” Lan l ền hỏi:

“Tạ sao?” —“Quỉ sứ thường giả dạng Phật... Nhưng

tôi biết hắn và nét đặc biệt. Đầu độ mũ đen áo xám

luôn luôn à nút kín đến tận cằm, miệng lúc nào

ũng ngậm xi-gà, và chai rượu luôn luôn là bạn

đồng àn .” Luyến mỉm cười, hỏi khẽ: “Là ông ó

phả k ông?” T ếu niên cườ n e a àng răng

từ trong cổ họng kêu khè một tiếng như rắn hổ

mang. — “T ế sao ông bảo ông là...” —“Haaa g ả

danh mạo phận, tôi không phải là người tốt đâu!” Cô

Lan thẹn đỏ mặt: “X n lỗ ông.” —“X n lỗi gì chớ?” —

“Tô vẫn mong ông không phải là lão tổ.” —“K ông.

Hoàn toàn không phải. Tôi không phải là lão tổ được

nuôi sống nhờ những ô gá đ ếm.” —“N ưng ông là

tác giả quyển Tẩy Não?” —“Đúng. N ìn n ận là tác

giả của tất cả mười hai quyển trong bộ Vô Thượng Kỳ

Thư. Bo n T i chu ng no th đo c những g tôi viết,

cho nên viết để cho tu i no xem vui thôi. Hắn đang ở

trên chuyến tàu đ m này đó. Lan mắng đã ưa?

Còn muốn mắng nữa ay t ô ?” Luyến ý nhị nói khẽ:

“C ị Lan bất ngờ đối diện vớ địch thủ, sao chị chưa

chiến đấu đã ịu thua chớ?” Lan mỉm cười nhìn

NH 341

thiếu niên, ánh mắt nàng rung động. Luyến lại xoay

sang cậu: “Dù ông là a x n kể tiếp ng e.” Lan l ền

tiếp lời Luyến: “P ả đó. Kể đ . Tô ũng rất hứng

thú muốn nghe những chuyện quá đản gì nữa của

ông. Thật không thể tưởng tượng từ dướ địa ngục

nào ông mo l n được những tư tưởng ma quỉ dễ sợ

để viết ra những thứ… vô t ượng thư gì đó!” Cậu

cười khẽ một tiếng đoạn nó : “Do kế hoa ch di dân

cu a chi nh phu , ngư i Kinh va ngư i di cư từ miền

Bắc bắt đâ u đến lâ p nghiê p. Bạn tôi xung phong xin

đ dạy trường tiểu học mới tha nh lâ p. Một đ m ngồi

uống trà với bạn tôi tại chợ, nhìn ra xa thấy mây núi

trùng đ ệp đìu u tô nó với bạn tôi lời vô tình

không ngờ là nguyên nhân của tất cả câu chuyện về

sau. Tô nó : ‘Ở đây ạc nộ mây ngàn… buồn thật!’

Lời tôi ngay thẳng, nhưng bạn tôi lại hiểu lầm đáp:

‘Ấy thế, bạn chớ khinh thường; trừ những khu chợ

búa phố phường t ì k ông làm gì tìm được một

bông hoa hữu hạng, nhưng ngoài kia, vùng bao la

hoang vu co nhiều bô la c, lại có một nàng tiên ngư i

Kinh mà h u hết a ũng b ết.’ Tô lấy làm lạ: ‘Nàng

t n?’ Bạn tô đáp: ‘C ín t ế. Nàng tiên ấy nhưng

lại là vợ của một thanh niên Mọ .’ Tô àng k n ngạc

thêm: ‘Mọ ?’ Bạn tôi mỉm cườ đáp: ‘Mọi thì sao? Họ

ũng là ngườ !’ Tô đáp: ‘Bạn nó đúng! Có lần nào

bạn thấy nàng chưa?’ Bạn tô đáp: ‘C ỉ một lần.

Nàng đ ợ cùng chồng nàng. Thằng Mọi ấy lưng

luôn luôn có giắt cái rựa to tướng.’ Tô ỏ : ‘T ế bạn

biết nhà của họ ăng?’ Bạn tôi lắ đầu đáp: ‘Hìn

như họ ở phía tây bắc co le cách khá xa. Ít khi thấy

nàng lên phố. Chỉ có hắn thỉnh thoa ng tớ đây

nhưng cũng chẳng ai có gan hoặc kiên nhẫn theo dõi

hắn để biết tông tí .’

342

Rồi một buổi sáng mát trời, bạn tô đến trường, còn

tôi một mìn đ xem ơi phong cảnh rừng núi. Vô

tìn tô đ về hướng tây, cu ng co le hướng bắc. Tới

khi trời nắng hơi gắt tô đến nơi sông nước mênh

mang trong veo, uốn theo đồi lớn đứng phía dưới

trông lên thấy án cả gần nửa bầu trời, cây thưa và

rậm dần cho tớ đỉnh. Nắng sáng chói một bên sườn

làm nổi bật nền trời xanh biếc. Nh n bên kia sông va

xa nữa ch thấy đô i nu i nối tiếp nhau. C m ót đó

đây ng e vu ta . T ỉnh toảng một con thỏ, hay con

sóc, phóng ra từ lùm bụi, rồi biến mất trong hang

đá. Tô ứ lủi thủ đ đu qua và n án ây ực

nhọc trèo lên mấy chỗ dốc, chố tìm được một lối

mòn nhỏ dẫn về p ía tây. Đ mã đến khi lên tới

đỉnh, nhìn xuống phía bắ là t ung lũng bao la

xanh mướt và sâu thẳm, giữa có một dòng nước

phản chiếu ánh mặt trời lóng lánh như thủy ngân.

Tôi bỏ lối mòn, tuột xuống t ung lũng vừa đ vừa

vừa át. Đến trưa tôi tới chân núi phía kia, ở đó

giữa hai núi có một đường trũng mà k đứng bên

này không thể nhìn thấy vì khuất. Tôi lạ đ t eo lối

trũng ó ỗ hẹp, chỗ rộng, chỗ hẹp chừng vài mươi

bước, chỗ rộng bằng vài thửa ruộng, thỉnh thoảng

gặp những nhà chòi nho nhỏ của người Mọi và vườn

tược rả rá . K tô đán một khúc gấp, bỗng hiện

ra trước mắt tôi, trên dố đồi thoai thoải, một ngôi

nhà vách cây thông, lợp tranh, phên cửa bện bằng

dây mây, chung quanh vườn rộng có rào giậu. Ngoài

ra không còn thấy gì khác lạ hơn là tứ phía núi trập

trùng, cây cối mọc bừa bãi vô thứ tự, xen lẫn những

bãi cỏ hoang dạ và và đầm nước nho nhỏ trong vắt

NH 343

ở xa xem như những mảnh gương vỡ phản chiếu

bóng mây. Tôi tò mò tiến thẳng về p ía đồi có ngôi

nhà. Chốc lại gặp lối mòn lởm chởm át đá một phần

dẫn l n đồi, một phần tẽ về phương bắc. Tôi theo lối

mòn tiến lên, rồi dừng lại trước rào, ngắm một vài

loại cây trái do tay người trồng, tuy có vẻ đượ ăm

sóc nhiều nhưng không dấu nổi sự xơ xác. Một cây

đu đủ ốm và cao như cây nêu, trên ngọn chỉ có một

trái trông thiểu não. Dướ bóng ó và on gà đang

nằm ngủ trưa. Tôi quay lưng lạ để quan sát xem

trên những đồi lân cận có gì lạ hơn thì thấy phía bắc

cách khá xa, ở trong kẹt những thung lung lại có rải

rác vài nhà Mọi, có lẽ đấy là xóm của họ. Bỗng nghe

có tiếng nó đàn bà p ía sau: ‘Ông ãy t ận trọng

k đã ả gan vào đến chỗ này.’ Tôi giật mình quay

lại, ngỡ ngàng trước thiếu nữ kinh thành, có thể nói

là ô gá t ì đúng ơn vì rõ ràng cô còn rất trẻ, mà

sắ đẹp không thể tưởng thấy được giữa cảnh hoang

vu như vậy. Thiếu nữ có nước da mịn màng, tóc

quấn lên cao, cặp mắt sắc sảo biểu lộ sự thông minh,

gương mặt trái xoan, môi hồng múm mím, ngực nở

lưng eo, bàn tay bàn chân trắng trẻo chứng tỏ sự

nhàn hạ thong dong. Nàng mặc chiếc áo Mọi có

bông, vận váy, hai tay chống vào hông nhìn tôi với

đô ngươi lạnh lùng khiêu khích. Tôi hỏi: ‘Có ổ ăn

thịt người à? Rất tiế tô k ông mang súng t eo.’

Thiếu nữ quắc mắt: ‘Tô muốn nói là tôi không bằng

lòng bất cứ kẻ nào bén mảng trướ n à tô .’ Tô đáp:

‘Haaa... Vậy t ì ô đã lầm rồi. Sự không bằng lòng

của ô đâu n ằm n è gì đến cá nhân tôi. Trời sinh

tô ra đâu p ả để nghe ai muốn nó gì t ì nó !’ Tô

nhìn thẳng vào cặp mắt trong sáng của nàng, khiến

sự quả quyết của nàng hơi yếu đ . Nàng t ến đến

344

phía tôi, hai tay tì lên rào cây, trong duyên dáng có

vẻ dịu dàng hơn. Chúng ta sắp đến Suối Dầu. Thôi

nhá. Tàu qua khỏi Nha Trang tôi sẽ kể tiếp. Bây giờ

tô đề nghị úng ta n n ăn ơm chiều là vừa.”

Luyến nó : “Ông kể tiếp đ . C uyện khơi đầu khá

lắm.” Lan ũng p ụ họa: “À này ông lão tổ, rồi sao

nữa?” —“Tạm gác qua khỏ N a Trang đ n a...”

Thiếu niên cầm chai rượu rót thêm vào ly của thiếu

nữ có chiếc phù hiệu vàng. Cô lú nào ũng tư lự,

đô mắt mơ màng quyến rũ. Luyến nó : “Này ông

úng tô đ mua t ứ ăn n á. A...ông muốn ăn g ,

tôi bao.” —“G c ng được, ca m ơn. Tôi tin các cô sẽ

khéo chọn món ăn ngon.” Lan và Luyến đứng dậy.

Thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng vẫn với cử chỉ hờ

hững thản nhiên. Cậu liếc nhìn gương mặt của thiếu

nữ đối diện, trắng như thạ ao tr n đô mắt

phượng đô mày rậm thẳng nhỏ sắ p ía đuô mô

hồng mủm mỉm, nghiêm trang, huyền bí. Tối thiểu

cậu ũng muốn tìm một lời mở đầu vớ ô để đem lại

không khí thân thiện. Cậu nó : “Cô Vạn Lý, hy vọng

rằng cô không khó chịu đối diện với tôi, dù chẳng

hẹn mà lại tái ngộ.” T ếu nữ liền nhìn cậu đô mắt

mơ màng nhưng làm thinh. Cậu tiếp: “Sao Vạn Lý cố

tình tránh né tôi vậy? Mìn đã ẳng hơn một lần

gặp gỡ n au sao!” Cô k ẽ thốt: “Tại nhà chị tô .”

Nhận ra vẻ ngơ ngác của thiếu niên, cô tiếp: “M n

Hằng là chị của tô .” Cậu ngạ n n nó : “T ật lạ

lùng! Tôi quen biết Minh Hằng từ lâu, chưa hề nghe

cô ấy nói có người em nào cả. Càng lạ lùng hơn nữa,

giao tiếp với Vạn Lý nhiều lần trước mặt Minh Hằng

mà cô ấy ũng ẳng bao giờ giới thiệu người em với

NH 345

tôi. Tôi tưởng đã b ết Minh Hằng quá nhiều, nhưng

cô ta quả thật kín đáo!” —“Dù úng tô là ốt nhục

tỉ muội, nhưng mỗi người có lối sống khác biệt, lãnh

vực riêng tư, nên cũng ít khi gặp gỡ. X n ông đừng

trách chị tôi. Sự không giới thiệu đó b ết đâu ũng

có lý do. Chắc chắn chị Minh Hằng không bao giờ

muốn làm phiền lòng tô .” Luyến và Lan đến. Người

hầu bàn đang dọn cơm. —“Ủa chị Vạn Lý ũng quen

với lão tổ à?” Mặc Luyến hỏi, thiếu nữ nghiêm trang

tiếp: “Tô k ông né trán bất cứ ai. Chỉ vì, những kẻ

khinh ngạo thường né trán tô .” Cậu thốt khẽ:

“Cô... sao ô...” N ưng Luyến đã xen vào: “C ị Va n

Lý nó đúng; tô ó ảm tưởng ông ấy đùa da mìn

như trẻ con, nói quanh co mãi mới chịu khai tên

thật.” — “... sao ô xà n ững từ ngữ nặng kí quá

vậy?” T ếu niên dụi tắt đ ếu xi-gà vào đĩa n ắp một

tí rượu đoạn khẽ ú đầu, thấp giọng: “Cô Vạn Lý, so

với cô, tôi biết tô là đứa thất học, thô lỗ, rất ngu

đần. Nhưng mà, ít nhất tôi không bao giờ có ý hại ai,

và trí năng tô ũng n ận xét được những phần cao

đẹp tinh thần mà tôi ngưỡng mộ.” B n ngoà trờ đã

tối hẳn. Khí rét bắt đầu bốc lên từ miền rừng núi, hắt

hiu qua cửa sổ và len vào trong toa tàu. Thiếu nữ có

chiếc phù hiệu vàng khoác thêm áo bông trắng lên

mình. Lan và Luyến lần lượt ũng mặc áo ấm. Dưới

án đèn mờ từ trên mui tàu, một lần nữa thiếu niên

lén nhìn thiếu nữ đối diện. Mặc Lan và Luyên vừa ăn

uống vừa cười giỡn, cô làm thinh, thong thả nhai

những miếng nhỏ nhẻ. Cô ăn rất ít, không tiếng

động đoạn để đũa xuống. Cô mở xắc nhỏ để trên

bàn, lấy chiế k ăn mu-soa màu lam nhạt đưa lên

khe khẽ chạm đô mô . Cậu rất thắc mắc tại sao hai

cô thích vui cười, nghịch ngợm, lại có thể là bạn

346

thân với một thiếu nữ thơ trẻ với tính tình dị thường,

trầm lặng. Cậu chợt e ngạ ng ĩ t ầm: một thiếu nữ

đầy kiêu hãnh!

Cơm nướ đã xong. Tàu sửa soạn chui qua những

đường hầm. “Nào ông kể tiếp chuyện k nãy đ .”

Cậu đốt đ ếu xi-gà nhìn Luyến hỏ : “À qu n... kể đã

đến đâu rồi vậy?” Lan ườ đáp t ay Luyến: “Đến

đoạn ông đã gặp...” Cậu bập một ngụm khói thuốc lá:

“Ạạạ... nhưng giờ phải trở lạ đầu chuyện. Năm trước

nữa, vào độ mùa hè, việc sách vở họ đường tạm

gác, tôi dự định một cuộc du lịch, viếng t ăm n ững

thành phố, hải cảng, danh lam thắng cảnh, di tích

lịch sử dọ t eo đường xe lửa, dừng chân ở Huế

mươi ngày, dạo chơi Hà Nội nửa tháng, thả thuyền

qua vịnh Hạ Long. Niềm mơ ướ đã k ông t àn .

Một ôm tô đang ngồi tại nhà ga xe lửa Tuy Hòa,

đầu gục xuống buồn rầu, là vì muốn trở lại Saigon

mà tiền túi hết sạch. Khi ấy có ngườ đàn ông trạc

chừng năm mươi tuổi, thân hình tầm thước, tóc hơi

hoa râm, để râu mép, mặt chữ đ ền rạm nắng. Ông

đến gần tôi, mồi thuốc lá nơi đầu đ ếu xi-gà của tôi,

rồi lại ngồi cạnh tôi trò chuyện. Tôi hỏ : ‘Bá đ

Sa gon?’ Người ấy gật đầu đoạn hỏi lạ tô : ‘Còn

áu?’ Tô ngạ ngùng: ‘Dạ! Cũng đ Sa gon

nhưng...’ Người ấy lại hỏ : ‘N ưng làm sao?’ Tôi đáp:

‘Có lẽ cháu sẽ xin kiểm soát v n để quá giang trên

những chặng đường đến đâu ay đến đó.’ Ông ỏi:

‘t ế cháu không có tiền lấy vé à?’ Tô đáp: ‘P ải,

nhưng làm sao a t n được cháu khi cháu hút xi-gà,

uống rượu mạc-ten, còn nửa ve đây.’ Tô lấy chai

rượu nhãn hiệu vẫn còn chưa tróc từ chân giở lên

NH 347

cao, nói tiếp: ‘N ưng đời cháu không phải rơi vào

hoàn cảnh mỉa mai này lần đầu. Tám tuổ áu đã

phiêu bạt, bắt đầu cuộc sống hèn hạ của đứa ăn

mày, rồi mại bản, rồi thầu hồ, vong mạng thiên lôi

nhiều cuộc sinh tử, mấy lần tù tộ đủ trăm ng ề

nghìn nghiệp, thân thế ô đơn một mình một bóng

chẳng còn biết gì là ngày mai, là bờ bến. Tiền bạc có

lúc kiếm đượ đầy túi, lại có lúc lỡ chân trái bước

giữa đường, trong lưng không còn một đồng một

chữ, phải cuốc bộ từ làng này sang tỉnh nọ, ngủ vùi

ở xó chợ n đìn n ịn đó năm ba ngày ũng là

thường vậy...” Lan ỏ : “Ngườ đàn ông đó là a vậy

hả ông?” —“T ủng thỉnh cô sẽ hiểu. Ngườ đàn ông

xem chừng như cảm động những lời chơn chất của

tô . Ông nó : ‘C ú và áu ùng đ Sa gòn vậy để

chú cho cháu số tiền này lấy vé ùng đ với chú cho

có bạn.’ Tô e ngại chối từ nó : ‘Bá t ật tốt đối với

cháu. Nhưng ngửa tay nhận một món tiền mà không

phải do chính mồ hôi nước mắt của mình tạo ra,

cháu không muốn. Tổ mẫu cháu thường dạy cháu:

miếng k đó gó k no. Có t ể số tiền bác giúp

áu dù đối với bác không là bao, nhưng phần

cháu, cứ mỗ ân ng ĩa là t m một gánh nặng hành

trang trên vai mà cháu phải mang theo suốt lộ trình

còn quá dài của cháu. Nếu mọi sự va đều trả được,

nhận sinh không vướng nhiều khổ lụy. Nhưng thế

thường vai dễ trả khó. Dù ngày xưa Hàn Tín đem

vàng đổ xuống sông chẳng hóa ra vô ích lắm sao?

Bao giờ cháu còn nợ ai một đồng, suốt đời cháu ngủ

không yên giấc. Lời thật nói ra chỉ sợ bác ghét, bảo

cháu còn nhỏ mà kiêu. Cổ nhân có nói: quân tử cố

ùng; áu đã n ẫn nhục nhiều phen rồi, không sao

đâu bá ạ.’ Ông nó : ‘Càng ng e áu ú àng

348

thương cháu. Gặp cháu biết đâu ỉ gặp một lần, mà

k ông g úp được cháu, chắc chú suốt đời hối tiếc.

Nè, cháu cầm lấy đ .’ Ông ìa và g ấy tiền sang tay

tôi. Tôi gạt đ từ chối cứng rắn: ‘C ưa đến bước

đường cùng cháu thật sự không cần đâu. Bá làm

áu ng ĩ n ân g an ó n ều chuyện không ngờ

mà thật. Có những người không hề quen biết mà lại

thương nhau, nói một lờ đầu đã mến nhau, nói lời

thứ a đã sẵn sàng hy sinh cho nhau. Tình cảm ấy

xưa kia đã chẳng thiếu chi, như Bá Nha và Tử Kỳ,

như Tả Bá Đào và Dương Giố Á mà nay ũng

chẳng hiếm như bác với cháu. Việc bác giúp cháu

chắc chắn chẳng do tư lợi gì hết. Cháu hiểu. Hoàn

toàn bởi tâm hồn cao thượng, sự thông cảm thiêng

liêng của bác thúc giụ t ô .’ Ông nó : ‘ C áu ểu

như thế thì cháu còn ngại gì?' Tôi lạ nó : ‘C áu ỉ

lo rất có thể sau chuyến tàu này dòng đời cách biệt

người mỗi ngả, bác cùng cháu chưa chắc ai còn biết

đến ai. Cháu quan niệm rằng tr n đời này chẳng gì

là tình cờ. Cổ nhân có nói: nhất s n đô t ị mệnh an

bài. Cháu rất tin như vậy. Trái lại, nếu mọi tao ngộ

đều là ngẫu n n vô ng ĩa ó lẽ không một lương

tâm nào chịu hối tiếc những chuyện đã lầm lỡ. Vì

vậy cháu tin sự hóa kiếp. Cháu mong ước sau khi

nhắm mắt, sẽ như một người bướ đến ngưỡng cửa

của kiếp lai sinh với hai tay trắng; ng ĩa là k ông ó

một dấu tích gì ở kiếp này để phải mang t eo...’ Ông

liền ngắt lờ tô nó : ‘A được như vậy, thánh thiện

còn hơn các bậ t án !’ Cá ô ó b ết không, mặc

cảm hư hỏng khiến tôi thường mong có người nói

tôi biết tôi là người tốt hay người xấu. Cho nên khi

nghe ông ấy nói như vậy tôi rất vui mừng. Trên thế

giới này bao nhiêu người chết chỉ vì một tiếng khen.

NH 349

Bây giờ ng ĩ lạ tô ũng là một trong những người

đó ẳng phải tốt lành gì, ha- a!’ Cá t ếu nữ cùng

cười khẽ. Luyến nó : “Tô ũng ng ĩ ông ẳng tốt

lành gì! Hi- !” — “Cô... Ha- a!” Tuổi trẻ dễ vui cười.

Cậu tiếp: “Ngườ đàn ông lạ nó : ‘N ưng này cháu,

nếu tất cả a ũng g ữ mình một mực như thế, không

hề nhận nơi người khác bất cứ sự g úp đỡ nào, thì

còn ai có thể làm việ p ú được, ngay cả bồ tát

ũng ảm thấy buồn!’ Lời của ông có chút khôi hài.

Ông tiếp: ‘C ỉ cần sau này nhớ ú áu g úp đỡ

lại người khác kể như trả ơn cho chú. Nếu cháu

k ông dám đưa bàn tay ra để nhận một sự g úp đỡ,

t ì làm sao áu dám đưa bàn tay ra g úp đỡ người

k á . G úp đỡ hay nhận sự g úp đỡ đều đò ỏi can

đảm như nhau. Chú từng thấy trong những cảnh

hiểm nguy, như trong cơn hỏa hoạn, bão lụt, trên

chiến trường, có kẻ xông vào để cứu một người

không huyết nhục, thậm chí không quen biết lú đó

họ quên cả sinh mạng của chính mình? Chưa chắc

tất cả do tiền ăn tú trá dễ hiểu như cháu nghĩ

đâu. Chẳng phải dù vạn vật muôn loài nhưng cũng

chỉ gồm trong một nguyên thể duy nhất hay sao? Là

mầu nhiệm của trờ !’ ”

350

NH 351

CHƯƠNG VII

TÌNH SỬ CỦA NÀNG NGỌC

VĂN CHƯƠNG VỚI CÔNG VIỆC VĨ ĐẠI

CỦA HẮN

Xuyên qua những dãy rừng đ m mù mịt, chiếc tàu

hỏa vẫn ầm ầm đì đùng lăn bán tr n đường sắt vô

tận. Thỉnh thoảng tiếng còi rú to, dư âm chuyển

động cộng hưởng cả không gian. Rồi thỉnh thoảng

những trận g ó ù ù kéo đến đùa g ỡn rầm rộ trên

những nóc toa, xong biến mất, chốc quay trở lại ồ ạt

như đang rược bắt kịp theo tàu. Ngồi trong toa lắc

lư dướ án đèn mập mờ từ trên mui Thần Sầu cơ hồ

cảm tưởng như chiế tàu ó k đang đứng một chỗ,

đang ạy tới, hoặc dường như đang chạy lui. Cậu

tiếp tục kể với các thiếu nữ những chuyện ngày nào

của cậu. “Cá ô ó b ết không, thông thường khi xe

lửa lăn bán rời khỏi nhà ga, từ một nơi nào đó tôi

lén phóng lên các bậc thang của một toa tàu đeo

chặt những thành sắt là tô đã bắt đầu một chuyến

đ k ông ần mua vé gì hết.” Ha t ếu nữ cùng cười

khẽ. Luyến liền hỏ : “Vậy chuyến đ này ông ũng đã

làm như vậy hả?” Cậu đưa ngón tay lên miệng xuỵt

khẽ một tiếng, nhỏ giọng: “Tô lượm được một thẻ

hiến máu cho Hồng Thập Tự của a đó đán rơi,

nghe nói có thể dùng nó để đ xe ông ộng miễn

p í.” Lan ợt thở dà nó : “T ật tôi phục ông quá

trờ !” — “Ha-ha! Cô Lan, chưa đâu, còn nhiều

chuyện cô phải phụ lăn ng nữa đó!” — “Vậy hả?

352

Còn chuyện tào lao dễ sợ hơn nữa hả?!” — “Dĩ

nhiên! Ha-ha! Khi tàu chạy tôi lẻn lên ngồi bậc

thang tam cấp của một toa tàu ũng một vẻ ủ rũ

như con gà mắc gió, nách vẫn cặp chai mạc-ten,

đang ng ĩ oang mang n ững lời mở đầu xin xỏ

người xét vé. Bỗng một bàn tay đập nhẹ lên vai tôi.

Tôi quay lại. Ngườ đàn ông lú nãy mỉm cười chìa

cho tôi một tíc-kê xe. Từ đó ông và tô t ân mật

thêm. Chuyện trò nhau trên suốt on đường, tôi

được biết ông họ Đỗ tên Hoạt, ở Đà Nẵng. G a đìn

ông có ba người con. Người trai lớn là trung úy trong

quân đội quố g a đã y s n tr n ến trường

trước vài ngày người ta ký hiệp định Giơ-Neo chia

đôi đất nước. Cậu tra út đang òn đ ọc trường

Khả Định và ở trọ tại nhà bà ngoại của hắn trong

thành phố Huế. Còn một người con gái duy nhất. Cô

này học hành lở dở, tính tình tinh anh và lãng mạn.

Ông nó : ‘C ú t n ở sự thông minh của con gái chú,

nhưng sự t ông m n đó đã làm o nó ư hỏng.

C ú ũng đã ng ĩ ra là ú quá ng m k ắc với vợ

con chú. Sự quá khắt khe của một người cha trong

g a đìn k ông đem lại ích lợ gì mà đô k g a đìn

còn chịu nhiều hậu quả tai hại nữa, cháu ạ.’ Mười

lăm mười sáu tuổ gì đó ô ta đã y u một cậu trai.

Cậu này lợi dụng lòng tốt của cô, rồi bỏ rơi cô. Ồ, ở

tuổi còn quá trẻ như vậy ai tránh khỏi lầm lỡ! Sau

đó ô bỏ n à đ mất, chẳng ai biết là đ đâu. Mẹ cô

khóc lóc, nhất quyết rằng ô đã tự tử. Ông Hoạt kể

tôi nghe một cách chân thành, tỉ mỉ từng chi tiết

trong g a đìn buồn tẻ của ông. Rồi gương mặt ông

ũng ện ra những nét thâm u khiến tô xú động

không cùng. Sau những biến cố lớn trong g a đìn

ông Hoạt khi ở Saigon, lúc lại ra Huế vui chơi, việc

NH 353

nhà phó mặc cho vợ. Cứ quanh quẩn chuyện gia

đìn ông Hoạt, chuyện dĩ vãng ủa tôi kể nhau nghe

o đến khi xe lửa vào đến Saigon. Lúc chia tay tôi

hẹn sẽ đến viếng t ăm ông và bá gá vào uố năm.

Ông liền g o tô địa chỉ. Cá ô ó ng ĩ rằng ở

đời lắm khi chỉ vì cần trả cho người một món nợ nho

nhỏ mà mình phải tận dụng công lao, thời gian, tốn

cả gia tài, thậm chí sinh mệnh, nhưng mình vẫn vui

làm không chút quản ngạ ? Aaa... Lan đang ng ĩ gì

thế?” Lan đáp: “C ỉ vì ông quí tấm lòng ông Hoạt, coi

trọng ân ng ĩa ớ không phải một vụ thanh toán

món nợ tiền bạ .” Luyến xen vào: “Có lẽ ông thường

làm những việc quàng xiên khiến bạn hữu khó

hiểu nên có thành kiến ông là kẻ p óng đãng ngông

cuồng.” Cậu nhìn vào ánh mắt lung linh tinh nghịch

của Luyến, cườ nó : “Quàng x n? Ha-ha! Có thể

như thế sao? Ồ biết đâu... Luyến nó đúng. N ưng

mà, những việc tầm thường hay những àn động

đ n uồng đến đâu on ngườ ũng ỉ thi hành

một định luật của tạo hóa. Có kết quả nào mà không

phát xuất từ một nguy n n ân.” Lan ợt thốt:

“Nguy n n ân ỉ vì một lời hứa.” —“Haaa...! Lần

này t ì Lan oàn toàn đúng!”

Cậu tiếp: “Ng e bá gá nó ông Hoạt biết tôi sắp đến

nên ngày trướ đó ông rất trông ngóng. K tô đến,

hai ông bà và cậu con trai ân cần giữ tôi lại. Tôi

nhận thấy g a đìn ông u quạn ó t m tô được

một người làm vui cửa vui nhà thêm lên và hai ông

bà bớt buồn n n tô ũng k ông ngần ngại ở lại.

Ông Hoạt nó : ‘C áu n ư người trong nhà, cứ ở chơi,

đi đâu vội; ở đây em nó ó bà vở gì chẳng hiểu cháu

354

chỉ giúp nó trong mấy ngày nghỉ tết.’ T ường ngày

tô ay đùa g ỡn với cậu con trai tên Chân. Cậu gọi

tôi bằng anh. Tôi sửa lại tủ để đồ ăn o bà Hoạt,

tháo bỏ những lưới kẽm ũ để lắp vào những cái

mớ đóng n ững nẹp mây mới và chắc chắn. Tôi

ũng sửa lại những chiếc ghế xiêu vẹo. Tôi vẽ lại

tấm bảng số trước nhà. Tôi cuố đất gây những

luống rau sau vườn. Tôi thay mới mấy chục thước

dây đ ện quanh nhà và gắn t m và bóng đèn. Tô

chỉ cậu con trai cách cầm đục, cách cưa gỗ, cách tra

mộng, cách trộn hồ, ngoài ra những chuyện khôn

vặt ở ngoà đường ngoài chợ. Tôi khám phá ra em

Chân có thiên bẩm về hội họa. Hắn vẽ rất giỏi. Tôi

đem uyện ấy nói lại với ông Hoạt thì ông cười nói:

‘T ằng Chân thuở lên bốn tuổ nó đã ầm que vẽ

đượ l n át ìn on ó. C ú đã b ết nó có hoa

tay lắm.’ Ngày đó tô xuống phố tìm mua những

sách về ngành vẽ cùng là sơn màu cọ bút để chỉ dạy

cậu. Cậu rất thích thú về mấy quyển sách tặng của

tôi. Tôi cứ nán lại mãi cho tới gần mãn tháng giêng

mới dứt ra đ được. Nhưng tôi không về Saigon là vì

được thư của một người bạn từ G a Ng ĩa n ắn tôi

thế nào ũng p ả đến chơi. Hắn, Lê Lý Hùng, một

cán bộ trẻ, tốt nghiệp chương trình hai năm sư

phạm. Sau đó ắn tình nguyện đến v ng ớ pha t

tri n do Cố Vấn Ngô Đìn N u. Ở nơi thiếu người

thiếu bạn, hắn kêu réo tôi luôn. Nể tình hắn tô ũng

rán phiêu lưu theo bản đồ hắn vẽ đô k ũng

chẳng biết mình ở đâu m ễn là nơi đó còn bất cứ xe

chuyên chở nào thì cứ leo l n đ . T ật không ngờ lại

gặp gỡ cô tiểu hoàng ở giữa rừng núi hoang vu. Lan

muốn hỏ tô gì đấy?” —“À tô muốn hỏi ông: cô ấy là

con gái của ông Hoạt?” — “Đúng. Hôm ấy, khi nàng

NH 355

tiến đến vòng rào đứng đối diện với tôi, tôi nhìn

ăm ú dung n an ủa nàng, khiến nàng hơi

ngượng. Tôi vô tình làm như vậy là vì rất kinh ngạc

thấy từng nét trên người nàng giống như lời ông

Hoạt mô tả đứa con gái của ông. Lú đó t ấy vẻ mặt

của nàng dịu cơn thịnh nộ n n tô ũng lấy lời êm ái

nó : ‘T ưa bà, tôi đã lỡ đường xa, xin bà cho uống tí

nước, nghỉ ân đô lát đợi nắng dịu xuống rồi tôi

tiếp tụ đ bà ó vu lòng k ông?’ Nàng au mày ó

vẻ suy ng ĩ đoạn đáp: ‘Rất tiếc, ở đây k ông ó ỗ

để ông nghỉ ân.’ Tô nó : ‘Nếu bà dịu dàng hơn thì

sắ đẹp của bà tăng l n b ết mấy!’ Tô thấy nàng

nhìn tôi với cặp mắt dễ chịu hơn. Nàng đi vài bước

sang chỗ then cài, mở cổng. Tô ũng bướ đến.

Nàng nhìn thẳng vào mắt tô ũng với giọng đan

đá nó : ‘Đây là lần đầu tiên tôi chịu thua một người

— là ông!’ Rồi nàng quày quả đ vào. Tô bước theo

nàng và nó : ‘Tôi tin rằng không phải là lần đầu. Tôi

ũng t n rằng nê u bà chịu thua tôi bà ch ng hề thiệt

thòi gì cả, biết đâu trá lại...’ Nàng l ền quay lại, quắc

mắt nhìn tôi rồi bằng giọng gay gắt ngắt ngang: ‘Tốt

nhất ông chỉ nên nói những lời làm vừa lòng tôi. Trái

lại tôi sẽ tống cổ ông trở ra cổng.’ ” Luyến thốt: “Ô!

Ngườ đẹp lạ nó năng ộc cằn thế. Tôi thì tôi mắng

lại một trận rồ đ k uất ngay!” Lan ười khẽ nói:

“C ị không biết tâm lý của đàn ông. Dù ngườ đẹp

tát nước vào mặt họ ũng t eo sát gót tán tỉn !” —

“Ha- a... Lan nó đúng! Nàng vừa dứt lờ tô đáp:

‘Tô rất cám ơn bà!’ Giọng nàng hơi cất ao: ‘Cám ơn

tôi?’ Tôi nói: ‘Dạ phải! Là vì ít nhất lời nói của tôi

ũng đượ bà để ý đến.’ Nàng bất chợt dừng lại, nhìn

tôi. Tôi lên vài bậc gỗ của ngôi nhà sàn thấp đ vào.

Sàn và vá đều bằng cây thông cưa ra để nguyên

356

vỏ nên trông sần sù nhưng rất rắn chắc. Nóc lợp

tranh còn mới. Trong nhà có bàn, tủ bằng gỗ. Phòng

khách và phòng ngủ không phân biệt. Giường trải

nệm bằng lác, mùng mền giản dị. Phía sau có lẽ là

nhà bếp. Tôi ngồi xuống trên chiế băng dà ạnh

bàn ũng bằng gỗ thông. Trên bàn có khay trà và rổ

đựng vài thứ trái cây như bưởi, mơ, có lẽ mua từ

dưới chợ. Bìn trà đặt trong chiếc vỏ dừa khô. Nàng

theo dõi cử chỉ tôi khi tôi cầm bìn trà rót đầy một

tách. Biết vậy nên tôi cứ hững hờ giốc mãi bình trà

để nước tràn cả tách ngập ra ngoà đĩa o đến khi

nàng không còn nhịn được nữa, phải thốt lớn tiếng:

‘T ô ớ, ông khát nướ đến đỗi vậy sao?’ ” Luyến

và Lan cùng phát cười. Một cô hỏ : “Bìn trà đã ạn

hết chưa, thưa ông?” Cậu cườ nó : “T án n ân

uống trà vì đạo. Còn kẻ phàm phu như tôi uống trà

như trâu uống nướ sông.” Rồi cậu kể tiếp: “Tô ỏi:

Bà quí dan là ?” —“Cứ gọi tôi là Num-Bao. Con

gái có chồng thì mang tên chồng.”

Nàng vói tay lấy trên kệ để đồ một khung ảnh, vừa

trao tôi vừa nó : ‘Đây ìn ồng tô .’ Tô ầm xem.

Một người Thượng gầy, gương mặt xương, mắt trong

sáng nhìn thẳng, có vẻ chất phác, hiền hậu, nước da

đen tó gợn sóng trông k á đẹp trai. Tôi hỏi:

‘C ồng bà đâu rồ ?’ Nàng đáp: ‘Đang làm rẫy trên

đồi phía bắ .’ Tô lại hỏ : ‘C ừng nào về?’ Nàng đáp:

‘Lát ều.’ Đô mắt sắc sảo ẩn và nét đa ảm đa sầu

của nàng đâm soạt vào mặt tôi những tia nhìn mạnh

bạo như con vật giỡn mồi. Tay trao bức ảnh trả lại

nàng, tôi gọi nàng bất chợt: ‘Cô Ngọ !’ Nàng đang để

khung ảnh lên kệ, giật mình nhìn tôi, chưa kịp nói gì

NH 357

thì tôi dịu dàng tiếp: ‘Mặc dù tất cả vùng biên giới

này người ta không hề biết lai lịch Ngọc, nhưng hãy

xin Ngọ đừng giấu giếm tôi.’ Có lẽ lần đầu tiên trong

đời tôi nhìn thấy quyền uy của lời nói. Mặt nàng vụt

tá xan . Ban đầu nàng kiếm cách phủ nhận. Tôi

bưng tách trà lên cao ngang tầm mắt, thong thả nói:

‘Lú nãy tô đã g ốc bình rót tràn ra ngoài tách này,

Ngọ đã lấy làm bực bội khó chịu lắm phải không?

Nhưng chính Ngọc chẳng khác cái tách trà này. Tâm

tư chồng chất bí ẩn, trí óc tràn ngập mặc cảm và đầy

ắp thành kiến. Xin Ngọc trút bớt những thứ đó đ

nếu cô muốn có chỗ để thâu nhận thêm những gì tôi

sắp nó .’ Tô ớp một ngụm trà. Uống xong, tôi tiếp:

‘T ời gian có thể t ay đổi màu sắc của núi non, mây

trời, hình thái của kinh kỳ, xê dịch những trái tim

và lệch lạc cả lòng ngườ .’ Nàng lưỡng lự hỏ : ‘Ông

muốn nó sao?’ Tô nó : ‘T eo lời bác Hoạt, Ngọc rất

ôn hòa nhẫn nhịn. Đã xem bác Hoạt như bậc phụ

thân, ít nhất tô ũng đã t ầm ao ướ được làm quen

với cô con gái của bác. Tôi muốn nó là tô đang t ắc

mắc biến cố nào đã xảy ra làm cho Ngọ t ay đổi

hẳn cả tâm hồn thục nữ?’ Nàng m lặng, chỉ trân trối

nhìn tôi. Sau cùng nàng do dự tự t ú: ‘P ải. Chính

tôi. Nhưng làm sao ông nhận ra tô ?’ Tô đáp: ‘Là vì

Ngọc có một nốt son phía sau cạnh tai trái. Em của

Ngọc bảo tôi như thế. Ngoà ra bá tra ũng mô tả

dung nhan của Ngọc cho tôi biết. Tôi có xem vài tấm

ảnh của Ngọ .’ Nàng khẽ ú đầu làm thinh. Tôi

thong thả tiếp: ‘Trong k Ngọc sống nhàn hạ như bà

tiểu hoàng giữa cản tĩn mịch này, cô có biết người

anh của ô đã tử trận k ông?’ Toàn t ân nàng ấn

động. Nàng nhìn tôi và nói yếu ớt: ‘An tô ết?’ Tô

nó : ‘Trong một trận chiến của Đ ện Biên Phủ, giữa

358

nơi lửa đạn mịt trời, một người không quen biết,

quên cả sinh mạng xông vào để cứu anh cô, kết quả

cả hai cùng chết. Vài tháng sau một quân n ân đem

tin tức tới nhà bác Hoạt lú ô đã b ệt tí .’ Đô mắt

nàng chợt ngập lệ. ‘Cô ó b ết em cô ngày ngày sống

hiu quạnh vì vắng cô? Có biết cha cô buồn não, phó

mặc việc nhà, nay ở với người bạn này ma đến

người bạn k á để tìm vui quên trong những cuộc

trà rượu chuyện trò? Có biết mẹ ô đ m đ m rỏ lệ vì

nhớ thương cô? Bao nhiêu tang tóc của g a đìn a

mẹ ô ô đều không hay biết gì cả.’ Ngọc vẫn nhìn

tô đô mô é mở, sắc diện ủ dột. ‘T ô x n p ép tô

về n á là vì bóng đã xế đường xa, sợ trở lại chợ

không kịp, trời tối mất.’ Nàng lật đật van tô : ‘X n

ông nán lạ năm ba phút tôi hỏi việc. Làm thế nào

ông biết đượ g a đìn tô ?’ Tô bèn đem uyện gặp

gỡ tình cờ với cha nàng, cùng là việc viếng t ăm g a

đìn a mẹ nàng vừa qua thuật hết lại. Nghe xong,

nàng thở dà nó : ‘Tô vẫn nhớ nhà, nhớ cha mẹ tôi,

an tô và em tô .’ Tô ỏ : ‘Cô đã làm n ững việc

đ n rồ là cớ gì?’ Nàng đột nhiên giận dữ quắc mắt

nhìn tôi, giọng cao và sắ bén: ‘Đ n rồ gì? Tôi lấy

chồng có hôn thú một cách rất chính thức, tôi sống

cuộ đời lương thiện, gương mẫu.’ Tô đàn làm

thinh, chịu thua nàng. Song dường như nàng tự hối,

dịu giọng: ‘Ông t a lỗ o tô .’ Rồi tiếng nàng lại tha

thiết đáng t ương: ‘Tâm sự buồn khổ uất ức, tâm

hồn cuồng si lãng mạn, tính tình kiêu hãnh ngang

tàng, những thứ ấy đã k ến tô k ông tìm được chỗ

đứng trong xã hội. Tôi phải tạo cuộc sống thích hợp

r ng tô vô tìn tô đã dẫm dưới chân những trái

tim rướm máu của những người thân yêu nhất của

đờ tô .’ Tô an ủ nàng: ‘Tuổi trẻ a ũng p ải trải

NH 359

qua vài thất bạ đầu, vì danh vọng hoặc vì ái tình.

Càng thông minh, sự thất bạ àng đến sớm. Những

kẻ tự cho mình lỗi lạc phả xem đó là t ường. Trở lực

không phải chận đứng lộ trình, mà phải bị đán đổ,

vượt qua. Cô kiêu hãnh vì sự thông minh của mình,

phô trương sức mạnh của tinh thần bằng lời nói,

nhưng cô lại làm những việc của một người yếu đuối

nhất. Với những việc ngông cuồng vô ng ĩa ấy, cô

àng k ông đượ k en là an đảm tí nào khi cô cố

tình bôi tên sửa họ giấu giếm cuộ đời mình với

thiên hạ, như một kẻ trốn trán .’ Ngọc có vẻ ng ĩ

ngợi và nghe tôi nói tiếp: ‘Tô mong rằng cô bớt say

sưa theo lối sống phải nói là siêu phàm của ô để có

đô g ây ô nằm nghe nhịp đập của trái tim mình

trong đấy vẫn còn chút tình cảm thoi thóp, tôi tin

thế; và sự cố gắng để diệt tan tình cảm ấy đặng mong

cuộ đời bình thản hơn, vô tình cô mang lấy sự đau

khổ nan y của nội tâm. Nếu ô ó đủ bản lĩn để

dẫm nát những trái tim rướm máu của những người

thân yêu nhất đời cô, thì cô sẽ sống cuộ đời lâm

sơn sằng dã này một cách yên ổn... Nhưng trái lại,

tôi tin những tiếng rên rỉ vọng lên từ gót chân cô sẽ

làm cho cô không bao giờ sung sướng, tuy cô có cố

gắng mấy tạo một bề ngoà để lấn áp bề trong.’ Ngọc

ăm ăm n ìn tô dung n an nàng n ư vầng

nguyệt mờ sương. Mang vẻ u buồn nàng tiễn tôi ra

cổng. Sau cùng nàng mớ nó được câu này mà mắt

nàng hạ thấp: ‘Ông ó t ể cho phép tôi gặp ông ngày

ma đượ k ông?’ Tô ỏ : ‘Cô l n p ố?’ Nàng gật. Tôi

nó : ‘Tô ở on đường Y Jut ngang trước chợ, số 16,

trên gác, bên dưới là tiệm ăn Vĩn P át.’ Đoạn tôi

đứng dâ y no i ‘nhưng ma từ đây xuống chợ xa như

vâ y ô đ nổi không?’ Cô đa p: ‘tôi biết ngo tắt, va o

360

khoa ng trưa ông bâ n g không?’ Tô đa p: ‘chắc chắn

tôi đo .’ No đoa n tôi từ giã nàng, bước theo lối

mòn. Từ dướ ân đồi nhìn lên tôi vẫn thấy nàng

òn đứng đấy b n ây đu đủ cao.

Hôm sau, bạn tô đ dạy học lại không về trưa là vì

hắn đã nó với tôi từ đ m trước hôn thê của hắn ở

cách mấy gian phố ó đám g ỗ. Hắn mời tôi. Nhưng

hắn không khỏi ngạ n n k ng e tô đáp tô mắc

bận và xin tạm mượn ăn gá này để tiếp đón ô t n

nữ rừng xanh. Hắn cười. Nhưng tôi nghiêm nghị nói:

‘Nếu đượ để dành cho tôi ít món, có lẽ tô đến trễ

ăn tố .’ Hắn thắc mắc hỏ : ‘Mầy nói giỡn sao? Làm gì

con Mọi ấy đến đây.’ Rồi hắn nài nỉ lải nhải khiến tôi

ũng ơi đâm bự nó : ‘Nè tại sao chó dễ trở thành

bạn thân của người? Niềm tin, có phải không? Vì vậy

chó bao giờ ũng t n tưởng bạn của nó. Học làm chó

đ n a trước khi học làm bạn tốt, ha- a!’ ” Luyến

liền nó : “Trời phật, ông không sợ bạn ông giận sao?”

—“Tại sao tôi lại phải sợ? Tác giả sách Tẩy Não đã

chẳng nói: tôi muốn tất cả mọi người phải lịch sự với

tôi, nhưng tôi không cần lịch sự với ai hết là gì?”

Lan xen lờ : “T ảo nào chị ạn Lý tuyệt nhiên không

thích trò chuyện vớ ông.” —“Có t ể như vậy sao?

Xưa nay các bậc thánh hiền đâu ần lịch sự đối với

a .” Lan và Luyến cùng phản đố : “T ế làm sao có

thể gọi là thánh hiền?” — “P ả đó!” — “Ủa! Vậy họ

phải luôn luôn cố gắng lịch sự đối với ngườ k á à?”

Lan chợt thốt: “Họ không cần sự cố gắng, là vì tính

nhân từ đã đú t àn uyết cốt của họ rồ .” Cậu nói

lớn: “A a g ờ đến lúc hãy xin Lan xét lại sách Tẩy

Não, Lan nhá. Chớ vội mắng ầm tác giả l n.” N ưng

cô đã thừa dịp mo ra đề tà k á : “Còn mấy bài thơ

NH 361

tụ tĩu t ì g ả t í làm sao?” Luyến phá lên cười.

Cậu vỗi vộ đưa một ngón tay lên miệng, vừa khẽ

xuỵt Lan, vừa liếc thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng.

Nhưng cô này đang nhìn qua cửa toa ngắm xa ngoài

chân trời những dãy đồ nú đen ngòm n ư những

đống t an vĩ đại nối tiếp nhau không bao giờ dứt,

ay đúng ơn, như những ngọn sóng ùng vĩ xô đẩy

chiếc thuyền trăng lưỡi liềm, nhấp nhô khi khuất

khi hiện đang trô ùng ướng vớ tàu đ . Từng

luồng g ó đập mạnh vào toa, xô con tàu lắc lư, rồi dội

ra nghe những tiếng ù ù sâu thẳm như giữa trùng

dương. Cơm nướ đã xong. T ếu niên vẫn tiếp tục

uống rượu và hút xi-gà. Nhìn ly của thiếu nữ có

chiếc phù hiệu vàng rượu lưng cạn, cậu cầm ve

nghiêng tới rót thêm. Thiếu nữ đưa tay ngăn lại,

nhân cơ hội nhìn cậu bằng ánh mắt mơ màng khả

á . Lan ũng từ chối uống t m và ly ô đã ạn. Cậu

xoay sang Luyến: “Còn ô t ì sao?” Luyến lắ đầu

cườ nó : “Tô sẽ gửi sở bưu chính nửa ly rượu còn lại

này trả ông với lời cám ơn khi tôi đến Huế.” —“Tô

đã n ận được hai mươi bốn tiếng đồng hồ trước khi

cô gử !” — “Trướ k ...” —“Vâng t ưa cô!” Cậu

câàm ly của thiếu nữ trút rượu còn dư vào ly của

cậu. Lan và Luyến cùng mỉm cười một lúc. Cậu nói:

“Cô k ông uống nữa thì ngồi coi tôi uống. Với tôi

một giọt rượu quí hơn trăm nghìn tấn nước mắt của

tình nương!” Luyến nó : “Hứ! Tôi chắn nếu ông có

g a đìn ông sẽ yêu vợ của ông lắm!” — “Cô ắ ?!”

Thiếu niên cườ n ăn răng từ trong cổ họng kêu

khèng khẹc mấy tiếng như rắn hổ mang đoạn tiếp:

“Vợ tôi nếu ó ũng là... rượu! T ô đ ! T ô đ ! Dù

sao bạn tôi là người dễ tính. Nghe tôi kể tiếp này.

Hôm đó trời vừa đứng bóng, trong gác trọ chật hẹp,

362

tôi tiếp một thiếu phụ ô gá t ì đúng ơn vì cô còn

quá trẻ, phục sức theo lối Mọi. Trông lố ăn mặc

k ông đến đỗi bẩn thỉu như các thiếu phụ Mọi mà

tôi thường trông thấy. Trái lại, thiếu phụ rất gẫy gọn

trong chiếc váy hẹp ca-ky màu chàm còn mới và

thẳng, chiế áo đen ó n ững đường viền đỏ trắng,

tóc nàng bới cao, mặt k ông trang đ ểm để lộ vẻ đẹp

thiên nhiên quyến rũ a ổ tay nàng mang rất

nhiều kiềng Mọi, ân đ g ầy da đen đã ũ và sừi.

Tôi mời thiếu phụ ngồi xuống chiếc giường độc nhất

của bạn tôi mà hắn dành riêng cho tôi trong những

ngày tôi nghỉ tạ đây. Còn ắn phải nằm trên sàn

gác. Ngọc vớ dáng đ ệu dịu dàng ngồi xuống giường,

chân bắt chéo chữ ngũ. Tô rót một tách trà nóng

đặt trên bàn cạnh giường, mời Ngọ . Nàng nó : ‘Cám

ơn.’ Mắt nàng theo dõi từng cử chỉ của tôi dường

như nàng đang dằn nén một cơn xúc động. Tôi nói:

“Nay Ngọ đến, tự tay tôi nấu một tá trà để tiên nữ

dùng tạm. Uống tí đ cho ấm. Sáng nay trời khá rét.

Tôi là người xứ lạ ngao du, chưa biết rõ những đặc

phẩm của miền này để có thể tiếp đã t n nữ.’ Ngọc

chận lờ tô nó : ‘X n ông đừng gọi tôi tiên nữ!’ Tô

tiếp: ‘Vậy hãy xuống phố dùng một bữa cơm thân

mật với tôi. Ngọc nhá. Rồi mình sẽ nói chuyện

nhiều.’ Nàng mỉm cườ n ìn tô và nó : ‘Rất tiếc. Tôi

đã ăn ơm từ sớm ông ạ. Cám ơn.’ Tôi hỏ : ‘Ngọc nói

thật chớ?’ Nàng đáp: ‘Tô dám đến đây với ông tức là

tôi sẵn sàng chấp nhận tất cả. Thế mà ông không tin

tô !’ Tô tự rót một tách trà. Uống xong tô đến đứng

chống hai tay lên thành cửa sổ nhìn ra phía rặng

núi xa.

NH 363

Đoạn tôi hỏ : ‘Ngọ định hôm nay gặp tôi có gì quan

trọng k ông?’ Nàng đáp: ‘Ngày tô bỏ n à ra đ a

mẹ tôi tiệt nhiên không hay biết gì cả. Có khi nhớ

đến cha già mẹ yếu, mỏi mòn thương con, tôi đứt

từng đoạn ruột. Lại tự ng ĩ mìn bất hiếu, chẳng

g úp đỡ được song thân tuổ đã về chiều mà buồn

biết mấy, gan héo tim mòn. Nhưng đã lỡ ra đ rồ ...’

Tôi quay lại thấy nàng đang n ìn tô ặp mắt đẫm

lệ. Tôi hỏ : ‘Ngọ ô ra đ tín đã bao lâu rồ ?’ Nàng

đáp: ‘Tô ẳng còn nhớ rõ là bao lâu, chỉ biết đã

cùng dân Thượng ăn tết lần này nữa là lần thứ a .’

Tôi lại hỏ : ‘Một năm người Thượng là bao lâu?’ Nàng

đáp: ‘Dân T ượng ở đây ăn tết như dân chợ.’ Tô

nó : ‘Vậy t ì ô đã ra đ ơn một năm rồ .’ Nàng nó :

‘Có lẽ. Dạo tô đ là g ữa mùa mưa.’ Tôi hỏ : ‘Làm sao

cô lại có thể kết duyên với một người Thượng?’ Nàng

đáp: ‘Ban đầu tôi lân la theo các cô gái Thượng, học

nó tiếng Thượng; rồi tôi làm quen với một người

Thượng đẹp trai nhất trong vùng đó là Num-Bao,

chồng hiện tại của tô .’ Tô ỏ : ‘Quen trong trường

hợp nào?’ Nàng đáp: ‘Bữa đó Num-Bao mang ra chợ

bán cho một người Pháp con nai hắn vừa mới bắn.

Người Pháp trả giá rẻ mạt là năm trăm đồng. Num-

Bao ũng ịu bán. Nhưng khi trả tiền, người Pháp

chỉ giao có bốn trăm đồng t ô . Na đã o l n ếc

xe Jeep rồi hắn ũng sửa soạn lên xe trong khi Num-

Bao vẻ mặt ngơ ngác thật đáng t ương hại. Mục kiến

việc ấy từ đầu đâm tức, tôi chận người Pháp lại

giảng luân lý và mắng hắn một hồi. Ngườ P áp ũng

nóng giận, hắn hỏi tôi con nhà ai lại chọt vào việc

riêng của hắn. Tôi tự xưng là con của đại tá sư đoàn

trưởng. Nghe vậy hắn hơi dịu giọng, cuối cùng

nhượng bộ trả thêm cho Num-Bao một trăm đồng

364

nữa.’ Tô ngạc nhiên hỏ : ‘Ngọc giỏi Pháp ngữ?’ Nàng

khiêm tốn đáp: ‘Tô nó k á trô ảy tiếng Pháp,

tiếng Anh, tiếng Tàu và bây giờ cả tiếng Thượng nữa

ông ạ. Num-Bao nhận thêm tiền đăm đăm n ìn tô

một vẻ hiền từ, biết ơn, rồi vụt lùi lại, quảy gùi nạng

cung rựa lên vai, quay mặt rảo bước. Hôm sau tôi

thấy Num-Bao đ k ắp đường phố ngõ hẻm, có vẻ

như tìm kiếm đ ều gì, mà tôi không ngờ hắn muốn

gặp tô để tặng...’ Tô ỏ : ‘Tặng gì?’ Nàng nó : ‘Ông

đoán xem. K gặp tôi, hắn mừng lộ ra trên nét mặt.

Num-Bao tặng tôi những thứ này đây.’ Nàng đưa

cánh trái tay lên, vén áo để tôi nhìn mấy chiếc kiềng

Mọi trên cổ tay nàng. ‘Cả thảy mười bảy chiếc, vừa

vặn tay tô tô đang mang đủ cả. Rồi Num-Bao nhìn

tôi, rụt lùi lạ quay đ . Tô ỉ nó được hai tiếng

cám ơn. Nhưng có lẽ hắn không kịp nghe hay chẳng

để ý. Hắn có vẻ mắc cỡ. Vì vậy đến phiên tôi phải

tìm gặp hắn để cám ơn một lần nữa.’ Tô ỏ : ‘Cô và

Num-Bao là vợ chồng ó ôn t ú?’ Nàng n ỏ nhẻ

đáp: ‘Vâng ông ạ. Num-Bao lấy Việt tịch và cùng tôi

lập hôn thú. Ngày chúng tôi lập ôn t ú ũng s n

ra lắm chuyện buồn cười. Người ta cố ý cản ngăn tô .

Tôi vẫn cương quyết. Sau khi tôi ký tên vào sổ hôn

thú với Num-Bao thì tiếng đồn vang ầm lên rồ .’ Tô

thở dài nhìn xuống sàn gác. Thấy vậy nàng hỏ : ‘Ông

ó đ ều gì suy ng ĩ?’ Tô nó : “Ngọ ô ó ng ĩ rằng

những àn động vội vàng không kịp suy xét của cô

đã làm ỏng đờ ô k ông?’ Nàng l ền thốt: ‘Ông nó

sao? Tôi chưa hề cảm thấy như vậy ông ạ.’ Tô ỏi:

‘Cô vẫn được hạnh phúc bên chồng ô?’ Nàng đáp:

‘Cố nhiên. Num-Bao chưa hề làm tôi phiền lòng.’ Tô

hỏ : ‘Cuộc sống của cô sung sướng chớ, tôi cứ tưởng

đó là uộc sống của một bà tiểu oàng.’ Nàng đáp:

NH 365

‘Đúng t ế, vì tôi không cần phải lo lắng út gì.’ Tô

nó : ‘Tô t n Ngọc. Nhưng Ngọc chỉ nó đúng một

phần. Phần còn lại chưa chắ đem đến cho Ngọc

hạnh phúc hoàn toàn. Một con chim rừng được

mang về cho ở trong chiếc lồng thếp vàng sơn son,

người ta kết hoa treo lá trong lồng đó người ta tạo

những vũng nước cho nó tắm, những bãi thóc cho

nó ăn. Nó sống no đủ trong một bầu trời nhỏ hẹp giả

tạo, dần dà nó quên những cảnh cây cao bóng cả, nó

quen dần với lãnh vực mới, nó hót nó ca nó nhảy

nhót và nó cảm thấy hạnh phúc. Nhưng Ngọc ạ, nếu

m k a ng ng đầu nhìn qua cửa lồng, chắc nó

k ông qu n được rừng xanh... và vài chim bạn của

nó. Cũng n ư Ngọc, nếu ó đ m nào từ cửa sổ của

túp lều giữa đồi núi tiêu sơ ấy nhìn ra, chắc Ngọc

k ông qu n được ánh sáng kinh kỳ và vài người

thân yêu nhất của Ngọc, có phải không? Hãy nên trả

tâm hồn trở về lãnh vực thích hợp của nó.’ Tô quay

lại, tiến đến gần thiếu phụ. Nàng nó : ‘Từ bé đến nay

tôi mớ được dịp trò chuyện lần đầu với một người

bạn trẻ đứng đắn như ông. Vì vậy ông biết tại sao

mới gặp ông ôm qua tô đã k ông ngần ngại hẹn

gặp ông thêm một lần hôm nay. Là vì tôi biết tôi gặp

một người bạn đáng nó uyện với. Mụ đí tô gặp

ông là để hỏ t ăm v ệc nhà... Chỉ có thế t ô .’ Tô

lập lạ : ‘C ỉ thế thôi? Ngọc chắ ?’ Tô đem ảnh gia

đìn t uở ấy của cha mẹ nàng kể lại từng chi tiết.

Nàng ngồi nghe, im lặng. Khi ng e tô nó đến mái

tóc của bác trai bạc nhiều đến bác gái gầy và đau

ốm đến người em có nét mặt kém vui, nàng cầm

k ăm ậm lia lịa mấy dòng nước mắt. Tôi nói:

‘Ngọc, tôi mong rằng cô không phủ nhận những

nhận xét của tôi về cuộ đời hôm nay của Ngọc.

366

Cuộ đời mà tôi nhìn thấy hai phần rõ rệt, một nửa

hạnh phúc, còn một nửa đau k ổ. Trong cái hạnh

phúc bề ngoài của Ngọc, sự đau k ổ luôn luôn ngấm

ngầm bên trong sẵn sàng chờ lúc tinh thần suy yếu

để nổ đùng ra. Đời Ngọc là kết quả của những tư

tưởng rối loạn, một tâm hồn bất định và những trận

giặc giữa một thứ lý trí dũng mãn với một thứ tình

cảm ủy mị. Mụ đí ủa Ngọc gặp tôi hôm nay

không phải chỉ để hỏ t ăm v ệ n à mà t ô đâu

tôi tin rằng cô còn muốn nhờ tôi giải quyết một vấn

đề mà vì tự ái cô không thú nhận.’ Tô ngắm đô mắt

sắc sảo của Ngọc trong khi nàng nhìn vẩn vơ trên

sàn gác. Tôi nói tiếp: ‘Đó là tìm lối thoát cho tâm

hồn khắc khoải của ô đang p ân tán g ữa hạnh

p ú và đau k ổ, giữa nhàn hạ và lo âu đang bị

kìm hãm giữa tình cảm và lý trí. Tô ũng k ông t ể

g úp ô được gì bằng chính cô tự giúp, miễn là cô

an đảm. Ngọc, tôi khuyên cô nên trở về cha mẹ.’

Nàng tái mặt, nhìn tôi một lúc. Rồi nàng khẽ lắ đầu.

Tôi lại tiếp: ‘Cử chỉ chần chừ sau một lúc suy tư của

Ngọ đã k ông giấu được niềm ước muốn trở về của

Ngọc. Nhưng tại sao cô từ chối, cô Ngọ ? Đó là ỗ

uẩn khúc trong tâm tư cô mà tôi muốn hiểu? Xin

Ngọ đừng giấu giếm vớ tô .’

Tôi ngồi xuống giường bên cạnh nàng, hai bàn tay

nắm lấy đô va mềm mại của Ngọ để bày tỏ sư an

ủi, vỗ về của tôi. Nàng vừa húp một ngụm trà vừa

nhìn tôi, không tỏ t á độ gì o đến khi tôi buông

nàng ra. Nàng nó : ‘N ưng tôi đã ra đi... Ngày tôi đi,

tôi tự kể như đã chết... Tôi không mặt mũ nào...’ Tô

khuyên lơn nàng: ‘Cô không cướp của hại người,

NH 367

không làm những việc trái thiên lương, tấm thân vẫn

trong sạch, tâm hồn vẫn trinh trắng, tại sao cô lại

mặc cảm? Quá khứ ô đã từng ó đủ máu t m để đối

phó với phong ba, tại sao ngày hôm nay cô lại thiếu

an đảm hả? Cha mẹ nào ũng t ương nhớ con, tha

thứ cho con, sẵn sàng mở hai tay rộng lớn để chờ

đón Ngọ .’ Nàng ngập ngừng: ‘N ưng tôi không thể

phản bội Num-Bao.’ Tô nó : ‘Nếu tôi khuyên cô thì

tôi chỉ khuyên sự chung thủy, sự trung thành, tôi có

khuyên cô sự phản bộ đâu nào.’ Nàng nó : ‘Cha mẹ

tôi sẽ àng đau k ổ dường nào khi biết tô đứa con

gái duy nhất trong g a đìn lại lấy một người Thượng

ngu dốt, ngờ nghệch, càng không thể tha thứ tô .’

Cuối cùng tôi bàn rằng: ‘Tô ó á này. Cô n n

giàn một giả cảnh. Tôi không bao giờ nói với hai bác

là cô có chồng. Trong mọi sự gì, tôi hứa luôn ở bên

cạn để bênh vực cô. Như thế, cô có yên lòng

k ông?’ Nàng m lặng. Tôi hỏ : ‘Ngọ đã ó on

chưa?’ Nàng lắ đầu đáp: ‘N ưng vừa rồi tôi mất

kinh, chẳng rõ là triệu chứng gì.’ Tô ỏ : ‘Ngọc có

thể cho phép tôi bắt mạ k ông?’ Nàng đáp: ‘Tùy

ông.’ Cán tay trá ủa thiếu phụ đặt lên chiếc gối kê

tr n đù nàng. Tô vén n ững chiếc kiềng Mọi lên

khuỷu tay nàng đặt ba ngón tay lên mạch cái ở cổ

tay nàng rồi bắt đầu nghe mạch. Giây lát, tôi lại làm

như vậy trên cổ tay mặt của nàng.’ Luyến hỏ : “Ông

biết xem mạch nữa à?” Cậu đáp: “Cá bạn còn gọi tôi

là ‘ngườ trăm ng ề’ Luyến ạ, không nghề nào mà tôi

không biết một cách... ba xạo!” Lan và Luyến đều

cười. Luyến lại hỏ : “T ế ô ta ó t a k ông?” Cậu

đáp: “T ật ra tô ũng k ông b ết, nhưng tôi bảo

Ngọ là nàng k ông. Nàng băn k oăn n ìn tô .

Nhưng thấy vẻ quả quyết của tô nàng y n tâm.” Lan

368

liền xen lờ : “Có lẽ ông mượn cớ để nắm tay người

ta!” —“Cô t ật t ông m n !” Ha ô gá lại phá lên

cười, trong khi cậu tiếp: ‘Rồi tôi lại bàn với nàng như

vầy: ‘Ngọc, cô có thể hẹn với tôi bốn ngày nữa gặp

nhau tạ đây k ông? Bữa đó tô sẽ đưa cô về t ăm

nhà, hoặc là sẽ ó a bá đến rước cô về. Cô hãy

an đảm và hãy nhớ rằng cha mẹ bao giờ ũng t a

thứ o on á .’ Nàng nó : ‘N ưng Num-Bao không

cho tôi đi.’ Tôi nói: ‘Cô cứ lén chồng ra đ ũng n ư

bận nào cô lén cha mẹ vậy. Rồ sau đó một tuần hay

nửa tháng cô sẽ xin phép cha mẹ trở lạ đây k ếm cớ

như là để thu xếp nhà cửa đồ đạc mang về. Dĩ

nhiên hai bác sẽ không nghi ngờ được. Công việc

như thế đã ổn hơn nửa rồi, cô chỉ cần tìm dịp nào

thú nhận với cha mẹ là mìn đã ó ồng.’ Nàng

nó : ‘K ông được ông ạ, vì cha tôi nghiêm khắc lắm.’

Tô nó : ‘Bá tra ó nó với tôi rằng trước kia bác là

người chồng người cha vô cùng nghiêm khắc với vợ

con. Nhưng bác thú nhận là bá đã lầm, là vì sự

nghiêm khắ k ông đem lại hạnh phúc nào cho gia

đìn mà trá lại. Từ ngày ô ra đ bá đã ợt tỉnh,

tín tìn bá ũng t ay đổi nhiều, theo như tôi

nhận xét. Bác trai vẫn mong mỏi ngày về của ô.’

Nàng suy ng ĩ. Tô đứng phắt dậy, giọng quả quyết:

‘K ông òn dịp nào nữa Ngọc ạ. Kể cả loài thú dữ,

cha mẹ nào lại chẳng thương con.’ Nàng nói: ‘Tội

nghiệp chồng tôi sẽ không biết tô đ đâu!’ Tô nó :

‘Cô ãy v ết ít àng để lạ .’ Nụ cười của nàng không

giấu được sự đau đớn: ‘C ồng tôi không biết chữ!’

Tôi thở dài chẳng nói thêm nữa. Nàng ũng m lặng.

Tô đưa nàng bước xuống đường. Nàng và tôi cùng

dừng lại trướ k a tay. Tô nó : ‘C a mẹ Ngọc

sống trong sự đau đớn buồn phiền đang ờ ngày

NH 369

trở về của đứa con yêu quí. Ngọc, cô quyết định thế

nào? Đây là lần ót.” Nàng vẫn im lặng nhìn tôi, cái

n ìn đắm đuối quá khiến tôi bắt rùng mình, có cảm

tưởng như là cái nhìn vĩnh biệt. Cuối cùng, nàng nói

khe khẽ: ‘Vâng bốn hôm nữa tô đến.’ Rồi nàng

bướ đ . Song độ vài bước thì nàng dừng, quay lại

n ìn tô đô mô t ắm đỏ của nàng mấp máy định

nó đ ều gì lại thôi. Tôi hỏ : ‘Gì ả Ngọ ?’ Vẫn tiếng

khe khẽ nàng hỏ : “C ắ ông đó bụng lắm chớ?” Tô

lắ đầu đáp: ‘Đô k tôi chẳng cần ăn.’ Nàng đứng

yên lặng giây lâu có chiều như khó hiểu, ánh mắt

nàng như luồng quang tuyến lung linh chiếu thẳng

vào đô ngươi tôi. Rồi nàng xoay lưng. Tôi nhìn theo

tấm thân mềm mại yểu đ ệu theo nhịp bước uể oải.

Bỗng một bàn tay lòn từ phía sau bịt mắt tôi, rồi lại

buông ra tiếp theo tiếng cười dòn. Tôi quay lại, nói:

‘N à g áo p ải mô phạm tí!’ Bạn tôi không tự ái, cười

nó : ‘Hắc-hắc! À xin giới thiệu...’ Hắn ngửa một bàn

tay về phía thiếu nữ đứng cạnh, tiếp: ‘Huệ là hôn thê

của tao.’ Rồi hắn chỉ vào ngực tôi, nói tiếp: ‘Đây là

Thần Sầu.’ T ếu nữ mập mạp, mặt hoa da phấn rất

duyên dáng. Tôi hơi nghiêng mình, nói: ‘Chào công

chúa miền Đất Đỏ.’ Nàng t èn t ẹn ào đáp lại,

đoạn nó : ‘C úng tô ó dàn o an ít món để

chiều nay anh... nhậu.’ Tô nó : ‘Cám ơn, nhưng...’

Bạn tôi liền hỏ : ‘Ủa, nhưng gì? ... Nhưng sao hả bồ?’

Tô nó : ‘Ăn bữa giỗ, lỗ bữa cày. Rất tiế tô đ bây

giờ đây.’ Bạn tô nó : ‘Mầy đ n à?’ Tô đáp: ‘Đ n ay

chẳng đ n! Đ — đ l n gá rồ tô ãy nó lý do.’

Chúng tôi cùng lên gác. Tôi lấy á mũ tr n mó đội

l n đầu, cài lạ nút áo đến cằm, móc túi lấy đ ếu xi-

370

gà đán d m đốt hút, rồ nó : ‘T ô ào a vợ

chồng tô đ .’ Bạn tôi ngạc nhiên, chỉ thốt: ‘Ô k a!’

Tô nó : ‘Đ ! Đ t eo tô .’ Bạn tôi hỏ : ‘Đ đâu?’ Tô

đáp: ‘Đến bến xe.’ Bạn tôi lại hỏ : ‘Mầy địn đ đâu.’

Tô đáp: ‘Đ Sa gon bây g ờ.’ Huệ đứng bên cạnh hắn

nó : ‘G ờ này đã ết chuyến xe rồi, anh ạ.’ C úng tô

đã xuống cầu t ang ra đến lề đường. Dừng lại, tôi

quay nhìn Huệ và nó : ‘Xe òn uyến hay hết

chuyến tô đ tô vẫn đ .’ C úng tô ùng bước theo

lề đường. Khoảng thì giờ để đ đến bến xe đủ cho tôi

kể hết chuyện giữa tôi và Ngọc cho bạn tôi và hôn

thê của hắn nghe. Tôi kết luận: ‘Nếu như không xảy

ra vụ này thì có lẽ tôi không hấp tấp gì. Trái lại, tôi

cần đ gấp Sa gon để lo xong vài việc riêng, rồi phải

trở ra Đà Nẵng ngay. Nội bốn hôm nữa tôi phải có

mặt tạ đây.’ Bạn tôi hỏ : ‘Mầy lo xong vụ này rồi

thủng thỉnh về Saigon không tiện à?’ Tô đáp:

‘K ông được. Là vì vụ này sẽ làm tôi kẹt lại ở miền

Trung một thờ g an lâu la. Trong k đó ó và v ệc

ở Saigon mà anh em cần tôi quyết địn .’ Bạn tôi lại

hỏ : ‘Sao mầy hẹn với cô Ngọc gấp thế?’ Tô đáp:

‘T eo lời nàng thì ngày ấy tiện, hình như chồng

nàng cùng vài người Thượng đ rừng suốt ngày, có lẽ

đ săn. Vả lại, nào có thể gọi là gấp, Ngọc phả được

về vớ g a đìn ngay bây g ờ nếu có thể.’ T ật đúng

như lời cô bạn đ b n tô nó k ông òn uyến xe

đ Sa gon. Tô vén tay áo: gần năm g ờ chiều, rồi

nhìn hai chiế xe đò lớn và mấy chiếc xe lô nhỏ đang

đỗ tại bến. Tôi vỗ vai một lơ xe, nói: ‘Tôi muốn gặp

ông chủ xe có việc cần.’ Người lơ đưa tôi đến văn

phòng bán vé. Ngườ đàn ông ngồi sau chiếc bàn gỗ

n ìn tô và nó : ‘Tô là quản lý. Ông cần gì?” Tô đáp:

‘Tô ần mướn một chiế xe đ gấp Saigon ngay bây

NH 371

giờ.’ Người quản lý trợn mắt ếch nhìn tôi. Tôi hỏi:

‘N ững xe lô ấy ó đ Sa gon k ông?’ Ông đáp:

‘K ông. C úng tô ỉ đ đến D L n .’ Tô nó : ‘Sao

kỳ vậy? Aaa... hay là mình làm một chuyến giao dịch

nha, có lợi cả hai. Xe đò lớn đó tô tín o bốn

mươi ghế, mỗi ghế tám mươi đồng đ luôn Sa gon

nhơn ra là ba nghìn đồng. Ông chịu giá ấy k ông?”

Ông hỏ : ‘Ông định mướn thật à?’ Tô đáp: ‘Tô đâu

có nhiều thì giờ đến đây để giỡn với ông quản lý.’

Ông nó : ‘N ơn đúng phải là bốn ng ìn đó n a.’ Tô

nó : ‘Ông t ật tài, làm tính giỏi hơn tôi! Nhưng ông

có thể bớt một chút, ba nghìn rưỡ được không hả?’

Ông làm thinh, nhìn xuống xấp giấy trên bàn, tay

ông dở từng tờ lên xem. Thấy vậy, tôi liền nó : ‘Ô

t ì... được rồi, bao nhiêu thì bao nhiêu, tôi chồng

tiền ngay đây. Ông o tô b n la và gọi tài xế chạy

lập tức nhá. À, ông có hai chiếc nằm đằng kia chớ gì.

C o p ép tô được tùy ý chọn một chiế .’ Ông dứt

khoát, làm việc nhanh nhẹn. Tôi cùng bạn tôi và

hôn thê của hắn trở ra bến xe. Tài xế liền chạy đến

hỏ : ‘Ông đ đâu mà gấp thế?’ Tố nó : ‘C ào bá tà !

Đường rừng về đ m ỉ ó ông và tô . Bá định chọn

xe này ay xe k a? ‘ Ông đáp: ‘C ếc này. Ông thấy:

bánh còn mới, nhíp tốt và để tôi rồ máy cho ông

ng e n é. Máy ũng m lắm.’ Bạn tôi dường như vẫn

còn ấm ức vì những hành tung nhặng xị của tôi, hắn

ét: ‘Mầy đ n!’ Rồi hắn quay sang hôn thê của hắn,

tiếp: ‘Nó đ n rồ !’ Huệ làm thinh, nhìn dõi tôi với

ánh mắt kỳ dị. Trờ đã n á n em tối. Ngước nhìn

đám mây đen từ rặng nú p ía tây đang ngùn ngụt

un lên xóa dần những tàn nắng vàng nhạt của buổi

chiều tàn tô nó : ‘Mỗi người một lối sống khác

biệt.’ N ưng hắn đã át lời tôi bằng giọng nóng nảy

372

lớn tiếng: ‘K á ở chỗ mầy là thằng đ n. Sự xuất

hiện con Mọ đó đã làm mầy bấn l n!’ Tô xoay lại

nó : ‘Cán ửa quan năm ỉ xoay quanh bản lề...’

Tay chỉ vào ngực hắn, tôi tiếp: ‘Nếu cuộ đời là bản

lề, thì bạn chỉ là cánh cửa. Tôi sẽ trở lạ .’ Rồi tôi

bước lên xe. Luyến nó : “Tô ũng ng ĩ rằng ông

đ n t ật!” T ếu niên mỉm cườ : “Cuồng phong

chẳng phải là những cơn điên của bầu khí quyển hay

sao? Nhưng mà, hoa lá sông hồ có thể đổi mới chẳng

phải nhờ p ong vũ ay sao ô Luyến thân mến?”

Rồi cậu quay sang Lan: “Còn ô Lan đang ng ĩ gì

vậy?” Lan đang ó vẻ thích thú nhìn cậu đáp: “Á

giữa đàng mang vào ổ!” — “Ha-ha! (Cậu cườ đoạn

nói khẽ) Có người từng nói tôi khờ nhất thế giớ !” Hít

một hơi thuốc lá, cậu chợt ú đầu làm thinh, gương

mặt nhuốm chút ưu tư. Lan lo lắng hỏ : “Ôôô...

Ông... Thần Sầu, ông sao thế?” Cậu ngẩng lên nói:

“K ông ó . Bữa đó đến Di Linh, trờ đã k uya.

Tôi quay sang bảo tài xế: ‘Ông ngừng ngang sở Bưu

Điện, tôi ghé nhà một cô bạn. Ông kiếm tiệm nào đó

chắc còn mở cửa ăn uống hay nghỉ ngơi...’ Tôi vén

cổ tay áo xem đồng hồ nói tiếp: ‘C ừng một giờ sau

ông trở lạ đó n ận còi gọ tô ...” Lan ỏ : “Tìn n ân

ở Di Linh hả?” Cậu mỉm cườ đáp: “C ẳng lẽ mai mốt

tô đến t ăm Lan vậy Lan là tình nhân hay sao?!

Cô ấy tên Trương Bích Nữ. Tôi gặp cô ấy trước ngày

hẹn, khiến cô ta ngạ n n. Lú tô đến, cô ta sửa

soạn đ ngủ. Tiếp tôi với bộ đồ ngủ, mớ tóc rối bòng

bong và với nụ cười sung sướng hồn nhiên. Tôi ngại

ngùng trước nói thật cho cô biết là tôi phả đ ngay.’

Cô hỏ : ‘Đ ngay?’ Tô k ẽ gật. Cô nó : ‘T ế mà tưởng

gót giang hồ lưu lại tệ xá ít hôm chớ.’ Tô nó : ‘Bận

việc bất ngờ.’ Cô nó : ‘T ì ó lú nào ậu rảnh rang

NH 373

đâu! Ng e Tr n Ng m nó a ân ủa cậu có

gắn bán xe!’ Tô ỏ : ‘C ị không muốn biết lý do

sao?’ Cô k ẽ lắ đầu, rồ đưa hai tay vòng qua vai tôi

như để bày tỏ lòng tha thứ. Tôi lại hỏ : ‘Tr n

Ng m đâu?’ Cô đáp: ‘Nó đã ngủ rồ .’ Tô ỏ : ‘Ha

bá ũng ngủ rồi hả?’ Nàng đáp: ‘Ba òn t ức xem

sách. Còn má chắc ngủ rồ .’ Xong ô ỏ : ‘Sao đến

khuya thế? Từ Sa gon đến à?’ Tô đáp: ‘Không. Tận

trên làng Mường Mọ gì đó tô đ Sa gon ngay bây

giờ.’ Cô l ền nó : ‘Ngay bây g ờ? Đã nửa đ m rồi. Cậu

không mệt sao?’ Tô nó : ‘Bất luận ngày ay đ m...’

Tôi chưa kịp dứt lờ ô đã ngắt ngang bằng giọng nhỏ

nhẻ: ‘B ết rồi! Biết cậu từ lúc mới quen!’ Bỗng có

tiếng dép đến gần. Rồi ngườ đàn ông trạ năm mươi

tuổi, hơi gầy, vẻ mặt hiền làn tó đã ngả màu bạc,

mặc bộ đồ bà ba trắng hiện ra. Tô nó : ‘C ào bá .’

Ông nó : ‘À. Mầy mớ đến?’ Rồi ông tiếp: ‘Bí Nữ lấy

đồ cho nó thay, tắm rửa cho mát mẻ. Gọi con Thị

dậy dọn cơm.’ Cô nói: ‘Cậu ấy đ bây g ờ đó ba.’ Tô

ũng t ếp lờ : ‘C áu đ ngay bá ạ.’ Tô vừa ăn ơm

xong, đã nghe mấy tiếng còi xe vang lên ở phía

đường. Bích Nữ đưa tôi ra đến cổng. Chúng tôi còn

bịn rịn. Cô hỏ : ‘Cậu đ xe này à?’ Tô gật. Cô lại hỏi:

‘Cậu có trở lại Di Linh liền k ông?’ Tô nó : ‘K ông.

Sẽ đ Đà Nẵng. Chi vậy?’ Cô nó : ‘Nếu cậu trở lại Di

Linh thì chị quá g ang đ ùng o vu .’ Tô nó : ‘Rất

tiế .’ Cô lại hỏ : ‘C ừng nào sẽ gặp lại? Cậu hẹn ngày

mốt sẽ đến ở chơi với chúng tôi một tuần cơ mà?’

Tôi nói: ‘Hẹn lạ ũng ngày này t áng sau n á.’ Cô

nó : ‘Cậu có biết những câu thơ hẹn hò hay nhất

trong Chinh Phụ Ngâm K ú k ông?’ Tô ơi cúi

đầu làm t n . Song ô đã t ếp: ‘N ưng chị vẫn tin

cậu.’ Tô nó : ‘X n lỗi chị, Bích Nữ. Tôi sẽ đến đúng

374

ngày đó.’ Cô nó : ‘Sau mùa è này Tr n Ng m sẽ

l n Đa Lạt đ ọc chung với các chị em bạn của nó.

A, thôi cậu đ đ . Bớt uống rượu n á.’ Tô gật đầu và

sửa soạn l n xe.” Luyến hỏ : “T ế tháng sau ông có

đúng ẹn người ta k ông?” —“Cá ô ó b ết hai câu

thơ nói về hẹn hò hay nhất trong Chinh Phụ Ngâm

Khúc ‘Bóng dương mấy buổi xuyên ngang, Lời sao

mưườờời hẹn, chí ín thường đơn sai! ’. Là như vậy đó

a a... Đùa á ô t ô ứ dĩ n n tô ó.” Lan

xen vào: “Quàng va kề mặt, ngoài thì chị chị em em,

hình như cô ta yêu ông hả?” T ếu niên mỉm cười:

“Cô đang y u n ưng không phải là tôi. Vài tháng

trướ đây ô đã là vợ. Chồng cô ta là một thiếu úy

xuất thân từ trường Liên Quân Võ Bị Đa Lạt.” Luyến

nó : “C ắc ông có nhiều chuyện vui buồn rất thầm

lặng trong nội tâm. Những sung sướng cao siêu mà

chỉ một mình ông biết, không thể chia sẻ cùng người

khác, xen lẫn những sụp đổ âm thầm, những đau

đớn kín đáo mà ũng ẳng a ay.” —“Tô đang

ng ĩ xem ó đúng n ư vậy không. Dù sao, trong mọi

hoàn cản tô đều quyết định một á đơn độc

nhất. Một ngày ở Sa gon tô đã gặp các bạn tôi, công

này việc nọ bàn tính xong ngày hôm sau tôi liền đ

Đà Nẵng. G a đìn ông Hoạt cả mừng, nhất là bà

Hoạt cảm động đến đỗi rơi nước mắt khi nghe tôi kể

chuyện gặp gỡ với con gái bà.

Hôm sau bà Hoạt cậu con trai út cùng tôi khởi hành

cà rịch cà tang ngủ đ m dọ đường phải mất hai

ngày mớ đến. Cuộc gặp mặt giữa Ngọc, mẹ nàng, em

nàng và tôi xảy ra ũng trong ăn gá ũ kỹ đó và tô

phải chứng kiến một vở bi kịch sống trong đó á

NH 375

nhân vật đều khóc. Nghỉ tạm ở nhà bạn tôi một đ m

hôm sau Ngọc ngoan ngoãn theo mẹ và em trở về tổ

ũ. Tô ũng t eo ọ về Đà Nẵng, ở chung với gia

đìn ông Hoạt. Cảnh trong nhà trở nên vui vẻ.

Nhưng việc Ngọc có chồng, trong nhà tiệt nhiên

không ai biết, trừ tôi. Nàng có lúc muốn thú thật với

mẹ nàng, nhưng còn ngần ngại. Còn tôi không dám

làm phật ý nàng n n ũng đồng lõa giấu giếm

chuyện ấy luôn. Độ tuần sau, một hôm nàng nói với

tô : ‘Suốt đ m qua tô k ông ngủ được, cảm thấy bứt

rứt khó chịu lắm, vừa chợp mắt đã m bao. Tô

thấy lửa cháy bố l n đỏ rực cả bầu trời, rồi giật

mình thức giấc. Ông Lão, tôi nhớ Num-Bao lắm. Ông

có thể nào thay tôi trở lên Buôn xem chồng tôi có

được mạnh khỏe k ông?’ Tô ng ĩ t ầm: mình chẳng

biết tiếng Thượng đến lạng chạng với nó, nó lại hiểu

lầm mìn đã dụ dỗ vợ nó, nó cho mình một rựa thì

bỏ mạng. Tô nó : ‘Vì Ngọc còn nhiều mối ưu tư chưa

giải quyết nên tâm thần nóng nảy sinh ra mộng mị.

Xin Ngọc chớ nên lo cho hao tổn sức khỏe. Mọi sự

an lành sẽ đến với Ngọc. Mai hay mốt Ngọc cứ làm y

kế của tôi. Chắc các bác sẽ tin thật để cho Ngọ đ .

Còn tôi ở lạ đây sẽ tìm dịp lựa lời nói thật câu

chuyện riêng của Ngọ xem t á độ hai bác ra sao.

Sau đó tô l ền đến cho cô hay tin. Nếu hai bác vui

thì cô về đem ả chàng theo. Nếu hai bác buồn thì

cô cứ ở lún chỗ sơn cùng thủy tận đó xem ổng bả

làm sao cho biết? Tôi tin rằng thương con, phải ép

lòng. Tính như vậy chẳng tiện hơn sao?’ Ngọc suy

ng ĩ gật đầu khen phả mà trong đô mắt chợt bừng

ánh sáng hy vọng.” T ếu niên móc túi lấy đ ếu xi-gà

đán d m đốt thuốc, phì một tảng khói. Khí trời

càng lúc càng thêm lạnh lẽo. “Ông k ông rét sao?”

376

Cậu lơ đễnh như đang bị trôi giạt theo hình ản dĩ

vãng nào đó ay một niềm hối tiếc âm thầm, giây

lâu mớ đáp: “Có ớ. Nhưng nắng mưa sương gió

quen rồi, Lan ạ.” —“Rồi sao nữa, ông kể tiếp đ .” —

“Cá và ngày sau nàng ra đ với sự bằng lòng

không chút nghi ngờ của cha mẹ. Trong khi ông bà

Hoạt ng ĩ rằng: nàng sẽ về sau vài ngày trở lại làng

thổ để thu xếp đồ đạc, trái lạ tô ng ĩ rằng nàng chỉ

trở về k nào tô đóng va sứ giả giao liên. Sự thật

lại ngược hẳn dự tính của tôi. Khi tôi chưa tìm được

dịp nào để đem uyện Num-Bao nói với ông bà

Hoạt, thì một hôm, trời vừa xế bóng, nàng về. Tôi

kinh ngạc. Nàng trông thấy tôi trước hết khi vừa

bước qua cổng, nhìn tôi vớ đô mắt đượm buồn. Tôi

chưa dám hỏi chuyện nàng thì ông bà Hoạt và em

nàng đã mừng rỡ lên. Tôi lặng lẽ suy ng ĩ trí ó rối

rắm. Nàng ó đem và món quà về tặng cho cha mẹ.

Một cặp sừng na để đặt lên vách nơi giữa phòng cho

ông Hoạt móc nón nỉ, cà-vạt và gậy...Một chiếc áo

bông ấm do thủ công người Mọi cho mẹ nàng, và cho

em nàng chiếc cà rá Mọi rất đẹp. Nàng vừa luồn

chiếc cà rá bằng đồng vừa vặn vào ngón tay giữa của

cậu em, vừa nói đùa rằng: ‘Để em nhớ chị nếu sau

này chị ở r ng.’ Ng ĩa là đối với cha mẹ, nàng vẫn

vui vẻ, lễ p ép ngoan ngoãn; đối với cậu em, nàng

vẫn đùa g ỡn tự nhiên. Nhưng đối với tôi, nàng có

t á độ hơi khác hơn lúc trước. Nàng hay tránh cái

nhìn của tôi, giữ lễ độ với tôi hơn. Đã hai ngày trôi

qua, nàng chưa hề kể tôi biết về chuyến đ vừa rồi

của nàng. C o đến chiều ngày thứ ba, tôi mới có dịp

thuận tiện trò chuyện vớ nàng. Hôm đó ông Hoạt

cùng cậu on tra đ xem đá bóng ở vận động trường.

Mẹ nàng xuống chợ mua thêm vài thứ ăn. Còn tô

NH 377

cảm sốt, phải nằm n à. K tô đ lấy nướ nóng để

uống thuốc, thấy cánh cửa phòng nàng hé mở, bên

trên chiếc giường ngủ nàng đang ngồi, tóc xõa bơ

phờ, gương mặt ủ rũ áo à lệch lạ để hở một phần

khung ngực. Tôi gõ cửa rồi bước vào. Nàng vẫn yên

lặng. Tôi hỏ : ‘Cô Ngọ tô ó làm đ ều gì phật ý cô

k ông?’ Nàng n ỏ nhẻ đáp: ‘Ông Lão tất cả những

gì ông lo lắng o tô đều hết cả rồi! Num-Bao...’ Tô

hỏ : ‘Num-Bao làm sao?’ Nàng ỉ đáp: ‘C ết!’ Bao

nhiêu nỗ đau đớn của nàng ô đọng lại thành một

tiếng chết thốt lên bằng giọng rất não nùng. Tôi nghe

như sét đánh ngang tai, rồi thấy toàn thân nàng

rung chuyển, nước mắt rơi xuống như mưa làm

chứng sự đổ vỡ hoàn toàn của cuộ đời bạc mệnh.

Giây lâu nàng mớ bìn tĩn kể câu chuyện với tôi.

Ngày Ngọc theo chúng tôi trở về g a đìn ồng nàng

dĩ n n k ông ay b ết. Chàng thanh niên Thượng

đẹp trai và hiền làn đ tìm nàng k ắp cả làng Mọi.

Vài người bạn Thượng cho hắn biết là vợ hắn lên

chợ. Hắn quanh quẩn khắp chợ để kiếm. Mấy ngày

đ m l n t ếp hắn cứ đ lang t ang trong lũng tr n

đồ đầu chợ, cuối phố để tìm nàng. Vô ích. Hắn đ n

ninh rằng Ngọc, người vợ x n đẹp của hắn đã p ản

bội hắn. Rồi hắn khóc kể từ đó ặp mắt đỏ ngầu vì

lệ. Các bạn thấy hắn thay vì an ủi hắn, nhưng đã

ghen với hắn có cô vợ đẹp, họ được dịp chế nhạo

rằng: đời nào phụng á sán đô t ếu nữ kinh

thành bao giờ lại ở đời với chú Mọi! Hắn lại càng

buồn, nhịn ăn bỏ uống, suốt ngày chỉ ngồi ủ rũ ở

trước thềm nhà, nơi hắn với nàng chiều chiều cùng

dựa kề nhau hóng mát, vừa xem cảnh rừng núi vừa

trò chuyện. Thỉnh thoảng nghe tiếng động hắn ngẩng

người lên trông ngóng, không có gì, rồi lại gục

378

xuống. Lại thỉnh thoảng một người bạn Thượng đ

qua gọi hắn. Nhưng hắn vẫn không cục cựa, tóc xõa

xuống bít cả mặt. Cha mẹ hắn ở làng Mọi phía Bắc

đến vỗ về, an ủi hắn qua loa, rồ ũng bỏ mặc hắn

mà về. Tuần lễ sau người ta thấy ngôi nhà của hắn

bốc cháy. Bao nhiêu tranh lá rui kèo cột bàn tủ đều

thành than. Người ta bươi đống than ra, hắn bị cháy

như quay nằm ở giữa đô mắt vẫn mở trừng trừng.

Người ta chôn hắn phía trước nhà, gần ây đu đủ.

Chi tiết do cha mẹ chồng của nàng nói lại. Nghe

xong, tôi thở dài. Tuy nhiên, tôi lại hy vọng thầm

rằng: Num-Bao chết, biết đâu là sự may cho Ngọc;

nàng sẽ dần dà quên chàng thanh niên Thượng; rồi

theo thời gian, tâm hồn nàng sẽ tươi thắm lại, trí

não nàng sẽ y n tĩn ơn khi nghĩ đến tương lai với

một người chồng xứng đáng nào đó.

Cách ít hôm tôi từ g ã g a đìn ông Hoạt. Đúng kỳ

hẹn tôi viếng t ăm Bí Nữ ở Di Linh, chơi với nàng

và á em nàng độ một tuần lễ thì trở lạ Sa gon để

đuổi kịp bài vở nhà trường. Một hôm thấy mình

rảnh rỗi, lại nóng lòng chẳng rõ Ngọc lúc này ra sao,

nên tôi lạ đáp tàu ỏa đ Đà Nẵng. Tr n đường tôi

sung sướng ng ĩ rằng Ngọc đang sống vui vẻ và gia

đìn ông bà Hoạt tìm lạ được hạnh phúc như thuở

nào. Tôi không quên mang theo một quyển sá ‘Chỉ

dạy nấu n’ để tặng nàng. Đến nơi khi tôi bước vào

nhà, ông Hoạt tiếp tôi một vẻ buồn. Tôi thấy ông gầy

hẳn. Nhìn giữa nhà tôi thấy tấm hoành tang lay

động tr n đầu tủ có một bài vị mới. Tôi liền hỏi:

‘T ưa bác, xin cho cháu biết trong nhà có chuyện gì

đã xảy ra?’ Ông nó : ‘Ngọc nó vắn số, cháu ạ.’ Tô lại

NH 379

bị một tiếng sét ngang tai, cả tim cả óc cả linh hồn

và thể xá tô đều bủn rủn. Tô k ông òn đứng vững

nữa, buông mình xuống chiếc ghế bành. Ông Hoạt,

bà Hoạt và em nàng đủ mặt. Theo lời ông Hoạt kể, tôi

mới biết như sau. Khi tôi trở lại Saigon thì ở Đà

Nẵng, Ngọc bắt đầu ốm, thân thể ngày càng gầy

mòn. Cá y sĩ vô p ương điều trị. Bệnh tình kéo dài

một tháng. Ông Hoạt nó : ‘Mấy ngày cuối cùng Ngọc

nó hay gọi hai tiếng gì là lạ... mà chú quên mất rồ .’

Tô nó : ‘T ưa bác, có phải gọ ‘Num-Bao’ k ông?’

Đô mắt ông sáng l n: ‘À ín p ải. Sao cháu biết?’

Tô nó : ‘Đó là t n ồng của Ngọc, một thanh niên

Thượng.’ Xong tô ú đầu xuống vì một niềm hối hận

bắt đầu đè nặng tim tôi. Chẳng phả ín tô đã làm

hại mọi người hay sao? Họ đều kinh ngạc nhìn tôi.

Bấy giờ tôi mới kể o g a đìn ông Hoạt nghe

chuyện của Ngọc. Nghe xong bà Hoạt khóc ồ ồ. Cậu

con trai thì không khóc ra tiếng, cứ ngồ đấy vân vê

chiếc cà rá Mọi trên ngón tay giữa mà nước mắt ròng

ròng. Ông Hoạt chậm rã nó : ‘Nếu nó thú nhận cùng

chú, chú nào rầy la nó; rể nào ũng là rể, miễn hắn

hiền lành chất p á .’ Nó đoạn ông Hoạt hơi ngước

mặt lên. Tôi thấy trên mí mắt cằn cỗi của ông Hoạt

gợn một đường lệ tuy không nhiều lắm để chảy

xuống thành hàng. Tôi muốn nói ngay với ông Hoạt

rằng: lỗi này hoàn toàn do tôi. Tất cả và tất cả đều là

bở tô bày đặt. Nhưng tôi không can đảm để thốt ra

tiếng. Bỗng ông Hoạt nhốm dậy, bướ đến bàn thờ

lấy mảnh giấy dằn dưới lư hương. Rồi ông xoay lại

trao cho tôi bức thư được dán kỹ và nó : ‘Đây là mấy

dòng nó viết trong lúc còn tỉnh táo. Nó dặn chú chỉ

đưa riêng cho cháu khi nào cháu trở ra đây.’ Tô

cầm miếng giấy, hỏ : ‘T ưa bác, cô Ngọc còn nói gì

380

nữa k ông?’ Ông đáp: ‘Sau k nó n ắm mắt một

hồi, nó còn cố gắng mở đô mắt yếu ớt nhìn chú

thím và nói xin chú thím tha tội cho nó. Xong rồi nó

trút linh hồn vào khoảng mười một giờ đ m.’ Tô ố

gắng lắm mới mở miếng giấy ra được, thấy mấy hàng

này: ‘An Lão: An ãy đem à ốt của tô đặt cạnh

chồng tôi. Tôi tin tưởng anh. Lòng anh hoàn toàn

tốt. Chỉ định mệnh quá tàn nhẫn đối với tôi.' Tôi trao

mảnh giấy cho mọi người xem. Ông Hoạt nó : ‘Đô

mắt nó đã n ắm lại mà hai hạt lệ vẫn òn đọng bên

khóe. Ngọc lúc còn sống ú đã k ông làm vừa lòng

nó; nay nó vắng rồi chú phải làm cho mát ruột nó.

Việc này thủng thỉnh sẽ xem. Dù sao chú còn cần

áu g úp đỡ nhiều.’ Bây g ờ á ô đã b ết mụ đí

đ Huế của tôi, phả k ông?” Luyến nó : “Ủa đáng lẽ

ông phả đến Đà Nẵng chứ?” Cậu nó : “N ưng sau

đó tôi sẽ ra Huế. Khi Ngọc bệnh nặng, ông bà Hoạt

đem nàng ra ở nhà bà ngoại nàng ở Huế. Nơi đó,

nàng đã đượ an táng.” Lan ỏ : “Ông v ếng mộ cô

Ngọc hả?” Cậu đáp: “K ông p ải viếng mộ mà là...”

Thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng chợt đứng dậy nói:

“Em trở lại cuốc-sết nằm nghỉ. Các chị tự nhiên

n a!” Cô ơi lắc lư theo sự lay động của toa tàu và

giọng nhỏ nhẻ của cô xen giữa những tiếng đì đùng

lạch cạch của bán xe tr n đường sắt. Luyến và Lan

ũng lật đật rời khỏi ghế, Luyến nó : “C úng em đ

với chị.” Lan n an lẹ tiếp: “P ả đó!” T ếu nữ nói

khẽ: “K ông ần đâu!” Nàng đã k uất trong toa

cuốc-sết. Luyến nó vó t eo: “C ị Vạn Lý, chúng em

không thể để chị ngủ một mìn .” Lan lạ nó : “P ải

đó!” Ha ô sửa soạn bướ đ trong k Lan òn

quay lại hỏ : “Aaa ông nó gì ả?” Cậu đáp:

“ n n ủ n n.” Luyến nó : “Sáng ma

NH 381

gặp. Kể tiếp úng tô ng e n é!” Rồi hai thiếu nữ

ũng lần lượt khuất sau cánh cửa của toa ăn uống

sang bên toa cuốc-sết nối tiếp. Thần Sầu còn ngồi

nán lạ g ây lâu đang ng ĩ xem sẽ nằm chui ở só

nào trong toa tàu hạng ba, qua một đ m dà lẫn lộn

giữa đủ thứ người, vật và hàng hóa ngổn ngang. Ồ...

chẳng qua những chuyện tào lao vô tận của tuổi

niên thiếu thuở những ngày phiêu bạt. Họ không

còn gặp lại trên chuyến tàu đó. Hôm sau ậu đã

xuống n à ga Đà Nẵng.

Nhưng mà giang sơn này không rộng lớn lắm đâu.

Và ngày sau k t ăm v ếng g a đìn ông bà Hoạt

xong cậu đến Huế, một cuộc tao ngộ đang ờ cậu.

Một buổi tà dương Thần Sầu một mìn đ vơ vẩn,

bỗng thấy nơi lùm cỏ dưới tàn cây cạnh bờ nước một

thiếu nữ mặc xiêm y màu lam, tóc bung ra từ vành

mũ trắng xõa phủ lưng, đứng nhìn những đám mây

ngũ sắc chạm cẩn nền trời sâu thẳm tr n đỉnh chùa

Thiên Mụ bên kia dòng sông. Cậu rón rén đến đứng

phía sau thiếu nữ. Cô đang k e k ẽ ngâm nga:

‘Sương bổ cành khô xui lá rụng,

Mây vần tàn nhật giục người sầu...’

382

Cậu nhỏ nhẻ lên tiếng: “T ơ hay! Thơ rất ay!” T ếu

nữ giật mình xoay lại, thấy cậu, liền ú đầu e thẹn

và nghe cậu tiếp:

‘Lá rụng nước qua cầu,

Nước đi cầu vẫn đợi.

Nhất khứ giang thủy lưu,

Tĩnh đãi kiều y cựu!'

Cô ngước mắt nhìn cậu, thốt khẽ: “Ông...!” Song ậu

hỏ : “Cô đ dạo chỉ một mình sao?” T ếu nữ khẽ gật,

k ông đáp. “Còn á ô Lan Luyến đâu?” T ếu nữ

nhìn cậu một cách quyến rũ n ưng vẫn làm thinh.

Cậu rụt rè ngắm đô mắt hồ thu của cô, mơ màng và

diễm lệ khiến tim cậu xao xuyến. Cậu thấy trong ánh

mắt lưu ly của thiếu nữ hàm chứa nhiều trìu mến và

hứa hẹn. Cậu ấp úng nó : “Tô đã bất lịch sự thậm tệ

với người bạn gái sơ giao, điều đó làm tô ăn năn

quá, nhất là lần đầu tiên sau những canh bạ .”

Thiếu nữ dịu dàng nhìn cậu, thỏ thẻ: “Ông ng ĩ n ư

vậy sao?” —“Tô k ông b ết phải xin đến bao nhiêu

lần mớ được cô tha thứ?” G ọng ô m á : “K ông

x n ông ũng đã được tha thứ rồ !” Cậu mỉm cười

sung sướng: “Cám ơn cô! Cô bao nhiêu tuổ ?” Cô

mỉm cười tinh nghị : “Ủa? Ông òn quan tâm đến

tuổi tác hay sao, nếu sự có mặt của ông ũng n ư

tôi trong vô cùng vũ trụ này sánh không bằng một

bọt nước hiện ra rồi tan biến giữa trùng dương!” Một

cách dịu dàng khả ái, nhưng cô nào phải tay vừa đã

gỡ mũ t n độc dược trả lại cậu. Biết bị kê nặng, cậu

ấp úng e thẹn, thốt: “Trời ôi, chung cuộc tôi ũng ỉ

NH 383

là đứa khờ dại luôn luôn bị người lừa phỉn .” T ếu

nữ ngạ n n: “Tô lừa phỉn ông?” —“Tô k ông t n

rằng tô đã t ật sự được tha thứ.” T ếu nữ chợt cảm

động. Cô liền nó : “Nếu ông trả lời câu tôi hỏi ngày

hôm trước, ông sẽ không còn mặc cảm nữa.” Dù là

lần đầu ngay từ giây phút sơ giao cậu đã đàn ịu

t ua. “Tô mười sáu tuổi rưỡ . Còn ô?” T ếu nữ

quay mặt đ làm t n . Cậu nó : “Tô t ật vô phép tò

mò tuổi tác của một thiếu nữ!” Cô n ỏ nhẻ đáp:

“Mườ năm ọ đời, bảy năm sóng g ó. N ững gì

thiên hạ vay của tôi, họ phải trả lạ o tô đầy đủ.”

— “Ủa? Những gì?” Cậu t oáng ng ĩ t ầm: một cô

gái mới vừa mười bảy sao có thể thốt những lờ đầy

ân oán thế ấy? Cô là người tốt hay người xấu? Thiếu

nữ bất chợt hơi bối rối, xoay lại nhìn cậu một vẻ dịu

dàng nhưng nghiêm trang. Cậu lật đật nói khỏa lấp:

“Vậy ààà... tôi phải gọi cô bằng chị rồ !” T ếu nữ hơi

đỏ mặt, mủm mỉm đô mô làm t n . Cậu mờ ô đ

dạo. Cô thuận. Cô cậu thả bộ dọc theo bờ sông

Hương. Người bạn gái có chiếc phù hiệu vàng ấy đã

từng được nhắ đến tên từ những trang đầu của bộ

tạp truyện: Minh Thiếu. Thuở ấy ô đang là s n

viên trường Đại Học Luật Khoa. Nhưng cô có vẻ văn

chương hơn. Cô thường nói: chín tuổ ô đã b ết làm

thơ. Dù sao, phải nhận rằng cô thuộc rất nhiều thi

a đừng nói chi trong rừng văn b ển mực của cổ thời

Trung Quốc, mà cả những đoạn văn ương hay

trên thế giớ . Cô ũng say m âm n ạc, thích hội

họa, kịch nghệ k u vũ. K ông một tổ chức dạ hội

tưng bừng nào vắng mặt ô. Đến đâu ô ũng kéo bè

kéo lũ n ững bạn t ân đ t eo. Cô t ường nó : ‘tâm

hồn nghệ sĩ ỉ sống bằng rung cảm’. Cá lối sinh

hoạt ấy đáng o là quá quắt đối với một nữ sinh

384

viên thơ trẻ. Không biết cô từ đâu đến, gia tộc gồm

những ai, ngoại trừ Minh Hằng, nhưng dường như cô

muốn làm gì t ì làm đ đâu t ì đ k ông a ó t ể

cản ngăn. Buổi chiều hôm ấy bên giòng nước biếc,

cô cậu cả a đều có ý muốn xây giữa hai tim một

nhịp cầu tình bạn. Thật ra câu chuyện khở đầu rất

nhạt nhẽo. Họ bàn tán lại những canh bạc bữa

trước. Cậu nói về những ngón đòn bịp trong các trò

đỏ đen. Xong t ếu nữ hỏ : “Ông sàn t ế sao lạ để

ó đ m áy tú ?” Cậu chợt mắc cỡ, làm thinh. Song

ô đã t ếp: “T ô t ô tô ỉ nó đùa mààà! N ưng

này ông Thần Sầu ạạạ... Có thật ông là người du côn

rìu búa như thiên hạ đồn ay k ông?” Cậu ú đầu,

có chiều hơi âu lo, khẽ hỏi lạ : “P ải thì sao? Không

phả t ì sao?” Im lặng giây lâu, cô nhỏ nhẻ nó : “Tô

thật không thể ìn dung được thứ tâm hồn muôn

mặt trăm ều, một thiếu niên nguyệt phong nhật

mạo, nho nhã, thư sinh, giỏi thi ca phú vịnh như

ông lại có thể thuộc hạng cô hồn đó sao!” Cậu cười

khẽ một tiếng đáp: “C ị Minh Thiếu, những đ ều chị

không thể hình dung về tôi có lẽ còn nhiều nữa! Chị

không sợ nguy hiểm k quen tô sao?” T ếu nữ hơi

mủm mỉm đô mô nửa muốn cười lạ t ô đoạn nói:

“Ông k ông b ết ông đang nó uyện vớ a đâu!”

Cậu liền ngước mắt nhìn thiếu nữ và bằng giọng quả

quyết đáp: “Tại sao? Chẳng phải chị đã nó ị tên

Minh Thiếu, hiệu Vạn Lý, là em gái của Minh Hằng.”

Thiếu nữ xoay đ đoạn thốt khẽ: “Vậy sao!”

Đỉnh chùa Thiên Mụ lẫn mây trời lung linh lồng

bóng nơi dòng nước, vài chiếc lá khô nhẹ nhàng rơi

rụng trên vai của cô cậu. Hương thơm của tóc, của

NH 385

xiêm y thiếu nữ và của hoa lá cây cỏ ngày mùa

thoáng qua trong khí trời tươi mát. Cậu dừng lại gần

nơi một bến đò. Cô dừng theo. Cậu liếc mắt nhìn

mái tóc của thiếu nữ óng ả đen tuyền như mực tàu

gợn sóng buông xuống phủ lưng và một phía trên

làn vải lam mỏng e đậy khung ngự đầy đặn.

Gương mặt trái xoan cực kỳ diễm ảo ẩn hiện bên

những lọn tóc rung rinh lộng ánh tà dương. Mũi

thẳng ao đô mày rậm ngang mô ìn t m đỏ

thắm như trái hồng đào. Màu đỏ của làn môi, màu

xanh lam của đô mắt phượng, màu trắng của làn da

mịn màng như tơ phấn, từng hình dáng từng màu

sắc chứng minh sự trác tuyệt nghệ thuật của nhà

đ u k ắ và đán g á uộ đời vàng son của cô. Có

thể nói trờ đất đã bỏ hết ông trìn để tạo cô thành

một giai nhân. Thiếu nữ quay lại nhìn cậu. Khi ánh

mắt của họ giao nhau cô bối rối. Còn cậu cảm thấy

ngây ngất, tim như nứt đô toàn t ân rung động.

Cậu chợt nhớ các cổ truyện thỉnh thoảng ó nó đến

sắ đẹp làm cho hồn siêu phách lạc... và bây giờ mới

ng ĩ là đúng. Cậu cứ nhìn cô như bị thôi miên và

cảm thấy sự sung sướng vô vùng êm ái. Trong ánh

mắt long lanh của thiếu nữ dường như cũng ẩn chứa

niềm luyến ái rất thiết tha. Cô chớp mắt mấy cái, rồi

hạ thấp đô m ơi cúi đầu xoay đ nơi khác, giọng

thanh tao nhỏ nhẻ ô nó : “Sao ông n ìn tô dữ

vậy!” Cậu hỏ : “Tại sao má cô ửng đỏ?” Cô đáp k ẽ:

“Tô k ông b ết!” Cậu lại hỏ : “Tại sao ngực cô xao

động?” Cô ũng đáp k ẽ: “Tô k ông b ết!” Mang

chút mặc cảm, cậu hơi e thẹn, quay nhìn bâng quơ

một chiế g e a đang lướt qua giữa giòng sông.

Hình như cô đang chờ đợi một lời nhiệt tình nhất.

Nhưng ở vào tuổ đó ậu ũng k ông sành sỏi gì hơn

386

cô mấy. Đáng lẽ là dịp tốt để cậu thốt một lời ong

bướm. Có lẽ ô ũng đang ờ đợi với tâm hồn nóng

hổi chỉ để nghe một tình ngôn. Cậu lại không biết

làm như thế để sau này, dù bất cứ lờ gì được nói ra

ũng k ông t ể gây thành tiếng sét nổ đùng g ữa

tâm hồn thanh khiết của cô như trong hiện tại. Vì

không biết tán tỉnh, cậu chỉ kể lẩn quẩn: “Từ trước

tôi vẫn lầm lũ trong uộc sống lẻ loi. Dù bạn bè của

tôi nhiều thật, nhưng lúc nào tôi cũng cảm thấy cô

độc trong tâm hồn. Nếu tôi có người bạn nào trung

thành nhất trên thế giới xưa giờ, người bạn đó ắc

chắn là ‘n ềm ô đơn’ đã lẽo đẽo theo tôi suốt đời.

Tôi không biết sao tô k ông tìm được một chút

niềm vu để sống! Đã từ lâu, một đề tài làm tôi suy

ng ĩ tr ền m n đó là sự thật của chính mình, mà

tôi chỉ có thể biết sau khi chết. Có phả tô án đời

lắm không hả chị? Nhưng tôi không đủ an đảm chết

bằng dao, bằng súng, bằng thuố độc... Những cách

ấy tôi sợ lắm. Tô đ tìm á ết trong sự làm mòn

mỏi thể xác của tôi. Uống rượu t âu đ m đán bà

suốt sáng... Tôi muốn làm như vậy còn có một lý do

khác nữa. Tôi muốn cha mẹ tôi nếu khi nào chợt

ng ĩ đến cuộc sống của đứa on oang đàng ủa họ,

ít nhất họ ũng p ải ngậm ngùi chua xót một chút.

Cái chết của tôi ít nhất phải làm cha mẹ tôi xú động

đô út rỏ một giọt lệ, chỉ một ũng đủ, tôi không

đò ỏi nhiều đâu!” Rồi cậu ngập ngừng bỏ khẽ:

“N ưng mà...” Minh Thiếu liếc Thần Sầu đô mắt ướt

át của cô dừng lại giây lâu trong ánh mắt bất chợt

đượm buồn man mác của cậu. Thiếu nữ làm thinh

chờ nghe cậu nói tiếp: “Tô òn ố gắng sống để đợi

một ngườ ...” —“Ỗỗỗ... Ai vậy?” —“C ị không biết

đâu. (rồi cậu bỏ khẽ giọng ngậm nhùi) Chắc chắn

NH 387

người ấy sẽ oàn s n !” Dừng lại giây lâu cậu hỏi:

“C ị Minh Thiếu ơi, có phải tôi khùng lắm k ông?”

Giọng thiếu nữ êm ái như cơn gió thoảng qua: “T ần

Sầu, anh thật khùng, ngay cả cách xưng hô với...

eeem!” Cậu liếc mắt l n dung n an t an đạm của

ô gá đoạn hơi xúc động khẽ ú đầu, rụt rè nhỏ

nhẻ: “Cám ơn e-e-m cho phép!” Thiếu nữ nó : “Mang

cuộc sống đầy b đát n ưng cốt cách vẫn thanh nhã,

phong lưu, thật không thấy ai như vậy tr n đờ này!”

—“ ‘Tr n đờ này’... em nó uyện như người từng

trả !” Cô ơi cao giọng: “Haaa... ưa gì đã ngạo em!”

Cậu xoay người lạ đứng đối diện với cô, cách cô

chừng gang tấc, hạ thấp đô m nó : “N ưng từ bữa

anh gặp em trong canh bạc tại nhà Minh Hằng... sau

đó ó và lần an ũng đến đán bạc nhưng vắng

em. Em bận gì k ông đến em hỡ?” Cô ngơ ngẩn đáp:

“Có lẽ em mắ đ k u vũ ở g a đìn á ị bạn...

Em không nhớ nữa.” Cậu tiếp: “N ững bữa đó an

cảm thấy buồn và đán bạc bớt ăng. An ợt hiểu

lý do và anh linh cảm rằng an đang tìm được

nguồn an ủi. Minh Thiếu... Anh có tật tố đến hễ lên

giường nằm ngủ là an suy ng ĩ n ều lắm toàn

những chuyện đâu đâu. N ưng kể từ lúc nhìn thấy

em, hằng đ m t ay vào n ững cơn nghĩ vẩn vơ, hình

ảnh của em hiện ra êm dịu trong tâm tư anh trước

k an đ vào g ấc ngủ. Đến lúc anh thứ em ũng

là hình ản đầu tiên của ngày lại hiện ra trước các ý

ng ĩ ủa anh. Anh mong có cơ hộ để nói với em

nhiều về việ đó và ín là ôm nay. X n em đừng

giận an và ũng đừng phiền lòng khi nghe anh nói

như thế em n á.” M n T ếu thỏ thẻ: “An nó t ật

chớ, anh Thần Sầu? Nếu em k ông đượ x n đẹp

bằng các cô bạn khác của anh thì em tự ng ĩ an ó

388

như vậy k ông?” Cậu nó : “C ỉ lúc nãy anh mới cả

gan nhìn thẳng mặt em. Anh không ngờ em đẹp xinh

như thế đến đỗi làm tim anh ngừng đập. Từ trước

đâu đã ó lú nào an ngắm kỹ em đâu. Sau này

không hiểu có lúc nào anh giả dối với em không, chớ

hiện tại thì không. Em tin anh chớ?” Cô đang n ìn

bâng quơ mấy cụm hoa tím cạnh bờ sông, dưới vành

mũ bạch thỏ đô mắt lim dim vì ánh nắng chiều vàng

chói phản chiếu trên mặt nước và trên những tàn lá

rung rinh của rặng bạch hả đường.

Cậu khẽ lập lạ : “Em t n an ớ?” Cô vẫn lơ đễnh

làm thinh, nửa muốn cười lại thôi. Rồi cô mỉm cười

bâng quơ. Đó là nụ cườ đầu tiên của thiếu nữ có

chiếc phù vàng kể từ ngày Thần Sầu nhìn thấy cô.

Cậu bất chợt xú động dữ dội trong phút giây, ngẩn

ngơ như người mất hết thần hồn, thôi miên bởi vẻ

mơ màng, tuyệt vời kiều diễm của ánh mắt trong

ngân màu lam thạch của thiếu nữ. Cậu ng ĩ t ầm:

không lờ nào đẹp bằng lời của sự im lặng, không

tiếng nói nào êm ái bằng tiếng nói của nụ cười. Bỗng

cô ngước mắt: “Ng e t ì ng e ớ không tin, anh

n á.” —“T ì ũng được rồi. Tin hay không là quyền

của em. Nhưng anh muốn nói rằng: anh chỉ có một

trái tim. Em biết chớ?” Cô làm t n . Cậu ngập

ngừng nói tiếp: “N ềm vui tuổi trẻ như nướ đổ qua

cầu. X n đừng tiếc gì nhau dù chỉ là nửa tiếng tạ từ

trong nụ cười khóe mắt. Suốt những ngày qua anh

vẫn lưỡng lự mãi, không biết có nên hay không nên

nói mấy lời này vớ em. An ng ĩ rằng hạnh phúc

tuổi thơ như trăng hoa rất mau tàn phai, vì vậy xin

hãy trao nhau một niềm tin, Thiếu nhá, dù là niềm

NH 389

tin nhỏ bé. Thú thật mà nói, anh ít thích làm quen

vớ a là vì k quen n au tìn đã t ắm thiết mà

một ngày nào đó g òng đời cách biệt người mỗi ngả,

thì thật là buồn! Nhưng nếu ánh mắt trong sáng nụ

cười hoa nở của một người bạn gá đẹp x n đã đô

lần làm tim anh ngừng đập, thì anh có linh cảm đó

là định mệnh của đời anh. Thiếu thân mến, hãy xin

o an được phép làm bạn với Thiếu nhá. Nếu

không làm bạn được Thiếu thì anh thề từ đây và đời

đời không làm quen với bất cứ thiếu nữ nào trên thế

giới. Dù là những ngày đầu, một buổi thoáng qua,

trên khoảng đường nào đó nơi phương trời góc biển

xa lạ này đã đán dấu ít nhiều kỷ niệm và tận nơi

sâu thẳm trong linh hồn an ũng n một hình ảnh,

một bóng người. Hình ảnh trong phút giây biết đâu

lại trở t àn vĩn ửu. An ng ĩ rằng nếu anh có

một người bạn gá x n đẹp như Minh Thiếu thì anh

là người giàu nhất trên thế giới kể cả những vị bá

vương! Hãy xin cho anh được hỏi một lời nhá Thiếu

thân mến. Thiếu thuận hay không thuận cho phép

an được nói lên một tiếng, chỉ duy nhất một tiếng

mà thôi? Chỉ một tiếng sẽ làm anh thành người hạnh

phúc nhất tr n địa cầu!” N ững lờ đó năm xưa cậu

đã t ốt với Ngọc Lan thuở cậu còn thơ dại. Bây giờ

với Minh Thiếu, lập lại vài lờ ũ n ưng lần này đột

nhiên cậu cảm thấy mìn đã trở thành người chín

chắn biết ng ĩ suy. Cậu ngước mắt lên nhìn một

cánh chim lẻ loi bay qua dưới ráng mây, bằng giọng

thong thả êm ái cậu nó : “Lấy hôm nay là ngày Thu

Phân, tiết Bạch Lộ, hiện giờ mặt trờ đang đ qua

Thiên Xíc Đạo xuống Đông C í Tuyến để đán dấu

lúc mình quen biết.” Cậu ngắm ánh mắt màu lam

thạch sáng ngời của thiếu nữ giây lâu, rụt rè nắm

390

NH 391

bàn tay trắng trẻo mềm mại của cô, từ từ đưa lên

môi cậu định hôn và nhìn thấy àng m n ũn n ặn

của ô rung động. Đô án mô ô mấp máy như

muốn nói lời gì lạ t ô . Cô đang sung sướng theo

dõi cử chỉ âu yếm của cậu. Lần đầu tiên cô chấp

thuận sự âu yếm của một cậu trai, tim cô muốn vỡ

ra trong lồng ngực dồn dập hơi thở. Cô cảm thấy mỗi

giây thêm ngây ngất vì sự tuyệt vời hoan lạc, như

thứ mạch sống lạ lùng huyền bí nào đó bỗng truyền

qua huyết quản cô mãnh liệt, khi bàn tay mát mịn

của ô được nâng lên và chạm phải hơi thở nóng hổi

của thiếu niên. Bỗng nghe tiếng gọ ‘lão tổ’ vọng lên

từ dưới giòng sông. Bàn tay cậu nâng bàn tay thiếu

nữ chợt dừng lại ở lưng chừng. Cậu quay lại. Người

đàn ông đang èo ặp ghe vào bờ đưa tay vẫy cậu

và nói lớn: “C a ả, Thần Sầu! Mầy không thể đến,

đ ở, về, mà không cho tụi tao biết!” Tay ô gá vẫn

vô tr đặt gọn trong bàn tay thiếu niên, Minh Thiếu

ũng quay lại nhìn ngườ đàn ông lực lưỡng, vận

phục quần áo vải xám, tóc ngắn, cằm bạnh, mày rậm

như vẽ mực, trông rất cụ sú . Cô ng ĩ t ầm: ‘bạn

của Thần Sầu gồm đủ thứ thành phần như vậy sao!’

Cậu chợt buông tay cô ra, rồi chẳng nói lờ gì đ đến

mé sông, bước xuống ghe, không hề nhìn lại, và họ

đ xa dần. Thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng vẫn còn

đứng yên lặng, tay cô chưa buông xuống, nhìn theo

thiếu n n. Tr n đầu cô mỗi lá cây sáng ngời dưới

ánh tà dương. Rặng bạch hả đường như lợp bởi

muôn ng ìn đồng tiền vàng...

392

Từ khi Ngọc Lan mện ung đến lúc bấy giờ mấy

tháng trôi qua, Thần Sầu còn cảm tưởng đứng trước

bức tường cao ngất đỉnh trờ đau đớn lẫn tuyệt

vọng. Dù đã đô ba lần la cà nơi điếm rượu, làm

quen vớ đám gá g ang ồ, cậu vẫn k ông gì để tự

trách chính mình. Nhưng tại sao sau lần gặp gỡ đầu

tiên với thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng, trao ít lời

thân mật, cậu cảm thấy một út ăn năn ối hận

trong lòng k ng ĩ đến Ngọc Lan? Vào khoảng

tháng mười Thần Sầu trở lại nhà Ông Bà Hai, nấn

ná vài tuần. Một buổi tối sau khi cơm nước xong, Xu

D đến phòng Thần Sầu đẩy nhẹ cánh cửa. Thần

Sầu đang ngồi nơi ghế, mặt gục xuống bàn học dưới

ánh sáng tỏa ra từ chụp đèn tr n tường. Xu Di rón

rén bướ vào đoạn dừng lại sau lưng Thần Sầu, gọi

khẽ: “An Lão!” Xu D p ải gọ đô ba lần cậu mới

nhúc nhích, rồi ngồi thẳng l n xoay n ìn ô. “Tại sao

anh làm như vậy?” Cậu đáp: “Ààà... an ơi nhức

đầu.” Tay ỉ chiếc ghế giữa phòng, cậu tiếp: “Xu D

em hãy ngồi chơi.” Thiếu nữ vẫn đứng y vị, giây lâu

cô hờ hững xoay đ lưng quay về phía cậu, thở dài

ngập ngừng nó : “Bây g ờ em đã ểu tại sao chị Ngọc

Lan thường nó an k ùng!” T ần Sầu hơi ngạc

nhiên thốt: “Em...?” Song Xu D đã t ong t ả tiếp:

“Hồi sáng anh dẫn bạn anh làm nhân chứng đến hội

đồng xã Gò Vấp để xin làm hôn thư với chị Ngọc

Lan, phải không hỏ? Bị đuổ đ an òn ung ăng

chống cự, gây gổ ầm cả công sở, cùng bạn anh xô

NH 393

hết họ ra ngoài, lục lạo loạn xị trong p òng định tìm

giấy tờ tự làm lấy, phải không hỏ?” T ần Sầu làm

thinh. Xu Di tiếp: “Người ta gọi cản sát đến, các

bạn anh chuồn mất òn an …” T ần Sầu khẽ hỏi:

“A nó vớ em?” Cô đáp: “C ị của em qua đời cả làng

a ũng b ết. Vả lại, ông hộ tịch là bạn thâm giao lâu

năm ủa ba má em. Hôm đám tang ủa chị Ngọc Lan

đông ng ịt ngườ n n an k ông để ý ông hộ tịch

ũng ó mặt. Vì nể ba má em n n ông đã x n sở

cảnh sát tha cho anh. Hồi trưa này ổng đã đến nhà

thuật chuyện của anh lạ o ba má em.” —“Ha bá

ó nó gì k ông em?” —“Lú nãy ba má em kể lại em

nghe xong chỉ mỉm cười. (Rồi giọng cô gắt cao)

Nhưng em không thể cườ đượ !” T ần Sầu liền

k oan a án tay đặt lên bàn, ụp mặt xuống đó

rên rỉ: “Xu D an rất buồn, rất khổ, em lại còn la lối

anh. Em có thể để an y n tĩn một út được

k ông?” Xu D xoay lại nhìn cậu đô mày rậm xanh

thẳng tắp của cô thoáng cau lại trên gương mặt trắng

hồng, có vẻ hơi xúc động. Cô nó : “Được rồ được

rồ em để anh yên! Chỉ sợ là, sẽ có một ngày em đ

t ăm an ở B n Hòa đó!” Lời chưa dứt cô quay

bước ra cửa. Thần Sầu liền ngẩng lên, nhìn theo

thiếu nữ, hỏ : “Em nó gì ở B n Hòa?” Cô k ựng lại

nơi cửa đáp n an : “Ở nhà thương điên đó!” Rồi

bóng xiêm y màu lam thướt tha của ô gá đã k uất

bên ngoài. Thần Sầu lại ụp mặt xuống, thổn thức thì

thầm: “Tạ sao a ũng nó tô đ n đ n k ùng

k ùng...”(1)

______________________

(1) Quyển 5: Dư Hương, bài thơ Cưới Người Dưới Mộ

394

Khi Ngọ Lan òn s n bìn trong g a đìn Ông Bà

Hai ai nhìn thấy sự thân mật của Thần Sầu và Ngọc

Lan ũng ng ĩ đến mối liên hệ giữa cô cậu trong

tương lai. Qua sự tiết lộ của Xu D Ông Bà Ha đã

từng đề cặp đến hôn nhân của Ngọ Lan mà đối

tượng là Thần Sầu, tuy không chính thức chấp

nhận, nhưng cũng không có ý cản ngăn ay p ản

đối sự tự do của đô lứa thiếu niên. Ngọc Lan dĩ

nhiên biết ý của cha mẹ hơn ai hết. Nhưng cô tiệt

nhiên như không biết. Hoặc vì cô còn trẻ quá nên

chưa nghĩ tới việc nam nữ, hoặc vì bản tính của cô

quan niệm mọi việc rất tự nhiên, hoặc vì nếu cô, như

ngườ đã b ết trước kết cuộc của một vở kịch, nhìn

thấu định mệnh, vậy cô còn lạ gì mà phả bàn đến.

Nhưng mà, về phần Thần Sầu, tận sâu thẳm trong

linh hồn cậu đã xem Ngọ Lan vĩn v ễn như người

của đời cậu. Vì vậy, những trang bút mực tự thú này

mà cậu mang đến mộ Ngọ Lan để xin cô tha tội, cậu

mện dan ô là Lan Đại Nương Tử tr n trang đầu

t n. Dù ô đã mệnh chung nhưng cậu ũng n ất

định thực hiện hôn lễ, một hoài bão mà cậu phải

oàn t àn . Dù ô gá đang nằm dưới mộ có vui

lòng chịu gả cho cậu hay không, cậu tự cho rằng cậu

k ông làm đ ều gì sa . Đúng ay sa dĩ n n ỉ

do quan niệm. Nhưng mà, trên đời này ngay cả sinh

tử ũng vô t ường, thì còn cái gì là tuyệt đối, có phải

không? Ô, lạ ũng t ứ triết lý... rẻ tiền! Có lẽ đ ều

đáng làm n ất bây giờ là trước khi xếp lại quyển

sách thứ nhất này, tạm dừng những câu chuyện

quàng xiên bất tận của Thần Sầu trong a năm sau

NH 395

Ngọc Lan mện ung dàn p út g ây để truy niệm

một cô gái thơ trẻ s u p àm đã từng bước qua nhịp

cầu ngắn ngủi của thế gian.

Nhưng dù Thần Sầu cố gắng làm gì để kết hợp gắn

bó với Ngọ Lan đang nằm dưới mộ và quên Minh

Thiếu, cậu ũng k ông t ể. Một buổi trưa chúa nhật

cậu đ lang t ang trong vùng C ợ Lớn, dừng lại

trước một cổng sắt, nhè nhẹ đẩy nó mở ra đoạn rụt

rè từng bước qua sân trả đá sỏi giữa vườn hoa lá

xanh tươi, bên cạnh một cây hoa bạch sứ thoáng

hương thơm. Cậu khe khẽ đặt chân lên thềm gạch

của một biệt thự nho nhỏ. Một lối rộng dẫn đến nhà

để xe, nóc ngói in bóng tàn lá rậm mát của một cây

táo. Cậu đối diện với cánh cửa gỗ màu vàng sậm và

nghe bên trong tiếng thiếu nữ cười giỡn. Cậu đưa

tay gõ nhẹ. Giây lâu cánh cửa hé mở để hiện nửa

thân hình thiếu nữ, tóc xõa phủ vai, trong y phục

màu hồng nhạt phản chiếu lên gương mặt trắng như

hoa phấn, và dường như những tiếng cười mới vữa

vừa rời khỏ tr n đô mô đỏ chót của ô òn đang

mủm mỉm. Cô mở to cặp mắt như huyền thạch nhìn

cậu từ đầu đến chân, rồi từ ân l n đầu, trong khi

giọng thanh tao của một thiếu nữ khác từ trong nhà

vọng ra: “A đó ỡ chị Sen?” Cô đáp: “Một ông nhà

qu .” G ây lâu trong k T ần Sầu ấp úng chưa biết

mở lời ra sao, giọng thấp nhỏ của thiếu nữ từ trong

lại vọng ra: “C o t ền, rồi bảo hắn đ .” Song T ần Sầu

đã nó : “Tô đến để gặp một người. Người ấy có tóc

dà đến eo, cặp mày giống như của cô vậy ó mũ

thẳng hơi cao, má thon, đôi mắt màu lam...” Cậu

chưa dứt lời, giọng êm ái nhỏ nhẻ của thiếu nữ bên

trong nhà lại vọng ra làm cậu dừng lạ : “C ị Sen, chị

396

vào đ . Tô b ết anh ấy là ai rồ !” K án ửa mở

hết ra, thiếu nữ mặc rốp trắng, tóc mây phong phú

buông thả từng lọn trên khung ngực nở nang đầu

thắt nơ hoa bạ ú đang đứng trước mặt cậu.

Thần Sầu ẻo mình dựa vào khung cửa phía ngoài và

lặng lẽ nhìn thiếu nữ. Cô nó : “C ẳng ngờ anh nhớ

em tỉ mỉ như vậy! Xin mời vào chơi cờ với tụ em.”

Trong phút chốc cậu chợt nhớ lần đầu tiên cậu đến

kiếm Ngọc Lan nơi ngôi nhà trên đỉn đồi thông.

Lú đó k án ửa đạ đường vừa hé mở, cậu đã

hấp tấp tuôn vào như sợ bị khép bên ngoài. Song giờ

đây ậu lắ đầu bình thản: “K ông. An k ông vào

đâu.” M n T ếu liền nó : “Vậy đợi em thay quần áo

rồ mìn đ ơi nha.”

Khi Thần Sầu đã dín líu vớ đám g ang ồ và bắt

đầu được chút nể nang, cậu thật khó từ chối những

mời mọc họp hè liên tu của họ. Buổi chiều ôm đó

sau bài học chơi gôn đầu tiên do Minh Thiếu dạy,

cậu từ g ã ô để đ Vũng Bèo. Bọn anh chị trong

vùng nghe tin cậu đến viếng bèn đặt bàn giữa trời

mở tiệ . Văn C ương vấn an cậu xong, chỉ con heo

đang bị trói nằm nơi gố đại thọ nó : “Bọn Tụi không

biết lấy gì để tỏ lòng ngưỡng mộ, chỉ có chút lễ vật

này.” Cậu đáp: “Cá n ân tô ó đáng gì! Các bạn

nhọc nhằn, thỉnh thoảng trùng hộ được quyền

hưởng những phút chung vui. Liên hoan là dành

o an em.” Cậu cầm lưỡ dao đặt trên bàn lên

xem. Cậu ngắm nghía nước thép sáng ngời dài

chừng một gang rưỡi. Người ta mang chiếc chậu

sàn đến. Con vật lăn lộn kêu la eng éc như điên.

Bỗng cậu vung tay một cách gọn gàng cân nhắc. Vài

NH 397

tiếng vỗ tay lốp bốp đó đây. Lưỡ dao đã xuy n p ía

dướ ân trá on eo đến cán. Cậu lách lưỡi dao

mấy cái, máu nóng từ tim con vật thấm xuống tay

cậu, xuống chuôi dao và chảy ròng ròng vào chậu.

Tiếng kêu của con vật t ay đổi, ngắn dần và tắt hẳn

cùng lúc cậu lấy lưỡi dao ra. Con vật được quay vàng

hực rồi xẻ từng mảnh. Cậu cùng các bạn tán gẫu để

chờ đợ ăn uống. Trong ánh sáng và bóng tôi lẫn lộn

của hoàng hôn, một đàn gá g ang ồ vũ đ ệu khỏa

thân. Bọn xa xa quanh giếng nướ đứng theo vòng

cung, tay chống vào ông tay k a đặt sau gáy, nhấc

lên nhún xuống những cặp mông nõn nà. Bọn còn

lại mỗi cô một chiếc nón lá vừa đ vừa múa bông vụ.

Vài ma cô ngồi trên cần quay nước nhịp mâm nghêu

ngao át: ‘Lệnh vua hành quân...'(1). Những cô múa

nón chân bước nhịp n àng tay đưa lả lướt, hễ khi

đến sau ô đứng nhún tại chỗ thì ngửa nón dưới

mông ô đó đúng lú ô đó đưa cặp mông xuống

thấp. Cứ thế tuần tự, nhịp nhàng. Bít-Ton rỉ tai

thiếu n n: “Vũ k ú Tương Tiến Tửu của Văn

Chương đó.” Cậu n e răng ổ họng kêu khè một

tiếng như rắn hổ mang. Tuy vậy cảnh vui nhộn quái

dị này không làm êm dịu được sự cắn rứt trong lòng

cậu. Cậu k ông sao qu n được — mà cho tới bây giờ

cậu vẫn còn nhớ — mớ lú nãy đây á n ìn vừa

tuyệt vọng vừa trách móc của đô mắt tí hí màu hổ

phách của con lợn. Đã ơn một lần trong tuổi trẻ,

cậu làm những việc tầm thường quen thuộc ấy,

nhưng đám sinh mện đã ết vì tay cậu chưa có

lần nào lại nhìn cậu như cái nhìn đau đớn của con

vật ôm nay. C o đến sau này mỗi khi nhớ lại việc

_______________________________ (1) Nhạ sĩ Lê Thương, bài ca ổ n ạ Hồn Vọng Phu

398

tr n đây ậu có cảm tưởng như chính cậu cầm dao

đâm lấy tim cậu và cậu nhớ cậu đã làm bao nhiêu

á lá dao để cho máu trong tim con vật chảy ra,

cậu cảm thấy bấy nhiêu lần tim cậu đau n ức. Cậu

hối tiếc mãi lầm lỗi ấy và những lầm lỗi trước nữa mà

cậu hằng mong không bao giờ tái phạm. Tiếc thay sự

mong ước của thiếu niên nảy sinh tự nhiên do thiên

lương của bản tính nhưng cuộ đờ đã ư hỏng rơi

giữa giới dao búa, nào y nguyện đượ đâu! K mâm

thịt được bày ra, chợt nhớ trái tim lợn còn tươi để

dành cho món cháo nửa đ m ậu liền bảo một cô

mang tim ấy đến đoạn cậu cầm dao bửa ra làm đô

rồi mỗi tay cầm một nửa trao cho Hẻo và Bit Ton.

Cậu nó : “Tô b ết hai bác gái của Hẻo và Bít Ton rất

thích tim lợn.” Rồi cậu mỉm cười, tay chỉ tim mình,

nhìn khắp đám đông bằng giọng đùa g ỡn: “Nếu tim

tôi xẻ được làm nhiều mản t ì tô ũng xẻ ra chia

đều cho tất cả mọi ngườ !” Tá g ả tạm mượn dịp này

để giới thiệu các bạn một nhân vật thuộc hạng quái

đản: Văn C ương. Bọn Tụi gọi thường hắn là ‘sư tổ’.

Cái danh xưng ‘Chương sư tổ’ k ông bao g ờ bị thay

thế, cho nên khi tình cờ Thần Sầu du nhập vào bọn

họ ‘lão tổ’ là một danh xưng mớ đã đượ đặt ra cho

cậu lú đó ậu ũng ỉ là một bạch diện sinh viên,

quyền uy anh chị vẫn trong tay sư tổ. Tuổi chừng

mườ tám đô mươi, hắn mập khỏe, tóc dài chấm vai,

mưu trí quyền biến, có biệt tài tổ chức. Ngoài những

thuộc hạ trung t àn ngày đ m ầu chực, hắn còn

đ ều động trong tay hàng nghìn gái giang hồ từ kinh

đô đến các tỉnh lỵ mà hắn đã ệ thống hóa một cách

rất khoa học. Hắn xếp loại các cô làng chơi tùy theo

cấu tạo và đặc tính của những phần trong cơ thể:

mặt mũ màu da sắc tóc... và tùy theo hoạt động

NH 399

của tuổi trẻ, già, hoặc học thức, kinh nghiệm, tính

tìn ... sau k á ô đã trải qua một ‘ban thí

nghiệm’. C t ết phức tạp ghi chép trong các bộ sổ

thống kê là cả một luận thuyết nghề nghiệp, không

thể vắn tắt trong g ây lát; dĩ n n ũng k ông p ải

những công trình khám phá khoa họ vĩ đại gì cần

giải thích. Mỗi bộ phận của cơ thể có thể phân biệt

bằng những ký hiệu phương trình. Ký hiệu có thể

gồm những con số hoặc mẫu tự chỉ thứ tự trên cơ

thể, loại nào, thứ hạng. Thật mắc cười, những mỹ nữ

phương trình đó có phụ thuộc vào thời gian hay

không? Ngoài ra, mỗi gái giang hồ hay người bọn Tụi

đều phải có danh số. Thanh tra các bộ thống kê, hắn

đô k n ận ngay á đ ểm không chính xác. Trong

trường hợp nếu có sai lầm của ban thí nghiệm như

vậy, hắn ra lện đ ều chỉnh, hoặc chính hắn trực tiếp

khám xét lạ ô nàng nào đó. Bọn Tụ đồn rằng sự

chỉnh khám của hắn họa hoằn nếu ó ũng oàn

toàn trong sạch. Dựa vào một số định luật thiên

nhiên và bằng kinh nghiệm nghề nghiệp, thiếu nữ

chỉ đứng đấy để nghe hắn đọc những đặc tính dù kín

đáo n ất trên cơ thể của ô ũng n ư xác định tính

tình, tư tưởng của cô, mà hắn tự cho không bao giờ

nhầm lẫn. Những bộ sổ thống k đặc tính này rất

quan trọng c o ‘ban nhân viên’ trong n ệm vụ di

chuyển và phân phố đồng đều các gái giang hồ. Hắn

có cả kỹ nghệ chế tạo ‘ngân thẻ’ một loại tín dụng

trong làng chơi thay thế tiền chính phủ. Hắn thành

lập ‘ban y tế’. Hắn lại còn viết sách huấn luyện các

cô trong nghề cho nghệ thuật t eo đó ngày àng

hoàn hảo. Bộ sá ‘Tinh Hoa Chính Lý ’ gồm nhiều

phần: phần giải phẫu, phần nghề nghiệp, phần chỉ

dạy các cách trai gái giao lạc, cùng là tất cả những

400

kỹ thuật tuyệt luân mà n à đ ếm phả đạt được

trong việc tầm mồi, bẫy rập đâm mồng đưa, rước,

tiếp đã g ọng nói, tiếng cười v.v..., phần nói về bệnh

lý, cách ngừa, cách chữa và thuốc men, phần nói về

luật lệ được áp dụng trong nghề, hệ thống tổ chức,

giao kèo, thưởng phạt, hưu dưỡng, sa thải, bồi

thường, nghi lễ... Một đế quốc du côn rộng lớn bảo

vệ cái cơ đồ hương phấn gần như bao trùm tứ xứ,

vậy nhưng sát nách vẫn bị kình chống bởi vài bè

đảng không kém nanh vuốt như bọn Cầu Muối, Cầu

Ông Lãnh, Xóm Củ . K Văn C ương đang nhìn ngó

về những phía ấy với tham vọng thôn tính, tình cờ

một việc xảy ra.

Vào thờ g an đó ó một ngườ da ngăm tó ngắn,

tướng vạm vỡ đến Gò Vấp mướn nhà ở trọ. Mấy

ngày đầu á đ đứng của t n này đã tỏ ra lối anh

chị. Mỗi khi phải giải quyết một vấn đề quan trọng,

Văn C ương thường tập họp thủ hạ, gồm những tay

tổ ở tứ xứ đượ đ ện về để tính kế. Lần này ũng

vậy. Mọi ngườ đồng ý dĩ òa o mời Mây Tím, tên

kẻ lạ mặt ấy đến thương lượng. Tên Võ Thành Mây,

hơn hai mươi tuổi già giặn, vì da hắn sặm màu

giống như người Miên Thổ nên gọi là Mây Tím. Anh

hùng quản gì nguy hiểm, Mây Tím nhận lời chẳng

sợ. Nửa đ m g ữa ăn n à x u vẹo, dướ án đèn

dầu leo heo, thự đơn cũng mấy món giả cầy quen

thuộc, giải khát vẫn thứ rượu rừng thường xài, khán

giả chỉ có vài cô làng chơi. Trời nhiều gió, ướt át và

hơi rét. Vẫn đô g ầy ũ kỹ, to như cặp hia thừa

tướng mà Thần Sầu thường mang đến trường học,

á mũ đen ụp xuống đến mi, bộ đồ ca-ky, nút cài

NH 401

kín tận cằm, cậu đ ềm tĩn bước vào giữa đám người

đang m lặng chờ sẵn, rồi ung dung ngồi nơi ghế ở

đầu bàn. Xung quanh các anh chị đồng minh từ Đế

Đô đến Tây Kỳ ũng đã ó mặt. Văn C ương sai

người mang tấm địa đồ nhằng nhịt như tổ nhán

nhện, chú thích tỉ mỉ vào các vùng nghề nghiệp, tô

đủ thứ màu sắc, trải trên bàn trước mặt Thần Sầu.

Cậu lặng lẽ nhìn khách lạ đối diện g ây lâu đoạn,

một ngón tay cậu xê dị tr n địa đồ đ ềm đạm nói:

“H ện giờ riêng miền Đông này đã được phân chia ra

nhiều vùng do các ma cô quản nhiệm: vùng tím,

vùng đỏ vùng xan đây và á vùng 7 vùng B3

vùng Z, chỉ còn chỗ màu nâu từ Hàm Tân, Phan

Thiết P an Lý C àm đổ l n đến chân Cao Nguyên

Mọi thì chưa có người. Xin nhận giùm, sau tùy tài

bọn Tụi sẽ tôn l n.” Mây Tím mỉm cườ : “Trong đám

đầu bằng, chưa biết a là úa trùm á ông đừng

bức tôi, sợ rằng chẳng tốt!” Lời ấy như gáo nước lạnh

tạt vào mặt thiếu niên, song cậu bình thản đáp: “X n

bạn đừng chủ tạo bất cứ bối cản nào để nhận xét

tôi. Suốt đời tôi, tôi thấy chỉ có một on đường duy

nhất bắt buộ tô àn động. Đó là sự sinh tồn,

quyền lợi và an vui của tất cả mọi người, dù thù hay

bạn. Trái lại, sợ rằng bạn không có chỗ dung t ân.”

Mây Tím đỏ mặt, dằn mạnh cốc rượu xuống bàn

đán độp một tiếng ung tay đứng lên, xô ghế chồm

tớ : “Bọn mầy bất quá là một đàn t ỏ!” Lời vừa dứt

đã ng e bừng bực mấy tiếng đám bọn Tụ đang

đứng đấy, mỗi người hai tay bứt toạ đường khuy áo

để lộ những lưỡi dao sáng giới giắt ở bụng. Cậu nhìn

Mây Tím nó : “Hãy x n t ong t ả. Bạn đã qu n lời

dạy của Tô Đông P a sao? Dũng n ân lú g ận đâu

402

cần phải rút gươm xốc tớ .” Cậu dừng lại, quẹt diêm

lửa đốt đ ếu xi-gà, rồ quay sang Văn C ương và

thong thả nó : “Mây Tím đã đến đây ỉ một mình

đơn độc, sư tổ không nên cư xử vội vàng như thế. Sự

thông cảm nào ũng ần thờ g an.” Rồi cậu lại xoay

qua Mây Tím và đ ềm đạm tiếp: “Bạn đã từng học

ban tú tài chương trình thuộ địa Pháp. Chắc bạn

biết cách mạng nhân quyền đầu tiên trên thế giới

bùng nổ tại thủ đô nước Pháp. Thời bấy giờ Jourdan,

Clebert Desert Bonaparte Mar eau Ho e đều là

những tướng lãnh trẻ tuổi lừng danh. Nhưng cuối

cùng, Bonaparte là oàng đế.” Mây Tím đáp: “Vậy

phải hỏ : định mệnh thuộ vào tay a !” Vẫn đ ếu xi-

gà cắn giữa a àng răng T ần Sầu có chiều ng ĩ

ngợ đoạn nó : “T ô được, nếu bạn bắt buộc câu trả

lờ .” Cậu xoay qua Văn C ương: “Sách Tinh Hoa

Chính Lý, phần tư pháp, luật 55B.” Văn C ương do

dự đáp k ẽ: “Luật ấy ban ra trong bọn Tụ năm

trước, nhưng nay đã bị hủy bỏ.” Cậu nói: “Tôi la

ngư i ky hủy bỏ vì sự an ninh của anh em. Nhưng

luâ t ph p n o c ng c ngoại lệ. K gian xảo s du ng

những ngoa i lệ đ hại dân l i k , người chi n đại

quang minh c ng lâ y ngoại lệ khi cần thiết giải quyê t

n ân đa o v công b ng. C ă ng phả sao?” Văn

Chương làm thinh. Cậu lại tiếp: “Sao ả?” Văn

Chương liền xoay lại, kề mặt gần một người trong

bọn Tụ đang đứng bên cạnh, nói khẽ: “N ư thường

lệ.” Người này liền bước khuất vào trong nhà. Chốc

hắn trở ra, hai tay bưng cái mâm có vành tròn bằng

gỗ đế bằng đồng tr n mâm đặt sẵn hai khẩu súng

côn và một v n đạn để rời rạc. Cậu nhìn Mây Tím,

giả t í : “N ững đứa giang hồ trong bọn Tụi trước

đây k mọi lý luận tranh tụng hoàn toàn bế tắc,

NH 403

giải pháp này tuy hạ đẳng nhưng rất giản dị, nhanh

óng được áp dụng, nếu đô b n bằng lòng. Giờ

đây nếu bạn có hứng thú muốn biết chút luật lục

lâm của bọn Tụi, xin tay chỉ một trong những người

xung quan đây. Ngườ đó sẽ sửa soạn hai khẩu

súng g ùm úng ta.” Mây Tím n ún va nó : “Ông

có thể chỉ bất cứ ngườ nào.” Cậu nó : “Dĩ n n

không phả a ũng ó t ể làm trò ảo thuật; nhưng

tốt hơn, chủ xin nhường khách. Bạn cứ chỉ địn đ .”

Hắn cất bàn tay lên. Một t an n n được hắn chọn

tức thì bướ đến, cầm mỗi khẩu súng, lần lượt tháo

gắp đạn đưa lên cho mọi người quan sát. Hắn lắp gắp

đạn rỗng vào một khẩu súng. Hắn nhặt v n đạn trên

mâm lên, nạp vào gắp còn lại, lắp gắp đạn đó vào

khẩu súng kia. Hắn một tay cầm khẩu súng hướng

lên trần kéo cơ bẩm ra rồ đóng lại. Rồi hắn đặt hai

khẩu súng xuống hai kẹt hở đối xứng trên mâm.

Làm xong công việc, hắn lặng lẽ lùi bước về chỗ ũ.

Thần Sầu nó : “G ờ đây tr n mâm a k ẩu súng

giống hệt nhau, nhưng một khẩu có một v n đạn đã

đóng nòng ỉ cần bóp cò. Khẩu còn lại không có

đạn.” Nó xong T ần Sầu hơi nghiêng mình tới, với

tay hất mạnh chiếc mâm làm nó vùn vụt xoay tròn

như chong chóng trên cái đế. Mọi người im lặng chờ

đợi. Chiếc mâm xoay châ m dần va h nh bo ng hai

kh u su ng từ từ hiê n ra. K mâm đã ngừng, cậu

nó : “Nếu bạn bằng lòng, xin tự ý chọn trước một

khẩu. Khẩu còn lại là của tôi. Rồi mình sẽ đấu nhau

qua mặt bàn. Trong a đứa ta, chắc chắn chỉ có một

người sống sót.” Cặp mắt lạnh lùng như rắn hổ mang

của cậu êm ái soi lên mặt Mây Tím. Hắn ũng n ìn

lại chòng chọc vào ánh mắt của Thần Sầu. Có lẽ cả

hai không ai là tay vừa. Xong Thần Sầu chậm rãi

404

tiếp: “Sao ả? Bạn muốn biết định mệnh thuộc về

tay a mà!” Hắn lớn tiếng: “Đừng có tưởng dở trò này

mà ta sợ đâu!” Lời vừa dứt, hắn chồm tới, chộp lấy

một khẩu súng, hướng về phía Thần Sầu. Thiếu niên

vẫn ngồi yên. Cậu nó : “K oan đã!” Mây Tím nó :

“Sao? C ết nhát hả?” —“Tô ó và lời dặn các anh

em bọn Tụ .” Rồi cậu hướng về các ngườ đứng hai

bên cạn bàn: “X n á an ị em lu x ra.” Mọi

người lần lượt đứng dang sát vách của gian phòng.

Cậu tiếp: “Hãy n ớ: nếu tôi chết đ ều đó ứng tỏ

Mây Tím ó đủ an đảm, xứng đáng làm một đàn

anh. Nếu ai không muốn hợp tác với hắn ũng ớ

làm k ó gây t m đổ máu. Tất cả anh chị em hãy

để Mây Tím thong thả ra về. Đây là lện .” Cậu

nghiêng mình tới, vừa định vói tay nhặt khẩu súng

còn lại trên mâm, chợt phía ngoài có tiếng dép lẹt

xẹt, rồi một cô gái bước vào trao cậu một phong thư.

Thiếu niên nhận thư, thong thả bóc giấy ra xem. Thư

chỉ có một dòng vỏn vẹn: ‘Muốn gặp anh tại tiệm

Mống Trời (1) đúng nửa đêm. Diêu Tiên.’

Thần Sầu chỉ mới biết Diêu Tiên sau khi quen Minh

Thiếu do cô này giới thiệu trong một dịp gặp gỡ cách

trướ đó k ông bao lâu tuy rằng tuổi trẻ dễ làm

quen, nhưng chưa có thể nói là thân mật. Cậu vừa

vạch cổ tay áo liế xem đồng hồ ng ĩ t ầm: chưa

bao giờ Diêu Tiên gặp riêng mình, chẳng lẽ có

chuyện khẩn cấp sao? Cậu để tờ giấy có thủ bút của

D u T n tr n bàn n ìn Mây Tím nó : “X n mượn

mạng sống này trong giây lát. Nhất định sẽ trở lại

tứ t ì.” Cậu đứng dậy, vừa xoay lưng, Mây Tím liền

________________________

(1) T n ậ Arc-En-Ciel n ư n n ưn Đạ l ấ

NH 405

nhớm mình chồm tới, hướng mũ súng p ía sau ót

Thần Sầu và quát to: “Tao b ết bọn thỏ đế mà!” T ần

Sầu chỉ đáp: “X n đừng hiểu lầm!” Song ậu vừa đặt

một bước chân về phía cửa Mây Tím đã ét: ‘đứng

lạ ’ và ất mũ súng ơi hướng lên trần nhà, bóp cò,

có lẽ để thị uy. Nhưng chỉ ng e ‘tách’ một tiếng khô

khan. Hắn cố ghì ngón tay trỏ lên cò súng vài lần,

song không kết quả. Hắn nổi giận ném ‘độp’ k ẩu

súng lên bàn, lao mình tới, chộp lấy khẩu còn lại

trên mâm. Nhưng cổ tay hắn đột nhiên như bị khóa

chặt. Văn C ương thật nhanh hơn điện xẹt đã ận

hắn lạ . Ha đằng dằng co, chỉ nháy mắt, một ánh lửa

lóe sáng ‘đùng’ một tiếng như sét đánh xuống đầu

nhà, chiế đèn dầu treo dường như lắc lư, mùi thuốc

súng xông lên. Bầu không khí chợt nín thở, tất cả

bỗng dưng trở n n y n tĩn lạ lùng! Có lẽ nãy giờ bị

kẹp giữa a àng răng ủa thiếu n n đ ếu xi-gà

nhìn thấy cảnh kinh dị đó ũng run en n n đã tắt

tự lúc nào! Thần Sầu huỡn đã mó tú áo lấy que

d m đán lửa đốt lạ đ ếu xi-gà, phì một tảng khói

lam sặm giữa ánh sáng mập mờ của chiế đèn dầu

treo. Vẫn đứng bất động, lưng quay về phía mọi

người, cậu hỏ : “K ông a bị gì chớ?” T ếng một thiếu

nữ đáp k ẽ: “Dạ k ông!” Cậu thong thả nó : “Có t ể

có nhiều an ùng ra đời cùng một lúc, nhưng

trong thiên hạ, chúa trùm chỉ có một...” Rồi cậu

thong thả bước về phía cửa, song cậu dừng lại, tiếp:

“...và ỉ một mà t ô !” Lời vừa dứt, cậu đã mất hút

bên ngoài giữa đ m tối.

406

Sang tro ng nhu m phong sương

NH 407

CHƯƠNG VIII

SANG TRỌNG NHUỐM PHONG SƯƠNG

NHỮNG TUỔI TRẺ ĐẦY BẢN LĨNH

D u T n đang ngồi tư lự nơi chiếc bàn thấp trải

k ăn oa với cốc rượu trước mặt đ ếu thuốc kẹp

giữa hai ngón tay, nhưng bận này cô có vẻ thành

thạo những món đó n ất là cái váy chẽn màu xám,

chiếc áo sơ mi trắng và cái hoa vải tím cài trên ngực

o ô ó p ong đ ệu vũ nữ chính cống! Thần Sầu

kéo ghé ngồ đối diện. Một người hầu bàn liền đến

cạnh, hỏ : “Ông uống gì k ông?” Cậu đáp: “Một ly

xit-coót vớ đá.” Xong ậu nhìn Diêu Tiên, hỏ : “Cần

gặp tô ?” Cô t ong t ả nó : “P ải! Em sẽ đ xa.”

Không dân tộc nào trên thế giới có cách xưng hô

phức tạp bằng dân Việt Nam. Mỗi từng lớp, mỗi giai

cấp, mỗi thứ bậ trong g a đìn ũng ngoà xã ội,

đều mang một đại danh từ khác nhau. Nhưng dường

như các bạn gái của Thần Sầu bao giờ ũng t í

chịu một chút thiệt thòi, dù họ lớn hơn cậu một, hai

tuổi, với cậu họ vẫn xưng em, để bù lạ được chiều

chuộng đó mà! Cô n ìn gương mặt cậu dò xét. Cậu

thản n n: “Tại sao phải nói tôi biết?” Cô làm t n .

Cậu lại hỏ : “An ủa cô có biết k ông?” Cô lắ đầu.

— “Nguy n ớ?” Tay xoay đ xoay lại chiếc cốc trên

bàn, cô hạ thấp đô m đáp k ẽ: “Em k ông t ể sống

trong địa ngụ đó được nữa!” T ần Sầu có chiều ng ĩ

ngợi, dường như trong một đ m n ững chuyện

k ông đâu lại bỗng dưng dồn dập khiến cậu phả đối

408

phó, làm cậu k ông được vui. Cậu móc túi lấy đ ếu

xi-gà đán d m đốt thuố đoạn thoang thả nói:

“Địa ngục có tất cả tám mươi mốt tầng, chỉ sợ là cô

ra khỏi tầng này lại lọt sang tầng k á .” D u T n

làm thinh. —“Đ đâu?” —“Đa Lạt.” — “Cần tiền

k ông?” —“Cám ơn. Em đã có.” Cậu suy ng ĩ g ây

lâu nó : “Tô ưa hiểu mụ đí ủa cô gọi tôi

đến đây... N ưng nếu ó gì để tôi cần khuyên cô thì

tôi chỉ biết nói rằng cuộ đời con người không phải

dễ dàng như ta thường tưởng tượng. Sự lãng mạn

chỉ nên thơ trong văn chương tiểu thuyết, nhưng

thực tế ý ng ĩa ủa nó đã mua được bằng nhiều

xương máu của cổ kim nghệ sĩ. Cô sắp lao mình vào

cuộ đời liều lĩn đó.” —“Sự ấy không can hệ gì đến

em, anh hay ai cả. Em muốn anh cùng vui với em

suốt đ m nay rồ sáng ma đưa em ra bến xe.” —

“C ỉ có thế t ô sao?” Cô k e k ẽ gật. Cậu vỗ về

khuyên lơn: “Cô Tiên, tám năm trướ tô ũng n ư

cô vậy. Cô xem nè, bây giờ tôi ra sao? Chẳng khác

như mèo chó hoang! Đôi khi tôi chẳng biết tô đang

làm gì. Cô nên ở lại g a đìn ng e tô đ n a! Hằng

ngày cô tiếp tục cắp sách tới trường. Thỉnh thoảng

ó đ m nào buồn chán thì tìm vài giờ tiêu khiển ở

một dạ hộ . Ngoà ra... đừng... đừng thế, cô Tiên ạ.

Bao nhiêu người sống lang t ang ngoà đường phố,

họ muốn có cha mẹ hoặc anh chị em để được gần

gũ dướ má g a đìn n ưng họ lại không có. Tôi

không tin rằng anh Quốc của cô lại có thể đối xử tệ

vớ đứa em gái duy nhất, nhẫn tâm o đến đỗi gây

nên sự chia ly. Cô Diêu Tiên thân mến, nếu cái búa

là dụng cụ duy nhất cô có trong tay, cô sẽ xem mọi

vấn đề như một ây đ n .” —“Là dụng cụ nào, anh

Lão?” Cậu ấp úng: “Dụng cụ nào tôi có biết là dụng

NH 409

cụ nào. Một chiều hướng suy luận nào đó đã đú

thành quan niệm cố chấp của cô. Cô phải giải quyết

một bài tính khó tự nơi cô chớ không thể tránh né

nó mà mong tìm được kết quả chính xác bao giờ. Cô

đã trải qua những giờ p út k ó k ăn n ất trong gia

đìn . G ờ đây ô muốn trán đ . Cô k ông g ải

quyết được gì cho cô hay cho ai hết.” Cô ủ dột, giọng

chán nản: “An Lão an đã nếm nhiều ay đắng,

từng lắm phong sương, là người duy nhất đ m nay

em tưởng hiểu em. Nhưng anh không hiểu gì em

hết. Anh không biết em đang ô đơn sao? Anh có

thể đổi cách xưng hô vớ em ó đượ k ông?” Cậu

xú động thốt: “Cô...! (xong ậu thong thả tiếp) Trên

thế giới này mỗi người một vũ trụ riêng biệt a ũng

ô đơn, không riêng gì Tiên. Ai cũng một mình lẻ loi

đứng trước Thượng Đế. Có lẽ tôi không hiểu cô về

phương diện nào đó. Song tô ương quyết không

tiễn đưa cô, vì sự tiễn đưa này chứng tỏ ý tán đồng

xu ô vào on đường... có thể là on đường lầm lỗi,

mà tôi sẽ gánh lấy phần hình phạt tinh thần.” —

“K ông lẽ nào anh là người thiếu an đảm.” —“Tô

thật sự thiếu gan dạ để làm một việc trái lương tâm.”

Sau cùng Diêu Tiên thỏ thẻ: “Em là bạn thân của

Minh Thiếu. Ít nhất an ũng xem em là bạn gái và

x n đừng bỏ rơi em.” Động lòng trắc ẩn cậu nó : “Cô

không cần phải cầu viện Minh Thiếu để vớt chút

quan hệ nào của tôi. Ngoài Thượng Đế ra, không ai

ó đủ tư cách để ban ân sủng o a . Đường còn xa,

thời gian còn dài, xin cô yên trí tôi sẽ theo dõi từng

bướ ô đ ô... e-em!” —“Cám ơn anh. Em tin thế.”

Dần da vớ D u T n đến ba giờ khuya, khi cậu trở

lại quán Minh Nguyệt, buổi họp đã g ải tán.

410

Chiều hôm sau nơi bến Đà Lạt giữa đám àn

k á đông đảo một thiếu nữ tuổi chừng mười bảy

mười tám, tay xách va-ly, lặng lẽ bước xuống từ

chiế xe đò với con chó lông vàng óng ả. Thiếu nữ

hình như còn thừa thì giờ, thong thả để va-ly xuống

đất, sửa lại mái tóc khá rối vì gió bụi dọ đường, rồi

một tay xách va-ly, tay kia nắm vòng da nơi cổ con

ó lô đ . N ưng con chó cứ trì lạ để ngó phía sau,

đuô nó vẫy mạnh vui mừng thích thú, khiến thiếu

nữ ũng p ải nhìn quay lại. Cô ngạc nhiên, sung

sướng khi ánh mắt của cô và của thiếu niên trùng

khít lên nhau, truyền cảm êm ái. Lúc ấy Thần Sầu

đã đứng sát phía sau cô cùng một gã bạn bên cạnh.

Cậu ngửa bàn tay hướng về phía gã ấy đoạn về phía

D u T n nó : “Sư Tử — Diêu Tiên —” Cô và Sư Tử

chào nhau. Cậu tiếp: “Trong n ững lúc vắng anh tại

đây nếu em cần giải quyết vấn đề gì ngoài sức em,

Sư Tử sẽ thay anh sẵn sàng g úp đỡ em.” Cô ám ơn

Sư Tử rồi xoay sang cậu: “An t ật tài, khi khuất khi

hiện như ma mị k ông đoán trướ đượ !” —“Còn em

thì quả gan lì.” —“Tuy vậy, anh ạ k đến bến xe

Miền Đông k ông trông t ấy anh, suốt năm t ếng

đồng hồ trên lộ trình em vẫn buồn vì em ng ĩ rằng

an an đảm bỏ rơi em thật!” Cậu nó đùa rằng: “Dọc

ngang trên khắp nẻo sông hồ em nào đ đâu xa tầm

tay của anh mà có thể gọi là bỏ rơi.” Rồi cậu quay

qua bảo Sư Tử: “Bạn phả đ ngay đ m nay đến Tua

C àm đón uyến tàu hỏa từ Saigon ra kiếm thằng

Nhái dặn nó tớ Đà Nẵng lo xong việc thì về liền. Còn

bạn trở lại Phan Thiết gặp hắn bận nữa định lại giá

cả. Giấy tờ ký kết đặt tr n ăn bản mười phần trăm.

NH 411

Rồi trở lại Saigon. Tám giờ tối mai gặp tôi tại Công-

Ti-Năng-Tan.” Công v ệc của cậu là những công việc

gì, nào ai tường lãm đến cội nguồn, kể cả ma đầu

trong bọn Tụi, chỉ mang máng biết rằng nó bao gồm

hầu như tứ xứ, mà kẻ chép truyện giờ đây ũng

không còn muốn nhớ nữa làm gì. Hắn xoay qua

D u T n và nó : “Nội trong vài ngày tôi sẽ trở lạ Đa

Lạt và đặt dưới quyền sử dụng của ô.” Hắn chào từ

giã Diêu Tiên và thiếu niên rồi nhanh như con bù

cắt cút mất giữa đám đông ủa khu chợ.

Cậu hơi cúi đầu nó : “An k ông t ễn em vào con

đường em sắp bướ ...” Đoạn cậu ngước lên hiền từ

nhìn Diêu Tiên, tiếp: “N ưng anh không thể không

đ đón em tr n on đường ấy!” Cô ạ thấp đô m nó

khẽ: “Cám ơn, Thần Sầu!” Cậu kể lạ : “Đ m rồi chia

tay em, anh có việc phải lật đật đ T ủ Đức. Chừng

sáng tín đến B n Hòa t ăm một người bạn thiếu

úy K ông Quân ũng định nếu có chuyến bay quân

sự đ Cao Nguy n an sẽ quá giang. Nửa đường gặp

chiế xe đò Đa Lạt chuyến sớm nhất đang đỗ rước

àn k á an n ào đến tìm em. Té ra xe đó

không có em nhưng đã mang an đến đây. An ngồi

quán ó b n è đó n âm n suốt cả trưa giờ có

hơn hai chục ly cà-p đếm từng chuyến xe đến

bến...” D u T n k u l n: “Ha ụ ly!” Rồi nàng

nó : “T ảo nào chị Minh Thiếu bảo rằng hễ anh Lão

nói thì hãy trừ năm mươi phần trăm rồi nhơn cho

chín, chia cho mười, lấy ăn số bậc tám và ước

lượ ...” Cậu gạt ngang: “T ô đ . An đã n ứ đầu

với thứ toán học rừng của Minh Thiếu. Giờ đến

phiên cô nữa!” D u T n ười ngả ngớn. Cậu chợt

412

động niềm trắc ẩn ng ĩ t ầm: có lẽ là phút giây

sung sướng hồn nhiên nhất của nàng và có niềm vui

nào vĩn ửu đâu. Tuy D u T n ngang àng tuổi

cậu, nhưng cậu vẫn cảm tưởng nàng chỉ là thiếu nữ

còn thơ dại. Cậu đưa nàng vào hiệu Thượng Hả để

ăn ơm chiều. Khi cô cậu bước ra, thành phố Đa Lạt

đèn đã áy sáng. Khí trời mát mẻ và dễ chịu hơn

ban chiều. Cậu một tay dắt con chó, tay kia xách va-

ly hộ Diêu Tiên, vừa đ vừa hỏ : “Em định ở với ai tại

Đa Lạt đây?” Cô ườ ran mãn đáp ộc lố : “Với

an !” Cậu hứ một tiếng cùi xi gà từ giữa cặp môi cậu

rơi xuống đất. Cậu nó : “Qu n ớ... anh muốn hỏi

em ở đâu? Đừng tưởng là tuần trăng mật với anh

n a!” Nàng t ẹn đín ín : “Em sẽ trọ với một chị

bạn ở k u Đức Mẹ.” —“À qu n nữa chớ, em biết cô

Lan và cô Luyến k ông?” —“Ủa anh biết các chị đó

nữa hỡ? Họ là nữ sinh trường Marie Curie. Tuy nhà

cửa của cha mẹ tạ Đa Lạt, nhưng họ thường ở

Sa gon để đ ọc. Họ chỉ về đây trong dịp hè. Sao

anh lại hỏ ?” —“An nào b ết nhiều về các cô ấy.” Rồi

cậu tiếp: “G ờ đến đấy ũng xa. T ô mìn ãy dạo

bờ hồ rồ an đưa em về nhà Ngọc Sương ngang Nhà

Điện tr n đường đ Cam Ly ng ỉ đỡ đ m nay. Bằng

lòng chớ ô T n y u quí?” —“Hân ạnh! Nhưng là

nhà của ai vậy hả an ?” —“Của ai anh có biết là của

ai. Những ngôi nhà hoặc có người ở hoặc bỏ hoang

cùng vài khách sạn kém đượ săn só ở rải rác khắp

vùng ao nguy n này an ng e nó đó là tà sản

chung của bà con bên ngoại của an .” —“Vậy anh

thuộ g òng g àu ó.” Cậu mỉm cườ : “K ông bắt

buộc như vậy đâu ô T n ạ.” Rồi cậu tiếp: “Cá ậu,

các dì của anh trong ngôi nhà mà em sắp trọ đ m

nay ũng đều còn trẻ cả, có người nhỏ tuổi hơn em.

NH 413

Họ là học sinh rất vui tính. Em sẽ có thêm bạn mớ .”

Gian phòng mà cậu dành cho cô mùng mền trắng

toang thơm phứ mù băng p ến, sàn nhà la liệt

sách báo và tiểu thuyết, bừa bãi hỗn độn trong sự

sang trọng. Diêu Tiên thay y phục, mặc áo cánh

mỏng manh dính hờ trên làn da trắng muốt của cô.

Cậu có cảm tưởng khí trời mát mẻ của Đa Lạt tỏa ra

từ những thớ thịt non tươi mơn mởn đó. Cô mỉm

cười duyên dáng liếc thiếu niên một cách ngây thơ

chữa thẹn đoạn buông mình xuống giường nệm.

Cậu mở tủ lấy áo len trao o ô và nó : “Tuy trời ít

rét em ũng n n đề phòng những luồng gió giác

khuya. Vả lại, em mớ đến, cơ thể em chưa quen với

thời tiết.” Cậu n ìn đồng hồ đoạn tiếp: “An ó v ệc

phả đ .” Cô k n ngạ : “Đ đâu lú g ữa k uya?” —

“Bất luận ngày ay đ m muốn đ t ì đ .” —“N ưng

đi đâu chớ?” Cậu móc túi lấy đ ếu xi-gà đán d m

đốt thuố đáp: “X n đừng hỏi làm gì một kiếp sống

về đ m.” Cậu bước tránh con Vện đang nằm khoanh

tại chân giường và nói: “C ú em ngủ ngon.” Cô ỉ

kịp đáp a t ếng ‘ ám ơn’, cậu đã bước ra, cánh cửa

đóng ầm lại phía sau cậu. Bước xuống vài bậc gạch

ra đến đường lộ, cậu dừng ân đán d m đốt lại

đ ếu xi-gà đã tắt. Đốm lửa chen ra giữa đám màn

sương lóe sáng một phần chiế mũ đen và gương

mặt màu vân thạch của cậu rồi biến mất để lại mấy

tia khói lờ mờ vướng trên những cành mai bên lề

đường. Cậu quay nhìn lên lầu cao của tòa nhà, nơi

ánh đèn còn tỏa ra từ khung cửa sổ bằng kính. Diêu

T n đang đứng đấy nhìn cậu. Cậu đ . Cô òn trông

theo...

414

Khi thiếu niên trở về, trời chưa được sáng. Phòng

vẫn còn tối. Sau màn thưa, cô đang co ro nằm ngủ

trong ăn ơi thở đều đều. Cậu lặng lẽ đến đứng

bên cửa kín đốt xi-gà hút, nhìn xuống đường lộ

vẫn còn vắng vẻ. Thỉnh thoảng một người Thượng

lầm lũ đ qua đen sì n ư cột than gỗ d động. Bỗng

cô cựa mình. Cậu nghe tiếng ô lí n í: “K a an về

lúc nào em chẳng ay.” —“Ngủ ngon k ông?” —

“Ngon.” Cô tung ăn ngồi dậy. Sau k ô đã rửa

mặt trang đ ểm xong, cậu đưa cô xuống phố ăn

đ ểm tâm. Ở tiệm ăn ra ậu bảo ô: “An đã nó với

người nhà rồi, em nhá. Em có thể tự tiện ở lạ đây

bao lâu tùy em thích. Các dì của anh trong nhà sẽ là

bạn tốt của em. X n em đừng cảm thấy lẻ lo . Đối với

anh, nếu Minh Thiếu là hình thì Diêu Tiên là bóng.”

Cô nói khẽ: “Cám ơn, Thần Sầu!” Cậu ào ô đoạn

lên xe trở lại Saigon.

Chiều đó k t ếu niên bước vào nhà hàng Công-Ti-

Năng-Tan chiế đồng hồ cổ gắn trên tường nơi

phòng chờ đợ đang đ ểm tám giờ. Trong p òng ăn

dướ án đèn trần tại mỗi bàn từng nhóm thực

khách bản xứ và rải rác người ngoại quố đang yến

ẩm. Văn C ương từ G a Định, Sư Tử từ Đa Lạt,

Gấm Đen từ Rạch Giá, Hạng Võ từ miền Trung, Bít-

Ton Đầu Bò và đủ mặt á đẳng t n lô ma đầu

khắp xứ, thuộ àng đệ nhất ôn đồ của bọn Tụ đã

tụ tập nơi những bàn ghế dọc theo hành lang nhìn

ra đường lộ bên Trụ Sở Quốc Hội. Cậu kéo chiếc ghế

để trống, ngồi xuống, nâng chiếc cố đang sẵn rượu

lên cao, thong thả nó : “Hân oan gặp đông đủ anh

chị em.” B n ạnh cậu, Bít Ton, một thanh niên

NH 415

tuổi khoảng mườ tám đô mươi, mặ đồ tây trắng,

thắt nơ bông, tóc chải gọn ghẽ, mặt vuông, mày rậm,

tay cầm quyển sổ liền đứng dậy nó : “An ị em,

buổi họp bắt đầu.” Xong ắn ngồi xuống, trong khi

Thần Sầu ngửa mặt, ụp cốc rượu vào mồm nghe ộc

một tiếng như nướ đổ qua cống. Rồi cậu từ tốn đặt

nhẹ chiếc cốc xuống bàn. Cậu nhìn mọi người, suy

ng ĩ g ây lát đoạn nó : “An ị em thân mến, tổ

chứ nào ũng p ải có sứ mệnh của nó và những

tiêu chuẩn đại cương làm căn bản cho mọi hoạt

động. Chỉ trừ bọn Tụi chúng ta. Lý do giản dị là

chúng ta không có tổ chức gì hết. (cậu hơi mỉm

cườ ). Tuy n n đối vớ á n ân tô đ ều đó k ông

phải là mối quan tâm. Tôi hoàn toàn không chủ mưu

một lực lượng nào hết. Hôm nay có một đ ều quan

trọng tôi muốn phát biểu với với các anh chị em.

Bít-Ton, bạn hãy chỉ ghi vắn tắt á đ ểm liên hệ. Đó

là...” Cậu dừng lại, huỡn đã ầm ve rót thêm rượu

vào cốc. Rồi cậu chuyển chai rượu sang các bạn ngồi

lân cận và bảo: “An ị em cứ tự n n rót t m.”

Nhân lúc Thần Sầu bận móc túi lấy đ ếu xi-gà đán

d m đốt hút, Gấm Đen nó : “H ện nay thiên hạ chia

lìa. Những thứ như Thạch Lặc, Vương Diễn thời

Trung Hoa Hậu Tam Quốc lại xuất hiện. Tôi thấy

phải có một lực lượng thứ ba ra đờ để thống nhất

đất nướ .” Cậu thở một hơi khói thuốc lá, tiếp: “N a

phiến vùng biên giới, cây ki-náp từ Cao Miên, gỗ súc

rừng Tây Ninh, nói tổng quát tôi không muốn nhìn

thấy những việc tương tự xảy ra.” Có t ếng thì thầm

và giọng bất mãn đâu đây ủa bọn Tụi ngồi ở cuối

bàn. Đô ngươi trong sáng như mắt rắn của cậu bất

416

động. Cậu thốt giọng tuy khẽ nhưng rất quả quyết:

“Tr n ăn bản giang hồ, lời nói của một người làm

đại ca không cần biết đúng ay sa n ưng luôn luôn

là một lện .” Mọi người yên lặng. Cậu nắm bàn tay

lạ để ngửa ngón tay chỏ trên bàn, thong thả tiếp:

“Đã là lệnh, thì phải tuyệt đố t àn .” G ọng đ ệu

cậu quả thật là của hạng hạ đẳng bá đạo đầy cá tính

k u ăng dó p á ! Song dường như cậu ũng

chợt tự hiểu, liền nói tiếp bằng giọng êm dịu: “X n

anh chị em ghi nhớ rằng lãn đạo không phải là một

quyền uy, mà là một trách nhiệm. Dù tô là gì đ

nữa, nhưng số kiếp giang hồ xu n n đứng àng đầu

trong các anh chị em, tôi không thể àn động khác

hơn. Không cần phải lực lượng thứ ba hay thứ tư

nào hết đất nước này tôi chắc chắn sẽ có ngày thống

nhất. Ngoại trừ, tôi không thể t n đoán được miền

Bắc Tuyến hay miền Nam Tuyến sẽ thắng cuộc, là vì

không người Việt Nam nào có thể đán bại người

Việt Nam nào. Tùy bên nào làm tôi tớ tốt của ngoại

bang, xin xỏ được nhiều thần ông đại bác thì bên

đó thắng.” N ững tiếng ‘đúng’ ‘p ả ’ ‘đúng vậy’ vọng

lên từ đó đây.

Thần Sầu thong thả tiếp: “Một chủ ng ĩa dù lừng

danh nhưng người dân khố rá áo ôm t ì đó là ủ

ng ĩa t ảo khấu. Một lý tưởng dù cao xa vi diệu đến

đâu mà người thực hiện lý tưởng đó bằng á ĩa

súng bắn vào đồng bào ruột thịt của chính mình, thì

đó k ông p ải là lý tưởng tốt đẹp.” —“Đúng vậy!” —

“Đúng!” —“C o n n tô ắc chắn trước rằng sự

chiến thắng võ trang bên này hay bên kia chỉ là một

đ ều ô nhụ . Đất nước này sẽ thống nhất trong sự ô

NH 417

nhục nhất của lịch sử nhân loại. Các anh chị em hãy

chuẩn bị o ngày đó ngay từ bây giờ. Đừng nhìn

vào D n Độc Lập moi móc những chuyện xấu xa

của g a đìn Ngô Đìn D ệm làm gì. Hãy nhìn lại

chính bản thân mình. Những công dân tốt sẽ tạo

thành một xã hội tốt. Một xã hội tốt sẽ có một chính

phủ tốt. N à lãn đạo xấu đương nhiên sẽ bị đào

thải khỏi xã hội tốt.” Lại một lần nữa những tiếng

‘đúng vậy’ ‘p ả ’ ‘đúng’ vọng lên từ đó đây trong

bang hội. Cậu dừng lạ đoạn tiếp: “Cũng đừng

huênh hoang lực lượng này, mặt trận nọ, như đã có

những kẻ chữ ng ĩa ưa đầy lá mít, làm thầy giáo

tiểu học thì bị đuổi, xuống tàu chỉ biết làm bếp, trốn

sang Âu Châu thì làm thợ rửa hình, lại nghiện hư

danh, say địa vị, khôn không bằng Tần Vương

nhưng nham hiểm thì hơn, níu quần người ngoại

quốc, vuột Mỹ nhưng cũng quơ được Tàu Nga, quay

lạ tàn sát uyn đệ, mệnh danh cách mạng. Thú

thật, tôi xem nhiều lịch sử, nhưng chưa bao gi thấy

những kẻ quá sức tồi tệ đến như vậy đừng kể chi

bọn dốt nát ngoan cố như Thạch Lặc, Vương Diễn.

Thử ng ĩ xem á bọn đạ ma đầu cường quốc bắt

tay niềm nở uống rượu sam-ban với nhau, còn

uyn đệ chúng ta, kẻ học lóm lý thuyết này, người

bắt chướt chủ ng ĩa k a ủa đám ma đầu chẳng tốt

làn gì đó để rồi quay lại coi tình ruột thịt như kẻ

thù. Vinh dự lắm sao?” T ếng vỗ tay vang l n đó đây.

Một người thốt lớn: “T ần Sầu nó đúng!” Rồi những

tiếng tiếp t eo: “Đại huynh nói rất ay!” —“P ả !”

Thần Sầu giơ bàn tay lên để mọi người im lặng đoạn

thong thả tiếp: “X n an ị em hãy ghi nhớ thêm

rằng trong lịch sử chiến đấu ngoại xâm tổ tiên mình

đã k ông bao g ờ nhờ cậy bất cứ thế lực ngoại lai

418

nào. Sức mạnh và sự sinh tồn chỉ có một nguyên lý.

Đó là nó p ải bắt nguồn từ ăn bản.” Cậu đưa tay

chỉ về phía trướ : “Gấm Đen bạn lại có ý kiến gì hả?”

—“À... tao đang ng ĩ một thầy tu lỡ tay giết một con

muỗ đã tự xem như phạm tộ đại ác, trong khi một

tướng cướp giết àng trăm người vẫn cho không

nhằm nhò gì. Vậy đâu là ăn bản?” —“K ông bọn

lâu la thảo khấu nào trường tồn, không cuộc xâm

lăng nào vĩn ửu. Căn bản là sự an vui hạnh phúc

của mọi ngườ .” Sư Tử đưa tay lên hỏ : “Đất nước

này chắc chắn sẽ thống nhất trong sự ô nhục? Hay

chỉ là t n đoán?” Cậu đáp: “T ền đồ định mệnh lịch

sử của dân tộ đô k ỉ có một người nhìn thấy.

Ngườ đó ín là ngườ lãn đạo.” Một người trong

bọn Tụi liền thốt: “Ngườ đó là đạ a!” N ững tiếng

hưởng ứng tiếp t eo: “P ả đó!” — “Đúng!” — “Đệ

nhất đạ uyn !” T ần Sầu lật đật khoát tay cho mọi

người im lặng đoạn nó : “C úng ta đã từng có người

đó.” Mọi người lạ đua n au ỏ : “Là a vậy?” —

“T ần Sầu, cho biết là a ?” — “P ải rồi, ai vậy?” Cậu

đáp: “P an C âu Tr n t n s n .” Văn C ương nói:

“Ông đã qua đời, còn nhắ làm gì!” — “C ỉ là quá

nhớ tiếc, vì Việt Nam không có người thứ a .” Sư Tử

lên tiếng: “T ần Sầu, mầy nói nghe thử?” Cậu bắt

đầu chẫm rãi kể: “Ông ũng là N o s n từng vào

rừng sâu gặp Hoàng Hoa Thám, quan sát những mật

khu kháng Pháp. Nếu không thể đem ết tất cả

người dân toàn quốc vào chiến khu, vậy những

người ở lại thành thị thì sao? Họ ũng p ải sinh

sống nuô g a đìn và làm ăn ũng p ải nhờ chính

phủ thuộ địa. Sự chia rẻ giữa hậu phương và thành

thị đã k ơi mào, cuộc nội chiến uyn đệ tàn sát

nhau không thể tránh, dần dà àng b đát. N ìn

NH 419

thực trạng của đất nướ ngày nay ũng đủ thấy ông

đã là một tiên tri, phả k ông?” Gấm Đen nó : “Trạng

Trìn ũng là một n à t n tr .” — “T n tr ũng ó

thứ xấu thứ tốt. Trong thời Trịnh Nguyễn phân

tranh, hằng vạn b n sĩ m ền bắc vào nam trong

những trận chiến lớn đã bị bắt và lưu đày suốt đời

lên rừng núi khổ sai không bao giờ còn nhìn thấy vợ

con. Ông tiên tri cái gì hả, mà không biết một lời

của ông nói với Nguyễn Hoàng đã làm g ang sơn

chia cách, dân chúng lầm than suốt a trăm năm

sau đó?” Một người thốt khẽ: “Ông k ông được làm

quan nên trả t ù!” N ững tiếng cười ha-ha-ha, híc-

híc, hô- ô…đó đây. T ần Sầu mỉm cười, song cậu

tiếp: “P an t n s n đã ng ĩ đó k ông p ải là cách.

Vì vậy ông đã bỏ núi cao rừng sâu, bỏ Nho học,

theo Tây họ đỗ đạt làm quan, mặc áo vét, thắt cà

vạt như người tây phương. Ông gửi thư, nói chuyện

thẳng với Toàn Quyền Đông Dương trên căn bản

ngang àng n au. Ông k ông tran đấu trên chiến

trường nho nhỏ ở địa phương, không làm bang hội

khất cái lén lén lút lút mà phải bị Pháp quân truy

kích chạy chui trốn nhủi. Một ín k á đ đứng

n ngang ông tran đấu ông k a ín đại

quang minh, tạo cho mình một thế lực lớn lao trên

chính trường quốc tế. Vì vậy, dù ông bị bắt đày đ

Côn Đảo, chính phủ P áp ũng p ải có lệnh cho

Toàn Quyền Đông Dương thả ông ra. Trước khi trả

tự do lại cho ông, Toàn Quyền cử ngườ đại diện đến

Côn Đảo phỏng vấn ông. Hỏi tại sao ông chống đối

chính phủ P áp. Ông đáp người ta nói bậy bạ; đối

với tôi, Pháp Việt an em đề huề, tôi chỉ chống đối

những người Pháp mất dạy ở đây ngượ đã người

dân àn động sai trái, nhục mạ chính phủ Pháp

420

là chính phủ nêu cao nhân quyền và lý tưởng tự do.

Khi ông muốn đ P áp ín Toàn Quyền Đông

Dương lo vé tàu cho ông và đích thân tiễn đưa ông.

Mối quan tâm lớn lao nhất của ông là nâng cao trí

thức của người dân. Sức mạnh không phải có từ

thần ông đại bác, mà có từ kiến thứ .” Mọi người

hưởng ứng: “Đúng!” — “P ả !” — “T ần Sầu, mầy

nó đúng!” Từ cuối hành lang Hạng Võ lên tiếng:

“N ưng nếu đem đại bác đặt trước một người trí

thức, thì người trí thức làm sao hỉ?” Cậu cười ha-ha

rồ đáp: “Câu ất vấn rất hay! Ngày xưa anh không

có cơ hộ để hỏi Lưu Bang(1), cho nên bây giờ hỏi

tô ?” Mọi người lại cười híc-hắc, hô- ô… Cậu tiếp:

“Này an Võ ngày xưa những bộ lạc xung quanh

Hán tộc thường ỷ mạnh, lần lượ xâm lăng Trung

Nguyên là nơi thuộc Hán tộc. Rồi tại sao cứ sau mỗi

lần như vậy biên giới của Hán tộc lại mở rộng thêm

hả? Và trăm năm trướ đây ũng vậy, dân Mãn

hung hãn cỡi ngựa bắn tên ồ ạt từ bắc tràn xuống

nam chiếm Trung Nguyên, vậy bây giờ nước Mãn

Thanh ở đâu mà ỉ còn một nền văn óa Trung

Hoa? T ô đ t ô đ tô ỉ muốn nói một người

lãn đạo như Phan Châu Trinh tiên sinh vài trăm

năm hay ngàn năm mới có một. Rất tiế đời sống

của ông quá ngắn ngủ !”

_______________________

(1) Tại Trung Quốc vào khoảng hai thế kỷ trước Công Nguyên,

Hạng Võ và Lưu Bang lúc đầu hiệp nhau tiêu diệt triều đại

nhà Tần, sau trở thành cừu địch

NH 421

Một thiếu niên trạc tuổi cậu ngồi nơi bàn bên cạnh

nó : “An T ần Sầu, thỉnh thoảng mới có lần hội

họp đại huynh có chuyện gì nữa kể cho tụi này

ng e?” T ần Sầu xoay lại, hỏ : “An t n gì vậy?

Dường như chưa hề gặp?” — “Tô t n B ở Tuy Hòa.”

Hạng Võ liền nó : “Nó là đàn em ủa tao đến chơi

cho biết thủ đô.” — “Aaa qu n nữa chớ, anh Võ,

nghe nói vừa rồi ở ngoà đó an em ùng n au kỷ

niệm chiến thắng Đ ện Biên Phủ hả?” — “Dĩ n n!

Bắ ay Nam ũng là V ệt Nam, chiến thắng mình

ũng ó p ần đó mà!” — “Vậy sao bị cảnh sát hốt đ

hết hả? Ha-ha- a!” Mọi người chợt đua n au ười

lớn hi-hô hố-hố híc-hắc. Các người hầu bàn đã bắt

đầu dọn thứ ăn ra từng bàn, khói bay và mùi thịt

nướng thơm ngon.

Khi tất cả đã y n lặng, cậu nó : “C ỉ chiến thắng

thôi, rất tiế …” Một người trong bọn lên tiếng: “Đại

ca tiế á gì?” Cậu đáp: “An ị em có biết không,

vì tình chiến hữu vớ n au năm ngoá Tổng Thống

Mỹ đã ứa g úp đỡ Tổng Thống Pháp. Trong khi

Tướng Ely đang òn lơ lửng trên không, hí hửng bay

từ Hoa Thịn Đốn mang tin mừng về Ba-Lê, nếu đại

ma đầu Dulles không kịp đến Quốc Hội Hoa Kỳ để

ngăn ản sự hứa hẹn đó ủa Tổng Thống Mỹ t ì Đệ

Thất Hạm Đội Hoa Kỳ đã xông vô t ếp ứng quân đội

Pháp. Tôi nói tiếc là Việt Nam mất cơ hội không

những chỉ chiến thắng mà là đại thắng lừng danh

chưa từng có trong nhân loạ .” Lại một người khác

hỏ : “Tại sao huynh nói vậy?” __ “Tại vì Việt Nam sẽ

422

biến cả hạm độ đó t àn đống sắt vụn.” Gấm Đen

liền lớn tiếng: “T ần Sầu, mầy chắc chắn trận Đ ện

Biên Phủ vẫn thắng, ngay cả nếu hạm đội Mỹ can

thiệp?” __ “P ả !” __ “Bằng cách nào? Bố láo!” Một

thiếu nữ từ cuối phòng nhỏ nhẻ: “An Gấm Đen sao

vô phép vớ đại ca vậy?” Và ngườ đó đây ưởng ứng

t eo: “P ả đó!” __ “Hãy x n lỗ đạ a!” __”X n lỗi

mau l n!” Cậu liền đưa tay ra dấu cho mọi người im

lặng đoạn nó : “Gấm có lý do của ảnh. Dù sao, vấn

đề ũng ỉ là giả thiết. Để ản nó .” Gấm Đen l ền

tiếp: “Sau k đột kích Trân Châu Cảng vào cuối

năm 1941 N ật Bản công khai hải chiến với Anh và

Mỹ từ vịnh Ma Lai, biển C à Và đến vịn San Hô…”

Thần Sầu gục gặ nó : “Phải rồ . Lú đó ạm đội Mỹ

ũng g ập đầu sứt trán…” __ “Tao ưa nói hết. Hạm

đội cái gì! Chỉ là rải rác vài mẫu hạm hay chiến hạm

của Mỹ. Sáu hay bảy tháng sau, giữa năm 1942 Đệ

Thất Hạm Đội mới nứt vỏ thành hình một đạ k ũng

long trọn vẹn đầu đuô đầu ở bắc Thái Bình Dương,

đuôi tận dướ Ú C âu. Lú đó Hải Quân Hoàng Gia

Nhật Bản đang ùng bá k ắp Thái Bình Dương đến

Ấn Độ Dương, dự định cùng Phát Xít và Nazi chia

đô địa cầu. Nhưng vừa nứt vỏ đầu của on đại

k ũng long đó đã n ào lộn một cái ở Midway, làm

gẫy hết tay chân của Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản,

đó là bốn mẫu hạm lừng danh, chưa kể những chiến

hạm khác của họ đều bị nhận chìm. Rồi cuố năm

42 sang năm 43 á đuô ủa nó quậy qua quậy lại

hơn một chục lần ở Solomons, làm gẫy luôn cái

xương sống của Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản. Chỉ

trong thờ g an đó ả vạn phi cơ của Nhật Bản rớt

như lá rụng và gần năm trăm ến hạm đủ loại của

Nhật Bản đã bị hủy. Trong năm 1944 ỉ có vài hải

NH 423

chiến trong vịnh Phi Luật Tân và tây nam Thái Bình

Dương. Từ đó on đạ k ũng long t ong t ả bơi lượn

trên Thái Bình Dương không còn chướng ngại nào

đáng kể. Rồi cuố t áng 7 năm 1945 nó đán mù

bơi tới vịnh phía nam Hồng Đô nơi bao nhiêu tàu

bè tàn cuộc của Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản gom

góp lại, tu bổ, tân trang, chỉn đốn, mong cơ hội

đông sơn tái khởi. Chẳng ngờ on đạ k ũng long

hả miệng vừa đớp vừa táp, nhai hết trơn những thứ

đó trong một trận không hải tạp chiến chỉ ba ngày,

gọi là cú ân huệ. Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản, mà

từng được coi như một lực lượng quân sự lớn nhất

và mạnh mẽ nhất thế giớ đã bị hoàn toàn tiêu diệt,

quét sạch trên mặt địa cầu không còn vết tích gì

hết.” Một người trong bọn Tụi ngắt lờ : “H Gấm

Đen mầy kể chuyện thần thoại hả?” __ “T ần thoại?

Hằng tấn hải sử, tao chỉ tóm gọn để các bạn thấy

nhận xét của Thần Sầu thậm vô lý.” T ần Sầu nói:

“Này an Gấm, dựa vào quốc sử, chẳng phải Việt

Nam đã từng phá Tống đuổi Nguyên, càn quét hai

chục vạn quân Thanh hay sao hả?” __ “T ần Sầu à,

giỏi như vậy, tại sao thế kỷ trước chỉ có mấy tên lính

Tây lơn tơn từ đâu tới mà lại chịu t ua để bị nô lệ

cả trăm năm nay? Quân Mãn T an từ Trung Hoa

sang tớ T ăng Long đường sá rất bình yên, lại kế

Tết đến lo ăn ơi, có phải thứ đán g ặc chuyên

nghiệp gì chớ đ ng ỉ mát đúng ơn. Phá Tống đuổi

Nguyên? Há! Nhà Tống là triều đại bạc nhược nhất

của Trung Quốc. Quân binh biên giới chỉ như thổ

phỉ hay hải tặc vậy thôi. Còn quân Mông Cổ, ngày

đ m ăn ngủ trên lưng chiến mã mà họ xiềng xích

t àn đoàn n ư hằng nghìn hạm độ kéo đến đâu

biến làng mạc phồn oa t àn bìn địa đồng khô cỏ

424

áy đến đó. Có p ải Việt Nam đã đụng với chủ lực

quân của Hốt Tất Liệt hay không? Hay chỉ mấy nhóc

on…” Hắn chưa dứt lờ Văn C ương chận nói:

“Gấm Đen mầy miệt thị sử gia và sử sách quá trớn!”

__ “Sử gia? Sử sách? Có phải nói chúng ta là con

rồng cháu tiên từ một trăm á trứng nở ra đó ả?

Còn nữa, Hùng Vương truyền 18 đời vua kéo dài

hơn 26 thế kỷ , vậy mỗi ông sống trung bình một

trăm rưỡ năm ả? Những chuyện bá láp như vậy

ũng bắt con nít học sử. Hai chục vạn quân Mãn

Thanh hay bốn chục vạn, nói sao lại chẳng được, ai

ở đó mà đếm? Văn C ương, tao không đi học bằng

mầy. Nhưng mầy biết sử ký là gì không hả?” Văn

Chương làm thinh, trong khi Gấm Đen t ếp: “Sử ký

là tha hồ tung hô khuế đại người thắng cuộc, mặc

sức nói xấu kẻ bị thua, còn dân chúng thì không ai

biết đến. Nhưng mà, không ai có thể phủ nhận sự

thật. Nè… trong t ế giới chiến tranh vừa qua Đức

Quố Xã đã gây p ong vũ tràn ngập Âu Châu, lan

tràn đến cả Bắ P đột p á qua đến Nga Sô, không

a ngăn ản nổi. Rồi Nhật Bản Ý Đại Lợi tháp tùng

muốn làm sập thế giới. Mỹ phải ra tay cứu bạn bên

Âu, bên Á, một mình tả đông kí tây đem bìn an

lại cho thế giới. So Việt Nam vớ Đức, Ý và Nhật

cộng lại ra sao hả? ” T ần Sầu lạ đưa bàn tay lên

cho Gấm Đen ngưng lại. Cậu cườ nó : “C ẳng phải

t n ma đầu Dulles rất k ôn ngoan đã k ông o

Hạm Đội Mỹ tham chiến hay sao? Vì hắn biết Việt

Nam hùng mạnh hơn cả Nả-di, Xắt-xít, Dật Bủn họp

lạ t à để Hoa Kỳ rút lui chào thua! Ha-ha- a!”

Gấm Đen lấy tay áo chùi ngang trán. Mọi người lặng

thinh.

NH 425

Xong cậu liếc người ngồi bên cạnh, gọi khẽ: “Bít-

Ton!” Tay ầm quyển sổ, hắn liền đứng dậy. Nhưng

Gấm Đen ưa chịu t ua quay sang Bít Ton: “À nè

Bít Ton, nữ giáo sư sử địa Bà Tăng Xuân An từng

khen mầy giỏi nhất môn sử ký…” Bít Ton l ền ngắt

lời Gấm Đen: “Vấn đề ngoài tiết mục của buổi họp,

xin miễn tiếp. Tôi chỉ muốn nói một lờ . Là đại ca,

bất cứ đ ều gì Thần Sầu nói, bình diện hay chiều

sâu đều ó ý ng ĩa ủa nó. Các người về suy ng ĩ đ

n a.” Đoạn hắn nói tiếp: “Lệnh số 56Đ ấm mọi

giao dịch như đã đề cập. Không phần thảo luận. Chi

tiết có thể tham khảo trong Tinh Hoa Chính Lý,

Chương 16. Họp chấm dứt.” Hắn gấp sổ lại, ngồi

xuống.

Kế Văn C ương nói: “Thứ ăn đã sẵn sàng. Mờ đại

ca, kẻo nguội. Anh chị em.” T ần Sầu liền tiếp lời:

“An ị em tự n n!” T ếng chuyện trò lại tiếp tục,

hỏ an đây đó t ếng chén ly chạm nhau, bầu không

khí lại trở nên cởi mở dễ chịu đầy tìn ng ĩa g ang

hồ. Thần Sầu nhìn mọi người nơi các bàn tiệc không

phân biệt a đã kết ng ĩa uyn đệ tỉ muội của cậu

hoặc ai còn xa lạ, bỗng dưng cảm xúc hãnh diện

trong lòng. Cậu nó : “Tô đang t ấy tất cả anh chị em

như những hình bóng của chính tôi trên khắp nẻo

sông hồ; tô mong đó là n ững hình bóng tốt đẹp.”

Thật ra, cậu không còn nhớ hết tất cả những gì cậu

đã nó lú bấy giờ, có lẽ huênh hoang rất nhiều suốt

426

cả buổi tối, là vì khi cậu đứng dậy tạm biệt mọi

người, chiế đồng hồ cổ gắn trên vách nơi phòng chờ

đợ đang đ ểm mười hai giờ đ m. Hồi tưởng lại cậu

chỉ có thể hình dung một bạch diện thư sinh với

giọng đ ệu sặc mùi dóc phách giữa quần hộ ma đầu

quỉ diện và cậu cảm chút tự trách trong lòng về

àn động và ngôn từ của cậu như thuộc loại hạ

đẳng bá đạo. Thỉnh thoảng những buổi tiệc họp

mặt của bọn Tụi bất cứ ở đâu ũng rất náo nhiệt như

vậy. Họ tha hồ cườ nó dù đúng dù sa ẳng có gì

quan trọng. Chỉ là, xã hộ nào ũng ó đám t an

thiếu niên thẳng thắn, vị tha, cao ngạo nhưng đầy

hào tình. Mấy dòng bút mực này tuyệt đối không

mang bất cứ chính kiến nào, chỉ trung thực ghi lại

vài nét sinh hoạt của bọn nam nữ gặp gỡ nhau trên

giang hồ, mến chuộng lẫn nhau, những lưu niệm

quá thời vô tư của tuổi trẻ.

Từ Công-Ti-Năng-Tan Thần Sầu tản bộ đến Văn

Cảnh chỉ một đỗ đường không xa, vừa đ vừa hít

thở khí trời mát mẻ về đ m và ng ĩ k ông b ết mình

là hậu thân của loài chim ụt hay chim cú. Cậu gặp

Minh Thiếu đang ngồi nơi bàn cùng vài bạn trai lẫn

gái. Cậu kéo ghế ngồi chen với họ đoạn nó : “Em ó

biết D u T n đã l n ở Đa Lạt k ông?” —“Em ó.

Diêu Tiên tâm sự với em trong tuần trước. Em

không có cách nào khuyên lơn chị ấy được. Cuối

cùng, em chỉ muốn Diêu Tiên gặp anh trướ k đ .”

Cậu nó : “Đó là t ếu nữ thật cứng rắn.” Cũng bầu

không khí quen thuộc, ngập đầy khói thuốc, sặc nức

mùi rượu, tiếng nhạc quấy động, sự sống đ n

cuồng. Tiếng kèn đồng rú lên từng hồi rồi tắt nghẽn

NH 427

giữa tiếng vĩ ầm rên rỉ, tiếng ly cốc chạm nhau rổn

rảng, tiếng trống bập bùng, tiếng nước chảy qua cổ

họng, tiếng rên siết cuồng nhiệt của đám tra gá ỗn

độn quay tròn, ngần ấy tiếng trộn lẫn vào n au để

mời mọc những tâm hồn bước qua ngưỡng cửa sa

đọa. Những mái tóc thả tung, những khuôn mặt đỏ

ngầu sắc rượu. Những vòng tay níu chặt những thân

thể oằn oại vặn mình dưới những lằn roi của khoái

lạc. Những khung ngự no đầy sinh lực, dồn dập hơi

thở. Những cặp môi khao khát bám sát những cặp

môi. Những ánh mắt thèm thuồng. Những đường

gân tê dại. Mùi nước hoa, mùi rượu nặng, mùi mồ

hôi, mùi da thịt xông lên. Tất cả những hình sắc, âm

thanh, mùi vị đó đã t àn t ường lệ đối với cô cậu.

Tấm thân nở nang của cô quyện theo cậu, dịu dàng

như làn mây, uốn khúc nhịp n àng t eo đ ệu nhạc

vui tươi lả lướt. Thình lình cô thấy vũ trụ quay tròn,

dừng lạ án đèn màu lung l n dưới gót chân. Cô

cười khẽ một tiếng ngắn chỉ kịp thốt: “An ...” Cậu đã

bất ngờ nâng thiếu nữ nằm ngửa ra trên vòng tay và

hôn bổ xuống môi cô. Vài tiếng ‘ồ’ trong bóng tối,

tiếng huýt sáo vang lên lẫn mấy tiếng thì thầm: ‘mất

dạy! loạn!’. Cô ậu cười ngả ngớn thong thả bước ra

khỏi tiệm vũ lơ đễnh như bất cần ai, mặc những cặp

mắt tò mò nhìn theo. Từ độ ấy cậu với cô như hình

với bóng và tình yêu bắt đầu nhen nhúm trong tim

của thiếu nữ có chiếc phù hiệu vàng.

Một hôm Minh Thiếu và Thần Sầu đến dự buổi

thuyết trình tạ Văn K oa Đại Họ . Đề tà là ‘Quan

428

niệm trinh của Thúy Kiều’. Sau k d ễn giả đã uơi

tay múa chân một á ăng say đáo để đọc bài

triết luận, một tràng vỗ tay như pháo. Chủ tọa giáo

sư Nghiêm Toản hỏi toàn thể thính giả trong giảng

đường ai có ý kiến gì. Các giảng sư đại học cùng sinh

v n đua n au p át biểu tư tưởng. Từ những mồm

lưỡi sắc bén, hàng vạn p o đạo đức luận Đông Tây

triết lý Chà-Và, Ma-Ní được tung ra làm luận chứng

trong bầu không khí bàn cãi sôi nổi kéo dài hết một

buổi chiều. Đến k k ông òn đ ều gì phải nêu ra

nữa, giảng đường đang m p ăng p ắc, chợt Minh

Thiếu đưa tay lên và nói: “Tôi có ý kiến.” Mọi người

hướng về cô trong khi cô thong thả tiếp: “X n d ễn

giả sửa lại vạt áo đã tuột ra khỏi nịt quần.” Một trận

cười ầm ĩ ủa quan khách nổi lên. Mặt diễn v n đỏ

gấc. Thiếu n n ũng đâm ngượng. Cậu ng ĩ t ầm:

lú nãy đã k u ãn bướ vào đây với một giai

nhân tuyệt sắc, giờ chính nàng ngôn từ quàng xiên

trịch thượng giữa một nơi trí thức. Nhưng cô vẫn

thản n n đ ềm tĩn . Cậu trách khẽ mấy tiếng. Cô

đáp: “K ến thức nông cạn, trình bày chẳng mạch lạc,

dẫn chứng mơ hồ mà ũng ọ đò làm d ễn giả. Văn

chương như mèo mửa!” —“C ín em rủ an đến

đây.” Cô m lặng một lú đoạn hỏ : “An ọc khoa

học có biết sự phá vỡ một nguyên tử dễ ay k ó?” —

“T ực tế khoa họ đã làm được thì dễ t ô .” —“Em

vừa mới khám phá ra một thứ rất khó phá vỡ. Đó là

thành kiến. Thứ mặc cảm về bạc mện đã k ến

Thúy Kiều lao đầu vô bất cứ hoàn cảnh nào mà cô

o là vì định mệnh phần cô phải nhận. Cô đã mang

một thành kiến sai lầm từ ngày ô òn bé nó đã gây

tại hại suốt đời cô. Nếu quan niệm rằng không tuyên

truyền nào tốt hoặc xấu, chỉ thành công hay thất bại

NH 429

mà thôi, thì Nguyễn Du đã t àn ông trong uộc

ngụy biện quảng cáo của ông. Nhưng đáng buồn

thay hàng hàng lớp lớp trí thức, mỗi ngườ ũng tự

trói mình trong nhiều hình thức của thành kiến,

đua n au đem vàng son tô đ ểm đứa dâm nữ!” —

“Dâm nữ? Tạ sao?” — “Một đ m nàng mơ tưởng,

trằng trọc, chịu không nổi phải chui rào dẫn xá đến

cho Kim Trọng. Nhưng cậu ấy có lẽ nhút nhát,

không dám sờ đến cô gái vữa vừa mớ quen. Dĩ

nhiên, cậu ta chỉ là đứa học trò trung học. Thúy

Kiều thất vọng trở về nhà. Song nàng không cam

lòng, lại trở qua gặp cậu trai một lần nữa. Anh thấy

đó ẳng phải nàng quá nóng hổ ay sao?” T ần

Sầu hơi mỉm cười, hỏi khẽ bên tai thiếu nữ: “Em ó

dâm k ông?” Cô l ền nắm bàn bàn tay đập đụi một

cái lên lưng Thần Sầu và đứng rột dậy bỏ đ ra k ỏi

phòng. Dù sao, các bạn thân mến đó ỉ là cảm

tưởng vẩn vơ của cô nữ sinh viên thơ trẻ của Luật

K oa Đại Họ Đường, một dấu bút ghi lại kỷ niệm,

không lời bình phẩm, tiệt nhiên vô tư. Thần Sầu lật

đật chạy theo thiếu nữ. Buổi thuyết trìn ũng đã

hết giờ. Thiên hạ bắt đầu lần lượt rời khỏi chỗ.

Những kẻ rảnh rang còn nán lại tụ năm tụ bảy bàn

luận thêm chi tiết của đề tài hoặc nói chuyện tào lao.

Người mắc công kia việc nọ thì tản mác ra về. Thần

Sầu đến đứng sau lưng thiếu nữ đang dừng lại nơi lề

đường. Cô không xoay lại, nhỏ nhẻ nó : “Trước khi

quen an em đã b ết quá trình của anh hoàn toàn

khác với em. Nhưng mà, dù Thần Sầu đến với em từ

thành phần nào, dù là anh chị của làng dao búa

ũng ó loại hạ tiện, loạ t an ao. Đến bao giờ mà

anh vẫn còn muốn tình bạn của em, anh cần phải

luôn luôn biết đâu là g ới hạn.” Cậu liền nó : “M n

430

Thiếu, xin lỗ em. An đã ểu ý của em.” Cô xoay lại

nhìn cậu, nửa muốn cười lại thôi. Rồi cô lại nhỏ nhẻ

nó : “Vậy t ì em an tâm!” T ần Sầu t oáng ng ĩ

thầm: từ lúc khở đầu quen cô, cậu ay đùa ng ịch

với cô, mang chút khinh lờn. Nhưng mà, người

thiếu nữ rất nghiêm trang này có lẽ thụ hưởng một

nền giáo dục thượng lưu phi phàm, ngoài Ngọc Lan

ra là người thứ hai mà cậu bắt đầu cảm thấy tôn

kính. Thần Sầu bất chợt nhớ Ngọ Lan. Cô ũng đã

đề cập đến mấy dòng thơ đâu đó trong tập Truyện

Thúy Kiều để dạy dỗ cậu văn từ những ngày nào.

Những ngày đó á đây nào ó bao lâu n ưng cơ

hồ như trong dĩ vãng muôn đời xa xưa; tuy nhiên,

những tiếng nói êm ái, dịu dàng của Ngọc Lan như

còn đồng vọng bên tai cậu. Cậu ng ĩ t ầm: ‘Ngọc

Lan đã k ông bao g ờ đá động đến bất cứ đ ểm xấu,

tốt nào của Thúy Kiều, chứng tỏ ô đặt mình cao

hơn tất cả mọi người trên nhân thế. Nhưng mà, cũng

một vấn đề, Minh Thiếu dường như sâu sắc và thực

tế hơn. Cậu còn nhớ một lờ ô đã t ốt: ‘mườ năm

họ đời, bảy năm sóng g ó ’ ó lẽ nào một cô gái mà

từ sợi tóc o đến đầu ngón tay đều óng mướt lại

từng trải như vậy sao?’ C o đến bấy giờ chẳng qua là

những chuyện lặt vặt giữa Thần Sầu và Minh Thiếu

khi họ mới bắt đầu quen biết. Rồi một cuộc rong

chơi đầu tiên của cô cậu xảy ra.

Một buổi chiều, sau khi chơi gôn xong, Minh Thiếu

và Thần Sầu trong lúc cao hứng dong đường đ Long

Hải. Mang cùng thứ tâm hồn lang bạt, sau vài lúc e

dè, cô cậu một cách hồn n n đã bắt đầu quyến rủ

lẫn nhau rong chơi lần thứ nhất, khơi mào một cuộc

NH 431

giao tình. Cậu mướn cỗ xe ngựa để chở ô đ dạo

đ m. Đến khuya, họ dừng lại nơi mũi Ti-Văn. Cô ngủ

trên xe. Cậu ngủ trên tảng đá nằm lơi ra phía biển.

Sự gặp gỡ với cậu trai giang hồ đã dần dà làm thiếu

nữ sang trọng nhuốm phong sương! Cô là ai, sao có

thể oang đàng n ư vậy? Nhưng lúc bấy giờ cậu

không mảy may quan tâm đ ều đó. C ẳng phải tất cả

các cô giang hồ mà cậu quen biết đều mang lối sống

tương tự hay sao? Một tiếng sóng vỗ ầm dưới tảng đá

và luồng gió lạnh hốt qua làm cậu thức giấc. Cậu

nhìn thấy thiếu nữ đứng ao tr n mũ T Văn p ía

biển khơi, xiêm y trắng lay động trong cơn gió, đang

yên lặng ngước nhìn vầng trăng k uyết. Cậu lật đật

nhoài dậy, bướ đến cổi chiếc áo ngoài của cậu

choàng qua vai cô và khẽ nó : “Dạ bán hàn sương

đơn ngoạn nguyệt...(1) Em có tâm sự hay sao? Hay

an đối xử ó đ ều gì không phải? Có lẽ anh không

n n để em bụ đời như anh thế này!” Cô k ẽ cúi

đầu, có vẻ bối rối, thỏ thẻ: “K ông an Lão! Trăng

lên cao làm em thức giấ mà t ô .” Cậu đ với cô trở

lại chiếc xe ngựa đoạn do dự nó : “Hay là mìn trở

lại khách sạn nha. Nửa đ m sương lạn ...” Cô đã

ngửa mình nằm nơi sàn ván có giải manh chiếu, nói:

“Em t í ngủ đây để nhìn thấy cản đất rộng trời

ao...” Cậu mỉm cười, vừa nó : “Em đã ngủ thì còn

thấy gì đượ ” vừa kéo mền đắp l n t ân ô đến

ngực. Cậu đứng tì vào bệ cỗ xe, lặng lẽ

_____________________________

(1) Nửa đ m sương lạnh một mìn đứng ngắm trăng. T uở đó

Thần Sầu thường thích làm thơ và ngâm thơ, những lời cậu

thốt đô k mang t đ ệu

432

nhìn Minh Thiếu nằm ngủ. Án trăng n ạt dần đ m

âm thầm trôi qua theo những tiếng thủy triều êm ái

khi gần khi xa, và thỉnh thoảng tiếng một con dế

đang mơ gáy khẽ trong đ ếm cỏ âm u bên vệ đường.

Khi cậu cúi xuống định hôn Minh Thiếu, bất ngờ

thấy gương mặt cô gái tỏa ra ánh sáng hồng nhạt

làm cậu khựng lạ . Đô mắt cô vẫn khép rất thanh

nhàn dướ đô mày rậm xanh thẳng tắp, những lọn

tóc bồng bềnh trên vầng trán ngây thơ và bên cặp

má mịn màng. Ánh hồng nhạt mới xuất hiện đó tỏ rõ

nhanh chóng nơi má, trên môi, xuống cổ và loang

dần ra làn vải trắng e đậy khung ngực nở nang

của thiếu nữ đang se sẽ g ao động theo hơi thở. Cậu

chợt hiểu, xoay qua. Một vùng biển tiếp giáp những

đám mây b n trờ đông n ư lửa đỏ, vầng mặt nhật

sắp sửa đùn l n từ lòng đại dương. Cậu quay lại

nhìn thiếu nữ một lần nữa, kinh ngạc thấy toàn thân

cô như bao bọc giữa hồng quang. Cậu thì thầm: “Từ

linh hồn đến thể xác tinh khiết tuyệt trần!” Rồi cậu

rời khỏi cỗ xe ngựa. Dưới vài tia nắng sớm cảnh vật

hiện rõ dần. Vô số những tảng đá lớn nhỏ chồng

chất, rải rác từ sườn l n đến đỉnh một cách bừa bãi

vô thứ tự, nằm lổm ngổm sần sùi như vừa trải qua

cơn địa chấn. Đến gần nhìn lên sườn dốc cỏ hoa

xen lẫn nhau mọc từng khoảnh màu sắc như bưc

tranh bỏ dở. Những phiến đá ơm chởm nhe lên

một cách bướng bỉnh, ngang ngạn tr n đỉnh cao

vút đứng vệ đường phải bẻ ót mới nhìn hết được. Có

những tảng đá to tướng nằm nghểnh ra như muốn

tuột xuống mà những nhánh cây quá mảnh khảnh

cố víu lấy nó lên một cách thật cực nhọc. Nhìn lại

ven đường sâu, chi chít những tảng lớn tảng nhỏ

chen nhau lấn lấy chỗ đứng. Đá vã ra àng trăm

NH 433

thước ngoài xa. Những tảng thật to nằm cận mé

nước trông vẻ hì hộm, lầm lì đưa mấy bảng sọ lớn

tướng ra p ía đại dương để thách thức các luồng

sóng vả vào mặt những cái tát kinh hồn mà nó vẫn ì

ra không nhúc nhích. Trong khi cậu đang loay oay

dán một cái diều gió to hơn cả thước vuông, trên xe

Minh Thiếu khẽ cựa mình vì những tiếng kêu rộn rã

của đàn m bay qua rồ đô mắt diễm lệ của cô

tiếp nhận ánh sáng êm dịu của bình minh. Cô quấn

ăn đến ngồi gần cậu trên tảng đá òn ướt sương.

“Anh đang làm gì đó?” — “Bây giờ thì em mới biết

đ m ôm an g é ợ với em mua giấy, nan tre,

nhợ, hồ để làm gì. Anh sắp làm xong con diều gió.

Anh sẽ thả nó bay tr n mũ T Văn để kỷ niệm...” —

“Kỷ niệm gì?” T ếng ‘gì’ ủa Minh Thiếu thường có

giọng hơi lên theo một dấu ngã, nghe rất nhõng

nhẽo! “Kỷ niệm ngày chúng mình nghỉ mát tạ đây

lần đầu.” —“Hỡỡỡ... cứ nói kỷ niệm tình yêu chúng

mình cho gọn, anh nhá. Nhưng anh ạ, mùa này có

ai thả diều g ó đâu?” —“T ây kệ. Người lớn thả diều

ó k á .” C ốc cô và cậu l n đỉn nú T Văn. Cô

không chuẩn bị mang thêm giầy đ nú bàn ân

trắng trẻo của cô bị sướt đô út vì p ải leo chân

không lên các tảng đá dốc. Cô ngồi ngẩng mặt xem.

Cậu bắt đầu buông nhợ và diều gió cất bay ban đầu

hơi đảo qua đảo lại, sau cứ theo dây mà lên, càng

cao càng nhỏ dần, bằng chiếc quạt, bằng bàn tay,

bằng con ruồi, bằng con muỗi, rồi biến mất, chỉ còn

thấy vài vệt mây vàng trên nền trời trong biếc. Cậu

quay lại nhìn cô hỏ : “Em òn t ấy diều g ó đâu

k ông?” Cô lắ đầu mà mắt vẫn dán lên trời xanh,

gió thổi làm tóc cô tung bay dưới chiế mũ bạch

thỏ. Cậu chỉ về hướng diều l n k nãy và nó : “Đấy.

434

Nó đấy. Sao em thường khoe mắt em có thể nhìn

thấy con kiến cách xa ba dặm!” Bỗng cô cười một

tiếng trong trẻo, tay chỉ mé nú nó : “Haaa... dây đã

đứt rồi, anh gạt em...!” Cậu n e răng ười, cổ họng

kêu khèng khẹc như rắn hổ mang nó : “D ều băng

chắc tới xứ Cao M n là ít.”

Đến trưa, cậu rủ ô đ tắm biển. Minh Thiếu là tay

bơi giỏi, tấm thân trắng sáng của cô chỉ được che

đậy vài phần cần sự kín đáo lau lá trong nước

như ánh hào quang. Khi cô đã mệt, cô lại nằm nơi

bóng mát của chiếc dù, gố đầu l n đù ậu đang

ngồi nghỉ ngơi xem sách. Cậu kể: “T uở bé anh ở với

tổ mẫu của anh và người cha. Nhà có vườn rộng,

trong vườn trồng đủ loại cây, nhất là chuối. Thân cây

chuối dùng làm cái phao rất tốt để trẻ con thôn quê

tập bơi lội. Nhưng anh không hiểu tại sao cha anh

lại tiếc một cây chuối. Cây chuối có thể được xắt nhỏ

trộn với cám làm thứ ăn o eo; vì vậy chắc chắn

con heo phải quí giá hơn anh. Người cha tàn nhẫn

đó o an một á tĩn loạ tĩn Tàu đựng rượu bằng

sành hình thoi tròn xoay to bằng ôm người lớn,

miệng tĩn n ỏ vừa đủ tay ngườ t ò vào. C a an đặt

miệng tĩn xuống nước, bắt anh ôm phần đáy tĩn nổi

là đà trên mặt nước mà bơi qua phía bờ ao bên kia.

Vì men tĩn quá trơn, lại vì vòng tay anh thuở ấy quá

bé, anh tuột khỏ tĩn uống nước, chết hụt nhiều lần

giữa ao lớn nước sâu. Qua nhiều án tử hình như

thế, rồi anh vẫn bơi đượ .” Xong ậu tiếp: “T ô đ

em ạ, những chuyện thuở ấu thời của anh chẳng có

gì thơ mộng để nghe. Giờ ũng đã ều, mình trở

l n đỉn T Văn ơi. Đợi tối mình sẽ xuống phố chợ

NH 435

Vũng Tàu ăn ơm.” Minh Thiếu mặc quần áo, thu

xép đồ đạc. Chốc lát, cô cậu đã đứng tr n đỉnh Ti

Văn ngắm ánh tà dương nơi biển cả và chân mây

hóa hợp một màu vàng chói. Minh Thiếu thỏ thẻ:

“Hãy xem em là người bạn của anh thì anh sẽ được

an ủ .” Cậu ngập ngừng hỏ : “Ng e M n Hằng nói

em vừa mới từ Hương Cảng trở về phả k ông?” Cô

yên lặng, không nhìn cậu, giây lâu hơi khẽ gật. Cậu

do dự tiếp: “Từ dạo quen em, anh ước muốn được

thường nhìn thấy em, gần gũ em trò uyện với

em. Chỉ tiếc, ai có thể t eo dõ được loài hùng long

ẩn hiện trên chín từng mây.” M n T ếu nhỏ nhẻ

đáp bâng quơ: “Em xa xôi đối với anh như vậy sao?”

Im lặng giây lâu, cô tiếp: “C ỉ là, thân em như chim

nhạn, bất cứ đâu mỏi cánh sẽ dừng ân.” Trong

phút giây Thần Sầu chợt nhớ Ngọc Lan. Tại sao bên

cạnh cậu không phải là cô gái mà cậu đã xây đắp

bao nhiêu mộng ước, là ngườ đáng lẽ được hưởng

tất cả niềm sung sướng hân hoan mà cậu đã tự hứa

sẽ săn só lo âu y s n ả đời mình. Rồi cậu thì

thầm trong lòng: ‘Em đã từng dạy anh nguyên tắc

giới hạn. Giờ đây an đã ểu rồi, Ngọc Lan! Vật

chất hay siêu hình, hơi thở ay máu t m ũng ỉ

tồn tại trong giới hạn của nó mà thôi. Xưa nay, anh

tự xem mình như thành trì, không bão tố nào có thể

tàn phá. Nhưng mà, nếu là ngoại cảnh anh còn có

thể chống trả; trái lại anh cảm thấy thể xá này đã

từng gần gũ b n em nay đang b ến thành hơi, máu

tim này mà hơi thở của em đã từng đụng chạm đang

chầm chậm đóng g á và n ững bức vách, rường cột

của linh hồn anh từng cái, từng cái, từ từ mục nát.

Chỉ vì chờ em, anh cố gắng hít thở chút khí trời.

Nhưng anh biết an đã k ông òn ở trong giới hạn

436

của chính mình; tất cả sẽ sụp đổ bất cứ lú nào...’

Chạnh lòng thương tiếc, cậu n ìn đám mây bàng

bạ xa xăm ngoà ân trời, khẽ ngâm nga:

“Có trái tim b ng tuyết,

Trong tay người dưới mồ,

Nghìn thu hờn nhật nguyệt,

Hàn khí ngập hư vô...”

Minh Thiếu xoay lại nhìn Thần Sầu, hỏ : “Sao ỡ?

Muốn gặp em lắm hỡ?” Cậu làm thinh. Cô ngập

ngừng quay đ k ẽ ú đầu, giọng cô êm ái như ru

hòa lẫn tiếng sóng xạc xào dưới chân núi:

“Rồi bỗng một ngày nao

Ai đem hơi thở úm,

Tuyết hàn hóa máu đào

Làm lửa tim nhen nhúm!”

Thần Sầu vụt quay lại, khẽ thốt: “Em...” Cậu đối diện

với suối tóc phong phú, óng ả đen tuyền, bung ra từ

vàn mũ trắng, bồng bềnh trên nền vải bông sáng

choang vừa sít chiếc lưng đầy đặn nở nang của thiếu

nữ đang đứng gần kề. Một cơn gió nhẹ mơn man tóc

cô và xiêm y thoang thoảng hương thơm. Cô không

xoay lại, hỏi khẽ: “Người dưới mộ an đang nó là

a ?” Cậu đáp: “Em k ông b ết đâu.” Lòng ngậm ngùi,

cậu đổi giọng nghiêm nghị, tiếp: “M n T ếu, nhưng

anh không muốn làm bạn vớ em đâu.” Tâm tìn

thầm kín của cậu, thiếu nữ biết hay không, vẫn một

cách hồn nhiên cô bỏ khẽ: “T ật sao!” Xong ô

ngước nhìn dãy sương lam trên đỉnh núi phía xa,

NH 437

thong thả tiếp: “Dù em đã đến với cuộc sống này từ

nhiều hoàn cảnh khác anh, nhưng em cũng có

những lú đáo đầu sinh tử. Những ngọn núi cao

thường khuất trong mây, mà người dướ đồng bằng

không thể nhìn thấy. Nhưng trên đỉnh của nó chắc

chắn ũng ó p ong ảnh tuyệt vờ .” Rồi cô xoay lại

nhìn cậu: “Đ ều quan trọng là mìn ó đủ máu tim

để làm một cuộc mạo hiểm hay không? Non nước

này, ngày hôm nay, thật hữu tình, có thể làm chứng

tấm lòng của mìn đối với nhau. Anh Lão ạ, hãy thề

ùng em n á.” Cậu ng ĩ t ầm: Ngọc Lan khác xa

Minh Thiếu, ngay phút sơ giao cô đã trao cậu trọn

niềm tin, không thề ũng k ông ứa. Cậu nó : “Cần

thiết như vậy sao, em Minh Thiếu?”

Một hôm sau buổ đán gôn ô và ậu vừa về đến

n à t ì ô được thư của Diêu Tiên mờ đến Đa Lạt.

Còn cậu l n đường đ Cần Thơ. Cậu lang thang các

miền Hậu G ang được một tuần lễ, viếng t ăm bạn

hữu. Đến Châu Phú cậu vừa đặt lưng xuống võng

chợt ó đ ện tín của Văn C ương. Cậu gắp một

miếng giả cầy, nốc cạn một tô xì đế rồi từ giã các

bạn xá mũ l n xe trở về G a Địn đến quán

Minh Nguyệt. Sau lúc cậu đ bữa nọ những việc

đáng t ếc xảy ra. Mây Tím ngày càng không kiêng nể

ai, hành hung những cô gái trong nghề, lạ ăm dọa

các ma cô nữa. Văn C ương đã trục xuất hắn ra

khỏi vùng. Hắn sang ở Cầu Ông Lãnh, giờ đang tụ

tập bè đảng. Thiếu n n suy ng ĩ đoạn hỏ : “Quyết

định của các sư tổ thế nào?” Văn C ương kề tai cậu

nói nhỏ. Cậu gạt ngang: “K ông đượ . Để thủng

thỉn xem...” T á độ lừng khừng của cậu làm nổ

438

bùng ngay niềm bất mãn đang sô động của bọn Tụi.

Các ma cô và sư tổ bàn tán loạn lên. Kẻ t ì nó : “Tao

sẽ kéo đàn em qua ầu Ông Lãn .” Người lại rằng:

“Tao sẽ t an toán nó tay đô .” Cậu ung tay đập

mạnh xuống bàn k u đùng một tiếng, hét lớn: “V ệc

này dẹp lạ . Đây là lện .” Sau một lúc im lặng cậu

thấp giọng: “A p ản đố ?” Mặt cậu trở lạnh như đồng

bất động trong k đô ngươi như hai mắt rắn của

cậu quét chầm chậm trên từng gương mặt bướng

bỉnh của lũ ôn đồ. Văn C ương, Mi-Trai-Dết Đầu

Bò, Xi-Mon, Bít-Ton, Gấm Đen Sư Tử ... đều nín

thở, làm thinh. Cậu chợt đứng phắt dậy xô bàn đá

chiếc ghế văng lọc cọc ra phía sau, phong thái vô

thường bình thản với giọng nhỏ nhẻ: “Tô b ết phải

làm sao rồ .” Xong ậu xỏ tay vào túi quần đ ềm

tĩn bướ ra. Đến vệ đường cậu hất hàm làm hiệu

cho một chiếc taxi ngừng lại. Cậu mở cửa, vừa định

bước lên, chợt một bàn tay dịu dàng đặt xuống vai

cậu. Cậu dừng, quay lại nhìn thấy Nhung. Cô chủ

quán Minh Nguyệt độ hơn hai mươi tuổi, hơi gầy và

cao, da sậm, nét mặt hiền làn đ ểm thêm hai núm

đồng tiền khả ái. Nhung hỏ : “Cậu địn đ đâu?”

Thần Sầu đáp: “Cũng ưa biết.” —“C ưa biết?” Cô

mỉm cười tiếp: “N ưng đây này là chỗ cậu phả đến.”

Vừa nói cô vừa trao cậu một tấm danh thiếp có mấy

hàng như vầy: ‘Hẹn anh tại Đồng Khánh chiếc bàn cũ

giờ cơm tối như thường lệ.’ Cậu hỏ : “Sao M n T ếu

lại biết tôi ở đây?” N ung đáp: “C ương sai tôi đánh

điện cho cậu. Tôi gặp Minh Thiếu.” Cậu à một tiếng,

suy ng ĩ vẩn vơ rồi hỏ : “An T ú ó được mạnh

khỏe không? Lâu rồi tôi không gặp va. Bảo rằng tôi

có lờ t ăm va n á.” Cô ạ thấp đô m . Cậu tiếp:

“Tô b ết chuyện riêng của cô và anh Thúc, cô Nhung

NH 439

ạ.” Nó xong ậu bước lên xe. Chố đã đến Đồng

Khánh. Cậu vừa bướ l n p òng ăn tr n lầu đã t ấy

Minh Thiếu ngồi tại bàn trả k ăn trắng. Cậu kéo ghế

ngồ đối diện, trong khi nàng khẽ ú đầu, e lệ thỏ

thẻ: “Sao an làm em p ải nhớ anh? Suốt đời em,

ngoại trừ cha mẹ chị em, em không muốn nhớ bất cứ

ngườ nào mà!” Cậu nó : “Còn an ễ gọi phải tới,

hễ đuổi phả đ t ì sao!” Đ m ấy lần đầu tiên ở vùng

Chợ Lớn, cậu nghỉ ngơi trong một biệt thự ũ kỹ,

trước sân có cây hoa bạch sứ. Hơi bỡ ngỡ khi mới

được mời vào nơi có vẻ huyền bí riêng tư, dần dà cậu

ũng quen t uộc với không khí thanh tịnh. Nơi

phòng khách một bộ phô-tơi bằng gỗ bá chạm cẩn

kiểu xưa đặt kế chân tường, nơi vách trên đó chiếc

khung ảnh lớn được gắn chặt vào nền vôi trắng

toang mang bức chân dung của ngườ đàn ông trạc

ngoại tứ tuần, gương mặt thông minh nhưng nghiêm

khắ đô mắt long lanh ngời chói như của người còn

sống. Bên kia kê chiếc giường bằng mây. Một phòng

sách ở sát cạnh và những phòng ngủ nằm liền phía

sau, rồ đến phòng tắm p òng ăn và bếp núc. Gian

phòng ngủ của Minh Thiếu có cửa sổ trông ra

khoảng đất rộng là chỗ n à để xe, ở đó ó trồng cây

táo cành lá rậm rạp. Minh Thiếu kể lại vài mẩu

chuyện vui của cô trong những ngày cô sống bên

cạnh Diêu Tiên tạ Đa Lạt, nhất là sự thương nhớ mà

cô dành cho cậu. Dịp ấy ngồ đối diện cậu trên

giường mây nơi phòng khách, Minh Thiếu nói:

“Trong n ững giờ ô độc nhất qua á quãng đường

mù mịt xa xôi, em chợt ng ĩ ra một đ ều mà em đã

ghi nhớ để kể lại anh ngày hôm nay. Anh Lão, có

bao giờ an ng e nó đến phi thuyền không gian

chưa?” —“Dường như là có.” —“Em nghĩ địa cầu

440

ũng ỉ là một phi thuyền mà mỗi người, anh hay

em, là hành khách trên lộ trình ngắn ngủi. Em chợt

hối tiếc từng li từng tí của khoảng thời gian hay

k ông g an mà mìn đã xa á và n ớ an đến đỗi

cứ mỗi phút em cảm tưởng như chết mỗi tế bào

trong thân thể!” Rồi cô hạ thấp đô m mỉm cười

trách khẽ: “Còn an ó n ớ gì em đâu! Em dám

chắc anh không nhớ gì đến em hết!” Cậu vội ngắt:

“Em dám ắ ?” Rồi cậu thong thả tiếp: “X n em

đừng tưởng rằng con ngườ đã lắm gối g ó đắp sương

chắc phải mang tinh thần dũng mãn tìn ảm cạn

khô, xem cảnh tử biệt sinh ly như tấn tuồng sân

khấu.” Cô ngước mắt chờ nghe thêm những đ ều mà

cô muốn cậu thú nhận, nhưng cậu đã m lặng. Cô

hỏ : “An nó t ế ng ĩa là sao an Lão?” Cậu ngập

ngừng đáp: “Mìn gặp gỡ quá tình cờ, quen nhau

thật vội vã, mến nhau thật n an óng đến đỗi

không kịp hiểu trọn vẹn cơ duyên. Nhưng anh dám

nói rằng nụ cười của em đã n ư đốm lửa bùng cháy

trong linh hồn anh, linh hồn đã từ lâu lạnh như

nướ đá. Một tiếng nói của em ngày Thu Phân bên

bờ sông Hương đã làm anh như mớ xương khô bắt

đầu tươi thắm lại, sức ấm bắt đầu truyền vào mạch

máu và khối óc tố tăm ủa anh bỗng tràn đầy ánh

sáng. Nếu em đã trao an một niềm tin và nếu thật

sự có em gần gũ b n an dù những mối dây vô

hình giữa em và anh chỉ xảy ra như một hơi thở

trong phút giây ngắn ngủ ũng đủ đền bù bao

n u năm sương gió và làm anh sung sướng nhất

tr n địa cầu.” G ọng uyên thỏ thẻ như cơn gió

thoảng qua: “An nó t ật chớ an Lão?” Rồi nàng

to nhỏ tiếp: “Em rất ân oan được nghe những lời

anh vừa nói. Nhưng, anh Lão ạ ín an ũng

NH 441

chưa chắ gì đã b ết nguyên lai xuất xứ của em đâu.

Mình vẫn còn là hai người xa lạ. Dĩ vãng ủa mỗi

đứa mình biết đâu đã un đú sẵn những phần thầm

kín của nội tâm và những quan niệm nhân sinh

khác biệt. Tuy nhiên em muốn nó đ ều đó k ông

phải là trở ngại của một mối tình. Hai giòng sông dù

bắt từ những nguồn chênh lệ ũng sẽ đổ ra cùng

một mực nước của đại dương. Tuổi mình còn trẻ, em

tin rằng mình sẽ dễ dung hòa, miễn mình kiên nhẫn

và biết tha thứ.” R ng về câu chuyện Diêu Tiên khi

cô ấy ra đ t eo lời Minh Thiếu, có mang theo số lớn

ngân lượng mà chính Minh Thiếu không thể biết

nguyên do.

Hôm sau Thần Sầu đến Cầu Ông Lãnh gặp Mây Tím.

Cậu nó : “Dĩ òa vi quí bao giờ ũng là p ương

châm của suốt đời tôi. Tôi quan niệm sự thù hằn

chém giết là phương tiện bần cùng nhất để giải quyết

những vấn đề mà người ta không chịu khó thương

lượng tìm hiểu n au trong tìn uyn đệ. Cứ một

người ngã gục ở chiến trường thì nơi hậu tuyến tôi

dám chắc có ca chu c ngườ đau k ổ: người cha,

người mẹ, người vợ, những đứa con và những bạn

hữu; mười người ngã gục ở chiến trường bao nhiêu

ngườ k á đau k ổ... Đem xã ội làm ví dụ, mặc dù

hơi cao xa, trừu tượng, nhưng cũng để bạn thấy rằng

chiến tranh là vết thương thê thảm, ai cũng gớm

ghiếc, trừ những kẻ được thời cơ tự cho m nh la

thượng đế! Mặc dù lỡ mang kiếp sống dướ đáy ặn

bẩn của xã hội, tôi vẫn mong rằng a ũng ó út

lương tri khi Thượng Đế tạo chúng ta thành ngườ .”

Hắn đáp: “Cạnh tranh là lẽ sinh tồn và tiến bộ của

442

mọi loài vật. Khi tôi thực hiện tất cả những biện

p áp để tự vệ, tối thiếu đó là lẽ phả .” —“Đồng ý.

Nhưng nếu chỉ nhắm vào phần tối thiểu t ì đâu ra

những đấng y s n đã mở mang nền phong hóa

chung cho mọi ngườ ?” Hắn cười lớn: “Ông quá lo

chuyện bao đồng. Chúng sinh hết thảy rồ ũng sẽ

thành Phật.” Rồi hắn hạ thấp giọng tiếp: “Xưa nay

anh hùng đều thuộc hàng thiểu số, nhưng nền văn

minh của nhân loại sở dĩ được tiến bộ như ngày nay

là vì, mặ dù ô độc, họ ũng k ông lù bước trước

đám đông ủa lũ lâu la t ảo khấu.” B ết bị hắn kê,

bôi nhọ dan ng ĩa ủa bọn Tụi, nhưng cậu dằn lòng

nén giận nó : “X n đừng hiểu lầm rằng ín tô đã

đ ều khiển tất cả mọi cuộc phô trương, dù nếu thật

sự tôi có chút quyền uy nào đối với các bọn mà bạn

muốn ám chỉ. Bạn rất thông minh, chuyên cần

những năm trung ọc, chỉ tiếc không may mắn

trong kỳ Tú Tài năm ngoá . Tô đối diện bạn hoàn

toàn bằng cảm tìn á n ân. Tô đã ạn lời. Vậy xin

tùy bạn.” K ậu đứng dậy, xoay lại, dợm bước, chợt

nghe Mây Tím gọ : “An T ần Sầu!” Cậu dừng chân,

lưng vẫn hướng về phía Mây Tím. Hắn đang đứng

cách xa cậu phía sau. Tiếng ‘an ’ mà ắn vừa thốt

làm cậu cảm động ng ĩ t ầm: chẳng lẽ hắn muốn

làm bạn với mình sao! Trong khi cậu chưa kịp phản

ứng, hắn đã t ếp: “Cám ơn.” Cậu hỏ : “Cám ơn gì?”

—“Lòng tốt của an .” —“Tô ó gì tốt đâu.” —“Tô

thành thật mà! X n đừng khiêm nhượng.” T ần Sầu

ũng dùng t ếng ‘an ’ để đáp lại, cậu nó : “H ện giờ

bọn Tụ đang tìm á n ổ cái gai, tức là anh.

C úng nó là lũ t ượng đẳng ôn đồ ở khắp đó đây

mà ín tô ũng k ông b ết tổng số bao nhiêu,

gồm những ai. Tôi chỉ có thể khuyên anh hãy tự gìn

NH 443

giữ.” Hắn đáp: “Mạng tôi lớn lắm. Thấy không, hôm

đấu súng...” Cậu ngắt ngang: “Đừng nhắc chuyện đó.

Họa phúc vô thường, chuyện may hiếm ó. X n đừng

ỷ lại. Hãy cẩn thận thì tốt hơn.” —“Tôi xin ghi nhớ

lời anh dặn. Tôi cu ng x n tă ng la i anh mô t câu.

Ngư i không d chết v ke th , nhưng co thể chết v

những ngư i thân mâ t va tin tư ng nhất.” Câ u thốt:

“Đừng t m ca ch li gia n tôi với bo n Tu i.” —“K ông bao

gi , v tôi biết anh la ngư i rất thông minh. Tiếc

rằng anh và tôi ở hai hoàn cảnh khác nhau nên

không thể trở thành bạn tốt.” —“Hoàn ảnh quan

trọng như vậy sao? Vả lại, nếu đợi hoàn cảnh thích

hợp mới là bạn, thì sao có thể gọi là bạn tốt?” Nó

xong, Thần Sầu thong thả bướ đ .

Mang tâm trạng thất bại của một nhà ngoại giao bất

tài, trưa hôm đó cậu trở lại biệt thự có cây hoa sứ

với vẻ mặt héo hon. Minh Thiếu lo lắng hỏi han. Cậu

đem uyện Mây Tím thuật lại. Rồi cậu tự an ủi nói:

“N ững năm mới bắt đầu hiểu biết, anh rất sẵn sàng

cãi vã, biện luận thật ăng n ất địn đem p ần

thắng về mình. Nhưng trong trăm lần anh thắng

cuộ đến sau suy ng ĩ lạ trăm lần đó an đều sai.

Dần dà anh không còn thích cãi vã với bất cứ ai, từ

đó trăm lần anh nhịn t ua trăm lần té ra an đều

đúng. Lý luận thường nhằm mụ đí mô tả một sự

thật. Nhưng nếu sự thật không nhất thiết k ông đổi

thay theo không gian hoặc thời gian, thì lý luận để

làm gì. Vì vậy, trải mấy năm p u bạt an đã ọc

được một đ ều. Đó là: ìn t ức cao nhất của lý luận

là không lý luận.” —“An t ật khó hiểu, anh Lão ạ.

Nếu loài người không tìm kiếm sự thật thì làm sao

444

có nền văn m n và xã ội trật tự như ngày nay.” —

“Đừng lầm sự thật với qui ước. Cứu cánh của qui ước

là mưu cầu hạnh phúc. Ở một vũ trụ nào khác, biết

đâu on người chỉ là một loà m.” M n T ếu

mỉm cườ nó : “Ở vũ trụ đó an và em ùng xây

chung một tổ an n á.” N ư vậy đó t ếu nữ có

chiếc phù hiệu vàng đã kết thúc một cuộc chuyện

trò. Khi Minh Thiếu rủ cậu đán gôn ậu nói:

“K ông đượ an đã bỏ giờ học quá nhiều để anh

ôn bài vở tí chớ.” Cô mỉm cườ : “Haaa! ôn bà vở...

chuyện lạ hiếm có! Nhưng... đánh gôn với em chiều

nay n a an .” Cậu chưa kịp đáp. Nàng lại:

“N ááá...” T ếng ‘n á’ kéo dà g ọng đ ệu nhõng nhẽo

nghe dễ ghét! Cậu đàn ừ, chịu thua. Cậu đã ẳng

chịu thua nàng từ phút sơ giao sao! Chỉ vì Xu Di có

vẻ không bằng lòng cậu mướn gác trọ sau quán

Minh Nguyệt, gần gũ đủ loại người phong trần, cho

nên thời gian sau cậu dọn đến nhà của ông bà cố

đạo gia ở G a Định. Nhờ Xu Di vỗ về, cậu tạm trở lại

việ đèn sá . Ồ... ũng ỉ tạm vậy thôi! Vài người

bạn thường đến nhờ cậu giảng một bài triết học mà

giáo sư ở nhà trường không tài nào nhét vào óc học

sinh những khía cạnh rất trừu tượng. Cậu ũng k ả

dĩ làm tr ết gia miễn cưỡng có khi hết cả buổi sáng.

Buổi chiều cậu đến Thư Viện Quốc Gia viết thư từ

o đến tối. Nếu không thế, cậu lại la cà làng trên

xóm dưới rượu chè be bét. Có khi cậu biến mất cả

tuần lễ, ông bà cố đạo ũng ẳng biết cậu đ đâu.

Rồi người ta lại thấy cậu hiện về giữa đám k ố rách

áo ôm dưới quán lá nghèo nàn trong hang cùng ngõ

hẻm. Thật là một lối sống bất định mơ hồ.

NH 445

Kế chẳng bao lâu ông cố đạo qua đời. Bà cố đạo

buôn bán thua lỗ n n đ ẩn cư nơi xứ khác, trong

nhất thời cậu một mình với ngôi nhà. Cậu phả ăn

cơm tại tiệm người Hoa Kiều. Trong hiệu cơm ấy,

phía trước ruồi nhặng như ong, đằng sau chỗ sàn

rửa bát một bầy chuột to tổ bố, con nhỏ nhất ũng

bằng cổ chân. Có lần cậu hỏ : “Xì t ẩu sao không

làm bẫy giết bớt chuột đ ?” Ông ủ kiêm luôn bếp

ín đáp: “Cá này là uột nuôi mà. Có cơm thừa

o nó ăn mìn đỡ mang tộ .” Cậu búng hai ngón

tay làm hiệu, chuột nghe bò lại gần, y như chó nuôi

trong nhà vậy. Lại hôm khác cậu nó : “Xì t ẩu tô đã

xin cái lồng bàn đậy đồ ăn nếu tôi về trễ. Ngày nào

tô ũng ăn toàn là ruồ .” Cậu rút trong túi áo ra

quyển lịch nhỏ, tiếp: “Mời xì thẩu nghe: trong tuần lễ

này, ngày thứ hai buổi trưa tôi ăn ba con ruồi; ngày

thứ ba, trưa hai con, chiều, một con lằn...” Cậu ghét

cái trứng vịt mà ông chủ tiệm vẫn thêm vào món

canh. Hôm ấy cậu thò tay vào tô canh bốc trứng vịt

ra, nhắm ông mà ném trong lú ông đang bận rộn

xào nấu thứ ăn o k á àng. Ông g ật mình,

quay lại, không giận, cười hì hì. Lúc cậu xoay lại,

Minh Thiếu đã ện diện từ lúc nào. Trước phong

mạo thanh cao của cô gái, cậu đâm ngượng vì cử chỉ

quàng xiên vừa rồi của cậu. Cậu đứng dậy kéo ghế

mờ ô đoạn nó : “Đáng lẽ anh tự nấu ăn dù mấy

bữa bận bài vở ở trường ũng t ế. Nhưng hôm nay

anh về trễ và lười... Sao em biết anh ở đây?” Ngập

ngừng n ìn á én và đô đũa dư ra để trên bàn

đối diện cậu, Minh Thiếu nhỏ nhẻ hỏ : “Có a sắp đến

ăn ơm với anh hỡ?” —“K ông p ải sắp đến. Người

đó đang trước mặt an .” —“Ỗỗỗ...?” Xong ậu hơi cúi

đầu, mặt chợt thoáng buồn, tiếp: “Dù ngườ đó là

446

ai... xin em ngồi xuống đó đ .” M n T ếu nhìn sững

cậu giây lâu, thắc mắc trong lòng. Xong cô từ tốn

ngồi xuống đoạn nó : “Đến nhà không thấy anh, em

đoán an ăn cơm trễ. Rủ an đán gôn.” Cô ậu

cùng lên chiếc Taurus. Cô nhường tay lái cho cậu.

Cậu rồ máy, rồi vọt xe đ . M n T ếu hỏ : “An

không quày trở về n à để khóa cửa lạ sao?” —“An

không bao giờ bận tâm cửa nẻo.” Rồi cậu kể: “Có bữa

tự nấu ăn an dùng quá nhiều gia vị khiến ông ba

tàu nóng ruột giành lại chiếc lọ trên tay anh. Thật ra

an đâu ó b ết bao gia vị thì mới vừa. Anh nổi giận,

trút hết cả lọ. Thấy ông chủ tiệm buồn nhưng làm

thinh, nên sau đó anh phả đ mua đủ số thiệt hại

đền cho ông. Không biết sao g a đìn ông đều tốt với

anh. Khi anh nói anh muốn tự nấu để hợp khẩu vị,

ông vui vẻ ưng thuận ngay.” Cô mỉm cườ đoạn nói:

“An đã b ết nhà em rồi mà, nơi đó anh có thể dừng

chân, cùng em trò chuyện ăn uống, nghỉ ngơi.” Cậu

làm thinh giây lâu, đoạn khẽ nó : “An ưa muốn

làm phiền em.” Cô ao g ọng: “C ưa...? Chưa thật

sao? Vậy mà em tưởng anh hiểu rồi chớ?” —“H ểu

gì?” Cô ạ thấp giọng: “Dù sao sự có mặt của anh

trong ngô n à đó từ nay như là nhà của anh, làm

em bớt ô đơn.” Cậu do dự, làm t n g ây lâu đoạn

khẽ nó : “T ất sủng của trời, mang vì sao xấu, anh

chỉ gây nhiều bất hạnh cho người khác. Vì vậy, mỗi

k đến với em dù anh thật muốn, song anh vẫn rất

lo sợ sự rủi ro lôi cuốn cả em.” Cậu dừng xe lại trước

đèn đỏ. Minh Thiếu lả đầu lên vai thiếu n n để tóc

ô xõa đầy ngực cậu, thỏ thẻ: “An Lão an ng ĩ

như vậy sao?” Cậu làm thinh. Cô cọ nguậy tóc cô

trên má cậu và tiếp: “An nó quàng x n n ư vậy

mà an ng e được hỡ?” —“Trờ đất! Anh tưởng

NH 447

tượng như đang lội qua suối tóc của em chớ không

phả lá xe tr n đường lộ! Minh Thiếu, em ngồi ngay

ngắn lại chớ.” Vừa nói cậu vừa từ từ o xe băng qua

ngã tư. Minh Thiếu ngồi ngay lại và nghiêm trang

nó : “Mặc cảm và thành kiến, anh Lão thân mến, chỉ

là những bức tường t àn ngăn á án sáng phát

ra từ trá t m.” Cậu áy náy hỏ : “Em muốn ám chỉ ai,

em Thiếu?” Cô mở xắc lấy đ ếu thuốc Con Mèo,

thong thả tiếp: “An Lão an k ông t ể nói bất cứ

mố tìn sâu đậm nào, dù tình bạn hay tình yêu, mà

không dựa trên những yếu tố thực tế nhất. Làm sao

có thể đem n ững mối dây vô hình ràng buộc nhau

nếu nó không xuất phát từ những sự săn só lo âu

ay suy ng ĩ mà n ững đ ều đó t ể hiện bằng cách

chân thành nhất từ bàn tay trao ra hay nhận lãnh.

Nếu không như vậy, mọi liên hệ dù thơ mộng đến

đâu ũng ỉ là mớ từ ngữ mơ hồ. Anh không thể

à đạp thể xác, không dưỡng dung sức khỏe để đ

tìm kiếm niềm vui sướng linh hồn, trong khi linh

hồn phải do sự nâng đỡ của rất nhiều vật chất. Anh

không thể tìm thấy bóng mát nào mà không cần một

tàn cây. Có thể k ông an ?” Cậu giỡn đùa lập lại:

“Có t ể k ông em?” Rồi cậu nó : “Có p ải sự liên hệ

của anh vớ em ó ng ĩa là k t ấy em lo âu anh

chỉ mỉm cười, biết nhau chỉ vỏn vẹn một danh từ

xưng hô? Hay khi nghe em ho khẽ một tiếng vì cơn

cảm sốt an đã t ấy như tim anh rạn nứt? Như thứ

định luật hấp dẫn của muôn vì tinh tú, anh càng

xích lại gần em chỉ gây nên những ngọn sóng thủy

triều, mà cánh buồm bé nhỏ của linh hồn anh

không tạo nổi lòng em niềm tin tưởng một cơn trời

êm biển lặng nào. Anh muốn tìm cách xác định ranh

giới giữa người bạn và người yêu; thật khó có thể

448

phân biệt một người yêu với một người bạn gái. Em

có thể địn ng ĩa nó k ông em? Cuối cùng, anh hết

sức ngạc nhiên rằng em vẫn chưa hiểu: đối với anh,

Minh Thiếu là tất cả. Vậy mà từ lâu an đã lầm đ n

ninh rằng em đã b ết trong tim anh chỉ có hình bóng

duy nhất của em. Em Minh Thiếu, anh chưa tạo cho

em chút niềm tin nào sao? Thật là mệt, nếu em bắt

anh phải làm tất cả lại từ đầu!” Cô ợt cười ngả

ngớn nó : “An k ông ần phải làm lại tất cả từ đầu!

Em chỉ nóng lòng biết phần kết cuộ mà t ô !” Hôm

sau Minh Thiếu bỗng dưng cảm bệnh. Thiếu niên

săn só ô trong g an p òng t an vắng của biệt thự

có cây hoa sứ. Cô ngủ lặng lẽ. Cậu ngồi bên cạnh

xem sách. Cô nhờ cậu thay chiế áo ô đang mặc

ướt ỉ mồ hôi. Làn da của cô trắng mịn quá làm cậu ái

ngại mỗ k đụng chạm. Đến chiều cô từ chối không

ăn món áo ủa chị Sen bưng lên. Cậu lo lắng, ép

cô uống tí sữa sốt o đỡ dạ. Nhưng đ m ấy cô ngủ

ngon giấc và sáng bữa sau cô khỏe hẳn. Một cách

hồn nhiên ngây thơ ô đã muốn những đ ều cô vừa

nói với cậu phải bắt đầu chính xác. Vì vậy ó gì đâu

chỉ là cơn bện nũng nịu đầu tiên của thiếu nữ có

chiếc phù hiệu vàng!

Từ ngày Diêu Tiên bỏ n à ra đ Quốc hết sức lo

lắng, buồn bã; bà mẹ àng đau đớn hơn ngày cứ ra

vào đ m k ông an g ấc vì nhớ con. Gia cảnh vì thế

không lúc nào vui. Gian phòng của Diêu Tiên có vẻ

hoang vắng, lạnh lùng như nơi của người chết bỏ lại.

Quốc càng thêm khổ tâm mỗ k đến sở làm phải

nghe các lời bạn bè dị nghị, những tiếng chê bai xấu

hổ, những nụ cười kiêu ngạo, mỉa mai. Không người

NH 449

đàn ông ó lương tâm nào lạ bìn tĩn được trước

sự hư hỏng của đứa em gái mà thiên hạ đưa ra hằng

bữa làm đầu đề cho các câu chuyện dâm đãng. Đã

hơn một lần vì danh giá của đứa em, Quốc so tay

đẫm máu với bọn kiêu ngạo và đ n à t ương.

Không chịu nổi sự lo âu giầy xéo từng phút trong

lòng ũng k ông t ể nhìn thấy mẹ già u sầu, Quốc

quyết tìm em. Một buổi chiều D u T n đang bước

xuống những bậc dốc ở lối trước tửu lầu Thượng Hải

nhìn ra Hồ Lớn, cô chợt thấy ngườ đàn ông ao gầy,

mặc chiế áo tây đen xốc xếch, quần xám, thắt cà-

vạt rằn, thần sắc thiểu não như ốm nghiện đang lẩn

thẩn tr n đường nhựa từ phía chợ Đa Lạt đ lại. Mặt

nàng tái hẳn t m đập mạnh. Nàng rụt lạ đứng sững

nhìn con người ấy và ng ĩ t ầm: “Lạ nhỉ, ông anh

tàn nhẫn ấy lạ đ đâu đến xứ này? Tìm mình hay

nghỉ mát?” N ưng sự tìm kiếm của Quốc chẳng đem

lại kết quả gì. Nhờ bạn bè giấu diếm, Diêu Tiên vẫn

lánh mặt. Chuyện đời họa vô đơn chí. Quốc vừa trở

lại Saigon thì nhân viên truy tầm đến. Hắn mớ được

biết em hắn phạm vụ quịt tiền. Những chuyện không

vui dần dà làm xáo trộn cuộc sống trầm lặng của

Quốc. Hắn tập tiêu khiển trong vài cuộc cá ngựa.

Văn C ương vẫn là tay xuôi ngược ở Trường Đua. Vì

vậy họ tình cờ quen nhau và Quốc trở thành bạn

thân của bọn Tụi. Xót xa vì gia cảnh của Quốc, Thần

Sầu nhiều lần muốn thuyết phục Diêu Tiên trở về.

Nhưng cậu rất bận rộn nên hiếm có dịp gặp cô. Vấn

đề Mây Tím đang là mối bận tâm lớn của cậu. Sự lần

lữa không cho cậu có cơ hộ đáng lẽ để g úp đỡ cô

nữ sinh khả ái. Sự trì hoãn trái lại chỉ để cậu ó đủ

thì giờ làm toàn việc quàng xiên. Những tuần lễ nặng

nề trôi qua với những cuộc tranh hùng chí mạng

450

giữa bọn Ông Lãnh và bọn Tụi, mà kẻ chủ mưu vẫn

là Mây Tím. Nhiều bận hắn dẫn cả lũ mang dao to

búa lớn đến Vũng Bèo Gò Vấp, An Nhơn khuấy làng

p á xóm. Có k Văn C ương lại kéo rố đàn em

qua Cầu Ông Lãnh quật lại bọn Mây Tím mấy trận

kinh hồn. Đ n đầu trong những cơn dao búa sát

phạt, muốn nhàn tản p út g ây để lựa lọc mưu mô,

Thần Sầu lạ đến Đa Lạt. Sau mấy tháng vắng mặt ở

xứ của lá xanh, bóng mát, hoa thơm, cậu không biết

nhiều về sinh hoạt của Diêu Tiên, ngoại trừ vài tin

tức ngắn ngủn về cô do Minh Thiếu thuật lại. Thật ra

đối với cậu, dù Diêu Tiên chỉ là bạn gái sơ giao,

nhưng vì cô là thiếu nữ rất đặc biệt về thân thế lẫn

tính tình, nên thường khiến cậu quan tâm. Có vẻ

cậu k ông t í D u T n t ay đổi lối sống, song

cậu ũng k ông nỡ ngăn ản. Cậu hơi bất ngờ trong

thời gian ngắn tâm hồn D u T n đã t ay đổi do

một cậu trẻ thơ cũng vốn tính hải hồ.

Sau khi Thần Sầu rời khỏ Đa Lạt lần trước, Diêu

Tiên ở lại một mình, quê lạ xứ người gót chân bỡ ngỡ

vừa đặt tới, trong tim lại nặng ưu tư. Ngày ngày đối

với cô như dòng sông vô tận buồn lê thê trôi qua cửa

sổ. Đ m đ m từ vũ trường về nhà dọ đường cô thui

thủi nhìn mấy ngôi trên những đồi thông yên lặng tối

tăm dù lòng sắt đá ũng mềm đ được. Lúc bấy giờ

nếu a để ý trong đám dân quen t uộc chen chúc

tr n đường phố của thị xã ắt nhận ra một thiếu niên

không biết quê quán từ đâu từ lố ăn mặc cùng

dáng đ ệu cử chỉ á gì ũng ó vẻ khác biệt. Sự lang

t ang ô độc của hắn đủ khiến ngườ ta đoán được

hắn là kẻ phương xa mớ đến. Trông hắn không bẩn

NH 451

thỉu lắm, quần áo của hắn sạch sẽ, bằng thứ vả đắt

tiền tuy hơi nhầu nhèo luộm thuộm. Tướng hắn vừa

phải, có da thịt, trắng trẻo phong lưu, lúc nào cũng

mặc một bộ đồ chẳng đổi. Chiế áo măng-tô nâu, cà-

vạt màu rượu chát hình như đã cột vào cổ lâu đời bị

mưa nắng làm cuốn cốc lại như ruột dê. Quần đen

dài, ống bó sát vào chân hẳn là không bao giờ cởi ra

được. Hắn mang giầy nhẹ, bằng bố, kiểu thể thao.

Đầu độ mũ nỉ có gắn lông gà gô bên phía trái.

Gương mặt hắn lú nào ũng ng m trang nổi bật

cặp chân mày xanh rậm đô mắt tinh anh. Một nếp

n ăn nơi trán khiến nom hắn ũng ó vẻ đượm chút

phong sương. Hắn đ với bộ đ ệu nghênh ngang

thong thả a tay lú nào ũng o vào tú quần

may chếch, mặt luôn luôn thẳng tới trước chẳng hề

xoay nghiêng quay ngửa, muốn nhìn sang phải hay

sang trái hắn chỉ đ ều khiển cặp mắt. Hắn xuất hiện

trên khắp nẻo đường lú nào ũng với hình dạng đặc

thù như vậy. Sau vài ngày hắn lại xuất hiện trong

á n à k u vũ. Hắn đến vũ trường không phả để

k u vũ oặc tán gái, mà tìm một chỗ ngồi uống

rượu. Hắn không nói chuyện với ai, chỉ ngồi một

mình. Hắn uống rất nhiều, toàn rượu nặng, không

say, lại hút thuốc nữa. Cứ mỗi bận ra về hắn phải trả

một món tiền khá lớn. Hắn thường lấy trong túi

măng-tô ra những vật dụng lẳn mẳn li ti, bỏ vãi trên

bàn, rồi suốt buổi tối, mặc thiên hạ nhảy n ót đàn

địch trong không khí vang ầm sô động, mịt mờ khói

thuốc, hắn cặm cụi một vẻ nhàn nhã thung dung

chế tạo món đồ chơi cỏn con ngộ ng ĩn nào đó.

Con người kỳ dị ấy chợt thu hút nhanh chóng sự

chú ý của một số khách bàng quan, kể cả Diêu Tiên.

Có hôm hắn làm một chiếc xe la mã, có ngựa kéo và

452

ông tướng nhỏ đứng trên. Chiếc xe có thể chạy vòng

quanh bàn. Hắn nhìn theo, có vẻ không hài lòng,

nhấc lên sửa chữa. Hắn lỡ tay để bánh xe nhỏ tí

dưới chân ngựa văng mất xuống gạch. Nhưng món

vật ấy lại rơi kẹt vào giữa ngón ân và mũ dép ủa

Diêu Tiên. Nàng giữ của ấy lại trong khi hắn kiên

nhẫn tìm kiếm rất lâu dưới gầm bàn. Đợi hắn thất

vọng nàng mới trao trả. Hắn nhận lấy, nhìn nàng

ăm ú một lúc rồ quay đ ẳng nói một lời.

Một bữa k uya trong vũ trường Night Club khách

thưa dần. Lãng Nhân, tên thiếu nhiên kỳ dị đó vẫn

còn ngồi lặng lẽ với nửa ve rượu trên bàn. Ở cuối

phòng trong bóng tối của lá màn D u T n đang trò

chuyện với vài người bạn. Từ chỗ cô muốn nhìn thấy

Lãng Nhân chỉ việc quay sang trái trông vào tấm

kiếng hoa nơi tường. Hắn ngồi cạnh gốc cột dưới ánh

đèn xan . Hắn dường như đã say nhưng cố uống hết

nửa ve rượu còn lạ . Đặt mạnh cốc rỗng xuống bàn,

hắn đứng dậy cung hai tay lên khỏ đầu làm mấy

miếng thể thao, rồi hướng về cửa bướ đ lảo đảo.

Một người hầu bàn đuổ t eo đón ắn lạ để xin hắn

trả tiền. Hắn ngập ngừng đoạn xỏ hai tay vào túi

quần nói gì chẳng rõ. Người hầu bàn sân si. Hắn cố

tránh ngườ này để bước. Nhưng người này một tay

lôi hắn lại, tay kia nắm chặt xem chừng như muốn

tống cho hắn một đấm. Tiếng cãi vã lại lại vang lớn

hơn. Vài người khách dừng lạ xem. D u T n ũng

đã n an n ẹn bướ đến. Gã hầu bàn phân bua với

mọi ngườ : “Hắn uống hết cả ve uýt-ki, không chịu

trả tiền, lại tính chuồn đ .” Hắn thong thả đáp: “Tô

bảo là tôi khất đ m ma tô sẽ đem t ền đến trả. Tôi

NH 453

không quịt của á ông đâu. Vả tô đã đến đây n ều

bận chớ có phải một lần mà t ô sao!” Người hầu bàn

nheo mắt một cách khinh bỉ rồ nó : “Ông k ông

phải là người thứ nhất nói lờ đó. T ệm nhảy ũng đã

bị quịt nhiều lần rồi. Bây giờ ông có chịu trả tiền

k ông?” Hắn đổ quạu: “Tao k ông ó t ền, rồi bọn

mầy làm gì tao?” Người hầu bàn lập tức quật vào mặt

hắn một đấm tay k u ‘độp’ t àn t ếng khô khan

làm hắn xiểng niểng, bồ t m ú đá ân vào ông

hắn. Hắn lăn đùng mấy tua xuống chân bàn, ghế

ngã ầm ầm, ly cốc rơi rổn rảng. Hắn vừa lòm còm

đứng dậy, người hầu bàn phủ đầu hắn bằng những

quả đấm như vũ bão, làm hắn lại nhào xuống sàn

gạch, chui tuốt dưới gầm bàn, ộc ra một vũng rượu.

Hắn nằm độ nửa phút lại cọ quậy đứng lên, thân

hình như chiếc lá héo trước cơn gió. Diêu Tiên trông

hắn ái ngại lẫn xót thương, đưa tay bước tớ định

can thiệp. Lú đó t n ầu bàn đang g ương oai xấn

tới, hai cánh tay mập bự như cặp ùy đồng tung ra

trông rất hung hãn về p ía địch thủ. Lãng Nhân

chợt chộp D u T n đẩy lùi phía sau hắn, chỉ trong

đường tơ kẽ tó đã trán o ô một tai vạ không

đâu. L ền nghe bừng bực khô khan như tiếng một

cây cột vặn mình, chiế đèn treo bỗng lắc lư. Dưới

ánh sáng giao thoa, tên hầu bàn bỗng đứng khựng

bất động, mồm kêu ú ớ, rồi tựa hồ như hình nộm

đứt dây chúi rầm vào giàn nhạc, nằm gục dưới chân

Lãng Nhân. Chiếc trống nhịp rơi xuống lăn tr n sân

vũ. D u T n oàn ồn, thấy Lãng N ân đang t ong

thả tóm lấy chai rượu gần đó rồi ngước mặt dốc hết

chút cặn còn lại vào mồm. Vài ngườ đến đỡ gã hầu

bàn dậy. Gã cứ rúm người lại và run bần bật như bị

bệnh thần kinh, hai tay ôm rịt bụng, mắt nhắm

454

nghiền, một g òng máu đỏ sậm tuôn ra từ khóe môi.

Ngườ ta đưa gã ra khỏi cửa để đ bệnh viện. Các

đồng nghiệp của gã nóng lòng vì bạn liền sấn tới.

Nhưng ông quản lý ũng đã ện diện đưa tay cản lại

và nó : “Để xem hắn muốn gì.” Lãng N ân bìn t ản

đặt chai rượu xuống bàn đảo mắt nhìn mọi người,

đoạn bằng giọng m á nó : “Hãy x n t ong t ả, trong

giây phút hơn thua nhau cũng chẳng muộn. Thật là

một đ ều bắt buộ mà tô đã p ải xuất thủ. Tôi ân

hận đã lỡ tay đối với ông bạn vừa rồ . Tuy n n đó

không phả là độc thủ. Trong năm ngón tay tô đưa

ra, tôi chỉ xài nửa ngón. Ông ấy sẽ lành bệnh, mạnh

khỏe trong vòng bảy ngày.” Hắn dừng. Mọi người

lặng thinh bất động. Mọi cặp mắt dồn về quan sát

một nhân vật quái lạ chưa từng thấy. Hắn tiếp: “Rất

tiếc, tôi không phải là nhà ảo thuật tay không bắt gió

vỗ ra vàng bạ ũng k ông p ải là kẻ bất lương...

(Hắn chợt nhếch mép, lửng lơ dừng lại ở nửa chừng

âu k ông đủ ng ĩa. Nếu hắn thật sự muốn cười thì

đó là nụ cười có vẻ đầy ngạo mạn!) Tối mai tôi sẽ

mang tiền trả.” Hắn cởi một nút áo măng-tô. Bên

hông trái của hắn để lộ lưỡi dao cong dài chừng ba

tấc tây, xỏ qua chiếc quai da, nước thép sáng một vẻ

lạn lùng đáng sợ. Tay trái xỏ vào túi quần, tay mặt

vịn chuôi dao, hắn thong thả tiếp: “Tô đã p u bạt

trong thiên hạ, sống khắp xó chợ gầm cầu, chưa hề

thất tín với ai. Dao này không phải hạ a tô đã t ề

như thế, chỉ để tự vệ nếu a động đến thân tôi. Xin

á ông đừng ép buộc tôi phải rút dao ra. Trời làm

mây mù sấm chớp ắt phải có mưa, dao đã rút ra

khỏi vỏ thì phả dín máu!” Hắn nhìn thẳng từng

gương mặt của những ngườ đối diện bằng cặp mắt lờ

đờ á t ú. Vũ trường im lặng. Cá vũ nữ lấm lét

NH 455

nhìn nhau. Diêu Tiên từ phía sau hắn chen tới trước

đám k á g ả, nói với bọn đang kìn địch hắn rằng:

“Ông này là bạn thân của lão tổ, tôi rất tiếc cho các

anh chị biết muộn.” Lãng N ân quay lại nhìn Diêu

Tiên chừng như khó hiểu, tuy bốn mắt chợt giao

nhau chứa chan niềm cảm thông. Trừ vài khách

chơi, mọi người trong nghề đều kinh ngạc nhìn hắn,

rồi tự động tản ra ai lo việc nấy, kể cả các tên bồi

bàn ũng t ế, không còn cho chuyện này là quan

trọng nữa. Ông quản lý liền bướ đến, một tay bắt

tay hắn, tay kia vỗ vai hắn, niềm nở nó : “Cứ tự

nhiên nha! Hiểu lầm thôi! Hiểu lầm t ô !” Lãng

Nhân hơi nghiêng m nh ú đầu đáp: “Cám ơn!”

Xong hắn đoán b ết việ đã m xuô t ung dung o

hai tay vào túi quần bước ra.

Sương xuống trắng xóa trên các nẻo đường. Không

khí hơi rét. Hắn lầm lũ bước, mặt bất động nhìn

thẳng tới trước, vẫn á đ ệu nghênh ngang. Hắn

đang ng ĩ về lão tổ. Chỉ cái danh hiệu ‘lão tổ’ không

t ô đủ làm y n được những chuyện động trờ đáng

lẽ xảy ra, hắn lấy làm khâm phục! Nhưng ‘lão tổ’ là

cái quái gì? Một tay anh chị? Một tiếng lóng? Dù sao

hắn ũng ểu rằng: chưa mục lãm một đường dao

của hắn thì chưa chắc gì thiên hạ đã ngán ắn;

nhưng chỉ do quyền uy của một danh từ mà hắn đã

được buông tha. Bỗng nghe sau lưng có tiếng gọi:

“Ông ơi!” Giọng kêu rất thanh tao. Hắn sửng sốt

đứng dừng, quay lại. Một thiếu nữ hiện ra dưới ánh

sáng của bóng đèn tr n ột dây thép. Nàng yểu đ ệu

trong bộ âu phục, trên khoác áo len màu tím, tiến về

phía hắn vẻ hấp tấp rung rẩy, chiếc bóng của nàng

456

xoay tròn trên những bướ ân đẹp xinh. Hắn nhận

thấy nét kiều diễm của cô gái mà hắn vừa mới mang

ơn. Hắn lễ phép cúi thấp đầu ào nàng. Đáp lại

nàng khẽ gật. Hai ngườ đ song song g ây lát mà

chưa ai tìm được lời gì để nói. Sau cùng hắn mở

đầu: “Nếu trí nhớ của tôi chưa mất mát vì rượu...

hình như có lần ô đã n ặt trả tôi cái bánh xe tí xíu

trong món đồ chơi của tô ?” D u T n đáp: “V ệc nhỏ

nhặt thế ông còn nhớ sao!” Hắn liền nịn : “Vì vậy cô

có thể đo lường mức quan tâm của tô đối với việc

quan trọng hơn.” — “Đối vớ ông ũng ó v ệc quan

trọng ay sao?” — “Sắ đẹp của ô!” G ọng hắn êm

ái! Nàng chẳng ngờ chàng trai kỳ quái, lạnh lùng ấy

lại thật dễ quyến rũ. Nàng ơi thẹn, nghe tim rộn rã.

“Ông t ật ngộ ng ĩn từ cuộc sống đến cử chỉ!” Hắn

nhìn nàng như tìm hiểu ý nàng muốn nó đoạn đáp:

“Tô ỉ biết hiện tạ k ông dĩ vãng ũng ẳng

tương lai... À này cô ạ k nãy ô nó đến lão tổ là gì

đấy nhỉ?” —“Ủa? Tôi luống tưởng ông là bạn của lão

tổ chứ?” —“Cô đã t ật lầm. Nhưng tư tưởng nào đã

làm cô mặ địn ?” —“Tư tưởng nào? Những bợm

uống rượu như rồng lấy nước và dưới mắt không

người! Giờ ông địn đưa tôi đi đâu?” —“Đến thị xã

ăn ơm chiều n é.” —“Ô k a ông qu n g ờ này đã

quá nửa đ m sao?” —“À qu n! Vậy mình rẽ vào lối

mòn này đ vòng qua k óm n à trước mặt để l n đồi

phía kia tìm chỗ ngồi trò chuyện.” D u T n au

mày: “Ngõ lố tăm tối lại sương lên mù mịt, ai có thể

dẫn tìn n ân đ một cách lạ lùng như vậy. Ông quả

là kỳ quá !” Hắn thản n n đáp: “Tô vẫn thường

mang các ông bạn của tô đ ơi thế mà.” D u T n

n ún va : “T ì đối với bạn tra ! Ông qu n là đang đ

với một ô gá ?” —“À qu n!” —“Dễ quên thế!” —“Dạ

NH 457

phả ! Đô k tô ũng ẳng nhớ nổi tôi. Một hôm

vào phòng rửa mặt, ngẩng lên bỗng đối diện một

người mà dường như tôi đã gặp ở đâu đó và lần.

Ngơ ngẩn một hồi cố nhớ, rồ tô ú đầu chào, người

đó ũng ú đầu chào lại tôi. Tôi mới chợt biết đó là

hình ảnh của tôi trong tấm gương lớn!” C uyện khôi

hài của Lãng Nhân chợt xóa tan những cơn buồn cô

đơn của Diêu Tiên, tiếng cười dòn dã của nàng bỗng

vang lên giữa phố phường y n tĩn đ m k uya. Hắn

lại tiếp: “Có bận tôi lang thang cả ngày tìm á mũ

mà tô ng ĩ là tô đã đán mất. Cuố ùng tô đến

chợ mua một á mũ k á . Trả tiền xong, tôi độ mũ

l n đầu, thì tôi khám phá ra chiế mũ mà tô tưởng

đã mất vẫn nằm sẵn tr n đầu tô .” T ếng cười của

Diêu Tiên lại một lần nữa vang động cả bầu trờ Đa

Lạt, vút cao lên tận á vì t n tú. “H -hi-ha-ha- a!”

Hắn lại tiếp: “Rồi vẫn khu chợ đó một hôm dẫn cô

tình nữ đ ơi, tôi bảo nàng đứng đợi tôi vào chợ

mua gói thuốc lá rồi trở ra ngay. Mua gói thuốc lá

xong, thấy vài món hàng lạ nên mải mê xem. Rồi lần

lượt từ cửa tiệm này sang cửa tiệm khác, quên mất

nàng đang đứng đợi tôi ngoài phố, tôi lẩn thẩn đ

luôn không trở lạ .” D u T n ỏ : “T ế nàng bây giờ

ở đâu?” —“V ệ đó làm nàng g ận tôi trọn ba ngày.

Tôi hết sức dỗ dành. Trên thế giới có bốn tỉ người

đâu p ả a tô ũng n ớ hết đâu ỉ có một người

mà đô k tô ũng k ông n ớ nổi ạ. Cuối cùng tôi

vẫn mất nàng.” D u T n k ẽ nó : “C a buồn với

ông.” Hắn nhún vai một cái rồ nó : “Rồi ai sẽ chia

buồn cho tôi nữa sau ô?” Trong k ếp giang hồ, họ

chợt thân nhau nhanh chóng. Nàng âu yếm bấm

mạnh tay hắn nó : “Tùy mỗi thiếu nữ, ông ạ.” —“Bây

giờ mìn đ đâu đây?” D u T n ơi đùa cợt: “Đàn

458

ông hỏi bạn gái như thế là hơi yếu nhá! Ông không

có nơi nào để tô được tạm nghỉ ngơi giây lát sao?”

—“Phòng tôi ở tồi lắm, trong khách sạn còn tồi hơn

cái phòng của tôi nữa, sợ không xứng đáng ô bước

đến.” —“N ưng tôi thích xem chỗ ăn ngủ của ông.

Ông bao nhiêu tuổ ?” —“Mười chín tuổi quốc ngữ.”

—“Hèn nào...” —“Hèn gì?” —“Trông ông òn ngây

thơ quá!” Hắn cự nự: “Tô mà ngây t ơ hả?” —“Ông

làm nghề gì?” —“T ất nghiệp ba năm nay rồ .” —

“T ế còn trướ đây ba năm?” —“T ì ũng... t ất

nghiệp!” —“Ông k ông đ ọ sao?” —“Họ gì?” —

“Học chữ.” —“Có ớ, biết đọc biết viết...” Từ đó D u

Tiên và Lãng Nhân trở nên thân thiết. Lúc Thần Sầu

trở lạ Đa Lạt, cậu nhận thấy Diêu Tiên có nhiều

t ay đổi, hồn nhiên hơn, tươi trẻ y u đời hơn. Diêu

Tiên giới thiệu Lãng Nhân với cậu. Một hôm Lãng

Nhân hỏi cậu rằng: “Trong lú ùng tô trò uyện,

Diêu Tiên thường nhắ đến một người mà nàng gọi

là lão tổ, vậy ngườ đó là a mà từ lâu tôi vẫn chưa

biết?” Cậu đáp: “Tối nay bạn đến bất luận vũ trường

nào, thấy cậu thiếu niên trác tạc như bạn, miệng

luôn luôn ngậm xi-gà. Đó ín là lão tổ.” Đ m ấy

Thần Sầu và Sư Tử đến Night Club, bướ vào đã t ấy

ở một góc Lãng Nhân miệng ngậm xi-gà đang ngồi

như có ý chờ đợi, trên bàn cốc rượu còn lưng. Thần

Sầu tiến đến kéo ghế ngồ đối diện hắn đoạn hỏi:

“Bây g ờ bạn đã n ận biết ai là lão tổ chưa?” Hắn

đáp: “Nếu không phải ông thì là tôi chớ còn ai nữa!”

Cậu cườ : “Ha a! Lương tiểu thơ thật biết chọn bạn

tra !” Cậu đã ó ảm tình ngay với chàng thiếu niên

mang máu lạnh ấy. Vì vậy cậu mờ Lãng N ân đ

Saigon chơi. Vốn sẵn giòng máu giang hồ, Lãng

Nhân nhận lời ngay. Kể ra những ngày ở Saigon

NH 459

Lãng Nhân là thượng khách của bọn Tụi. Nhưng thời

gian của Lãng N ân ũng ỉ ngắn ngủi mà thôi.

Một bữa trưa, cơm nước bên nhà Minh Hằng xong,

Minh Thiếu cùng chị nàng lại mở trận cao thấp với

mấy khách bài bịch. Thần Sầu nhàn rỗi mượn chiếc

Taurus lái dạo từ từ tr n đường Khổng Tử ở Chợ

Lớn trước khi trở lại biệt thự có cây hoa sứ. Vì mãi

ngoái cổ để ngó theo cặp đù t on mịn trắng trẻo của

cô Trung Hoa mặc váy ngắn đến mông đang đ ủng

ỉnh trên vỉa hè, chợt ng e đùng một tiếng, nhìn lên

mù mịt như trờ đất sụp lại. Cậu vừa hoàn hồn, mới

biết chiếc ô-tô đã băng lề chui tọt vào một tiệm

khách trú, chôn vùi dướ đống hàng xén, rồi im lặng.

Cậu phả k ó k ăn lắm mới mở được cánh cửa xe

bước ra giữa những cặp mắt tò mò k n ã . Đối diện

cậu đã ực sẵn ông cảnh sát với quyển sổ và cây

bút. Ông hỏi cậu vài câu mà cậu không còn nhớ là

những câu gì, chỉ thấy ông cứ ghi lia lịa trên quyển

sổ không cần đợi câu trả lời. Cậu nhìn ông cảnh sát

và ng ĩ t ầm: tiên sư bố nó ghi chép gì mà nhanh lẹ

giỏi thế, thằng này hồ òn đ ọc chắc hạng nhất về

môn tá văn. Hìn n ư ông có hỏi cậu thẻ chủ

quyền xe, bằng lái v.v..., nhưng chắc chắn ngoại trừ

mấy trang nhật báo Hoa ngữ ũ mèm ậu thường

giắt ở lưng quần mà Minh Thiếu dùng để dạy cậu

học tiếng Trung văn ậu không bao giờ ó đến một

tờ giấy lộn trong túi. Vì vậy cậu bị mang về bót. Hai

cái mông tròn bự và cặp đù trắng mịn của cô Trung

Hoa khi nãy lại lởn vởn hiện ra trong trí cậu, cậu

ăng á nó lớn với ông cản sát: “X n ông t n rằng

lỗi này không phải tạ tô .” Cậu dừng lại trước khung

460

cửa song sắt. Gian phòng tố tăm nặng mùi bùn

mốc, mùi thịt người lẫn phân thối, một người ốm

ròm, áo quần rá đoạn, da vàng như quét nghệ

đang ngồi ngủ gà ngủ gật. Cái cảnh ấy đối với cậu

vẫn quá quen thuộ o đến độ nhàm chán. Ông

cảnh sát lui cui mở khóa làm tiếng khua rổn rảng,

trong khi cậu nó ong óng l n: “K ông ó giường

nệm làm sao ngủ được? Có phòng nào khác không?

Phòng gắn máy lạnh? Không có ra-đ -ô để tối nghe

cải lương à? Gần đây ó ỗ nào bán rượu k ông?”

Ông cảnh sát vẫn lầm lì làm thinh. Dường như ông

cũng quá quen thuộc với loại người lải nhải. Ông kéo

cánh cửa ra một khoảng rồi co chân tống cho cậu

một đạp. Cậu té đụi xuống nền gạch loang lổ, ẩm

ướt. Cậu chẳng buồn cử động. Cặp đù trắng trẻo dẽ

mịn của cô gái Trung Hoa lại lởn vởn trong trí cậu

khiến cậu n ăn mặt, bực bội trong lòng, thì thầm:

“Tại sao cái váy của cô ngắn một cách tai hại như

vậy, cả cặp mông tròn bự ũng đưa hết ra!” Cậu nghe

tiếng thở nặng nề, tiếng khạc rồi tiếng phun, xoay lại

n ìn ông đang ngủ gật bên cạnh, tự an ủi rằng: “Dù

sao trong gian phòng này, ít nhất mìn ũng ó một

người bạn!”

Huyền là ô gá k ông được biết thuộc phe phái nào,

nhưng thường rất bí mật giao dịch với Mây Tím. Vì

Mây Tím vẫn là mối quan tâm của bọn Tụi nên hắn

luôn luôn bị bọn Tụi cho ngườ kín đáo t eo dõ .

Một đ m ắn hẹn với Huyền tại khách sạn Du Lịch

trong vùng Chợ Lớn. Có ngườ đem t n o Lãng

Nhân biết Thần Sầu cần gặp hắn tạ địa đ ểm trên

vào đúng g ờ nhất địn . K Lãng N ân đến, án

NH 461

mạng đã xảy ra trong ăn p òng tố tăm. Lú ấy bên

dưới lầu có tiếng người ồn ào, tiếng chân chen lấn

n au đ lên. Rồ án đèn bấm rọi tới. Hắn chưa hiểu

được gì thì thấy lù lù mấy ông cản sát đã đứng

trước mặt. Theo sau một tốp dân chúng hiếu kỳ.

Đèn bật sáng. Có tiếng la: “Bắt lấy nó.” Tức thì người

ta đã tró quịch hắn lại. Nhân viên công lực, ca nh

sa t va pha p y làm ăng-kết hiê n trư ng va xác chết

Mây T m. Dân chúng xô nhau rướn cổ tới tò mò

nhìn xem.

Ly do na o Minh Thiếu đa biết tai na n xe của Th n

S u mô t ca ch nhanh cho ng, la đ ều câ u chưa bao

gi ngh đến. Na ng trả tiền bồi thường cho Hoa

thương chủ tiệm bách hóa, vì vậy chỉ nga y hôm sau

thủ tục xong cậu được sở cảnh sát thả ra. Cậu trở lại

biệt thự có cây hoa sứ, Minh Thiếu đang ngồi nơi

phòng khách, mặt mày ủ dột. Cậu chưa kịp hỏi, cô

đã ném tờ nhật báo đang ầm tay xuống trà kỷ. Cậu

nhìn thấy qua một cột báo á t n du đãng Cầu Ông

Lãnh bị hạ sát. Xong cậu ngẩng nhìn cô, hỏ : “Đ ều

gì đã làm em p ền lòng hả?” Cô làm t n . Cậu

chồm tới, hai tay nắm lấy vai cô lắc khẽ: “M n

Thiếu đừng làm anh lo lắng ó đượ k ông!” Cô ạ

thấp đô m t ỏ thẻ: “N ững việc anh liên hệ mà em

không thể biết đượ mà em ũng k ông ó quyền

tham dự, mà thật ra em ũng k ông muốn để ý đến,

nhưng nếu những việ đó làm t u ao tìn ảm,

lung lay niềm tin của em đối với anh, em thật xót

xa.” Cậu buông thiếu nữ ra, ngửa hai bàn tay khoát

trong k ông k í nó : “An ứa lần sau anh lái xe

cẩn thận hơn…” Minh Thiếu ngồi ngay ngắn lại, tiếp:

“Từ ôn đồ thổ phỉ o đến tướng lãnh tài ba hoặc

462

anh hùng cái thế trong lịch sử, tất cả ũng ỉ là thứ

đâm t uê chém mướn mà trở thành lừng dan .” —

“M n T ếu, anh không hiểu em nói gì hết.” T ếu

nữ chợt mơ màng nhìn xa xôi, giọng cô chìm lắng

như nặng nề: “C ẳng trách có kẻ ngu xuẩn nhất may

mắn ngồi trên hàng tỉ người dân và chỉ biết nói sức

mạnh khạc ra từ họng của thần ông đạ bá !” —

“An k ông ểu em nói gì hết.” Cô xoay lại nhìn

cậu: “Có p ải anh sắp đặt cơ mưu thanh toán Mây

Tím?” Cậu buông mình xuống chiếc ghế đối diện,

thốt: “Em... Tại sao? Anh tưởng em nói về tai nạn

anh gây ra. Anh có hay biết gì Mây Tím đâu. Em b ết

anh mới ở bót cản sát ra đó mà!” Cô ơi gay gắt:

“T ì ra an òn g ỏi mượn tay ngườ để che giấu

àn động của mìn !” Cậu lớn giọng: “C e g ấu?

Dưới khắp gầm trời này anh sợ ai mà phải che

giấu?” Rồi cậu chậm rãi tiếp: “Tuy rằng anh là đứa

thất học, lại bị lôi cuốn dính líu với bọn giang hồ,

nhưng anh không bao giờ thù hận bất cứ a đừng

nó đến một ý ng ĩ t an toán người nào. Minh

Thiếu, em tưởng anh là thứ gì đây ả?” Cô bỏ khẽ:

“X n lỗ an !” Vẻ hoa như nhuộm bóng mù sương:

“Dù sao...” Song cậu đã ngắt lờ : “Em đừng quan

tâm. Không ai có thể động đến an đâu.” —“Em

không phả quan tâm o an .” M n T ếu chợt

đứng rột dậy, tiếp: “Em ỉ quan tâm cho bạn của

em, Diêu Tiên. Tại sao Lãng Nhân dính líu trong vụ

này?” Rồi cô bước vào trong phòng, cánh cửa buồng

khép lại. Thần Sầu hết sứ xú động. Trong giây

phút lẻ loi một mình nơi phòng khách, cậu đang

ng ĩ t ầm về và đ ều khó hiểu. Nếu bọn Tụi lợi dụng

Huyền hạ được Mây Tím, còn gài thêm Lãng Nhân

làm gì? So về thân thủ trong giớ đạ ôn đồ, Lãng

NH 463

Nhân thuộc hàng tối thượng, có thể hạ Mây Tím,

nào phải cần âm mưu mờ ám trái với bản tính của

hắn? Cuối cùng, sao Lãng Nhân lại chịu bó tay chấp

nhận dễ dàng? A đã mượn danh cậu để hẹn với

Lãng Nhân tạ địa đ ểm án mạng? Ai đó p ải là người

hoạ định thời chuẩn rất chính xác. Cậu bỗng

dưng cảm thấy đầy lòng ăm g ận đứng rột dậy, hai

bàn tay nắm chặt, tự nói thầm: ta phải làm vụ án

mạng này minh bạch, sẽ không tha thứ bất cứ ai qua

mặt ta. Bọn Tụi phải có tổ chức, kỷ luật! Song cậu lại

ng ĩ: ng ìn năm ó a a tụng Hoàng Sào hay Tống

Giang? Dù lừng dan đối với lịch sử, cướp vẫn là

cướp, có tốt gì! Chẳng lẽ mình muốn như bọn đó

sao? Vả lạ ‘tất cả ũng ỉ là đâm t u ém

mướn’ M n T ếu vừa mới nói! Cậu lại chán nản

buông mình xuống ghế. Cậu hồi tưởng đ m đó vì đ

gặp Diêu Tiên cậu đã bỏ mặc Mây Tím trong hoàn

cản k ó k ăn g ữa bọn Tụ đầy bí hiểm. Có phải vì

vậy, sự thù hận giữa họ đã vượt quá giới hạn hòa giải

hay không? Cậu mang Lãng N ân đến Saigon, rồi

quên lửng hắn. Một thiếu niên phi thường, lại chính

trực, hiền lành, như hắn làm sao tránh khỏi rơi vào

cạm bẫy khai trừ vì ganh tài của bọn Tụ đầy nanh

vuốt. Nhất tha ch diê t nhị đ ểu! ‘Lẽ sinh tồn’ Mây Tím

đã nó đúng. T ử ng ĩ xem bọn Tụi chỉ mới là một

n óm du đãng n o n ỏ thôi, sự tranh vương bá

trong nội bộ đã âm t ầm sôi sục. Từ trên bình diện

lớn lao của xã hội phức tạp o đến chốn nhỏ hẹp tối

tăm ủa bọn đàng đ ếm, không phân biệt chiến địa

tử thù hay thâm tình cốt nhụ đều không ngoài lẽ

sinh tồn, và những con người cô thế k ông ó đường

lựa chọn. Ngh về Mây T m, nhớ l i cuối c ng của

hắn lu c gia biê t: ngư i ta không d chết v ke th ,

464

ma co thể chểt v những ngư i tin tư ng va thân mâ t

nhất. Ta i sao hắn la để chuyê n xa y ra cho ch nh

hắn? Ngư i thiếu nữ tiên Huyền đo thâ t sự la ai?

‘Tất cả đều lỗi tạ ta’ T ần Sầu thì thầm. Những nơi

đô thị lúc bấy giờ bắt đầu xuất hiện loại thanh niên,

mang dan ‘du đãng’ p á p á á p òng trà

giành giựt gái chơi. Khác hẳn vớ đám t ất học, hạ

đẳng đó ìn ảnh phong lưu của Lãng Nhân, hiên

ngang của Mây Tím, trí thức lẫn dũng ảm cao vợi

trên hàng lớp tầm thường. Với lòng thương tiếc,

Thần Sầu khẽ thốt: ‘n ững tuổi trẻ đầy bản lĩn !’ Tuy

nhiên, ở vào tuổi thư sinh của cậu, chuyện gì với cậu

rồ ũng óng rơi im lìm vào kho tàng dĩ vãng. Khi

Minh Thiếu sửa soạn trở l n Đa Lạt, cậu dặn dò cô

chớ tiết lộ gì về Lãng Nhân với Diêu Tiên.

Tr n đỉnh cao nguyên, niềm hân hoan của tâm hồn

trong sáng chứa chan tình yêu và hy vọng của Diêu

Tiên lắm lúc khiến Minh Thiếu xót xa. Nhưng

chuyện gì tr n đời này lại giấu diếm đượ mã đâu!

Rồi một đ m D u T n đến t ăm M n T ếu nơi

biệt thự tr n đường Quang Trung. Vừa thấy Minh

Thiếu D u T n đã t ổn thứ : “C ị ôi, sao chị lại

giấu em một chuyện động trời, chuyện ấy liên hệ đến

sống chết của đờ em!” M n T ếu hơi ngẩn ngơ hỏi:

“C ị nói thế là gì?” D u T n l ền đáp: “An Sư Tử

đã kể hết o em ng e.” M n T ếu làm thinh. Diêu

Tiên lau nước mắt đau đớn hỏi: “C uyện đó... ó

phải là sự thật k ông?” M n T ếu an ủ : “X n ị

bìn tĩn ! Dù sự thật là vậy Lãng N ân ũng ưa

mệnh hệ nào. Đến ngày xử, biết đâu ảnh sẽ trắng

án.” Kế vài ngày Thần Sầu ũng đến Đa Lạt. Bước

NH 465

xuống bến xe, cậu đ qua đầu chợ phố, gặp Minh

Thiếu đang mua mấy món lê-g m để nấu xúp. Minh

Thiếu cho cậu biết D u T n đã ay ết câu chuyện

rồ và đang ở chơi với Minh Thiếu trong nhà trên

đường Quang Trung. Cậu lo lắng ng ĩ t ầm: nếu

D u T n k ông đ ợ cùng Minh Thiếu, có lẽ nàng

đang ảm thấy không vui. Thật vậy, khi họ về đến

nhà, vừa trông thấy cậu D u T n đã sầm mặt. Dù

những chuyện không phải do cậu, song nhìn nàng

cậu cảm thấy rất xấu hổ, như cậu đã xử tệ với một

người bạn nữ phái và không xứng đáng để được

nàng kính mến xưa giờ. D u T n nó : “Dưới tay

anh chỉ có vỏn vẹn năm bảy lũ ôn đồ mà an đã

k ông t n đoán nổi những gì sẽ xảy ra. Nếu cơ

nghiệp lớn lao hơn, chắc chắn anh chỉ trình diễn

một vở tuồng đầy bịp bợm mà ín an ũng

không bao giờ thấu hiểu. Mệnh danh một chúa trùm

hãnh diện tự tôn!” Lời của nàng làm cậu càng nhục

nhã! Cậu làm thinh, vò nhầu á mũ tay t m n ư se

thắt, lòng buồn án đau đớn đứt từng đoạn ruột.

Bỏ mặ nàng đang mệt mỏi, ủ rũ nơi khách phòng,

cậu đứng dậy bước ra khỏi cửa. Đ m ấy cậu đ lang

thang ngoài trời rét mướt. Bất chợt nhớ hai câu thơ

trong Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như Hầu: ‘Đòi

nh ng kẻ thiên ma bách chiết, Hình thì còn, bụng chết

đòi nau’ ậu thì thầm: ‘Ngọc Lan, từ ngày em mệnh

chung, anh chỉ là xác chết biết đ em ó b ết vậy

k ông?’ C ều hôm sau Minh Thiếu tìm gặp Thần

Sầu đang ngồi trong tiệm ăn T ượng Hải, trầm ngâm

bên cốc rượu, vẫn đ ếu xi-gà kẹp hờ giữa đô mô . Cô

nó : “D u T n muốn gặp an .” Cậu trở về, thấy

Diêu Tiên tươi tỉnh trong bộ x m y màu lam đang

ngồi nơi xô-pha giữa k á p òng. Nàng nó : “X n

466

lỗi anh về những lời ngu dại của em ôm qua.” Đoạn

nàng trao cậu hai bức thư mà nàng đang cầm nơi

tay. Thấy lòng nàng đã lắng dịu, cậu ngồi xuống ghế

đối diện nó : “D u T n e-e-em không có lỗi gì hết.

Ngu dại chính là anh. Anh không có quyền uy với

bất cứ a ũng k ông mang một mệnh danh nào.

Nếu anh may mắn có, anh tin chắc sẽ không còn

những cảnh lầm than, và cả em đang là người rất

hạnh phúc. Việc Lãng Nhân là một tai nạn mà anh

không hề hay biết và anh ũng rất khổ tâm.” Đoạn

cậu dở một bức thư ra thong thả xem, trong khi

nàng yên lặng ngồi chờ.

—“Ch ng le m i ngư i l nh khi lâm trâ n nổ s ng giết

đ quân đều bị tô i sa t nhân? Ch ng tôi pha i

tran đấu gia nh giựt nhau che n cơm manh a o từng

gi từng phu t. Chu ng tôi la những ngư i li nh, triền

miên lâm trâ n nơi chiến trư ng không những chỉ

trên rừng n i m ngay ca trong thi phố. Nếu ch ng

tôi không giết ke địch th se bi ke địch giết.” Ng e

Sư Tử kể la i l c bấy gi La ng Nhân huơi tay giâ m

chân no i he t vang dô i giữa pho ng xử chen chu c

thi nh gia va quan kha mă c kê ông cha nh a n c m

ch y đâ p r m r m lên b n kêu c u giữ sự m lă ng.

La ng Nhân v n tiếp t c la lớn: “Ca c ông trưa trưa

chiều chiều co cơm ngon canh ngo t no đủ đ tớ đ

lui co xe đưa xe rước. Luâ t pha p của ca c ông viết ra

để gia i tr thế giới an l nh của riêng ca c ông thôi. Thế

giới của ca c ông không co ch ng tôi, ta i sao la i lôi

ch ng tôi va o thế giới của ca ông để xử ca i g ha ?

Ha -a -a ?!” Nghe Sư Tử kể xong Th n S u ngửa mă t

lên tr i cư i no : “T ật xứng đa ng cho tôi l m ba n! ”

NH 467

Thời gian qua, khi Lãng Nhân bước xuống tam cấp

của p áp đường Saigon, hắn đưa cho Sư Tử một

mãnh giấy nhờ trao lại Thần Sầu đoạn ung dung

nó : “Tù đày ẳng phải là kiếp sống cao cả nhất

trong thiên chức của con người mà Thượng Đế đã

g ao p ó ay sao!” Một phóng viên hỏi hắn ng ĩ gì về

công lý. Hắn đáp: “Đó ỉ là hình thứ để tạo việc

làm cho những ngườ đáng lẽ phải thất nghiệp. Các

ông quan tòa xử xong đáng lẽ phải quì xuống xá dài

cám ơn tôi. Báo chí các ông bán chạy chẳng phải

nhờ tô sao!” Rồi hắn thong thả bước lên xe chở tù

dưới sự ăm nom ủa mấy ông lính áp giả . Đâu

đây òn vọng lại tiếng cười của hắn sang sảng vang

trời...

Giờ đây trước khi xếp lại tạp truyện đầu tiên mệnh

dan Lan Đại Nương Tử này và sẽ tiếp tục những

chuyện quàng xiên của Thần Sầu trong quyển tiếp

theo, xin anh chị em dừng lạ đô g ây để tưởng nhớ

một người.

468

NH 469

TRUY NIỆM THƯỢNG QUAN NGỌC LAN

Cách mấy năm trước, tôi có quen một nữ sinh. Nàng

tên Ngọc Lan, lúc bấy giờ vào độ mười bốn hay mười

lăm tuổi. Nàng giỏ văn ương và đam mê bút mực.

Bất cứ lú nào tô đến t ăm nàng ũng t ấy nàng

đang ý oáy v ết. Đô k nàng lơ đễnh trả lời một

câu tôi hỏi và cứ như vậy thường xảy ra luôn. Thế

rồ tô ng ĩ: muốn nói chuyện với nàng không gì

bằng bút mực. Tôi bắt đầu tập viết. Rồi tôi mang

những bà văn ủa tô đến trao nàng. Mỗi lần liếc

qua, nàng cười mủm mỉm, môi tươi thắm như hoa;

tiếp theo, tôi vẫn nghe lời bình phẩm muôn thuở của

nàng: “Hàn văn n ư người ốm bệnh, cú pháp như

kẻ bị què chân, nội dung tê liệt, bố cục vô thứ tự, nói

tóm tắt là bút mực tàn tật!” Tô lại quay về, thức

ngày thứ đ m gọt từng chữ, uốn nắn từng câu, mòn

mỏi ngủ gục trên mấy trang giấy, mặ o đèn sáp

lụn tàn. Có k an k uya tô đang ngủ, mơ màng

cảm thấy một chữ thừa trong bà văn ợt giật mình

thức dậy, thắp ngọn bạch lạp, lấy bút xóa chữ ấy đ

rồi tắt đèn ngủ lại, vừa chợp mắt đã ng e gà gáy

sáng. Vậy mà k tô đem bà văn trở lạ để nàng

xem, nàng vẫn lắ đầu, cười mủm mỉm đô mô . Có

hôm tôi giận lắm nó : “Cá trò n ơi văn nhả chữ

múa bút giỡn mực mà cho là khó lắm sao?”

470

Đó là ô gá dong dỏng cao, da trắng như tơ phấn,

thân thể đang độ nở nang. Cặp mày rậm xanh,

thẳng tắp, to ở đầu trong và nhỏ dần p ía đuô nằm

ao tr n đô mắt có khóe hơi xế l n. Đô ngươi

long lanh ngời sáng như phản chiếu muôn ngàn ánh

sao. Sóng mũ ơi cao trên gương mặt trái soan và

đô mô n ư hồng tươi.

Nàng thong thả đáp: “Ngày xưa Giả Đảo phải mất ba

năm mớ làm được hai câu thơ, khi viết xong, ngâm

lên, hai giòng lệ chảy xuống. ‘Nhị cú tam niên đắc,

Ngâm thành song lệ lưu’. Bút mực như thế sao gọi là

dễ đượ !”

NH 471

Truy niê m Lan Đại nương tử(1)

_______________________

(1) n Đạ nươn ử, chứ n ả n ạ nươn ử , n n

n ư ợ ả n n, ể nươn ử n ư ợ n . n Đạ

n ủ Ngọc Lan thường được gọi trong g a đìn

472

Tôi hỏ : “T ế mà em viết như bão trốt, bút hạ thành

chương?” Nàng nói: “Ngọc Lan không phải là Giả

Đảo. Quyền bút dành cho bậ văn tà nào p ải

tham vọng của em đâu. Đời em mang một bí ẩn.

Hằng ngày em chỉ mượn giấy mự để giải buồn, lấp

đầy những khoảng thời gian trống trả .” Tô lại hỏi:

“N ư vậy bút p áp ũng tốn nhiều ông p u đội

nghiên mài mực, nhưng đưa đến kết quả ra sao?”

Nàng ng m trang đáp: “Hàng àng lớp lớp b n sĩ

đã ngã gục khắp trận địa, những mảnh tim óc nổ

tung trên kẽm gai và từng giọt máu sáng ngời bốc

khói rơi xuống chiến hào, cổ lai toàn thế giới xương

khô của họ chất cao hơn núi Thái Sơn, chẳng phải

khở đầu chỉ bằng một cảm ng ĩ b ểu dương chỉ do

một nét bút? Một lời nói có thể sửa đổi lịch sử nhân

loạ đảo lộn tất cả cục diện địa cầu. Sức mạnh của

một từ ngữ gieo xuống trang giấy đô k dữ dội hơn

tổng số đạn bom trên thế giớ .” Tô do dự nói:

“K ủng khiếp vậy sao!” Nàng đ ềm nhiên tiếp: “Bút

mự là đặc tính quí báu nhất làm loài người khác

m muông. Nó ũng là đầu mối của sự tiến hóa

trên mọi lãnh vực, từ nhân sinh, khoa họ đến thiên

lý. Khủng khiếp hay không chỉ khởi nguyên từ tư

tưởng mà thôi. Sức mạnh của từ ngữ ũng ó t ể

biến địa ngục thành th n đàng b ến thù hận thành

tình thương.” Mỗi lần trả bà văn lại cho tôi, nàng

thường mỉm cườ nó : “Ng bất kinh nhân tử bất hưu.

Văn chương không làm kinh hoàng thiên hạ thì chết

sao nhắm được mắt!”

NH 473

Nàng có mái tóc rất p ong p ú đen óng án dợn

sóng bao viền vầng trán vuông, buông xuống bồng

bềnh phủ lưng đến dưới eo. Vài dòng không thể tả

hết những nét x n đẹp của Ngọc Lan, nhất là vào

tuổi như hoa đang khai nhụy, trong trắng tinh

tuyền, hoàn toàn thánh khiết từ trá t m đến đầu

ngón tay. Thật ra, hình dung không quan trọng lắm

đâu. Nếu không phải vì tâm tư và tính nết cự đoan

nhưng khả ái cuả Ngọc Lan, chắc chắn ngày hôm

nay định mệnh của tô đã k á ẳn và ũng ẳng

bao giờ có những trang ăn năn ối tiếc và tự thú

này đây. K bút gá tr n g á ưa khô mực, trang

giấy òn để mở chưa ráo nét, nàng đã qua đời.

Tên ở họ đường của nàng là Hoàng Thị Ngọc Lan,

trong giấy khai sinh lót thêm chữ Đại, họ Trung Hoa

là Thượng Quan. Ngọ Lan s n năm 1939 t áng 8

ngày 29 tứ năm Kỷ Mẹo tháng bảy ngày rằm tạ Đa

Lạt, tử năm 1955 t áng 8 ngày 2 tứ năm Ất Mùi

tháng sáu ngày rằm tạ G a Địn ra đờ ũng n ư

mện ung đều vào lúc nửa đ m trăng sáng.

Những ngày cuối cùng khi bệnh của Ngọc Lan trở

nặng Tu Viện cho phép gia đìn đem nàng về nhà.

Ngọc Lan có tính hay chòng ghẹo hoặ đùa g ỡn bất

cứ ai. Có hôm nàng nói với cha mẹ rằng: “Ba Má à

trong hội Vu Lan sắp tới con phải có mặt ở Âm Phủ

vạn loại vong hồn đang ờ con xá tộ .” Sau k Ngọc

Lan qua đời ngườ n à đều cho lời của nàng là đ ềm

gở.

474

Cơn tử biệt xảy ra đột ngột làm tim tôi tan nát, linh

hồn vỡ đô ! Tô đốt hết sách vở, từ bỏ họ đường đ

phiêu bạt cho quên bớt mối thương đau. Nhưng

càng phiêu bạt giang hồ, càng vướng sâu vào vòng

tội lỗ ; àng đ đó đ đây tôi lạ àng đ xa tr n on

đường buồn chán. Trải bao ác lặn thỏ mòn, rượu

nặng đ m k uya làm o ồn trẻ mau g à tó đầu

mau bạc, tuổi thơ xanh chóng hết. Nay giật mình

nhớ lại thuở ngây thơ trứng nước của những ngày

còn cắp sách, lại một lần nữa, tôi nhờ vả bút mực.

Nhưng lần này tô k ông mong đạt đượ đến chỗ vi

diệu của văn từ, mà chỉ, như Ngọ Lan đã nó mượn

giấy mự để giải buồn, lấp đầy những khoảng thời

gian chán chường trong hiện tạ . Đời tôi có niềm bí

ẩn. Biết đâu n ềm bí ẩn không phải chứa riêng trong

linh hồn tôi mà chung trong linh hồn của tất cả mọi

người trên thế giớ . Đâu đây tr n t ế giới, lúc tuổi

đời xế bóng, nào ai chẳng một lần nhớ lại những thì

giờ đã mất mát của tuổi vị n n đô k n ững sự

mất mát p ung p í đó đã làm t ay đổi hẳn định

mệnh của đời mình và khiến mìn o đến lúc

nhắm mắt, vẫn xót xa hối tiếc!

Trong tình thương và danh dự của Thượng Quan

Ngọc Lan mến chúc thế hệ mai sau một cuộc sống

bằng an, mạnh khỏe và vui tươi.

NH 475

VÀI LƯU BÚT TRONG QUYỂN 1

Trong mọi cách, dù lương thiện hay không, đi tìm

kiếm chén cơm tấm áo bắt buộc để mảnh hình hài

sống sót, đều đòi hỏi nhiều quả cảm, máu tim và đầy

mồ hôi nước mắt bất luận ở xã hội nào và sự cực khổ

chẳng buông tha ngay cả mái đầu xanh.

(Chương II)

Khi anh nhìn một đóa hoa, anh chỉ thấy nó trong giấc

mơ.

(Chương IV)

Học vấn có ba trình độ. (Chấp nhận hoàn cảnh, thay

đổi hoàn cảnh, tách mình ra khỏi hoàn cảnh)

(Chương IV)

Sau này nếu gặp phong ba, em hãy nhớ sóng biển

như tường thành, cuồng phong như vách sắt, dù em

tài sức đến đâu cũng không thể nóng nảy mà làm càn

được. Em phải biết lựa hướng nương dè, lấy yếu chống

mạnh, đôi khi chịu lùi để tiến, đó là cách bảo toàn

sinh lộ. Em hứa nhớ lời chị dạy không?

(Chương V)

476

không lời nào đẹp bằng lời của sự im lặng, không tiếng

nói nào êm ái bằng tiếng nói của nụ cười

(Chương VI)

Dù em đã đến với cuộc sống này từ nhiều hoàn cảnh

khác anh, nhưng em cũng có nh ng lúc đáo đầu sinh

tử. Nh ng ngọn núi cao thường khuất trong mây, mà

người dưới đồng bằng không thể nhìn thấy. Nhưng

trên đỉnh của nó chắc chắn cũng có phong cảnh tuyệt

vời.

(Chương VIII)

anh không thể nói bất cứ mối tình sâu đậm nào, dù

tình bạn hay tình yêu, mà không dựa trên nh ng yếu

tố thực tế nhất. Làm sao có thể đem nh ng mối dây vô

hình ràng buộc nhau nếu nó không xuất phát từ

nh ng sự s n sóc, lo âu hay suy nghĩ, mà nh ng điều

đó thể hiện bằng cách chân thành nhất từ bàn tay

trao ra hay nhận lãnh. Nếu không như vậy, mọi liên

hệ dù thơ mộng đến đâu cũng chỉ là mớ từ ng mơ hồ.

Anh không thể chà đạp thể xác, không dưỡng dung

sức khỏe để đi tìm kiếm niềm vui sướng linh hồn,

trong khi linh hồn phải do sự nâng đỡ của rất nhiều

vật chất. Anh không thể tìm thấy bóng mát nào mà

không cần một tàn cây.

(Chương VIII)

NH 477

Ng ời không d ch t v ke th , nh ng co th ch t v

những ng ời thân mâ t va tin t ng nhất.

(Chương VIII)

Đời tôi có niềm bí ẩn. Biết đâu niềm bí ẩn không phải

chứa riêng trong linh hồn tôi mà chung trong linh hồn

của tất cả mọi người trên thế giới. Đâu đây trên thế

giới, lúc tuổi đời xế bóng, nào ai chẳng một lần nhớ lại

nh ng thì giờ đã mất mát của tuổi vị niên, đôi khi

nh ng sự mất mát phung phí đó đã làm thay đổi hẳn

định mệnh của đời mình và khiến mình, cho đến lúc

nhắm mắt, vẫn xót xa hối tiếc!

(Truy n ệ ượn n ọ n)

(Truy niệm Thượng Quan Ngọc Lan)

478

NH 479

480