Nieuwsgierigheid: daar moeten we wat mee!

P. Robert-Jan Simons

Nederlandse School voor Onderwijsmanagement

&

Universiteit Utrecht

Maaike Meijer:

"Ik heb een oceanische interesse. Ik ben heel ‘eager’, heel gretig. Vind ik iets leuk, dan ben ik meteen in alle staten. Ik zie overal verbanden. Eigenlijk ben ik een ideeënmachine die je zo min mogelijk moet lastig vallen met verplichte nummers. Mij zul je de laatste nuance in het postmodernisme dan ook niet horen uitleggen. Ik ben iemand van de grote lijnen en het creatief verbanden leggen. Ik houd niet van theoretische exercities die maar voor dertig mensen boeiend zijn. Ik werk liever voor een zaal van vijfhonderd."

• YouTube - Grenzeloze Nieuwsgierigheid

Hebben moderne kinderen andere hersenen?

Nicholas Carr (2009) (The Shallows):•Neurologische effecten van frequent internetgebruik•Neuroplasticiteit zorgt voor verandering van de bedrading in het brein op basis van gedragsveranderingen•Minder abstractie, reflectie, contemplatie, verbeelding•Minder oriëntatievermogen12-04-23 4

Opdracht

• Neem een tv-reclame in gedachten

• Vertel deze aan uw buurman / buurvrouw

• Ga samen na welke de principes zijn die dit een interessante reclame maken

12-04-23 5

• Filmpje

• Hoe word je hier nieuwsgierig gemaakt?

12-04-23 6

• GTST

• Hoe word je hier nieuwsgierig gemaakt?

12-04-23 7

12-04-23 8

Type / Aard Inhouden Relaties

Actief

Passief

Mijn mening:• Wat vooral veranderde is aard en hoeveelheid

nieuwsgierigheid• Kinderen worden dag in dag uit nieuwsgierig

gemaakt in cumulatie van– reclame

– tv

– games

– sociale netwerken

– enz.

• Zij zijn verslaafd geraakt aan passieve relatienieuwsgierigheid en / of gamenieuwsgierigheid

12-04-23 9

• Dus aan andere vormen van nieuwsgierigheid

• Zij zijn hierin meer verschillend geworden

• Interest driven en friendship driven curiosity

12-04-23 10

Klas Mellander: the Power of learning

• Kern van filmwetenschap, rhetorica en reclamewetenschappen omvat dezelfde kenmerken

• Waarom doen we daar niets mee in het onderwijs, in opleidingen en bij leren op de werkplek?

12-04-23 11

• Wat zijn de basisprincipes van een goede redevoering?

• Hoe word je nieuwsgierig gemaakt?

12-04-23 12

Rhetorica1. Exordium:

– Nieuwsgierigheid wekken, totaalplaatje presenteren

2. Narratio:– Achtergronden, verhalen, wijgevoel

3. Propositio:– hoofdboodschap

4. Argumantatio: – 3 redenen / argumenten

5. Peroratio:– Conclusies: enthousiasme creëren

• 12-04-23 13

6 principes van communicatiewetenschap:

1. Houd het simpel

2. Gebruik het onverwachte

3. Visualiseer

4. Suggereer geloofwaardigheid

5. Gebruik emoties

6. Vertel verhalen

12-04-23 14

Mellander:

• Begin aan het einde

• Laat het totale plaatje zien

• Bouw spanning op

• Schrap al het overbodige (twee-derde)

• Zet lerenden aan het denken

• Leg relaties met toepassingen

• Gebruik het in- en uitzoomen12-04-23 15

16

THE STUDENT'S PLEA: MELLANDER (1993)

• Don't stifle my natural curiosity, awaken it• Just give me the information I need, not more• Let me think things through myself and draw

my own conclusions• Help me find words for things I've understood• Help me use my knowledge; give me a chance

to test, expand and reinforce my knowledge

12-04-23 17

Hij is nieuwsgierig naar de richting van de wind, het afval bij de vuilnisbakken, de blues, hij heeft plectrums, stukken kwarts, een kompas, vuursteen en adressen van ballonvaarders in zijn zakken.

Hij kent de Wadden, drijft op vlotten, leidt kampen en maakt zonnewijzers, vindt de begraven potten en hij kan eenzaam lezen.

Hij heeft voor alles tijd, kan niet slapen van nieuwsgierigheid en komt tussen de vakanties langs om te vertellen van vreemde breuken, het nodige delen, het begrip verzameling; op zijn gitaar laat hij horen hoe een driekwartsmaat verschilt van andere maten.

En hun verbazing over dit bestaan - zij gaan naar school als gaan ze emigreren - wil wegens hem niet overgaan: van wat hij leeft willen ze als voor het eerst geestdriftig leren leven.

E. Leeflang

ToddToddT

12-04-23 18

Todd KashdanRoland van der Vorst

Vragen

• Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?

• Wat betekent nieuwsgierig zijn?

• Hoe word je een nieuwsgierig persoon?

• Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend?

• Wat betekent dit voor docenten, opleiders en managers?

Waarom belangrijk?

Kashdan:

Nieuwsgierige mensen:

1.Zijn gelukkiger

2.Zijn gezonder

3.Hebben betere relaties

4.Leven langer

5.Zijn intelligenter

Intelligentie

• Neemt toe bij nieuwsgierige mensen

• Nieuwsgierigheid compenseert gebrek aan intelligentie

Belangrijkste nieuwe inzicht (Kashdan)

• Nieuwsgierigheid is veranderbaar en

• Niet een gegeven eigenschap waarover sommigen wel beschikken en anderen niet

• Dit maakt het bevorderen van nieuwsgierigheid een belangrijk thema voor opleidingen, leerbegeleiding en opvoeding!

Relaties met

• Informatiesamenleving

• Nieuwe student

• Levenslang leren (zie Heinsel (2010):– Nieuwsgierigheid hangt samen met

• niveau van professionele ontwikkeling

• vrijwillig deelnemen aan professionele ontwikkelingsactiviteiten

• ontwikkelcapaciteit

Vragen

• Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?

• Wat betekent nieuwsgierig zijn?

• Hoe word je een nieuwsgierig persoon?

• Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend?

• Wat betekent dit voor docenten, opleiders en managers?

Wat is dat nieuwsgierig zijn?

• Willen weten hoe het zit: verklaren

• Willen weten hoe iets afloopt

• Willen weten hoe iets verder kan gaan

• Vragen stellen op zoek naar antwoorden

• Ongerijmdheid / incongruentie kwijt willen

Wat is nieuwsgierigheid?1 Bewuste toestand van niet weten of kunnen op een bepaald

moment

2 Persoonlijkheidskenmerk (1 van de big five)

– Intensiteit– Frequentie– Duurzaamheid– Breedte– Diepte

• Zeer nieuwsgierige mensen ervaren vaker, intensere gevoelens van nieuwsgierigheid, gedurende langere perioden, voor meer soorten gebeurtenissen en integreren deze beter in hun identiteit

12-04-23 28

Verwante begrippen• Interesse

– Nieuwsgierigheid op bepaald terrein

• Passie

– Intense langdurige nieuwsgierigheid voor bepaald terrein

• Mindfulness

– Bewust bezig zijn, zonder oordeel, doelbewust,

• Flow

– Volledig opgaan in een activiteit omwille van de activiteit zelf

• Openheid voor ervaring

– Persoonlijkheidstrek die aan basis van nieuwsgierigheid ligt

• Betekenisgericht zijn– Gericht op diepgaand begrijpen

Welke vormen van nieuwsgierigheid zijn er?

• Schatten zoeken

– Bijv. Op zoek gaan naar iets dat je niet meer weet

• Sensaties zoeken

– Bijv. Op zoek gaan naar tegenstrijdigheden

• Sporen zoeken

– Bijv. Op zoek gaan naar dingen die onverwacht of moeilijk te begrijpen zijn

• Antwoorden zoeken

– Bijv. Op zoek gaan naar antwoord op (bijv.) de waarom vraag

Onderdelen uit persoonlijkheidsleeronderzoek

• Open staan voor ervaringen– Rekbaarheid: jezelf uitdagen nieuwe dingen te leren– Onzekerheidstolerantie: open staan voor onzekere aspecten

• Openheid voor veranderingen• Fantasie• Openheid voor ideeën• Openheid voor waarden

• Leergierigheid, weetgierigheid, benieuwdheid

Diepstraten e.a. leervitaliteitsindex

• Algemene leergierigheid

• Technische leergierigheid

• Leerangstig

• Uitgeleerd

• Zekerheid zoeken

Vijanden

• Angst• Onzekerheid• Afronding• Vervreemding

Sociale nieuwsgierigheid

• Kashdane (2009): – nieuwsgierig zijn naar de ander geeft betekenis

aan de relatie

• Akkerman (2006):– Academische teams functioneren minder goed

wanneer de leden niet nieuwsgierig (meer) zijn naar elkaar

– Grenspraktijken als nieuwsgierig makende ontmoetingen

Excessen• Sensatiezucht• Nieuwsgeiligheid (Telegraaf en Ruben)• Extreme verzamelwoede• Gluren• Morbide nieuwsgierigheid• Roddel• Seksuele obsessies• Globetrotters (Gordon Pask)• Gebrek aan focus

Neurologisch gezien

• Dopamine in Striatum: voorbereiden op beloning

• Beloning die soms wel volgt via opiaten, maar lang niet altijd

• En activiteit vraagt van de hippocampus: geheugen

• Er is m.a.w.

Een subtiele combinatie nodig van beloning zoeken, betekenis geven en vastleggen in geheugen / identiteit

Te onderscheiden vormen van

nieuwsgierigheid• Nieuwsgierigheid algemeen

• Sociale nieuwsgierigheid

• Technische nieuwsgierigheid (o.a gadgetnieuwsgierigheid)

• Leergierigheid

• Domeinspecifieke nieuwsgierigheid

• Spelnieuwsgierigheid

• Ervaringsnieuwsgierigheid12-04-23 38

Vragen

• Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?

• Wat betekent nieuwsgierig zijn?

• Hoe word je een nieuwsgierig persoon?

• Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend?

• Wat betekent dit voor docenten, opleiders en managers?

Kan de nieuwsgierigheid als trek groter worden / groot

blijven?• Is het grootst bij jonge kinderen

• Neemt meestal af na het 30e jaar

• Kan toenemen tussen 12 en 18

• Thijssen: ervaringsconcentratie

• Kashdan: Kan groot / in stand blijven ook later

• Neuroplasticity

Marianne Riksen-Walraven

• Exploratiegedrag van baby's (9-12 maanden)• Bleek sterk afhankelijk van

opvoedingsgedrag van opvoeders (fysiek vs cognitief spelen)

• Milieugebonden• Beïnvloedbaar door andere opvoedingsstijl

aan te leren• Effecten 5 jaar later nog aanwezig

Hoe help je iemand om nieuwsgierig te worden /

blijven • Zorg voor de momenten en minuten, dan komen de uren en dagen vanzelf

(vrij naar de Dalai Lama)

• Van der Vorst: door een goed evenwicht te zoeken tussen:

– houvast bieden (het pad, het wapen, het kompas en de kaart)

– nieuwe impulsen geven (verg. soap series)

• Door iemand vaak nieuwsgierig te maken

• Door iemand te helpen zichzelf nieuwsgierig te houden

• Dopamineverslaving?

T. Galway: Spelenderwijs

• Let niet op je eigen bewegingen

• Let op de bal en niet op je bewegingen

• Let op je tegenstander en niet op je eigen bewegingen

• Voorbeeld telefoonoperators leren om aan de stem van de beller zo snel mogelijk emotionaliteit te herkennen

• Kashdan: schoonmakers leren een spel te maken van het schoonmaken

Vragen

• Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?

• Wat betekent nieuwsgierig zijn?

• Hoe word je een nieuwsgierig persoon?

• Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend?

• Wat betekent dit voor docenten, opleiders en managers?

Hoe maak je iemand nieuwsgierig?

• Verstoren

• Achterhouden

• Open houden

• Vragen stellen

Verstoren

Je verwachtingen of wereldbeeld worden verstoord

Twijfel zaaien (geruchten en mythes)

Verbazing wekken

– Over iets shokkerends– Over afzetgedrag– Over tegenstrijdigheden– Over sterrengedrag

Leraar die

• Leerlingen zei dat ze volgende keer een spiekbriefje mochten meenemen van ¼ A-4tje

12-04-23 48

12-04-23 50

Achterhouden

Zoeken naar:• Iets wat verborgen ligt• Iets wat verboden is• Iets wat komen gaat• Iets wat er gebeurd is• Naar wie iets heeft gemaakt• Naar wat de ander weet (jaloezie)• Naar iemand die dat niet weet (voyeurisme)

• Leraar Latijn die zei: sla de volgende 2 pagina’s over (niet geschikt voor jullie)

• NIET OP KLIKKEN

12-04-23 54

• http://www.youtube.com/watch?v=naIvOeemgZQ

Open houden

Nieuwsgierig gemaakt worden doordat het open karakter van de informatie / activiteit uitnodigt to verder zoeken

• Onvoorspelbaarheid

• Complexiteit

• Oneindigheid

• Zelf ontdekken

Vragen stellen• Gesloten vragen

– Ja / Nee

– Herkenningsvragen

– Alternatiefvragen (kies je voor deze of voor die oplossing)

– Meerkeuzevragen

• Open vragen

– Wat spreekt je aan?

– Wat zijn de gevolgen?

– Hoe pas je dit toe?

– Hoe zou je …. kunnen verbeteren

– Hoe kun je verklaren….?

Goede vragen beginnen met:

• Wie?

• Hoe?

• Wat?

• Wanneer?

• Waar?

12-04-23 61

vraagvaardigheden

1.Het stellen van voorkennisvragen

2.Vermijd het zelf beantwoorden van de vraag

3.Vermijd retorische vragen

4.Verduidelijken of toespitsen van de vraag

5.Doorvragen

6.Doorspelen van vragen 

12-04-23 62

En (Simon Ettekoven)

• Eerst stil zijn

• Vraag stellen

• Gelegenheid geven om na te denken

• Geen vingers opsteken

• Maar random beurt geven

12-04-23 63

Einstein

Toen hem gevraagd hoe het komt dat hij zo geleerd was, antwoordde hij dat hij helemaal niet geleerd was maar nieuwsgierig.

Op de vraag hoe dit dat kwam antwoordde hij: dit komt door mijn moeder. Zij vroeg mij elke dag of ik nog een goede vraag had gesteld.12-04-23 64

• Dus: het gaat meer om het leren hoe je jezelf nieuwsgierig maakt en houdt door:– Vragen te stellen,– Complexiteit op te zoeken,– Onderzoekende houding– Van verrassingen te houden

12-04-23 65

Vragen

• Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?

• Wat betekent nieuwsgierig zijn?

• Hoe word je een nieuwsgierig persoon?

• Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend?

• Wat betekent dit voor docenten, opleiders, managers?

Wat betekent dit voor de docent, opleider en

manager?• Zelf nieuwsgierig worden en blijven om zo te kunnen voorleven, vooral op

eigen vakgebied, m.b.t. eigen primaire proces

• Zelf nieuwsgierig zijn naar medewerkers, leerlingen / studenten (ook buiten school / universiteit)

• Medewerkers, leerlingen / studenten nieuwsgierig maken

– Van dag tot dag

– Helpen zelf hun nieuwsgierigheid te behouden / ontwikkelen

• Nieuwsgierig zijn naar verschillen in nieuwsgierigheid tussen leerlingen

– in het algemeen

– op vakgebied

– intensiteit, frequentie, duurzaamheid, breedte en diepte

Bishop Mandell Creighton (1843-1901):

The one real object of education is to have a man in the condition of continually asking questions

12-04-23 68

Nieuwsgierigheid wekken in leersituaties

• Zodanig opdrachten maken, vragen stellen, feedback en adviezen geven dat nieuwsgierigheid – in stand blijft,– toeneemt, – ontstaat.

69

Nieuwsgierigheid niet vernietigen door – te snel antwoorden te geven,– te veel informatie te geven, – geen vragen te stellen– lerenden niet leren zelf vragen te stellen

12-04-23 70

De leider• Nieuwsgierig naar zijn haar mensen

• Nieuwsgierig naar ontwikkelingen in het vak / primaire proces

• Nieuwsgierig naar ontwikkelingen in de samenleving, politiek, omgeving, concurrenten

• Nieuwsgierig naar ontwikkelingen in technologie en wetenschap

• Nieuwsgierig naar belevingen van klanten

12-04-23 71

Conclusie:

• Tracht mensen nieuwsgierig te houden en maken

• Sluit aan bij de door hen ontwikkelde vormen van nieuwsgierigheid

• Leer mensen om hun nieuwsgierigheid uit te breiden naar nieuwe (vak-)gebieden

• Leer mensen hoe ze zichzelf nieuwsgierig kunnen maken

12-04-23 72

Oftewel:

• Help mensen om nieuwsgierige persoonlijkheden te worden

• Door hen steeds vaker en intensiever nieuwsgierig te maken naar steeds meer verschijnselen

• Onderzoekende houding

12-04-23 73

Samenvatting• Nieuwsgierigheid als persoonskenmerk

– in stand te houden en

– tot ontwikkeling te brengen

is de belangrijkste ontwikkelingstaak voor docenten, opleiders en managers

• Dit is mogelijk en gewenst, maar mensen denken ten onrechte dat dit niet kan

• Het gebeurt door – voortdurend de gewenste vormen van nieuwsgierigheid te blijven prikkelen

– mensen te leren hoe zij zichzelf nieuwsgierig kunnen houden en maken