NMS วารสารประสาทวิทยา

วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย

ปท 31 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2558

www.neurothai.org

สารบญ

RECENT ADVANCE

แกไขโซเดยมในเลอดตาอยางไรไมใหเกดภาวะโอดเอส

1

ORIGINAL ARTICLE

QUALITY OF LIFE AND SLEEP QUALITY AMONG PATIENTS WITH LOW BACK P AIN

9

การศกษาเชงสงเกตเพอประเมนประสทธผลของการรกษาอาการปวดศรษะไมเกรน

ในระยะกาเรบดวยการฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท GREATER OCCIPITAL ในคลนกโรคปวดศรษะเชยงใหม

18

TOPIC REVIEW

ความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชก

29

INTERESTING CASE

NEUROLEPTIC MALIGNANT SYNDROME จากการไดรบยา PALIPERIDONE LONG ACTING INJECTION

รวมกบ ORAL RISPERIDONE และ INTRAMUSCULAR HALOPERIDOL

41

JOURNAL READING

VACCINATION AND NEUROLOGICAL COMPLICATION?

53

นานาสาระ

การพฒนาการรกษาคนทเปนลมชกในภาคอสาน ประเทศไทย

56

Thai

Journal

of

Neurology

วารสาร

ประสาทวทยา

แหงประเทศไทย

ISSN2 2 2 8 - 9 8 0 1

คณะบรรณาธการของวารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย

บรรณาธการหลก

รศ.นพ.สมศกด เทยมเกาสาขาวชาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

บรรณธการรวม วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย

1. นพ.เมธา อภวฒนกล กลมงานประสาทวทยา สถาบนประสาทวทยา 2. พญ.กาญจนา อนวงษ กลมงานประสาทวทยา สถาบนประสาทวทยา 3. นพ.สรตน ตนประเวช. สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยเชยงใหม 4. รศ.นพ.พรชย สถรปญญา สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยสงขลานครนทร 5. พอ.(พเศษ) โยธน ชนวลญช สาขาวชาประสาทวทยา โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา 6. พอ.(พเศษ) เจษฎา อดมมงคล สาขาวชาประสาทวทยา โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา 7. นพ.ชศกด ลโมทย สาขาวชาประสาทวทยา โรงพยาบาลจฬาลงกรณ 8. นพ.ดารงวทย สขะจนตนากาญจน กลมงานประสาทวทยา โรงพยาบาลราชวถ 9. พญ.สรกลยา พลผล กลมงานประสาทวทยา โรงพยาบาลราชวถ 10. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร 11. รศ.นพ.สมบต มงทวพงษา สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร 12. รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยขอนแกน 13. รศ.พญ.นาราพร ประยรววฒน สาขาวชาประสาทวทยา คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล 14. รศ.พญ.วรพรรณ เสนาณรงค สาขาวชาประสาทวทยา คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล 15. ผศ.นพ.สพจน ตลยเดชานนท สาขาวชาประสาทวทยา คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

คณะบรรณาธการ

ประธานวชาการสมาคมโรคลมชกแหงประเทศไทยประธานวชาการสมาคมหลอดเลอดสมองแหงประเทศไทย

ประธานวชาการชมรมสมองเส อมแหงประเทศไทยประธานวชาการชมรมโรคพารกนสนแหงประเทศไทย

ประธานวชาการชมรมศกษาโรคปวดศรษะประธานวชาการชมรมประสาทสรรวทยาประธานวชาการชมรม Multiple Sclerosis

สานกงานสมาคมประสาทวทยาแหงประเทศไทยเลขท 2 อาคารเฉลมพระบารม 50 ป ซอยศนยวจย ถ.เพชรบรตดใหม หวยขวาง บางกะป

กรงเทพฯ 10320 E-mail : [email protected]

คณะกรรมการบรหารสมาคมประสาทวทยาแหงประเทศไทยสมยวาระ2556-2558

1. นพ.สมชาย โตวณะบตร นายกสมาคม 2. รศ.พญ.นาราพร ประยรววฒน อปนายกท 1 3. นพ.ไพโรจน บญคงช น อปนายกท 2 และเหรญญก 4. พญ.ทศนย ตนตฤทธศกด เลขาธการ 5. ศ.พญ.นจศร ชาญณรงค ประธานวชาการ 6. ผศ.นพ.สพจน ตลยาเดชานนท ประธานฝายพฒนาหลกสตร และกระบวนการฝกอบรมและการสอบ แพทยประจาบาน สาขาประสาทวทยา 7. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร ประธานฝายวจย 8. ดร.นพ.จรงไทย เดชเทวพร ประธานฝายกจกรรมพเศษ 9. รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา บรรณาธการ 10. พนเอก.นพ.สามารถ นธนนทน ประธานฝายสารสนเทศ และประชาสมพนธ 11. รศ.พญ.วรพรรณ เสนาณรงค ประธานฝายปฏคม 12. นพ.เจษฎา อดมมงคล นายทะเบยน 13. รศ.นพ.รงโรจน พทยศร กรรมการกลางและประธานตาราประสาทวทยา 14. พญ.สญสณย พงษภกด กรรมการกลาง/ รองประธานวชาการ 15. นพ.ดารงวทย สขะจนตนากาญจน กรรมการกลาง

ผแทนเขต

1. พญ.กนกวรรณ วชรศกดศลป ผแทนเขตภาคเหนอ 2. นพ.พรชย สถรปญญา ผแทนเขตภาคใต 3. นพ.วฑรย จนทโรทย ผแทนเขตภาคตะวนออก 4. นพ.อาคม อารยาวชานนท ผแทนเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

คณะอนกรรมการฝายตาง ๆ

1. พญ.กาญจนา อนวงษ อนกรรมการฝายเลขาธการ 2. นพ.เมธา อภวฒนกล รองประธานฝายพฒนาหลกสตร และกระบวนการฝกอบรมและการสอบ

แพทยประจาบาน สาขาประสาทวทยา 3. นพ.เอกราช เพมศร อนกรรมการฝายปฎคม

คณะกรรมการบรหารชมรมโรคพารกนสนไทย สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558 1. รศ.นพ.รงโรจน พทยศร ประธานชมรม 2. นพ.อภชาต พศาลพงศ รองประธานชมรม 3. พนโท.นพ.ปานศร ไชยรงสฤษด ประธานวชาการ/เหรญญก 4. นพ.อครวฒ วรยเวชกล ประชาสมพนธ 5. นพ.ปรชญา ศรวานชภม เลขาธการชมรม 6. นพ.สมศกด ลพธกลธรรม ทปรกษา 7. พลตร.พญ.จตถนอม สวรรณเตมย ทปรกษา 8. นพ.ไพโรจน บญคงช น ทปรกษา 9. รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา กรรมการ 10. พญ.ณฎลดา ลโมทย กรรมการ 11. ผศ.พญ.สวรรณา เศรษฐวชราวนช กรรมการ 12. นพ.อาคม อารยาวชานนท กรรมการ 13. นพ.วฑรย จนทรโรทย กรรมการ 14. พญ.สญสณย พงษภกด กรรมการ 15. พญ.ปรยา จาโกตา กรรมการ 16. นาวาโทหญงสธดา บญยะไวโรจน กรรมการ 17. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร กรรมการ 18. นพ.ดารงวทย สขะจนตนากาญจน กรรมการ 19. นพ.สรตน ตนประเวช กรรมการ 20. นพ.ประวณ โลหเลขา กรรมการ

คณะกรรมการบรหารชมรมศกษาโรคปวดศรษะ สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558 1. รศ.พญ. ศวาพร จนทรกระจาง ประธาน 2. นพ.สมศกด ลพธกลธรรม รองประธาน คนท 1 3. นพ.สมชาย โตวณะบตร รองประธาน คนท 2 4. ศ.นพ.กมมนต พนธมจนดา ทปรกษา 5. นพ. สรตน ตนประเวช เลขานการ 6. พญ.เพชรรตน ดสตานนท เหรญญก 7. ศ.นพ.อนนต ศรเกยรตขจร ประธานฝายวชาการ 8. ผศ.นพ. ธนนทร อศววเชยรจนดา ประธานฝายวจยและพฒนา 9. ศ.นพ.วฒนชย โรจนวณชย นายทะเบยน 10. ดร.นพ.จรงไทย เดชเทวาพร ประชาสมพนธ 11. นพ. กรตกร วองไววาณชย ปฎคม 12. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร กรรมการภาคกลาง 13. พญ.พาสร สทธนามสวรรณ กรรมการภาคกลาง 14. รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา กรรมการภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

15. นพ.อาคม อารยาวชานนท กรรมการภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 16. นพ.สรตน ตนประเวช กรรมการภาคเหนอ 17. นพ.วชระ รตนชยสทธ กรรมการภาคเหนอ 18. รศ.นพ.คณตพงษ ปราบพาล กรรมการภาคใต\ 19. พญ.กนกรตน สวรรณละออง กรรมการภาคใต

คณะกรรมการบรหารชมรมโรคเสนประสาทรวมกลามเนอและเวชศาสตรไฟฟาวนจฉย

สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558 1. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร ประธานชมรม 2. นพ.ณฐ พสธารชาต เลขาธการ 3. รศ.พญ.กนกวรรณ บญญพสฏฐ เหรญญก 4. ดร.นพ.จรงไทย เดชเทวพร ประธานวชาการ

คณะกรรมการบรหารชมรม MS สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558 1. รศ.พญ.นาราพร ประยรววฒน ประธานชมรม 2. พญ.สสธร ศรโท เลชาธการ 3. นพ.เมธา อภวฒนากล เหรญญก 4. ดร.นพ.จรงไทย เดชเทวพร ประธานวชาการ

ชมรมการนอนหลบผดปกต สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558 1. นพ. โยธน ชนวลญช ประธาน 2. นพ. วฒนชย โชตนยวตรกล รองประธาน 3. พญ. ลลลยา ธรรมประทานกล เลขาธการ 4. นพ. เจษฎา อดมมงคล เหรญญก 5. พญ. นนทพร ตยพนธ ประธานวชาการ 6. นพ. ทายาท ดสดจต นายทะเบยน 7. พญ. พาสร สทธนามสวรรณ ปฏคม 8. นพ. สมศกด ลพธกลธรรม กรรมการ 9. นพ. สพจน ตลยาเดชานนท กรรมการ 10. นพ. สมบต มงทวพงษา กรรมการ 11. นพ. นพนธ พวงวรนทร กรรมการ 12. นพ. สมชาย โตวณะบตร กรรมการ 13. นพ. คณตพงษ ปราบพาล กรรมการ 14. พญ. ดารกล พรศรนยม กรรมการ 15. นพ. ชศกด ลโมทย กรรมการ

บทบรรณาธการ

สวสดครบทานสมาชกสมาคมประสาทวทยา แหงประเทศไทย ทานผอานและผสนใจทกทาน วารสารฉบบนเปน

ฉบบท 2 ของป 2558 ถานบตงแตทเรมมการจดทาวารสารสมาคมประสาทวทยาแหงประเทศไทยมาจนถงปจจบน

วารสารฉบบนเปนปท 31 กนบวาเปนวารสารทมการจดทามานานพอสมควร ในอดตทผานมานนการดาเนนการ

จดทาวารสารยงมความไมสมาเสมอ เนองจากมผสนใจสงบทความมาไมเพยงพอในการจดทาวารสาร แตในชวงหลง

ททางสมาคมประสาทวทยา แหงประเทสไทยไดมการจดกจกรรมทางวชาการมากขน การฝกอบรมของแพทยประจาบาน

แพทยตอยอดทตองทางานวจย กสงผลใหมผลงานทางวชาการทเพมขน เพยงพอในการจดทาวารสารไดอยางตอเนอง

กาวทสาคญของวารสารสมาคมประสาทวทยาแหงประเทศไทยตอจากนไป คอ การพฒนาใหมมาตรฐานเปนท

ยอมรบระดบชาต โดยการสงประเมนเพอใหผานเกณฑของวารสารระดบชาต และอยในฐานของ Thai Citation Index:

TCI สงทสาคญของการพฒนาวารสารใหไดมาตรฐาน คอ การเผยแพรความรทางประสาทวทยาททนสมยอยางตอ

เนอง จากแพทยผเชยวชาญ แพทยผสนใจและสมาชกตอสงคมการอานอยางตอเนอง และมคณภาพ

ดงนนผมขอเรยนเชญทานสมาชกสมาคม ผทสนใจสงบทความทางวชาการทกรปแบบ อาท กรณศกษาผปวยท

นาสนใจ ผลงานวจย บทความจากการทบทวนวารสาร บทความททบทวนความรใหมๆ และทนสมย ยอวารสาร หรอ

นานาสาระ รวมทงคาแนะนา คาตชมจากทกทาน เพอใหมการพฒนาวารสารอยางตอเนอง

สมศกด เทยมเกาบรรณาธการวารสาร

คาแนะนาสาหรบผนพนธในการสงบทความทางวชาการเพอรบการพจารณาลงในวารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย

(Thai Journal of Neurology)

วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย หรอ Thai

Journal of Neurology เปนวารสารทจดทาขน เพอ

เผยแพรความรโรคทางระบบประสาทและความรทาง

ประสาทวทยาศาสตรในทกสาขาทเกยวของ เชน การ

เรยนร พฤตกรรม สารสนเทศ ความปวด จตเวชศาสตร

และอนๆ ตอสมาชกสมาคมฯ แพทยสาขาวชาทเกยวของ

นกวทยาศาสตร ผสนใจดานประสาทวทยาศาสตร เปน

สอกลางระหวางสมาชกสมาคมฯ และผสนใจ เผยแพร

ผลงานทางวชาการและผลงานวจยของสมาชกสมาคมฯ

แพทยประจาบานและแพทยตอยอดดานประสาทวทยา

นกศกษาสาขาประสาทวทยาศาสตร และเพอพฒนา

องคความรใหม สงเสรมการศกษาตอเนอง โดยกอง

บรรณาธการสงวนสทธในการตรวจทางแกไขตนฉบบและ

พจารณาตพมพตามความเหมาะสม บทความทกประเภท

จะไดรบการพจารณาถงความถกตอง ความนาเชอถอ

ความนาสนใจ ตลอดจนความเหมาะสมของเนอหาจาก

ผทรงคณวฒจากในหรอนอกกองบรรณาธการ วารสารม

หลกเกณฑและคาแนะนาทวไป ดงตอไปน

1. ประเภทของบทความ บทความทจะไดรบการต

พมพในวารสารอาจเปนบทความประเภทใดประเภทหนง

ดงตอไปน

1.1 บทบรรณาธการ (Editorial) เปนบทความสน ๆ ทบรรณาธการและผทรงคณวฒทกองบรรณาธการ

เหนสมควร เขยนแสดงความคดเหนในแงมมตาง ๆเกยว

กบบทความในวารสารหรอเรองทบคคลนนเชยวชาญ

1.2 บทความทวไป (General article) เปนบทความวชาการดานประสาทวทยาและประสาท

วทยาศาสตร และสาขาวชาอนทเกยวของ

1.3 บทความปรทศน (Review article) เปนบทความทเขยนจากการรวบรวมความรในเรองใดเรอง

หนงทางประสาทวทยาและประสาทวทยาศาสตร และ

สาขาวชาอนทเกยวของ ทผเขยนไดจากการอานและ

วเคราะหจากวารสารตาง ๆ ควรเปนบทความทรวบรวม

ความรใหม ๆ ทนาสนใจทผอานสามารถนาไปประยกต

ได โดยอาจมบทสรปหรอขอคดเหนของผเขยนดวยกได

1.4 นพนธตนฉบบ (Original article) เปนเรองรายงานผลการศกษาวจยทางประสาทวทยาและประสาท

วทยาศาสตร และสาขาวชาอนทเกยวของของผเขยนเอง

ประกอบดวยบทคดยอ บทนา วสดและวธการ ผลการ

ศกษา สรปแบะวจารณผลการศกษา และเอกสารอางอง

1.5 ยอวารสาร (Journal reading) เปนเรองยอของบทความทนาสนใจทางประสาทวทยาและประสาท


1.6 วทยาการกาวหนา (Recent advance) เปนบทความสน ๆ ทนาสนใจแสดงถงความร ความ

กาวหนาทางวชาการดานประสาทวทยาและประสาท


1.7 จดหมายถงบรรณาธการ (Letter to the editor) อาจเปนขอคดเหนเกยวกบบทความทตพมพไปแลวในวารสารและกองบรรณาธการไดพจารณาเหนวาจะ

เปนประโยชนตอผอานทานอน หรออาจเปนผลการศกษา

การคนพบความรใหม ๆ ทสนและสมบรณในตว

1.8 กรณศกษานาสนใจ (Interesting case) เปนรายงานผปวยทนาสนใจหรอผปวยทมการวนจฉยท

พบไมบอยผอานจะไดเรยนรจากตวอยางผปวย

1.9 บทความอน ๆ ทกองบรรณาธการเหน

สมควรเผยแพร

2. การเตรยมตนฉบบ 2.1 ใหพมพตนฉบบในกระดาษขาวขนาด A 4

(8.5 x 11 นว) โดยพมพหนาเดยวเวนระยะหางระหวาง

บรรทด 2 ชวง (double space) เหลอขอบกระดาษแตละ

ดานไมนอยกวา 1 นว และใสเลขหนากากบไวทกหนา

2.2 หนาแรกประกอบดวย ชอเรอง ชอผเขยน

และสถานททางานภาษาไทยและภาษาองกฤษ และ

ระบชอผเขยนทรบผดชอบในการตดตอ (corresponding

author) ไวใหชดเจน ชอเรองควรสนและไดใจความตรง

ตามเนอเรอง

2.3 เนอเรองและการใชภาษา เนอเรองอาจเปน

ภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ ถาเปนภาษาไทยใหยดหลก

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานและควรใชภาษาไทย

ใหมากทสด ยกเวนคาภาษาองกฤษทแปลแลวไดใจความ

ไมชดเจน

2.4 รปภาพและตาราง ใหพมพแยกตางหาก

หนาละ 1 รายการ โดยมคาอธบายรปภาพเขยนแยกไวตาง

หาก รปภาพทใชถาเปนรปจรงใหใชรปถายขาว-ดา ขนาด

3” x 5” ถาเปนภาพเขยนใหเขยนดวยหมกดาบนกระดาษ

มนสขาวหรอเตรยมในรปแบบ digital fi le ทมความคมชด

สง

2.5 นพนธตนฉบบใหเรยงลาดบเนอหาดงน

บทคดยอภาษาไทยและภาษาองกฤษพรอม

คาสาคญ (Keyword) ไมเกน 5 คา บทนา (Introduction)

วสดและวธการ (Material and Methods) ผลการศกษา

(Results) สรปและวจารณผลการศกษา (Conclusion

and Discussion) กตตกรรมประกาศ (Acknowledge-

ment) และเอกสารอางอง (References)

2.6 เอกสารอางองใชตามระบบ Vancouver’s

International Committee of Medical Journal โดยใส

หมายเลขเรยงลาดบทอางองในเนอเรอง (Superscript)

โดยบทความทมผเขยนจานวน 3 คน หรอนอยกวาใหใส

ชอผเขยนทกคน ถามากกวา 3 คน ใหใสชอเฉพาะ 3 คน

แรก ตามดวยอกษร et al ดงตวอยาง

วารสารภาษาองกฤษ Leelayuwat C, Hollinsworth P, Pummer S, et al.

Antibody reactivity profi les following immunisation

with diverse peptides of the PERB11 (MIC) family.

Clin Exp Immunol 1996;106:568-76.

วารสารทมบรรณาธการ Solberg He. Establishment and use of reference

values with an introduction to statistical technique.

In: Tietz NW, ed. Fundamentals of Clinical Chemistry.

3rd. ed. Philadelphia: WB Saunders, 1987:202-12.

3. การสงตนฉบบ สงตนฉบบ 1 ชด ของบทความทกประเภทในรปแบบ

ไฟลเอกสารไปท อเมลลของ รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา

[email protected] พรอมระบรายละเอยดเกยวกบ

โปรแกรมทใช และชอไฟลเอกสารของบทความใหละเอยด

และชดเจน

4. เงอนไขในการพมพ 4.1 เรองทสงมาลงพมพตองไมเคยตพมพหรอ

กาลงรอตพมพในวารสารอน หากเคยนาเสนอในทประชม

วชาการใดใหระบเปนเชงอรรถ (foot note) ไวในหนาแรก

ของบทความ ลขสทธในการพมพเผยแพรของบทความท

ไดรบการตพมพเปนของวารสาร

4.2 ขอความหรอขอคดเหนตาง ๆ เปนของผเขยน

บทความนน ๆ ไมใชความเหนของกองบรรณาธการหรอ

ของวารสาร และไมใชความเหนของสมาคมประสาทวทยา

แหงประเทศไทย

4.3 สมาคมฯจะมอบวารสาร 5 เลม ใหกบผเขยน

ทรบผดชอบในการตดตอเปนอภนนทนาการ

สารบญ

RECENT ADVANCEแกไขโซเดยมในเลอดตาอยางไรไมใหเกดภาวะโอดเอส

1

ORIGINAL ARTICLEQUALITY OF LIFE AND SLEEP QUALITY AMONG PATIENTS WITH LOW BACK P AIN

9การศกษาเชงสงเกตเพอประเมนประสทธผลของการรกษาอาการปวดศรษะไมเกรนในระยะกาเรบดวยการ

ฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท GREATER OCCIPITAL ในคลนกโรคปวดศรษะเชยงใหม

18

TOPIC REVIEWความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชก

29

INTERESTING CASENEUROLEPTIC MALIGNANT SYNDROME จากการไดรบยา PALIPERIDONE LONG ACTING INJECTION

รวมกบ ORAL RISPERIDONE และ INTRAMUSCULAR HALOPERIDOL41

JOURNAL READINGVACCINATION AND NEUROLOGICAL COMPLICATION?

53

นานาสาระการพฒนาการรกษาคนทเปนลมชกในภาคอสาน ประเทศไทย

56

Vol.31 • NO.2 • 2015 Thai • Journal • of • Neurology 1

นพ.ปรมตถ ธมาไชยอายรแพทยโรคไต โรงพยาบาลกรงเทพ ขอนแกน จงหวดขอนแกน

บทนา

ภาวะโอดเอส (ODS, osmotic demyelination

syndrome) หรอในอกชอหนงเรยกวา central pontine

myelinolysis และ extrapontine myelinolysis โดยชอ

ODS เนนทกลไกลการเกดโรค สวน central pontine

myelinolysis และ extrapontine myelinolysis เนนท

ตาแหนงของรอยโรค พบไดในผปวยทไดรบการแกไข

ภาวะโซเดยมในเลอดตาอยางรวดเรว มกพบในผปวยท

มระดบโซเดยมในเลอดตงตนทนอยกวาหรอเทากบ 120

mEq/L เปนเวลา 48 ชวโมงขนไป แตในรายทมปจจย

เสยงสามารถพบภาวะนไดแมจะมระดบโซเดยมตงตนท

สงกวาคาดงกลาว เนองจากภาวะนเปนภาวะแทรกซอน

ทเกดจากการรกษา เดมเชอกนวาไมสามารถกลบมาเปน

ปกตได แตเมอเวลาผานไปหลงจากตดตามเปนเวลา

ประมาณ 6-8 สปดาห ผปวยบางรายมอาการทางระบบ

ประสาทหายเปนปกตและผปวยจานวนหนงอาการดขน

ลาสดมการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ1 พบวา ใน

ชวงสบปทผานมา มผปวยทอาการดขนประมาณรอยละ

52 และอตราการเสยชวตประมาณรอยละ 25 ซงบงบอก

วาแพทยมองคความรเกยวกบภาวะนมากขน ดงนนการ

ปองกน การวนจฉย การใหการรกษาและดแลตอเนองจง

มความสาคญเปนอยางยง

อาการและอาการแสดง

ผปวยมอาการทางระบบประสาทไดแก behavioral

disturbance, slurred speech, dysarthria, dysphagia,

paraparesis หรอ quadriparesis, lethargy, confusion,

disorientation, obtundation และ coma สวนอาการ

การชกพบไดนอย ในผปวยทมอาการรนแรงอกประเภท

หนงคอกลมอาการ locked in syndrome โดยมลกษณะ

รสกตวแตไมสามารถขยบตวหรอพดได สามารถโตตอบ

ไดเพยงการกลอกตาเทานน เนองจากพยาธสภาพเกดท

กานสมองระดบตากวาการควบคมการกลอกตา อาการท

พบมกจะเกดขนประมาณ 2- 6 วน หลงจากทมการเพม

ขนของระดบโซเดยมในเลอดอยางรวดเรว

แกไขโซเดยมในเลอดตาอยางไรไมใหเกดภาวะโอดเอส

นพ.ปรมตถ ธมาไชย

วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.31 • NO.2 • 20152

แนวทางการวนจฉย

การวนจฉยพจารณาจากประวต เชน ปจจยเสยง

ความเรวของการแกไขและระดบโซเดยมในเลอดตงตน

อาการและอาการแสดงทสงสย รวมกบสงตรวจทางรงส

magnetic resonance imaging (MRI) เนองจาก MRI

มความไวตอการตรวจพบความผดปกตของใยประสาท

และสามารถตรวจสอบพยาธสภาพในระดบกานสมอง

ซงอยภายในฐานกะโหลกศรษะได ซงพบลกษณะดงรป

ท 1 พยาธสภาพทางรงสจาก MRI นนอาจพบไดหลงจาก

มอาการนานถง 4 สปดาห ดงนนในรายทมอาการของ

ระบบประสาทชดเจนแต MRI ไมพบพยาธสภาพในชวง

แรกกไมสามารตดภาวะนออกไปได ตองอาศยการทาซา

หรอใชเทคนคเพมเตมทเรยกวา diffusion-weighted

imaging รวมดวย

รปท 1 ภาพ ก.แสดง MRI of Brain. T2-weighted MRI of the brain demonstrating pontine demyelination (arrows) ภาพ ข. แสดง T2-weighted MRI of the brain demonstrating basal ganglia demyelination. (ทมาเอกสารอางองท 2)

กลไกการเกดภาวะโอดเอสจากการแกไขภาวะโซเดยมในเลอดตาอยางรวดเรว

เมอมระดบโซเดยมในเลอดตาลงจะเกดความแตกตาง

ของความเขมขนของสารภายในเซลลและภายนอกเซลล

แตเชลลสมองมกลไกลการปรบตวโดยภายในเซลลจะลด

ปรมาณความเขมขนของสารละลาย ใหมความสมดล

กบภายนอกเซลล ซงตองอาศยระยะเวลาประมาณ 48

ชวโมง หากความเขมขนของสารละลายภายนอกเซลล

เพมในอตตราทเรวเกนไปจะทาใหเกดผลเสย เนองจาก

นาภายในเซลลจะเคลอนทออกจากเซลลทาใหปรมาตร

ของเซลลลดลงและมการลอกตวของเยอหมประสาท

เกดการฉกขาดของ blood brain barrier ตามมาดวย

การสมผสกนระหวาง glia cell กบ complement และ

cytokine ชกนาใหมขบวนการ apoptosis และภาวะโอ

ดเอสในทสด2 ดงแสดงในรปท 2 โดยเฉพาะในรายมการ

ปรบตวของสมองทไมปกตไป เชน ผปวยพษสราเรอรง

ผปวยขาดสารอาหาร เปนตน


รปท 2 แสดงกลไกการเกดภาวะโอดเอส (ทมาเอกสารอางองท 3)

การปองกนภาวะโอดเอส มดงน

1. ประเมนความเสยงของภาวะโอดเอส

2. กาหนดเปาหมายและอตราเรวในการแกไข

3. คานวณปรมาณทตองการและเลอกสารนาท

ตองการ

4. มการเฝาระวงและตดตามการรกษาอยางใกลชด

5. การแกไขเมอมการเพมขนของโซเดยมทเรว

เกนไป (over correction)

ปจจยเสยงของการเกดภาวะภาวะโอดเอส

1. ระดบโซเดยมในเลอดกอนแกไข ระดบนอย

กวาหรอเทากบ 105 mEq/L แตระดบทตากวา 120

mEq/L กพบวามรายงานเชนกน4

2. ความเรวในการแกไข อตราเพมขนของ

ระดบโซเดยมในเลอดทมากกวา 8-10 mEq/L ภายใน

24 ชวโมง หรอ มากกวา 18 mEq/L ภายใน 48 ชวโมง

จากรายงานของ Stern และคณะ5 พบวาการเพมระดบ

โซเดยมไมเกน 12 mEq/L ภายใน 24 ชวโมง และ ไมเกน

18 mEq/L ภายใน 48 ชวโมง จะชวยปองกนภาวะโอดเอส

ได นอกจากน Oh และ Androgue6 แนะนาวา ไมควรเพม

ระดบโซเดยมเกน 8 ภายใน 24 ชวโมง นอกจากนยงตอง

ระวงในผกรณทมการเพมขนของระดบโซเดยมในเลอด

อยางรวดเรวโดยไมไดตงใจ (auto-correction) ในผปวย

ทมการลดการทางานของ antidiuretic hormone อยาง

เฉยบพลนดวย เชน ในผปวยทไดรบสารนาอยางรวดเรว

เพอแกไขภาวะขาดนา แลวเกดการขบนาปสสาวะออก

มามากทนท (prompt diuresis)


3. โรคหรอภาวะทพบรวม2 เชน hypokalemia,

alcoholism, malnutrition, advance liver disease,

post liver transplantation และภาวะอนทมรายงานวา

อาจมความเกยวของเชน การไดรบ thiazide เปนเวลา

นาน คนไขไฟไหม คนไขหลงการผาตด pituitary และ

ผปวยผาตดทไดรบ glycine infusion เปนตน

การแกไขภาวะโซเดยมในเลอดตา

สงทตองคานงถงเมอมการแกไขภาวะโซเดยมตาคอ

อตราการเพมขนของระดบโซเดยมในเลอดตอชวงระยะ

เวลา โดยในรายทไมมความเสยงของการเกดภาวะโอด

เอส อตราการเพมขนของระดบโซเดยมในเลอดไมควร

เกน 8-10 mEq/L ตอวน บางตาราแนะนาประมาณ 10-

12 mEq/L ตอวน หรอ 18 mEq/L ตอ 48 ชวโมง และใน

รายทมความเสยงตาหรอปานกลางแนะนาใหเพมระดบ

โซเดยมในเลอด 6-8 mEq/L ตอวน แตหากมความเสยง

สงควรแกไขระดบโซเดยมในเลอดเพมจากระดบตงตนใน

อตราเพยง 4-6 mEq/L ตอวนเทานน7 สวนเปาหมายของ

ระดบโซเดยมในเลอดนนคอ อยในเกณฑปกต ( 135-145

mEq/L) เพราะในรายทระดบโซเดยมในเลอดตานานๆ

แมจะไมมอาการกมความเสยงตอการหกลมและภาวะ

กระดกพรน ผเชยวชาญบางทานแนะนาวา ใหแกไขระดบ

โซเดยมทางหลอดเลอดดาใหใกลเคยงระดบ 120-125

mEq/L เนองจากผปวยทมระดบโซเดยมทตากวา 120

mEq/L มกจะมอาการและอาการแสดง แตจะตองไมเกน

อตราเรวทยอมรบไดในแตละความเสยง หลงจากนนคอย

แกไขดวยอตราทชาลงจนอยในเกณฑปกต

วธการแกไขภาวะโซเดยมตา

ในกลมทไดรบการประเมนแลวพบวาผปวยมภาวะ

ขาดเกลอในรางกายมขนตอนการแกไขดงน

ขนตอนท 1 คานวณปรมาณโซเดยมทตองการ โดย

คานวณจากปรมาณความแตกตางของโซเดยมทตองการ

และโซเดยมตงตน คณกบปรมาณนาในรางกาย

Sodium requirement (mEq) = (desired sodium

- serum sodium) x total body water

ขนตอนท 2 หากใหโซเดยมในรปสารนาใหคานวณ

ปรมาณสารนาทตองให โดยนาปรมาณโซเดยมทตองการ

จากขนตอนท 1 มาหารดวยความเขมขนของโซเดยม

ในสารละลายตอ 1 มลลลตร จะไดปรมาณสารนาเปน

มลลลตร หรอคดจากสตรคานวณการเปลยนแปลงระดบ

โซเดยมในเลอดโดยเลอกสารนาตงตนสามารถคานวณ

ไดดงตารางท 1


ตารางท 1 แสดงสตรการคานวณการเปลยนแปลงระดบโซเดยมในเลอดและสารนาทสามารถใหได (ทมาเอกสาร

อางองท 3)

วธการเลอกสารละลายและความเรวในการแกไข

พจารณาจากความเสยงของการเกดโอดเอส ความ

รนแรงและอาการของผปวย นอกจากนยงตองพจารณา

ความสามารถในการรบสารนาเขาสรางกายผปวยดวย

และความจาเปนของการใหสารนาทมความเขมขนสง

ดวยเชน ในผปวยทมลกษณะขาดนาควรเลอกสารนา

ชนด 0.9% NaCl หากผปวยมอาการทางระบบประสาท

สามารถใชสารนาทมความเขมขนของโซเดยมสง เชน

3 % NaCl โดยหากใหในอตราเรว 1 มลลลตรตอนา

หนกตวตอชวโมง คาโซเดยมในเลอดจะเพมขนประมาณ

1 mEq/L ตอชวโมง โดยตองมการจากดปรมาณและ

จานวนชวโมงการใหสารนาชนดนอยางดเปนตน เฉพาะ

ใน acute symptomatic water intoxication เชน ใน

นกกฬาวงมาราธอนทมอาการทางระบบประสาทจาก

ระดบโซเดยมในเลอดตา สามารถให 3% NaCl ปรมาณ

100-150 มลลตร ทางหลอดเลอดดาในเวลาเพยง 10-15

นาทเทานน

การเฝาระวงและตดตามการรกษา

เนองการคานวณไดจากการสมมตคลายกบการ

ผสมสารนาทมความเขมขนแตกตางกนในหลอดทดลอง

แตผปวยบางรายอาจมการสญเสยสารนาหรอไดรบ


สารนาจากแหลงอน ทาใหปรมาณโซเดยมและนาใน

รางกายเปลยนแปลงไป เพอไมใหมความผดพลาดจาก

การรกษา จะตองมการตดตามระดบเกลอแรในเลอด

เปนระยะ เชน ตองกาหนดเปาหมายในการแกไขภายใน

8 ชม.และ 24 ชม. มการตดตามดผลการรกษาอยางใกลชด

ผเชยวชาญบางทานแนะนาใหตดตามระดบโซเดยม

ในเลอดทก 2-3 ชวโมงในชวงแรก

การจดการเมอมระดบโซเดยมในเลอดเพมมากเกนไป (Over correction)

จดประสงคหลก คอ การลดระดบโซเดยมในเลอด

ใหกลบมาสชวงระดบทยอมรบได จากหลกการละลาย

สารนา หากตองการใหความเขมขนลดลงตองผสมดวย

ตวทาละลายทมความเจอจางมากกวา ดงนนการใหนา

เปลาหรอสารนาทมความเขมขนของโซเดยมนอยกวา

ความเขมขนของโซเดยมในเลอดจะทาใหระดบโซเดยม

ในเลอดลดลง (re-lowering) ดงรปท 3

รปท 3 แสดงการลดระดบโซเดยมในเลอดในผปวยแตละกลม(ทมาจากเอกสารอางองท 7)

จากการคานวณดงสตรในตารางท 1 ซงสามารถ

ประมาณการใหนาบรสทธประมาณ 1 ลตรอยางเดยว

จะทาใหระดบโซเดยมในเลอดจะลดลงประมาณ 4- 5

mEq/L หรอคาแนะนา ให 5% dextrose water 6 mL/kg

lean body weight ทางหลอดเลอดดาภายใน 2 ชวโมง

ระดบโซเดยมในเลอดลง 2 mEq/L สวนอตราเรวของ

การแกไขขนกบความสามารถของการรบนาทใหเขาไป

ในผปวย นอกจากนถาตองการใหระดบโซเดยมในเลอด

ลดลงรวดเรวยงมวธการใหฮอรโมนหรอสารทเพมการ

ดดซมนากลบคอ antidiuretic hormone หรอการให

desmopressin โดยมคาแนะนาโดยเฉพาะในรายทม

ระดบโซเดยมในเลอดตงตนนอยกวา 120 mEq/L ดงน 7

1. ทดแทนสารนาโดยใหดมนาเปลา หรอ 5%

dextrose water ทางหลอดเลอดดาในปรมาณ 3 ml/kg/

hour

2. Desmopressin 2-4 micrograms parenterally

ทก 8 ชวโมง

3. ตรวจระดบโซเดยมในเลอดทกชวใมงและให

สารนาจนกวาระดบโซเดยมในเลอดจะกลบมาอยในชวง

คาทตองการคอ นอยกวา8-10 mEq/L ใน 24 ชวโมง หรอ

18 mEq/L ใน 48 ชวโมง


การรกษาเมอเกดภาวะโอดเอส

1. Re-lowering จากการทดลองในหน8 พบวา

เรมทาภายใน 4 ชวโมง ไดผลลพธทดกวาเรมทาท 8-10

ชวโมงหลงจากทมอาการ ไมมการทดลงแบบเปรยบเทยบ

ในมนษย แตมการรายงานผปวยและการรกษา9 ดงรปท

4 โดยแสดงใหเหนถงระดบโซเดยมตงตน 106 mEq/L ผ

ปวยมอาการทางระบบประสาท ไดรบการแกไขจนเพม

เปน 129 mEq/L ภายในเวลา 48 ชวโมง 2 วนหลงจากนน

เกดอาการผดปกตทางระบบประสาท ลกษณะเขาไดกบ

ภาวะโอดเอส ไดรบการรกษาดวยการลดระดบโซเดยมใน

เลอดลงอยางรวดเรวเปน 120 mEq/L แลวคอยๆ แกไข

ใหระดบเพมมากขน อาการทางระบบประสาทคอยๆ ด

ขนตามลาดบ ขอจากดของกรณนเนองจากไมมตวเปรยบ

เทยบ ผปวยอาจดขนจากการแกไขภาวะโอดเอสหรอดขน

เอง จงไมสามารถสรปได

2. รกษาตามอาการและระวงภาวะแทรกซอน เชน

การสดสาลก การตดเชอ เปนตน แนะนาวาใหพยายาม

แกไขใหเรวทสดและตดตามอาการของผปวยอยางนอย

6-8 สปดาห กอนทจะสรปวาอาการไมสามารถกลบมา

เปนปกตหรอดขนได (irreversible)

3. Plasmapheresis10 มรายงานวาไดประโยชนใน

รายททาทนทหลงไดรบการวนจฉย

รปท 4 แสดงตวอยางอาการผปวยรายหนง การแกไขและระยะเวลาตลอดจนชวงทมอาการของการเกดภาวะโอดเอส (ดดแปลงจากเอกสารอางองท 9)

สรป

แมจะมรายงานการหายจากภาวะนไดแตไมใช

ทกราย ดงนนวธทดทสดคอ การปองกน โดยเฉพาะใน

รายทมความเสยง หลงการรกษาจะตองมการตดตาม

ระดบเกลอแรในเลอดอยางเหมาะสม อาจตองกาหนด

เปาหมายในการแกไขใน 8 ชม.และ 24 ชม. และมการ

ตดตามดผลการรกษาอยางใกลชด รวมทงในกรณทม

การเพมขนของระดบโซเดยมมากจนเกนไปจะตองมการ

แกไขอยางเหมาะสมและทนทวงท

เอกสารอางอง

1. Singh JD, Fugate JE, Rabinstein AA. Central pontine and

extrapontine myelinolysis: a systematic review. European

Journal of Neurology 2014, 1443 – 50.


2. King JD, Rosner MH, Osmotic demyelination syndrome.

Am J Med Sci 2010;339:561–7.

3. Adrogue HJ , Madia NE. Hyponatremia. N Eng J Med

2000;342,1581-9.

4. Sterns RH, Cappuccio JD, Silver SM, Cohen EP.

Neurologic sequelae after treatment of severe

hyponatremia: amulticenter perspective. J Am Soc

Nephrol 1994; 4:1522 – 30.

5. Sterns RH. Severe symptomatic hyponatremia: treatment

and outcome. A study of 64 cases. Ann Intern Med 1987;

107:656 – 64.

6. Oh MS, Uribarri J, Barrido D, et al. Danger of central pontine

myelinolysis in hypotonic dehydration and recommen

dation for treatment. Am J Med Sci 1989; 298:41-3.

7. Verbalis JG, Goldsmith SR, Thompson CJ. Diagnosis,

evaluation, and treatment of hyponatremia: expert panel

recommendations. The American Journal of Medicine

2013 ;126, S1-S42.

8. Soupart A, Penninckx R, Stenuit A, et al. Reinduction of

hyponatremia improves survival in rats with myelinoly

sis-related neurologic symptoms. J Neuropathol

Exp Neurol 1996; 55:594- 601.

9. Oya S, Tsutsumi K, Ueki K, Kirino T. Reinduction of

hyponatremia to treat central pontine myelinolysis.

Neurology 2001; 57:1931-2.

10. Bibl D, Lampl C, Gabriel C, et al. Treatment of central

pontine myelinolysis with therapeutic plasmapheresis.

Lancet 1999; 353:1155.


Abstract

Objective: To evaluate the potential factors

affect quality of life and sleep quality in patients

presented with low back pain in Phramongkutklao

hospital.

Methods: A cross-sectional study enrolled

patients who were diagnosed with low back pain.

Demographic characteristics, history and character

of pain, medications were reviewed. Excessive

daytime sleepiness (using Epworth Sleeping Scale

[ESS]), and health-related quality of life (36-item

Short Form Health Survey [SF-36]) questionnaires

were completed.

Results: Among 103 patients, 36 (35%) were

men and 67 (65%) were women. Mean age was

61.7 ± 14.5 years (range 19-87). The most common

co-morbid health condition was hypertension in 48

patients (46.6%). The mean duration of back pain

was 39.5 months, ranged 0.25-600 months. Most

patients had back pain with radiating to below

knee 49 patients (47.6%). The common etiologies

of low back pain were lumbar spondylosis 37.9%

and spinal stenosis 27.2%. History of back surgery

was 28.2%. Antiepileptic drugs (84.5%) were the

commonest prescribed medication.

The long duration of low back pain showed

signifi cantly increased Epworth sleepiness scale,

indicating poor sleep quality (p=0.043). Low back

pain with neuropathic pain showed worse disability

compared to back pain without this condition by

SF-36, Physical Health domain (Physical functioning

p-value = 0.047, Role limitation due to physical

health p-value = 0.003).

Conclusions: The long duration of back pain

was a strongly negative factor to sleep quality and

neuropathic pain affected quality of life.

Keywords: quality of life, excessive daytime

sleepiness, low back pain

Karn Saksornchai, Pasiri Sithinamsuwan,Chesda Udommongkol

Division of Neurology Unit, Phramongkutklao Hospital

Correspondence:Dr. Karn Saksornchai,

Division of Neurology Unit, Phramongkutklao HospitalBangkok, Thailand. Email: [email protected]

Quality of Life and Sleep Quality among Patients with

Low Back P ain

Karn Saksornchai,Pasiri Sithinamsuwan,

Chesda Udommongkol

Division of Neurology Unit,

Phramongkutklao Hospital


Introduction

Back pain is a growing public health problem.

According to World Health Organization, as many as

80% of adults experience back pain in their lifetime.1

Evidences suggest that the prevalence of back

pain is high even in children and adolescents.2,3

Consequences of this condition include economic

burden4-6, disability7, occupational absenteeism9,10,

and diminished work capacity.6,11 Moreover, in

studies examining pain in various regions of the

spine, the overall prevalence rates are highest for

low back pain, followed by neck pain and mid back

pain.8,12,13 It has also been observed that women are

more likely to experience back pain than men.2,12-16

Several studies have described the relationship of

either back or neck pain with health-related quality

of life. Most of them were conducted on different

general adult populations12-16 or patients with chronic

back pain17-21 and fewer on other populations such

as school children22 and elderly23. Back pain affects

quality of life and sleep quality, however, little is

known about these conditions in Thailand. Insight

into these data might raise awareness of local and

regional government health authorities and lead to

improvements in health care service for people with

back pain. Therefore, the purpose of this study was

to determine character and burdens of low back

pain in the aspects of excessive daytime sleepiness,

indicating sleep quality, and quality of life.

Methods

Population: We included consecutive patients

with low back pain presented to outpatient Spine

clinic, Phramongkutklao Hospital, between June

2014 and November 2014.

Measures: Patients had been directly inter-

viewed and asked to complete questionnaires.

Demographic characteristics, history and character

of pain and medications were assessed. The ques-

tionnaires comprised questions about quality of

life, using the Short Form 36 Health Survey (SF-36)

and excessive daytime sleepiness, using Epworth

Sleeping Scale (ESS). Patients with back pain were

also assessed for neuropathic component using

DN4 questionnaire 41 (Douleur Neuropathique en

4), indicating a present of neuropathic pain if the

score ≥4.

The ESS composes of 8 questions asking the

subjects to rate their probability of falling asleep

(doze) on a scale of increasing probability from 0

to 3 for eight different situations that most people

engage in during their daily lives. A number in the

range of 0-10 indicates normal while the 11-24

indicates excessive daytime sleepiness.

The SF-36 is a measure of health status. This

questionnaire consists of eight scaled scores,

which are the weighted sums of questions in their

sections.Each scale is directly transformed into a

0-100 scale on the assumption that each question

carries equal weight. The lower the score indicates

the more disability whereas the higher the score the

less disability.

Statistical analysis: The continuous data were

determined in mean and standard deviation. The

discrete data were determined in number and percent.

Comparisons between groups were evaluated by

unpaired student’s t test for continuous data and

chi-square test for categorical data. All p values

were two-sided with a level of signifi cance was

0.05. Statistical analysis was performed using SPSS

version 16 software package.


Results

A total of 103 patients with low back pain were

recruited into the study. There were 36 men (35%)

and 67 women (65%), with the mean age of 61.7 ±

14.5 years (range 19-87). Eighteen patients (17.5%)

had a history of alcohol consumption or drug abuse.

The three most common chronic co-morbid health

conditions were hypertension 48 patients (46.6%),

dyslipidemia 27 patients (26.2%) and diabetes

mellitus 26 patients (25.2%). The demographic and

clinical characteristics of the studied patient were

given in Table1.

The average duration of back pain was 39.5

months, range 0.25-600 months. The majority

of patients had taken various medications, most

common was antiepileptic drugs (84.5%); followed

by non-steroidal anti-infl ammatory drugs (NSAIDs)

(62.1%) and analgesics/opiate (52.4%). History

of back surgery was 28.2%. The two commonest

etiologies of low back pain were lumbar spondylosis

(37.9%) and spinal stenosis (27.2%). Most patients

had back pain with radiating pain to below knee

level 49 patients (47.6%), followed by back only 21

(20.4%). The characteristics of low back pain and

previous treatments amongst the studied population

were summarized in Table1.

Correlation of back pain with quality of sleep evaluated by Epworth sleepiness scale (ESS) The average ESS in this study was 3.6 (range

0-15). The majority of patients (21.4%) had score

0. There were 91 patients (89.2%) with ESS score

£ 10 (normal), while 11 patients (10.8%) with score

≥ 11 (presence of excessive daytime sleepiness,

EDS). The long duration of low back pain showed

statistically signifi cantly increased ESS, indicating

more daily time sleepiness (p=0.043). The associ-

ated factors of EDS was diabetes mellitus (DM),

which 54.5% of low back pain patients with EDS

sleepiness had DM while 22.0% of low back pain

patient without EDS had DM, p value =0.019. Age,

gender, etiologies and characters of low back pain

and medication use were not associated with exces-

sive daytime sleepiness. The details of each group

were shown in Table 2.

Correlation of back pain with quality of life eval-uated by the Short Form 36 Health Survey<SF-36> SF-36 was determined to 8 important domains,

Physical functioning, Role limitation due to Physical

health, Role limitation due to emotional problem,

Energy/fatigue, Emotional well-being, Social func-

tioning, Pain, General health. The average of total

SF-score was 49.5 (range 6-99). The low back

pain patients with neuropathic pain showed lower

SF-36, representing more disability, than without

this condition, which this fi nding showed statistically

signifi cant especially in Physical Health domain. The

details of SF-36 score both total and 8-domains and

subgroup for neuropathic pain assessment were

shown in Table 3.

Table 1. Demographic and clinical characteristics

(n = 103)

Variables Number (%)

Age, years Mean ±SD

Range

61.7 ±14.5

19-87

Sex Male

Female

36 (35)

67 (65)

Alcohol/drug abuse 18 (17.5)


Variables Number (%)

Comorbid medical illness Diabetes mellitus

Hypertension

Dyslipidemia

Gout

Ischemic heart disease

Cancer

26 (25.2)

48 (46.6)

27 (26.3)

5 (4.9)

6 (5.8)

4 (3.9)

Duration of back pain Mean ± SD

Range

39.5 ±82.8

0.25-600

History of previous back surgery 29 (28.2)

Previous medication Paracetamol

Non-sterioidal

anti-infl ammatory drugs

Muscle relaxants

Analgesics,opiate

Antidepressant

Antiepileptic

Pregabalin

Gabapentin

Pregabalin+ gabapentin

27 (26.2)

64 (62.1)

48 (46.6)

54 (52.4)

16 (15.5)

87 (84.5)

55 (53.4)

28 (27.2)

5 (4.9)

Causes of back pain Spondylosis

Disc herniation

Spinal stenosis

Myofascial pain

Other (trauma, cancer)

39 (37.9)

13 (12.6)

28 (27.2)

5 (4.9)

16 (5.5)

Location of pain Back only

Radiating pain to thigh

Radiating pain to below knee

Neurological defi cits

21 (20.4)

15 (14.6)

49 (47.6)

17 (16.5)


Table 2. Excessive daytime sleepiness evaluated by Epworth sleepiness scale

Variables Normal (ESS0-10), n=91 N (%)

EDS (ESS 11-24), n=11 N (%)

p-value

Age, years, mean ± SD 61.7 ± 14.1 62.6 ±18.1 0.841

Male 31 (34) 4 (36.4) 0.879

Alcohol/drug abuse 16 (17.6) 1 (9.1) 0.475

Hypertension 44 (48) 4 (36.4) 0.452

Diabetes mellitus 20 (22.0) 6 (54.5) 0.019*

Dyslipidemia 23 (25.3) 4 (36.4) 0.431

Duration of back pain, months, mean ± SD 33.9 ± 60.9 87.5 ±183.5 0.043*

History of previous back surgery 27(29.7) 2 (18.2) 0.342

Etiologies of low back pain 0.528

Spondylosis 33 (36) 6 (54.5) -

Disc herniation 13 (14.28) 0 -

Spinal stenosis 25 (27) 3 (27) -

Myofascial pain syndrome 4 (4.4) 1 (9.1) -

Others (trauma, cancer) 15 (16.5) 1 (9.1)

Location of pain 0.165

Pain at back only (no radiating pain) 20 (22) 1 (9.1) -

Pain radiate to thigh 11 (12) 4 (36.4) -

Pain radiate to below knee 45 (49) 4 (36.4) -

With neurological defi cit 15 (16.5) 2 (18.2) -

Treatment

NSAIDs 60 (65.9) 5 (45.5) 0.182

Muscle relaxants 42 (46.2) 6 (54.5) 0.598

Analgesics, opiate 49 (53.8) 5 (45.5) 0.417

Antidepressant 14 (15.4) 2 (18.2) 0.545

Antiepileptic 79 (86.8) 8 (72) 0.213

Pregabalin 51 (56) 4 (36.4) 0.346

Gabapentin 24 (26.4) 4(36.4) -

Pregabalin+ gabapentin 5 (5.5) 0 -


Table 3. Quality of life (SF-36) in low back pain with/without neuropathic component

Variables Overall (n = 102) With neuropathic pain (n=49)

No neuropathic pain (n=53)

p-value

Physical functioning 46.1 ± 27.6 40.2 ± 25.6 51.0 ± 28.6 0.047*

Role limitation due to physical

health

14.3 ± 33.0 4.6 ± 11.4 23.6 ± 40.8 0.003*

Role limitation due to emotional

problem

44.3 ± 53.5 36.7 ± 52.8 50.3 ± 53.8 0.201

Energy/fatigue 61.6±26.4 60.3 ± 27.1 63.0 ± 26.1 0.608

Emotional well-being 68.27±24.6 65.8±26 70±23.4 0.340

Social functioning 65.5±34.6 64.5±32.4 65.7±36.8 0.859

Pain 52.3 ± 22.9 48±20 56.4±25.3 0.067

General health 43.6±24.9 41.3±24.6 45.79±25.4 0.368

Total SF-36 49.5 ± 21.8 45.24±18 53.28±24.5 0.063

Discussion

Low back pain is a very common condition in

clinical practice, causing disability affecting qual-

ity of life and sleep quality. Our study showed that

this condition seems more common in women than

men, similar to some previous studies 12, 24-27, while in

other studies from USA and Europe, gender specifi c

was inconsistent28-31. More formal epidemiological

researches are needed to determine this aspect as

regional differences. The most popular medication

for back pain treatment in our spine clinic was an-

tiepileptic drug especially pregabalin, similar to one

study showing that chronic low back pain was more

common to develop neuropathic pain 32 , though

reliable prevalence rated are not currently available.

Rates of back pain were highest in patients with a

diagnosis of spondylosis or spinal canal stenosis,

37.9% and 28% respectively.

Most of patients with low back pain in our study

had no trouble with sleep quality. However it was

found that the long duration of back pain was sig-

nifi cantly associated with more excessive daytime

sleepiness. This corresponded with many studies

that chronic low back pain was associated with

many negative dimensions of quality of life including

sleep. Signifi cant self-reported sleep disturbance

affected up to 55% of people with low back pain.33-

37 Moreover, in our study DM seems to affect sleep

quality.

We found a signifi cant relationship between

back pain and some SF-36 dimensions. The

statistics significant differences of neuropathic

components were seen in physical health domain

(physical functioning, role limitation due to physical

health). This was also recognized concordance with

the results of previous studies 38, 39, 40. It might be

assumed that the participants experiencing back

pain were more likely to have worse scores on the

physical function scale and physical health scale.

Non-surprisingly, it was found that neuropathic pain

was associated with poorer physical health.


The strength of this study was that we used two

standardized functional assessment questionnaires,

SF-36 and Epworth sleepiness scale to assess

quality of life and sleep. We could fi nd a burden of

neuropathic pain in low back pain that signifi cantly

affected quality of life which requires proper treat-

ment. To our knowledge this was the fi rst report in

Thailand and would alert physicians in the future.

The interpretation of this study is subjected to some

limitations. First, the cross-sectional observational

design as opposed to a longitudinal design does

not allow for the examination of the causal relation-

ship of back pain and quality of life or sleepiness.

Second, we assessed only duration of pain and

not its severity. Previous studies indicated that the

crude relationship between pain severity (grade of

pain intensity and associated disability) and health-

related quality of life is negative 14, 16. However, the

same was not true after adjustment for different

confounding variables 13, 14. Finally, because of data

unavailability, we did not control for other potential

confounders, such as depression. It is possible

that the inclusion of more covariates in our analy-

ses would reduce effect sizes, but this should be

confi rmed in future research.

Conclusions

The long duration of back pain was a strongly

negative factor to sleep quality and neuropathic

pain affected quality of life.

Acknowledgement

I would like to share my deep gratitude to

1. Neurology staff : Dr.Pasiri Sitinamsuwan,

Dr.Chesda Udommongkol

2. My colleague : Dr.Patima Weenasonti

References

1. WHO Scientifi c Group on the Burden of Musculoskeletal

Conditions at the Start of the New Millennium. The burden

of musculoskeletal conditions at the start of the new mil-

lennium. Geneva: World Health Organization; 2003.

2. Fejer R, Kyvik KO, Hartvigsen J. The prevalence of neck

pain in the world population: a systemic critical review of

the literature. Eur Spine J 2006;15;834-48.

3. Jones GT, Macfarlane GJ. Epidemiology of low back pain

in children and adolescents. Arch Dis Child 2005;90:

312-6.

4. Maetzel A, Li L. The economic burden of low back pain:

a review of studies published between 1996 and 2001.

Best Pract Res ClinRheumatol 2002;16:23-30.

5. Parthan A, Evans CJ, Le K. Chronic low back

pain:epidemiology , economic burden and patient-re-

ported outcomes in the USA. Expert Rev Pharmacoecon

Outcomes Res 2006;6:359-69.

6. Martin BI, Deyo RA, Mirza SK, et al. Expenditures and

health status among adults with back and neck prob-

lems. J Am Med Assoc 2008;299:656-64.

7. Fejer R, Hartvigsen J. Neck pain and disability due to

neck pain: what is the relation? Eur Spine J 2008;17:80-8.

8. Niemelainen R, Videman T, Battie MC. Prevalence and

characteristics of upper or mid-back pain Finnish men.

Spine 2006;31:1846-9.

9. Cote P, Kristman V, Vidmar M, et al. The prevalence and

incidence of work absenteeism involving neck pain. A

cohort of Ontario lost-time claimants. J Manipulative

Physiol Ther 2009;32:S219-26.

10. United States Department of Labor. Lost-worktime in-

juries and illnesses: characteristics and resulting time

away from work,2000. Washington,DC:Bureau of Labor

Statistics; 2002.

11. Trinkoff AM, Lipscomb JA, Geiger-Brown J, Brady B.

Musculoskeletal problems of the neck, shoulder, and

back and functional consequences in nurses. Am J Ind

Med 2002;41:170-8.

12. Ono R, Higashi T, Takahashi O, et al. Sex differences

in the change in health-related quality of life associated

with low back pain. Qual Life Res 2012;21:1705-11.

13. Cote P, Cassidy JD, Carroll L. The factors associated with

neck pain and its related disability in the Saskatchewan

population. Spine 2000;25:1109-17.


14. Rezai M, Cote P, Cassidy JD, Carroll L. The asso-

ciation between prevalent neck pain and health-related

quality of life: a cross-sectional analysis. Eur Spine

J2009;18:371-81.

15. Suka M, Yoshida K. Low back pain deprives the Japa-

nese adult population of their quality of life: a question-

naire survey at fi ve healthcare facilities in Japan. Environ

Health Prevent Med 2008;13:109-15.

16. Unsal A, Tozun M, Ayranci U. Prevalence of low back

pain among a group of Turkish men and its effect on

quality of life. Pak J Med Sci 2010;26:930-4.

17. Hasanefendioglu EZ, Sezgin M, Sungur MA, Cimen OB,

Incel NA, Sahin G. Health-related quality of life in patients

with chronic low back pain: effects of pain, clinical and

functional status on quality of life. TurkFiz Tip Rehabil

Derg2012:58:93-8.

18. Horng YS, Hwang YH, Wu HC, et al. Predicting health-

related quality of life in patients with low back pain. Spine

2005;30:551-5.

19. Karjalainen K, Malmivaara A, Mutanen P, et al. Outcome

determinants of subacute low back pain. Spine 2003;

28:2634-40.

20. Klemenc-Ketis Z. Predictors of health-related quality of

life and disability in patients with chronic non-specifi c

low back pain. ZdrVestn 2011;80:379-85.

21. Tavafi an SS, Eftekhar H, Mohammad K, et al. Quality of

life in women with different intensity of low back pain.

Iran J public Health 2005;34:36-9.

22. Balague F, Ferrer M, Rajmil L, Acuna AP, Pellise

F,Cedraschi C. Assessing the association between low

back pain, quality of life, and life events as reported

by school-children in a population-based study. Eur J

Pediatr 2012;171:507-14.

23. Zhu K, Devine A, Dick IM, Prince RL. Association of back

pain frequency with mortality, coronary heart events,

mobility, and quality of life in elderly women. Spine

2007;32:2012-8.

24. Linton SJ, Hellsing AL, Hallden K. A population-based

study of spinal pain among 35-45-year-old individuals.

Prevalence, sick leave, and health care use. Spine

1998;23:1457-63.

25. Leboeuf-Yde C, Nielsen J, Kyvik KO, et al. Pain in the

lumbar, thoracic or cervical regions: do age and gender

matter? A population-based study of 34902 Danish twins

20-71 years of age. BMCmusculoskeletDisord 2009;10.

doi:10.1186/1471-4274-10-39.

26. Schneider S, Randoll D, Buchner M. Why do women have

back pain more than men? A representative prevalence

study in the Federal Republic of Germany. Clin J pain

2006;22:738-47.

27. Hoy D, Bain C, Williams G, et al. A systemic review of

the global prevalence of low back pain. Arthritis Rheum

2012;64:2028-37.

28. Andersson GB. Epidemiological features of chronic low-

back pain. Lancet 1999;354:581-5.

29. Deyo RA, Mirza SK, Martin BI. Back pain prevalence

and visit rates:estimates from US national surveys, 2002.

Spine(Phila Pa1976)2006;31:2724-7.

30. Cecchi F, Debolini P, Lova RM, et al. Epidemiology of

back pain in a representative cohort of Italian persons

65 years of age and older: the InCHIANTI study. Spine

(Phila Pa1976) 2006; 31:1149-55.

31. Carmona l, Ballina J, Gabriel R, et al. The burden of

musculoskeletal diseases in the general population

of Spain:results from a national survey. Ann Rheum

Dis2001;60:1040-5.

32. Freynhagen R, Baron R. The evaluation of neuropathic

components in low back pain. Curr pain headache Rep

2009:13 185-90.

33. Hagen EM, Svensen E, Eriksen HR, Ihlebaek CM, Ursin

H. Comorbid subjective health complaints in low back

pain. Spine 2006;31:1491-5.

34. Marin R, Cyhan T, Miklos W. Sleep disturbance in patients

with chronic low back pain. American journal of physical

medicine &Rehabilitation 2006;85:430-5.

35. Marty M, Rozenberg S, Duplan B, et al. Quality of sleep

in patients with chronic low back pain : a case-control

study. European Spine Journal 2008;17:839-44.

36. Tang NKY, Wright KJ, Salkovskis PM. Prevalence and

correlates of clinical insomnia co-occurring with chronic

back pain. Journal of Sleep Research 2007;1685-95.

37. Purushothaman B, Lingutla K, Singh A, Bhatia C, Pollock

R, Krishna M. Do patients with chronic back pain sleep

well? Spine 2008;8:1S-191S.

38. Unsal A, Tozun M, Ayranci U. Prevalence of low back

pain among a group of Turkish men and its effect on

quality of life. Pak J Med Sci 2010;26:930-4.

39. Hasanefendioglu EZ, Sezgin M, Sungur MA, et al. Health-

related quality of life in patients with chronic low back

pain: effects of pain, clinical and functional status on

quality of life. Turk Fiz Tip Rehabil Derg 2012;58:93-8.


40. Tavafi an SS, Eftekhar H, Mohammad K, et al. Quality of

life in women with different intensity of low back pain.

Iran J Public Health 2005;34:36-9.

41. Chaudakshetrin P, Prateepavanich P, Chira-Adisai W, et

al. Cross-cultural adaptation to the Thai language of the

neuropathic pain diagnostic questionnaire(DN4). J Med

Assoc Thai 2007;90:1860-5.


ดลพร ยวศลป, สรตน ตนประเวช, ศวาพร จนทรกระจางสาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

Correspondence: นายแพทย สรตน ตนประเวช สาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 50200Email: [email protected]

การศกษาเชงสงเกตเพอประเมนประสทธผลของการ

รกษาอาการปวดศรษะไมเกรนในระยะกาเรบดวยการฉดยา

ชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater Occipital

ในคลนกโรคปวดศรษะเชยงใหม

ดลพร ยวศลป, สรตน ตนประเวช,

ศวาพร จนทรกระจาง

วตถประสงค: เพอศกษาประสทธภาพในการลดอาการปวดศรษะและผลกระทบของอาการปวดศรษะ

ภายหลงการฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท

Greater occipital ในโรคปวดศรษะไมเกรนระยะกาเรบ

วธการ: ทาการศกษาแบบ Prospective Cohort

study โดยเกบขอมลจากผปวยไมเกรนระยะกาเรบ ท

คลนกโรคปวดศรษะ คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลย

เชยงใหมชวงระยะเวลา ม.ย. 2555 – ม.ค. 2556 โดย

ประเมนดานความรนแรงของอาการปวดศรษะโดยใช

มาตรวดระดบความเจบปวด (visual analog scale VAS),

ระยะเวลาทมอาการปวดศรษะ(duration), ผลกระทบ

ของอาการปวดศรษะ (Headache Impact Test , HIT-6

score), อาการเจบหนงศรษะ (allodynia), การกดเจบ

บรเวณเสนประสาท Greater occipital, การลดปรมาณ

การใชยาแกปวดเฉยบพลนชนดรบประทานและศกษา

ผลขางเคยงจากการรกษาทเวลา 5 นาท, 1 และ 4

สปดาห

ผลการศกษา: รวบรวมผปวยโรคปวดศรษะไมเกรนระยะกาเรบ 6 ราย (หญง 4 ราย) อายเฉลย 42.33±5.81 ป

ระยะเวลาการเปนไมเกรนเฉลย 8.33±6.15 ป ท 4

สปดาหพบวาลดระยะเวลามอาการปวดศรษะระดบ 3

(6.00±14.70 เปน 2.33±4.08 ชม./4 สปดาห,p=0.05)

และการใช Tramadol ลดลง (ลดลง 375 มก./คน/4

สปดาห ,p=0.04) อยางมนยสาคญทางสถต คะแนนปวด

ท 5 นาทและระยะเวลามอาการปวดศรษะระดบ1 มลด

ลงแตไมมนยสาคญ ผปวย 1 รายทมอาการ allodynia

และ 3 รายทมการกดเจบบรเวณเสนประสาท Greater

occipital อาการหายหลงการรกษา จากการสงเกตการณ

ไมพบผลขางเคยงรนแรง

สรป: การฉดยาชาสกดกนเสนประสาท Greater

occipital ในโรคปวดศรษะไมเกรนระยะกาเรบม

ประสทธภาพในการรกษาโรคปวดศรษะไมเกรนระยะ

กาเรบ โดยทไมพบผลขางเคยงรนแรงจากการรกษา


บทนา

โรคปวดศรษะไมเกรนเปนโรคปวดศรษะทพบได

บอยในประชากรทวไปและมผลกระทบตอชวตประจาวน

ตอผปวยเปนอยางมาก โดยพยาธสรรวทยาของการเกด

ไมเกรนเกดจากการกระตน Ophthalmic branch ของ

Trigeminal nerve เปนผลใหเกดหลอดเลอดบรเวณศรษะ

ขยายตวและกระตนเสนประสาททลอมรอบบรเวณนน

มหลายทฤษฎทอธบายพยาธสรระวทยาโดยเชอวาหลอด

เลอดบรเวณศรษะ (large cranial vessel, proximal

intracranial vessel or dura mater) ขยายตวกระตน

Ophthalmic division ของ Trigeminal nerve สวน

โครงสรางใน posterior fossa จะรบความรสกดวย

แขนงของ C2 nerve root เมอมการกระตนเสนประสาท

ทบรเวณดงกลาว จะสงผลใหมการสงกระแสประสาท

ไปสการกระตนเซลลประสาท Trigeminal nucleus

complex ใน brainstem และ dorsal horn ของ C1-2

ของไขสนหลง โดยทเมอมการกระตนเซลลประสาท

Trigeminal nuclear complex กจะทาใหเกด refer pain

ไปยงบรเวณทรบความรสกดวยเซลลประสาทเดยวกน1

เชน เมอผปวยมอาการปวดศรษะไมเกรนจากมการกระ

ตนเสนประสาท Trigeminal nerve และมการกระตน

Trigeminal nuclear complex กจะทาใหผปวยมอาการ

ปวดในบรเวณทมการเลยงดวยเสนประสาท C1-2 ดวย

จากขอมลดงทไดกลาวขางตนทาใหนาไปสวธการรกษา

ดวยการลดความไวและการกระตน Trigeminal nucleus

ทอยใน brainstem ดวยการสกดเสนประสาท Greater

occipital nerve (greater occipital nerve block,

GONB) ซงเปนแขนงประสาทของ C2 ในผปวยโรคปวด

ศรษะชนดตาง ๆ โดยโรคปวดศรษะทมหลกฐานของการ

รกษาดวย GONB ไดแก cervicogenic headache,

cluster headache, และ migraine2

Greater occipital nerve block เปนเทคนคใน

การสกดกน Occipital nerve โดยการฉดยาชาเฉพาะ

ทโดย มผลตอ thinly myelinated A delta fi bers และ

unmyelinated C fi bers (sensory fi ber) ไมมผลตอ

motor fi ber ในขนาดทใชปกต ซงการสกดกน sensory

fi ber นลดการกระตน Trigeminal nucleus caudalis

และ dorsal horn2 ตามทฤษฎ cervical and trigeminal

convergence ทาใหสามารถลดอาการปวดศรษะไมเกรน

ในทสด3 โดยพบวาลดอาการปวดศรษะไดเรวทสดตงแต

3 นาทหลงการฉดยา4 ผลคงอยอาจไดนานถง 6 เดอนใน

รอยละ 54-85 ของผปวย2 นอกจากนยงสามารถลดอา

การอนๆไดโดยเฉพาะภาวะ allodynia4,6 และการกดเจบ

บรเวณเสนประสาท Greater occipital5 ซงเปนตวทานาย

การตอบสนองตอยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท

Greater occipital โดยยาชาเฉพาะททใชในปจจบนอย

ในกลม Amide3 ไดแก lidocaine และ bupivacaine

โดย lidocaine ออกฤทธเรวและสน สวน bupivacaine

ออกฤทธนานกวาแตมรายงานเรองการเปนพษตอหวใจ

ได โดยทวไปใช lidocaineและ bupivacaine ผสมกน

ในอตราสวน 1:1 หรออาจใช lidocaine เพยงชนดเดยว

ผลขางเคยงของยาชาเฉพาะท ไดแก มอาการปวดและ

ชาบรเวณทฉดยา7, ตดเชอบรเวณทฉดยาเกดความ

เสยหายตอเสนประสาท เกดกอนเลอด หรอเสยหายตอ

โครงสรางใกลเคยงบรเวณฉดยา3 อาการเวยนศรษะ

และเปนลม5 เปนตน มรายงานอาการพดไมมเสยง

และกลนลาบากจากการฉดยาตาแหนง suboccipital

ในปรมาณยาขนาดสง9 แตมรายงานเปนสวนนอยและ

อาการคงอยในระยะเวลาสน นอกจากการรกษาไมเกรน

ดวย GONB จะมประสทธภาพทดในการรกษาไมเกรน

และมผลขางเคยงนอย ดงไดกลาวมาแลว ยงมราคาถก

อกดวย อยางไรกตาม การศกษาประสทธภาพการรกษา

ไมเกรนดวย GONB ยงมงานวจยทนอยอยและตองการ

ผมประสบการณและความเชยวชาญในการทาหตถการ

จงอาจเปนปจจยททาใหการรกษาดวย GONB ไมไดรบ

ความนยมเทาทควร

เนองจากโรคไมเกรนเปนปญหาทพบไดบอยและ

มผลกระทบตอคณภาพชวตสง นอกจากนการใชยารบ

ประทานในการรกษาอาจไมไดประสทธภาพทดเทาท

ควร อาจเกดผลขางเคยงจากการใชยา และมราคาสง ดง

นนผวจยมความสนใจศกษาการรกษาดวยการฉดยาชา

เฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater occipital ในการ

รกษาผปวยไมเกรน ซงสามารถทาไดงายในเวชปฏบต


ลดอาการปวดไดรวดเรว และเปนหตถการทไดทาเปน

ประจาในคลนกโรคปวดศรษะเชยงใหม โดยขอบงชใน

การรกษาดวยการฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท

Greater occipital ในผปวยไมเกรนในคลนกโรคปวด

ศรษะเชยงใหม ไดแก โรคปวดศรษะไมเกรนทมอาการ

ปวดไมตอบสนองตอการรกษาดวยยาแกปวด หรอ ใน

ขณะทเรมรบประทานยาปองกนอาการปวดศรษะไมเกรน

ในระยะแรกซงยงออกฤทธไดไมเตมประสทธภาพมากนก

ผวจยจงไดทาการศกษาเชงสงเกตแบบไปขางหนาเพอ

ศกษาประสทธภาพของ การฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสน

ประสาท Greater occipital ในการลดอาการปวด ในแง

ความถและความรนแรงของอาการปวด, การลดการใช

ยารบประทานและผลขางเคยงหลงจากการรกษาดวย

GONB ในกลมผปวยทยงมอาการปวดศรษะไมเกรนใน

ระยะกาเรบ (active migraine) โดยมการตดตามอาการ

เปนระยะเวลา 4 สปดาหเพอตดตามผลระยะสนและ

ระยะยาวในผปวยทมารบการรกษาทคลนกโรคปวด

ศรษะ คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

วสดและวธการ

รปแบบการวจย: เปนการศกษาแบบ prospec-

tive cohort study โดยเกบขอมลจากผปวยทมารกษา

ทคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ระยะเวลา

มถนายน พศ. 2555 – มกราคม พศ. 2556

ระยะเวลาทผปวยเขารวมการศกษา: 4 สปดาห

โดยหลงจากทผปวยไดรบขอมล รายละเอยดการ

วจยจากแพทยผทาการวจย และยนยอมเขารวมการวจย

ผปวยจะมตารางการพบแพทย 3 ครง ดงตอไปน

• ครงท 1 (1st visit): วนทผปวยเซนยนยอมให

ขอมลวจย และเรมรบการประเมนครงท 1 ประเมนอาการ

กอนฉดยาและหลงฉดยา 5 นาท

• ครงท 2 (2nd visit): มระยะเวลาหางจากครงท

1 เปนระยะเวลา 1 สปดาห

• ครงท 3 (3rd visit): มระยะเวลาหางจากครงท

1 เปนระยะเวลา 4 สปดาห

เกณฑการคดเลอกผปวยเขาการศกษา

1. ผปวยอาย 18 ปขนไป

2. ผปวยทไดรบการวนจฉยไมเกรนตาม ICHD-II10

ทไดรบการรกษาทคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลย

เชยงใหม

3. ผปวยทมอาการไมเกรนอยในระยะกาเรบ ไดแก

ผปวยทมอาการปวดศรษะทมผลกระทบตอกจวตรประจา

วนอยางนอย 2 ครง ตอ สปดาห หรอม HIT-6 score อย

ในระดบรนแรง ในชวงระยะเวลาอยางนอยหนงเดอนกอน

หนาเขารวมงานวจย

4. ในผปวยทไดรบยาปองกนโรคปวดศรษะไมเกรน

(preventive medication) ตองไดรบยาในขนาดคงทเปน

เวลาอยางนอย 4 สปดาหกอนคดเขางานวจย

เกณฑการคดเลอกผปวยออกจากการศกษา

1. ผปวยอายนอยกวา 18 ป

2. ผปวยทมภาวะเลอดแขงตวผดปกต

3. ผปวยทมการตดเชอบรเวณผวหนงตาแหนงท

ฉดยาชาเฉพาะท

4. ผปวยทมอาการแพยาชาเฉพาะทอยางรนแรง

5. ผปวยทไมสามารถมาตรวจตดตามผลได

6. ผปวยทมภาวะปวดศรษะเนองจากการใชยา

แกปวดเกนขนาด (medication overused headache,

MOH) ตามเกณฑการวนจฉยของ ICHD-II10

7. ผปวยทมโรคปวดศรษะอนๆ นอกเหนอจากโรค

ปวดศรษะไมเกรนรวมดวย

การเกบขอมล: ผปวยจะไดรบการบนทกขอมลดงน

1. ขอมลพนฐานทวไป ไดแก อาย เพศ และเกณฑ

การวนจฉยโรคไมเกรน

2. ลกษณะอาการปวดและระยะเวลาของอาการ

ปวดศรษะไมเกรน

3. อาการรวมอนๆ เชน เวยนศรษะ, คลนไส

อาเจยน, กลวแสงและเสยง, จดกดเจบบรเวณศรษะ,

อาการปวดกลามเนอ และอาการ allodynia

4. ปจจยกระตนและลดอาการปวดศรษะไมเกรน

5. ประวตครอบครวของอาการปวดศรษะไมเกรน


6. ความรนแรงและผลกระทบของอาการปวด

ศรษะไมเกรน จะไดรบการประเมนดวยวธดงตอไปน

- ระยะเวลาของอาการปวดศรษะไมเกรน

(headache duration) จากการเกบขอมลดวย ตาราง

บนทกอาการปวดศรษะประจาเดอน โดยบนทก ระยะ

เวลาของอาการปวดศรษะรวมในหนงเดอน และ ระยะ

เวลาของอาการปวดศรษะแยกตามระดบความรนแรง

(ระดบ 1 =รนแรงนอย, ระดบ 2=รนแรงปานกลาง, ระดบ

3=รนแรงมาก)

- ความรนแรง (VAS) โดยวด VAS ของอาการ

ปวดศรษะเฉยบพลน (ในกรณทผปวยมอาการปวดศรษะ

ขณะกาลงไดรบการตรวจ) และคาเฉลยของความรนแรง

ของอาการปวดศรษะ 4 สปดาหกอนและหลงไดรบการ

รกษา

- อาการเจบหนงศรษะ (allodynia)

7. การเจบทจดกดเสนประสาท Greater occipital

8. ประเมนผลของอาการปวดศรษะไมเกรนตอการ

ดาเนนชวตประจาวน โดยการใช Headache Impact

Test-6 (HIT-6 score)

9. การใชยาระงบอาการปวดไดแก ยารกษาอาการ

ปวดเฉยบพลนและยาปองกนอาการปวดกอนและหลง

การฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater oc-

cipital 4 สปดาห

10. ผลขางเคยงหลงจากฉดยาชาเฉพาะทสกดกน

เสนประสาท Greater occipital, หลงฉดยาชา 5 นาท, 1

สปดาหและ 4 สปดาห

ตาแหนงและวธการฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater Occipital

วดจาก Occipital protuberance ตาลงมา 2

เซนตเมตร และออกมาดานขาง 2 เซนตเมตร เปน

ตาแหนงของ เสนประสาท Greater occipital โดยใช 2%

lidocaine 1.5 cc. ฉดเขาเสนประสาท Greater occipital

ในแตละขาง10

การวเคราะหขอมลและสถต

1. ใชสถตเชงพรรณนา (descriptive statistic)

สาหรบการบรรยายขอมลผปวย โดยขอมลทเปนคาตอ

เนอง (continuous variables) เชน อาย ผปวย, ระยะ

เวลาทเปน, ความรนแรงและความถของอาการปวด

ศรษะไมเกรน ปรมาณยาทรกษาอาการปวดเฉยบพลน

และยาปองกนอาการปวด และ HIT-6 score จะรายงาน

เปนคาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน สวนขอมลทมคา

นบได (categorical variables) เชน เพศ ,อาการรวม,

ปจจยกระตน, ประวตครอบครวและผลขางเคยง รายงาน

เปนความถหรอรอยละ

2. การเปรยบเทยบความแตกตางกอนและหลง

ฉดยาชาเฉพาะทยบยงเสนประสาท Greater occipital

ใช Student’s t-test สาหรบขอมลคาตอเนอง และ chi

square หรอ Fisher exact test สาหรบขอมลทมคานบ

ได แลวแตความเหมาะสมของขอมล

ผลการศกษา

ในชวงระยะเวลาม.ย. 2555 – ม.ค. 2556 รวบรวม

ผปวยโรคปวดศรษะไมเกรนระยะกาเรบ 7 ราย คดออก

จากการศกษา 1 รายเนองจากไมมาตดตามการรกษา

ผปวยทเขารวมการศกษา 6 รายเปนหญง 4 ราย (รอยละ

66.7) อายเฉลย 42.33±5.81 ป ระยะเวลาการเปน

ไมเกรนเฉลย 8.33±6.15 ป ตาแหนงปวดศรษะพบ

บรเวณทายทอยและขมบ มากทสด (รอยละ 83.3), รอง

ลงมาคอ กลางศรษะ (รอยละ 66.7) อาการสมพนธทพบ

บอยคอ คลนไส/อาเจยน (รอยละ 83.3), เวยนศรษะ (รอย

ละ 83.3), ปวดเมอยกลามเนอ (รอยละ 83.3 ) รองลงมา

คอ กลวแสง (รอยละ 33.3), นาตาไหล (รอยละ 33.3)

และอาการ allodynia (รอยละ 33.3) ปจจยกระตนท

พบบอยคอ กลน (รอยละ 83.3), ความเครยด (รอยละ

66.7), แสงเสยงและสภาวะอากาศ (รอยละ 50) ไมม

ผปวยไดรบการฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท

Greater occipital มากอน จานวนชวโมงทมความ

รนแรงของอาการปวดศรษะระดบ 1 (นอย, ไมกระทบ

ตอกจกรรม) เฉลย (ชวโมง/4 สปดาห) กอนและหลง


ฉดยา 4 สปดาหคอ 22.67± 40.53 และ 18.83±30.97

ชวโมงตามลาดบ (p=0.06) อาการปวดศรษะระดบ 2

(ปานกลาง, มผลกระทบตอกจกรรมแตไมตองนอนพก)

เฉลย (ชวโมง/4 สปดาห) กอนและหลงฉดยา 4 สปดาห

คอ 124.17±186.16 และ 105.33±177.53 ชวโมงตาม

ลาดบ (p=0.22) อาการปวดศรษะระดบ3 (มาก, ตอง

นอนพก) เฉลย (ชวโมง/4 สปดาห) กอนและหลงฉดยา

4 สปดาหคอ 6.00±14.70 และ 2.33±4.08 ชวโมงตาม

ลาดบ (p=0.05) ซงจะเหนไดวาจานวนชวโมงของการ

ปวดศรษะระดบ 3 มความแตกตางกนอยางมนยสาคญ

ระหวาง กอนและหลงฉดยารกษา รายละเอยดขอมลพน

ฐานผปวยดงตารางท 1 และ 2

การประเมนความรนแรงของอาการปวด, ผลกระทบของอาการปวด, อาการเจบหนงศรษะ (allodynia) และ อาการเจบทจดกดเสนประสาท Greater occipital

จากการประเมนคะแนนปวด (VAS), อาการเจบท

จดกดเสนประสาท Greater occipital, อาการallodynia,

HIT-6 score กอนฉดยา หลงฉดยา 5 นาท, 1 สปดาห

และ 4 สปดาห (ดงแสดงในตารางท3) พบวาความ

รนแรงของอาการปวดจากการประเมนดวย VAS เฉลย

กอนทาการรกษาเทากบ 5.17±2.79 และหลงจากการ

รกษาทเวลา 5 นาท, 1 สปดาห และ 4 สปดาหเทากบ

1.83±2.04, 5.5±1.51 และ 5.5±1.64 ตามลาดบ เปรยบ

เทยบทเวลา 5 นาท, 1 สปดาห และ 4 สปดาห ( p=0.43,

0.12 และ 0.12) การประเมนผลกระทบของไมเกรน

ดวย HIT-6 score เฉลยพบวากอนฉดยา,หลงฉดยา 1

สปดาห และ 4 สปดาห คอ 61.67±8.33, 54.50±14.83

และ 61.67±3.88 ตามลาดบ เปรยบเทยบ HIT-6 score

กอนการรกษาเทยบกบหลงการรกษา 1 สปดาหและ 4

สปดาห (p=0.26 และ 0.12 ตามลาดบ)

จากการประเมนอาการ allodynia พบวา กอนการ

รกษามจานวนผปวยทมอาการ allodynia 2 ราย โดยท

เมอตดตามอาการท 1 สปดาห อาการ allodynia ของ

ผปวยทงสองรายหายไป แตเมอตดตามอาการท 4 สปดาห

มผปวยจานวน 1 รายกลบมอาการ allodynia ซา อาการ

เจบทจดกดเสนประสาท Greater occipital พบวาม

ผปวยทมอาการกดเจบบรเวณเสนประสาท Greater

occipital จานวน 3 ราย ซงอาการดงกลาวหายไปใน

ผปวยทกรายทกครงทมาตดตามอาการ

การประเมนจานวนยาแกปวดเฉยบพลนทใช

ผเขารวมการศกษาสวนใหญใช naproxen และ

tramadol ในการระงบอาการปวดศรษะเฉยบพลน โดย

ใช naproxen กอนและหลงรกษา 4 สปดาหเทากบ

5,167.67±5,079.09 และ 4,208.33±5,308.99 มก./

คน/4 สปดาหตามลาดบ (p=0.24) ใช Tramadol

1,700.00±2,723.97 และ 1,325.00±2,789.94 มก./คน/

4 สปดาหตามลาดบ (p=0.04) (ดงตารางท 4)

จากการประเมนจานวนชวโมงทมอาการปวดศรษะ

ดวยแบบบนทกอาการปวดศรษะท 4 สปดาห พบวาผเขา

รวมการศกษามอาการปวดศรษะดขนเฉลย 6.34±9.38

วน ผลขางเคยงทพบคอ เวยนศรษะ 3 ราย, ปวดทายทอย

1 รายไมพบผลขางเคยงรายแรง ระยะเวลาเฉลยทพบผล

ขางเคยงคอ 6.00±9.18 วน


ตารางท

1 ขอมลพ

นฐานผปวย

Pt.N

O.

อาย

(ป)

เพศ

วนจฉ

ยระยะ

เวลา

(ป)

ยาปอง

กนอา

การป

วด

136

ชาย

Chr

onic

mig

rain

e5

AMT

50 มก.

/วน,

TPM

25 มก

./วน

246

หญง

Mig

rain

e w

ithou

t aur

a10

AMT

50 มก.

/วน,

Ate

nolo

l 50 มก

./วน,

GBP

200

มก.

/วน

335

หญง

Mig

rain

e w

ithou

t aur

a3

AMT

10 มก.

/วน,

Pro

pran

olol

80 มก

./วน

443

หญง

Mig

rain

e w

ithou

t aur

a6

AMT

50 มก.

/วน,

Pro

pran

olol

80 มก

./วน,

VPA

500

มก.

/วน

550

หญง

Chr

onic

mig

rain

e20

AMT

50 มก.

/วน,

Ate

nolo

l 25 มก

./วน

644

ชาย

Chr

onic

mig

rain

e6

AMT

50 มก.

/วน,

Flu

nariz

ine

10 มก.

/วน,

Pro

pran

olol

80 มก

./วน

หมา

ยเหต

: AM

T=Am

itrip

tylin

e, T

PM=T

opira

mat

e, G

BP=G

abap

entin

, VPA

=Val

proa

te

ตารางท

2 ตาแหนงทปวดศรษะและความรนแรงของอาการปวดศรษะ

Pt.N

O.

ตาแห

นงท

ปวด

ศรษะแ

ละคว

ามรน

แรง

ระดบ

1ระดบ

2ระดบ

3

(ชวโมง

/4 สปดา

ห)

กอน

หลง

กอน

หลง

กอน

หลง

1กลางศรษะ

00

480

464

00

2ทายทอย

, ขมบ

และกลางศรษะทงสองขาง

100

754

210

0

3ทายทอย

, ขมบ

, กลางศรษะและเบาตาทงสองขาง

036

2419

00

4ทายทอยและขมบ

ทงสองขาง

362

488

364

5ทายทอยและขมบ

ซาย

00

180

800

0

6ทายทอย

, ขมบ

และกลางศรษะทงสองขาง

00

940

00

หมา

ยเหต

: กอน

= กอนการรกษ

า (จานวนชวโมง/

4 สปดาห)

, หลง

= หล งการรกษ

า (จานวนชวโมง/

4 สปดาห)

, ระดบ1

= ปวดศรษะรนแรงระดบนอย,

ระดบ2

= ปวด

ศรษะรนแรงระดบปานกลาง,

ระดบ3

= ปวดศรษะรนแรงระดบมาก


ตารางท

3 ขอมลอาการปวดศรษะกอนและหลง

ฉดยาชาเฉพ

าะทสกดกนเสนป

ระสาท

Gre

ater

Occ

ipita

l

Pt.N

O.

VAS

Occ

ipita

l ten

dern

ess

Allo

dyni

aHI

T-6

Scor

e

Be

fore

5 m

in1

Wk

4 W

kBe

fore

5 m

in1

Wk

4 W

kBe

fore

5 m

in1

Wk

4 W

kBe

fore

1 W

k4

Wk

17

47

6N

NN

NP

NN

N60

6460

25

35

5N

NN

NN

NN

N58

5256

30

07

6P

NN

NP

NN

P60

4060

48

43

3P

NN

NN

NN

N78

7568

56

06

8N

NN

NN

NN

N60

3666

65

05

5P

NN

NN

NN

N54

6062

หมา

ยเหต

: Bef

ore=กอนการรกษา

4 สปดาห,

5 m

in= หลงการรกษา

5 นาท,

1 w

k=หลงการรกษา

1 สปดาห,

4 w

k=หลงการรกษา

4 สปดาห

P=Po

sitiv

e, N

=Neg

ativ

e

Occ

ipita

l ten

dern

ess=อาการเจบทจดกดเสนประสาท

Gre

ater

Occ

ipita

l

ตารางท

4 แสดงปรมาณ

ยาแกปวดฉบพ

ลนแสดงจานวน มก

./ 4 สปดาห

Pt.N

O.

Napr

oxen

Tram

adol

Oth

ers

กอน

หลง

กอน

หลง

กอน

หลง

114

,000

14,0

007,

000

7,00

00

0

27,

000

250

00

00

32,

000

1,75

00

00

0

46,

000

6,25

01,

200

500

00

52,

000

3,00

00

0Ac

e 5,

000

0

60

02,

000

450

00

หมา

ยเหต

: กอน

= กอนการรกษา

4 สปดาห,

หลง

= หลงการรกษ

า 4 สปดาห


ตารางท 5 แสดงการเปรยบเทยบนยสาคญทางสถตของอาการปวด, คะแนนปวด, HIT-6 score และปรมาณการใช

ยาแกปวดเฉยบพลน

P-value

อาการปวดรนแรงระดบ1(ชวโมง/4 สปดาห) เปรยบเทยบความรนแรงกอนและหลงรกษา 0.06



คะแนนปวดกอนการรกษาเทยบกบหลงการรกษา5นาท 0.43

คะแนนปวดกอนการรกษาเทยบกบหลงการรกษา1สปดาห 0.12

คะแนนปวดกอนการรกษาเทยบกบหลงการรกษา4 สปดาห 0.12

HIT-6 score กอนการรกษาเทยบกบหลงการรกษา1สปดาห 0.26

HIT-6 score กอนการรกษาเทยบกบหลงการรกษา4 สปดาห 0.12

ปรมาณการใชยา Naproxen (มก./ 4 สปดาห) กอนและหลงรกษา4 สปดาห 0.24

ปรมาณการใชยา Tramadol (มก./ 4 สปดาห) กอนและหลงรกษา4 สปดาห 0.04

วจารณ

ผลจากงานวจยการใชการฉดยาชาเฉพาะทสกดกน

เสนประสาท Greater occipital ในผปวยไมเกรนระยะ

กาเรบพบวามประสทธภาพในการลดจานวนชวโมงของ

อาการปวดศรษะระดบ 3 ได (ระดบมาก, ตองนอนพก)

อยางมนยสาคญทางสถต นอกจากนยงลดความรนแรง

ของอาการปวดศรษะจากการประเมนคะแนนปวด (VAS)

ลดลงไดท 5 นาทแรก, ลดอาการ allodynia, ลดจานวน

วนทมอาการปวดศรษะ, ลดการใชยาแกปวดเฉยบพลน

ไดแก tramadol และ naproxen, ลดการกดเจบบรเวณ

เสนประสาท Greater occipital ตลอด 4 สปดาห

จากงานวจยทผานมาพบวา GONB มประสทธภาพ

ทชดเจนในการรกษาโรคปวดศรษะหลายชนดไดแก

cervicogenic headache, cluster headache, และ

occipital neuralgia สวนงานวจยทศกษา GONB ใน

โรคปวดศรษะไมเกรน ยงมไมมากนก ซงสวนใหญเปน

open label study และ retrospective study ซงงาน

วจยตาง ๆ มความแตกตางกนในหลาย ๆ ดานไดแก

กลมตวอยางทนามาศกษา ซงอาจเปนกลมทมอาการ

ปวดไมเกรนเฉยบพลน กลมไมเกรนดอยา (refractory

migraine) กลมไมเกรนทมโรคปวดศรษะจากการใชยา

เกนขนาดรวมดวย (migraine with medication over-

use headache) นอกจากนยงมความแตกตางกนในแง

ของเทคนคในการฉด หรอยาทใชฉด โดยบางงานวจย

ใชเทคนคการฉดบรเวณจดกดเจบ หรอ ฉดทตาแหนง

ทแนนอน (fi xed site injection) หรอ การใชยาชาชนด

เดยว ยาชาผสม หรอ การใชยาชารวมกบยาในกลมส

เตอรอยด เปนตน (งานวจยตาง ๆ ไดสรปดงตารางท 6)

สวนเทคนค GONB ทใชในการศกษาน ใชเทคนคฉดท

ตาแหนงทแนนอน เนองจากสามารถควบคมตาแหนง

ของการฉดใหเหมอนกนกบผปวยทกคน และ ใชยาชา

ชนดเดยวเนองจากมความสะดวกในการเตรยมยา โดย

การฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater oc-

cipital สามารถลดอาการปวดศรษะไมเกรนไดเรวทสด

ตงแต 3 นาทหลงการฉดยา4 ผลคงอยอาจไดนานถง 6

เดอนในรอยละ 54-85 ของผปวย2

จากการประเมนความรนแรงของอาการปวดโดย

Grading system พบวาสามารถลดจานวนชวโมงของ

อาการปวดศรษะระดบ 3 ได (ระดบมาก, ตองนอนพก)

(p=0.05) และมแนวโนมทจะลดจานวนชวโมงของ

อาการปวดศรษะระดบ 1ได (นอย, ไมกระทบตอกจกรรม)


(p=0.06) และผลการศกษาพบวาอาการปวดศรษะดขน

6.34±9.38 วน ซงแสดงถงประสทธภาพของการฉดยา

ชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater occipital ใน

การลดจานวนวนทมความรนแรงของอาการปวดมาก

คลายคลงกบการศกษาแบบไปขางหนาของ Ashkenazi

and Young6 ซงใช Single injection GON block ดวย

lidocaine and triamcinolone รวมกบใช lidocaine ฉด

บรเวณทจดกดเจบ ซงพบวาผปวยจานวนรอยละ 90 ม

อาการปวดศรษะดขนในระยะเวลา 20 นาท แตการศกษา

ของเราตดตามระยะเวลานานกวาพบวาลดอาการปวดได

ประมาณ 1 สปดาห

เมอประเมนความรนแรงของอาการปวดดวย

คะแนนความปวด (VAS) พบวามความรนแรงเฉลยเมอ

ประเมนดวยคะแนนปวดลดลงท 5 นาทแรก เมอเทยบ

กบกอนฉดเทากบ 3.34 คะแนน (จาก 5.17±2.79 เปน

1.83±2.04, p=0.43) แตเมอมาตรวจตดตามท 1 และ 4

สปดาห กลบมาใกลเคยงเดม (5.5±1.51 และ 5.5±1.64

ตามลาดบ) และจากการประเมนอาการ allodynia ก

พบวา อาการ allodynia ของผปวย (2 ราย) หายไปใน

2 สปดาห และกลบเปนซาใน 4 สปดาห(1 ราย) ซงพบ

วาผลจากการรกษาในการลดความรนแรงของอาการ

ปวด และ allodynia มประสทธภาพทชดเจนในระยะ

เฉยบพลนและกงเฉยบพลน ซงเมอเปรยบเทยบกบการ

ศกษาของ Young et al.4 ซงศกษาการฉดยาชาเฉพาะท

สกดกนเสนประสาท Greater occipital ดวย lidocaine

และ bupivacaine พบวาสามารถลดภาวะ allodynia

ไดเรวกวาอาการปวดศรษะเหนผลตงแต 5 นาทแรก

หลงทาการรกษา ซงจะเหนวา ผลของการรกษาดวย การ

ฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater occipital

อาจนามาประยกตใชในการรกษาอาการปวดศรษะหรอ

อาการ allodynia เฉยบพลนหรอกงเฉยบพลนได อยางไร

กตาม ผลจากการศกษาอน ๆ มความแตกตางในระยะ

เวลาของการลดอาการปวดศรษะไมเกรน โดยการฉดยา

ชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater occipital

สามารถลดอาการปวดศรษะไมเกรนไดเรวทสดตงแต 3

นาทหลงการฉดยา4 ผลคงอยอาจไดนานถง 6 เดอนใน

ร อยละ 54-85 ของผปวย2 สามารถลดการใช tramadol

เฉลย 325 มก./คน ภายใน 4 สปดาห (p=0.04) มแนว

โนมลดการใช naproxen เฉลย 959.34 มก./คน ภายใน

4 สปดาห (p=0.24) ลดอาการเจบทจดกดเสนประสาท

Greater occipital ตลอด 4 สปดาห สอดคลองกบ

Caputi and Firetto15 ซงพบวาสามารถลดอาการปวด

และยาแกปวดเฉยบพลนได แตในการศกษาของเราทา

เฉพาะGONB ในกลมผปวยไมเกรนระยะกาเรบเทานน

และศกษาการฉดยาเพยงครงเดยวจงยงไมเหนผลชดเจน

ผลขางเคยงของยาชาเฉพาะท ไดแก มอาการปวด

และชาบรเวณทฉดยา7, ตดเชอบรเวณทฉดยาเกดความ

เสยหายตอเสนประสาท เกดกอนเลอด หรอ เสยหายตอ

โครงสรางใกลเคยงบรเวณฉดยา3 อาการเวยนศรษะ และ

เปนลม5 เปนตน มรายงานอาการพดไมมเสยงและกลน

ลาบากจากการฉดยาตาแหนง suboccipital ในปรมาณ

ยาขนาดสง9 มรายงานเปนสวนนอยและอาการคงอยใน

ระยะเวลาสน ทาให การฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสน

ประสาท Greater occipital เปนการรกษาทแพรหลาย

เนองจากทาไดงาย, มประสทธผล และผลขางเคยงนอย

ยงไมมการศกษาทเกยวกบคณภาพชวตหลงการฉดยา

ชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater occipital ท

ชดเจน จากการตรวจตดตามคา HIT-6 score พบวา

มแนวโนมลดลงหลงการรกษาท 1 สปดาหแตไมมนย

สาคญทางสถต อาจอธบายจากการศกษาของเราไดวา

ยงคงมอาการปวดศรษะระดบปานกลางอย, อาการปวด

ดขนเฉลยอยภายใน 1 สปดาห หรอมตวกระตนซงเปน

ตวกวนซงไมไดรวบรวมขอมลในการศกษา ผลขางเคยง

พบเพยงอาการเวยนศรษะและปวดทายทอยและไมพบ

ผลขางเคยงทรายแรง


ตารางท 6 การฉดยาสกดกนเสนประสาทในผปวยไมเกรน (ดดแปลงจาก Ashkenazi et al 2)

อางอง n การรกษา ผลการรกษา Study design

Gawel and

Rothbart

97

A single or repeated GON

block(s) using lidocaine

and methylprednisolone

Headache improvement in 54%

of subjects for up to 6 months

Retrospective

Caputi and

Firetto

27

Repeated GON and SON

blocks using bupivacaine

Headache improvement in 85%

of subjects for up to 6 months

Retrospective

Bovim and Sand

14

A single GON block with or

without SON block using

lidocaine and epinephrine

Head pain reduction in 6% of

subjects at 30 minutes

Retrospective

Ashkenazi and 19 A single GON block using A signifi cant decrease in head

pain in

Prospective,

Young

lidocaine and triamcinol

one, and TPIs using lido-

caine

90% of subjects

non-controlled

สรป

การศกษานไดแสดงป ระสทธผลของการฉดยา

ชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท Greater occipital ซง

สามารถนาไปประยกตใชเปนทางเลอกการรกษาในผ

ปวยไมเกรนระยะกาเรบเพอลดอาการปวดศรษะและลด

ยาแกปวดเฉยบพลน, ภาวะ allodynia และอาการเจบท

จดกดเสนประสาท Greater occipitalในระยะสนได

ขอจากดของการศกษานคอเปนการศกษาแบบ

สงเกตการณ, จานวนผเขารวมการศกษานอย, มตวกวน

จากปจจยกระตนทไมอาจหลกเลยงไดในผรวมการศกษา

และตดตามผลระยะสน จงควรมการศกษาเพมเตมขนาด

ใหญแบบสมการรกษา, ควบคมตวกวน, ศกษาคณภาพ

ชวต และตดตามผลระยะยาวเพอศกษาประสทธผลของ

การรกษาดวยการฉดยาชาเฉพาะทสกดกนเสนประสาท

Greater occipital เพมเตม และศกษาในแนวทางการ

รกษาอน เชน เพอปองกนอาการปวดศรษะ, การฉดยา

สกดกนเสนประสาทตาแหนงอน หรอ การฉดยาชา

เฉพาะทซา เพอลดอาการปวดศรษะและเพมคณภาพ

ชวตในผปวยโรคปวดศรษะไมเกรน

กตตกรรมประกาศ (Acknowledgement)

ขอบคณ คณอรวรรณ รอนราญ ผชวยวจยประจา

ศนยโรคสมองภาคเหนอ คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลย

เชยงใหม


1. Goadsby PJ, Lipton RB, Ferrari MD. Migraine--current

understanding and treatment. N Engl J Med 2002

;346:257-70.

2. Ashkenazi A, Blumenfeld A, Napchan U, Narouze S,

Grosberg B, Nett R, et al. Peripheral nerve blocks and

trigger point injections in headache management - a

systematic review and suggestions for future research.

Headache 2010 ;50:943-52.

3. Levin M. Nerve blocks in the treatment of headache.

Neurotherapeutics 2010 ;7:197-203.


4. Young W, Cook B, Malik S, Shaw J, Oshinsky M. The fi rst

5 minutes after greater occipital nerve block. Headache

2008 ;48:1126-8.

5. Afridi SK, Shields KG, Bhola R, Goadsby PJ. Greater

occipital nerve injection in primary headache syndromes-

-prolonged effects from a single injection. Pain 2006

;122:126-9.

6. Ashkenazi A, Young WB. The effects of greater occipital

nerve block and trigger point injection on brush allodynia

and pain in migraine. Headache 2005;45:350-4.

7. Blumenfeld A, Ashkenazi A, Grosberg B, Napchan U,

Narouze S, Nett B, et al. Patterns of use of peripheral

nerve blocks and trigger point injections among head-

ache practitioners in the USA: Results of the American

Headache Society Interventional Procedure Survey

(AHS-IPS). Headache 2010 ;50:937-42.

8. Sahai-Srivastava S, Subhani D. Adverse effect profi le of

lidocaine injections for occipital nerve block in occipital

neuralgia. J Headache Pain 2010 ;11:519-23.

9. Weibelt S, Andress-Rothrock D, King W, Rothrock J.

Suboccipital nerve blocks for suppression of chronic

migraine: safety, effi cacy, and predictors of outcome.

Headache 2010 ;50:1041-4.

10. The International Classifi cation of Headache Disorders:

2nd edition. Cephalalgia 2004;24 Suppl 1:9-160.

11. Young WB, Marmura M, Ashkenazi A, Evans RW. Expert

opinion: greater occipital nerve and other anesthetic

injections for primary headache disorders. Headache

2008 ;48:1122-5.

12. Tobin J, Flitman S. Occipital nerve blocks: when and

what to inject? Headache2009 ;49:1521-33.

13. Tobin J, Flitman S. Treatment of migraine with occipital

nerve blocks using only corticosteroids. Headache2011

;51:155-9.

14. Ashkenazi A, Matro R, Shaw JW, Abbas MA, Silberstein

SD. Greater occipital nerve block using local anaesthet-

ics alone or with triamcinolone for transformed migraine:

a randomised comparative study. J Neurol Neurosurg

Psychiatry 2008 ;79:415-7

15. Caputi CA, Firetto V. Therapeutic blockade of greater

occipital and supraorbital nerves in migraine patients.

Headache 1997 ;37:174-9


ความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชก

สมศกด เทยมเกา 1,3, สนนาฏ พรานบญ2,3

สมศกด เทยมเกา1,3, สนนาฏ พรานบญ2,3

1สาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

2หนวยตรวจคล นไฟฟาสมอง งานบรการพยาบาล โรงพยาบาลศรนครนทร3กลมวจยโรคลมชกแบบบรณาการ มหาวทยาลยขอนแกน

บทนา

โรคลมชก เปนโรคเรอรงทางระบบประสาททพบ

บอยและเปนปญหาสาธารณสขทสาคญ ทวโลกมผปวย

โรคลมชกประมาณ 50 ลานคน โดยรอยละ 80 เปนผปวย

ทอยในประเทศกาลงพฒนา1 อบตการณในประเทศไทย

พบ 7.2 คน ตอประชากร 1,000 คน2 ในประเทศกาลง

พฒนามผปวยโรคลมชกมากถงรอยละ 60-90 ทไมได

รบการรกษาและไมสามารถเขาถงระบบบรการสขภาพ

ทาใหผปวยรสกวาตนเองมตราบาป3 สงผลกระทบตอ

ผปวยมคณภาพชวตไมด4 ดงนนองคกรตางๆ ไดแก

สมาพนธตานโรคลมชกแหงโลก (International League

Against Epilepsy ;ILAE) , (International Bureau

for Epilepsy ;IBE) และองคการอนามยโลก (World

Health Organization ; WHO) ทวโลกจงไดรวมรณรงค

ใหความรโรคลมชก สงเสรมใหประชาชนทวไปมความ

ร ความเขาใจและมทศนคตทดตอโรคลมชกใหมากขน

และสนบสนนหนวยงานดานสขภาพในการใหความร

สนบสนนการวจย การอบรมบคลากรทมสขภาพ การ

รกษาและการใหบรการเพอใหผปวยโรคลมชกสามารถ

หลดพนจากเงามด (out of the shadows) ดงนน

ในบทความน จงไดรวบรวมการศกษาเกยวกบความร

ทศนคตและการปฏบตตวตอโรคลมชก ในประเทศไทย

ทวปเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทวปยโรปและทวปแอฟรกา

เพอเปนแนวทางในการรณรงค ใหความรเกยวกบโรคลม

ชกตอไป

ความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชกในประเทศไทย

การศกษาความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลม

ชกในประเทศไทย พบวาประชาชนทวไปทงในเขตเมอง

และชนบท ผดแล ผปวยโรคลมชก คร นกศกษาแพทย

และบคลากรทางการแพทย มความร ทศนคตและการ

ปฏบตทไมเหมาะสมเปนจานวนมาก ทงดานความรเรอง

โรคลมชกคออะไร ชนดของการชก สาเหตของโรคลม

ชก การชวยเหลอผปวยขณะชก การทานยากนชก การ

แตงงาน การมเพศสมพนธ ดงแสดงในตารางท 1


พงษเกยรต กาญจนครวฒนา5 ศกษาความตระหนก

ทศนคตตอโรคลมชก และการปฐมพยาบาลผทมอาการชก

โดยสงแบบสอบถามไปยงครทวประเทศไทยจาก 360

โรงเรยน พบวา รอยละ 38 ไมเคยไดยน หรออาน

หนงสอเกยวกบโรคลมชก รอยละ 46.6 คดวาโรคลม

ชกรกษาไมหาย รอยละ 15 จะแยกหองเรยนใหเดก

โรคลมชก และครขาดความรในการชวยเหลอขณะ

มอาการชก โดยพบวา รอยละ 73 จะใชชอนงดปาก

นอกจากน สมศกด เทยมเกาและคณะ6 ศกษาในกลม

ตวอยางครในจงหวดขอนแกนพบวามความเขาใจผด

คดวาสาเหตของโรคลมชกเกดจากการบรโภคเนอหม

รอยละ 11 คดวาโรคลมชกไมสามารถรกษาใหหายได

รอยละ 28 คดวาตองรบประทานยากนชกไปตลอดชวต

รอยละ 43.0 และไมทราบชนดของการชกแบบสญเสย

ความแขงแรงของกลามเนอ ไมมแรง ลกษณะเหมอน

วบหรอเปนลม ลมลงไป (atonic seizures) และชกแบบ

เหมอ เปนขนมาทนท ไมรสกตว (absence seizures)

รอยละ 37.3 และรอยละ 76.5 ตามลาดบ นอกจาก

นพบวาการชวยเหลอผปวยขณะชกไมถกตอง ไดแก

รอยละ 64 จะนาสงของบางอยางเขาปากเพอปองกน

ผปวยกดลน รอยละ 27 จะจบผปวยมดไวและทาการ

ปมหวใจ

ผปวยโรคลมชกสามารถทางานได โดยเฉพาะอยาง

ยงงานทไมเสยงอนตรายและมประสทธภาพไมแตก

ตางจากคนทวไป จากการศกษาพบวามเพยงสวนนอย

คอ รอยละ 8 ทคดวาผปวยโรคลมชกตองออกจากงาน

อยางไรกตาม เมอเปรยบเทยบการศกษาเกยวกบความร

โรคลมชกของครในจงหวดขอนแกนในป พ.ศ.2548

6และการศกษาในป พ.ศ. 2554 7 พบวา มแนวโนมทดขน

เชน คดวาโรคลมชกเกดจากการบรโภคเนอหม ลดลงจาก

รอยละ 11 เปนรอยละ 1.9 สาเหตคดวาเกดจากวญญาณ

ชวราย ภตผปศาจ ลดลงจาก รอยละ 2 เปน รอยละ 0.9

การศกษาในกลมตวอยางนกศกษาแพทย พบวา

ขาดความรเกยวกบโรคลมชกในหลายประเดนไดแก ไม

ทราบวาภาวะหลอดเลอดสมองอดตนและการอดนอน

เปนสาเหตหนงททาใหเกดอาการชกไดรอยละ 80.3 และ

รอยละ 92.7 ตามลาดบ มเพยงรอยละ 33.6 ททราบการ

ชกชนดนงเหมอลอย (absence seizures) 8 และการ

ศกษาในบคลากรทางการแพทยไดแก แพทย เภสชกร

และพยาบาล พบวาขาดความรเกยวกบโรคลมชกใน

หลายประเดนกลาวคอ สวนนอยททราบการชกชนด

สญเสยความแขงแรงของกลามเนอ ลกษณะเหมอนวบ

หรอเปนลม ลมลงไป (atonic seizures) และชกแบบ

นงเหมอลอย (absence seizures) รอยละ 55.6 และ

รอยละ 58.7 ตามลาดบ และรอยละ 25.4 คดวาโรค

ลมชกรกษาไมหาย รอยละ 24.6 คดวาตองรบประทาน

ยากนชกตลอดชวต และรอยละ 1.6 คดวารบประทาน

ยาเฉพาะชวงทมอาการชก และใหการชวยเหลอ

ผปวยขณะมอาการชกไมถกตอง โดยการนาสงของ

บางอยางเขาไปในปากเพอปองกนผปวยกดลนตนเอง

รอยละ 5.3 9

เจยมจต แสงสวรรณและคณะ10 ไดศกษาความร

ทศนคตของผปวยโรคลมชก พบวาผปวยยงขาดความร

และมทศนคตทไมดตอโรคลมชก กลาวคอ คดวาโรคลม

ชกเปนโรคตดตอ คดวาเกดจากการรบประทานเนอหม

และเปนโรควกลจรต รอยละ 13.8, 18.2 และรอยละ 50.2

ตามลาดบ และผปวยคดวาโรคลมชกทาใหขาดโอกาส

ในดานการศกษา การทางาน การแตงงาน การเขารวม

กจกรรมในสงคมและไมสามารถใชชวตเหมอนคนปกต

ทวไปได รอยละ 57.1, 62.6, 40.9, 30.5 และรอยละ 65.0

ตามลาดบ และพบวาปจจยทมผลตอความรของผปวย

คอ ระดบการศกษา อาย ระยะเวลาเจบปวยโรคลมชก

และประวตการไดรบผลขางเคยงจากยากนชก สวน

ปจจยทมผลตอทศนคตของผปวยคอ การควบคมอาการ

ชก ระดบการศกษา ระยะเวลาเจบปวยโรคลมชกและ

สถานภาพสมรส และ เจยมจต แสงสวรรณและคณะ11

ศกษาผดแลผปวยโรคลมชกในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

พบวาผดแล (caregivers) ยงขาดความรและมทศนคต

ทไมดตอโรคลมชก กลาวคอ รอยละ 27.7 คดวาการม

เพศสมพนธ ทาใหเกดอาการชก รอยละ 41.0 คดวา

หากผปวยลมทานยากนชก ในวนนน ใหเพมขนาดยา

ขนเปน 2 เทาของวนถดไป และคดวาโรคลมชกเปนโรค

ตดตอ คดวาเกดจากการรบประทานเนอหมและเปนโรค

วกลจรต รอยละ 4.8, 22.9 และรอยละ 65.1 ตามลาดบ


สวนใหญใหการปฐมพยาบาลเมอผปวยมอาการชกไมถก

ตอง กลาวคอ รอยละ 65.1 จะใชชอนหรอของแขงงดปาก

เพอปองกนผปวยกดลน รอยละ 74.7 จะชวยเหลอดวย

การกดหนาทองใหผปวย และรอยละ 42.2 จะจบยด มด

ผปวยไว ซงการใหการชวยเหลอทไมเหมาะสมดงกลาว

อาจกอใหเกดผลเสยตอผปวยและอาจเปนอนตรายตอ

ผชวยเหลอ

นอกจากน มนตร แสงภทราชยและคณะ12 ศกษา

ความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชกของประชากร

ทวไปจากกลมตวอยางจานวน 1,581 ราย พบวา

ประชาชนขาดความร ความเขาใจเกยวกบโรคลมชก รอย

ละ 25.6 คดวาโรคลมชกเกดจากภตผปศาจ หรอวญญาณ

ชวราย รอยละ 36.8 คดวาผปวยโรคลมชกมสตปญญา

ดอยกวาคนทวไป รอยละ 28 คดวาตองแยกโรงเรยน

ใหเดกโรคลมชก รอยละ 21.8 จะไมใหการชวยเหลอ

ผปวยทมอาการชก รอยละ 44.3 จะไมใหบตรเลนกบ

เดกโรคลมชกและไมใหแตงงานกบผปวยโรคลมชก

สมศกด เทยมเกาและคณะ13 ศกษาความร ทศนคตและ

การปฏบตตอโรคลมชกของประชากรในเขตเมองและเขต

ชนบท พบวามความแตกตางกน กลาวคอ ประชากรใน

เขตเมองมความร ทศนคตทดและการปฏบตตอโรคลม

ชกมากกวาประชากรเขตชนบท กลาวคอ คดวาโรคลม

ชกเกดจากการบรโภคเนอหม(ประชากรในเขตเมอง รอย

ละ 9.2, ประชากรเขตชนบท รอยละ 27.8) คดวาตอง

รกษาดวยการกนยากนชกไปตลอดชวต (ประชากรใน

เขตเมอง รอยละ 37.5, ประชากรเขตชนบท รอยละ 55.9)

โดยปจจยทมผลตอความรและทศนคตตอโรคลมชกคอ

การศกษา10 ซงประเดนปญหาความร ทศนคตและการ

ปฏบตตอโรคลมชกในประเทศไทย ทาใหผปวยโรคลมชก

และครอบครวไดรบผลกระทบในการดารงชวต สงผลตอ

คณภาพชวตทไมด ดงนนการจดกจกรรมรณรงคใหความ

รเกยวกบโรคลมชก ในประเดนทมกเขาใจผด โดยตอง

ดาเนนการอยางตอเนอง เพอใหผปวย ผดแล ประชาชน

ทวไปและบคลากรทางการแพทยมความรและความ

เขาใจทถกตองและมทศนคตทดตอโรคลมชก

ความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชกในทวปเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ประเทศตางๆในทวปเอเชยตะวนออกเฉยงใต ให

ความสาคญศกษาเกยวกบความร ทศนคตและการ

ปฏบตตอโรคลมชก โดยศกษาทงในกลมบคลากร

ทางการศกษา ไดแก คร นกเรยน นอกจากนมการศกษา

ในกลมประชาชนทวไปและกลมบคลากรทางการแพทย

จากตารางท 2 จะเหนไดวา กลมประเทศในเอเชยตะวน

ออกเฉยงใตมทศนคตทไมดตอโรคลมชก โดยเฉพาะ

อยางยงประเทศลาวและกมพชา คดวาโรคลมชกเปน

โรคตดตอ รอยละ 33.3 และ รอยละ 53.6 ตามลาดบ

คดวาโรคลมชกมผลกระทบตอการเรยนคอ ประเทศอน

โดนเชย อนเดย ลาวและกมพชา รอยละ 49, 31.7 28.5

และ รอยละ 31.3 ตามลาดบ คดวาโรคลมชกมผลตอ

การรบเขาทางานมากทสดคอ กมพชา รอยละ 63.5 สวน

ประเทศอนๆ คอนขางใกลเคยงกน คอ ประเทศอนโดน

เชย มาเลเซย ลาว เวยดนามและสงคโปร รอยละ 43,

42, 39.8, 42.1 และรอยละ 38 ตามลาดบ การใหการ

ชวยเหลอผปวยทมอาการชกไมถกตองและอาจกอใหเกด

อนตรายตอผปวย กลาวคอ จะใชชอนหรอสงของ งดปาก

เพอปองกนการกดลน ประเทศอนเดย และสงคโปร รอย

ละ 40.4 และรอยละ 32 ตามลาดบ

ประเทศทมฐานะทางเศรษฐกจทสง ไดแก ประเทศ

สงคโปร มความรและทศนคตทดตอโรคลมชกมากกวา

ประเทศทมฐานะทางเศรษฐกจตา ไดแก ประชาชนคด

วาสาเหตโรคลมชกเกดวญญาณชวราย กมพชา รอยละ

47.6 สงคโปร มความเชอดงกลาวคอนขางตา เพยงรอย

ละ 5 ดงแสดงในตารางท 2

ความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชกในทวปยโรป

การศกษาเกยวกบความร ทศนคตและการปฏบต

ตอโรคลมชกของกลมประเทศในทวปยโรป สวนใหญพบ

วามความรและทศนคตทดตอโรคลมชก กลาวคอ คดวา

โรคลมชกไมใชโรคตดตอ จอรแดน 23 รอยละ 85.7 และ

กรซ 25 รอยละ 99.2 และพบวาครรบรวาโรคลมชกเปน


โรคทมความยากลาบากมากทสดในการจดการ เมอ

เปรยบเทยบกบโรคเรอรงอนๆไดแก โรคหอบหด โรคเบา

หวาน และโรคมะเรง 25 ประชาชนสวนนอยของประเทศ

โครเอเชย 26 ทคดวาโรคลมชกเปนโรควกลจรตคอ รอยละ

3.1 สวนนอยของประเทศอตาล 24และกรซ 25 คดวาโรค

ลมชกเปนโรคเจบปวยทางจต รอยละ 103.9 และรอยละ

11.5 ตามลาดบ สวน สหรฐอเมรกา22 ศกษาในกลม

ตวอยางนกเรยนเชอสายเวยดนามและจนทศกษาอยใน

สหรฐอเมรกา พบวา รอยละ 35 และจอรแดน ศกษาใน

กลมตวอยางครพบวา รอยละ 37.8 คดวาโรคลมชกเปน

โรคเจบปวยทางจต คดวาโรคลมชกมผลตอการรบเขา

ทางาน สหรฐอเมรกา22 และ อตาล24 รอยละ 38และรอยละ

39.7 ตามลาดบ สวนประเทศโครเอเชย26 มความเชอดง

กลาวเพยงรอยละ 3.1 และสวนใหญยอมใหบตรตนเอง

เลนกบเดกโรคลมชก รอยละ 92.2 แตการศกษาใน

สหรฐอเมรกา22 พบวามเพยงรอยละ 17 เทานนทยอม

ใหบตรตนเองเลนกบเดกโรคลมชก คดวายอมใหบตร

แตงงานกบผปวยโรคลมชกมากทสดคอ กรซ25 รอยละ

70.6 รองลงมาคอ สหรฐอเมรกา22 รอยละ 56 และอตาล24

รอยละ 33.0 ตามลาดบ นอกจากน พบวา การ ใหการ

ชวยเหลอผปวยทมอาการชกไมถกตอง โดยจะใชชอน

หรอสงของ งดปากเพอปองกนการกดลน อตาล24 รอยละ

57.9 สวนนอยในประเทศ จอรแดน23 และกรซ25 รอยละ

10.8 และรอยละ 11.6 ตามลาดบ ดงแสดงในตารางท 3

ความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชกในทวปแอฟรกา

การศกษาเกยวกบความร ทศนคตและการปฏบต

ตอโรคลมชกของกลมประเทศในทวปแอฟรกา ประเทศ

คาเมอรน ศกษาในกลมตวอยางนกเรยน27 และประชาชน

ทวไป28 คดวาโรคลมชกเปนโรคตดตอ รอยละ 23.8 และ

รอยละ 58 ตามลาดบ คดวาโรคลมชกเปนโรควกลจรต

คอ รอยละ 62.8 และรอยละ 13.2 สวนประเทศไนจเรย29

รอยละ 19 คดวาโรคลมชกเปนโรคเจบปวยทางจต รอย

ละ 67.327, 14.328 และรอยละ 51.929 คดวาโรคลมชก

มผลตอการรบเขาทางาน รอยละ 44.527 และรอยละ

22.828 ยอมใหบตรเลนกบเดกโรคลมชก รอยละ 8427,

6028 และ รอยละ 30.929 การศกษาในคาเมอรนพบวา

ยอมใหบตรแตงงานกบผปวยโรคลมชก รอยละ 67 และ

รอยละ 52 สวนไนจเรย29 รอยละ 15.8 ดงแสดงในตาราง

ท 4 นอกจากน การศกษาในประเทศอยปต30 พบวารอย

ละ 54 ของครมความคดวาเดกโรคลมชกไมแตกตาง

เดกปกตทวไป รอยละ 27 คดวาเดกโรคลมชกสามารถ

เรยนโรงเรยนเดยวกนกบเดกปกต รอยละ 23 รสกเหนอก

เหนใจเดกโรคลมชก รอยละ 12.7 ยอมรบเดกทมอาการ

ชกใหอยในชนเรยน

อภปรายผล

การศกษาความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชก

ของกลมประเทศตางๆ สวนใหญใหความสนใจศกษา

ในกลมคร นกเรยนและประชาชนทวไป ซงพบวาแตละ

กลมมความร ทศนคตและการปฏบตตอโรคลมชกแตก

ตางกน ในประเทศไทย ไดศกษาครอบคลมในทกกลม

ประชากร คอ ผปวยโรคลมชก ผดแล ประชาชนในเขต

เมองและชนบท คร นกศกษาแพทยและบคลากรทางการ

แพทย พบวาประชาชนมความร ทศนคตและการปฏบตท

ไมเหมาะสมเปนจานวนมาก กลาวคอ คดวาสาเหตของ

โรคลมชกคอถกผเขา วญญาณชวราย ภตผปศาจ รอยละ

25.612 (ประชาชนทวไป) และรอยละ 14.5 (ผดแล)11

ความเชอนมความสอดคลองกบการแสวงหาการรกษา

ของผปวยและญาต โดยสวนใหญจะแสวงหาการรกษา

ดวยวธทางไสยศาสตร แตเมออาการโรคลมชกไมดขน

จงจะมารบการรกษาดวยแพทยแผนปจจบน อยางไรกตาม

เมอเปรยบเทยบกบประเทศในแถบเอเชยตะวนออก

เฉยงใต ไดแก กมพชา20 พบวามความเชอดงกลาวมาก

ถงรอยละ 47.6 แตประเทศอนๆมความเชอนคอนขางตา

และในกลมประเทศแอฟรกากมความเชอเชนเดยวกน คอ

ประเทศคาเมอรน27 พบมากถงรอยละ 62.8 ประเทศไทย

คดวาโรคลมชกเปนโรคตดตอเพยงรอยละ 2.8 5 ซงด

กวาประเทศอนๆในเอเชยตะวนออกเฉยงใต กมพชา20

รอยละ 53.6 ลาว17 รอยละ 33.3 และอนโดนเซย14

รอยละ 20 สวน แอฟรกา คอประเทศคาเมอรน27

รอยละ 23.8 กลมประเทศยโรปมความเชอดงกลาวตา

กวาทวปอนๆ ไดแก กรซ25 รอยละ 0.8


นอกจากน คดวาโรคลมชกเกดจากการรบประทาน

เนอหมรอยละ 18.2 (ผปวย)10 รอยละ 22.9 (ผดแล)11

และรอยละ 27.8 (ประชาชนในเขตชนบท)13 รอยละ

27.7 คดวาการมเพศสมพนธ ทาใหเกดอาการชก11 ใน

ประเทศอนๆไมพบวามความเชอดงกลาว คดวาโรคลม

ชกเปนโรควกลจรต รอยละ 50.2 (ผปวย)10 รอยละ 65.1

(ผดแล)11 ใกลเคยงกบในประเทศคาเมอรน27 รอยละ

67.3 และไนจเรย29 รอยละ 51.9 แตกตางจากประเทศ

ยโรป มความเชอดงกลาวคอนขางตาคอ อตาล24 รอยละ

10.9 กรซ25 รอยละ 11.5 คดวาโรคลมชกมผลตอการรบ

เขาทางาน ในประเทศไทย พบวารอยละ 62.6 (ผปวย)10

และรอยละ 67.5 (ผดแล)11 ใกลเคยงกบกมพชา รอยละ

63.5 สวนประเทศอนๆคอนขางใกลเคยงกน คอ ประเทศ

อนโดนเชย14 มาเลเซย16 ลาว17 เวยดนาม19และสงคโปร21

รอยละ 43, 42, 39.8, 42.1 และรอยละ 38 ตามลาดบ

สวนประเทศยโรป มทศนคตดงกลาวทคอนขางดโดยเฉพาะ

อยางยงประเทศโครเอเชย26 รอยละ 3.1 สหรฐอเมรกา22

รอยละ 38 และอตาล24 รอยละ 39.7

การศกษาทศนคตของผปวยโรคลมชกพบวาผปวย

มทศนคตทไมดโรคลมชกไดแก คดวาโรคลมชกทาใหขาด

โอกาสในดานการศกษา รอยละ 57.1 การทางาน รอยละ

62.6 การแตงงานรอยละ 40.9 การเขารวมกจกรรมใน

สงคมรอยละ 30.5 และไมสามารถใชชวตเหมอนคนปกต

ทวไปไดรอยละ 65.0 ตามลาดบ10 และจากการศกษา

เกยวกบการรบรโรคลมชกพบวามการรบรวาโรคลมชก

เปนโรคทมความยากลาบากมากทสดในการจดการ เมอ

เปรยบเทยบกบโรคเรอรงอนๆไดแก โรคหอบหด โรคเบา

หวาน และโรคมะเรง25 รอยละ 28 คดวาตองแยกโรงเรยน

ใหเดกโรคลมชก รอยละ 36.8 คดวาผปวยโรคลมชกมสต

ปญญาดอยกวาคนทวไป รอยละ 21.8 จะไมใหการชวย

เหลอผปวยทมอาการชก รอยละ 44.3 จะไมใหบตรเลน

กบเดกโรคลมชกและไมใหแตงงานกบผปวยโรคลมชก12

แตกตางจากไนจเรย29 คดวาจะยอมใหบตรแตงงานกบ

คนทเปนโรคลมชกเพยงรอยละ 15.8 สวนประเทศกรซ25

คดวาจะยอมใหบตรแตงงานกบคนทเปนโรคลมชกถง

รอยละ 70.6

นอกจากน หลายๆการศกษาในประเทศไทยพบ

วาการชวยเหลอผปวยขณะชกไมถกตอง โดยจะใชชอน

งดปากเพอปองกนผปวยกดลน ไดแก รอยละ 735 รอยละ

646 รอยละ 837 และรอยละ 65.111 นอกจากน รอยละ 27

จะจบผปวยมดไวและทาการปมหวใจ6 รอยละ 74.7 จะ

ชวยเหลอดวยการกดหนาทองใหผปวย และรอยละ 42.2

จะจบยด มดผปวยไว11 แตกตางจากในยโรปคอประเทศ

จอรแดน23 และกรซ 25 รอยละ 10.8 และรอยละ 11.6 ตาม

ลาดบ ซงการใหการชวยเหลอทไมเหมาะสมดงกลาว อาจ

กอใหเกดผลเสยตอผปวยและอาจเปนอนตรายตอผชวย

เหลอ ซงบคลากรทางการแพทยสวนหนงยงขาดความร

เกยวกบการใหการชวยเหลอผปวยทมอาการชก โดย รอย

ละ 5.3 จะนาสงของบางอยางเขาไปในปากเพอปองกน

ผปวยกดลนตนเอง และสวนนอยททราบการชกชนด

สญเสยความแขงแรงของกลามเนอ ลกษณะเหมอนวบ

หรอเปนลม ลมลงไป (atonic seizures) และชกแบบนง

เหมอลอย (absence seizures) รอยละ 55.6 และรอย

ละ 58.7 ตามลาดบ9 และการศกษาในนกศกษาแพทย

พบวามเพยงรอยละ 33.6 ททราบการชกชนดนงเหมอ

ลอย (absence seizures)8 รอยละ 25.4 คดวาโรคลม

ชกรกษาไมหาย รอยละ 24.6 คดวาตองรบประทานยา

กนชกตลอดชวต และรอยละ 1.6 คดวารบประทานยา

เฉพาะชวงทมอาการชก และ ผดแล รอยละ 41.0 คดวา

หากผปวยลมทานยากนชก ในวนนน ใหเพมขนาดยาขน

เปน 2 เทาของวนถดไป11

จะเหนไดวาความร ทศนคตและการปฏบตตอโรค

ลมชกทไดรวบรวมการศกษาทงในประเทศไทย ทวป

เอเชยตะวนออกเฉยงใต ทวปยโรปและทวปแอฟรกา

มความแตกตางกน สวนใหญประเทศทพฒนาแลว ม

ทศนคตทดตอโรคลมชก โดยปจจยทมผลตอความร

ทศนคตทดตอโรคลมชกคอ การศกษา10

ขอเสนอแนะ

จากการทบทวนการศกษาเกยวกบความร ทศนคต

และการปฏบตตอโรคลมชก ผศกษามขอเสนอแนะดงน


1. ควรใหความสาคญเกยวกบการใหความร ความ

เขาใจโรคลมชกทถกตองโดยเฉพาะอยางยงในสถาน

ศกษาในทกระดบ โดยอาจสอดแทรกเนอหาใหความร

เกยวกบโรคลมชกเขาไปในหลกสตรการเรยน การสอน

เพอใหบคลากรคร อาจารย นกเรยน นกศกษามความร

ความเขาใจโรคลมชกมากยงขน สามารถใหการชวยเหลอ

หรอการปฐมพยาบาลผปวยขณะมอาการชกไดอยางถก

ตองเหมาะสม รวมทงมทศนคตทดตอผปวยโรคลมชก

2. ควรจดกจกรรม รณรงคใหความรโรคลมชกแก

ประชาชนทวไปอยางตอเนอง ทงในเขตเมองและเขต

ชนบท เนองจากประชาชนสวนหนงยงขาดความร ความ

เขาใจและมทศนคตทไมดตอโรคลมชก มความเชอทไม

ถกตองและเปนอนตรายตอผปวย เชน การปฐมพยาบาล

เมอผปวยมอาการชกไมถกตอง โดยจะใชชอนหรอ

ของแขงงดปากเพอปองกนผปวยกดลน จะชวยเหลอ

ดวยการกดหนาทองใหผปวย และจะจบยด มดผปวยไว

ซงการใหการชวยเหลอทไมเหมาะสมดงกลาว อาจกอให

เกดผลเสยตอผปวยและอาจเปนอนตรายตอผชวยเหลอ

และรอยละ 41.0 ผดแล คดวาหากผปวยลมทานยากน

ชก ในวนนน ใหเพมขนาดยาขนเปน 2 เทาของวนถดไป

ซงเปนความเชอทผด อาจเปนอนตรายตอผปวย นอกจาก

น มความเชอวา โรคลมชกเปนถกผเขา /วญญาณชวราย

ภตผ ปศาจ ทาใหผปวยและญาตแสวงหาการรกษาตาม

ความเชอ คอ การรกษาทางไสยศาสตร ซงพธกรรมทาง

ไสยศาสตร บางอยางอาจทาใหเกดอนตรายตอผปวย

เชน การเฆยนต เพอใหผออกจากราง หรอการรกษาดวย

ยาตม ยาหมอ และอาจถกหลอกลวงใหสญเสยเงนเพอใช

ในการทาพธกรรมตางๆ ซงความเชอทผดดงกลาวขางตน

ตองไดรบการแกไข

3. ควรจดอบรมใหความรโรคลมชกแกอาสาสมคร

หมบาน (อสม.) รวมทงบคลากรทางการแพทย เพอใหม

ความตระหนกตอโรคลมชกและมความร ความเขาใจโรค

ลมชกมากยงขน เพอพฒนาระบบการรกษา การดแลผ

ปวยโรคลมชกใหมประสทธภาพ

4. การจดทาสอเพอเผยแพรโรคลมชกในประเดน

ตางๆ เชน ความรทวๆไปเกยวกบโรคลมชก โรคลมชกกบ

ผหญง โรคลมชกกบการเรยน โรคลมชกกบกฬา โรคลม

ชกกบการทางาน โรคลมชกกบการขบรถ โรคลมชกกบ

ความเชอตางๆ โรคลมชกกบอาหารเสรม เปนตน ทงน

เพอใหผปวย ประชาชนทวไปมความรและสามารถเขา

ถงสอไดหลายชองทาง ไดแก หนงสอ สอวทย โทรทศน

และสอออนไลน เปนตน

สรป

ประชาชนทวไปยงขาดความรและการปฏบตตวตอ

โรคลมชกและมทศนคตทไมดตอโรคลมชก ทาใหผปวย

โรคลมชกและครอบครวไดรบผลกระทบในการดารงชวต

สงผลตอคณภาพชวตทไมด โดยเฉพาะอยางยงในกลม

ประเทศดอยพฒนาหรอกาลงพฒนา ดงนน จงจาเปน

ตองจดกจกรรมการรณรงคเพอใหความรโรคลมชกแก

ประชาชนอยางตอเนอง ในประเดนทมกเขาใจผด เพอให

ใหประชาชนทวไปมความร ความเขาใจและมทศนคตทด

ตอโรคลมชกและทาใหผปวยโรคลมชกสามารถหลดพน

จากเงามดและมคณภาพชวตทด


ตารางท

1 ความร ทศนคตและการปฏ

บตตอโรคลมชกในป

ระเทศไทย

(รอยละของคาตอบวา

“ใช”

)

ผวจย

ประชา

กรทศก

ษา

คาถา

มท 1

(รอย

ละ)

คาถา

มท 2

(รอย

ละ)

คาถา

มท 3

(รอย

ละ)

คาถา

มท 4

(รอย

ละ)

คาถา

มท 5

(รอย

ละ)

คาถา

มท 6

(รอย

ละ)

คาถา

มท 7

(รอย

ละ)

คาถา

มท 8

(รอย

ละ)

คาถา

มท 9

(รอย

ละ)

พงษเกยรต

กาญ

จนครวฒ

นา 5

คร

0.9

--

53.4

-36

.3/ -

/--

73.0

-

สมศกด เทยมเกาและคณ

ะ 6คร

1.0

10.8

37.3

/62.

782

.426

.52.

0/24

.5/6

.97.

863

.720

.0


ะ 8นกศกษาแพทย

0.0

0.0

43.6

/33.

628

.233

.6-/4

1.8/

9.1

19.1

50.9

26.5

มนตร

แสงภทราชยและคณะ12

ประชาชนทวไป

25.6

--

--

44.3

/ -/-

47.1

--


ะ 7คร

0.9

1.9

48.6

/40.

272

.043

.05.

6/22

.4/4

.79.

383

.23.

7


ะ 9บคลากร

ทางการแพ

ทย

0.8

4.8

55.6

/58.

774

.624

.61.

8/22

.2/6

.315

.119

.00.

0

เจยมจต

แสงสวรรณและคณะ10

ผปวยโรคลมชก

8.4

18.2

--

37.4

40.9

/ -/-

62.6

--

เจยมจต

แสงสวรรณและคณะ11

ผดแลผปวย

14.5

22.9

--

57.8

60.2

/-/-

67.5

65.1

74.7


ะ 13 ประชาชนทวไป

- เขตเมอง

- เขตชนบท

1.8

3.8

9.2

27.8

66.0

/20.

2

63.6

/20.

2

61.3

77.0

37.5

55.9

68.4

/-/3.

8

65.4

/-/4.

2

1.6

5.6

30.6

33.6

2.0

14.0

คาถามท

1 โรคลมชกเกดจากการถกผเขา

/วญญาณ

ชวราย ภตผ ปศาจ

คาถามท

2 โรคลมชกเกดจากการบป

ระทานเนอหม คาถามท

3 ทราบอาการชกแบบ

สญเสย

ความแขงแรงของกลามเนอ

ไมมแรง

ลกษ

ณะเหมอนวบหรอเปน

ลมลมลงไป

/ชกแบบ

เหมอ

เปนขนมาทนทโดยไมรตว

คาถามท

4 โรคลมชกสามารถรกษ

าหายได คาถาม

ท 5 ผปวยโรคลมชกตองรบประทานยากนชกตลอดชวต คาถามท

6 ผปวยโรคลมชกไมสามารถแตงงานได/ ผปวยโรคลมชกตองหยดยากนชกทนท หากอยในระหวางตง

ครรภ /ผปวยหญงโรคลมชกไมสามารถใหนมบตรได คาถามท

7 ผปวยโรคลมชกตองออกจากงาน

คาถามท

8 การปฐมพยาบาลผปวยทกาลงชก

โดยนาสงของบางอยาง

เขาไปในป

ากเพอปองกนผปวยกดลนตนเอง คาถามท

9 การปฐมพ

ยาบาลผปวยทกาลงชก

โดยการจบผปวยมดไว กดหนาอก

ทาการปม

หวใจ


ตารางท


บตตอโรคลมชกในในทวปเอเชยตะวนออกเฉยงใต (รอยละ

ของคาตอบวา

“ใช”

)

คาถา

มปร

ะเทศ

/ประชากร

ทศกษ

า

อนโดนเซย

14

2002

อนเดย15

2008

มาเลเซย16

2000

ลาว17

2013

มาเลเซย18

2005

เวยด

นาม19

20

06กม

พชา

20

2012

สงคโปร

21

2000

ครคร

นกศ

กษา

แพทย

บคล

ากร

ทางกา

รแพทย

นกศก

ษามห

าวทย

าลย

ประชา

ชนทวไป

ประชา

ชนทวไป

ประชา

ชนทวไป

โรคลมชกเปน

โรคตดตอ

204.

9-

33.3

4.9

-53

.6-

โรคลมชก

เกดจากถกผเขา

/

วญญาณ


/

บาปบ

รรพบรษ

/ความวกลจรต

45.

523

-5.

3-

47.6

5


โรคกรรมพ

นธ

3510

.469

-66

.919

.041

.532

โรคลมชกทาใหผปวยขาดโอกาส

ในการศกษ

า

4931

.7-

28.5

--

31.3

-

ผป วยโรคลมชกตองออกจากงาน

43-

4239

.8-

42.1

63.5

38

คณอน

ญาตใหบตรเลน

กบเดก

โรคลมชก

7555

.380

60.9

-81

.3-

73

คณอนญาตใหบตรแตงงานกบ

ผปวยโรคลมชก

446.

952

27.8

-44

.033

.343

การปฐมพยาบาลผป

วยทกาลง

ชก โดยนาสงของบางอยางเขาไป

ในปากเพอป

องกน

ผปวยกดลน

ตนเอง

-40

.4-

--

--

32

คณจะแยกหองเรยน

ใหเดกโรค

ลมชก

-20

.8-

--

--

-


ตารางท


บตตอโรคลมชกในทวปยโรป

(รอยละ


“ใช”

)

คาถา

มปร

ะเทศ


ทศกษ

า

สหรฐอเมร

กา22

2012

จอรแดน

23

2012

อตาล

24

2011

กรซ25

2013

โครเอเชย

26

2012

นกเรยน

ครคร

ครประชา

ชนทวไป



-85

.7-

99.2

-



นธ

-46

.355

.0-

13.4


โรควกลจรต

--

--

3.1


การเจบปวยทางจต

3537

.810

.911

.5-

โรคลมชกสามารถรกษ

าหายได

--

40.6

--

โรคลมชกทาใหผปวยขาดโอกาสในการศกษา

2554

.824

.7-

-

ผปวยโรคลมชกตองออกจากงาน

38-

39.7

-3.

1

คณอนญาตใหบตรเลนกบเดกโรคลมชก

17-

--

92.2

คณอนญาตใหบตรแตงงานกบผปวยโรคลมชก

56-

33.0

70.6

-

การปฐมพยาบาลผปวยทกาลงชก

โดยนาสงของ

บางอยางเขาไปในปากเพอปองกนผ ปวยกดลน

ตนเอง

-10

.857

.911

.6-


ตารางท


บตตอโรคลมชกในทวปแอฟรกา

(รอยละ


“ใช”

)

คาถา

มปร

ะเทศ


ทศกษ

า

คาเมอร

น27

2009

คาเมอร

น28

2010

ไนจ

เรย29

2013

ประช

าชนท

วไป

Stud

ents

นกเรยน



23.8

58-

โรคลมชกเกดจากถกผเขา

/วญญาณ


/บาปบรรพบรษ

/ความวกลจรต

62.8

13.2

19



นธ

12.7

12.4

22.5


การเจบปวยทางจต

หรอความผดปกตทางจต

67.3

14.3

51.9

ผปวยโรคลมชกตองออกจากงาน

44.5

22.8

-

ฉนเลนกบผปวยโรคลมชก

/อนญ

าตใหบตรเลนกบเดกโรคลมชก

8460

30.9

ฉ นสามารถแตงงานกบผทเปนโรคลมชก

/อนญ

าตใหบตรแตงงานกบผปวยโรคลมชก

6752

15.8

ผปวยโรคลมชกสามารถแตงงานได

--

58.9

ผปวยโรคลมชก สามารถมบ

ตรได

--

57.8

การปฐมพยาบาลผปวยทกาลงชก โดยนาสงของบางอยางเขาไปในปากเพอปองกน

ผปวยกดลนตนเอง

-41

.650

.6



1. Meinardi H, Scott RA, Reis R. et al. The treatment gap

in epilepsy: the current situation and the way forward.

Epilepsia 2001; 42: 136-49.

2. Asawavichienjinda T, Sitthi-Amorn C, Tanyanont W.

Prevalence of epilepsy in rural Thailand: a population-

based study. J Med Assoc Thai 2002; 85: 1066-73.

3. Shorvon S, Farmer P. Epilepsy in developing countries:

a review of epidemiological, sociocultural and treatment

aspects. Epilepsia 1988; 29:S36-S45.

4. Tiamkao S, Sawanyawisuth K, Towanabut S, Visudhipun

P. Seizure attacks while driving: Quality of life in persons

with epilepsy. Can J Neurol Sci 2009; 36: 475-9.

5. Kankirawatana P. Epilepsy awareness among school

teachers in Thailand. Epilepsia 1999; 497-501.

6. Tiamkao S, Auevitchayapat N, Arunpongpaisal S. et al.

Knowledge of epilepsy among teachers in Khon Kaen

Province, Thailand. J Med Assoc Thai 2005; 88: 1802-8.

7. Tiamkao S, Pranboon S, Singhpoo K, Ariyanuchitkul

S, Sawanyawisuth K, Integrated Epilepsy Research

Group Khon Kaen University. Knowledge, attitudes and

practices towards epilepsy of teachers in Khon Kaen

Province. 2011. (during submission process)

8. Tiamkao S, Tiamkao S, Auevitchayapat N, Arunpong-

paisal S, Chaiyakum A, Jitpimolmard S, Phuttharak W,

Phunikhom K, Saengsuwan M J, Vannaprasaht S. Basic

knowledge of epilepsy among medical students. J Med

Assoc Thai 2007; 90:2271-6.

9. Tiamkao S, Pranboon S, Lertsinudom S, Sawanyawisuth

K, Singhpoo K, Integrated Epilepsy Research Group

Khon Kaen University. Knowledge, attitudes and prac-

tices towards epilepsy of healthcare providers. 2011.

(during submission process)

10. Saengsuwan J, Boonyaleepan S, Srijakkot J, Sawan-

yawisuth K, Tiamkao S; Integrated Epilepsy Research

Group. Factors associated with knowledge and attitudes

in persons with epilepsy. Epilepsy Behav 2012; 24:23-9.

11. Saengsuwan J, Laohasiriwong W, Boonyaleepan S,

Sawanyawisuth K, Tiamkao S; Integrated Epilepsy

Research Group. Knowledge, attitudes, and care tech-

niques of caregivers of PWE in northeastern Thailand.

Epilepsy Behav 2013 ;27:257-63.

12. Saengpattrachai M, Srinualta D, Lorlertratna N, et al.

Public familiarity with, knowledge of, and predictors of

negative attitudes toward epilepsy in Thailand. Epilepsy

Behav 2010;17:497-505.

13. Tiamkao S, Sawanyawisuth K, Singhpoo K, Ariyanuchitkul

S, Ngamroop R. Difference of knowledge, attitudes, and

behaviors towards epilepsy between populations in mu-

nicipal and nonmunicipal areas. Psychology Research

and Behavior Management2013:6; 111-6.

14. Rambe AS, Sjahrir H. Awareness, attitudes and under-

standing towards epilepsy among school teachers in

Medan, Indonesia. Neurol J Southeast Asia 2002:7:77-80.

15. Thacker AK, Verma AM, Ji R. et al. Knowledge aware-

ness and attitude about epilepsy among schoolteachers

in India. Seizure 2008:17:684-90.

16. Ramasundrum V, Hussin Mohd ZA, Tan CT. Public aware-

ness, attitudes and understanding towards epilepsy in

Kelantan, Malaysia. Neurol J Southeast Asia 2000:5:55-60.

17. Harimanana A, Chivorakul P, Souvong V. et al. Is insuf-

fi cient knowledge of epilepsy the reason for low levels

of healthcare in the Lao PDR?. BMC Health Services

Research 2013:13:41.

18. Ab Rahman AF. Awareness and knowledge of epilepsy

among students in a Malaysian university. Seizure 2005:14:

593-6.

19. Cuong LQ, Thien DD, Jallon P. Survey of public aware-

ness, attitudes, and understanding toward epilepsy in

Nhan Chinh, Hanoi, Vietnam, in 2003. Epilepsy & Behav

2006:8;176-80.

20. Bhalla D, Chea K, Hun C. et al. Population-based study of

epilepsy in Cambodia associated factors, measures

of impact, stigma, quality of life, knowledge-attitude-

practice, and treatment gap. PLOS ONE 2012:7:1-9.

21. Pan AB, Lim SH. Public awareness, attitudes and under-

standing toward epilepsy among Singaporean Chinese.

Neurol J Southeast Asia 2000:5:5-10.

22. Chung K, Ivey L, Guo W. et al. Knowledge, attitudes,

and Practice towards epilepsy (KAPE) survey of Chinese

and Vietnamese Colledge Students in the U.S. Berkeley

Scientifi c Journal 2010;13:39-44.

23. Alkhamra H, Tannous A, Hadidi M, et al. Knowledge and

attitudes toward epilepsy among school teachers and

counselors in Jordan. Epilepsy & Behav 2012:24;430-4.

24. Mecarelli O, Capovilla G, Romeo A, et al. Knowledge and

attitudes toward epilepsy among primary and second-

ary schoolteachers in Italy. Epilepsy & Behav 2011;22:

285-92.

25. Toli T, Sourtzi P, Tsoumakas K, et al. Association between

knowledge and attitudes of educators towards epilepsy

and the risk of accidents in Greek schools. Epilepsy &

Behav 2013;27:200-3.


26. Bagic D, Mastilica M, Bagic A. A fi ve-year follow up

study of the general public awareness and perception

of epilepsy in Croatia. Epilepsy & Behav 2012;25:200-7.

27. Ezeala-Adikaibe BA, Achor JU, Onwukwe J, et al.

Knowledge, attitude and practice towards epilepsy

among secondary school students in Enugu, South East

Nigeria. Seizurs2013; 22:299-302.

28. Njamnshi AK, Yepnjio FN, Zoung-Kanyi Bissek AC,

et al. A survey of public knowledge, attitudes, and

practices with respect to epilepsy in Badissa Village, Centre

Region of Cameroon. Epilepsy & Behav 2009;16:254-9.

29. Njamnshi AK, Tabah EN, Zoung-Kanyi Bissek AC, et

al. Knowledge, attitudes and practice with respect to

epilepsy among secondary school students in the

Kumbo West Health District-North West Region-

Cameroon. Epilepsy & Behav 2010;18:247-53.

30. Shehata GA, Mahran DG. Knowledge, attitude and

practice with respect to epilepsy among school

teachers in Assiut city,Egypt. Epilepsy Research 2010; 92:

191-200.


Neuroleptic Malignant Syndrome จากการไดรบยา Paliperidone Long Acting

Injection รวมกบ Oral Risperidone

และ Intramuscular Haloperidol

ทวนธน บญลอ1, จตตพล ตนตวท2

ทวนธน บญลอ1, จตตพล ตนตวท2

1กลมวชาเภสชกรรมปฏบต คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน2สาขาเภสชกรรมคลนก คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ผปวยชายไทยค อาย 49 ป ภมลาเนาจงหวดขอนแกน

เขารบการรกษาในหอผปวยอายรกรรม เมอวนท 13

ตลาคม 2557

อาการสาคญ : ซมลง อดแนนทองและไมถาย4 วนกอนมาโรงพยาบาล

ประวตการเจบปวยปจจบน : 1 สปดาหกอนมาโรงพยาบาล มอาการซม ไมยอม

เดน ไมมไข ไมชก เหนอยออนเพลย แขนขาไมคอยมแรง

ดมนามากกวา 6 ลตรตอวน และไมสามารถควบคมการ

ดมนาไดเนองจากผปวยมอาการกาวราว

4 วนกอนมาโรงพยาบาล ผปวยมอาการซมลง

เรอยๆ ญาตจงนาสงโรงพยาบาล

ประวตอดต : ป 2534 ไดรบการวนจฉยวาเปน

โรคอารมณสองขว (bipolar disorder) รกษาดวยยา

risperidone ขนาด 2 มลลกรม รบประทานครงละ 1 เมด

วนละ 2 ครงหลงอาหารเชาและกอนนอน ตอมาป 2557

เรมมอาการหงดหงดและม disorganized behaviors จง

เพมการรกษาดวยยา paliperidone long acting ขนาด

150 มลลกรม ฉดเขากลามเนอ ทก 4 สปดาห (เรม 23

กนยายน 2557) นอกจากนมประวตโรคประจาตวไดแก

ความดนโลหตสง และภาวะไขมนในเลอดผดปกต

ประวตการไดรบยาลาสด risperidone ขนาด 2 มลลกรม รบประทานครงละ

1 เมดวนละ 2 ครงหลงอาหารเชาและกอนนอน

paliperidone ขนาด 150 มลลกรม ฉดเขากลาม

เนอ ทก 4 สปดาห

valproic acid ขนาด 200 มลลกรม รบประทาน

ครงละ 2 เมดกอนนอน

lorazepam ขนาด 2 มลลกรม รบประทานครงละ

1 เมดกอนนอน

trihexyphenidyl ขนาด 2 มลลกรม รบประทาน

ครงละ 1 เมด เวลามอาการตวแขง ลนแขงหรอมอสน

simvastatin ขนาด 20 มลลกรม รบประทานครงละ

1 เมดกอนนอน

amlodipine ขนาด 10 มลลกรม รบประทานครงละ

1 เมดหลงอาหารเชา


ประวตทางสงคม : ปฏเสธการดมเหลาและสบบหร

การตรวจรางกายแรกรบ : Vital signs : BP 116/68 mmHg, T 36.4๐c, PR 67

bpm, RR 18/min, O2 saturation : 99%

General apperance : slow response

HEENT : mild pale conjunctiva

Cardiovascular system: regular rhythm, normal

S1 S2, no murmur

Respiratory system: normal breath sound

Abdomen: soft, not tender, impalpable of liver

and spleen

Extremities: no pitting edema

Neurological examination: Consciousness: drowsiness

Speech: normal

Gait: cannot be evaluated

Cranial nerve: within normal limit

Motor system: generalized muscle spasticity,

no motor weakness

Sensory system: cannot be evaluated

Deep tendon refl ex: 2+

ผลการตรวจทางหองปฏบตการแรกรบ : Blood chemistry: BUN 5.9 mg/dl creatinine 1.2

mg /dl, sodium 114 mEq/L, potassium 2.7 mEq/L,

HCO3 35.2 mEq/L, Cl 62 mEq/L, Ca 9.2 mg/dL, PO4

3.5 mg/dL, Mg 1.8 mg/dL,

Complete blood count: Hb 11/1 g/dl, Hct

31.2%, WBC 1,050/mm3, Platelet 264,000/mm3,

PMN 41.9%, lymphocyte 11.4%, monocyte 9.1%,

eosinophil 0%, basophil 0.3%

Liver function test: AST 92 u/L, ALT 43 u/L,

ALP74u/L

หลงจากเขารบการรกษาในหอผปวยอบตเหตและ

ฉกเฉน ผปวยมอาการโวยวายมาก จงไดรบยา haloperi-

dol ขนาด 5 มลลกรมฉดเขากลามเนอทก 30 นาท เวลา

มอาการกายไมสงบ ซงผปวยไดรบจานวน 2 ครงในวนท

14 ตลาคม 2557 และ 15 ตลาคม 2557 รวมทงมการปรบ

ขนาดยา risperidone ขนาด 2 มลลกรม เปน รบประทาน

ครงละ 2 เมดวนละ 2 ครง หลงอาหารเชาและกอนนอน

(รวม 8 มลลกรมตอวน) ในวนท 16 ตลาคม 2557 ผปวย

มอาการชกเกรงทงตว รวมกบมไข (38๐C) อตราการเตน

ของหวใจ 115 ครง/นาท รวมกบมผลการตรวจทางหอง

ปฏบตการพบ WBC 14,000, CPK 3269 u/L จงไดรบ

การวนจฉยวาเปน neuroleptic malignant syndrome

(NMS) ไดรบการรกษาโดยการหยดยา risperidone,

haloperidol และใหยา bromocriptine, lorazepam รวม

ทงการรกษาแบบประคบประคอง

Problem List: Neuroleptic malignant syndrome (NMS)

Hyponatremia

หมายเหต: วตถประสงคหลกของการนาเสนอกรณ

ศกษานเฉพาะภาวะ NMS

วจารณ ผปวยชายไทยคอาย 49 ป มาโรงพยาบาลดวยซม

ลง อดแนนทองและไมถายมา 4 วนกอนมาโรงพยาบาล

โดยผปวยมประวตเปนโรคอารมณสองขวและ disorgan-

ized behaviors เมอเขารบการรกษาในหอผปวยอบตเหต

ละฉกเฉน ไดมการปรบขนาดยา risperidone จากเดม

4 มลลกรมตอวนเปน 8 มลลกรมตอวน รวมกบมการ

ใหยา haloperidol ฉดเขากลามเนอขนาด 5 มลลกรม

จานวน 2 ครง รวมกบผปวยเคยไดรบยา paliperidone

long acting ฉดเขากลามเนอเมอประมาณ 2 สปดาหท

ผานมา ทาใหผปวยแสดงอาการชก เกรง ปสสาวะราด

รวมกบมไข และมเมดเลอดขาวจานวนมากขน เอนไซม

creatine phosphokinase (CPK) เพมสงขน จงไดรบ

การวนจฉยวาเปน neuroleptic malignant syndrome

(NMS) ซงนอกจากภาวะ NMS แลวยงตองวนจฉยแยก

โรคจาก serotonin syndrome (SS) โดยจะมสาเหตมา

จากยาทเปน serotonergic drugs เชน ยาตานเศรากลม

selective serotonin reuptake inhibitors(SSRI), ยา

กลม monoamine oxidase inhibitors(MAOIs) เปนตน

ภาวะ anticholinergic syndrome ซงจะมอาการ fl uc-

tuating conscious, tachycardia แตผวจะแหง ไมม


bowel sound พบ normal pupil และมประวตการไดรบ

ยากลม anticholinergic หรอยาทมฤทธ anticholinergic

หลายชนดรวมกน นอกจากนในผปวยทมอาการซมลง

ควรแยกโรคจากการตดเชอในระบบประสาทสวนกลาง

เชน ภาวะสมองอกเสบและเยอหมสมองอกเสบดวย ดง

นนอาการของผปวยรายนจงเขาไดกบกลมอาการ NMS

มากทสด เนองจากมประวตการไดรบยากลม dopamine

antagonist ชดเจนรวมกบอาการชกเกรงและไข

Neuroleptic Malignant Syndrome; NMS

Neuroleptic Malignant Syndrome; NMS เปน

อาการไมพงประสงคทรนแรง อาจสงผลทาใหเกดการ

เสยชวต1 จากการไดรบยาตาน dopamine หรอการหยด

ยากลมกระตน dopamine อยางรวดเรว การรายงานการ

เกด NMS มรายงานครงแรกในป ค.ศ. 1956 ภายหลง

จากการคนพบยาตานโรคจต chlorpromazine จากนน

มการรายงานผปวยทเกดกลมอาการ NMS เพมมากขน

โดยเฉพาะหลงจากมการคนพบยาตานโรคจตกลมเกาท

high potency คอ haloperidol ปจจบนแมมการคนพบ

ยาตานโรคจตกลมใหมทมอตราการเกดกลมอาการ NMS

ทลดลงจากยาตานโรคจตกลมเกา แตกลบพบวายงมการ

รายงานการเกดกลมอาการ NMS อยางตอเนอง2 ดงนน

การใหการวนจฉยไดเรวจงเปนกญแจทสาคญทสดในการ

ดแลผปวยทเกด NMS เพอปองกนไมใหเกดการดาเนนไป

ของโรคจนอนตรายถงชวต

ระบาดวทยา

กลมอาการ NMSเปนภาวะฉกเฉนทพบไดไมบอย

ในเวชปฏบต จากการทบทวนพบอบตการณการเกดอย

ระหวางรอยละ 0.02-3.21, 3 และอตราการเสยชวตพบ

รอยละ 10-553 กลมอาการ NMS สามารถพบไดในทก

ชวงอาย เพศชายมโอกาศพบไดมากกวาเพศหญงเลก

นอยในบางการศกษา1 ปจจบนพบวามการรายงานการ

เกดกลมอาการ NMS ลดลงเนองจากมการเพมความ

ระมดระวงในการใชยาตานโรคจตรวมทงมการเฝาระวง

การเกดอาการไมพงประสงคอยางใกลชด นอกจากน

การเกดภาวะแทรกซอนและอตราการเสยชวตกลดลง

ดวยเชนกน ในประเทศสหรฐอเมรกามการรายงานการ

เกดกลมอาการ NMS ประมาณปละ 2,000 รายและสง

ผลใหเกดคาใชจายในการรกษาพยาบาลอยางมาก4 ใน

ประเทศไทยมอบตการณการเกดกลมอาการ NMS ไม

แนชด มเพยงการรายงานกรณศกษาผปวยจานวนไม

มาก เชน การรายงานผปวยจานวน 6 รายและไมพบการ

เสยชวตเกดขน5

อาการแสดงและการวนจฉย

กลมอาการ NMS สามารถใหการวนจฉยไดจาก

ประวต การตรวจรางกายและการตรวจทางหองปฏบต

การ6 โดยสวนใหญจะเกดภายหลงจากการไดรบยาตาน

โรคจตอยางรวดเรวภายใน 2-3 ชวโมงจนกระทงภายใน

7-10 วนแตอยางไรกตามสามารถพบไดในผปวยทได

รบยาเปนระยะเวลานาน แตระยะเวลาเฉลยมกไมเกน

30 วน6 กลมอาการ NMS จะมอาการแสดงสาคญ

3 ประการ ไดแก มไข กลามเนอแขงเกรง และมการ

เปลยนแปลงระดบความรตว1, 6 เกณฑการวนจฉย

กลมอาการนวโรเลพตกทรายแรงแสดงดงตารางท 1

และ 2


ตารางท 1 เกณฑการวนจฉยกลมอาการ NMS7

เกณฑการวนจฉย

จานวนขอ รายละเอยด

DSM-IV-TR ตองมขอ A ทงหมด

และอยางนอย 2 ขอ

จาก B

Criteria A 1. กลามเนอแขงเกรง 2. “มไข” Criteria B เหงอออก กลนลาบาก

มอสน ปสสาวะคง สตสมปชญญะเปลยนแปลง ไมพด (mutism) อตรา

การเตนของหวใจเรว ความดนโลหตสงหรอเปลยนแปลงไดงาย เมดเลอด

ขาวเพมมากขน (leukocytosis) มผลการตรวจทางหองปฏบตการพบการ

ไดรบบาดเจบของกลามเนอ Criteria C ไมไดเกดจากสาเหตอน เชน viral

encephalitis Criteria D ไมไดเกดจากโรคทางจตเวชอน

A d i t y a n j e e

Criteria

ตองมทง 4 ขอและ

อยางนอย 2 ขอจาก

autonomic dys-

function

Major Features 1.มการเปลยนแปลงภาวะการรบรซงวดโดยผตรวจมาก

กวา 2 คน 2.กลามเนอแขงเกรง 3. Hyperthermia (> 39°C โดยวดทาง

ปาก) 4. Autonomic dysfunction ไดแก อตราการเตนของหวใจเรว (> 90/

นาท), อตราการหายใจเรว (> 25/นาท) ความดนโลหตเปลยนแปลงโดย

DBP เปลยนแปลงมากกวา 15 mmHg หรอ SBP เปลยนแปลงมากกวา

30 mm มปสสาวะคง Supportive Features 1. เอนไซม CPK เพมสงขน

2. เมดเลอดขาวเพมมากขน

Levenson Cri-

teria

ม 3 อาการหลก หรอ

2 อาการหลกรวมกบ

4 อาการรอง

อาการหลก (major symptoms) 1. “ไข” 2. กลามเนอแขงเกรง 3. เอนไซม

CPK เพมสงขน อาการรอง (minor symptoms) อตราการหายใจเรว ความ

ดนโลหตผดปกต ระดบความรสกเปลยนแปลง เหงอออก เมดเลอดขาว

เพมมากขน

Pope Criteria มทง 3 ขอ รวมกบ

อยางนอย 2 ใน 3

ของ retrospective

criteria

Major Criteria 1. Hyperthermia (> 37.5°C) 2. ม EPS ทรนแรง (มากกวา

หรอเทากบ 2 อาการขนไป) lead-pipe rigidity, cogwheeling, sialorrhea,

oculogyric crisis, retrocollis, opisthotonos, trismus, dysphagia,

choreiform movements, dyskinetic movements, Festinating gait,

fl exor-extensor posturing 3. Autonomic dysfunction (มากกวาหรอ

เทากบ 2 ขอขนไป) ความดนโลหตเปลยนแปลงโดย DBP เปลยนแปลง

มากกวา 20 mmHg อตราการเตนของหวใจเรว (มากกวารอยละ 30 จาก

baseline) อตราการหายใจเรว (มากกวารอยละ 25 จาก baseline) เหงอ

ออก ปสสาวะคง Retrospective criteria 1.มอาการเลอะเลอนของระดบ

ความรสกตว(Clouded consciousness) 2. (> 15,000) 3. เอนไซม CPK

> 300 U/L


ตารางท 2 อาการแสดงทใชในการวนจฉยกลมอาการ NMS ตาม DSM-58

1. ไดรบยากลม dopamine antagonist หรอมการหยดยา dopamine agonist ภายใน 72 ชวโมง

2. มไข ( อณหภมรางกาย >100.4°F หรอ >38.0°C มากกวา 2 ครงโดยวดทางปาก)

3. กลามเนอแขงเกรง

4. มการเปลยนแปลงการรสต (ลดลงหรอระดบความรสตเปลยนแปลง)

5. เอนไซม creatinine kinase สงขน (มากกวา 4 เทาของคาปกต)

6. ระบบประสาทอตโนมตทางานผดปกต

- อตราการเตนของหวใจสงขนมากกวาหรอเทากบรอยละ 25 จาก baseline

- ความดนโลหตสง (SBP หรอ DBP > 25% จาก baseline)

- ความดนโลหตเปลยนแปลง (DBP เปลยนแปลงมากกวา 20 mmHg หรอ SBP เปลยนแปลงมากกวา 25

mmHg ภายใน 24 ชวโมง)

- เหงอออกมาก

- ปสสาวะคง

- ซด

7. อตราการหายใจเพมมากกวาหรอเทากบรอยละ 50 จาก baseline และม respiratory distress

8. ไมพบสาเหตจากการตดเชอ สารพษ metabolic และ neurological disorder

อาการแสดงของกลมอาการ NMS ในผปวยแตละ

รายสามารถแสดงออกไดแตกตางกนดงนนการใชเกณฑ

การวนจฉยจะชวยใหสามารถวนจฉยไดแมนยามากขน

อาการบางอยาง เชน กลามเนอแขงเกรง ในบางครงอาจ

แยกออกจากอาการไมพงประสงคดาน extrapyramidal

จากยาตานโรคจตไดยาก4 อาการแสดงแรกของการเกด

กลมอาการ NMS มกพบกลามเนอแขงเกรงตามดวยไข

ภายในไมกชวโมงและสามารถพบการเปลยนแปลงระดบ

ความรสกซงเกดไดตงแตอาการงวงซมเลกนอย ภาวะ

กายใจไมสงบ สบสน เพอ จนกระทงไมรสกตว6 กลม

อาการของระบบประสาทอตโนมตไดแก ความดนโลหต

เปลยนแปลง หวใจเตนเรว หายใจเรว นาลายไหลมาก

เหงอออก หนาแดง ผวหนงซด ปสสาวะคง สามารถพบได

เชนกน โดยอาการจะพบสงสดภายใน 3 วนแรก นอกจาก

นยงสามารถพบอาการอนๆ ไดแก กลนลาบาก หายใจไม

สะดวก รเฟลกซผดปกต ไมพด และชกได

การตรวจทางหองปฏบตการทเกยวของกบกลม

อาการ NMS ไดแก การเพมขนของเอนไซม creatinine

phosphate kinase (CPK) ซงบงบอกการสลายของ

กลามเนอและการเพมขนของเมดเลอดขาว อยางไรกตาม

ไมไดพบในผปวยทกรายและไมจาเพาะตอกลมอาการ

NMS6 การตรวจทางหองปฏบตการอนทอาจมประโยชน

ไดแก การวดระดบเหลกในเลอด9

โรคทมอาการคลายกลมอาการ NMS ทตองวนจฉย

แยกโรค ไดแก โรคลมแดด (heat stroke) การตดเชอใน

ระบบประสาทสวนกลาง โรคสมองเหตจากสารพษ ภาวะ

ชกตอเนอง ภาวะกายใจไมสงบจากการเพอ และอาการ

ทาง extrapyramidal จากยาทรนแรง6 การวนจฉยแยก

โรคแสดงดงตารางท 3


ตารางท 3 การวนจฉยแยกโรค6

สาเหตและพยาธสรรวทยา

สาเหตหลกของกลมอาการ NMS เกดจากการได

รบยาตานโรคจตหรอยาทมฤทธปดกนการทางานของ

dopamine โดยเฉพาะยาตานโรคจตกลมเกาท high

potency เชน haloperidol, fl uphenazine, trifl uopera-

zine นอกจากนยาตานโรคจตกลมเกาทมรายงานไดแก

chlorpromazine, prochlorperazine นอกจากนยาตาน

โรคจตกลมใหมกเปนสาเหตไดเชนกน10 แตยาตานโรคจต

กลมใหมจะมโอกาสเกดนอยกวารวมทงมอตราการเสย

ชวตทนอยกวาเชนกน11 นอกจากนยงมสาเหตจากการ

หยดยาหรอกลมกระตนการทางานของ dopamine อยาง

รวดเรว เชน levodopa ในผปวยพารกนสน อาจกระตน

ใหเกดกลมอาการ NMS ได สาเหตจากยาอนทเปนไปได

ไดแก lithium, desipramine เปนตน6

การเกดกลมอาการ NMS ไมขนกบเพศ อาย โรค

ทางจตเวชทไดรบการวนจฉย อยางไรกตามผปวยทม

catatonia มความเสยงทจะเกดอาการไดมากหากได


รบยาตานโรคจต ปจจยเสยงดานอนทมความเกยวของ

กบการเกดอาการไดแก ภาวะกายใจไมสงบ การขาดนา

การผกมด การมการทางานของ dopamine ในระบบ

ประสาทสวนกลางบกพรอง และการขาดธาตเหลก พบ

วาในผปวยสวนมากกอนเกดกลมอาการ NMS มอาการ

หมดแรงเพราะรอน (exhaustion) และมการขาดนา4

ปจจบนยงไมทราบกลไกการเกดกลมอาการ NMS

ชดเจน แตพบวาการปดกนตวรบ dopamine ของยา

ตานโรคจตนาจะมบทบาทมากทสด เนองจากมหลกฐาน

ตางๆสนบสนน เชน การหยดยากลมกระตน dopamine

ทนททาใหเกดอาการคลาย NMS ได และยาทกชนดท

มรายงานการเกดมฤทธในการปดกนตวรบ dopamine

และสมพนธกบความสามารถในการจบกบตวรบของยา

นอกจากนในการรกษากลมอาการ NMS ยงใชยากลม

กระตน dopamine นอกจากนยงพบวา homovalinic

acid ซงเปนเมตาบอไลตของ dopamine มระดบลดลง

ในนาหลอเลยงสมองและไขสนหลงในผปวยทมอาการ

ของกลมอาการ NMS เฉยบพลน รวมทงมการศกษา

พบยนทมความผดปกตทางพนธกรรมทแสดงออกของ

ตวรบ dopamine ชนดทสองในผปวยทหายจากกลม

อาการ NMS4 นอกจากนกลไกทใชอธบายการเกดการ

เปลยนแปลงการทางานของระบบประสาทอตโนมตยง

เกยวของกบ dopamine เนองจากพบวามการเพมขน

ของระดบสารสอประสาทกลม catecholamine และม

การควบคมการทางานของระบบประสาทซมพาเทตกท

ผดปกต จงทาใหสรปไดวากลไกการเกดกลมอาการ NMS

มความซบซอน เกยวของกบหลากหลายกระบวนการท

มการทางานผดปกตทงระบบสารสอประสาทและระบบ

ประสาทรวมตอมไรทอสงผลใหเกดการมกระบวนการเม

ตาบอลสมทมากเกนไป4 พยาธสรรวทยาของกลมอาการ

NMS แสดงดงรปท 1

รปท 1 พยาธสรรวทยาของกลมอาการ NMS4

การรกษา

กลมอาการ NMS จดเปนภาวะฉกเฉนทสาคญทาง

โรคระบบประสาท การไดรบการรกษาหรอการหยดยาท

เปนสาเหตลาชาจะทาใหเสยงตอการเกดความพการท

รนแรงหรอการเสยชวต ดวยอบตการณการเกดอาการ

ทนอย ดงนนจงไมมการศกษาทดลองทางคลนกของยา

ทใชในการรกษา มเพยงแนวทางการรกษาทรวบรวม

ผลการศกษาจากรายงานกรณศกษาผปวยมาวเคราะห

สรปผล การรกษาผปวยทเกดกลมอาการ NMS ในแตละ

รายมความแตกตางกนออกไปตามลกษณะอาการทาง

คลนกทแสดงออก แตในผปวยทกรายตองมการหยดยา

ทเปนสาเหตอยางรวดเรวและใหการรกษาแบบประคบ

ประคอง รวมถงใหการรกษาดวยยาและการรกษาดวย

ไฟฟา (electroconvulsive therapy; ECT)6 การแบง

ระดบความรนแรง ระยะของอาการและการรกษาแสดง

ดงตารางท 4


ตารางท

4 แนวทางการรกษากลมอาการนวโรเลพ

ตกทรายแรง6

Woo

dbur

y st

age

อากา

รแสด

ง กา

รรกษ

าแบ

บประคบ

ประคอ

ง กา

รรกษ

าหลก

(Firs

t-Lin

e In

terv

entio

ns)

การรกษ

าทางเลอก

(Sec

ond-

Line

In

terv

entio

ns)

Stag

e I:

drug

-indu

ced

park

inso

nism

กลามเนอแขงเกรง

สน

ลดขนาดยาหรอเปลยนยาตาน

โรคจต

ใหยา

ant

icho

liner

gic

drug

s

Stag

e II:

dru

g-in

duce

d

cata

toni

a

กลามเนอแขงเกรง

ไมพ

ด ไมทา

ตามสงแตขยบตวได

หยดยา ลดขนาดยาหรอเปลยน

ยาตานโรคจต

ใหยา

lora

zepa

m (

1–2 มลลกรมฉดเขา

กลามเนอห

รอใหทางหลอดเลอดดา

ทก

4–6 ชวโมง)

St

age

III: m

ild, e

arly

NM

S กลามเนอแ

ขงเกรงเลกนอย

ไม

เคลอนไหว

อณหภ

มรางกาย

≤38°

C (

100.

4°F)

อตราการเตน

ของหวใจ ≤1

00 ครงตอนาท

หยดยาตานโรคจตแ

ละตด

ตาม

อยางใกลชด รวมท

งแกไขปจจย

เสยง

ใหยา

lora

zepa

m (

1–2 มลลกรมฉดเขา



ทก


Stag

e IV

: mod

erat

e N

MS

กลามเนอแขงเกรงปานกลาง ไม

เคลอนไหว

อณหภ

มรางกาย

38–4

0°C

(100

.4–

104°

F) อตรา

การเตนของหวใจ

100–

120 ครง

ตอนาท

หยด


ใหสารนา

อยางเพยงพอ ใหการลด

ความ

รอนดวยความเยน แกไขปจจย

เสยงและใหการดแลอยางใกลชด

ยา l

oraz

epam

(1–

2 มลลกรมฉด

เขา



ทก


ยาb

rom

ocrip

tine

(2.5

–5

มลลกรมทางปากหรอ

naso

gast

ric [N

G]

tube

ทก

8 ชวโมง)

หรอ

am

anta

dine

(100

มลลกรม

ทางปากหรอ

ผาน

NG

tube

ทก

8 ชวโมง)

อาจพจารณ

า

elec

troco

nvul

sive

ther

apy

(6–1

0 ครง)

Stag

e V:

sev

ere

NM

S กลาม

เนอแขงเกรงมาก

ไม

เคลอนไหวห

รอไมตอบสนอง

อณหภมรางกาย ≥4

0°C

(104

°F)

อตราการเตนของหวใจ ≥1

20 ครง

ตอนาท

หยด


ใหสารนา

อยางเพยงพอ ใหการลด

ความ

รอนดวยความเยน แกไขปจจย

เสยงและใหการดแลอยางใกลชด

ยา d

antr

olen

e (1

–2.5

มลลก

รมตอ

กโลกรมทางหลอดเลอดดา ทก

6 ชวโมง

เปนเวลา

48 ชวโมงแลวคอยๆลดขนาด

ยาลงจนหยด)

ยาb

rom

ocrip

tine

(2.5

–5

มลลกรมทางปากหรอ

naso

gast

ric [N

G]

tube

ทก

8 ชวโมง)

หรอ

am

anta

dine

(100

มลลกรม

ทางปากหรอ

ผาน

NG

tube

ทก

8 ชวโมง)

อาจพจารณ

า

elec

troco

nvul

sive

ther

apy

(6–1

0 ครง)


การรกษาแบบประคบประคอง (supportive therapy)

การหยดยาทเปนสาเหตใหเรวทสดอาจหายได

เองภายใน 2 สปดาห12 และใหการรกษาแบบประคบ

ประคองเปนการรกษาหลกทสาคญของกลมอาการ NMS

ควรมการใหสารนาอยางเพยงพอและทาการแกไขอเลก

โตรไลตทผดปกตและตดตามอยางใกลชด ในผปวยทม

อณหภมของรางกายสงมากควรทาการลดอณหภมดวย

วธแพคนาแขงและผาหมเยนเนองจากการมอณหภม

รางกายทสงมากและระยะเวลานานจะเพมความเสยง

ของการเสยชวตได4 หากผปวยมอาการรนแรงควรดแล

ในหอผปวยวกฤตเพอปองกนภาวะแทรกซอนทอาจจะ

เกดเชน การทางานของระบบหวใจและการหายใจลม

เหลว การเกดปอดอกเสบจากการสาลก การแขงตวของ

เลอดผดปกต การชก หวใจเตนผดจงหวะ6 เปนตน

การรกษาดวยยาในกลมอาการ NMS อาจไมม

ความจาเปนในผปวยทอาการไมรนแรงมากเนองจาก

สามารถหายไดเองหลงการหยดยาทเปนสาเหต ยาอาจ

มบทบาทในการชวยใหเกดผลลพธในการรกษาทดและ

ทาใหหายจากอาการเรวขน เนองจากในผปวยแตละ

รายมอาการแสดงแตกตางกนจงไมสามารถคาดการณ

หรอทาการศกษาเปรยบเทยบวายาชนดใดมความเหมาะ

สมในการรกษากลมอาการ NMS ดงนนการใชยาในการ

รกษาจงพจารณาจากคณสมบตทางเภสชวทยาและการ

รายงานจากกรณศกษา ยาทมการใชในการรกษากลม

อาการ NMS แสดงดงตารางท 5

ตารางท 5 ยาทใชในการรกษากลมอาการ NMS

ยา ขนาดยา หมายเหต

Benzodiazepines lorazepam ฉดเขากลามเนอหรอใหทางหลอด

เลอดดาเรมตนในขนาด 1-2 มลลกรมทก 4-6

ชวโมง

เปน fi rst line ในผปวยทอาการไมรนแรง

และม catatonic behavior เดน

Dopamine agonist amantadine ขนาด 200-400 มลลกรมตอวน

bromocriptine ขนาด 2.5-5 มลลกรมวนละ 2-3

ครงสามารถเพมไดจนถง 45 มลลกรมตอวน

มการรายงานวาชวยลดความพการ

และอตราการเสยชวตได สามารถใชใน

ผปวยทมอาการรนแรง ยา bromocrip-

tine อาจทาใหเกดความดนโลหตสงและ

อาการทางจตแยลงได

ไมควรหยดยาทนทควรคอยๆลดขนาด

ยาลง

Dantrolene dantroline I.V. เรมยาในขนาด 1-2.5 มลลกรม

ตอกโลกรมตามดวย 1 มลลกรมตอกโลกรมทก 6

ชวโมง จนครบ 48 ชวโมงจากนนคอยๆลดขนาด

ยาลงและหยดยา

ใชในผปวยทมอณหภมรางกายสง

มกลามเนอแขงเกรงและมอาการรนแรง

มาก จากการรายงานพบวามอตราการ

หายหรอดขนรอยละ 80 และลดอตรา

การตายไดรอยละ 50 ยานหามใหยารวม

กบยากลม calcium channel blockers


วจารณกรณศกษา

ในผปวยรายนไดรบการวนจฉยวาเกดกลมอาการ

NMS โดยยาทคาดวานาจะเปนสาเหตคอ ยาตานโรคจต

กลมเกาในผปวยรายนไดแก ยาฉด haloperidol ขนาด 5

มลลกรม เขากลามเนอโดยผปวยไดรบจานวน 2 ครง ซง

ไดรบกอนเกดอาการ 2 วน และยาตานโรคจตกลมใหม

ไดแก risperidone ซงไดรบมายาวนานและ paliperi-

done long acting injection ทเพงไดรบ 3 สปดาหกอน

เกดอาการ จากปจจยเสยงของผปวยทเกยวของไดแก

เพศชาย ไดรบยาตานโรคจตกลมเกา ไดรบยาในรปแบบ

ฉดเขากลาม ทาใหเปนปจจยเสยงในการพฒนาเปนกลม

อาการ NMS และจากการพจารณาระยะเวลาพบวายา

ตานโรคจตทงสามชนดสามารถเปนสาเหตของการเกด

ได ระยะเวลาการไดรบยาและอาการแสดงดงรปท 2

รปท 2 ระยะเวลาการไดรบยาและอาการของผปวย

ยา risperidone มการเมตาบอลสมผาน CYP2D6

ไดเปน 9-OH-risperidone (paliperidone) ซงเปนเม

ตาบอไลตทมฤทธในการรกษา ยาทงสองชนดมกลไก

การออกฤทธคลายคลงกน โดยสามารถจบกบตวรบ

5-HT2a และ dopamine (D2) เปนหลก และพบวา

ยา paliperidone มการหลดจากตวรบรอยละ 50 ได

เรวกวา risperidone ทาใหมอาการไมพงประสงคท

พบไดนอยกวา13 อยางไรกตามในการรายงานการเกด

กลมอาการ NMS พบการรายงานจากยา risperidone

มากกวา paliperidone จากการทบทวนอยางเปนระบบ

ในป ค.ศ. 2014 พบการรายงานจากยา risperidone 44

รายงานและ paliperidone 4 รายงาน10 นอกจากนยา

risperidone มรายงานการเกดในผปวยทมความผดปกต

ของยนทใชควบคมการเปลยนแปลงยา โดยมการทางาน

ของ CYP2D6 ลดลง ทาใหมระดบยาในเลอดสงกวาผท

มการแสดงออกของยนปกต14 ซงไมมการตรวจยนในผ

ปวยรายน การรายงานของยา paliperidone ยงไมพบ

การเกดกลมอาการ NMS ในรปแบบยาฉดออกฤทธเนน

พบการรายงานจากการไดรบยาชนดรบประทานขนาด

6-9 มลลกรม อาการเกดหลงจากการเพมขนาดยาหรอ

อยในระหวางการปรบเปลยนชนดยา10 ในผปวยรายน

ไดรบยา paliperidone long acting injection กอนเขา

รบการรกษาในโรงพยาบาบาลประมาณ 3 สปดาห เมอ

พจารณาจากคณสมบตทางเภสชจลนศาสตรของยาพบ

วาอยในชวงทมระดบยาในเลอดสงสด15, 16


อยางไรกตามในการพจารณาสาเหตการเกดในผ

ปวยรายนยาตานโรคจตกลมเกาสามารถเปนสาเหตได

เชนกน ในผปวยรายน เนองจากผปวยไดรบยา haloperi-

dol ฉดเขากลามเนอจานวน 2 ครง โดยยา haloperidol

เปนยาตานโรคจตกลมเกาชนด high potency และมการ

จบกบตวรบ D2 คอนขางแนนและมการจบไดมากกวา

เมอเปรยบเทยบกบยาตานโรคจตอน และสามารถเกด

ไดหลงจากไดรบยาในครงแรก17 และยาในรปแบบฉดม

โอกาสเกดมากกวารปแบบรบประทาน จงไมสามารถตด

สาเหตการเกดกลมอาการ NMS ในครงนจาก haloperi-

dol ออกได

ในผปวยรายนยาตานโรคจตทเปนสาเหตของการ

เกดกลมอาการ NMS ทคดถงมากทสด คอ risperidone

รวมกบ haloperidol เนองจากมการไดรบยากอนเกด

อาการและมการเพมขนาดยากอนเกดอาการขน หลงจาก

เกดกลมอาการ NMS แลว ผปวยไดรบการรกษาโดยหยด

ยา risperidone และ haloperidol จากนนให lorazepam

และ bromocriptine รวมกบการใหสารนาอยางเพยงพอ

ทาใหผปวยรายนมอาการหายไปภายใน 4 สปดาห

สรป

กลมอาการ NMS เปนอาการไมพงประสงคจาก

การไดรบยาตานโรคจตทพบไดนอย แตมความรนแรง

มากจนอาจทาใหเกดการเสยชวตได ยาทเปนสาเหตหลก

สวนใหญคอยาตานโรคจตกลมเกาชนด high potency

โดยมสมมตฐานการเกดจากการปดกนตวรบ D2 ในยา

ตานโรคจตกลมใหมพบวามโอกาสเกดนอยกวา โดย

มอาการสาคญไดแก ไข กลามเนอแขงเกรงและมการ

เปลยนแปลงระดบความรตว เมอผปวยไดรบการวนจฉย

ตามเกณฑวาเปนกลมอาการ NMS ควรมการหยดยาท

เปนสาเหตทนทและใหการรกษาแบบประคบประคอง

ยาทมบทบาทในการรกษากลมอาการ NMS ไดแก

benzodiazepines, dopamine agonist และ dantro-

lene โดยพจารณาใหตามความรนแรงและอาการหลก

ผปวยสามารถหายจากอาการไดภายใน 2 สปดาห จาก

รายงานกรณศกษาผปวยชายไทยคอาย 49 ป มการเกด

กลมอาการ NMS จากการไดรบยา paliperidone long

acting injection รวมกบ risperidone และ haloperidol

ชนดฉดเขากลาม ซงไมสามารถตดสาเหตไดวายาชนดใด

เปนยาทเปนสาเหตหลก ดงนนในการรกษาจงควรหยดยา

ตานโรคจตทกชนดและในผปวยรายนมอาการหายไปใน

1 เดอน


1. Velamoor VR. Neuroleptic malignant syndrome. Recogni-

tion, prevention and management. Drug Saf 1998;19:73-

82.

2. Gupta S, Nihalani ND. Neuroleptic Malignant Syndrome:

A Primary Care Perspective. Prim Care Companion J Clin

Psychiatry 2004;6:191-4.

3. Su YP, Chang CK, Hayes RD, et al. Retrospective chart

review on exposure to psychotropic medications as-

sociated with neuroleptic malignant syndrome. Acta

Psychiatr Scand 2014;130:52-60.

4. Strawn JR, Keck PE, Jr., Caroff SN. Neuroleptic malignant

syndrome. Am J Psychiatry 2007;164:870-6.

5. Kasantikul D, Kanchanatawan B. Neuroleptic malignant

syndrome: a review and report of six cases. J Med Assoc

Thai 2006;89:2155-60.

6. Berman BD. Neuroleptic malignant syndrome: a review

for neurohospitalists. Neurohospitalist 2011;1:41-7.

7. Hall RCW HR, Chapman M. Neuroleptic malignant

syndrome in the elderly: diagnostic criteria, incidence,

risk factors, pathophysiology, and treatment. Clinical

Geriatrics 2006;14:8.

8. Association. AP. Diagnostic and statistical manual of

mental disorders. 5th ed. Arlington: American Psychiatric

Publishing; 2013.

9. Patil BS, Subramanyam AA, Singh SL, Kamath RM. Low

serum iron as a possible risk factor for neuroleptic malig-

nant syndrome. Int J Appl Basic Med Res 2014;4:117-8.

10. Belvederi Murri M, Guaglianone A, Bugliani M, et al.

Second-Generation Antipsychotics and Neuroleptic Ma-

lignant Syndrome: Systematic Review and Case Report

Analysis. Drugs R D 2015.

11. Nakamura M, Yasunaga H, Miyata H, Shimada T,

Horiguchi H, Matsuda S. Mortality of neuroleptic malig-

nant syndrome induced by typical and atypical antipsy-

chotic drugs: a propensity-matched analysis from the

Japanese Diagnosis Procedure Combination database.

J Clin Psychiatry 2012;73:427-30.


12. Casamassima F, Lattanzi L, Perlis RH, et al. Neuroleptic

malignant syndrome: further lessons from a case report.

Psychosomatics 2010;51:349-54.

13. Álamo C L-MF. The pharmacological role and clinical

applications of antipsychotics’ active metabolites: risp-

eridone and paliperidone (9-OH risperidone). Clin Exp

Pharmacol 2013;3:12.

14. Ochi S, Kawasoe K, Abe M, et al. A case study: neurolep-

tic malignant syndrome with risperidone and CYP2D6

gene variation. Gen Hosp Psychiatry 2011;33:640 e1-2.

15. Samtani MN, Vermeulen A, Stuyckens K. Population

pharmacokinetics of intramuscular paliperidone palmi-

tate in patients with schizophrenia: a novel once-monthly,

long-acting formulation of an atypical antipsychotic. Clin

Pharmacokinet 2009;48:585-600.

16. Bishara D. Once-monthly paliperidone injection for the

treatment of schizophrenia. Neuropsychiatr Dis Treat

2010;6:561-72.

17. Konikoff F, Kuritzky A, Jerushalmi Y, Theodor E. Neurolep-

tic malignant syndrome induced by a single injection of

haloperidol. Br Med J (Clin Res Ed) 1984;289:1228-9.


JOURNAL READING

VACCINATION AND NEUROLOGICAL COMPLICATION?

ทมา : Langer-Gould A, Qian L, Tartof SY, et al.

Vaccines and the risk of multiple sclerosis and

other central nervous system demyelinating diseases.

JAMA Neurol 2014;71:1506-13.

นพ.วรพจน เดยวตระกลชย1, รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา2

นพ.วรพจน เดยวตระกลชย1, รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา21แพทยผใหสญญา, 2สาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

สรป เรยบเรยงโดย นพ.วรพจน เดยวตระกลชย

แพทยผใหสญญา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ทมาและความสาคญ

ในปจจบนเปนทตระหนกวาการฉดวคซนสามารถ

กระตนทาใหเกด multiple sclerosis (MS) และ acquired

central nervous system demyelinating syndromes

(CNS ADS) ไดหรอไมนนยงเปนทถกเถยงกนอย

หลายการวจยพงประเดนการหาความเสยงในการ

เกด MS จากวคซนไวรสตบอกเสบ บ เนองจากลกษณะ

โปรตนในวคซนชนดนคลายคลงกบ myelin base แตผล

การวจยสรปไมตรงกน เนองจากแตละงานวจยมขนาด

ประชากรนอย รวมถงวธวจยทไมสมบรณ และมการ

รายงานเกด CNS ADS ทรนแรงในหญงสาววยเจรญ

พนธหลงไดรบวคซน human papillomavirus (HPV) อย

ในชวง 2-4 สปดาห อกดวย

วจยนจงทาขนเพอระบความสมพนธวาวคซนทฉด

เปนความเสยงของการเกด MS และ acquired central

nervous system demyelinating syndromes (CNS

ADS) หรอไม

ระเบยบวธวจย

รปแบบการวจย : nested case-control study

ประชากร : ~3.5 ลานคน ในฐานขอมลระบบ

Kaiser Permanente Southern California (KPSC)

สบคนการไดรบ vaccine จากฐานขอมลระบบ Kaiser

Immunization Tracking System(KITS)

ประชากรศกษา (case identifi cation) : สบคนเวชระเบยนอเลกโทรนกส ดวยรหส ICD 9

(International Classification of Diseases, Ninth

Revision) ตงแต 1 มกราคม 2551-31 ธนวาคม 2554

จากรหส 340, 341.0,341.22, 341.8, 341.9, 377.30,

377.32, 377.39, and 336.39 ไดประชากรศกษา

มาทงหมด 3556 คน และคดออกดวยเกณฑวนจฉย

โรค โดยโรค MS ใช McDonald criteria โรค ADEM

ใช consensus defi nitions for pediatric acute dissemi-

nated encephalomyelitis และโรค TM ใช consensus

defi nitions for idiopathic transverse myelitis


ประชากรควบคม (control selection): อตราสวนประชากรศกษา ตอประชากรควบคม เปน

1: 5 โดยการหาการเขากนไดจาก อาย (±1 ป) เพศ และ

สถานะทางเศรษฐกจและสงคม จากฐานขอมล KPSC

การระบวคซน : ขอมล 3 ปยอนหลงจากการเกดโรค

จากฐานขอมลระบบ KITS โดยการเกบขอมล ทกวคซนท

เคยไดรบ แตระบบไมสามารถระบไดวาเปนวคซนกระตน

ภม (booted dose) หรอวคซนเขมเรมแรก (initial dose)

ในวคซนทตองกระตนหลายครง

- วคซนไวรสตบอกเสบ บ ไดแก Engerix B (Glax-

oSmithKline Biologics), Recombivax HB (Merck

Sharp&Dohme Corp), Any HepB-containing vaccine

includes single antigen HepBvaccines,Pediarix

(GlaxoSmithKline),and HepB containing vaccines

not otherwise specifi ed

- วคซน HPV ไดแก Gardasil (Merck Sharp &

Dohme Corp)

- วคซนอน ๆ ในเดก ไดแก measles, mumps,

rubella, polio, and varicella

- วคซนอน ๆ ในผใหญ ไดแก infl uenza; tetanus,

pertussis, and diphtheria and varicella-zoster

ปจจยตวแปรอน : - เชอชาต และชาตพนธ white Hispanic, white

non-Hispanic, black, Asian/Pacifi c Islander, Native

American/Alaskan, and multiple/other/unknown

- โรคเรอรงอน ๆ ไดแก เบาหวาน รหส ICD-9 250

โรคหวใจ รหส ICD-9 411-414 และ 428 โรคปอด รหส

ICD-9 491 และ 492 โรคไตรหส ICD-9 403 581-583

และ 585-588 และโรคตบรหส ICD-9 571-573

- โรคตดเชอภายใน 6 เดอนยอนหลงจากเปนโรค

ไดแก รหส ICD-9 001-139

- จานวนการเขารบบรการสถานพยาบาลภายใน

6 เดอนยอนหลงจากเปนโรค

การวเคราะหทางสถต : - ใช conditional logistic regression, odds

ratio (OR) และ 95% CI โดยเกบขอมลหลงจากฉดวคซน

จนถงการเกดโรค ตามความถดงน 14 วน 30 วน 42 วน

90 วน 180 วน 1 ป และ3 ป วเคราะหขอมลสาหรบ วคซน

HPV เฉพาะเพศหญง อาย 9-26 ป หลงจาก 1 มนาคม

2550

- วเคราะหขอมลสาหรบ วคซนไวรสตบอกเสบ บ

แบงประชากรเปน 2 กลม คอ อายมากกวาหรอเทากบ 50

ป และ นอยกวา 50 ป ตามอบตการณเกดทพบนอยหลง

อาย 50 ป

ผลการวจย

ประชากรศกษาหลงใชเกณฑการวนจฉยโรค พบ

ผปวยโรครายใหม MS, clinical isolated syndrome

(CIS), หรอ acute disseminated encephalomyelitis

(ADEM) รวม 780 คน แบงเปน MS 427 คน คดเปนรอย

ละ 54.7 optic neuritis 177 คน คดเปนรอยละ 22.7

transverse myelitis 122 คน คดเปนรอยละ 15.6 other

forms of CIS 33 คน คดเปนรอยละ 4.2 และ ADEM 21

คน คดเปนรอยละ 2.7 มความแตกตางในกลมประชากร

ศกษาและประชากรควบคม คอ ในกลมประชากรศกษา

มความถในการนอนโรงพยาบาล การมาหองฉกเฉน และ

การพบแพทย บอยกวากลมควบคม รวมทงภายในระยะ

เวลา 6 เดอนมการตดเชอบอยกวากลมควบคมดวย

การฉดวคซนไวรสตบอกเสบ บ พบการเปนโรค MS

และ other forms of CIS ในกลมประชากรศกษารอยละ

4.0 และในกลมควบคมรอยละ 3.3 ซงไมแตกตางกน

อยางมนยสาคญทางสถต รวมทงไมพบการเปนโรค ADS

และ ADEM หลงจากฉดวคซนท 42 วน และ 1 ปดวย

การฉดวคซน HPV พบการเปนโรค MS และ other

forms of CIS ในกลมประชากรศกษารอยละ 39.1 และ

ในกลมควบคมรอยละ 38.1 ซงไมแตกตางกนอยางมนย

สาคญทางสถต แตจานวนการเกดโรคนอยจงไมสามารถ

เอามาประมวลผลสรปได

การฉดวคซนอน ๆ 3 ป กอนเปนโรค ไมพบความ

สมพนธของการฉดวคซนกบการเปนโรคในทง 2 กลม

ประชากร (adjusted OR, 1.03; 95%CI, 0.86-1.22)

แตพบความสมพนธในปจจยอายทนอยกวา 50 ป จะม

โอกาสการเกดโรคภายหลงฉดวคซน 30 วน อยางมนย

สาคญทางสถต


พบผปวยอายนอย จานวน 24 คน เปนโรค CNS

ADS ภายใน 30 วนหลงไดวคซน ใน 24 คน พบเปนโรค

MS 11 คน โรค optic neuritis (ON) 9 คน โรค trans-

verse myelitis (TM) 3 คน โรค ADEM เปน เดก 1 คน

ซงวคซนทไดรบกอนมอาการ 30 วน คอ วคซนไขหวด

ใหญ 14 คนในกลมประชากรศกษา และ 36 คนใน กลม

ควบคม รองลงมาคอ วคซนคอตบ ไอกรน บาดทะยก 8

คนในกลมประชากรศกษา และ 14 คนในกลมควบคม

อภปรายผลการวจย

ในการศกษาวจย nested case-control study น

ไมพบความสมพนธการเพมความเสยงในระยะยาวหลง

การฉดวคซนกบการเกดโรค MS และ CNS ADS แตพบ

ความสมพนธของผปวยอายนอยกวา 50 ป จะเกดอาการ

ของโรคภายใน 30 วนหลงจากฉดวคซนอะไรกตาม ซงไม

พบความสมพนธนหลงจาก 30 วน โดยอธบายไดจาก

สมมตฐานการเพม autoimmunity จากการเพม autoac-

tive T cell จากการทมสงกระตนโมเลกลคลายคลงกน

(molecular mimicry) เชนเดยวกบการตดเชอทางเดน

หายใจสวนบน ทพบความเสยงชดเจนในการกระตนการ

กลบมาเปนโรค MS โดยเฉพาะอยางยงการตดเชอในเดก

ซงสนบสนนผลการวจยขางตน

สวนการฉดวคซนไวรสตบอกเสบ บ จากการศกษา

พบวาไมเพมความเสยงการเกดโรค MS ในระยะยาว ซง

แตกตางจากการศกษากอนหนาน 2 การศกษา ทพบวา

เพมความเสยงการเกดโรคหลงจากไดรบวคซนอยางนอย

3 ป 3.1และ 2.8 เทา (OR, 3.1; 95%CI, 1.5-6.3 และOR,

2.8; 95% CI, 1.2-6.4 ตามลาดบ) แตทง 2 การศกษาม

ประชากรศกษาทนอยมาก 11 คน และไมศกษาความถ

ในการนอนโรงพยาบาลและการพบแพทย จงนาเชอถอ

ไดนอยกวาการศกษาน

สาหรบการรายงานการเกด CNS ADS ทรนแรงใน

หญงสาววยเจรญพนธหลงไดรบวคซน human papillo-

mavirus (HPV) อยในชวง 2-4 สปดาหนน เมอศกษาเจาะ

ลกแลวพบวา ทง 11 คนทรายงานมอาการเขาไดกบ MS

กอนการรบวคซน HPV เพราะฉะนนจงไมสามารถสรปได

วาวคซนเพมความเสยงของการโรค MS และการศกษาน

ไมสามารถประมวลผลการศกษาได เนองจากพบจานวน

การเกดโรคนอย แตแนวโนมการศกษาโนมเอยงไปทาง

วาการฉดวคซน HPV ไมนาสมพนธกบการเกดโรค MS

สรปผลการวจย

การฉดวคซนไวรสตบอกเสบ บ ไมเพมความเสยง

การเกดโรค MS และ other CNS ADS ในระยะ 3 ป แต

พบความเสยงเกดโรคหลงการฉดวคซนใด ๆ ระยะเวลา

30 วน ในประชากรอายนอยกวา 50 ป เนองจากเชอวา

กลไกการเกดคลายกบกระตนภมคมกนหลงการตดเชอ

วจารณโดย รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา สาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน การศกษานมวตถประสงคหลกคอตองการพสจน

วาการฉดวคซนจะเพมโอกาสการเกดภาวะแทรกซอน

ทางระบบประสาทหรอไม ซงจากผลการศกษาน พบวาไม

เพมโอกาสเสยงในการเกดโรค MS และ demyelinating

disease ของระบบประสาทสวนกลาง แตถาจะเกดภาวะ

แทรกซอนจากการฉดวคซนกจะพบในระยะ 30 วนแรก

หลงการฉดวคซน โดยเฉพาะในกลมประชากรอายนอย

กวา 50 ป ดงนนหลงการฉดวคซนใด ๆ ตองแนะนาให

ผไดรบการฉดวคซนตองหมนสงเกตอาการผดปกตภาย

หลงการฉดวคซนอยางนอย 4-6 สปดาห ถามอาการผด

ปกตใหรบพบแพทยทนท

การเกดภาวะแทรกซอนทางระบบประสาททเคย

พบในประเทศไทยภายหลงการฉดวคซน คอตบและ

บาดทะยก โดยเกดกลมอาการ Guillain Barre’ syn-

drome มขอสงเกต คอ พบในกลมผมอายมากกวา 55 ป

ดงนนการฉดวคซนควรตองพจารณาถงความจาเปนหรอ

ประโยชนทไดรบจากการฉดวคซนกอนเสมอ ผทจะฉด

วคซนตองมสขภาพทปกต ไมมประวตการเจบปวยหรอ

การตดเชอไวรสกอนการฉดวคซนในชวง 4-6 สปดาห เพอ

ทจะไดลดโอกาสเสยงในการเกดภาวะแทรกซอน และถา

จาเปนในการฉดวคซนในกลมเสยงกตองมการตดตาม

ผลแทรกซอนทอาจเกดขนภายหลงการฉดวคซนอยาง

ใกลชด และรบใหการรกษาอยางรวดเรวและเหมาะสม

ถาพบความผดปกตดงกลาวเกดขน


นานาสาระ

บทนา

เนองดวยโรคลมชกเปนโรคทพบบอย ความชก

ประมาณรอยละ 0.67 ของประชากรไทยและพบได

ในทกเพศทกวย ประชาชนสวนใหญ ผปวยเอง คนใน

ครอบครว คนทเกยวของและบคลากรทมสขภาพยงม

ความร ทศนคตและการปฏบตทไมเหมาะสม สงผลใหคน

ทเปนลมชกมคณภาพชวตทไมด เชน การชวยเหลอคน

ชกขณะชกโดยการงดปากดวยวสดแขงเพอปองกนการ

กดลน การทานยาเฉพาะชวงทมอาการชกเทานน การ

เขาใจวาเดกทเปนลมชกไมสามารถเรยนหนงสอได คนท

เปนลมชกไมสามารถแตงงานและมบตรได คนทเปนลม

ชกยงประสบอบตเหตไดบอย เนองจากขณะชกจะหมด

สต ลมลงกบพน คนทเปนลมชกจงถกหามทากจกรรม

ตางๆ ประกอบกบแพทยและทมสขภาพผใหการดแล

รกษาผปวยลมชกในภาคอสานมไมเพยงพอ ขาดแคลน

ผเชยวชาญ ยาทใชรกษาและมโอกาสการแพยากนชก

carbamazepine สง และคนทเปนลมชกบางสวนเกด

การชกแบบตอเนอง ซงเปนภาวะฉกเฉนและมโอกาส

การเสยชวตสงถาไดรบการรกษาทไมเหมาะสม จงเปน

ทมาของการศกษาในดานตางๆ เพอพฒนาการรกษาคน

ทเปนลมชก รวมทงระบบการรกษาเพอใหคนทเปนลมชก

มคณภาพชวตทดขน ไดแก

ประเดนทศกษา ประกอบดวยหลายดาน เพอให

ครอบคลมปญหาตางๆ ทพบไดบอยในภาคอสาน ไดแก

1. ความร ทศนคต การปฏบตตอโรคลมชกและคน

ทเปนลมชก

2. การทานายการแพยากนชก carbamazepine

ดวยการตรวจเลอดทางพนธกรรม

3. ความพรอมของการบรการรกษาโรคลมชกใน

ประเทศไทยและภาคอสาน

4. อบตการณการเกดอบตเหตขณะชก และสตร

การทานายโอกาสการเกดอบตเหตขณะชก

5. ภาวะชกตอเนองในประเทศไทย และการรกษา

ภาวะชกตอเนองดวยยากนชกชนดตางๆ รวมทงการ

รกษาคนทเปนลมชกทรกษายาก

6. การศกษาภาวะชกทพบบอยเฉพาะในภมภาค

ไดแก การชกทเกดจากระดบนาตาลในเลอดสงกอใหเกด

การชกแบบเฉพาะสวนของรางกายแบบตอเนอง

การพฒนาการรกษาคนทเปนลมชกในภาคอสาน

ประเทศไทย

รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา

รศ.นพ.สมศกด เทยมเกาสาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศษสตร มหาวทยาลยขอนแกน

กลมวจยโรคลมชกแบบบรณาการ มหาวทยาลยขอนแกน


แนวทางการวจย ประกอบดวย

1. การวเคราะหสถานการณของปญหา

2. การออกแบบวธวจยทงแบบไปขางหนาและ

ยอนหลง และ

3. การศกษามทงแบบสหสถาบนและสถาบนเดยว

สาระสาคญของผลการศกษา

ขอมลทไดจากการศกษาทงหมดสรปเปนประเดนท

สาคญ ดงน

1. ความร ทศนคต การปฏบตตอโรคลมชกและ

คนทเปนลมชก1-.4 พบวาประชาชนทวไปทงในเขตเมอง

และชนบท คร นกศกษาแพทย มความร ทศนคตและ

การปฏบตทไมเหมาะสมเปนจานวนมาก ทงดานความร

เรองโรคลมชกคออะไร ชนดของการชก สาเหตของโรคลม

ชก การชวยผปวยขณะชก การทานยากนชก การแตงงาน

การมเพศสมพนธ ซงทงหมดนนสงผลใหคนทเปนลมชก

และครอบครวไดรบผลกระทบในการดารงชวต สงผลตอ

คณภาพชวตทไมด

2. การทานายการแพยากนชก carbamazepine

ดวยการตรวจเลอดทางพนธกรรม5-7 จากการศกษาพบวา

คนไทยเปนคนทมโอกาสแพยากนชก carbamazepine

แบบ Steven Johnson syndrome และ toxic epi-

dermal necrolysis สงมาก จากการศกษาการตรวจ

ทางพนธกรรมพบวา HLA-B* 1502 สมพนธกบการแพ

ยา carbamazepine สามารถใชทานายโอกาสการเกด

การแพยาไดเปนอยางด ตอจากนนไดมการศกษาดาน

ความคมคาในการตรวจ HLA-B* 1502 กอนการใชยา

carbamazepine พบวามความคมคา

3. ความพรอมของการบรการรกษาโรคลมชกใน

ประเทศไทยและภาคอสาน พบวาการรกษาโรคลมชก

สวนใหญรกษาโดยแพทยเวชปฏบตทวไป อายรแพทย

และแพทยผเชยวชาญดานประสาทวทยาและโรคลมชก

ในประเทศไทย ซงแพทยทดแลนนขาดความรทเหมาะ

สมในการรกษา รวมทงขาดแคลนเครองมอในการตรวจ

วนจฉย สงผลใหการรกษาโรคลมชกไดผลไมด

4. อบตการณการเกดอบตเหตขณะชก และสตร

การทานายโอกาสการเกดอบตเหตขณะชก จากการ

ศกษาพบวาคนทเปนลมชกมการเกดอบตเหตจากการชก

ไดบอย เชน การลมลงกบพน กอใหเกดการฟกซา ฟนหก

กระดกหก ขอตอเคลอนหลด การเกดอบตเหตทางการ

จารจร โดยพบบอยในผททานยากนชกหลายชนด ชก

กลางวน ชกชนดลมลงกบพน จงนามาซงการสรางสตร

ทานายโอกาสการเกดอบตเหตในคนทเปนลมชก และม

การพฒนานามาจดสรางเปน website ทานายโอกาสการ

เกดอบตเหต เพอใหคนทวไปและคนทเปนลมชกเขามา

ใชเพอประเมนวาสามารถทากจกรรมตางๆไดมากนอย

แคไหน และเมอใดควรหามทากจกรรมทมโอกาสเสยง

ตอการเกดอบตเหตได

5. ภาวะชกตอเนองในประเทศไทย และการรกษา

ภาวะชกตอเนองดวยยากนชกชนดตางๆ จากการศกษา

พบวาการเกดภาวะชกตอเนองพบไดบอยและมโอกาส

การเกดเสยชวตไดบอย และมความสมพนธกบการ

ทผปวยไดรบการรกษาทไมเหมาะสม ไมเปนไปตาม

แนวทางการรกษาภาวะชกตอเนอง และยงพบวายากน

ชกมาตรฐานทใชกนมานาน เชน phenobarbital เปน

ยาทมประโยชนและมประสทธภาพดทงชนดการฉดทาง

หลอดเลอดดาและชนดใหทางสายใหอาหาร รวมทงยา

กนชก valproate และ topiramate กไดผลด

6. การศกษาภาวะชกทพบบอยเฉพาะในภมภาค

ไดแก การชกทเกดจากระดบนาตาลในเลอดสงกอใหเกด

การชกแบบเฉพาะสวนของรางกายแบบตอเนอง พบวา

ยงไมมการกาหนดเกณฑการวนจฉยภาวะน ทางนกวจย

จงไดมการเสนอแนวทางการวนจฉยและวธการรกษา

ภาวะนเปนครงแรกของโลก

การนาผลการศกษาไปใชประโยชน

จากผลการศกษาทครอบคลมในมตตางๆ ขางตน

นน ไดมการนามาใชในทางปฏบตดงน

1. การจดการรณรงคใหความร ทศนคตและการ

ปฏบตตอคนทเปนลมชก คร นกเรยน นกศกษาแพทย

คนทวไป และสงคม เพอใหทกคนทเกยวของในสงคมม

ความร ความเขาใจและมทศนคต การปฏบตทเหมาะสม

ตอคนทเปนลมชก


2. การกาหนดเปนแนวทางปฏบตในการตรวจ

หายน HLA-B* 1502 ในกรณทจะมการเรมใชยากน

ชก carbamazepine โดยมการบรรจในสทธการรกษา

ขาราชการในประเทศไทย รวมทงหลายๆประเทศในโลก

กมการกาหนดใหผทจะใชยากนชกดงกลาว ถามาจาก

ประเทศไทย ตองตรวจเลอดดงกลาวกอนการเรมใชยา

3. ความพรอมในดานการบรการรกษาโรคลมชก

ในประเทศไทยและภาคอสาน8,9,10.24 ไดมการสรางขอ

ตกลงแนวทางปฏบตการรกษาโรคลมชกในภาคอสาน

4 จงหวด รอยเอด ขอนแกน มหาสารคามและกาฬสนธ

และทางสมาคมโรคลมชกแหงประเทศไทยจะมการนา

โครงการนไปศกษาเพอขยายแนวคดการจดการแบบเขต

บรการ และการสรางเครอขายการใหบรการโรคลมชก

4. การนาขอมลทไดมานนมาปรบคาแนะนาการ

ทากจกรรมของคนทเปนลมชก10-14 วาจาเปนตองหาม

ทากจกรรมอะไรของคนทเปนลมชกแตละคน โดยใคร

ทมโอกาสเกดอบตเหตตากจะอนญาตใหทากจกรรมได

มากเหมอนคนทวไป แตถาใครมโอกาสเกดอบตเหตสงก

จะแนะนาใหงดกจกรรมทมความเสยงหรออนตรายสงถา

เกดอาการชก ทาใหคนทเปนลมชกสามารถทากจกรรม

ตางๆไดมากขน ไดรบผลกระทบดานนลดลง คณภาพ

ชวตทดขน

5. มการนามาตรการการรกษาผปวยตามแนวทาง

ปฏบตอยางเครงครด15-25 สงผลใหการรกษาภาวะชกตอ

เนองไดผลดขน และมการนายากนชกชนดตางๆทศกษา

วาไดผลดมาใชรกษาในผปวยแตละรายทมโรคประจาตว

ยาอนๆทอาจม drug interaction ใหเหมาะสมไดมาก

ยงขน เชน การนายากนชก levetiracetam, depakine,

topiramate และ phenobarbital มาใชในการรกษาภาวะ

ชกตอเนอง และยงรวมถงวธการรกษาใหมๆ ดวยการกระ

ตนสมองดวยกระแสไฟฟาในคนทเปนลมชกทรกษายาก

ไมตอบสนองตอการรกษาอนๆ

6. การศกษาภาวะชกทพบบอยเฉพาะในภมภาค 26,27 ไดแก การชกทเกดจากระดบนาตาลในเลอดสงกอ

ใหเกดการชกแบบเฉพาะสวนของรางกายแบบตอเนอง

พบวายงไมมการกาหนดเกณฑการวนจฉยภาวะน ทาง

นกวจยจงไดมการเสนอแนวทางการวนจฉยและวธการ

รกษาภาวะนเปนครงแรกของโลก ตอจากนนมการอางอง

ถงงานวจยดงกลาว

สรป

โรคลมชกยงเปนปญหาสขภาพทสาคญในภาค

อสาน การพฒนาองคความรทจาเพาะตอโรคนยงมความ

จาเปนอยางยง เพอใหมการแกไขปญหาดงกลาวไดตรง

ประเดน การแกปญหาตองแกแบบองครวม เพราะปญหา

ทเกดขนในผปวยลมชกนนเปนปญหาทเกดจากหลาย

สาเหต ไมไดเกดจากตวโรคลมชกเพยงอยางเดยว ความ

เขาใจของคนในสงคมและการปฏบตตอผปวยนนเปน

ปจจยหนงทสงผลตอคณภาพชวตของผปวย การแกไข

ปญหาอยางเปนระบบและครอบคลมจงจะสามารถชวย

ทาใหผปวยมคณภาพชวตทดขนได


1. Saengsuwan J, Laohasiriwong W, Boonyaleepan S,

Sawanyawisuth K, Tiamkao S; Integrated Epilepsy

Research Group. Knowledge, attitudes, and care

techniques of caregivers of PWE in northeastern

Thailand. Epilepsy Behav 2013 ;27:257-63.

2. Tiamkao S, Auevitchayapat N, Arunpongpaisal S, Chai-

yakum A, Jitpimolmard S, Phuttharak W, Phunikhom K,

Saengsuwan J, Saetang S, Tiamkao S, Vannaprasaht S.

Knowledge of epilepsy among teachers in Khon Kaen

Province, Thailand.J Med Assoc Thai 2005 ;88:1802-8.

3. Tiamkao S, Tiamkao Si, Auevitchayapat N, Arunpong-

paisal S, Chaiyakum A, Jitpimolmard S, Phuttharak W,

Phunikhom K, Saengsuwan M J, Vannaprasaht S. Basic

knowledge of epilepsy among medical students. J Med

Assoc Thai 2007;90:2271-6.

4. Saengsuwan J, Boonyaleepan S, Srijakkot J, Sawan-

yawisuth K, Tiamkao S; Integrated Epilepsy Research

Group.Factors associated with knowledge and attitudes

in persons with epilepsy. Epilepsy Behav 2012 ;24:23-9.

5. Tiamkao S, Jitpimolmard J, Sawanyawisuth K, Jitpimol-

mard S. Cost minimization of HLA-B*1502 screening

before prescribing carbamazepine in Thailand.Int J Clin

Pharm 2013;35:608-12.

6. Kulkantrakorn K, Tassaneeyakul W, Tiamkao S, Jantara-

roungtong T, Prabmechai N, Vannaprasaht S, Chum-

worathayi P, Chen P, Sritipsukho P. HLA-B*1502 strongly


predicts carbamazepine-induced Stevens-Johnson

syndrome and toxic epidermal necrolysis in Thai patients

with neuropathic pain. Pain Pract 2012 ;12:202-8.

7. Tassaneeyakul W, Tiamkao S, Jantararoungtong T,

Chen P, Lin SY, Chen WH, Konyoung P, Khunarkornsiri

U, Auvichayapat N, Pavakul K, Kulkantrakorn K, Choon-

hakarn C, Phonhiamhan S, Piyatrakul N, Aungaree T,

Pongpakdee S, Yodnopaglaw P. Association between

HLA-B*1502 and carbamazepine-induced severe cu-

taneous adverse drug reactions in a Thai population.

Epilepsia. 2010;51:926-30.

8. Tiamkao S, Towanabut S, Dhiravibulyn K, Pranboon S,

Sawanyawisuth K, The Epilepsy Society of Thailand,

Integrated Epilepsy Research Group, Khon Kaen Uni-

versity. Is the Thailand epilepsy service adequate to help

patients? Neurology Asia 2013; 18: 271 –7.

9. สนนาฏ พรานบญ, สณ เลศสนอดม, สมศกด เทยมเกา, กลม

วจยโรคลมชกแบบบรณาการ มหาวทยาลยขอนแกน. ความ

พรอมของการใหบรการผปวยโรคลมชกในภาคอสาน. วารสาร

ประสาทวทยาศาสตร ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2554; 6: 19-

27.

10. Tiamkao S, Sawanyawisuth K, Towanabut S, Visudhipun

P; Thai QOL Epilepsy Investigators. Seizure attacks while

driving: quality of life in persons with epilepsy.Can J

Neurol Sci 2009;36:475-9.

11. Tiamkao S, Sawanyawisuth K, Asawavichienjinda T, et al.

Predictive risk factors of seizure-relate injury in persons

with epilepsy. Journal of the Neurological Sciences

2009;285:59-61.

12. Tiamkao S, Shorvon SD. Seizure-related injury in an

adult tertiary epilepsy clinic. Hong Kong Med J 2006;

12:260–3.

13. Tiamkao S, Kaewkiow N, Pranbul S, Sawanyawisuth K,

on behalf of Integrated Epilepsy Research group. Vali-

dation of a seizure-related injury model. Journal of the

Neurological Sciences 2014;336 113-5.

14. Tiamkao S, Amornsin O, Pongchaiyakul C, Asawavichien-

jinda T, Yaudnopakao P, Jitpimolmard S, et al. Seizure-

related injuries in Northeast Thailand. J Med Assoc Thai

2006; 89:608–13.

15. Tiamkao S, Sawanyawisuth K, Chancharoen A.The ef-

fi cacy of intravenous sodium valproate and phenytoin as

the fi rst-line treatment in status epilepticus: a comparison

study. BMC Neurol 2013 :27;13:98.

16. Tiamkao S, Pranbul S, Sawanyawisuth K, Thepsutham-

marat K; Integrated Epilepsy Research group. A national

database of incidence and treatment outcomes of status

epilepticus in Thailand. Int J Neurosci. 2013 Oct 9. [Epub

ahead of print]

17. Tiamkao S, Sawanyawisuth K. Predictors and prognosis

of status epilepticus treated with intravenous sodium

valproate. Epileptic Disorder 2009:11;228-31.

18. Thongplew S, Chawsamtong S, Sawanyawisuth K, Tiam-

kao S, Integrated Epilepsy Research Group, Khon Kaen

University.Intravenous levetiracetam treatment in Thai

adults with status epilepticus. Neurology Asia 2013; 18:

167 –75.

19. Suttichaimongkol T, Tiamkao S, Sawanyawisuth K,

Intregrated Epilepsy Research Group.The effi cacy of

topiramate in status epilepticus,experience from Thai-

land. Neurology Asia 2012; 17: 297 –302.

20. Tiamkao S, Pratipanawatr T, Jitpimolmard S. Abdominal

epilepsy: an uncommon of non-convulsive status epilep-

ticus. J Med Assoc Thai 2011;94:998-1001.

21. Tiamkao S, Suko P, Mayurasakorn N; Srinagarind Epi-

lepsy Research Group.Outcome of status epilepticus in

Srinagarind Hospital. J Med Assoc Thai 2010 ;93:420-3.

22. Tiamkao S, Mayurasakorn N, Suko P, Jitpimolmard S,

Arunpongpaisal S, Phuttharak W, Auevitchayapat N,

Vannaprasaht S, Tiamkao S, Phunikhom K, Chaiyakum A,

Saengsuwan J.Very high dose phenobarbital for refrac-

tory status epilepticus.J Med Assoc Thai 2007;90:2597-

600.

23. Tiamkao S, Chitravas N, Jitpimolmard S, Sawanyawisuth

K.Appropriateness of intravenous loading dose of pheny-

toin treatment in Srinagarind Hospital.J Med Assoc Thai

2005 ;88:1638-41.

24. Phuttharak W, Sawanyawisuth K, Kawiwungsanon A,

Tiamkao S. The appropriate neuroimaging study in

persons with epilepsy. Neurol Sci. 2011;32:969-71.

25. Auvichayapat N, Rotenberg A, Gersner R, Ngodklang

S, Tiamkao S, Tassaneeyakul W, Auvichayapat P.

Transcranial direct current stimulation for treatment of

refractory childhood focal epilepsy. Brain Stimulation

2013:6:696-700.

26. Tiamkao S, Janon C, Sawanyawisuth K, Pratipanawatr

T, Jitpimolmard S. Prediction of seizure control in non-

ketotic hyperglycemic induced seizures. BMC Neurol.

2009 Dec 14;9:61. doi: 10.1186/1471-2377-9-61.

27. Tiamkao S, Pratipanawatr T, Tiamkao S, Nitinavakarn B,

Chotmongkol V, Jitpimolmard S.Seizures in nonketotic

hyperglycaemia.Seizure. 2003 ;12:409-10.

Documents

NMS วารสารประสาทวิทยา