No Fall Project Book (Turkish) YÜKSEKTE ÇALIŞMA

www.nofallproject.com

- PSI Darba Medicina - Letonya - EazySafe - İrlanda - Elmoba - Almanya - Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi - Sakarya Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi - TEİAŞ 5.İletim Grup Müdürlüğü - MEGVEY

Bu yayının basımı için gerekli finansman Avrupa Komisyonu tarafından sağlanmıştır.Para ile satılamaz.

www.facebook.com/NoFallProject

Proje Ortakları:

“Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni Bir Proaktif Eğitim Programı”

NO FALL PROJECT

Leonarda Da Vinci Yenilik Transferi Projesi2011-1-TR1-LEO5-28151

“Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni Bir Proaktif Eğitim Programı”

Kaya Grubu Ad

ına Sahibi

Ali KAYAYönetim Kurulu Üyesi

Dizgi-Grafik Tasarım

Baskı ve Cilt

2013 EYLÜL

Ali [email protected]

Zafer Ofset0-264-2747292

Kaya Grubu

İletişim : Gebze Organize Sanayi Bölgesi Sok.No:1015 Çayırova/Kocaeli Tel : 0-262-6771919 Fax : 0-262-6771910 mail : [email protected] web : web : web :

www.nofallproject.comwww.kayagrubu.comwww.facebook.com/NoFallProject

Bu yayının basımı için gerekli finansman Avrupa Komisyonu tarafından sağlanmıştır.Para ile satılamaz.

"Bu proje T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı, AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığınca (Ulusal Ajans http://www.ua.gov.tr) yürütülen Hayatboyu Öğrenme Programı (LLP) kapsamında ve Avrupa Komisyonu'ndan sağlanan hibeyle gerçekleştirilmiştir. Ancak burada yer alan görüşlerden Ulusal Ajans veya Avrupa Komisyonu sorumlu tutulamaz."

Sevgili okuyucular, dünyada ve Türkiye'de meydana gelen hızlı sanayileşme ve teknolojik gelişmeler, iş hayatında çalışanların güvenliği ile ilgili bazı sorunları açığa çıkarmıştır. Bu sebeple birtakım önlemleri önceden alarak iş yerlerini güvenli hale getirmek gerektiğinden, iş güvenliği oldukça önem kazanmıştır. Çalışma hayatında İş Güvenliği Kültürünün oluşması, çalışanın, işletmenin ve üretimin güvencesidir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yapılan araştırmalarda, iş kazalarının yüzde 50'sinin kolaylıkla önlenebilecek kazalar olduğunu, yüzde 48'inin ise sistemli bir çalışma ile önlenebileceğini ortaya çıkarmıştır. Bu da bizlere iş kazalarının yüzde 98 oranında önlenebileceği gerçeğini ortaya koymaktadır. Kazaların önlenmesinde en önemli etkenlerden biri 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda zorunlu hale getirilen risk değerlendirmesidir. Risk değerlendirmesi kadar önemli konulardan biri de sürekli eğitimdir. Tabi ki bu iki önemli unsurla birlikte, çalışılacak iş koluna ve işin tehlike sınıfına göre alınması gereken toplu koruma yöntemleri ve kişisel koruyucu ekipmanların doğru tespiti de son derece önemlidir. İstatistiklere baktığımızda dünyada ve ülkemizde yüksekte çalışma kaynaklı ölümlü iş kazalarının, tüm ölümlü iş kazaları içinde ilk sırada yer aldığını görmekteyiz.

“Yükseklik”; adım atarak çıkamayacağımız yerler olarak tanımlanabilir. Çalışma yapılan alan, gerek yer seviyesinin altında gerekse üstünde olsun, bir düşüşün gerçekleşmesi durumunda yaralanma riski taşıyor ise, bu yerlerde yapılan çalışmalara “yüksekte çalışma” denir. Ülkemizde, geçtiğimiz yıl meydana gelen iş kazalarında hayatını kaybeden işçi sayısı 1710 iken, bu sayının yaklaşık yarısını yüksekte yapılan çalışmalarda meydana gelen kazalarda hayatını kaybeden insanlar oluşturur. Yüksekte çalışırken meydana gelen

ÖNSÖZ

I

Ali KAYAKaya Grubu

Yönetim Kurulu Üyesi

Önsöz............................................................................................................................Iİçindekiler.......................................................................................................................III

İÇİNDEKİLER

1. Bölüm GENEL İŞ GÜVENLİĞİ

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLGİLİ GENEL KONULAR ..............................................41.1. İş Kazasının Tanımı ve Çalışma Mevzuatı İle İlgili Bilgiler 1.2. Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları 1.3. İş Sağlığı ve Güvenlik Kültürü 1.4. İş Yeri Temizliği ve Düzeni 1.5. Ergonomi 1.6. Güvenlik ve Sağlık İşaretleri 1.7. Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı

2. GENEL İŞ GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ SAĞLIK KONULARI .....2.1. Meslek Hastalıklarının Sebepleri 2.2. Hastalıklardan Korunma Teknikleri 2.3. Biyolojik Risk Etmenleri .2.4. İlk Yardım ve Kurtarma

3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ TEKNİK KONULAR 3.1. Kimyasal ve Fiziksel Risk Etmenleri 3.1.1. Kimyasal Risk Etmenleri 3.1.2. Fiziksel Risk Etmenleri 3.2. Elle Kaldırma ve Taşıma .3.3. Yangın ve Yangından Korunma 3.4. İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımı 3.5. Ekranlı Araçlarla Çalışma 3.6. Elektrik Riskleri Ve Önlemleri 3.7. İş Kazaları ....3.8. Kaza Ve Yaralanma Sebepleri 3.9. İş Hijyeni

.........................................4...................................................................6

....................................................................................6.........................................................................................8

....................................................................................................................9......................................................................................11

.......................................................................13

.......................................23.............................................................................23

..........................................................................24..........................................................................................25

............................................................................................26

.....................................27........................................................................27

.......................................................................................27 ..........................................................................................30.........................................................................................33

.................................................................................34 ........................................................................36

........................................................................................37...................................................................................38

............................................................................................................39.................................................................................40

..................................................................................................................41

II III

kazaların başlıca nedeni eğitim eksikliğidir. Yeterli ve amaca uygun bir eğitim programı ile yüksekte çalışma iş kazalarının birçoğu önlenebilir. Değerli okuyucular, hazırladığımız “Yüksekte Çalışma İş Güvenliği için Yeni Bir Proaktif Eğitim Programı” isimli, kısa adı NOFALL olan projemiz ile yüksekte çalışmalarda iş kazası oranlarını, olabilecek en aşağı seviyeye indirmek ve güvenlik kültürünün oluşmasına katkı sunmak için çalışmaktayız. Projemiz, yüksekte çalışmada iş güvenliği için proaktif bir eğitim programı ile birlikte, eğitim materyallerinin geliştirilmesi ve e-öğrenme modüllerinin hazırlanmasını içeriyor.

Ali KAYA Kaya Grubu Yönetim Kurulu Üyesi

4. İSKELELER: 4.1. İskele Nedir? 4.2. İskele Çeşitleri 4.3. İskele Etiketleri 4.4. İskelelerde Güvenli Çalışma

5. MOBİL PLATFORMLAR:5.1. Mobil Platform Nedir? 5.2. Mobil Platform Çeşitleri 5.3. Mobil Paltform Kurulum Özellikleri 5.4. Mobil Paltformda Güvenlik Tedbirleri 5.5. Çekilebilir Makaslı Personel Yükseltici Platform Nedir?

6. MOBİL DÜŞÜŞ TUTUCULAR: 6.1. Tanım 6.2. Özellikleri (Bileşenleri) 6.3. Mobil Tutucuların Deney Metotları 6.4. Mobil Tutucu Çeşitleri

7. KAPAK, EMNİYET SERİTLERİ VE KONTROLLÜ GİRİŞ ALANLARI (PASİF SİSTEMLER): 7.1. Uyarı Hattı Sistemleri 7.2. Güvenlik İzleme Sistemleri 7.3. Kontrollü Giriş Alanı Sistemi 7.4. Çatı Çıkışları / Işıklandırma Pencereleri 7.5. Çukur ve Delik Kapakları 7.6. Yakalama / Durdurma Platformları 7.7. Güvenlik İşaretleri

8. MERDİVENLER 8.1. Tanım 8.2. Kullanım Yerleri 8.3. Merdiven Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar 8.4. Eğimlerine Göre Merdiven Çeşitleri

9. YAŞAM HATLARI 9.1. Tanım 9.2. Dikey (Düşey) Yaşam Hattı 9.3. Dikey Yaşam Hattının Kullanım Özellikleri 9.4. Yatay Yaşam Hattı 9.5. Yatay Yaşam Hattının Kullanım Özellikleri 9.6. Geri Sarmalı Sistemler

10.GÜVENLİK AĞI SİSTEMLERİ 10.1. Tanım 10.2. Güvenlik Ağının Elemanları 10.3. Güvenlik Ağı Tipleri

...............................................................................................................81...........................................................................................................81.........................................................................................................81........................................................................................................82

...................................................................................82

.............................................................................................83..............................................................................................83

...........................................................................................83..........................................................................84

.......................................................................84...........................................85

..................................................................................85......................................................................................................................85

.............................................................................................87..........................................................................87

..............................................................................................87

.................................................................................................................88..............................................................................................88

......................................................................................88....................................................................................88

................................................................89.........................................................................................89

..........................................................................89....................................................................................................89

.........................................................................................................90.....................................................................................................................90

.......................................................................................................91..................................................91

........................................................................92

.......................................................................................................93.....................................................................................................................93

.....................................................................................93..............................................................93

...................................................................................................94..............................................................95

............................................................................................95

...................................................................................96....................................................................................................................96

...................................................................................97...............................................................................................97

2. Bölüm İLK YARDIM

3. Bölüm YÜKSEKTE ÇALIŞMALARDA İŞ GÜVENLİĞİ

1. İlk Yardımın Tanımı ve Amacı ....................................................................................442. İlk Yardımı Yapan Kişinin Görevleri ...........................................................................443. İlk Yardımı Yapacak Personelin Bağlı Olduğu Ahlaki Kurallar ...................................454. Olay Yerinin Değerlendirilmesi ....................................................................................455. Hasta / Yaralının Olay Yerinde Değerlendirilmesi .......................................................466. Hasta/Yaralıda Bilinç Kontrolü ....................................................................................46

8. Kalp Durması Durumunda İlk Yardım .........................................................................499. İlk Yardımda Genel Kontrol .........................................................................................5010. Şok Durumu ve İlk Yardım ........................................................................................5111. Kanamalarda İlk Yardım ..........................................................................................5212. Kırıklarda İlk Yardım .................................................................................................5313. Çıkık ve Burkulmalarda İlk Yardım ............................................................................5414. Karın Yaralanmalarında İlk Yardım ...........................................................................5515. Yanık, Donma ve Sıcak Çarpmasında İlk Yardım .....................................................5516. Elektrik Kazalarında İlk Yardım .................................................................................6217. Zehirlenmeler, Böcek Sokması ve Hayvan Isırıklarında İlk Yardım ...........................6518. Bayılmalarda İlk Yardım ............................................................................................7019. Hasta ya da Yaralı Taşınmasında Genel Kurallar .....................................................7120. İlk Yardım Çantası .....................................................................................................72

1. YÜKSEKTE ÇALIŞMA: ...............................................................................................741.1. Yükseklik Nedir? .......................................................................................................741.2. Yüksekte Çalışma Nedir? ..........................................................................................741.3. Yüksekte Çalışmanın Yapıldığı Ortamlar ..................................................................751.4. Yüksekte Çalışmaya Hazırlık ....................................................................................751.5. Yüksekte Çalışmada Tehlikeli Durumları Tanıyabilme ...............................................761.6. Mobil Araçlarda Yüksekte Çalışma ............................................................................76

2. DÜŞME: ......................................................................................................................772.1. Düşmek Ne Kadar Zaman Alır? ...............................................................................772.2. Düşmeye Neden Olan Faktörler................................................................................772.3. Düşmenin Nedenleri .................................................................................................782.4. Düşmede Kişisel Nedenler .......................................................................................78

3. KORKULUKLAR: ........................................................................................................793.1. Korkuluk Nedir? ........................................................................................................793.2. Korkuluk ve Etek Ölçüleri .........................................................................................803.3. Korkuluk Standartları ................................................................................................80

7. Solunumla İlgili İlkyardım .............................................................................................46

IV V

EKLER:

18.4. Halatlarda Hasar

19. DÜĞÜMLER: 121 19.1. Düğüm Nedir? 19.2. Düğümün Özellikleri 19.3. Düğüm Çeşitleri

20. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR (KKD) 20.1. Tanım 20.2. Kişisel Koruyucu Donanımın Sınıflandırılması 20.3. Baş Koruyucular (Kasklar-Baretler) 20.4. Yüz Koruyucular (Maskeler) 20.5. El Koruyucular (Eldivenler) 20.6. Kulak Koruyucular (Kulaklıklar) 20.7. Göz Koruyucular (Gözlükler) 20.8. İş Kıyafetleri 20.9. Ayak Koruyucular (Ayakkabılar) 20.10. Yüksekte Çalışmalarda KKD Kullanımı

21. YÜKSEKTE KURTARMA 21.1. Kurtarma Çeşitleri 21.2. Planlama 21.3. Kurtarma Personelinin Özellikleri 21.4. Kurtarma Kaldırma Cihazı 21.5. İple erişim Sisteminde Kurtarma 21.6. Askı Travması

22. SEDYELER 22.1. Sedye Nedir? 22.2. Sedyenin Özellikleri 22.3. Sedye Çeşitleri 22.4. Sedye Kullanım Özellikleri

23. KURTARMA VE TAHLİYE EKİPMANLARI 23.1. Tanım 23.2. Kullanımı ve Çeşitleri

24.TRİPOT VE KAPALI ALAN KURTARMA 24.1. Kapalı Alan Nedir? 24.2. Kapalı Alanda Kurtarma 24.3. Kapalı Alan Kurtarmasında Tripot Kullanımı

EK 2: No Fall Projesi

.................................................................................................120

...............................................................................................................................................................................................................121

............................................................................................121...................................................................................................122

.........................................................126...................................................................................................................126

....................................................126.....................................................................127

................................................................................127..................................................................................128

...........................................................................128...............................................................................128

.........................................................................................................129..........................................................................129

.............................................................129

........................................................................................130...............................................................................................130

..............................................................................................................130........................................................................131

...................................................................................131.........................................................................131

......................................................................................................131

...........................................................................................................132.......................................................................................................132

.............................................................................................132....................................................................................................132

..................................................................................135

.............................................................135...................................................................................................................135

...........................................................................................135

.................................................................136...............................................................................................136

.......................................................................................136........................................................139

........................................................................................................................142EK 1: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ........................................................144

...................................................................................................168

11. ANKRAJ .....................................................................................................................9711.1. Ankraj Nedir? ..........................................................................................................9711.2. Ankraj Çeşitleri ........................................................................................................9811.3. Ankrajların Çekerleri ...............................................................................................9911.4. Ankraj Oluşturulması ..............................................................................................9911.5. Ankrajda Açıların Önemi ........................................................................................9911.6. Ankrajların Kontrol ve Bakımı ...............................................................................100

12. VÜCUT KUŞAMLARI .............................................................................................10112.1. Tam Korumalı Vücut Kuşamı Nedir? ....................................................................10112.2. Tam Korumalı Vücut Kuşamlarının Giyilmesi, Kuşanılması .................................10212.3. Tam Korumalı Vücut Kuşamlarının Çeşitleri .........................................................10212.4. Tam Korumalı Vücut Kuşamlarının Kontrol ve Bakımı .........................................103

13. LANYARDLAR .........................................................................................................10413.1. Lanyard Nedir? .....................................................................................................10413.2. Lanyard özellikleri ................................................................................................10413.3. Lanyard Modelleri .................................................................................................10513.4. Lanyard Kullanımında Dikkat Edilecekler .............................................................10613.5. Lanyardların Kullanımında Yapılmaması Gerekenler (Hatalı Kullanım) ...............107

14. KARABİNALAR .......................................................................................................10714.1. Karabina Nedir? ...................................................................................................10714.2. Karabina Çeşitleri .................................................................................................10814.3. Karabina Kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ....................................10914.4. Karabinaların Hasarlı Olup Olmadığının İncelenmesi ..........................................11014.5. Karabinaların Korunması ve Temizliği ..................................................................110

15. MAKARALAR ...........................................................................................................11115.1. Makara Nedir? ......................................................................................................11115.2. Makara Sistemleri (Çeşitleri) .................................................................................111

16. İNİŞ EKİPMANLARI (İNDİRİCİLER) ........................................................................11316.1. İniş Ekipmanı Nedir ? ...........................................................................................11316.2. İndirici Ekipmanların Özellikleri ............................................................................113

17. İP TUTUCULAR/ÇIKIŞ ALETLERİ ..........................................................................11517.1. El Jumarı ..............................................................................................................11517.2. Çift El Jumarı ........................................................................................................11517.3. Ayak Jumarı ..........................................................................................................11517.4. Göğüs Jumarı .......................................................................................................11617.5. Kullanım Yerleri ....................................................................................................11617.6. Kilit Yüklemeli İp Tutucular ...................................................................................116

18. HALATLAR (İPLER) ................................................................................................11718.1. Tanım: ...................................................................................................................11718.2. Halat (İp) Çeşitleri .................................................................................................11818.3. Halatlarda Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler ...............................................

119 VI VII

İş Güvenliği Bilincinin Oluşmasına Katkı Sağlaması Dileğiyle...

4

1.BÖLÜM

GENEL İŞ GÜVENLİĞİ

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ GENEL KONULAR :

1.1. İş Kazasının Tanımı ve Çalışma Mevzuatı İle İlgili Bilgiler:

İş kazası 5510 Sayılı Kanununu 13. Maddesinde şu şekilde tanımlanmıştır:İş Kazası; aşağıda açıklanan hal durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan beden veya ruhça arızaya uğratan olaydır.- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle iş yeri dışında,- Sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,- Emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,- Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratan olaydır. Bir diğer tanım; İş yerinde çalışma sürecinde, fizikî ortam makine ve araç gereçlerle insan arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanan, çalışanları ,makineleri, takımları, araçları veya çalışma yerini arızaya uğratan, önceden plânlanmayan ve istenmeyen bir olaydır.

5

No Fall Projesi

6

Genel İş Güvenliği

Çalışma Mevzuatı İle İlgili Bilgiler:

İş Güvenliği

z.

4857 Sayılı Kanunun 2. Maddesine Göre Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi şu şekilde tanımlanmıştır.

İş yerlerinde işin yapılması ve yürütülmesi ile ilgili olarak oluşan tehlikelerden, sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak ve daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak için yapılan metotlu çalışmalara “ “ denir.

20/06/2012 tarihinde çıkan 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununa göre;- Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi uzman personel görev yapacak- İşverenler ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alabilecek.- Devlet, 10'dan az çalışanı olan işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri giderlerini destekleyecek.- İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına önceden risk değerlendirmesi yapılacak.- Çalışanlar belli aralıklarla sağlık gözetiminden geçirilecek.- İş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek.- Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu tüm işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulacak.- İşyerlerinde acil durum planları hazırlanacak.- İşveren tüm çalışanlarını, iş sağlığı ve güvenliği ile çalışma hayatına dair hak ve sorumlulukları hakkında bilgilendirecek- Çalışanlar işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine aktif katılım sağlayacak.- Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek.- Birden fazla işverenin olduğu yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyon sağlanacak.- Hayati tehlike durumunda işyerlerinin tamamında veya bir bölümünde iş durdurulabilecek.

Not:Kanunla ilgili maddeleri 4. Bölümde okuyabilirsini

Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran, diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu

kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.

- Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, ile cezalandırılır.- Fiil, birden fazla insanın ölümüne yada bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi

ile cezalandırılır.”

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri yönetmeliğinde Çalışanların hak ve yükümlülükleri Madde 8'de açıkça belirtilmiştir:- Çalışanlar sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tehlikeleri iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene bildirerek durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir.- Çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının korunması ve geliştirilmesi için;1. İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya işveren tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuata uygun talimatlara uyar.2. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek üzere işveren tarafından görevlendirilen kişi veya OSGB'lerin yapacağı çalışmalarda işbirliği yapar.3. İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber verir.

İş güvenliği kültürünün gelişmesinde; devlete, işverene, çalışanlara (ve sendikalara), üniversitelere ve meslek örgütlerine önemli görevler düşmektedir.

5237 sayılı Kanunun 85. maddesine göre;iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası

iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası

1.2. Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları

1.3. İş Sağlığı ve Güvenlik Kültürü

7

No Fall Projesi

8


İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda devletin görevleri şunlardır:

İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda işverenlerin görevleri şunlardır:

İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda çalışanların (ve sendikaların) görevleri şunlardır:

İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda üniversitelerin görevleri şunlardır:

• Kayıt-dışı istihdamın önlenmesi • Çocuk işçiliğinin yok edilmesi • Cinsiyet ayrımcılığının yok edilmesi • Sosyal güvenliğin desteklenmesi • Gelir dağılımı adaletsizliğinin azaltılması • Yaşanabilir bir asgari ücretin saptanması

İşletmeler iş güvenliği konusunda, harcama yapmaktan kaçınmamalıdır. Öncelikle iş kazaları ve meslek hastalıklarını önlemek için;

Üretim süreçlerinde, Önce verimlilik yerine, önce insan yaklaşımının benimsetilmesi, Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi yaklaşımının benimsetilmesi, gereklidir.

İşyeri, iş kolu ve üretim süreci ile ilgili bilgi sahibi olunmalıdır.Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi süreçlerine katılım sağlanmalıdır.İş kazalarının “Bilimsel” analizi yapılmalıdır.İş güvenliğinin yaşamın önceliği biçimine getirilmesine yönelik etkinlikler yapılmalıdır.

İSİG – Sosyal politikalara bilimsel katkı sağlanmalıdır.

Güvenilir bir kayıt sistemi kurulmasına bilimsel altyapı sağlanmalıdır.

İş kazalarının “Bilimsel” analizi yapılmalıdır.

İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün temel eğitim için çalışma yapılmalıdır.

• •

• • • •

•

•

•

•

İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda meslek örgütlerinin görevleri şunlardır:

1.4. İş Yeri Temizliği ve Düzeni

5S

Proaktif ve bilgiye dayanan İSG yaklaşımı yaygınlaştırılmalı,MEB ile yakın işbirliği sağlanmalı ve müfredatta İSG dersleri, yer almalı,Ulusal bir bilgi ağı oluşturulmalı, Okullarda interaktif İSG eğitim metotlarının uygulanması için çalışma yapılmalıdır.

İş Sağlığı ve Güvenliği sağlamada en önemli hususlar bir iş yerlerinin temizliği ve düzenidir. İş güvenliği için iş yerlerinde tertip, düzen ve temizlik işleri, Japonlar tarafından geliştirilen kuralına göre yapılabilir.

• • • •

İş yerlerinde tertip, düzen ve temizliğin bir kültür haline gelmesi iş güvenliği açısından önemli bir adım olacaktır.

9

No Fall Projesi

10


1.5. ErgonomiErgonomi Nedir?

Ergonomik risk etmenleri ve dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

İnsanların anatomik özelliklerini, antropometrik özelliklerini, fiziksel kapasitelerini ve toleranslarını göz önüne alarak, endüstriyel iş ortamındaki tüm faktörlerin etkisi ile olabilecek organik ve psiko-sosyal stresler karşısında, sistem verimliliği ve insan-makine-çevre uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan disiplini bir araştırma geliştirme aracıdır.

Kas ve iskelet sistemi rahatsızlıklarıyla ilgisi olan ve rahatsızlık sürecini hızlandıran işten kaynaklı faktörler ergonomik risk faktörleri olarak nitelendirilmektedir. Bu faktörler dolaylı olarak veya doğrudan rahatsızlıkların oluşumunu etkilemektedir ve rahatsızlıkların fizyolojik süreci ile bağlantılıdır.

Ergonomik risk faktörleri 3 ana başlık altında incelenebilir:

- Zihinsel (Cognitive) Yüklenme - Psikososyal - Organizasyonel

- Gürültü - Sıcaklık ve Nem - Aydınlatma - Titreşim - Kimyasallar

- Tekrarlama - Uygunsuz (Biçimsiz) duruşlar - Statik duruş - Aşırı güç - Sıkışma

1- Psikolojik Faktörler;

2- Çevresel Faktörler;

3- Fiziksel Faktörler;

Ofiste ergonomi:

Ofislerde çalışanların dikkat etmesi gereken hususlar şunlardır:

Diz üstü bilgisayar kullanımında yapılan hatalar

- Bir pozisyondaki duruşlar, saatte en az kez değiştirilmelidir. - Kısa süreli bir kaç kez ayağa kalkma, sadece oturmaktan çok daha iyidir. - Ayakta durma 20 dakikadan fazla olmamalıdır. - Koltuğun dönebilirliği kullanılıp, bel bölgesine ayrıca yük bindirilmemelidir.

2 - 4

11

No Fall Projesi

12


1.6. Güvenlik ve Sağlık İşaretleri

Yasak işareti:

Uyarı işareti:

Güvenlik ve sağlık işaretleri özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden, Levha, Renk, Sesli ve/veya ışıklı sinyal, Sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla İş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat

veren işaretlerdir.

Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir davranışı yasaklayan işarettir.

Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum hakkında uyarıda bulunan işarettir.

Ø Ø Ø Ø Ø

Emredici işaret:

Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri :

Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaretlerdir.

Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretlerdir.

13

No Fall Projesi

14


Güvenlik ve Sağlık İşaretlerinde Renklerin Anlamları:

1.7. Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı

Aşağıdaki tabloda yer alan hususlar, güvenlik rengi kullanılan tüm işaretlere uygulanır

Kişisel korunma malzemeleri ,iş güvenliği tekniği ve mevcut standartlara rağmen yok

edilemeyen tehlikelere karşı kişisel olarak korunmak için kullanılması gereken araçlardır.

Günümüzde sürekli geliştirilen kişisel koruyucu ekipmanları insan vücudunda

korudukları bölgeye göre şöyle sınıflandırabiliriz;

Baş ve yüz koruyucuları

Kulak ve göz koruyucuları

Solunum yolları koruyucuları

El ve ayak koruyucuları

Ø

Ø

Ø

Ø

Ø Gövde koruyucuları

CE Uygunluk İşareti: KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM

YÖNETMELİĞİNDEN

Baş ve yüz koruyucuları:

Baret;

Üret ic in in ,

kaynaklanan bütün yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve KKD' nin

ilgili tüm uygunluk değerlendirme işlemlerine tabi tutulduğunu gösteren işareti, İfade eder.

• Yüksek bir yerden aşağıya düşen cismin başa isabet etmesi, • Başın sert bir yere çarpması, • Fırlayan bir cismin başa vurması, • Hareket halindeki bir yükün veya taşınan bir malzemenin başa çarpması ve yüksek bir yerden düşmede başın yere vurması, • Şeklindeki tehlikeleri ortadan kaldırmaya yönelik koruyuculardır.

15

No Fall Projesi

16


Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanılması hakkında yönetmeliğe göre CE işareti ve türkçe kullanım kılavuzu bulunmalıdır.

Baret çeşitleri şunlardır:

Plastik baretler Yalıtkan-plastik baretler Alüminyum baretler

Ø Ø Ø

Isı Siperi:

Kulak koruyucular:

Yüzü ısıya karşı korumakta kullanılan koruyuculardır. Fırın vs. gibi aşırı sıcak ortamın karşısında kullanıldığında, ortam ısısından yüzün korunması için % 50-60 oranında ısı düşüşü sağlamaktadır.Şeffaf yüz siperi: Kimyasal ve metal sıçramalar ile kıvılcımlara karşı yüzü ve gözleri korumak için kullanılır.

Gürültüden korunmak için kullanılan koruyuculardır. Çeşitleri şunlardır:

Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlarTam akustik baretlerEndüstriyel baretlere uyan kulaklıklarKapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak

koruyucularıİç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları

Kulak Koruyucuların özellikleri şunlardır:Bu tip koruyucular duymamızı tamamen

kaldırmayıp 20-30 desibel nispetinde ses veya gürültünün seviyesini azaltır.Çok tehlikeli işlerin yapılmadığı yerlerde gürültü seviyesi 80 desibeli geçmemelidir. Çok tehlikeli işlerin yapıldığı, bazı makinelerin çalışma özellikleri ya da arada oluş

nedenleri ile gürültülü çalışmanın önlenemediği durumlarda üst sınır 95 desibel olabilir.

Ø Ø Ø Ø

Ø

Ø

Ø Ø

17

No Fall Projesi

18


Kulak koruyucularının kullanılması:

Göz Koruyucuları

Koruyucunun sürekli kullanılmasına başlamadan önce kullanıcılarda olabilecek kulak uğultusu, ağrı gibi şikayetler baştan tedavi edilmelidir. Gürültülü ortamlarda mutlaka kulaklık kullanılmalıdır.

Göz fiziksel, kimyasal ve radyasyon tehlikesi ile karşı karşıya gelen organdır. Fiziksel ve kimyasal etkiler altında kalan gözlerin çok ciddi şekilde korunması gerekir.

Çeşitleri şunlardır:

GözlüklerBaretli siperler El ve Yüz siperleri

ØØØ

Ultra-viyole, İnfrared kaynak gözlükleri

El ve Yüz Siperleri

El Siperleri:

Yüz Siperleri:

Solunum Yolları Koruyucuları

Ø

Ø

ØØ

• Kaynak işleminin gözetlenmesinde kullanılırlar, miğferden farkı, başa tutturulmayan, yalıtkan ve zor yanıcı bir malzemeden yapılan sapları olmasıdır.

• Hızla uçuşan parçalar ve tehlikeli sıvı sıçramalarına karşı ve sıcak metal işleme yapılan işyerlerinde kullanılır. • Yüz siperleri, yalıtkan ve kıvılcımlanmaz türden olmalı ve üzerlerinde bu özellikleri belirten etiket bulunmalıdır.Kaynakçı yüz siperi

Elektrik kaynağı ışınlarına ve ısıya karşı yüzü ve gözü korumak için kullanılır.El ile tutularak kullanılan tipleri olduğu gibi baş bandına takılan veya barete monte

edilen tipleri de bulunmaktadır.Barete takılan tiplerinde gerektiğinde siper baş üstüne doğru kaydırılabilmektedir.

Solunum yollarını koruyan özel maskelere denir.

19

No Fall Projesi

20


Solunum yolları koruyucu çeşitleri şunlardır:

Hava temizleyici maskelerHava beslemeli maskelerTemiz havası kendinden olan solunum cihazları (Oksijen Beslemeli)

Toz Maskelerinin özellikleri şunlardır:

Genellikle, selülozik elyaftan yapılmış basit maskelerdir,0,2 – 5 mikron arasındaki tozlara karşı kullanılır,Kullanma süresi çok kısadır, sadece ağız ve burun

bölgesini kapatır.

Filtre Kutulu Gaz Maskelerinin özellikleri şunlardır:

Tüm olarak yüzü kaplayan, filtre kutusuna bağlı olan ve organik buhar, asit gazları, NH3, CO veya bunların farklı bileşimlerinden oluşan zararlılara karşı kullanılır,

Gaz yoğunluğunun düşük olduğu, geniş alanlarda kullanılır, Kısa süreli, acil durumlarda kullanılır, sürekli kullanılmaz,Oksijen yetersizliği durumunda yararlı olmaz.

ØØØØ

Ø

ØØ

Ø

Ø Ø Ø

Hava Beslemeli Solunum Cihazı Temiz Hava Maskesi

El ve ayaklarımızı koruyan ayakkabı ve eldiven gibi koruyuculardır.El ve Ayak Koruyucuları

El koruyucu çeşitleri şunlardır:Özel koruyucu eldivenlerØ

• Makinelerden, kimyasallardan, elektrik ve ısıdan koruyan eldivenler. • Tek parmaklı eldivenler • Parmak kılıfları • Kolluklar

21

No Fall Projesi

22


• Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik) • Parmaksız eldivenler • Koruyucu eldivenler

Sıcak parçaları, saç gibi sivri malzemeleri ve tehlikeli kimyasal maddeleri taşırken daima eldiven

kullanınız.

Ayak ve bacak koruyucu Normal ayakkabılar, botlar, çizmeler, uzun botlar, güvenlik bot ve çizmeleriBağları ve kancaları çabuk açılabilen ayakkabılarParmak koruyuculu ayakkabılarTabanı ısıya dayanıklı ayakkabı ve ayakkabı

kılıflarıIsıya dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve tozluklarTermal ayakkabı, bot, çizme ve kılıflarıTitreşime dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve kılıflarıAnti statik ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları

Ayak ve bacak koruyucularının

Yalıtkan Ayakkabılar elektrik şoku kazalarında koruyucudurlar. Üst kısmı deri, taban ve topukları özel kauçuktan imal edilir. Kuru ve sağlam haldeyken tesirli bir koruma sağlar.Kıvılcım çıkarmayan ayakkabılar patlayıcı madde imalinde, benzin ve hidrokarbon bulunan tankların temizlenmesinde, güvenle kullanılır.

Ayak koruyucular:

Ø Ø Ø Ø

Ø Ø Ø Ø

Ø

Ø

ØØ

çeşitleri şunlardır:

özellikleri şunlardır:

Gövde Koruyucuları

İş elbiselerinin özellikleri şunlar olmalıdır: • İş elbiseleri yapılan işe ve mevsim şartlarına göre değişik malzemeli olarak yapılmaktadır. • İşçiyi mekanik etkilerden, toz ve kirli havadan korur. • Döner makinelerin, sarma ve kapma tehlikesi mevcut olan makine aksamının olduğu bölümlerde elbiselerin sarkmış kısımları bulunmamalı, elbiseler dar olmamalıdır. • Ceket ve yelek eteklerinin dönen aksama sarılma tehlikesine karşı tulum elbise tercih edilir, dökümhanelerde ise bol elbise sıcak malzeme temasına karşı tercih edilmektedir.

Makinalarla yapılan çalışmalarda uygun giysiler giymelisiniz. Gevşek veya yırtık giysiler bir makinaya kolay bir şekilde kaptırılabilir veya tehlikeli bir düşüşe sebep olabilir.

23

No Fall Projesi

24


Düşmeyi engelleyici ekipman:

2. GENEL İŞ GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ SAĞLIK KONULARI2.1. Meslek Hastalıklarının Sebepleri:

Meslek Hastalığı Nedir?

Stres faktörü;

Vücudu Boşlukta Tutabilen Şok Emicili Çift Kollu Donanım (Paraşütçü Kemeri) Lanyard

Sigortalının çalıştığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm koşulları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık ve ruhi arıza halleridir.

Her türlü hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir ama tek başına bir hastalık nedeni değildir. Stresle baş etmek için fiziksel aktivite (spor, yoga), düzenli ve sağlıklı beslenme, sosyal aktivitelere (sinema, konser) katılma önerilebilir.

Ergonomik faktör

Gürültü faktörü;

İş yeri ortamının havası – havalandırması;

Meslek Hastalıklarının Oluşma Nedenleri

2.2. Hastalıklardan Korunma Teknikleri

; Özellikle iş yerindeki çalışma ortamı ergonomik hale getirilmeli, masa ve sandalye ayarlanabilmeli, ara ara hareket ederek kaslar çalıştırılmalı, öğlen tatilinde yürüyüşe çıkılmalı, spor ile kaslar kuvvetlendirilmelidir. Meslekleri gereği sürekli ayakta duran insanlarda (öğretmenler, cerrahlar) varislere sık rastlanmaktadır.

İş yeri ortamında sürekli gürültü varsa, o ortamda çalışan insanlarda işitme bozuklukları (örnek: sağırlık) görülebilir. Makinelerin sürekli çalıştığı bir ortamda gürültü ölçümü yapılabilir ve insan sağlığına aykırı bir düzeyde ise kulakları korumak için kulaklık takılabilir.

Aşırı soğuk veya sıcak olması, sigara içilmesinde, o ortamda çalışan kişilerde bir çok akciğer hastalığına (astım, KOAH ve benzerleri) neden olabilmektedir. Meslek hastalıklarının en aza indirilebilmesi için iş yerlerinde insanlara uygun çalışma ortamları ayarlanmalıdır.

:1. Kişisel koruyucuların kullanılmaması: Çalışma ortamına bağlı olarak gerekli kişisel koruyucuların takılmadan çalışılması ve işveren tarafından denetlenmemesidir. 2. Uzun çalışma saatleri: İşin tehlike sınıfına bakılmaksızın uzayan iş saatleri ve dinlenmeden çalışmaya devam etmesidir. 3. Sağlık kontrollerinin yapılmaması: İşin özelliğine göre belli periyotlarda yapılması gerek sağlık kontrollerinin yapılmamasıdır.

Meslek hastalıklarından korunma yöntemleri şunlardır;Kaynakta korumaOrtamda Korunma Kişiyi Koruma

1.2.3.

25

No Fall Projesi

26


Korunma İlkeleri şunlardır: - İşyerinin kurulması sırasında planlama - Kullanılan zararlı maddelerin değiştirilmesi (ika - Kapalı çalışma - Ayırma-izolasyon (tecrit) yöntemleri - Lokal havalandırma - Genel havalandırma - Nemli- ıslak çalışma - İşyeri temizlik ve bakımı - İşyeri ortam analizleri - Kişisel koruyucular

İş yeri ortam atmosferi sürekli denetim ve gözetim altında tutulmalı ve gerekli ölçümler ve iyileştirmeler yapılmalıdır. Bu önlemler alındıktan sonra kişisel koruyucu kullanımına geçilmelidir.

İşe giriş tıbbi muayeneleriPeriyodik muayenelerEğitim ve UyarmaKısa aralıklarla çalıştırmaRotasyonel çalıştırma

Solunum Sisteminin KorunmasıGözlerin KorunmasıDerinin KorunmasıBaşın KorunmasıAyakların KorunmasıYüzün Korunması

Çalışma yaşamında biyolojik risk etkenleri denildiğinde akla, herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, (genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil) mikroorganizmalar, hücre kültürleri ve insan parazitleri gelir.

Teknik Koruma:

Tıbbı Koruma:

Kişisel korunma:

2.3. Biyolojik Risk Etmenleri

ØØØØØ

ØØØØØØ

Mesleki biyolojik risklere maruz kalınan sektörler:

1. Tarım ürünün yetiştirilmesi ve hasadı, (Örneğin tarım sektöründe çalışanlar: Kronik Bronşit, astım, hipersensitif pnömoni, organik toz sendromu, KOAH, konjunktivit, rinit, alerjik dermatit gibi meslek hastalıklarına yakalanabilir.) 2. Tarım ürünlerinin işlenmesi, • Gıda paketleme, • Depolama: tahıl siloları, tütün vb. 3. Hayvancılık, 4. Hayvan tüyleri ve derilerinin işlenmesi, 5. Balıkçılık, 6. Ormancılık, 7. Ağaç işleme: marangozhaneler, 8. Tekstil sektörü 9. Sağlık sektörü 10. Laboratuvarlar

• Periyodik taramalarla duyarlı kişi saptanması, • Personel eğitimi, • Çalışırken uyulacak hareket tarzlarının belirlenmesi, • Laboratuar mimari yapılarının işlevlerine uygunluğu, • Uygun yalıtım ve dezenfeksiyon önlemleri, • Enfeksiyon taraması için epidemiyolojik sistem, • Aktif immünizasyon (aşılanma)

Kazaya uğrayan ya da anîden hastalanan birisine eldeki malzeme ile yapılan acil

bakımdır.

Hasta ya da yaralı bir kişiye hastalanması veya yaralanmasından hemen sonra

doktor müdahalesine kadar hayatını kurtarmak için zamanında ve yerinde yapılan

yardım olarak da tanımlanabilir. (

Enfeksiyonlara (Bulaşmaya) Karşı Önlemler

2.4. İlk Yardım ve Kurtarma

İlkyardım konusuna 2.bölümde detaylı bir şekilde

tekrar değinilecektir.)

27

No Fall Projesi

28


3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ TEKNİK KONULAR3.1. Kimyasal ve Fiziksel Risk Etmenleri3.1.1. Kimyasal Risk EtmenleriKimyasal risk etmenleri; İnsan sağlığına tehlikeli kimyasallardır. Bunlar:

• Çok toksik• Toksik• Zararlı• Aşındırıcı (Korozif)• Tahriş edici• Hassasiyet yaratan (Alerjik)• Kanserojen• Mutajen• Üreme için toksik olarak sınıflandırılır.

Hangi kimyasal maddeler birlikte depolanamaz ?

+ : Bir arada depolanabilir - : Bir arada depolanamaz O : Önlem alınmak kaydıyla bir arada depolanabilir.

TEHLİKE ÖZELLİĞİ İŞARETİ SEMBOLÜ

(Turuncu zemin üzerinesiyah baskı)

PATLAYICI E

OKSİTLEYİCİ O

KOLAY ALEVLENİR F

ÇOK KOLAYALEVLENİR

F+

TOKSİK T

ÇOK TOKSİK T+

AŞINDIRICI C

ZARARLI Xn

TAHRİŞ EDİCİ Xi

HASSASLAŞTIRICI

Soluma ilehassaslaştırıcı

Xn

29

No Fall Projesi

30


Malzeme güvenlik bilgi formları (msds):Güvenlik bilgi formu aşağıdaki öngörülen bilgileri kapsayacak şekilde hazırlanır;- Madde/Müstahzar ve Şirket/İş Sahibinin Tanıtımı,- Bileşimi/İçeriği Hakkında Bilgi,- Tehlikelerin Tanıtımı,

• İlk Yardım Tedbirleri,• Yangınla Mücadele Tedbirleri,

• Kaza Sonucu Yayılmaya Karşı Tedbirler,• Elleçleme ve Depolama,

- Maruziyet Kontrolleri/Kişisel Korunma,- Fiziksel ve Kimyasal Özellikler,- Kararlılık ve Tepkime

İnsan kulağı 20 - 20000 hz arasındaki frekansları duyabilir. Sesin şiddeti dB ile gösterilir. İnsan kulağı 140 dB'e kadar dayanabilir. 120 db de kulakta rahatsızlık başlar, 125-130 db de belirgin ağrı oluşur. 140 db de kulak zarı yırtılması şeklinde olumsuz etkiler.İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde;- İşçinin kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi dikkate alınarak maruziyet sınır değer uygulanır. [msd= 87 dB(A)]- Maruziyet etkin değerlerinde ise kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmaz. [med=85 dB(A) ve 80 dB(A)]

Bazı doku yapılarının deformasyonu şeklinde ortaya çıkar. - Solunum hızının artması, - Oksijen tüketiminin artmasına bağlı olarak enerji harcamasının artması, - Kalp atım sayısının artması buna bağlı olarak kan basıncının artması (5 Hz. frekanslı titreşime maruz kalan kişilerin %50 sinden fazlasında kan basıncında artma görülmektedir), - Performansta gerileme, - Sübjektif algılamada bozulma, - Merkezi sinir sistemi hücrelerinin fonksiyonlarında aksamaya neden olduğu bilinmektedir.

• Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 5 m/s ,• Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 2,5 m/s .

• Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 1,15 m/s ,• Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 0,5 m/s

3.1.2.Fiziksel Risk Etmenleri

A. Gürültü:

B. Titreşim:

Titreşim sınır değeri El – kol titreşimi için;

Bütün vücut titreşimi için;

2

2

2

2

HASSASLAŞTIRICI

Cilt teması ilehassaslaştırıcı

Xi

KANSEROJEN

Kategori 1 ve 2T

KANSEROJEN

Kategori 3Xn

MUTAJEN

Kategori 1 ve 2T

MUTAJEN

Kategori 3Xn

ÜREME SİSTEMİNETOKSİK

Kategori 1 ve 2T

ÜREME SİSTEMİNETOKSİK

Kategori 3

Xn

ÇEVRE İÇİN TEHLİKELİ N

31

No Fall Projesi

32


D. Termal konfor

Aşırı ısı üretim üzerinde olumsuz etki yapar.

0,3 - 0,5 metre/saniyeyi

Termal konfor ısı, nem, hava akımı gibi iklim şartları açısından, gerek bedensel ve gerekse zihinsel faaliyetlerini sürdürürken, belli bir rahatlık içinde bulunmasını ifade eder.Hava sıcaklığı, nem, hava akım hızı, termal radyasyon, çalışma ortamında termal konforu etkileyen sebeplerdir. Bu faktörlerin uygun halde olmaması, insanın çalışma kapasitesini, iş verimini düşürür.

Termal konfor şartlarını etkileyen faktörler şunlardır;Isı Nem Hava akım hızı

Isı;Çok buğu husule gelen işyerlerinde sıcaklık derecesi 15 santigrat dereceden az ve 30 santigrat dereceden yüksek olmayacaktır.

• 29 derece olursa performans % 5 düşer• 30 derece olursa performans % 10 düşer• 31 derece olursa performans % 17 düşer• 32 derece olursa performans % 30 düşer

Nem;İş sağlığı ve güvenliği yönünden bağıl nemin değeri önemlidir. Bir işyeri ortamının bağıl nemi değerlendirilirken, sıcaklık, hava akım hızı gibi diğer şartlar da değerlendirilmesi gerekir. Ancak, genel olarak herhangi bir işyerinde bağıl nem %30 ila %80 arasında olmalıdır. Yüksek bağıl nem, ortam sıcaklığının yüksek olması durumunda bunaltır, düşük olması durumunda ise üşüme ve ürperme hissi verir.

Hava akım hızı;İşyerinde oluşan kirli havanın dışarı atılması, yerine temiz havanın alınması için, ortamda, uygun bir havalandırmanın olması, dolayısıyla uygun bir hava akımının olması zorunludur.Ancak bu hava akımı aşması durumunda rahatsız edici esintiler meydana gelir.

ØØØ

Ø

v

Ø

Ø

Ø

Ø

C. Havalandırma

saatte 30 metreküptabii havalandırma 2-3 defa değiştiği

10 metreküp12 metreküp

serbest alan miktarı en az 2,5 metrekare

:

Yetişkin bir insanın temiz havaya ihtiyacı vardır. Normal şartlarda ile ortamın havasının saatte kabul edilmektedir.

Çalışma yerlerinde kişi başına düşen hava hacmi olmalıdır. Koğuşlarda kişi başına düşen hava hacmi olmalıdır. (Bu hava hacminin hesabında tavan yüksekliğinin 4 metreden fazlası hesaba katılmaz) Normal şartlarda işyerinin tavan yüksekliği en az 3 metre olmalıdır. Zararlı toz ve gazların bulunduğu ortamlarda ise tavan yüksekliği en az 3,5 metre olmalıdır. İşyerlerinde kişi başına düşen

olmalıdır.

Havalandırma şekilleri

33

No Fall Projesi

34


Uluslararası çalışma örgütünün tavsiye ettiği max. yükler:Erkeklerde;

• Ara sıra kaldırmalarda 55 kgr.• Sık kaldırmalarda 35 kgr.

Kadınlarda;• Ara sıra kaldırmalarda 30 kgr. • Sık kaldırmalarda 20 kgr.

Tek elle taşımada belin yük tarafına doğru ezilme olasılığı olduğu unutulmamalıdır. Aşağıdaki şekilde doğru ve yanlış taşıma pozisyonları görülmektedir.

Yanıcı maddenin oksijen ile ısı altında belirli oranlarda birleşmesi sonucu meydana gelen kimyasal bir reaksiyondur.

Parlayıcı maddelerin yanma limitleri içinde hava ile karışım oluşturmaları ve, bu karışımın tutuşma noktası üzerinde bir tutuşturucu etkenle teması sonucu yanması olayıdır.

Normal şartlar altında buharlaşabilen veya gaz halinde bulunan ve tutuşma noktası düşük olan maddedir.

İdeal karışımda tutuşan parlayıcı maddenin çok hızlı ve kontrol edilemeyen enerji açığa çıkarmasıdır. Patlama şiddeti olayın gerçekleştiği mekanın kapalılık durumu ile doğru orantılıdır.

Ø

Ø

3.3. Yangın ve Yangından Korunma

Yanma:

Parlama:

Parlayıcı madde:

Patlama:

E. Aydınlatma

3.2. Elle Kaldırma ve Taşıma

İşyerlerinde çalışılan parça büyüklüğüne göre aydınlatma değerleri şu şekilde olmalıdır:

İşlenen parça Müsaade edilen minimum Önerilen büyüklüğü aydınlatma aydınlatma ----------------------- -- 0,2 mm den küçük 200 lüx 280 lüx 0,2 mm-1 mm 150 lüx 200 lüx 1 mm -10 mm 100 lüx 150 lüx 10 mm -100mm 60 lüx 100 lüx 100mm den büyük 40 lüx 60 lüx İri ve hacimce büyük 20 lüx 40 lüx

İş sağlığı ve güvenliği açısından elle taşımada dikkat edilecek hususlar şunlardır.

Elle taşıma: Kaldırılacak yüke mümkün olduğunca yaklaşılmalıdır,Yük kaldırırken belden değil bacaklardan güç alarak kaldırılmalıdır,Yükün ağırlığı iki bacağa eşit olarak verilmelidir.

----------------------- ----------------------

ØØØ

35

No Fall Projesi

36


3.4. İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımı

İş ekipmanı :

İş ekipmanının kullanımı :

İş ekipmanının kontrolü:

İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesise denir.

İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması, taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyeti içerir.

- İş ekipmanının kurulma şartlarına uygun kurulması sağlanmalı, uzman kişiler tarafından ilk çalıştırması yapılarak, doğru kurulup, çalıştığı belgelenmelidir. - Uzman kişilerce periyodik bakımları yapılmalıdır. - Ekipmanların uzun süre kullanılmaması ve arıza durumunda, sağlık ve güvenlik koşullarının korunması amacıyla gerekli bakımları yapılmalıdır.

Yangın GüvenliğiYangınlardan Korunmak İçin; • Çalışma alanları daima temiz tutulmalıdır. • Yanıcı ve parlayıcı sıvılar ile gaz silindirleri (oksijen, propan, asetilen) özel depo alanlarında muhafaza edilmelidir. • Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı gaz ve sıvıların kullanıldığı bölgelerde asla sigara içilmemelidir.

YangınÇeşitleri A B C D E

Cinsi Katı Sıvı Gaz Metal Elektrik

Yanıcı Madde

Kağıt, Odun,Ahşap,Kumaş,Pamuk vb.

Boya, Tiner,Yağ,Akaryakıt vb.

Doğalgaz,Metan. LPG,Propan,Asetilen vb.

Magnezyum,Alüminyum,Sodyum vb.

Elektrik

SöndürmeYöntemi

Soğutma,YanmayıEngelleme

Engelleme,Boğma,Soğutma

Engelleme Soğutma,Boğma

İlk işelektriğinkesilmesi

KullanılanSöndürücü

Su, ABC tozluve köpüklüsöndürücü,

ABC ve BCtozlu, halongazlı, CO2 veköpüklüsöndürücü

ABC ve BCtozlu, halon veCO2 gazlısöndürücü

Sadece D tozlusöndürücü

ABC ve Btozlu, halongazlısöndürücü

37

No Fall Projesi

38


3.6. Elektrik Riskleri Ve Önlemleri

Elektrik güvenliğiTüm elektrikli ekipmanların/aletlerin bakım ve tamirinden elektrik işlerinde yetkili kişiler sorumludur.Arızalı anahtar, fiş, priz veya elektrikli el aletleri kullanılmamalıdır.

Tehlikeli durum örneklemeleriKoku yayan, kıvılcım yapan veya elektrik şoku veren aletler,Suyun ve ısıtıcıların yanına konulan kablolar,Yanıcı ve patlayıcı malzemelerin yakınında kullanılan ve bu amaca uygun olmayan elektrik kabloları,Metal el feneri kullanımı,Elektrikli aletlerle çalışırken metal takıların kullanılması,Gevşek elektrik bağlantıları,Zeminde veya toprakta bulunan kablolar.

Alınabilecek önlemler;T.K.A.R. (Toprak Kaçak Akım Rölesi),Güvenli Topraklama Programı,İzolasyon,Kilitleme,Etiketleme,Tertip ve Düzen Çalışmaları,Kişisel Koruyucu Donanımlar,Elektrikli Aletlerin Doğru Kullanımı.

Elektrik kabloları el aletinin çalıştığıortamdan uzak tutulmalıdır.

Ø

Ø

ØØØ

ØØØØ

ØØØØØØØØ

İş ekipmanının kullanımı ile ilgili hususlar:

3.5. Ekranlı Araçlarla Çalışma

Ekranlı araçlarla çalışmalarda, çalışanların gözlerinin korunması için uyulacak hususlar

- İş ekipmanları kullanan kişilere ve çalışanlara en az risk oluşturacak şekilde yerleştirilip, kurulup, çalıştırılmalıdır. - El merdivenlerinin kullanılması durumlarında sağlam bir yere yerleştirilmeli, basamaklar düzgün olmalı, sallanması önlenmelidir. - Serbest askıdaki yükleri kaldırmak için kullanılan iş ekipmanı, kullanıldığında alanda yüklerin ve/veya kaldırma araçlarının çarpmaması için önlemler alınmalıdır.

Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri yönetmeliğinin şu hükümleri;Hareketli makine ve araçların kumanda kabinleri ve sürücü mahallinde,Taşıma araçlarındaki bilgisayar sistemlerinde,Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde,İşyerinde, kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde,Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri, data veya ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlarda,Ekranlı daktilolarda,

uygulanmaz.

Bilgisayar kullananlarda en sık görülen mesleki kas iskelet hastalıkları Boyunda kas zorlanması, (gergin boyun sendromu)El bileğinde sinir sıkışması (karpal tünel sendromu) Başparmak ve el bileğinde tendon iltihaplanmasıOmuz ve dirsekte tendon iltihaplanması.

1. İşçilerin göz muayeneleri yapılmalıdır;• Ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce,• Düzenli aralıklarla • Ekranlı araçla çalışmalardan kaynaklanacak görme zorluğu olduğunda.

2. Muayene sonuçlarına göre gerekiyorsa işçiler oftalmolojik testlere tabi tutulmalıdır.3. Muayene ve test sonuçlarına göre gerekiyorsa işçilere yaptıkları işe uygun araç ve gereç verilmelidir.

ØØØØØ

Ø

ØØØØ

39

No Fall Projesi

40


- 2010 yılında ülkemizde 62 bin 903 iş kazası ve 533 meslek hastalığı vakası meydana geldi.

- 1.454 çalışanımız iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybetti.

- İş kazası

- İş kazaları nedeniyle hayatını kaybeden çalışan

- Sürekli iş göremez hale gelen çalışan

HER GÜN

17246

Geçici elektrik panoları hava koşullarından, trafikten uzak tutulmalıdır ve kilitli olmasına özen gösterilmelidir.

3.7. İş Kazaları

Kaza Teorisi:

Kaza nedir?Önlenebilir nedenlere bağlı olarak gelişen ve sonucunda hasar, kayıp ve yaralanmaların olabildiği istenmeyen olaylara denir.

Ucuz atlatmalar Ucuz Atlatmalar (Tehlikeli Durum/Davranışlar), kazaların habercisidir. Ucuz Atlatmaları (Tehlikeli Durum/Davranışlar) araştırarak ve sebeplerini ortadan kaldırarak kazaları engelleyebiliriz.Eğer Ucuz Atlatmalar (Tehlikeli Durum/Davranışlar), bildirilmezse bu olaylar araştırılmaz ve sorunlar bilinemez.

400 Olay: Ucuz atlatma 80 Olay: Ekipman Kazası 50 Olay: İlk yardım 3 Olay: Tıbbi yardım 1 Olay: Kayıp günlü kaza

Ø

ØØ

Ø

Tehlikeli durum ve davranış;

Mal ve/veya can kayıplarına ve/veya yaralanmalara sebep olabilecek,Önceden tahmin edilemeyen,Önceden tahmin edilse dahi gerekli önlemler alınmadığı veya yeterince alınmadığı veya hiç alınmadığı için kaza veya ucuz atlatma meydana gelmesi riski taşıyan durum ve davranışlar kapsamında değerlendirilir.

Güvensiz ve yanlış hareketler (insan) • Uyarılara uymadan sorumsuz çalışma • Yanlış alet kullanımı • Güvensiz yükleme • Güvenliği önemsememek • Kişisel koruyucu kullanmamak

ØØØ

Ø

“Tehlikeli Durum ve Davranışlar”

3.8. Kaza Ve Yaralanma Sebepleri

Kazaları doğuran nedenler:

41

No Fall Projesi

42


Ortamda oluşabilecek zararlı etmenler:Kimyasal etmenler

Fiziksel etmenler

Ergonomik etmenler

Ø • Sıvı, • Toz, • Metal dumanları, • Asit zerrecikleri, • Buhar ve gazlar,

• Gürültü, • Termal konfor koşulları,(ısı, nem, hava akım hızı), • Aydınlatma, • Titreşim, • Elektromanyetik ve iyonize radyasyonlar,

• İnsan makine ilişkileri, • Monotonluk, • Bıkkınlık ve yılgınlık v.b.

Bu tür etmenler bazı hallerde yaşamı ve sağlığı hemen tehlikeye sokarlar. Bazı hallerde yaşlanmaya neden olurlar, rahatsızlık verirler ve verimi düşürürler.

Ø

Ø

Ø

Ø

ØØØØØØØØ

Ø

Ø

Ø

Ø

Güvensiz koşullar (Ortam) • Koruyucusuz ortam • Yetersiz aydınlatma • Yetersiz havalandırma • Düzensiz ve bakımsız ortam • Ergonomik olmayan makine

Çalışma şartlarındaki risklerden haberdar olmamak ve bu nedenle tehlikeye kayıtsız kalmakKişisel koruyucuların kullanımı ve önemi yönünde bilgi sahibi olmamakMakine koruyucuları yönünde bilgi sahibi olmamakMesleki deneyime sahip olmamakHeyecanlı veya aceleci olmakSağlık yönünden yetersiz olmakAlışkanlık veya bağımlılıkFizyolojik veya kronik yorgunluk vb.

• Kesme, bükme gibi işlemler gerektiren ve bıçak, testere gibi keskin aletlerle yapılan işler,

• Presleme veya sıkıştırma gibi işlemleri gerektiren ve genellikle pres, mengene gibi biçimlendirme aletleriyle gerçekleştirilen işler,

• Potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüştüğü durumlar (örneğin, herhangi bir şeyin işçiye çarpması ya da işçi üzerine düşmesi),

• Şiddete maruz kalma korkusu gibi psikolojik stresler vb. olarak sıralayabiliriz.

İşyerlerinde görülen ve sanayi toplumunda hastalığa, sağlığın bozulmasına ve huzursuzluğa neden olan çevresel faktörleri, stresleri saptayan, değerlendiren ve onları kontrol eden bilim ve sanattır.

İş ve işin yürütümü ile ortaya çıkan etkenleri tanımlamak ve onların insan sağlığına hangi yönde ve nasıl etkilediklerini bilmek,

Deneylerle bu zararlıların miktarlarını ve aynı zamanda insanların sağlığını etkileme düzeylerini saptayabilmek,

Bu zararlıları ve onların sağlığa etkilerini yok etmek için yöntemler geliştirmektir.

Çevre ve Makine-Ekipmanların temsil ettiği güvensiz koşullar;

3.9. İş Hijyeni

İş hijyeni;

43

No Fall Projesi

44

İlk Yardım

1. İlk Yardımın Tanımı ve Amacı

2. İlk Yardımı Yapan Kişinin Görevleri

İlk Yardım, kazaya uğrayan, ya da anîden hastalanan birisine eldeki malzeme ile yapılan acil bakımdır. İlk yardım, hasta ya da yaralı bir kişiye hastalanması veya yaralanmasından hemen sonra doktor müdahalesine kadar hayatını kurtarmak için zamanında ve yerinde yapılan yardım olarak da tanımlanabilir.

İlk yardımın üç ana amacı vardır;

a. Yaşamı güvenceye almak, b. Kötüleşmeyi önlemek, c. İyileşme sağlamak.

1. Durumu kontrol altına almak; a. Kaza yerinde ortaya çıkabilecek yeni tehlikelere engel olmak, b. Bu amaçla kaza yerinde ya gerekli önlemler alınmalı ya da kaza geçiren kişi oradan uzaklaştırmalıdır.

2. İlk yardım gerektiren durumun teşhisi;Kaza geçiren kişiye nasıl bir ilk yardım yapılacağını tespit etmek için, ilk yardımı yapan kişi bilgileri üç kategoride değerlendirir : a.Olayın şekli, b.Bulgular, c.Duygular.

3-Gerekli ilk yardımı yapmak,4-Tıbbi yardım sağlamak.

2.BÖLÜM

İLK YARDIM

45

No Fall Projesi

46

İlk Yardım

5. Hasta / Yaralının Olay Yerinde Değerlendirilmesi

6. Hasta/Yaralıda Bilinç Kontrolü

.

Heimlich Manevrası

1.Derecede Önceliği Olanlar ( AĞIR ) - Bilinci kapalı olanlar, - Soluk alıp – veremeyenler, - Şiddetli kanaması olanlar, - Ağır yanığı olanlar.

2.Derecede Önceliği Olanlar ( ORTA ) - Orta derecede kanaması olanlar, - Orta derecede yanık.

3.Derecede Önceliği Olanlar (HAFİF) - Kırık, kanama, - Burkulma, çıkık, - Hafif yanık, sıyrık

Hasta / yaralının omuzlarından dokunarak ve seslenerek bilinci kontrol edilir. Bilinci yerinde değilse solunum yapıp yapmadığı kontrol edilir.

Solunum yolunun, solunumu gerçekleştirmesi için gerekli havanın geçmesine engel olacak şekilde tıkanmasıdır İki türlü tıkanma vardır:

Az da olsa, bir miktar hava geçişinin olduğu duruma kısmi tıkanma denir. Kısmi tıkanma durumunda; kişi öksürür, nefes alabilir, konuşabilir. İlk yardım olarak, kişiye dokunulmaz ve öksürmeye teşvik edilir.

Hava girişinin tamamen engellendiği duruma tam tıkanma denir. Tam tıkanma durumunda; kişi nefes alamaz, acı çeker gibi ellerini boynuna götürür, konuşamaz, rengi morarmıştır. İlk yardım olarak, yapılır.

Kısmi tıkanm

Tam tıkanma:

7. Solunumla İlgili İlk Yardım

:a

3. İlk Yardımı Yapacak Personelin Bağlı Olduğu Ahlaki Kurallar

4. Olay Yerinin Değerlendirilmesi

- İlk yardım temel uygulamaları konusunda yeterli bilgi - beceri - tutuma sahip olmalıdır. - En iyi düzeyde ilkyardım verebilmek için kendini sürekli formda tutmalıdır. - Alkollü iken asla ilkyardım uygulamamalıdır. - Olayda önceliklere göre ve kurallarına uygun olarak davranmalıdır. - Kendi görev ve yetkilerinin dışına çıkmamalıdır. - Kendisinin ve çevresinin güvenliğini sağlamalıdır. - İlk yardım temel uygulamaları konusunda yeterli bilgi - beceri - tutuma sahip olmalıdır. - Alkollü iken asla ilkyardım uygulamamalıdır. - Olayda önceliklere göre ve kurallarına uygun olarak davranmalıdır. - Kendi görev ve yetkilerinin dışına çıkmamalıdır. - Kendisinin ve çevresinin güvenliğini sağlamalıdır.

- Tekrar kaza olması riskini ortadan kaldırmak, olay yerindeki hasta / yaralıların sayısı ve türlerini belirlemek için yapılır. - Kazaya uğrayan araç mümkünse güvenli bir alana alınmalıdır. - Olay yeri görünebilir biçimde işaretlenmelidir. - Meraklı kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır. - Kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatılmalıdır. - Sigara içilmemelidir ve içilmesine izin verilmemelidir. - Gaz varlığı söz konusu ise; zehirlenmelerin önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. - Gaz tüpünün vanası kapatılmalıdır. - Ortam havalandırılmalıdır. - Kıvılcım oluşturacak ışıklandırma veya çağrı araçlarını kullanımına izin verilmemelidir. - Yaralılar yerlerinden kımıldatılmamalıdır. - Yararlılar yaşam bulguları yönünden değerlendirilmelidir.

47

No Fall Projesi

48

İlk Yardım

SOLUNUM YOLU NASIL DÜZELTİLİR? (YAPAY SOLUNUM)

Solunumu duran kişiye derhal yapay solunum uygulanmalıdır.

1. Hasta sert bir zemine yatırılır. 2. Ağız içi temizlenerek varsa yabancı cisimler çıkarılır. 3. Çenesi yukarı kaldırılarak baş hafifçe arkaya itilir. 4. Ağızdan ağıza solunum yapılacaksa burun kapatılır. Burundan solunum yapılacaksa ağız kapatılır5. Derin bir soluk alınıp,solunum yaptırılacak kişinin ağzına (yada burnuna) ağız yerleştirlir. 6. Hastanın göğsünün kabarmasına yetecek şiddette soluk verilir.

Bu işlem sonucunda hasta solunum varsa ama bilinç kapalı ise yaralı koma pozisyonuna getirilir.

Ancak solunum yoksa kalp durmuş olabilir. Solunum hareketinin durması nedeniyle vücudun gerekli olan oksijenden yoksun kalmasıdır.

SOLUNUMUN KONTROLÜ VE DEĞERLENDİRİLMESİ:

SOLUK YOLU NASIL AÇILIR?

İlkyardımcı başını hasta / yaralının göğsüne bakacak şekilde çevirir ve yüzünü yaralınınnın yüzüne yaklaştırarak 5 saniye süreyle solunumu dinlemeye ve hissetmeye çalışır. Eğer solunum yoksa soluk yolu açılır daha sonra yapay solunum uygulanır.

1. Ağızda toz toprak,kırık takma diş ve yabancı cisimler varsa çıkarılır.2. Bilinci kapalı kişilerde dil arkaya düşüp havayolunu tıkayabilir. Bu durumda baş geriye itilip çene yukarı kaldırılarak soluk yolu açılır.

Soluk borusuna kaçan cismi çıkarmak için yapılır.1. Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir. 2. Bilinci kontrol edilir.3. Sırtına iki kürek kemiği arasına 5-7 kez vurulur.4. Cismin çıkıp - çıkmadığı ağız içerisinden kontrol edilir.5. Çıkmadıysa, arkadan sarılarak gövdesi kavranır.6. Bir el yumruk yapılarak, başparmak çıkıntısı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yerleştirilir. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır.7. Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır.8. Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanılır.

Heimlich Manevrası :

49

No Fall Projesi

50

İlk Yardım

9. İlk Yardımda Genel Kontrol

Yaralı ilk kontrol sırasında solunum yapıyorsa ve bilinci açık ise;

A. İlk olarak bilinç seviyesi kontrol edilir. - Kendini tanıtma, - Yaralının ismini öğrenme ve adıyla hitap etme, - Yaralının endişelerini giderme, hoşgörülü ve nazik davranarak güvenini sağlama, - Olayın mahiyetini sorma, - Kişisel özgeçmişlerini alma, - Ne yedikleri ve ne zaman yedikleri, kullandığı ilaçlar ve alerjisi olup olmadığını sorarak kaydetme.

B. Yaralı baştan aşağı muayene edilir. - Solunum sayısı, ritmi, derinliği, - Nabız sayısı, ritmi, gücü, - Vücut ısısı, nemlilik, renk kontrol edilir.

C. Baş Muayenesi - Saç, saçlı deri, baş ve yüzde yaralanma morluk vb... var mı? - Kulak ve / veya burundan sıvı, kan geliyor mu? - Ağız içinde yabancı madde olup olmadığı kontrol edilir.

D. Boyun Muayenesi Ağrı, hassasiyet, şişlik ve şekil bozukluğu araştırılır. Aksi ispat edilinceye kadar boynun zedelendiğinden şüphelenilmelidir. AĞRI VARSA İŞLEM HEMEN DURDURULUR.

E. Göğüs Kafesi Muayenesi - Saplanmış cisim, açık yara, şekil bozukluğu, morarma, kanama var mı? - Göğüs kafesi genişlemesi normal mi? - Bel boşluğundan yararlanılarak sırt kısmı da ellerle kontrol edilir.

F. Bel Muayenesi

- Saplanmış cisim, açık yara, şekil bozukluğu, morarma, kanama var mı? - Eğer karın kısmı sert ve gerginse iç kanama olabilir. - Daha sonra elleri aşağıya kaydırarak kalça kısmı kontrol edilir.

G .Kol ve Bacakların Muayenesi - Kuvvet - his kaybı, ağrı, şişlik, şekil bozukluğu var mı? - Nabız noktalarından nabız alınıyor mu? - En son olarak yaralının elimizi sıkmasını isteyerek hareket kaybı olup olmadığına bakılır.

8. Kalp Durması Durumunda İlk Yardım

Yetişkinlerde Dış Kalp Masajı ve Yapay Solunum Nasıl Yapılır?

Kalp Durması: Bilinci kapalı kişide büyük atardamarlardan nabız alınmamasıdır. Kalp durmasına 5 - 6 dakika içinde müdahale edilmez ise oksijenlenmesi bozulacağı için beyin hasarı oluşur.

- Olay yeri değerlendirilir. - Bilinci kontrol edilir. - 1-1-2 aranır. - Baş - boyun ekseni korunarak, sert zemine alınır. - Sıkan giysiler gevşetilir ( kravat, kemer vb. ). - Ağız içi kontrol edilerek varsa yabancı cisim çıkarılır ( Kör dalış yapılır ). - Baş - Çene Pozisyonu verilir (Çene kemiği yere 90 derece olacak şekilde ). - Yaralının solunum yolu açıldıktan sonra, solunum Bak, Dinle, Hisset yöntemi ile 5 sn. değerlendirilir. - Solunumu yoksa, yaralının burnu baş ve işaret parmaklarıyla sıkılır. - Derin bir nefes alınarak ( 700 - 1000 ml ve her biri bir saniyenin üzerinde ) hastanın ağzından iki kez solunum verilir. - Solunumun geri gelip - gelmediği gözlenir. - Kalp basısı uygulamak için göğüs kemiğini ortalayarak ( göğüs kemiğinin üst ve alt ucunun ortası ) göğüsün merkezi tespit edilir. - Bir elin topuğu göğüsün merkezine yerleştirilir. - Diğer el bu el üzerine yerleştirilir. - Her iki el parmakları birbirine geçirilir. - Parmakları göğüs kafesi ile temas ettirmeden, dirsekleri bükmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutulur. - Göğüs kemiği 4 - 5 cm. aşağı inecek şekilde ( yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3'ü kadar ) bası uygulanır, bu işlem dakikada 100 kez olacak şekilde yapılır. - Hasta / yaralıya 30 kalp basısından sonra 2 solunum verilir ( 30 : 2 ). - Temel yaşam desteğine yaralının yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir.

51

No Fall Projesi

52

İlk Yardım

11. Kanamalarda İlk Yardım

Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına (vücut içine ya da dışına) akmasına denir.

Amaç:Kanamayı kısa zamanda kontrol altına almak ve yarayı temiz tutmaktır.Bunun için, - Yara üzerine temiz bir bez parçası ya da gazlı bezle direkt baskı uygulanır, - Kanama durmazsa; birinci bezi kaldırmadan ikinci bir bez konarak basınç arttırılır, - Gerekirse bandaj ile sarılarak kanlanmış bezler kaldırılmadan basınç artırılarak sürdürülür, - Kanayan bölgeye en yakın basınç noktasına baskı uygulanır. - Kanama kol ya da bacaklardaysa ve kırık şüphesi yoksa, kanama bölgesini kalp hizasından yukarıda tutulur, - Şok pozisyonu verilir, - Sık sık yaşam bulguları kontrol edilir ( 2-3 dk. arayla ).

- Hasta ya da yaralının bilinci ve solunumu değerlendirilir. - Hasta ya da yaralı sırt üstü yatırılarak üzeri örtülür ve ayakları 30 cm. kaldırılır ( şok pozisyonu) - Asla ağızdan yiyecek içecek VERİLMEZ. - Kapalı kırık varsa, kan damarlarının yaralanmasını önlemek ve bir iç kanamaya sebep olmamak için hasta ya da yaralının hareketsiz kalması sağlanır. - Hasta ya da yaralının yaşamsal değişimleri izlenir.

- Hemen hasta ya da yaralının başı öne doğru eğilir. - Hasta ya da yaralının mümkünse oturması sağlanır. - Hasta ya da yaralının burun kanatları iki parmakla sıkıştırılır. - Bu işleme yaklaşık 5 dk kadar devam edilir. - Kanamanın durmaması halinde hasta ya da yaralının en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesi sağlanır.

- Kanama hafifse: Temiz bir bezle temizlenir. - Kanama ciddi ise; Kulak tıkanmadan gazlı bezle kapatılır. - Hasta ya da yaralının hareketsiz olarak, kanayan kulak üzerine yan yatması sağlanır. - 1-1-2 aranır.

Unutulmamalıdır ki; kulak kanaması olası bir beyin kanamasının habercisi olabilir.

kanama

Dış kanamalarda ilk yardım :

İç kanamalarda ilk yardım

Burun kanamasında ilk yardım

Kulak kanamasında ilk yardım

DİKKAT:

10. Şok Durumu ve İlk Yardım

Şok Nedir?

Nedenlerine Göre Şok Çeşitleri:

Şok Belirtileri Nelerdir?

Şok Durumunda İlk Yardım

Şok Pozisyonu Nasıl Verilir?

Yaşamsal organların yeterince kanlanma yapılamaması yüzünden ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden dolaşım yetmezliğidir.

- Kardiyojenik şok: Kalp sistemindeki yetersizliğe bağlı gelişir. - Hipovolemik şok: Vücutta sıvı kaybına bağlı gelişir. - Toksik şok: Zehirlenmeye bağlı gelişir. - Anaflaktik şok: Kişide alerjiye bağlı gelişir.

- Endişe, huzursuzluk, - Ciltte solukluk, soğukluk, nemlilik, - Bilinç seviyesinde azalma, - Hızlı ve yüzeysel solunum, - Susama hissi, - Dudaklar veya ağız içinde morarma, - Kan basıncında düşme, hızlı ve zayıf nabız.

- Olay yeri güvenliği sağlanır. - Yaralının endişe ve korkuları giderilir. - Mümkün olduğunca temiz hava soluması sağlanır. - Hava yolunun açıklığı sağlanır. - Kanama varsa hemen durdurulur. - Şok pozisyonu verilir. - Yaralı sıcak tutulur, hareket ettirilmez. - 1-1-2 aranır.

- Hasta / yaralı düz olarak yatırılır. - Yaralının bacakları 30 cm. kadar yukarı kaldırılarak altına destek konur. - Üzeri örtülerek ısıtılır. - Yardım gelinceye kadar yaralının yanında kalınmalıdır. - Belirli aralıklarla yaşam bulguları değerlendirilmelidir.

53

No Fall Projesi

54

İlk Yardım

- Kırık kolda ise; ödem oluşacağından yüzük, saat vb. eşyalar çıkartılmalıdır. - Kırık olan bölgede hareketi önlemek gerekmektedir. - Açık kırık varsa; tespitten önce yara üzeri temiz bir bezle kapatılmalıdır. - Kırık olan bölge, bir üst ve bir alt eklemi de içine alacak şekilde karton, tahta vb. sert cisimle tespit edilmelidir. - Tespit edilen bölge yukarıda tutularak dinlenmeye alınmalıdır. - Kırık bölgede sık aralıklarla nabız, derinin rengi kontrol edilmelidir. - Yaralı sıcak tutulmalıdır. - Tıbbi yardım sağlanmalıdır. - Kırık olan bölgenin hareket ettirilmesine izin verilmemelidir.

: Eklem yüzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır. Çıkıklarda ilk yardım:

- Eklem bulunduğu şekilde tespit edilir (sağlık ekiplerinin ulaşamayacakları ve taşıma yapılması gereken durumlarda). - Çıkık yerine asla oturtulmaya çalışılmaz. - Hasta ya da yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez. - Çıkık bölgesinde; nabız, deri rengi, ısı kontrol edilir. - 1-1-2 aranarak yardım istenir.

Burkulma; eklem yüzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır.Burkulmalarda ilk yardım:

- Sıkıştırıcı bir bandajla burkulan eklem, dolaşımı engellemeyecek şekilde tespit edilir. - Şişliği azaltmak için bölge yukarı kaldırılır. - Soğuk uygulama yapılır. - Hareket ettirilmez. - Uzun süre geçmiyorsa, tıbbi yardım sağlanır.

13. Çıkık ve Burkulmalarda İlk Yardım

Çıkık

Burkulma:

12. Kırıklarda İlk Yardım

Kırık Nedir?

Kırık Çeşitleri

Kırık Belirtileri Nelerdir?

Kırığın Yol Açabileceği Olumsuz Durumlar

KIRIKLARDA İLKYARDIM

Kemik bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırıklar, darbe sonucu ya da kendiliğinden oluşur.

Kapalı kırık: Kemik bütünlüğü bozulmuştur. Ancak deri sağlamdır.Açık kırık: Deri bütünlüğü bozulmuştur. Kemik uçları dışarı çıkabilir, beraberinde kanama ve enfeksiyon riski taşırlar.Parçalı kırık: Kemik birden fazla yerden kırılmıştır.

- Bölgenin hareket edilmesi ile artan yoğun ağrı, - Şekil bozukluğu ( Diğer sağlam organ ile karşılaştırılır ), - Bölgede ödem ve kanama sonucu morarma, - İşlev kaybı, - Hareketlerde kısıtlama, - Şişlik. - Mutlaka el ile muayene edilmelidir.

- Kırık yakınındaki damar, sinir, kaslarda yaralanma ve sıkışma. ( Kırık bölgede nabız alınamaması, soğukluk, solukluk, aşırı hassasiyet ) - Parçalı kırıklarda kanamaya bağlı şok. - Açık kırıklarda enfeksiyon riski görülebilir.

- Yaşamı tehdit eden başka yaralanma varsa ona öncelik verilmelidir. - Yaralı hareket ettirilmemelidir. - Ani hareketlerden kaçınılmalı, kırık yerine konulmaya çalışılmamalıdır.

55

No Fall Projesi

56

İlk Yardım

Yanığın Ciddiyetini Belirleyen Faktörler Nelerdir? - Derinlik, - Yaygınlık, - Bölge, - Enfeksiyon riski, - Yaş, - Solunum yoluyla görülen zarar, - Önceden var olan hastalıklar.

14. Karın Yaralanmalarında İlk Yardım

15. Yanık, Donma ve Sıcak Çarpmasında İlk Yardım

Yapılacaklar:

Yanık Nedir?

Kaç Çeşit Yanık Vardır?

- Hastaya ağızdan yiyecek içecek verilmez. - Yaralı başı hafif yüksek, dizlernin altına rulo edilmiş bir battaniye konularak sırt üstü yatırılır - Herhangi bir organ dışarı çıkmış ise asla el sürülmez.Genişbir gaz bezi varsa serum fizyolojik ile ıslatılarak basınç yapmadan organların üzerine örtülür. - Yaralı zaman geçirmeden sevkedilir.

Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır. Yanık, genellikle sıcak su veya buhar teması sonucu meydana geldiği gibi, sıcak katı maddelerle temas, asit/alkali gibi kimyasal maddelerle temas, elektrik akımı etkisi ya da radyasyon nedeni ile de oluşabilir.

- Fiziksel Yanıklar - Isı ile oluşan yanıklar, - Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar, - Işın ile oluşan yanıklar, - Sürtünme ile oluşan yanıklar, - Donma sonucu oluşan yanıklar. - Kimyasal Yanıklar - Asit ve alkali maddeler ile oluşan yanıklar.

57

No Fall Projesi

58

İlk Yardım

- Yanık bölge en az 20 dakika oda sıcaklığındaki su altında tutulur (yanık yüzeyi büyükse ısı kaybı çok olacağından önerilmez). - Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat gibi eşyalar çıkarılır. - Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır. - Takılan yerler varsa giysi kesilir. - Temizliğe dikkat edilir. - Su toplamış yerler patlatılmaz. - Yanık üzerine ilaç ya da yanık merhemi gibi maddeler de sürülmemelidir. - Yanık üzeri temiz ve nemli bir bezle örtülür veya streç film ile kaplanır. - Hasta/yaralı battaniye ile örtülür. - Yanık bölgeler (parmaklar vb.) birlikte bandaj yapılmamalıdır. - Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzak ise, hastanın/yaralının kusması yoksa, bilinçliyse ağızdan sıvı (1 litre su -1 çay kaşığı karbonat - 1 çay kaşığı tuz karışımı veya maden suyu) verilerek sıvı kaybı önlenir. - 1-1-2 aranarak tıbbi yardım istenir.

- Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle teması kesilmelidir. - Bölge bol, tazyiksiz suyla en az 15-20 dakika yumuşak bir şekilde yıkanmalıdır. - Giysiler çıkarılmalıdır. - Hasta/yaralı örtülmelidir. - 1-1-2 aranarak tıbbi yardım istenmelidir.

- Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır. - Hastaya/yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir. Akımı kesme imkânı yoksa tahta çubuk ya da ip gibi bir cisimle elektrik teması kesilmelidir. - Hastanın/yaralının ABC'si değerlendirilmelidir. - Hastaya/yaralıya kesinlikle su ile müdahale edilmemelidir. - Hasta/yaralı hareket ettirilmemelidir. - Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülmelidir. - Tıbbi yardım istenmelidir (112).

Kimyasal Yanıklarda İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

Elektrik Yanıklarında İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

Yanıklar Nasıl Derecelendirilir?

l. Derece Yanık: Deride kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem vardır. Yaklaşık 48 saatte iyileşir.Il. Derece Yanık: Deride içi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır. Derinin kendini yenilemesi ile kendi kendine iyileşir.lll. Derece Yanık: Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir. Özellikle de kaslar, sinirler ve damarlar üzerinde etkisi görülür. Beyaz ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları vardır. Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.

Yanığın Vücuttaki Olumsuz Etkileri Nelerdir?

Isı ile Oluşan Yanıklarda İlk Yardım İşlemleri Nelerdir?

Yanık derinliği, yaygınlığı ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar. Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir. Hastanın/yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon oluşur.

- Kişi hâlâ yanıyorsa paniğe engel olunur, koşması engellenir. - Hastanın/yaralının üzeri battaniye ya da bir örtü ile kapatılır ve yuvarlanması sağlanır. - Yaşam belirtileri değerlendirilir (ABC). - Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir.

59

No Fall Projesi

60

İlk Yardım

- Kanser hastaları, - Normal kilosunun çok altında ve çok üzerinde olanlar, - Psikolojik ya da psikiyatrik rahatsızlığı olanlar, - Böbrek hastaları, - 65 yaş üzeri kişiler, - 5 yaş altı çocuklar, - Hamileler, - Sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlar, - Yeterli miktarda su içmeyenlerdir.

- Özellikle şapka, güneş gözlüğü ve şemsiye gibi güneş ışığından koruyacak aksesuarlar kullanılmalıdır. - Mevsim şartlarına uygun, terletmeyen, açık renkli ve hafif giysiler giyilmelidir. - Bol miktarda sıvı tüketilmelidir. - Vücut temiz tutulmalıdır. - Her öğünde yeterli miktarda gıda alınmalıdır. - Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanılmamalıdır. - Direk güneş ışığında kalınmamalıdır. - Kapalı mekanların düzenli aralıklarla havalandırılmasına özen gösterilmelidir.

Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur.

Sıcak Yaz Günlerinde Sıcak Çarpmasından Korunmak İçin Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

Donma Belirtileri Nelerdir?

Sıcak Çarpması Belirtileri Nelerdir?

Sıcak Çarpmasında İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

Sıcak Çarpmasında Risk Grupları

Yüksek derece ısı ve nem nedeniyle vücut ısısının ayarlanamaması sonucu ortaya çıkan tabloya sıcak çarpması adı verilir.

Sıcak çarpmasının belirtileri şunlardır: - Adale krampları, - Güçsüzlük, yorgunluk, - Baş dönmesi, - Davranış bozukluğu, sinirlilik, - Solgun ve sıcak deri, - Bol terleme (daha sonra azalır), - Mide krampları, kusma, bulantı, - Bilinç kaybı, hayal görme, - Hızlı nabızdır.

- Hasta serin ve havadar bir yere alınır. - Giysiler çıkarılır. - Sırtüstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir. - Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için 1 litre su -1 çay kaşığı karbonat -1 çay kaşığı tuz karışımı sıvı ya da soda içirilir.

- Sıcak çarpması için özel bir risk grubu bulunmamakla beraber, diğer hastalık ya da yaralanmalar için hassas olan kişiler, sıcaktan da diğer kişilere göre daha çok etkilenirler.Bu kişiler;

- Kalp hastaları, - Tansiyon hastaları, - Diyabet hastaları,

61

No Fall Projesi

62

İlk Yardım

16. Elektrik Kazalarında İlk Yardım

İnsan hayatını kolaylaştıran enerji türlerinden birisi de elektrik enerjisidir. Bu enerji türü kullanılırken karşılaşılan problemlerin başında elektrikle ilgili kazalar gelmektedir. Elektrik kazaları genellikle elektrikli aletleri kullanan bireylerin dikkatsizliği, bilgisizliği ve acemiliği sonucunda meydana gelir. Elektrik çarpması sonucunda insanlar, yaralanabilir, sakat kalabilir hatta hayatlarını kaybedebilirler. Bu gibi olumsuz sonuçlarla karşılaşmamak için elektrik kazalarına karşı korunma tedbirlerini öğrenmekte fayda vardır.

- Elektrik hakkında gerekli bilgiye sahip olmamak, - Elektrik devrelerinde yalıtımla ilgili kurallara uymamak, - Elektrikle uğraşan bireyin kendine aşın güven duyarak risk alması, - Dikkatsizlik, tedbirsizlik ve acelecilik.

- Mecbur kalmadıkça enerji altında çalışılmamalı, elektrik devresinde çalışmaya başlamadan önce enerji kesilmeli, çalışırken enerji verilmemesi için tüm tedbirler alınmalı. - Enerji altında çalışma mecburiyeti varsa a. Kauçuk veya lastik ayakkabı giyilmeli, ayakkabıların altı ıslak olmamalı b. Makina ve aletlerin fişleri mutlaka tek elle (sağ elle) takılmalı. c. Makinayı çalıştırmadan önce, kontrol kalemi ile kaçak olup olmadığı kontrol edilmeli, kaçak olan alet ve makinalar tamir edilmeden asla kullanılmamalı. ç. Islak elle elektrikli makina ve düğmelere dokunulmamalı. d. Çıplak elektrik tellerine dokunulmamalı. e. Elektriğe çarpılmış birine çıplak elle dokunulmamalı. f. Mekanik sigorta buşonları tamir edilmemeli, mutlaka yenisi ile değiştirilmeli. g. Motorlu ve ısıtmalı cihazlarda mutlaka topraklı fiş kullanılmalı, h. Çalışırken çok dikkatli davranılmalıdır. ı. Elektrik kazalarında vakit kaybetmeden yetkili kişilere haber verilmeli. i. Elektrik devresi çalışırken duman, yanık kokusu gibi anormal bir değişiklik hissedildiği an derhal elektrik enerjisi kesilmelidir.

Elektrik Çarpmasının Nedenleri

Elektrik Kazalarından Korunmak İçin Aşağıda Belirtilen Hususlara Uyulması Zorunludur

Donmalar şu şekilde derecelendirilir:

En hafif şeklidir. Erken müdahale edilirse hızla iyileşir. - Deride solukluk, soğukluk hissi olur. - Uyuşukluk ve hâlsizlik görülür. - Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme hissi oluşur.

Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir. - Zarar gören bölgede gerginlik hissi olur. - Ödem, şişkinlik, ağrı ve içi su dolu kabarcıklar (bül) meydana gelir. - Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür.

Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır. - Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur.

- Hasta/yaralı, ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir. - Sakinleştirilir, kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez. - Kuru giysiler giydirilir. - Sıcak içecekler verilir. - Su toplamış bölgeler patlatılmaz. Bu bölgelerin üstü örtülür. - Donuk bölge ovulmaz. Kendi kendine ısınması sağlanır. - El ve ayak doğal pozisyonda tutulur. - Isınma işleminden sonra hâlâ hissizlik varsa bezle bandaj yapılır. - El ve ayaklar yukarı kaldırılır. - 1-1-2 aranarak tıbbi yardım istenir.

Birinci Derece:

İkinci Derece:

Üçüncü Derece:

Donmada İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

63

No Fall Projesi

64

İlk Yardım

Yüksek voltaj nedeniyle meydana gelen kazalarda ise mutlaka akım kesilmelidir. Resmi yetkililerden elektrik akımının kesildiğini ve gerekiyorsa, izole edildiğini öğrenmeden kazazedeye yaklaşılmamalıdır. En az 18-20 metrelik bir güvenlik mesafesi aşılmamalı ve çevredekiler de yaklaştırılmamalıdır. Bu husus, özellikle tren ve tramvay elektrik hatlarındaki hasarlarda hayati önem taşır.

- Yaralanmalar için Acil yardım (112) - Elektrik akımının kesilmesi için Elektrik Arıza (186) - Kurtarma yapılması gerekiyorsa İtfaiye (110) servisleri aranmalıdır.

Akımından uzaklaştırılmış kazazedenin öncelikle bilinç durumu değerlendirilir, vücudunu sıkan kemer, kravat vb çıkarılır veya gevşetilir.

Bilinç kapalı ise ağız içi kontrol edilir. Kazazedenin ağzında takma diş, yabancı cisim varsa çıkarılmalıdır. Daha sonra solunumu kontrol edilip, durmuş ise derhal suni solunuma başlanmalıdır, ardından dolaşım kontrolü yapılmalıdır, kalp durmuş ise en kısa sürede dış kalp masajına başlanmalıdır.

Temel yaşam desteği; solunum ve dolaşım tekrar başlayıncaya, sağlık görevlileri gelinceye veya yorgunluktan tükeninceye kadar devam ettirilmelidir. Solunum ve dolaşımı var şuuru kapalı ise sabit yan yatış pozisyonu verilmelidir.

Muhtemel bir kafa veya boyun yaralanması varsa, omuriliğin korunması için hastanın hareket ettirilmemesi için azami gayret gösterilmelidir.

Daha ileri bir yaralanmayı önlemek için hastanın yanan giysisi, ayakkabıları ve kemeri çıkartılmalıdır.

2. Kazazedenin Hayati Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi

Elektrik Çarpmasından Sonra Düşmelere Bağlı Yaralanmalarda Yapılacak İlkyardım

Elektrik Kazalarında İlk Yardım

Elektrik tellerine temas halinde yerde yatarken bulunan kişide, elektrik çarpması düşünülmelidir. Bazen kazazede bayılmadan önce kablodan ayrılmayı başarmış olabilir.

Yapılması gereken ilkyardım 3 aşamaya ayrılabilir:

Olay yerine ilk gelen kişiler için öncelik, daha fazla kişinin akım ile temas etmesine engel olacak tedbirleri alarak çevre güvenliğini sağlamak olmalıdır. Daha sonra ise şalterden veya sigortadan elektrik akımı kesilmeli, bu yapılamıyorsa elektrik kaynağı ile kazazedenin teması iletken olmayan (yalıtkan) bir cisim kullanılarak kesilmelidir.

Örneğin; tahta bir kutu, plastik veya dokuma pas-pas, telefon rehberi veya kalın bir gazete yığını gibi kuru, yalıtkan nesneler üzerinde durarak yer ile temas etmeden bir süpürge, tahta sandalye veya tabureyle, kazazedenin elektrikle temas halindeki uzvunu elektrik kaynağı olan nesneden veya duruma göre, kaynağı kazazededen ayırmaya çalışılmalıdır. Ya da kazazede, ayaklarına veya kollarının altından gövdesine dolanacak bir ip yardımıyla, hiç temasta bulunmadan çekerek elektrik akımından uzaklaştırılabilir. Mutlak mecburiyet halinde ise kazazede kuru ve bol elbisesinden tutulup çekilerek uzaklaştırılabilir. Ancak bu son bir çare olarak yapılmalıdır.

Elektrik akımının kesilmiş olduğundan mutlak emin olunmadan kazazedenin vücuduna temas edilmemeli ve iletken zemine veya malzemeye basılmamalıdır. Kesinlikle nemli ve ıslak cisimler veya metalik bir aletle elektrik kaynağını uzaklaştırmaya çalışmamalıdır. Akım kesilmeden kazazedenin ve akımın bulunduğu bölgeye yaklaşılmamalıdır. Bu konuda TEDAŞ yada İtfaiye yetkililerinden yardım istenmelidir.

1.Ortamın Güvenli Hale Getirilmesi

65

No Fall Projesi

66

İlk Yardım

Sindirim Yoluyla Zehirlenmede İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

Solunum Yolu ile Zehirlenmelerde İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

- Bilinç kontrolü yapılır. - Ağız zehirli madde ile temas etmişse su ile çalkalanır. Zehirli madde, ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır. - Yaşam bulguları değerlendirilir. - Kusma, bulantı, ishal gibi belirtiler değerlendirilir. - Özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmaz. - Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir. - Üstü örtülür. - Tıbbi yardım istenir (112).

Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir. Sindirim yolu ile olan zehirlenmelerde tıbbi müdahaleye yardımcı olmak için;

- Zehirli maddenin türü nedir? - İlaç ya da uyuşturucu alıyor mu? - Hasta saat kaçta bulundu? - Evde ne tip ilaçlar var? gibi soruların cevabı araştırılır.

- Hasta temiz havaya çıkarılır ya da cam ve kapı açılarak ortam havalandırılır. - Yaşamsal belirtiler değerlendirilir . - Yarı oturur pozisyonda tutulur. - Bilinç kapalı ise koma pozisyonu verilir. - Tıbbi yardım istenir (112).

İlk yardımcı müdahale sırasında kendini ve çevresini korumak için gerekli önlemleri almalıdır. - Solunumu korumak için maske veya ıslak bez kullanılır. - Elektrik düğmeleri, diğer elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları kullanılmaz. - Yoğun duman varsa hastayı dışarı çıkarmak için ip kullanılmalıdır. - Derhal itfaiyeye haber verilir (110).

17. Zehirlenmeler, Böcek Sokması ve Hayvan Isırıklarında İlk Yardım

1. Sindirim Yoluyla:

2. Solunum Yoluyla:

3. Deri Yoluyla:

Zehirlenme Nedir?

Zehirlenmelerde Genel Belirtiler Nelerdir?

Zehirlenme Hangi Yollarla Meydana Gelir?

Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden zehirli (toksik) olarak kabul edilirler.

- Sindirim Sistemi Bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, - Sinir Sistemi Bozuklukları: Bilinç kaybı, havale, rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, - Solunum Sistemi Bozuklukları: Nefes darlığı, morarma, solunum durması, - Dolaşım Sistemi Bozuklukları: Nabız bozukluğu, kalp durması.

Zehirlenme yolları üç grupta toplanır.

En sık rastlanan zehirlenme yoludur. Sindirim yoluyla alınan zehirler; genellikle ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, ilaç ve aşırı alkoldür.

Zehirli maddenin solunum yolu ile alınmasıyla oluşur. Genellikle karbonmonoksit (tüp kaçakları, şofben, bütan gaz sobaları), lağım çukuru veya kayalarda biriken karbondioksit, havuz hijyeninde kullanılan klor, yapıştırıcılar, boyalar ve ev temizleyicileri gibi maddeler ile oluşur.

Zehirli madde vücuda direk deri aracılığı ile girer. Bu yolla olan zehirlenmeler; böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları, zirai ilaçlar gibi zehirli maddelerin deriden emilmesi ile oluşur.

67

No Fall Projesi

68

İlk Yardım

Karbonmonoksit Zehirlenmesi

Karbonmonoksit Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Karbonmonoksit Zehirlenmesinde İlk Yardım

Arı Sokmalarının Belirtileri Nelerdir?

Akrep Sokmalarının Belirtileri Nelerdir?

Endüstriyel merkezlerde önemli bir sorundur. Egzoz gazları, gaz ve kömür ısıtıcıları, mangal kömürleri, kuyular ve derin çukurlarda bulunur. Karbonmonoksit renksiz, kokusuz, havadan hafif ve rahatsız edici olmayan bir gazdır. Hemoglobine bağlanma kapasitesi oksijenden 280 kat fazladır.

- Aşırı yorgunluk, huzursuzluk, - Grip belirtileri, - Bulantı-kusma, baş dönmesi, karıncalanma, - Cilt ve tırnaklarda kısa süreli kiraz kırmızısı renk değişimi, - Göğüs ağrısı, çarpıntı hissi, tansiyon düşüklüğü, - Solunum durması, kalp durması, koma.

- Kişi ortamdan uzaklaştırılır. - Hareket ettirilmez. - Yaşam bulguları değerlendirilir (ABC). - Hava yolu açıklığı sağlanır. - Tıbbi yardım istenir (112).

Belirtiler kısa sürer. Acı, şişme, kızarıklık gibi lokal belirtiler olur. Arı birkaç yerden veya nefes borusuna yakın bir yerden soktuysa ya da kişi alerjik bünyeli ise tehlikeli olabilir.

- Kuvvetli bir lokal reaksiyon oluşturur. - Ağrı, ödem, - İltihaplanma, kızarma, morarma, - Adale krampları, titreme ve karıncalanma, - Huzursuzluk, havale gözlenebilir.

Deri Yolu ile Zehirlenmelerde İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

Zehirlenmelerde Genel İlk Yardım Kuralları Nelerdir?

Şofben Kazaları

Şofben Kazalarında İlk Yardım

Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

- Yaşam bulguları değerlendirilir. - Ellerin zehirli madde ile teması önlenmelidir. - Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır. - 15-20 dakika boyunca deri bol suyla yıkanmalıdır. - Tıbbi yardım istenir (112).

- Zehirlenmeye neden olan maddeyi ya da zehirlenen kişinin ortamdan uzaklaştırılması - Hayati fonksiyonların devamının sağlanması - Sağlık kuruluşuna bildirmesi (112)

Şofben sıcak su temini için birçok konutta hâlâ kullanılmaktadır. Elektrikle çalışanlar genellikle termostat arızası nedeniyle kazan patlamalarına neden olabilmekte ve kişiler sıcak su yanıkları ile karşılaşabilmektedir.

LPG ile çalışan şofbenler ile de kazalar olmaktadır. Bu kazalar ortamdaki oksijenin yanma sırasında tüketilmesine bağlıdır. LPG zehirli değildir. Ancak; 6 m3 den küçük iyi havalandırılmamış mekanlarda şofben kullanıldığında ortamdaki oksijen hızla tükenmekte ve kişiler bu yüzden havasızlıktan boğularak kaybedilmektedirler.

- Kişi ortamdan uzaklaştırılır. - Hareket ettirilmez. - Yaşam bulguları değerlendirilir (ABC). - Havayolu açıklığı sağlanır. - Tıbbi yardım istenir (112).

- Banyo içerden kilitlenmemeli, - Şofben iyi çeken bir bacaya bağlanmalı, - Şofbenin olduğu yere bol hava girişi sağlanmalı, - Şofben ile tüp arasındaki hortum 125 cm den uzun olmamalı, - Banyodaki kişiler kontrol edilmeli.

69

No Fall Projesi

70

İlk Yardım

- Eğer ağızdan sokmuşsa ve solunumu güçleştiriyorsa buz emmesi sağlanır. - Ağız içi sokmalarında ve alerji hikayesi olanlarda tıbbi yardım istenir (112).

- Sokmanın olduğu bölge hareket ettirilmez. - Yatar pozisyonda tutulur. - Yaraya soğuk uygulama yapılır. - Kan dolaşımını engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır. - Yara üzerine hiçbir girişim yapılmaz.

- Hasta sakinleştirilip dinlenmesi sağlanır. - Yara su ile yıkanır. - Yaraya yakın bölgede baskı yapabilecek eşyalar (yüzük, bilezik vb.) çıkarılır. - Yara yeri, baş veya boyunda ise yara çevresine baskı uygulanır. - Kol ve bacaklarda ise yara üstünden dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır (turnike asla yapılmaz). - Soğuk uygulama yapılır. - Yara üzerine herhangi bir girişimde bulunulmaz (yara emilmez). - Yaşamsal bulgular izlenir. - Tıbbi yardım istenir (112).

- Yaralı bölge hareket ettirilmez. - Batan diken varsa ve görünüyorsa çıkartılır. - Etkilenen bölge ovulmamalıdır. - Sıcak uygulama yapılmalıdır.

Elbiseleri boyundan,göğüsten ve karından gevşetilir. Hastanın beynine kan gitmesini sağlamak için düz bir yerde sırtüstü yatırılarak,

ayakları yukarı kaldırılır ve sonrada şok pozisyonunda bekletilir. Kesinlikle başının altına yastık konmaz. - Hastaya uyarıcı kokular koklatılır. (Amonyak vb.) - Hastanın zorlanmaksızın kendine gelmesi beklenir. - Kendine geldiğinde su, çay gibi içecekler azar azar verilmelidir.

Akrep Sokmalarında İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

Yılan Sokmalarında İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

Deniz Canlıları Sokmasında İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

18. Bayılmalarda İlk Yardım

Yapılacaklar:

- -

Yılan Sokmalarının Belirtileri Nelerdir?

Deniz Canlıları Sokmasında Belirtiler Nelerdir?

Kedi-Köpek Gibi Hayvan Isırmalarında İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

Arı Sokmalarında İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?

- Lokal ve genel belirtiler verir. - Bölgede morluk, iltihaplanma (1-2 hafta sürer) - Kusma, karın ağrısı, ishal gibi sindirim bozuklukları, - Aşırı susuzluk, - Şok, kanama, - Psikolojik bozukluklar, - Kalpte ritim bozukluğu, baş ağrısı ve solunum düzensizliğidir.

- Çok ciddi değildir. Lokal ve genel belirtiler görülür. - Kızarma, - Şişme, - İltihaplanma, - Sıkıntı hissi, - Huzursuzluk, - Havale, - Baş ağrısıdır.

- Hasta/yaralı yaşamsal bulgular yönünden değerlendirilir. - Hafif yaralanmalarda yara 5 dakika süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanır. - Yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır. - Ciddi yaralanma ve kanama varsa yaraya temiz bir bezle basınç uygulanarak kanama durdurulmalıdır. - Derhal tıbbi yardım istenmeli (112). - Hasta kuduz ve/veya tetanos aşısı yaptırması hususunda uyarılmalıdır.

- Yaralı bölge yıkanır. - Derinin üzerinden görülüyorsa arının iğnesi çıkarılır. - Soğuk uygulama yapılır.

71

No Fall Projesi

72

İlk Yardım

Rentek Manevrası uygulama basamakları:

- Kaza ortamı değerlendirilerek olay yeri güvenlik önlemleri alınır. - Hasta ya da yaralının bilinci kontrol edilir, bilinç yok ise 1-1-2 aranır. - Hasta ya da yaralının solunumu değerlendirilir (Solunum yok ise hasta ya da yaralının araçtan çıkarılmasına karar verilir.). - Hasta ya da yaralının ayaklarının pedallara sıkışıp sıkışmadığı kontrol edilir. - Emniyet kemeri bağlı ise açılır. - Hasta ya da yaralının karşı taraftaki eli kemer ya da giysilerine sıkıştırılır. - Hasta ya da yaralıya yan tarafından yaklaşılarak, bir eliyle hasta ya da yaralının yakın taraftaki kolu bilekten kavranır, diğer elle çenesi tutularak boynu desteklenir. - Baş - boyun - gövde hizası bozulmadan tek hareketle araçtan dışarı çıkarılır - Hasta ya da yaralı yavaşça yere veya sedyeye yerleştirilir.

İlk yardım uygulamaları için iş yerlerinde, evde, okulda, arabalarda, fabrikada, havaalanında, tren istasyonlarında ve diğer tüm aklımıza gelebilecek her yerde ilk yardım çantası bulundurulması gerekmektedir.

20. İlk Yardım Çantası

İlk yardım çantasında bulunması gereken malzemeler:

19. Hasta ya da Yaralı Taşınmasında Genel Kurallar

Genel bir kural olarak, hasta ya da yaralının yeri değiştirilmemeli ve dokunulmamalıdır. Olağan üstü bir tehlike söz konusu ise (ortam güvenli değil ise ya da hasta ya da yaralıya temel yaşam desteği yapılması gerekiyor ise ) taşıdığı her türlü riske rağmen acil taşıma zorunludur. Taşıma gerektiren durumlarda İlk yardımcı kendi sağlığını asla riske sokmamalıdır. Gereksiz zorlama ve yaralanmalardan kaçınılmalıdır.

:

- Baş - boyun - gövde ekseni esas alınmalı, - Ekip çalışması yapılmalı, - Hasta ya da yaralıya yakın mesafede çalışılmalı, - Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılmalı, - Sırtın gerginliğini korumak için dizler kalçadan bükülmeli, - Yerden destek alacak şekilde, her iki ayak kullanılmalı ve biri diğerinden öne yerleştirilmeli, - Omuzlar leğen kemiği hizasında tutulmalı, - Ağırlık kaldırırken karın muntazam tutulup, kalça kasılmalı, - Kalkarken ağırlık kalça kaslarına verilmeli, - Yavaş ve düz adımlarla yürünmeli( Adımlar omuzdan geniş olmamalı.), - Ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalı hasta ya da yaralı mümkün olduğunca hareket ettirilmemelidir.

- Kaza geçirmiş yaralı bir kişi eğer; olay yeri güvenliği sağlanamıyor (yangın,patlama tehlikesi, vb) ya da kişinin solunumu yok ise omuriliğine zarar vermeden çıkarılmalıdır. Aksi durumda yaralı kişiler araçtan çıkarılmamalı, olay yeri güvenliği sağlandıktan sonra tıbbi yardım istenerek, tıbbi yardım gelene kadar olay yerinde beklenilmelidir.

- Hasta ya da yaralının araçtan çıkarılmasında Rentek Manevrası olarak adlandırılan teknikten yararlanılır.

Hasta ya da yaralı taşınırken dikkat edilmesi gereken kurallar

Araç içindeki hasta ya da yaralıyı araçtan çıkarma

Malzemenin adı Miktar1. Suni solunum maskesi 1 Adet2. Büyük sargı bezi (10 cmX3-5 cm) 2 Adet3. Steril hidrofil gaz bezi (10x10 cm 50 lik) 1 Kutu4. Üçgen sargı bezi 3 Adet5. Hidrofil pamuk (70 gr) 1 Paket6. Flaster 1 Adet7. Çengelli iğne 10 Adet8. Makas 1 Adet

73

No Fall Projesi

74

Yüksekte Çalışmalarda İş Güvenliği

9. Elastik bandaj (6-8 cm enli) 1 Adet10. Yara bandı 10 Adet11. Tıbbi eldiven 2 Çift12. Açık renk plastik örtü 1 Adet13. Not defteri 1 Adet14. Kurşun kalem 1 Adet15. İlk yardım el kitabı 1 Adet16. El feneri 1 Adet17. Düdük 1 Adet18. Cımbız 1 Adet19. Malzeme listesi 1 Adet20. Alüminyum yanık örtüsü 1 Adet

1. YÜKSEKTE ÇALIŞMA:

1.1.Yükseklik Nedir?

1.2.Yüksekte Çalışma Nedir?

Yükseklik kavramı, adım atarak çıkamayacağımız yerler olarak tanımlanabilir. İnsanın vücut ağırlık merkezi (VAM) denge noktası (ikinci omur) olarak bilinir ve burası yükseklik noktası olarak alınır. İnsandan insana farklılık gösteren yükseklik kavramını tanımlarken baz alacağımız ölçü insan bedenidir.

Denge Noktası (Ağırlık Merkezi)

Düşüldüğünde yaralanma ve ölüm riski olan noktalarda yapılan çalışmalara yüksekte çalışma denir. Yükseklik oranları her ülkeye göre farklılık gösterebilir. Yer seviyesinin altında bile yüksekte çalışma olabilir. Yüksekte çalışma özel eğitim isteyen bir çalışmadır. Yüksekte çalışma ve toplu koruma olan yerlerde yapılan çalışmalarda kişisel koruyucu donanımlar ve teknik ekipmanlar kullanmak gerektirebilir.

3.BÖLÜM

YÜKSEKTE ÇALIŞMALARDA İŞ GÜVENLİĞİ

75

No Fall Projesi

76


1.5.Yüksekte Çalışmada Tehlikeli Durumları Tanıyabilme

1.6. Mobil Araçlarda Yüksekte Çalışma

Yüksekte çalışmada meydana gelebilecek kazalara karşı olabilecek tehlikeli durumları bilmek, görebilmek ve tahmin edebilmek gereklidir. Saptanan tehlikeli ve güvensiz durumlar mutlaka bildirilmelidir. Bu tehlikeli durumlar şunlardır:

- Kırılgan yüzeyler - Düşen objeler - Tehlikeli bölgeler - Çalışma alanındaki aksaklıklar - Yüksekte çalışma ekipmanındaki aksaklıklar - Kişisel koruyucu donanımlardaki aksaklıklar - Çevresel faktörler a. Kapalı alanlarda b. Açık alanlarda (Hava şartları) - KKD'nin doğru kullanımı - Emniyetli yürüyüş yollarında olabilecek problemler - Kişisel faktörler

Yüksekte çalışma işlemlerinin bir kısmı mobil araçlarla yapılır. Örneğin gökdelenlerde cam temizliği için asansör sistemleri kullanılır. Mobil araç kullanılırken şunlara dikkat edilmelidir:

- Kullanılacak mobil araçların standart olup olmadığı ve kurulumunun doğru yapılıp yapılmadığına bakılmalıdır. - Mobil aracın kullanımında devrilme ve çevresel etkilerde göz önünde bulundurularak konumlandırılması buna göre yapılmalıdır. - Mobil araçlar üzerinde çalışır iken kullanılacak kişisel koruyucu donanımlar standart olmalı ve bu konuda personele gerekli eğitim verilmelidir. - Mobil araçlar üzerinde kullanılan teknik ekipmanların yıllık kontrolleri yapılmış olmalıdır. - Kullanılan ekipmanlar, düşme mesafesini kısaltacak şekilde olmalıdır.

Yüksekte çalışırken düşerek yaralanma /ölme riskinin yanında düşen nesnelerin aşağıda çalışanların yaralanması, çalışma platformunun çökmesi ve havai elektrik hatları ile temas gibi tehlikelerde mevcuttur.

1.3.Yüksekte Çalışmanın Yapıldığı Ortamlar

1.4.Yüksekte Çalışmaya Hazırlık

- Enerji hatları - Baz istasyonları - Köprüler - Barajlar - Tersaneler - İnşaatlar - Havalanları - Ormancılık faaliyetleri - Binaların dış bakımı ve temizliği (camların silinmesi) - Fabrikalar - Oyun parkları

Yüksekte çalışmaya başlamadan önce aşağıda belirtilen hususlar gerçekleştirilmelidir.

- Çalışanların toplu koruma, çalışma alanındaki tehlikeleri tanıyabilme, Kişisel Korunma Donanımı (KKD) ve teknik malzemeler konusunda eğitimlerini eksiksiz ve tam olmalıdır, - Çalışma izin sistemi uygulanmalıdır, - Risk analizi yapılmalıdır, analiz doğrultusunda çalışma planı hazırlanmalıdır, - Yüksekte çalışmada toplu koruma yöntemlerini tercih edilmelidir, - Toplu koruma yok ise KKD ve teknik ekipmanlar kullanılmalıdır, - Çalışma alanı çevrilmeli ve yüksekte çalışma yapılmaktadır uyarı levhaları konulmalıdır. - Çalışılacak alandaki işaret ve işaretçilere uyularak çalışılmalıdır.

77

No Fall Projesi

78


2.3.Düşmenin Nedenleri

2.4.Düşmede Kişisel Nedenler:

- Bilgi Eksikliği (Örneğin: Çalışma alanı ile ilgili personele yeterli bilgi verilmemesi) - Eleman Atama Yanlışlığı (Örneğin: Yükseklik korkusu olan personelin yüksekte çalıştırılması) - İş Güvenliği Kurallarının Uygulanmaması (Örneğin: Çalışma alanındaki genel emredici işaretlere uyulmaması) - Tasarım Hataları (Örneğin: Yüksek yapılarda cam temizliği işleri için yapım aşamasın da İSG' nin düşünülmemesi) - Yetersiz Kişisel Koruyucu Ekipman (Örneğin: Personele eksik kişisel koruyu donanım verilmesi kask veya baretinin olmaması) - Yetersiz/ Düşük Kaliteli Ekipman Alımı (Örneğin: Kullandığımız yüksekte çalışma ekipmanlarının CE ve EN standartlarının olmaması - Yetersiz Kontrol ve Bakım Programı (Örneğin: Kullandığımız ekipmanları kullanmadan önce, sonra ve ayda 1 kez kontrol edilmelidir. - Yetersiz Ödüllendirme (Örneğin: Kurallara uygun çalışan personelin ödüllendirilmemesi - Güvensiz Çalışma Yöntemleri ( Örneğin: Yüksekte çalışmada İSG kurallarına uymama,emniyet kemeri giymeden çalışma)

- Eğitimsizlik, - Aşırı özgüven, - Dikkatsizlik, - Yorgunluk, - Uykusuzluk, - Psikolojik rahatsızlıklar, - Sıvı eksikliği, - Meslek körlüğü

2.DÜŞME:

2.1. Düşmek Ne Kadar Zaman Alır?

2.2.Düşmeye Neden Olan Faktörler

Eğer güvenli bir noktaya bağlı değilseniz düşerken kendinizi durduramazsınız ! Düşmeye başladığınızda vücudunuz ½ saniye içinde reaksiyon gösterir.

- Bir seviyeden diğer bir seviyeye geçme (Örneğin: İskelede çalışan personelin emniyetsiz şekilde inşaat alanına geçmesi) - Boşluklar, şaftlar ve korumasız delikler (Örneğin: İnşaat alanında personelin asansör boşluğuna düşmesi) - Çalışma platformlarının taşıma güçleri, el tutunma noktalarının zayıflığı (Örneğin: Merdiven ve iskelelerde çalışan personelin taşıma agırlığını aşmaları) - Yüzeylerin kayganlığı, uygunsuz ayakkabı ve çizmeler (Örneğin: Yağmurlu havalarda metal profillere tırmanma, isg ayakkabısı olmadan çalışma) - Merdivenleri yanlış kullanma (Örneğin: Merdiven konumlandırırken ¼ kuralına uymamak) - Yumuşak zeminler (Örneğin: Çalışma alanında kum ve çakıl yığını olması sonucu personelin ayağını burkup veya dengesini kaybedip düşmesi) - Kötü hava şartları (Örneğin: Açık yüksekte çalışma alanlarında yıldırım tehlikesi olması) - İskele ve merdivenlere araçların çarpması - Kişisel koruyucu donanımın doğru kullanılmaması

79

No Fall Projesi

80


3.2.Korkuluk ve Etek Ölçüleri

Uygulanan standartlar: CITB (Construction Institude Training Board), NASC (National Access and Scaffolding Confederation) SG4:05 ve TG20:05, BS EN 12811

- Korkuluklar; sağlam bir şekilde ahşap boru veya metal profilli malzemeden yapılmalı, yüzeyleri pürüzlü veya köşeleri keskin olmamalıdır. - Korkulukların tabandan yüksekliği en az 95 cm olmalıdır. - Korkuluğun tümü, herhangi bir yönden gelebilecek en az 100 N bir yüke dayanabilecek şekilde olmalıdır. - Boru korkulukların tırabzan ve dikmeleri, en az 1 ¼ parmak ve ara korkuluklar ise, en az (1) parmak borudan yapılmış olacak. - Metal profilli malzemeden yapılan köşe bentli korkulukların tırabzan ve dikmeleri, en az 5mm et payı olan 40x40 mm' lik köşebentten ve ara korkuluklar ise en az 3mm et payı olan 30x30 mm' lik köşebentten yapılmalı ve köşebentlerin yatay kenarları, tehlikeli tarafa dönük olmalıdır. - Alet ve malzemenin düşerek kazaya sebep olmasını önlemek için döşeme dış kısmına tabandan en az 15cm yüksekliğinde bir etek tahtası konmalıdır. Bu etek tahtası ile döşeme arasında en çok 1cm boşluk bırakılabilir. Etekler; ahşap, metal veya yeteri sağlamlıkta diğer malzemelerden yapılabilir.

3.3. Korkuluk Standartları

3.KORKULUKLAR:

3.1. Korkuluk Nedir?

Korkuluk sistemleri üst tırabzan, orta tırabzan, ara dikey elemanlar ve süpürgelikten oluşmaktadır. Korkuluk için en sık kullanılan alanlar düz çatı ya da düşük meyilli çatılardır. Korkuluklar; sağlam bir şekilde ahşap boru veya metal profilli malzemeden yapılmalı, yüzeyleri pürüzlü veya köşeleri keskin olmamalıdır. İş veren işçilerini düşmeler karşı korumak için bu sistemi tercih ederse, sistem aşağıdaki kriterlerin tamamını karşılamalıdır:

- Korkuluk sistemlerinde işçilerin herhangi bir yerinin takılabileceği veya kesme tehlikesi yaratabilecek çıkıntı ,sivri uç vb. gibi şeyler bulunmamalıdır. - Tüm korkuluk sistemleri el yaralanma ve kesilmelerine sebep olmaması için en az 0.6 cm kalınlığında olmalıdır. - Üst tırabzanlarda tel halat kullanılırsa ,en çok 1.8m aralıklarla yüksek görünüme sahip işaretlemeler kullanılmalıdır. - Üst ve orta tırabzanlarda çelik ve plastik kullanılmamalıdır. - Üst ya da orta tırabzanlarda orta tırabzanlarda manila, plastik ya da sentetik halat tercih edilmesi durumun dayanımlarının gereken sıklıklarla kontrol edilmesi gerekir. - Korkuluğun tabandan üst tırabzana yüksekliği Avrupa'da en az 95cm, Türkiye'de ise en az 90 cm olması zorunluluğu vardır. - Korkuluk sistemi 47 cm'den büyük açıklıklar olmayacak şekilde paneller, orta tırabzanlar ve benzeri yapılarla desteklenmelidir. - Korkuluk sistemi üst kenarındaki 5 cm' lik yere dışa ve aşağı yönlerde uygulanan 890 N kuvvete dayanabilmelidir. Ara tırabzanlar, ızgaralar ve ara dikey elmanlar dışa veya aşağı yönlerde uygulanan en az 666 N yüke dayanabilmelidir. - Deliklere uygulanan korkuluklar deliğin tüm çevresine uygulanmalıdır. Delikler malzeme geçişi için kullanılıyorsa , en az iki yanında kaldırılabiliyor korkuluk bölümü olmalı.

81

No Fall Projesi

82


3- Hareketli (Mobil) İskeleler

- Sıkça yatay yer değiştirmek zorunda kalınan ve yüksekte devam eden işlerde kullanılır. - Taşıyıcı sistem boru veya kaynaklı birleşimlerden oluşabilir. İskele kilitlenebilir tekerlekler üzerinde hareket edebilir niteliktedir. - Bina içi tavan boyaları, asma tavan çalışmaları, tavan elektrik ve mekanik tesisatı işleri kullanım alanları arasındadır.İskele platformunun kilitlenebilir tekerlekler üzerinde veya hem tekerlek hem de sabitleyici ayakları bulunan iskele sistemleridir. - Çalışma esnasında hareketi sağlayan tekerlekler veya unsurlar sabitlenerek çalışılır.Hareketli iskelenin dört ayağı da kilitlenmelidir. - Üzerinde ağırlık veya personel ver iken hareket ettirilmemelidir.

Üzerinde çalışmaya uygun iskele olduğunu gösterir.Yüksekten düşme koruyucu ekipman kullanılarak üzerinde

çalışılabileceğini belirtir.Üzerinde çalışmanın yasaklandığını belirtir.

Sabit ve hareketli iskelelerde kurulum aşamasında, sarı ve kırmızı kartlı iskelelerde çalışırken, Yüksekten düşme koruyucu ekipmanlar kullanması gerekmektedir. İskele kuracağı yerde ankaraj noktası ile birlikte esnek hareketli dikey yaşam hattına bağlanarak veya lanyartlarla çalışması gerekmektedir. Asma İskelelerde çalışma yaparken farklı bir noktadan esnek hareketli dikey yaşam hattı yapıldıktan sonra yüksekten düşme koruyucu ekipmanlar kullanılarak çalışma yapılmalıdır.

4.3. İskele Etiketleri:

Yeşil Kartlı İskele: Sarı Kartlı İskele:

Kırmızı Kartlı İskele:

4.4. İskelelerde Güvenli Çalışma

4.İSKELELER:

4.1. İskele Nedir?

4.2. İskele Çeşitleri

Belirli bir yüksekliğe ulaşmak veya çalışmak için kullanılan araçların genel adıdır. Binaların ve diğer yapıların inşa, bakım, onarım ve yıkım işleri boya , sıva , kaplama ve yalıtım işleri, mekanik, elektrik, çelik konstrüksiyon imalatları vb. işlerin gerçekleştirilmesinde güvenli bir çalışma ortamının ve bu ortama güvenli erişim sağlanması için gerekli olan geçici olarak yapılan inşaat yapısına iskele denir.

1- Sabit İskeleler Dikey, yatay, çapraz boru elemanlarının birleşim elemanları ile bir araya getirilmesi ile taşıyıcı sistem kurulur. Payanda, duvar bağlantıları ve yardımcı ekipmanlar ile desteklenerek sistem tamamlanır.

2- Asma İskeleler

Platformun taşıyıcı halat veya sapanlarla daha üst kota asıldığı ve tek veya iki doğrultuda hareket olanağı olan iskelelerdir. Sabit iskelelerin kurumunun çok maliyetli veya olanaksız olduğu çok yüksek yapıların dış cephe işleri için kullanılır. Çok yüksek yapıların dış cephe kaplama, boya ve dış cephe temizlik işleri başlıca kullanım alanlarıdır.

83

No Fall Projesi

84


5.3. Mobil Platform Kurulum Özellikleri

- Hareketli çalışma iskeleleri sadece uzman bir kişi gözetiminde kurulmalı, sökülmeli veya değiştirilmelidir. - İskeleleri varsa üreticinin kullanma kılavuzuna göre kurulmalı ve kullanılmalıdır. - İskele platformlarına çıkış için iskele yapısında iç merdivenler bulundurulmalıdır. - Hareketli çalışma iskeleleri bina/inşaat bölümlerine geçiş amaçlı kullanılmamalıdır. - Hareketli iskelelerin kenarlarında yüksekten düşme riskini engelleyici koruma korkulukları bulundurulmalıdır. - Hareketli iskeleler kullanımdan önce uzman bir kişiye kontrol ettirilmelidir. - İskele azami yükleme sınırına uyulmalıdır. - Hareketli iskeleler sadece düz, dayanıklı ve engelsiz zemin üzerinde hareket ettirilmelidir. - İskele tekerlekleri kullanıma başlanmadan önce fren koluyla sabitlenmelidir. - İskele hareket ettirmeden önce iskele üzerinde açıkta duran malzemelerin düşmesini engellemek için gerekli güvenlik önlemlerini alınmalıdır. - İskele kot farkı bulunan zeminler üzerinden atlatılmalıdır. - Üzerinde insan varken iskele kesinlikle hareket ettirilmemelidir.

5.4.Mobil Paltformda Güvenlik Tedbirleri

- Platformlar çalışmalar için yeterli genişlikte olmalıdır. - Üzerinde bulunabilecek azami yüklere dayanacak şekilde yapılmalıdır. - Platformlara çıkış ve inişler güvenli şekilde yapılmalıdır. - Platformun altı ve çevresi korunmuş olmalıdır. - Platform kenarlarında düşmeyi önleyici korkuluklar ile malzeme düşmelerini önleyici eteklikler olmalıdır. - Platformsuz çalışmalardan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. - Platformun mümkün olmadığı durumlarda gerekli diğer tedbirler (emniyet ağı, düşme ipi vb. ) alınacaktır. - Görüş imkanlarının sağlanması için uygun aydınlatma sağlanmalıdır. - Gerekli durumlarda iyi etüt edilerek kişisel koruyucu ihtiyacı karşılanmalıdır. - Tehlike ve risk derecesi yüksek hallerde platform üzerinde çalışanı gözlemleyen yardımcı elemanlar bulunmalıdır. - Yalnız sabit platform yapılamayan durumlarda geçici iskele ya da iş ekipmanı kullanılabilir.

Not: Aynı anda asma iskeleye ve esnek hareketli dikey yaşam hattına bağlantı yapılmaz. Esnek hareketli ankaraj noktası kurulması mümkün olmayan yerlerde asma iskeleye bağlanmak gerekiyorsa asma iskele içinden ayak noktasına lanyartla bağlantı yapmak gerekir.

Çalışanın iş ve işlemleri üzerinde yürüttüğü güvenlik tedbirleri alınmış çalışma mahalline mobil patform denir. Platform sabit seyyar yada hareketli olabilir. Kısa Mesafeli Hafif işler için dizayn edilmişlerdir.

1. Manlift2. Örümcek3. Makaslı Platform Sistem4. Tekerlekli İskele

5. MOBİL PLATFORMLAR:

5.1. Mobil Platform Nedir?

5.2. Mobil Platform Çeşitleri

85

No Fall Projesi

86


Mobil düşüş tutucular sabit, hareketli veya esnek sistemlere monte edilebilen, kılavuz oluşturan düşme durdurma elemanlarıdırlar. Personelin düşey olarak yukarı-aşağı güvenli bir şekilde hareket etmesini sağlayan, sabit bir ankraj hattı ve bu hat üzerinde hareket eden, bir düşme anında ise kendinden kilitleme fonksiyonu bulunan bir düşmeyi önleme tertibatıdır. Bu ekipmanlar, sistem içinde bir ankraj hattı boyunca çalışır. Rijit halat sistemlerinde yukarıya veya aşağıya doğru konum değişikliklerinde elle ayarlama gerektirmeksizin belirli bir hızla personelin ihtiyacına göre beraber hareket edebilmektedir.

Çalışma özelliğine göre dört farklı düşme önleyici vardır;

1. Esnek bir çapa halatını içeren kılavuzlanmış tipte düşme önleyici2. Esnek bir çapa halatı, bu halata tutturulmuş kendiliğinden kilitlenen kılavuzlanmış tipte düşme önleyici ve bir bağlayıcı veya bağlayıcı ucu olan bir halatı içeren alt sistem.3. Kılavuzlanmış tipte düşme önleyici4. Kendi kendini kilitleme fonksiyonu ve kılavuzlanma imkanı olan bir düşme önleyici

- Çalışanlar bu konuda özel olarak eğitilmelidir. - Mobil platformlarda yapılan işler, işçilerin sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmayacak uygun hava koşullarında sürdürülmelidir. - İskele platformlarının boyutu, şekli ve yerleştirilmesi yapılacak işin özelliklerine ve taşınacak yüke uygun olmalı ve güvenli çalışma ve geçişlere izin vermelidir.

Fazla yükseklik gerekmeyen, fakat daha fazla çalışma alanı ve daha ağır kaldırma kapasitesi gereken işlerde kullanılan özel platformlardır. Bunlar daha ağır yükler kaldıracak şekilde tasarlanmışlardır. Makaslı Platformlar da bom liftlerin manevra tekniğiyle hareket ederler, ancak platformları yalnızca dikey olarak kalkar. Bu ekipmanlar uygun eğitim almış işçiler tarafından kullanılmalıdır. İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı ve aksesuarları kullanılmalıdır. Kaldırılan kişilerin güvenilir haberleşme imkanları olmalıdır. Ani oluşabilecek tehlike halinde tahliye için güvenilir araçlar bulunmalıdır. Bu araç yetkili Operatör olmadan kullanılmamalıdır.

Düşme sırasında otomatik olarak kilitlenerek düşmeyi, kaymayı ve kontrolsüz inişleri durdurmak için kullanılan ekipmana mobil düşüş tutucu denir. Yüksekte çalışmada kılavuzlanmış tipte düşme önleyici, çapa halatı boyunca hareket etmeli, yukarı ve aşağı yönde konum değişikliği süresince elle ayarlamayı gerektirmeden kullanıcıya eşlik etmeli ve düşme meydana geldiğinde çapa halatı üzerinde otomatik olarak kilitlenmelidir.

5.5. Çekilebilir Makaslı Personel Yükseltici Platform Nedir?

6.MOBİL DÜŞÜŞ TUTUCULAR:

6.1.Tanım

87

No Fall Projesi

88


7.KAPAK, EMNİYET SERİTLERİ ve KONTROLLÜ GİRİŞ ALANLARI (PASİF SİSTEMLER):

7.1.Uyarı Hattı Sistemleri

7.2.Güvenlik İzleme Sistemleri

7.3.Kontrollü Giriş Alanı Sistemi

Sistem, halatlar, teller veya zincirler ile korumasız yerlere yaklaşanları uyarmak için bariyer oluşturan desteklerden oluşmuştur. Korkuluk veya güvenlik ağı kullanmadan çatı işi yapanlar için bir alan belirlenir. Uyarı hattı sistemleri, kişisel düşmeyi durdurucu sistemler, muhafazalı geçit sistemleri veya güvenlik izleme sistemleri ile birleştirilir.

Bu sistem düşme tehlikesinden habersiz, kişiyi izleme ve uyarma işinde uzman kişinin yapması gereken prosedürler bütünüdür. Sistem 15 m den daha az genişlikteki az eğimli çatı işleri için uygundur. Geleneksel düşmeyi önleyici sistemlerin uygun olmadığı olmadığı durumlarda güvenlik izleme sistemi kontrolü kontrollü giriş alanı ve düşmeyi önleyici planla birlikte kullanılır.

Korunaksız olarak yapılan kenar işleri, tuğla örme işleri ve alakalı işlerin yapıldığı tehlikeli alanları ifade eder. Sıradan insanların veya başka çalışanların girişi ve geçişinin önlenebileceği kontrol sistemidir. İşi yapacak kişilerin dışındaki kişilerin kontrollü giriş alanına girmeleri yasaklanmıştır. Bu sitemde bir giriş alanı belirlenir ve giriş alanının kontrolü için de bir personel görevlendirilebilir.

Kontrol hattı aşağıdaki kriterleri karşılamalıdır:

- Halat, tel, şerit veya benzeri malzeme ve desteklerden oluşur. - En az her 1.8 m bir yüksekliğe, görünebilir flama veya benzeri işaretler asılır. - Çalışma yüzeyinin en düşük noktasından uzaklığı 1 m'den az, en yüksek noktasından uzaklığı 1.14 m' den fazla olamaz. - En az 890 N yüke dayanmalıdır.

6.2.Özellikleri (Bileşenleri)

6.3.Mobil Tutucuların Deney Metotları

Dikkat edilmesi gereken hususlar :

6.4.Mobil Tutucu Çeşitleri

: :

1.Esnek çapa halatı sentetik lifli bir halat veya çelik halat olmalıdır.2.Kılavuzlanmış tipte düşme önleyicinin istem dışı olarak çapa halatından çıkmasını engellemek için bunlara uç durdurucu takılabilir veya uç durdurucu takılabilir şekilde olmalıdır.3.Kılavuzlanmış tipte düşme önleyici bir açma tertibatıyla donatılabilir. Bu tertibat art arda elle kasıtlı olarak yapılan iki hareketle sökülebilir ve takılabilir olmalıdır.

Deney metotları EN 364'te belirtilmiştir. Statik Dayanım: Çapa halatı 22 kN, tel halat 15 kN'lik yüke dayanımı devam ettirmelidir.Dinamik Dayanım: 100 kg'lik manken ile deney yapıldığında frenleme kuvveti 6 kN'yi aşmamalıdır.Frenleme mesafesi şok emicili sistemde L= L1 olduğunda H < 2L+1 m, şok emicisiz sistemde L= bağlayıcı uzunluğu olmalıdır.

Kilitleme : Kılavuzlanmış tipte düşüş önleyici EN 364 madde 5.1.2.3'te belirtilen şekilde 5 kg'lık yüke maruz bırakıldığında kilitlenmeli ve serbest bırakılana kadar kilitli kalmalıdır.

- İp Halatlı Düşüş Durdurucular: F-2 , F-2A, F-2C, F-2D - İp Halat Tutucular F-1, F-3A, F-3B, FP-1(ASAP) - Çelik Halat Tutucular F-5, SRY-50

89

No Fall Projesi

90


Doğal ışığın zayıf olduğu yerlerde flüoresan renkler, reflektör malzeme veya yapay aydınlatma kullanılır. İşaretler karışıklığa neden olmayacak şekilde birbirine yakın yerleştirilebilir. İşaretlerin renk açıklamaları aşağıdadır.

8.MERDİVENLER

8.1.Tanım

Merdivenler, çeşitli kullanım alanları için özel tasarlanmış yükselme elemanlarıdır. Merdivenler taşıma kapasiteleri yüksek, belirlenen standartlara uygun ve sabitlenebilir ya da bağlanabilir özellikte olmalıdır.

7.4.Çatı Çıkışları / Işıklandırma Pencereleri

7.5.Çukur ve Delik Kapakları

7.6.Yakalama / Durdurma Platformları

7.7.Güvenlik İşaretleri

Çatı kenar yükseklikleri 60 cm. ve daha yüksek olmalı ki korkuluk olarak görev yapabilsin. Çatıya çıkışlar sağlamca kapatılmalı veya korkuluk ile çevrilmelidir. Çatı pencereleri düşme sonucu oluşan zorlama halinde kırılabilirler Çatı çıkışları veya ışıklandırma pencereleri, kapaklar ile kapatıldıktan sonra çelik hasır benzeri malzemelerle güçlendirilmelidir. Bunlar bu şekilde sağlam hale getirilmeli ya da görünür şekilde işaretlenmelidir.

Katlarda, çatılarda ve diğer yürüme ve çalışma yüzeylerindeki açıklıkları kapamak için kullanılan sert objeleri içerir. Bir m² de en az 100 Kg.lık bir ağırlığa dayanabilecek sağlamlıkta olmalıdır. Kapaklar çalışanın, teçhizatı ve malzeme yükünün en az iki katını destekleyebilmelidir. Kontrolsüz açılmayı engelleyici şekilde takoz, menteşe ya da kilit ile emniyete alınmalı, rüzgar, malzeme veya işçilerin aktiviteleri sonucu yerinden oynamaması için sabitlenmelidir.

Meyilli ve kaygan zeminlerde çalışırken kenarlarda tutucu, durdurucu platformlar olmalıdır. Çatı ucunda bulunan platformlar, personel trafiği de varsa 3 m den daha alçak olmamalıdır. Genişliği en az düşme mesafesi kadar olmalı ve asla 90 cm den daha dar olmamalıdır. Aynı şekilde korkuluklar ve iskelelerde yakalama /durdurma platformu olarak kullanılabilir ancak bu yerler malzeme depolamak için kullanılmamalıdır.

Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk, sesli ve ⁄ veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el-kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında çalışanları bilgilendirmek, tehlikelere karşı onları uyarmak ya da talimat vermek amacıyla kullanılır. İşaret levhaları özel bir tehlike olan yerlerin ve tehlikeli cisimlerin hemen yakınına, genel tehlike olan yerlerin girişine, engeller dikkate alınarak, görüş seviyesine uygun yükseklik ve konumda, iyi aydınlatılmış, erişimi kolay ve görünür bir şekilde yerleştirilirler.

91

No Fall Projesi

92


- Çıkılan seviyeden en az 1 m yukarıya kadar el tutma yeri olmalıdır. - Merdivende yağ kir ve nem olmamalıdır. - Merdivene uygun, kaymaz bir iş ayakkabısı kullanılmalıdır. - Merdivenden kesinlikle bir yere doğru sarkma ve uzanma yapılmamalıdır. - Daima 3 nokta kuralını uygulanmalıdır. (2 ayak 1 el – 1 ayak 2 el) - Tırmanırken yük taşınmamalıdır. - Bir merdivende 1 kişi çalışmalıdır. - Merdivenden 1 noktaya erişmeye çalışılmamalıdır.

4 kategoriye ayrılır.

1. Yatık Merdivenler (20º-25º) Dış mekanlar2. Normal merdivenler (25º-36 º) Resmi binalar, konutlar3. Dik merdivenler (36º-45 º) Çatı, bodrum v.b. 4. Çok dik merdivenler (45º-60 º) Özel kullanımlı mahaller için yapılır. İnişler ve çıkışlarda çok dikkat gerektirir.

8.4. Eğimlerine Göre Merdiven Çeşitleri

8.2.Kullanım Yerleri

8.3.Merdiven Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar

- Merdivenler; ip merdivenler, alüminyum merdivenler ve sabit merdivenler gibi çeşitleri vardır. - İp merdivenler genellikle kapalı ve dar alanlara inişlerde, güvenli ankraj noktaları yardımıyla sabitlenerek çalışma kolaylığı sağlarlar. İp merdivenleri kurtarma merdiveni olarak statik iplerle, itfaiyeci merdiveni olarak kevlar iplerle, çalışma merdivenleri olarak ise örgülü iplerle üretilebilirler. - Alüminyum merdivenler bakım-onarım çalışmaları, temizlik, yükleme-depolama gibi birçok farklı alanda kullanırlar. - Yapılar üzerinde sabitlenerek kullanımı mevcuttur. - Sabitlenen merdivenlerde sabit dikey yaşam hatları kullanılarak emniyet alınır.

- Kullanım amacına uygun olacak şekilde değişik tip ve boylarda üretilirler. Ancak merdivenlerle yapılacak çalışmalarda dahi düşme geri sarımlı düşüş durdurucular veya ipli düşme durdurma sistemleri ile ikincil emniyet alınması önerilir. - Asma merdivenler ikinci bir emniyet yardımı ile kullanılır. Halat tutucular veya geri sarmalı düşüş tutucular ile birlikte kullanılır. Kullanım alanlarına göre değişik ölçülerde üretilir. Hafif işlerin yapımında kullanılır. Merdivenler EN standartlarında olmalıdır.

- Kullanmadan önce kontrol edilmelidir. - İnip çıkarken eller boş olmalıdır. El aletleri kemerde ya da çantada olmalıdır. - Elektrik çalışmalarında tahta ya da fiber merdiven kullanılmalıdır. (Alüminyum çok iyi bir iletkendir. ) - Merdivende çalışırken KKD kullanın. Mümkünse kendinizi sağlam bir yere kanca ile bağlayın. - Mümkün ise merdiveni ve sizi gözleyen bir yardımcı aşağıda merdiveni tutmalı. - 4 m'den uzun merdivenleri iki kişi taşımalıdır.

93

No Fall Projesi

94


9.4. Yatay Yaşam Hattı

İp Yatay Yaşam Hatları

Yatay Yaşam Hattı çatılar, birden fazla virajlı zeminler, vinç yolları, dolum tesisleri, köprülerde yapılan yüksekte çalışmalarda sürekli güvenli erişimi sağlamak için ideal bir çözümdür. Korkuluk sistemi olmayan platform çalışmalarında da sıkça tercih edilen sistemlerdendir. Yatay Yaşam Hattı çeşitli yüksekte çalışmalar için düşmeye karşı koruma sağlar. Mükemmel tasarımı sayesinde çalışanın sistem bağlantı noktalarına takılmadan dikey ve yatay sistemde çalışmasına olanak sağlar.

- Hafif işlerde kullanılmak üzere tasarlanmış sistemlerdir. - 5 mt mesafede ek ankraj noktaları ile desteklenmelidir. - Çalışan kişi sayısı maksimum 2 kişi olmalıdır. - Her 5 mt de 1 personel çalışacak şekilde tasarlanmalıdır.

9. YAŞAM HATLARI

9.1. Tanım

9.2. Dikey (Düşey) Yaşam Hattı

9.3. Dikey Yaşam Hattının Kullanım Özellikleri

Yüksekte çalışan personeli düşmeye karşı korumak için kurulan sisteme denir. Güvenlik halatı çelik halat ya da ip halat olup, Tam Korumalı Vücut kuşağı, lanyard veya yavaşlatma cihazı ve en az bir ankraja bağlıdır. Dikey ve Yatay olmak üzere iki tipi vardır.

Personelin düşey olarak yukarı-aşağı güvenli bir şekilde hareket etmesini sağlayan, sabit bir ankraj hattı ve bu hat üzerinde hareket eden, bir düşme anında ise kendinden kilitleme fonksiyonu bulunan bir düşmeyi önleme tertibatının çalıştığı ip halat yada çelik halattan oluşturulmuş sistemdir. Ankraj noktası En az 22kN çeker kuvveti karşılamalıdır.Bu sistem, en üst noktada tüm sistemi ve oluşabilecek yükleri karşılayabilen, bir ankraj noktasına bağlanmış ve çalışma alanı boyunca düşeyde çalışan personel, güvenlik halatı üzerinde olası bir düşme durumunda çalışanın kendi müdahalesine gereksinim duymadan, kendinden kilitlemeli halat tutucu yardımı ile güvenli bir şekilde düşmeyi durdurmuş olacaktır.

- Ankraj Noktalarının çekerleri en az 22 kN olmalıdır. - Dikey yaşam hatları tek kişinin kullanımına aittir. Hatta aynı anda iki kişi çalışma yapamaz. - Sabit hatlar ve geri toplanabilir modelleri vardır. - Personelin dikey yönde yapacağı bütün çalışmalarda kullanılır. - Esnek ve hareketli hatlar iplerden oluşur. - 8mmlik çelik halatlar dikey yaşam hattı oluşturulmasında tercih edilir

95

No Fall Projesi

96


10. GÜVENLİK AĞI SİSTEMLERİ

10.1. Tanım

pasif düşme durdurma - Güvenlik ağları

sistemleri içinde en etkili genel güvenlik önlemidir. - Kurulacağı alana göre yatay dikey ve açılı olarak kurulum yapılabilir. - Kurulumu yapacak personelin açısal değerleri, ankraj noktasının seçimi ve ağın yerleştirilmesi ile ilgili teknik bilgilere sahip olmalıdır. - Büyük ve yüksek binaların, çatıların, köprülerin, hareket eden yapı iskelelerinin, açık inşaatların yapıldığı çalışmalarda, yüksekte çalışan insanların düşmeleri halinde düşmeyi engellemek ve düşeni yakalamak gibi önemli bir koruma görevi yapmaktadır. - Güvenlik ağları en uygun ve en ekonomik genel güvenlik önlemi olarak düşünülmektedir. - Ancak U.V ışınlarına maruz kalma nedeni ile güvenlik ağlarında oluşan yaşlanmanın ağların belli bir süre için açık hava şartlarına maruz kalacağı, sonra kullanımdan kaldırılması veya değiştirilmesi gerekmektedir. - Poliamid, polyester veya polipropilen gibi malzemelerden üretilen güvenlik ağlarında, kullanım alanlarına göre 3 mm ile 8 mm çapında halat kullanılmakta olup, 5x5 cm ile 15 x 15 cm arasında göz aralığında üretilmektedir. Ağlarda kullanılan malzemelerin,-10 derece ile + 40 derece 'de mekanik özelliklerinde bir azalma olmamalıdır. - Güvenlik ağları çalışma yüzeyinin altına mümkün olduğunca yakın kurulmalı, çalışma yüzeyiyle güvenlik ağının arasındaki mesafe 7 m yi geçmemelidir. Bu ağ çalışma yüzeyinden fırlatılan 180 kg ağırlıkta ve 76 cm çapındaki kumla yüklü paket testine dayanabilmelidir. Ağın maruz kalacağı darbe şiddeti ve ağırlıkla ne kadar esneme yapabileceğini hesaplanmalı, bu esnemeyle birlikte aşağıdaki zemine yada herhangi başka bir objeye çarpması engellenecek şekilde kurulmalıdır. - Güvenlik ağları haftalık olarak kontrol edilmeli, kusurlu olan bölümler derhal uzman personel tarafından değiştirilmelidir.

9.5. Yatay Yaşam Hattının Kullanım Özellikleri

9.6. Geri Sarmalı Sistemler

Özellikleri;

- Çelik Haltlardan oluşturan hatların kurulumu uzman personeller tarafından yapılmalıdır - İp halatlardan yapılan yatay yaşam hatları 5mt aralıklarla ankraj kurularak kuvvetlendirilmeli - Kullanım şartlarına uyulmalı ve kişi sayısı artırılmamalı - Kullanım öncesi kontrolleri sorumlu kişilerce yapılmalı - Çelik halat kalınlığı 8mm olmalı - İp halat kalınlığı en az 11mm olmalıdır.

Kendinden kilitleme fonksiyonlu, otomatik gerdirmeli ve karabinalı halatın geri sarılmasını mümkün kılan bir düşmeyi önleme tertibatıdır. Sistem bileşenleri;

- Yatay yaşam hattı - Ankraj noktası - Paraşüt tipi emniyet kemeri - Geri sarmalı düşme durdurma sistemi - Geri sarmalı düşüş tutucu sistemler hem dikey hatlarda hemde yatay yaşam hatlarında son derece ideal kullanım imkanı sağlar. - Düşüş mesafesi minimumdur - Silo ve kapalı alan çalışmalarında tercih edilir - İskele ve çatı çalışmalarında kullanılan sistemlerdendir. - Sabit Dikey yaşam hattı olmayan merdivenlerde kullanılır

97

No Fall Projesi

98


11.2. Ankraj Çeşitleri

Ankraj çeşitleri BS EN 795:2012 standardın da kapsamlı olarak açıklanmıştır.

1. Sabit ankrajlar; Kaynakla yapıya sabitlenmiş veya kolon kiriş gibi taşıyıcılar üzerindeki bolt vb noktalar. 2. El aletleri ile sökülüp takılabilen dikey veya yatay yaşam hatları

2.1. Çelik halatlı yatay yaşam hattı2.2. Çelik halatlı dikey yaşam hattı2.3. Raylı sistem yatay yaşam hattı2.4. Raylı sistem dikey yaşam hattı

3. Taşınabilir ankrajlar;3.1. Tripot3.2. Kapı Ankrajı3.3. Sıkıştırmalı ankrajlar

10.2. Güvenlik Ağının Elemanları

Ağ gözü ipleri:

Kenar İpleri :

Bağlama ipi :

Birleştirme ipi:

10.3. Güvenlik Ağı Tipleri

S-Tipi Güvenlik Ağı: T-Tipi Güvenlik Ağı:

U-Tipi Güvenlik Ağı:

V-Tipi Güvenlik Ağı:

11. ANKRAJ

11.1. Ankraj Nedir?

ankraj

Bunlar güvenlik ağlarının üretilmesinde, göz aralıklarını meydana getiren iplerdir.

Ağın kenarlarındaki ağ gözlerinden geçen ve güvenlik ağının çevresini tamamen saran halattır.

Kenar ipinin sağlam bir taşıyıcıya (Ankraj) bağlanmasını sağlayan halattır.

İki ve daha fazla olan güvenlik ağlarını birbirlerine bağlamak için kullanılan halattır.

Güvenlik ağları kullanım alanlarına göre farklı özellikler taşması gerektiğinden 4 tip güvenlik ağı geliştirilmiştir.

Kenar ipleri ile montajı yapılan güvenlik ağlarıdır.Yatay pozisyonlarda yapılan çalışmalarda kullanılan, konsol ve

benzeri noktalara bağlanabilen güvenlik ağlarıdır.Düşey çalışma alanlarında sağlam bir destek yapısına

bağlanabilen güvenlik ağı tipidir.Sehpa tipi desteğe bağlanan, kenar ipleri yardımı ile montaj

edilebilen güvenlik ağıdır.

Düşme riski olan yerlerde yapılan çalışmalarda; düşmeyi engelleyen sistemleri bağladığımız sağlam bağlantı noktalarına denir.

- Ankraj seçimi çalışılacak yer ve yapılacak işe göre değişir. - Güvenli çalışmayı sağlayabilmek için doğru seçilmiş, doğru kurgulanmış ankrajlar kullanılmalıdır. - Ankrajların güvenlik için üretildiği ve/veya hazırlandığı unutulmamalıdır.

99

No Fall Projesi

100


11.6. Ankrajların Kontrol ve Bakımı

- Kurulumu yapılmış ankrajlar her kullanım öncesi ve sonrasında kontrol edilir. - Kontrollerde tespit edilen arızalı, yıpranmış, zarar görmüş malzemelerin bakımları yapılır. - Kontrol ve bakımlar 12 ayda yapılmalı ve raporlanmalıdır. - Kontrol ve bakım bu konuda eğitim almış yetkin personel/ler tarafından yapılmalıdır.

Doğru Kurulmuş Ankrajlar:

Sağlam noktalara sarılmış perlonla hazırlanmış ankraj

noktası

Sapan ile hazırlanmış ve sabitlenmiş bağlantı noktası

Halatların doğru bağlantı yöntemi ile platformlara

sabitlenerek yapılmış ankrajlar

11.3. Ankrajların Çekerleri

sağlam

11.4. Ankraj Oluşturulması

:

11.5. Ankrajda Açıların Önemi

Düşme riski olan çalışma alanlarında çalışanların düşmesi durumunda düşen kişiyi taşıması beklenen bağlantı noktasının çekeri en az 2200 kg (22 kN) olmalıdır. Çekeri en az 2200 kg (22 kN) olan yerler noktalardır.

Sağlam ve dayanıklı yer olup olmadığı elle ve gözle kontrol edilir. Bu noktalarda ankraj kurulumu yapılır. Örnek: Çatılarda sadece tuğla örgü olan bacalardan emniyet alınmaz

Standart ve ankraja uygun , malzemeler seçilir. Örnek: Kesilmiş, kopmuş sapan veya perlon kullanılmaz.

Seçilen malzemelerin kurulumu, bağlanması doğru ve sağlam olmalıdır. Kurulan sistemin uygunluğuna sadece yetkin personel karar verir.

- Bağlantı noktasına gelen yükün eşit şekilde dağıtılması için birden fazla noktalı ankraj oluşturulur. - Birden çok ankraj noktası

lıdır. - 35-60 arasındaki açılar daha da uygundur açılardır. Yük eşit miktarda kollara dağılır.

Doğru Yer Seçimi

Doğru Malzeme Seçimi:

Doğru Uygulama:

oluşturulacağı zaman açıların genişliğinin 120 derecenin altında olma

derece

101

No Fall Projesi

102


12.2. Tam Korumalı Vücut Kuşamlarının Giyilmesi, Kuşanılması

- Emniyet kemeri giyilirken sırt D halkasından tutulur sallanır D halkaları, kolonları hasar ve yıpranmaya karşı kontrol edilir. - Yelek giyer gibi omuzlardan geçirilip bacakların arasındaki bağlantı karabinası tutularak göğüs bağlantı noktası ile birleştirilir. - Bel kolonları iki parmak ucu boşluk kalacak şekilde eşit olarak sıkıştırılır. - Bacak kolonları kan dolaşımı için dört parmak ucu boşluk kalacak şekilde sıkıştırılır. - Göğüs kolonları dik şekilde parmak uçlarımız girecek şekilde ve bel kolonları bel kısmına yerleştirilerek ayarlanmalıdır.

12.3. Tam Korumalı Vücut Kuşamlarının Çeşitleri

- Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri - Alt Emniyet Kemeri - Üst Emniyet Kemeri

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Alt Emniyet Kemeri Üst Emniyet Kemeri

Hatalı Kurulmuş Ankrajlar:

12. VÜCUT KUŞAMLARI

12.1. Tam Korumalı Vücut Kuşamı Nedir?

Bağlantıda kullanılan kanca karabinanın ağzının açık kalması güvensiz bir durum

oluşturmuştur. Bu tip bağlantılar güvensiz hatalı bağlantılardır.

Basit bir düğüm ile ipin platforma bağlanması güvensiz bir durum oluşturmuştur.

Yapılan uygulamada metal karabinaya gelecek kuvvet kırılmasına neden olacaktır.

- Yüksekte yapılan çalışmalarda tam korumalı vücut kuşamları kullanılmalıdır. - Tam korumalı vücut kuşamları düşme durdurma sistem bileşenlerinden birisidir. - Düşmenin durdurulması aşamasında tam korumalı vücut kuşamı kullanılması, vücuda gelen karşı gücün dağıtılmasını sağlar. - Çalışanların kullandıkları yüksekte çalışma ekipmanlarının standartları olması gerekir.(CE-EN)

103

No Fall Projesi

104


13. LANYARDLAR

13.1. Lanyard Nedir?

13.2. Lanyard özellikleri

Lanyard, vücut koşumuna ankraja, yavaşlama cihazına veya güvenlik halatına bağlayan özel olarak tasarlanmış halat, kayış veya kalın dokuma şerittir. Lanyardı kullanan personel, doğru kullanımını bilmelidir. Lanyard çalışanın kol boyu uzunluğunda olması tercih edilir. Daha uzun noktalarda ise ayarlanabilir lanyardlar seçilir. Çift kollu olması çalışana hareket üstünlüğü ile birlikte güvenli çalışma imkanı sağlar.

- Düşüş durdurma amaçlı kullanılan lanyardlar asla şok emicisiz kullanılmamalıdır. Şok emiciler bir düşüş durumunda, kademe kademe açılıp enerjiyi sönümleyerek, kullanıcının bedenine gelen şok yükünü ve dolayısıyla kullanıcının bedeninin göreceği hasarı minimize için geliştirilmiş ürünlerdir. Lanyardla şok emicinin birlikte olduğu ürünler şok emicili lanyardlar olarak anılmaktadır - Şok emicili lanyardlar kullanılırken serbest düşüş mesafesinin minimum 5,6 metre olması gerektiği her zaman göz önünde bulundurulmalı ve buna uygun önlemler alınmalıdır.

Standartlar

Kullanım Yerleri:

12.4. Tam Korumalı Vücut Kuşamlarının Kontrol ve Bakımı

donanım kesinlikle kullanılmamalıdır.

- EN 358 Pozisyon Alma Noktaları ve Emniyet Halatı - EN 361 Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri - EN 813 Yüksekten Düşmeye Önlemek İçin Personel Koruyucu Donanım-Oturma Kuşağı - EN 1497 Kurtarma Donanımı-Kurtarma Kuşakları - EN 1498 Kurtarma Donanımı-Kurtarma Halkaları

Düştüğünüzde yaralanma ve ölüm riski olan her nokta yüksekte çalışmadır. Yer seviyesinin altında bile yüksekte çalışma olabilir.180 cm geçen her yüksekte çalışma alanında emniyet kemeri kullanımı gereklidir.

- Şeritlerin doğal renklerinin değişip değişmediğini, - Şeritlerin yıpranıp yıpranmadıklarını, - Şeritlerin dikiş yerlerinin sökülüp sökülmediğini, - Tokaların gerektiği gibi işleyip işlemediğini, - Madensel bölümlerin şekil değiştirip değiştirmediğini, a. Madensel bölümlerin paslanıp paslanmadığını, b. Markanın okunur olup olmadığını,

yukarıdaki belirtilen hususlardan sadece biri bile gerçekleşiyorsa,

105

No Fall Projesi

106


Ayarlanabilir Lanyardlar

13.4. Lanyard Kullanımında Dikkat Edilecekler

- Sınırlandırma pozisyon alma ve yaşam hattı oluşturmalarda kullanılan boyutları yapılacak iş niteliğine göre ayarlanabilen lanyardlardır. - Boşluk riskinin olmadığı çalışma ortamlarında sınırlandırma sistemi olarak kullanılır.EN355 standartlarına göre üretilmiştir

- Tırmanışlarda çift kollu lanyard tercih edilmeli - Şok emici lanyardların tercihinde çalışma mesafesi 5,6mt nin üzerinde olmalı - Çift kollu lanyardlar farklı iki noktada bağlanmalı - Lanyard boyu kullanıcının kol boyunu geçmemeli - Ayarlanabilir lanyardlar geniş çalışma alanlarının bulunduğu yerlerde tercih edilmeli - Halat koruyucuları çıkartılarak iplerinin kontrolü yapılmalı - Yıpranma aşınma söz konusu ise kullanımdan kaldırılmalı - Karabina kancaları kilitli tipte olmalı - Karabinalar kolay açılıp kapanabiliyor olmalı - Hasar görmüş karabına kanca kullanılmamalı - Halatların dikişleri sağlam ve sökülmemiş olmalı

13.3. Lanyard Modelleri

Tek Bacaklı Lanyardlar :

Çift Bacaklı Lanyardlar:

- Tek bacaklı lanyard - Tek bacaklı şok emicili lanyard - Çift bacaklı lanyard - Çift bacaklı şok emicili lanyard - Ayarlanabilir lanyard

- Tek bacaklı lanyard Sınırlandırma ve pozisyon alma amaçlı kullanılır.

- Tek kollu şok emcili lanyard Düşüş durdurma sınırlandırma ve pozisyon almalarda kullanılır.

- Çift bacaklı lanyard Düşüş durdurma, tırmanış ve sınırlandırma çalışmalarında Kullanılır - Çift kollu sok emicili lanyard Düşüş durduma , tırmanış ve sınırlandırma amaçlı çalışmalarda kullanılır. - Şok emicili lanyardlar 5,6mt yükseklikten sonra kullanılmalıdır.

Lanyard tırmanışı esnasında lanyard bağlantıları her zaman baş hizasının üzerinde olması gerekir.

107

No Fall Projesi

108


14.2. Karabina Çeşitleri

Kilit Tiplerine Göre

- Karabinalar kullanıldıkları yerlere göre, şekilleri ile sınıflandırılabilir. - Güvenlik için kullanılan bazı teknik malzemelerin birleşiminde uygun şekilde karabina seçilmemesi, sistemin çalışmamasına neden olacaktır.

- Karabinalar kilitlerine göre de sınıflandırılır. - Manuel kilitli karabinalar: Elle kilitli karabinalar, kontrolün kolay olduğu noktalarda kullanılır. - Otomatik kilitli karabinalar: Gözle görülemeyen, ulaşılması zor noktalarda otomatik kilitli karabinalar kullanılabilir.

13.5. Lanyardların Kullanımında Yapılmaması Gerekenler (Hatalı Kullanım)

14. KARABİNALAR

14.1. Karabina Nedir?

- Lanyard kancaları açık kalmamalı (tamamen kapalı olmalı) - Lanyard Bağlantısı ayak hizasında veya daha aşağıda olmamalı - Lanyard ipi boğularak emniyet alınmamalı - Lanyard bağlantısı bel D Halkasına yapılmamalı - Sırtta kullanılanılan lanyardlar tırmanış esnasında ipleri omuz üzerinden geçmeli - Çapraz ve dikey profiller sapan yardımı olmadan kullanılmamalı - Tırmanış veya yan geçişlerde lanyard kancaları elde taşınmamalı

Karabinalar, personel tarafından çeşitli amaçlar için kullanılan hafif metal bağlantı malzemeleridir. Bağlantılar kişisel düşmeyi durdurucu sistem bileşenlerini bir araya getirir. Yüksekte çalışma iş güvenliğinde kullanılan karabinalar çelik olmalı ve 22 kN dan az çekere sahip olmamalıdır.

109

No Fall Projesi

110


14.4. Karabinaların Hasarlı Olup Olmadığının İncelenmesi

Emniyet için 6-7 metre ya da üzeri yükseklikten düşen metal alaşımlı malzemelerin TEKRAR kullanmaması önerilir.

14.5. Karabinaların Korunması ve Temizliği

Karabinalarda aşağıdaki kontroller yapılmalı, bir hasar bile bulunsa o karabina kullanılmamalıdır. Kontrol edilecek hususlar:

- Çatlaklar - Korozyon - Aşırı aşınmış noktalar - Keskin köşeler - Kapıların hızlı ve kolayca açılıp kapandığı, - Pim ve perçinlerin eğik ya da eksik olmadığı, - Kapının eğilmiş normal kavisi dışında olmaması, - Gaganın yuvasına tam olarak oturması

- Karabinaları korumak için - Tuzlu suya yada kimyasallara temas eden karabinaların bol ılık su ile yıkanması gerekir. - Aşındırıcı asitler ile asla temas ettirmeyiniz. - Nemsiz, kuru ortamlarda muhafaza edilmelidirler.

14.3. Karabina Kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Yanlış karabina kullanımı:

- EN Standartlarında karabinalar kullanılmalıdır. - Karabinalar erişilmesi uzak noktalarda ise otomatik kilitli olanlar kullanılmalıdır. - Karabina kancalar kilitli olmalı ve ağız kısmı kilit açılmadan sistemden çıkmamalıdır. - Kilitli karabinalar ve benzeri teknik ekipmanlar birbirine bağlanmamalıdır. - Birbirine bağlanan karabinalar ve bu tür malzemeler ters bir yük altında kırılabilir, güvensiz bir durum oluşturabilir

- Karabinalar bağlantı noktalarına tam olarak yerleştirildiğinden emin olunmalı - Manuel kilitli karabinaların kilidin kapalı olup olmadığı kontrol edilmeli

111

No Fall Projesi

112


Hareketli Makaralar:

Palanga

Jumarlı Makara:

Hareketli makaralar, yükün makaranın eksenine asıldığı sistemlerdir. İpin bir ucu tavana asılır diğer uç ise kuvvet kullanılacak olan uçtur. Bu sistemde yük ve makara birlikte yükselir veya alçalır. Hareketli makaralarda yükü kaldırmak için uygulanacak kuvvet yükün yarısına eşdeğerdir.

: Hareketli ve sabit makaraların birlikte kullanıldığı sistemlerdir. Palangalar hem kuvvetten kazanç sağlar hem de uygulanan kuvvetin yönünü değiştirir. Palangalar ile çok büyük kuvvetleri hareket ettirmek mümkündür. Bir palangada ne kadar çok ip ve makara kullanılırsa uygulanacak kuvvet de o kadar artacaktır.

Makara üzerinde rahat kullanıma sahip tutucu özelliği olan bir malzemedir. Yükün çeker yönüne doğru takılmadığı sürece çalışmayan ve sadece makara özelliği taşıyan bir malzemedir. Makara üzerinde taşınan yükün kontrolü daha iyidir. İp bırakıldığı zaman tutuculuk özelliği vardır. İp üzerinde yük(ağırlık )yok iken tutucu kolaylıkla devreye geçirilir veya devre dışı bırakılabilir.

Temizliği: Metal alaşımlı malzemelerin verimli kullanılması için temiz tutmaları ve tozdan korumaları gerekir.

- Karabinanın üstüne hava püskürtün, - Ilık sabunlu suda yıkayın, iyice durulayın, - Kuru tip yağlayıcı ile yağlayınız

- Yük kaldırma, kurtarmalar, ip sürtünmelerini azaltmada kullanılan alüminyum ve çelik malzemelerdir. - Yük kaldırmada kullanıldığında makara sayısı arttıkça yol ve zamandan kaybedip, kuvvetten kazanıldığı hesaplanmalı uygun makara sistemi seçilmelidir. - EN standartlarına uygun ve en az 22 kN çekere sahip olmalıdır - Üzerinden ip geçirilerek, ipin bir ucuna yük diğer ucuna kuvvet uygulanan makara sisteminde kuvvetin yönünü değiştirme özelliği vardır. Birden çok makara kullanılarak yükü kaldırmak için uygulanması gereken kuvvet de azaltılabilmektedir. - Korozyona karşı dayanıklı, düzgün yüzeyli ve kenarları kişisel düşmeyi durdurucu sistemin diğer parçalarına zarar vermeyecek şekilde olmalıdır. Kullanım alanlarına göre farklı ölçü ve şekillerde olabilirler. - Dağcılıkta ve spor tırmanışında kullanılan makaralar, hafif ve güçlendirilmiş alüminyum malzemeden üretilirler. Boyutları genellikle küçüktür ve her türlü karabinayla bağlanmaya uygundurlar. - Tripod sistemlerinde, kurtarma amaçlı ya da kapalı alan çalışmalarında kullanılan makaralar ise genellikle çelik olup üzerinde çelik halatın çalışmasına olanak verirler.

Bir yere monte edilmiş şekilde kullanılan makaralardır. Kullanımda kuvvetin yönünü değiştirme özelliği vardır. Bu makaralar kuvvetten kazanç sağlar. Yükü kaldırmak için yüke eşit bir kuvvet kullanılır. Makara sayısı arttıkça yük ve kuvvetten kazanırken, zaman ve yoldan kayıp sağlanmış olur.

15. MAKARALAR

15.1. Makara Nedir?

15.2. Makara Sistemleri (Çeşitleri)Sabit Makaralar:

113

No Fall Projesi

114


- Hata önleyici emniyetli tutucu ipin yanlış yönde geçirilmesi durumunda ipi tutarak ani kaymalara izin vermez oluşacak riski engeller. Aynı emniyet kilidi, ip üzerindeki yükselmelerde ipin kolayca kaymasını da sağlar - Döner kilit sayesinde ipteki boşluk kolayca alınır. İp üzerinde kısa yükselmeler yapılabilir.

Kişisel kaçış (tahliye) sistemleri acil durumda, tek kişinin kendi kendini bina veya yapı dışına çıkarmasını sağlayan kurtarma gereçleridir. Bu özel donanımın iki modeli vardır:

Sahip olduğu istasyon kancası, emniyet noktası bulmanın zor olduğu durumlarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir.Bbu ürün yalnızca, kullanıcısı özel eğitim aldıktan sonra kullanılabilir.

sahip olduğu istasyon karabinası, tahliye planı doğrultusunda açıkça belirlenmiş emniyet noktası olasılıkları olan durumlar için kullanılabilir.

Exo:

Exo Eashook:

16. İNİŞ EKİPMANLARI (İNDİRİCİLER)

16.1. İniş Ekipmanı Nedir?

16.2. İndirici Ekipmanların Özellikleri

Yüksek ya da alçakta yapılan çalışmalarda personelin kendisini veya arkadaşını çalışma ipine bağlayarak genelde yüksek bir yerden aşağıya doğru otomatik bir sistemle güvenli olarak yere ya da çalıştığı noktaya indirmesi için kullanılan ekipmanlardır. Yüksekte çalışma ve kurtarmalarda yer çekimi kuvvetini kullanmanın avantajından dolayı yukarıdan erişim tercih edilir. İniş aletleri sabit ipler üzerinde sürtünmeyi ayarlayarak inişi kontrol etmek için tasarlanmıştır. Çalışanın ipin her hangi bir noktasında konumlanmasını sağlar.

- İndiriciler Alüminyum alaşımından üretilmişlerdir. - Otomatik bir sistem mekanizması ile çalışırlar. - Emniyetli olarak halat üzerinden inmeye veya - Bir personelin emniyetli olarak indirilmesini yada - Bir personelin kurtarılmasında da kullanılırlar. - Hata önleyici program mekanizmaları mevcuttur. - Yüksekte çalışma ve kurtarmalarda yer çekimi kuvvetini kullanmanın avantajından dolayı yukarıdan erişim tercih edilir. - İniş Ekipmanları sabit ipler üzerinde sürtünmeyi ayarlayarak inişi kontrol etmek için tasarlanmıştır. - Çalışanın ipin her hangi bir noktasında konumlanmasını sağlar. - İpi kasnaklar içinde uygun kanallara yerleştirilerek emniyetli kullanma şekline getirilir. - Halat koruması sistemleri bulunur. - İpin üzerindeki kasnaklar ısıyı dağıtması sebebiyle ipin sürtünmesi sonucu erimesini ve yanmasını engeller. - Kontrollü iniş için bir kumanda kolu bulunur.

115

No Fall Projesi

116


17.4. Göğüs Jumarı

17.5. Kullanım yerleri

17.6. Kilit Yüklemeli İp Tutucular

Göğüs Jumarları ip üstünde hızlı erişim için kullanılan göğüs takım ekipmanıdır. İpte yükseliş için kolaylık ve ergonomik hareket sağlar.

- Çıkış aletlerinin kullanıldığı alanlar; - İple erişim sistemlerinde ipin üzerinde rahat, hızlı ve emniyetli bir şekilde çalışanların yüksekteki noktalara ipli sistemler kullanarak daha hızlı erişmesini sağlar. - Makara sistemlerinde yük çekerken ipin üzerinde tutunma ve ip bırakıldığında yükün aşağı düşmemesini sağlar. - Yatay yaşam hatlarında ip tutucu özelliğinden faydalanılarak hatların gerdirme işleri gerçekleştirilir.

- Pimli olan ürünlerde halatın istenilen bir noktasında takılıp çıkartılabilir. Halat üzerinde tutunmayı ve gerektiğinde halatı sabitlemeyi sağlar. - Mobil düşüş tutucular sabit, hareketli veya esnek sistemlere monte edilebilen, kılavuz oluşturan düşme durdurma elemanladırlar.

17. İP TUTUCULAR/ÇIKIŞ ALETLERİ

17.1. El Jumarı (İp Tutucu)

- İp Tutucular öncelikle ipte tutunmak ve ipli sistemleri çekmek için kullanılırlar. - İp yaylı olarak geri alınabilir ve kilitlenebilir bir mekanizma yardımıyla sabitlenir. - Kilit açıkken ip kolayca çıkartılabilir. Kilit kapalıyken ip üstünde sürtünmeyle tutulur.

17.2. Çift El jumarı

17.3. Ayak Jumarı

Ağaç çıkışlarında kolaylık sağlar. Ayak jumarıyla tırmanış fizyoloji açısından uygun tasarımdır. Uzun çıkışlarda çift kolun kuvvet almasını kolaylaşan bir sistemdir. Kilit açıkken ip kolayca çıkartılabilir. Kilit kapalıyken, ip üstünde sürtünmeyle tutulur.

Ayak Tutucular ip üstünde hızlı erişim için kullanılan ayak takım ekipmanıdır. İpte yükseliş için kolaylık ve ergonomik hareket sağlar.

117

No Fall Projesi

118


18.2. Halat (İp) Çeşitleri

1. Bükümlü Halatlar:

2. Saç örgülü İpler (Halatlar):

3. İçi Boş Örgülü İpler (Halatlar):

En eski, en basit ve en yaygın olarak kullanılan halat konstrüksiyonudur. 3 yada 4 halat kolunun büküm işlemi ile birleştirilmesidir. - 6 kollu halat konstrüksiyonunda 6 kol bir merkez kol etrafına sıkıca bükülerek sarılır. - 50-80 mm olanları büyük tekneler için, okyanus tabanına sabitlenen vinçler için kullanılır. - Yüksek bükümünden dolayı üzerindeki gerginlik kalktığında kolları bir arada tutacak bir kılıfa ihtiyaç duyulmaz.

8 Kollu saç örgü halat, dönme dengesi olan üzerinde gerginlik olmadığı zaman geriye dönüp açılma eğilimi olmayan ve plaiting adı verilen bir çeşit saç örgü tekniğiyle üretilir.

Taşıyıcıların yarısı saat yönünde dönerken diğer yarısı saat yönüne ters dönerler ve aynı zamanda bir iç bir dış olacak şekilde pozisyon alırlar. Merkezdeki boşluk sayesinde diğer halatlardan ayırt edilebilirler ancak gergin durumdayken 8 ve 12 kollu braid halatların boşlukları yok olur. 8 kollu braid halat oluşumu sırasında her halat kolu tek tek hareket eder. Çapı 8mm'ye kadar olan sicim ve halatlarda 8 kollu braid yapı oldukça popülerdir. 12-96mm çaplık halatlar içinse 12 kollu braid halat yapısı tercih edilir.

- Personelin düşey olarak yukarı-aşağı güvenli bir şekilde hareket etmesini sağlayan, sabit bir ankraj hattı ve bu hat üzerinde hareket eden, bir düşme anında ise kendinden kilitleme fonksiyonu bulunan bir düşmeyi önleme tertibatıdır. - Bu ekipmanlar, sistem içinde bir ankraj hattı boyunca çalışır. - Rijit halat sistemlerinde yukarıya veya aşağıya doğru konum değişikliklerinde elle ayarlama gerektirmeksizin belirli bir hızla personelin ihtiyacına göre beraber hareket edebilmektedir. - Esnek ya da mobil olarak nitelendirilebilecek sistemler, en üst noktada tüm sistemi ve oluşabilecek yükleri karşılayabilen bir ankraj noktasına bağlanmış ve çalışma alanı boyunca düşeyde çalışılırken, güvenlik halatı üzerinde olası bir düşme durumunda çalışanın kendi müdahalesine gereksinim duymadan kendinden kilitlemeli halat tutucu yardımı ile güvenli bir şekilde düşmeyi durdurmuş olacaktır. - Esnek ankraj hattı sentetik halatla, sabit sistem ise paslanmaz çelik halat ile oluşturulur.

- Halatlar (İpler) kendimizi, çalışma arkadaşımızı, malzemelerimizi ve bunlara bağlı sistemleri bağlamaya yarayan malzemedir. - İç yapısı yüksek mukavemetli teknolojik polyamid iplik, dış kılıfı yüksek mukavemetli teknolojik polyamid iplikten yapılır. - Elle kolay tutuş, çok iyi sürtünme dayanımı, UV dayanımlı, yüksek mukavemet özellikleri bulunmalıdır. - İş güvenliğinde ve yüksekte çalışanların tercih etmesi gereken ip, bu özelliklerdeki ve kalınlığı 11 mm çapında olmalıdır. - Üç kollu iplerde ise 12 mm daha az olmamalıdır.

18. HALATLAR (İPLER)

18. 1. Tanım:

119

No Fall Projesi

120


- Halatta aşırı dolaşmaların (gam) oluşmasından kaçınılmalı eğer bu durum oluşursa ilmikler oluşacak ve bu esnada halata yük uygulanır ise , lif deformasyonu ve kuvvet kaybı olacaktır. - Halat her zaman doğru biçimde sarılmalı, makaraya sarılmalı ve istiflenmelidir. Irgat tamburuna sarılan halatlarda düğüm ya da kıvrımların önlenmesi için teğetsel olarak çekilmelidir. - Eğer bir halatın durumundan emin değilseniz lütfen üreticisi ile ya da profesyonel uzmanlar ile temasa geçiniz. - Kördüğüm iplerin, halatların çekerini yarı yarıya düşürmektedir.

- Ekstrem şartlarda lifler o kadar yıpranır ki dış yüzeyi düzleşir ve dıştaki iplikler yaralanır. Eğer liflerin çoğunluğu zarar görmüşse halat daha fazla kullanılmamalıdır. - Bükümlü halatların, (3-4-6 kollu) 1 kolu tamamen kopmuşsa halatın değiştirilmesi gerekir. - Yıpranmanın derecesinin değerlendirilmesi, zarar görmüş iplik sayısının gözlenmesi ile aşınmış ve aşınmamış bölümlerdeki zarar görmemiş ipliklerin kalınlık ilişkisi ile yapılır. - Halatın bir bölümünde uygulanacak bir gerilme testi halatın durumu hakkındaki bütün şüpheleri ortadan kaldıracaktır. - Halatların keskin kenarlardan gerilim altındayken geçmesiyle hasarlar oluşabilir ve bu tür hasarlar ciddi kuvvet kaybına sebep olabilir, Özellikle halatta derin bir çizik oluşmuşsa. - İç yıpranma liflerdeki gevşeme işaretleriyle ve tiftiklenmiş ipliklerin oluşması ile saptanabilir.(Örnek olarak iri taneli kumların ıslak şartlarda bırakılan halatın arasına girmesiyle bu yıpranmalar gözlenir.)

- Aşırı yüke maruz kalmış halatı tespit etmek zor olabilir ve bir gerilme testi yapmak olası problemleri önceden görmek adına paha biçilmez değerde olacaktır. - Halatın üzerinde çabuk ufalanma ve filamentlerdeki lekelenme ile anlaşılır. Bu tarz bir durumla karşılaşılırsa halat değiştirilmelidir. - Ekstrem durumlarda sürtünmeden kaynaklanan ısı oluşumlarında filamentlerin erimesiyle halat güç kaybına uğrar. Çok ciddi gözle yapılacak incelemelerden sonra böyle bir durum gözlenirse halat kullanılmamalı veya halat üreticisine danışılmalıdır.

18.4. Halatlarda Hasar

Halatlarda hasar (Aşırı yüklenme ve Kimyasal etki):

4. Solid Örgülü İpler (Halatlar):

5. Mantolu İpler (Halatlar):

18.3. Halatlarda Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler

Endüstride kullanımı çok az olan içi dolu halattır. Bu tip halatlarda lif mukavemetinin halat mukavemetine dönüşmesi çok yüksek düzeyde olmamaktadır. Yüzeyin hemen altındaki keskin çapraz geçiş açıları nedeniyle nispeten mekanik esnemeleri daha fazladır. Tüm halat yapıları içinde en çok yaylanma özelliği olan halatlardır. Bu halatlarda halat kollarından biri koptuğunda halat çözülebilir. Mekanik performanslarındansa yuvarlak ve çekici görünümlü dış yüzeyleri sayesinde tercih edilebilirler.

Mantolu halat çekirdek ve manto kısmından oluşmuştur. Çekirdek ve manto için farklı yapılar kullanılarak halat yapısı oldukça özel hale getirilebilmektedir. Çekirdek kısım için kullanılabilecek yapılar: - Çoklu S ve Z bükümlü iplikler - Çoklu S ve Z bükümlü küçük çaplı halatlar - Çoklu uzun adımlı örgü halatlar olabilmektedir.

- Halatların kullanılmadan önce iyi durumda olduklarından emin olunmalı. - Önerilen bütün halat ölçüleri halatın kopma kuvvetinin 1/5 'inden daha fazla yük kuvvetinin uygulanmayacağı şekilde dizayn edilmiş olup şok yüklemelerin kopma kuvvetinde ciddi kayıplara yol açabileceği unutulmamalıdır. - Halattaki kıvrımlar ve düğümler halatın mukavemetini önemli ölçüde düşürür. - Halatlar keskin kenarlardan çekilmemelidir. - Halatların yönlendirici elemanlara sürtünmesinden kaçınılmalı , bağlantı noktalarının deri, plastik veya kanvas malzeme ile korunmalı ya da küçük parça bir ip dolanarak yumuşatılmalıdır. - Halatları her türlü ısıya maruz bırakmaktan kaçınılmalı. Kuvvetli güneş ışığının (UV) zayıflatıcı etkilerine gereksiz maruz bırakılmamalıdır. (Halatları seyir halindeyken gölgede bulundurulması gibi…) - Halata kimyasalların ya da dumanın bulaşmasından kaçınılmalıdır. Eğer bulaştığından şüpheleniliyorsa , sentetik halatları akan ortam sıcaklığındaki tatlı suyun altında yıkanmalıdır. (Tuzlu suda çalışmış olan halatı kurumadan tatlı suda yıkanması halatın ömrünü arttırır.)

121

No Fall Projesi

122


- İstenildiğinde kolay çözülebilmelidir. - . - . - Güvenilir olmalıdır.

- Sekizli Düğümler (Açık ve Kapalı) - Çift Kulaklı Sekizli Düğümü - Stoper Düğümü - Çift Balıkçı Düğümü - Tam Kazık Düğümü - İp ortası Düğümü

Ana ipin ana veya ara emniyet noktalarına bağlanmasında, iplerin tespit noktalarına emniyet halkası ile eklenmesinde en fazla kullanılması gereken ve çekeri en yüksek düğümdür Açık noktalara sabitlenmede kullanılır.

Kendiliğinden çözülmemelidirEstetik olmalıdır

.

19.3. Düğüm Çeşitleri

Hareketsiz ( statik ) düğümler :

Kapalı Sekizli Düğümü:

Halatlarda hasar ( Isı etkisi )

19. DÜĞÜMLER:

19.1. Düğüm Nedir?

19.2. Düğümün Özellikleri

- Halatın yapısına ve rengine bağlı olarak çeşitli etkenler yüzünden halatın mukavemeti her yıl yaklaşık %30 azalır. Düzenli halat muayenesi çok yararlı bir uygulamadır çünkü halat üzerinde zarar görmüş noktalara yapılacak doğru bir tamir ve koruma halatın ömrünü ciddi bir şekilde uzatır. - Şunu çok ciddi bir şekilde vurgulamamız lazım ki halatı hangi etki zayıflatmış olursa olsun küçük çaplardaki halatların üzerindeki etki büyük çaplardaki halatlara göre daha güçlüdür. - Halatların muayenesi otuzar cm'lik bölümün gözlenerek ve tüm halat çevrilerek yapılmalıdır. - Halatların belirli kısımlarında halat kolu, kasa yapılır. gibi açılmalı ve iç yüzeyde bulunan iplikler kontrol edilmelidir.

- İplik, ip, halat vb. bükülebilir şeyleri kıvırıp kendi üzerine veya birbirine dolayarak yapılan boğumlara denir. - Bir düğümün nasıl atıldığını bilmenin yanında, özellikleri ve kullanım yerlerine göre hangi düğümün seçilmesi gerektiği unutulmamalıdır. - Düğümler yapıldıktan sonra düzenlenmeli ve sıkıştırılmalıdır. - Düğümlerin yapılmasından sonra kalan uç uzunluklar ipin çapının on katı uzunlukta olmalıdır.

- . - . - .

Sağlam olmalıdır Basit olmalıdırKolay atılabilmelidir

123

No Fall Projesi

124


Stoper (Sonlandırma) Düğümü

Çift Balıkçı Düğümü

Personelin ipten çıkmasını önleyen düğümdür. Çalışma mesafesinden daha kısa iplerde atılmak zorundadır.

Çift balıkçı düğümü, birbirine yakın kalınlıktaki iki ipi birleştirmeye yarayan bir düğümdür. Uygulamada farklı uçların biri içe diğeri dışa sarılmalıdır. Doğruluğu kontrol edildikten sonra düzenlenmeli ve sıkıştırılmalıdır.

Açık Sekizli Düğümü

Çift Kulaklı Sekizli Düğümü

Kapalı noktalara sabitlemede kullanılan mukavemeti ve ipin çekerini en az düşüren düğümlerdendir. Düğüm başlangıç hali tek başına bir ise yaramaz, düğüm tamamlandıktan sonra güvenli kullanılabilir.

Çift kulaklı sekizli düğümü kurtarma operasyonlarında yaralı veya sedye indirmede kullanılır. Emniyet hatlarında ana emniyet noktası ve emniyet hattını birlikte kurmayı sağlayan bir düğümdür.

125

No Fall Projesi

126


Düğümlerin İpler Üzerindeki Etkileri:

20. KIŞISEL KORUYUCU DONANıMLAR (KKD)

20.1. Tanım

20.2. Kişisel Koruyucu Donanımın Sınıflandırılması

Kişisel Koruyucu Donanım, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik riskine karşı korunmak için kişilerce giyilmek, takılmak veya taşınmak amacıyla tasarlanmış herhangi bir cihaz, alet veya malzemedir. Güvenlik ayakkabıları, eldivenler, koruyucu giysiler, Göz koruyucuları, baretler, yüksekten düşmeyi önleyici emniyet kemerleri gibi koruyucu donanımlar kişisel koruyuculara örnektir.

- Baş koruyucular - Yüz koruyucular - El koruyucular - Kulak koruyucular - Göz koruyucular - İş kıyafetleri - Ayak koruyucular

Tam Kazık Düğümü

İp Ortası

Statik sabitleme düğümüdür. Kendimizi, ekip arkadaşımızı ve malzemelerimizi sabitlemekte kullanılır. Düğüm atıldıktan sonra düzenlenmeli ve sıkıştırılmalıdır.

İp üzerinde hasarlı bölge veya bölgelerin kullanım dışı bırakılmasında kullanılan bir düğümdür. İpe tırmanmada, tırmanan iki personeli birbirine bağlamada, basit bir ip merdiven yapımında, ipe eşya asmada ve pek çok işte kullanılabilecek bir düğümdür.

Düğüm adı Yaklaşık Çekerleri

Düğümsüz %100

Sekizli Düğüm %70-75

Tam Kazık %65-70

Adi Düğüm %50

127

No Fall Projesi

128


20.5. El Koruyucular (Eldivenler)

20.6. Kulak Koruyucular (Kulaklıklar)

20.7. Göz Koruyucular (Gözlükler)

- Yüksekte çalışmalarda mevsim şartlarına ve işin kapsamına göre eldiven seçimi yapılmalıdır. - Kurulum ve söküm yapacak personel tercih edeceği eldivenin ergonomik olmasına dikkat etmelidir. - Yüksek ısı ve radyasyonlu alanlar için sadece eldiven kullanılması yeterli olmayacağından tüm vücudu koruyan iş kıyafeti ve buna bağlı eldiven seçilmelidir. EN 420, EN 388

- Yüksek sesin vereceği zararlar karşısında yüksekte çalışma esnasında kulak koruyucular seçilmeli, - Tek kullanımlık kulak tıkaçları takılabileceği gibi, çalışmanın niteliğine göre uzun düreli kullanılabilecek kulaklıklarda seçilebilir. - 77-95 db sınırı çalışma alanının farklılığına ve yapılan işin çeşitliliğine göre değişir.

- Toz, Güneş Işığına vb. dış etkilere karşı yüksek koruma seviyesi ile birlikte mükemmel kaplama ve görüş alanları sunar. - Özellikleri standartlarına ve kullanım amaçlarına göre değişiklik gösterebilir. - Yapılacak işe göre gözlük seçimi yapılmalıdır. - Antifog ve ultraviyole özelliği tercih edilmelidir. (EN 166-177)

20.3. Baş Koruyucular (Kasklar-Baretler)

20.4. Yüz Koruyucular (Maskeler)

- Çalışma esnasında yukarıdan düşebilecek nesnelere ve düşme sonucu kafa çarpmalarında travmanın önlenmesi, çevredeki fiziksel engellerin temasını önlemede kullanılan koruyuculardır. - Darbe emişi, ergonomisi, çene bağı, aleve karşı dayanımı, elektrik çarpmalarına karşı dayanımı EN 397 standartlarına uygun olmalıdır. - Yapılan işe göre üzerine kulaklık, fener, telsiz gibi ekipmanların takılabilmesi ergonomisini artıran özelliklerdir.

- Toz ve dumanlı alanlarda basit toz maskesin kullanılmalıdır.İşin niteliğine göre maske kullanmak çalışanın dış etkenlerde zarar görmesini engelleyecektir. - Tam yüz maskeleri zehirli gazların yoğun olduğu veya işin niteliğine göre gerekli olan çalışma alanlarında tercih edilmelidir. - Maskelerin kullanılmaması halinde personel üzerinde kalıcı ciddi zararlar oluşabilir. EN 353

129

No Fall Projesi

130


21. YÜKSEKTE KURTARMA

21.1. Kurtarma Çeşitleri

21.2. Planlama

1. Kaza geçiren kişinin kendisini kurtarması2. Ekip arkadaşlarının kazaya uğramış olan personeli kurtarması3. Ekip çağrılarak yapılan kurtarma

- Muhtemel kaza ve acil durumlar için gerekli önlemler alınmış olmalıdır. - Kişinin kurtarılması için gerekli ekipmanlar mevcut olmalıdır. - Kurtarmadan kimlerin sorumlu olacağı, neler yapacağı ve haberleşme yöntemleri belirlenmiş olmalıdır. - İlk yardım prosedürü doğru uygulanmalıdır. - Görevli kişilerin eğitimleri eksiksiz olmalıdır.

Ankraj

Lanyard Kurtarma kaldırma

Paraşüt tipi emniyet

20.8. İş Kıyafetleri

20.9. Ayak Koruyucular (Ayakkabılar)

20.10. Yüksekte Çalışmalarda KKD Kullanımı

- Yüksekte yapılacak çalışmalarda mevsim şartlarına uygun kıyafet seçimi yapılmalıdır. - Kurulum ve söküm yapacak personel tercih edeceği iş kıyafetinin ergonomik olmasına dikkat etmelidir. - Yüksek ısı ve radyasyonlu alanlar için uygun kıyafet kullanılmaması tüm vücudu kalıcı zarar görmesine neden olabilir. - Yüksekte çalışmalarda kısa kollu üst kıyafet ve kısa pantolon tercih edilmemelidir.

- S1 – Burun ve Taban Koruması, Antistatik, Anti Bakteriyel, Şok Emici Topuk, Yağa Dayanıklı Taban - S2 - Su İticilik, Burun Koruması, Antistatik, Anti Bakteriyel, Şok Emici Topuk, Yağa Dayanıklı Taban - S3 - Su İticilik, Kompozit Burun ve Kevlar Taban Koruması, Antistatik, Anti Bakteriyel, Şok Emici Topuk, Yağa Dayanıklı Taban - S3 3M Thinsulate – S3 özelliklerine ilaveten 3M Thinsulate Özelliği (Isı yalıtımında mükemmel bir konfor sağlar) EN 20345

- Çalışma alanlarına göre kullanılan KKD ların sayısı artabilir veya eksilebilir. - Bazı çalışmalarda mevcut KKD kullanımı haricinde özel KKD ler de istenebilir. Örneğin deniz üstü veya su üzeri çalışmalarda can yeleği kullanımı gibi, - KKD lar her kullanım öncesi ve sonrası elle gözle ve temas yolu ile kontrol edilmelidir, - Yüksekte çalışmada kullanılacak KKD lar üretim esaslarına göre kullanılmalı ve kullanım ömürleri dikkate alınmalıdır.

131

No Fall Projesi

132


personelin emniyet kemeri hemen çıkarılamamalıdır. - Askıda kalan çalışan indirilip, sırt üstü yatırılmalı ve kan dolaşımının düzenli hale gelmesi için doğru şekilde masaj yapılmalıdır. Emniyet kemerinin ayak kolonları belirli zaman aralıklarında gevşetilmelidir. - Askıda kalan personele 10 ile 25 dakika içerisinde müdahale edilmesi gerekir. - Uzun süre askıda kalan personelde meydana gelecek kan dolaşım bozukluğu; zamanında doğru müdahale edilmez ise can kaybına neden olabilir. - 30 dakikanın üstünde yapılan çalışmalarda iş oturağı, footlop kullanılmalı ve personel ayaklarını basabileceği platform üzerinde geçip kan dolaşımını düzenlemelidir.

Sedye hasta, kazazede ve yaralıları bir yerden bir başka yere TKişiler tarafından taşınanları olduğu gibi itilen tekerlekli modelleri de

vardır.

Özellikle dar mekanlarda ve zor koşullarda dikey veya yatay olarak yaralı taşımak için geliştirilenler, X ışınları geçirgen olanlar, travmalı yaralıyı en az şekilde kıpırdatarak sedye üzerine transfer etmek için kullanılanlar, vakumlandığında yaralıyı sararak sertleşen ve yaralıyı tamamen immobilize eden tipler mevcuttur. Özellikle yangın, deniz, hava ve enkaz kurtarma çalışmaları için tasarlanmış transfer sedyeleri gibi hastanın ya da yaralının fiziksel durumuna ve taşınacağı ortama göre farklı özelliklere sahip modelleri bulunmaktadır.

Konik sedye dar ve kapalı alanlarda kurtarma için özel olarak tasarlanmıştır. Kurtarma sırasında kazazedenin sedyeye alındıktan sonra dış etkenlerden korunmasını ve güvende kalmasını sağlar.

22. SEDYELER

22.1. Sedye Nedir?

22.2. Sedyenin Özellikleri

22.3. Sedye Çeşitleri

Konik Sedye:

aşımaya yarayan bir medikal alettir.

21.3. Kurtarma Personelinin Özellikleri

21.4. Kurtarma Kaldırma Cihazı

21.5. İple erişim Sisteminde Kurtarma

21.6. Askı Travması

askı senkopal vakası

- Teknik yeterliliğe sahip olmalı - Soğuk kanlı olmalı - Teknik malzemeleri kullana bilme yetkinliği olmalı - Operasyon yönetebilme yetkinliği olmalı - Liderlik vasfı olmalı - Zamanı doğru kullanabilmeli

- Lanyartla çalışma yaparken askıda kalan personelin kurtarılmasında, kurtarma personeli personelin baş hizasına ankaraj noktası oluşturur. - Kurtarma kaldırma cihazını bu noktaya ankare eder. Lanyartlardan askıda kalmış personeli, lanyartlardan kurtarmak için kurtarma cihazını kaldırma konumuna getirir. - Yaralı personeli kurtarma cihazı yardımı ile yukarı çeker. - Askıda kaldığı lanyartlardan kurtarır. - Kurtarma cihazını indirme konumuna alıp 9 m/sn hızla kişinin aşağı tahliyesini sağlar.

Askıda kalan personelin yanına iple erişim sistemiyle inilir. Yaralı kısa bir iple askıda kaldığı noktadan kurtarma personelinin iniş aleti karabinasına takıldıktan sonra, askıda kaldığı lanyart ipi kesilerek aşağıya indirilir.

- Vücut kuşağı etkili patoloji, , uzun süreli devinimsiz asılma sendromu

veya basitçe iniş sonrası bayılma olarak adlandırılan durum, olasılıkla yaralanmalara ve hatta hemen ele alınmazsa ölümlere dahi neden olmaktadır. Bu durum karşısında askıda kalan

133

No Fall Projesi

134


Kaşık Sedye:

Vakum Sedye:

Neil Robertson sedye:

Yapısı itibariyle hafiftir ve açılarak kazazede en az hareket ettirilecek şekilde sedyeye alınma imkanı sağlar.

Yumuşak haldeki sedye vakumlandığında yaralıyı sararak sertleşir ve yaralı tamamen immobilize edilir. Sürtünmeye ve yırtılmaya mukavemetli özel PVC materyal, travmalı yaralanmalarda immobilizasyon ve güvenli yaralı transferinin vazgeçilmez ürünüdür.

Dar alanlarda dikey veya yatay olarak yaralı taşıma olanağı verir. Tüm standart omurga tahtaları ile birlikte kullanılabilir. Alevlenmeye, sürtünmeye ve yırtılmaya mukavemetlidir. Gövdeye bağlı baş sabitleyicisi, kaldırma kolonları ve karabinaları ile birlikte kullanılır.

Kapalı alanlar, kurtarma için kısıtlı alanlar (Borular,Kuyular gibi) Dikey alanlardaki kurtarma operasyonları ve yatay alanlardaki kurtarma operasyonları için en iyi sedye çözümüdür.

Vakum sedye ve omurga tahtası ile birlikte kullanıma uygun kurtarma sedyesi marin tipi travma tahtası, ayak destekleri, 3 adet yaralı tespit kemeri, sapanı (4 bacaklı) ile helikopter ile taşımaya uygundur.

: Yüksek binalardan, merdivenlerden yaralı nakletmek için özel transfer sedyesi. Tekerlekli sandalye olabilme özelliği vardır. 2 adet yaralı tespit kemeri vardır.

Omurga yaralanmalarında hafif ve el tutunma noktalarının çokluğu ile rahat taşıma imkanı sağlar. Bağlantı aparatları kullanılarak kazazede sedye üzerine sabitleme imkanı sağlar.

Sepet Sedye:

Kombine Sedye

Omurga Tahtası:

135

No Fall Projesi

136


Kurtarma aparatı 20-100 metre arasında bulunan yapılardan kazazedenin güvenli bir şekilde indirilmesini sağlar.

- Askıda kalan, kurtarılması gereken veya yukarıdan aşağı bir noktaya inmesi gereken personele güvenli iniş imkanı - Acil durumlarda kaçış imkanı - Yaklaşık 0.9 m/saniye sabit hızla güvenli indirme özelliği - Bir ucu inerken diğer ucun yükselme özelliği - 9 mm Statik ( EN 1891 sertifikalı ) halat

- Askıda kalan veya yukarıdan aşağı bir noktaya inmesi gereken personele güvenli iniş ve çıkış imkanı - Acil durumlarda kaçış imkanı - Kurtarma kolu ile kurtarılacak personelin aşağı, yukarı yönde indirilip kaldırılmasına olanak sağlayan sistem - Yaklaşık 0.9 m/saniye sabit hızla güvenli indirme özelliği - Bir ucu inerken diğer ucun yükselme özelliği - 9 mm Statik ( EN 1891 sertifikalı ) halat

Çeşitleri

EN 341:

EN 341, EN 1496:

22.4. Sedye Kullanım Özellikleri

23. KURTARMA VE TAHLİYE EKİPMANLARI

23.1. Tanım

23.2. Kullanımı ve Çeşitleri

- Kazazede sarsılmadan taşınmalı - Düşmeye karşı kazazede sabitlenmeli - En az 4 personel tarafından taşınmalı - Kazazede durumuna göre sedye tercih edilmeli - Sedye ekibi ilkyardım eğitimi almış olması gerekir - Boşluk ve yüksekten indirmelerde bağlantı noktalarının kontrolü doğru yapılmalı - Kazazedenin başı gidiş yönünde olacak şekilde taşınmalı.

Yüksek yapılarda herhangi bir sebep ile kaza geçirerek bilincini kaybeden veya emniyet kemeri ile askıda kalan personellerin güvenli bir noktaya indirilmesi için kullanılır. Yüksek katlı konut, iş kuleleri, alışveriş merkezleri, oteller, spor tesisleri, endüstriyel yapılar, kule vinçler ve yapı içerisinde bulunan vinçler, köprüler, silolar, petrol sondaj kuleleri, telekom kuleleri, elektrik kuleleri ve rüzgâr türbinlerinde, herhangi bir sebepten dolayı aşağıya indirilmesi gereken kazazedenin güvenli bir şekilde aşağıya indirilmelerini sağlar.

Kurtarma aparatının iki farklı tipi vardır. Birinci tip kurtarma aparatının kullanımında, kazazede kurtarma kemerini kendisi giyebilir veya farklı bir kişiden yardım alarak giyer, kurtarma kemerinde bulunan bağlantı halkasına kurtarma aparatının

bağlanmış olur. Bağlantının gerçekleşmesinin ardından bulunduğu yüksek noktadan kendini aşağı bırakır. Güvenli bir şekilde aşağıya sabit hız ile inişi gerçekleştirir. Kurtarma aparatı belirlenecek sağlam bir ankraj noktasına takılarak kullanılır. Bu tür kurtarma aparatlarında, ankraj alınan noktadan sistemin kontrolü mümkün değildir. İkinci tip kurtarma aparatı birinci tip kurtarma aparatı ile aynı süreçler işletilerek çalıştırılır. İkinci tip kurtarma aparatının farkı, üzerinde bulunan kumanda kolu sayesinde yukarıdan aşağıya indirilen kazazede istenilen noktada sabitlenebilir. İhtiyaç duyulduğu takdirde kumanda kolu kullanılarak kazazedenin yukarıya kaldırılması, tekrar aşağıya indirilmesi sağlanabilir.

halatının ucunda bulunan karabinayı takarak sisteme

137

No Fall Projesi

138


24. TRİPOT VE KAPALI ALAN KURTARMA

24.1. Kapalı Alan Nedir?

''Kapalı Alan''

24.2. Kapalı Alanda Kurtarma

Çalışan personelin rahat bir şekilde ulaşamadığı veya geçemediği, yükselip inemediği, zararlı maddelerin ortamda olmasından dolayı ölüm veya yaralanmaların olduğu özel çalışma alanlarına denir. Kapalı ortamlar; potansiyel olarak tehlikeli veya zararlı seviyede gaz, toz, buhar veya dumandan oluşur. Kapalı alan çalışması yapacak olan personellerin;

- Çalışma izni olmalı- Ön değerlendirme yapılmalı- Emniyetli ulaşım ve geri dönüş planlanmalı- Kullanılacak ekipman hazır olmalı- Hareket tarzı belirlenmeli- Acil durum planı hakkında bilgi sahibi olmaları gereklidir.

İnsan yaşamı bakımından tehlikeli olduğu için bu gibi yerlerde kurtarma çalışmalarında, oksijen yetersizliği ve birikmiş zehirli gaz ihtimaline karşı şu hususlara dikkat edilmelidir:

- Kuyulardan ve mağaralardan kurtarma durumlarında; gaz zehirlenmeleri olabileceğinden çevrede kişiyi kurtarabilecek başkaları yoksa bu gibi yerlere yalnız başına girilmemelidir - Kurtarıcılar oksijen yetersizliği olan yerlere girerken mutlaka solunum cihazı (oksijen tüpü), zehirli gaz bulunan ortamlara (harp gazları gibi) girerken gaz cinsini tespit ederek, uygun filtreli gaz maskesi takmalıdırlar. - Solunum cihazı ve uygun filtreli gaz maskesi yoksa, yeterli hava sağlanıncaya kadar o yere girilmemelidir. - Zorunluluk olması halinde ağız ve buruna ıslak bez bağlanarak girilmelidir. - Başa bir şey düşmesi riski varsa, koruyucu başlık giyilmelidir. - Elin kesilmesi, yırtılması riski varsa, eldiven giyilmelidir., - Karanlık yerlere girilirken pilli el feneri bulundurulmalıdır.

EN 361, EN 813, EN 1497:

EN 1497

EN 795

- Tulum tipi emniyet kemeri kurtarma ve tahliye ekipmanları ile birlikte kullanılır. - Kurtarmalarda kişiye kolay giydirilir ve konfor sağlar. - Özel tasarımı sayesinde bilinci kapalı olan kişilerin vücutlarını dengede tutarak inişlerine imkan verir. -

mukavemetli sentetik ipliklerden üretilmiştir. Max 150 kğ taşır.

- Kurtarma Tulumu kurtarma ve tahliye ekipmanları ile birlikte kullanılır. - Bu tulum yüksekte kalan kişilerin güvenli bir noktaya indirilmesinde sistemin bir bileşeni olarak kullanılır. - Özel tasarımı sayesinde bilinci kapalı olan kişilerin vücutlarını dengede tutarak inişlerine imkan verir. - Kurtarma tulumu maksimum 150 kg ağırlığındaki kişilerin kullanımı için uygundur. - Kurtarmalarda kişiye kolay giydirilir ve konfor sağlar.

- Kurtarma ve tahliye sistemlerinin bağlandığı güvenli ankraj aparatıdır - Beton ve ahşap yüzeylere monte edilir - Özel tasarımı ile kullanılmadığı anda kapatılabilme özelliği - Ağırlığı 625 gr (vidalar dahil)

Tulum tipi emniyet kemeri % 100 pamuktan, üzerinde bulunan kolonlar yüksek

139

No Fall Projesi

140


Tripot Kullanımı

- Tripot ayağına montajlanacak kollu kurtma aparatı ile kurtarma basit ve hızlı gerçekleştirilir - Tripotun orta noktasındaki ankraj noktası kullanılarak makara sistemi ve geri sarmalı düşüş tutucu sistem kullanılır. - Hafif ve kolay montajlana bilme özelliği sayesinde her yere kolaylıkla kurulabilmektedir. - Kurulum aşamasında 3 ayakta dengeli bir şekilde açılmış olması gerekir - Bağlantı tam orta noktadaki ankraja yapılmalıdır - Ayakların kaymasını engellemek için gerekirse engel kullanılabilir (Vidalama Gb.) - Taşıma kapasitesinden fazla yüklerde kullanılmamalıdır.

- Bu ortamlara sigara, kibrit, çakmak, gaz lambası vb. gibi yanıcı maddelerle girilmemelidir. - Varsa, fan cihazı ile kapalı ortama temiz hava verilmeli veya o ortamdaki zehirli gaz temizlenmelidir.

- Mahsur kalan kişiye ulaşıldığında öncelikle solunumu kontrol edilmeli, gerekiyorsa suni (yapay) solunum yapılmalıdır. - Patlama tehlikesi yoksa ve zehirli gazın bulunduğu ortam garaj vb. gibi küçük bir alanı kapsıyorsa, kurtarıcı soluğunu bir süre tutup, kişiyi çekerek dışarı çıkarmalıdır. - Kazazedenin kaza ortamından çıkartılması sırasında en kolay ve zararsız yol öncelikle denenmelidir.

- Kuyu, menhol ve kapalı alanlarda yapılacak çalışma ve kurtarma işlerinde kullanılır. 3 ayaklı alüminyum bacaklar ile kolay kurulum imkanı, ayak sabitlemeleri ile daha güvenli çalışma sağlar. - Kapalı alan kurtarmalarında en pratik ankraj sistemidir.

Birikmiş zehirli, parlayıcı-patlayıcı gaz ihtimaline karşı;

24.3. Kapalı Alan Kurtarmasında Tripot Kullanımı

141

No Fall Projesi

142

EKLER

EKLER

143

No Fall Projesi

144

EK-1

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

KANUNU

BİRİNCİ BÖLÜM

MADDE 1

MADDE 2

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

(1) Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasıve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

Kapsam ve istisnalar

(1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.

(2) Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz: a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri. b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri. c) Ev hizmetleri.

145

No Fall Projesi

146

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi, n) Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü, o) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, ö) Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları, p) Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, r) Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu, s) Teknik eleman: Teknik öğretmen, fizikçi ve kimyager unvanına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği programı mezunlarını, ş) İşyeri hemşiresi: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanununa göre hemşirelik mesleğini icra etmeye yetkili, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hemşireliği belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu, ifade eder.

(2) İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır.

İşveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri

İşverenin genel yükümlülüğü

(1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.

İKİNCİ BÖLÜM

MADDE 4

ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar. d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.

Tanımlar

(1) Bu Kanunun uygulanmasında; a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, b) Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi, c) Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı, ç) Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliğiile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi, d) Eğitim kurumu: İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin eğitimlerini vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşlarını, üniversiteleri ve Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından kurulan müesseseleri, e) Genç çalışan: On beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz yaşını doldurmamış çalışanı, f) İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis, mimar veya teknik elemanı, g) İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olayı, ğ) İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları, h) İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu, ı) İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, i) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi, j) Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyini, k) Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kurulunu, l) Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalığı, m) Ortak sağlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluşları,organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından,

MADDE 3

147

No Fall Projesi

148


ç) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. d) Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir.

(2) 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşları; iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, Sağlık Bakanlığına ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan alabileceği gibi 4734 sayılı Kanun hükümleri çerçevesindede alabilir.

(3) Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi

(1) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için, Bakanlıkça aşağıdaki şartlarla destek sağlanabilir: a) Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilir. Ancak, Bakanlar Kurulu, ondan az çalışanı bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir. b) Giderler, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse edilir. c) Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır. ç) Bu Kanun ve diğer mevzuat gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde; istihdam ettiği kişilerin sigortalılık bildiriminde bulunmadığı tespit edilen işverenlerden, tespit tarihine kadar yapılan ödemeler yasal faizi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edilir ve bu durumdaki işverenler, sağlanan destekten üç yıl süreyle faydalanamaz. d) Uygulamaya ilişkin olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye, uygulamayı yönlendirmeye ve doğabilecek sorunları çözmeye Bakanlık yetkilidir.

(2) Aşağıdaki konular ile bunlara ilişkin usul ve esaslar, Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenir: a) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için sağlanacak desteğin uygulanması. b) Destek sağlanacak ondan az çalışanı bulunan işyerlerinin özellikleri göz önünde bulundurularak; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenecek iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedellerinin tespiti, destek olunacak kısmı ve ödenme şekli. c) Destekten faydalanabilecek işyerlerinin taşıması gereken şartlar.

MADDE 7

d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.

(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

Risklerden korunma ilkeleri

(1) İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur: a) Risklerden kaçınmak. b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. c) Risklerle kaynağında mücadele etmek. ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek. d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak. e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek. f ) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek. g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri

(1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren; a) Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. b) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar. c) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlar.

MADDE 5

MADDE 6

149

No Fall Projesi

150


görevlendirmeler dikkate alınmaz.

(8) Kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin işyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde görevlendirilmelerinde ve hizmet verilen işyerlerinde çalışanlarla sınırlı olmak üzere görevlerini yerine getirmelerinde, diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz.

Tehlike sınıfının belirlenmesi

(1) İşyeri tehlike sınıfları; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 83 üncü maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate alınarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün Başkanlığında ilgili taraflarca oluşturulan komisyonun görüşleri doğrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile tespit edilir.

(2) İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.

Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma

(1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu. b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi. c) İşyerinin tertip ve düzeni. ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.

(2) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler.

(3) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.

Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım

(1) İşveren; a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak

MADDE 9

MADDE 10

MADDE 11

ç) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti verecek kuruluşların özellikleri.

(3) Etkinlik ve sürekliliğin sağlanması amacıyla; Bakanlık tarafından Sağlık Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili meslek kuruluşlarıyla iş birliği yapılabilir.

İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları

(1) İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz. Bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürütür.

(2) İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirir; bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesihâlinde, bu hususu Bakanlığın yetkili birimine bildirir.

(3) Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur.

(4) Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır.

(5) İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahipolmaları şartı aranır. Bakanlık, iş güvenliği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel alanda özel düzenleme yapabilir.

(6) Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda; işveren, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurar. Bu durumda, çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi dikkate alınır.

(7) Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurumtarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangibir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla , aylık toplam seksen saatten fazla olan

MADDE 8

151

No Fall Projesi

152


(4) İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır.

(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine göre işyerinde işin durdurulması hâlinde, bu madde hükümleri uygulanmaz.

İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi

(1) İşveren; a) Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler. b) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler.

(2) İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur: a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde. b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde.

(3) İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.

(4) Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirir.

(5) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Sağlık gözetimi

(1) İşveren; a) Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır: 1) İşe girişlerinde. 2) İş değişikliğinde.

MADDE 14

MADDE 15

meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirler ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır. b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar, acil durum planlarını hazırlar. c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme,koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar. ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.

Tahliye

(1) Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda işveren; a) Çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve çalışanlara gerekli talimatları verir. b) Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez.

(2) İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar. Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz.

Çalışmaktan kaçınma hakkı

(1) Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.

(2) Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.

(3) Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider.

MADDE 12

MADDE 13

153

No Fall Projesi

154


değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişenve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.

(2) Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir.

(3) Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.

(4) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydanfazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.

(5) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işebaşlatılamaz.

(6) Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar.

(7) Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışmaolarak değerlendirilir.

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması

(1) İşveren, görüş alma ve katılımın sağlanması konusunda, çalışanlara veya iki ve daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduğu işyerlerinde varsa işyeri yetkili sendika temsilcilerine yoksa çalışan temsilcilerine aşağıdaki imkânları sağlar: a) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu konulardaki görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması. b) Yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iş ekipmanı, çalışma ortamı ve şartlarının çalışanların sağlık ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerinin alınması.

(2) İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin aşağıdaki konularda önceden görüşlerinin alınmasını sağlar: a) İşyerinden görevlendirilecek veya işyeri dışından hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için kişilerin görevlendirilmesi.

MADDE 18

3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde. 4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

(2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.

(3) Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakemhastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir.

(4) Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.

(5) Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından sağlık bilgileri gizli tutulur.

Çalışanların bilgilendirilmesi

(1) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi amacıyla işveren, çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini de dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirir: a) İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler. b) Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar. c) İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler.

(2) İşveren; a)12 nci maddede belirtilen ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan bütün çalışanları, tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirir. b) Başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların birinci fıkrada belirtilen bilgileri almalarını sağlamak üzere, söz konusu çalışanların işverenlerine gerekli bilgileri verir. c) Risk değerlendirmesi, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili koruyucu ve önleyici tedbirler, ölçüm, analiz, teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftişten elde edilen bilgilere, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin ulaşmasını sağlar.

Çalışanların eğitimi

(1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının

MADDE 16

MADDE 17

155

No Fall Projesi

156


(2) Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir.

(3) Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir.

(4) Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için işveren tarafından gerekli imkânlar sağlanır.

(5) İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.

Konsey, Kurul ve Koordinasyon

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi

(1) Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Konsey kurulmuştur.

(2) Konsey, Bakanlık Müsteşarının başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur: a) Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından bir genel müdür. b) Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Şehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Kalkınma, Millî Eğitim ile Sağlık bakanlıklarından ilgili birer genel müdür. c) Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından bir yürütme kurulu üyesi, Devlet Personel Başkanlığından bir başkan yardımcısı. ç) İşveren, işçi ve kamu görevlileri sendikaları üst kuruluşlarının en fazla üyeye sahip ilk üçünden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonundan, Türk Tabipleri Birliğinden, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden ve Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden konuyla ilgili veya görevli birer yönetim kurulu üyesi. d) İhtiyaç duyulması hâlinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün teklifi ve Konseyin kararı ile belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği konusunda faaliyet gösteren kurum veya kuruluşlardan en fazla iki temsilci.

(3) İkinci fıkranın (d) bendi kapsamında belirlenen Konsey üyeleri,iki yıl için seçilir ve üst üste iki olağan toplantıya katılmaz ise ilgili kurum veya kuruluşun üyeliği sona erer.

(4) Konseyin sekretaryası, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce yürütülür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

MADDE 21

b) Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi. c) Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi. ç) Çalışanların bilgilendirilmesi. d) Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması.

(3) Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği için alınan önlemlerin yetersiz olduğu durumlarda veya teftiş sırasında, yetkili makama başvurmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz.

Çalışanların yükümlülükleri

(1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.

(2) Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda yükümlülükleri şunlardır: a) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. c) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. ç) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. d) Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

Çalışan temsilcisi

(1) İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılardaçalışan temsilcisini görevlendirir: a) İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir. b) Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki. c) Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç. ç) Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört. d) Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş. e) İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı.

MADDE 19

MADDE 20

157

No Fall Projesi

158


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

MADDE 24

MADDE 25

Teftiş ve İdari Yaptırımlar

Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki, yükümlülük ve sorumluluğu

(1) Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve teftişi, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş müfettişlerince yapılır. Bu Kanun kapsamında yapılacak teftiş ve incelemelerde, 4857 sayılı Kanunun 92, 93, 96, 97 ve 107 nci maddeleri uygulanır.

(2) Bakanlık, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konularında ölçüm, inceleme ve araştırma yapmaya, bu amaçla numune almaya ve eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir. Bu konularda yetkilendirilenler mümkün olduğu kadar işi aksatmamak, işverenin ve işyerinin meslek sırları ile gördükleri ve öğrendikleri hususları tamamen gizli tutmakla yükümlüdür. Kontrol ve denetimin usul ve esasları Bakanlıkça düzenlenir.

(3) Askeri işyerleriyle yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetim ve teftişi konusu ve sonuçlarına ait işlemler, Millî Savunma Bakanlığı ve Bakanlıkça birlikte hazırlanacak yönetmeliğe göre yürütülür.

İşin durdurulması

(1) İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskinetkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazalarınolabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.

(2) İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasınakarar verebilir. Ancak tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; tespiti yapan iş müfettişi, heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıylaişi durdurur.

(3) İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir. İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından yirmi dört saat içinde yerine getirilir. Ancak, tespit edilen

(5) Konsey, toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği hâlinde başkanın oyu kararı belirler. Çekimser oy kullanılamaz.

(6) Konsey yılda iki defa olağan toplanır. Başkanın veya üyelerin üçte birinin teklifi ile olağanüstü olarak da toplanabilir.

(7) Konseyin çalışma usul ve esasları Bakanlık tarafından belirlenir. İş sağlığı ve güvenliği kurulu

(1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

(2) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde; a) Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır. b) Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. c) İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin oluşturduğu kurula iş birliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. ç) Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.

(3) Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması hâlinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirir.

İş sağlığı ve güvenliğinin koordinasyonu

(1) Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda işverenler; iş hijyeni ile iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanmasında iş birliği yapar, yapılan işin yapısı göz önüne alınarak mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulması çalışmalarını koordinasyon içinde yapar, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini bu riskler konusunda bilgilendirir.

(2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon yönetim tarafından sağlanır. Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.

MADDE 22

MADDE 23

159

No Fall Projesi

160


alınmayan her çalışan için bin Türk Lirası, g) 16 ncı maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, bilgilendirilmeyen her bir çalışan için bin Türk Lirası, ğ) 17 nci maddesinin bir ila yedinci fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir çalışan için bin Türk Lirası, h) 18 inci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, her bir aykırılık için ayrı ayrı bin Türk Lirası, ı) 20 nci maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene bin Türk Lirası, üçüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene binbeşyüz Türk Lirası, i) 22 nci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir aykırılık için ayrı ayrı ikibin Türk Lirası, j) 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüklerini yerine getirmeyen yönetimlere beşbin Türk Lirası, k) 24 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araştırma yapılmasına, numune alınmasına veya eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olan işverene beşbin Türk Lirası, l) 25 inci maddesinde belirtilen yükümlülüklere göre işyerinin bir bölümünde veya tamamında verilen durdurma kararına uymayarak durdurulan işi yönetmelikte belirtilen şartları yerine getirmeden devam ettiren işverene fiil başka bir suç oluştursa dahi onbin Türk Lirası, altıncı fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene ihlale uğrayan her bir çalışan için bin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, m) 29 uncu maddesinde belirtilen; büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene ellibin Türk Lirası, güvenlik raporunu hazırlayıp Bakanlığın değerlendirmesine sunmadan işyerini faaliyete geçiren, işletilmesine Bakanlıkça izin verilmeyen işyerini açan veya durdurulan işyerinde faaliyete devam eden işverene seksenbin Türk Lirası, n) 30 uncu maddesinde öngörülen yönetmeliklerde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, uyulmayan her hüküm için tespit edildiği tarihten itibaren aylık olarak bin Türk Lirası, idari para cezası verilir.

(2) Bu Kanunda belirtilen idari para cezaları gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir. Verilen idari para cezaları tebliğinden itibaren otuz gün içinde ödenir. İdari para cezaları tüzel kişiliği bulunmayan kamu kurum ve kuruluşları adına da düzenlenebilir.

Hüküm bulunmayan haller ve muafiyet

(1) Çalışanların tabi oldukları kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4857 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.

MADDE 27

hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından aynı gün yerine getirilir.

(4) İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebilir. İtiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir.

(5) İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuçlandırılır.

(6) İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür.

İdari para cezaları ve uygulanması

(1) Bu Kanunun; a) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı ikibin Türk Lirası, b) 6 ncı maddesinin birinci fıkrası gereğince belirlenen nitelikte iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için beşbin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene ikibinbeşyüz Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, aynı fıkranın (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir ihlal için ayrı ayrı binbeşyüz Türk Lirası, (ç) bendine aykırı hareket eden işverene yerine getirilmeyen her bir tedbir için ayrı ayrı bin Türk Lirası, c) 8 inci maddesinin birinci ve altıncı fıkralarına aykırı hareket eden işverene her bir ihlal için ayrı ayrı binbeşyüz Türk Lirası, ç) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene üçbin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için dörtbinbeşyüz Türk Lirası, dördüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene binbeşyüz Türk Lirası, d) 11 ve 12 nci maddeleri hükümlerine aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir yükümlülük için bin Türk Lirası, ykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, e) 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı binbeşyüz Türk Lirası, ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene ikibin Türk Lirası, dördüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen sağlık hizmeti sunucuları veya yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına ikibin Türk Lirası, f) 15 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, sağlık gözetimine tabi tutulmayan veya sağlık raporu

MADDE 26

a

161

No Fall Projesi

162


çalışmalar, sağlık kuralları bakımından daha az çalışılması gereken işler, gebe ve emziren kadınların çalışma şartları, emzirme odaları ve çocuk bakım yurtlarının kurulması veya dışarıdan hizmet alınması ve benzeri özel düzenleme gerektirebilecek konular ve bunlara bağlı bildirim ve izinler ile bu Kanunun uygulanmasına yönelik diğer hususlar. b) İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili olarak; 1) Çalışan sayısı ve tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak hangi işyerlerinde işyeri sağlık ve güvenlik biriminin kurulacağı, bu birimlerin fiziki şartları ile birimlerde bulundurulacak donanım. 2) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik biriminde görev alacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin nitelikleri, işe alınmaları, görevlendirilmeleri, görev, yetki ve sorumlulukları, görevlerini nasıl yürütecekleri, işyerinde çalışan sayısı ve işyerinin yer aldığı tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak asgari çalışma süreleri, işyerlerindeki tehlikeli hususları nasıl bildirecekleri, sahip oldukları belgelere göre hangi işyerlerinde görev alabilecekleri 3) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunacak kişi, kurum ve kuruluşların; görev, yetki ve yükümlülükleri, belgelendirilmeleri ve yetkilendirilmeleri ile sunulacak hizmetler kapsamında yer alan sağlık gözetimi ve sağlık raporları, kuruluşların fiziki şartları ile kuruluşlarda bulundurulacak personel ve donanım.

4) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan kişi, kurum ve kuruluşlardan işyeri tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre; hangi şartlarda hizmet alınacağı, görevlendirilecek veya istihdam edilecek kişilerin sayısı, işyerinde verilecek hizmet süresi ve belirlenen görevleri hangi hallerde işverenin kendisinin üstlenebileceği.5) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin eğitimleri ve belgelendirilmeleri, unvanlarına göre kimlerin hangi sınıf belge alabilecekleri, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli eğitimi verecek kurumların belgelendirilmeleri, yetkilendirilmeleri ile eğitim programlarının ve bu programlarda görev alacak eğiticilerin niteliklerinin belirlenmesi ve belgelendirilmeleri, eğitimlerin sonunda yapılacak sınavlar ve düzenlenecek belgeler.

c) Risk değerlendirmesi ile ilgili olarak; risk değerlendirmesinin hangi işyerlerinde ne şekilde yapılacağı, değerlendirme yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli izinlerin verilmesi ve izinlerin iptal edilmesi. ç) Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak, işverenlerin işyerlerinde bu Kanun kapsamında yapmakla yükümlü oldukları kişisel maruziyete ve çalışma ortamına yönelik gerekli kontrol, inceleme ve araştırmalar ile fiziksel, kimyasal ve biyolojik etmenlerle ilgili ölçüm ve laboratuvar analizlerinin usul ve esasları ile bu ölçüm ve analizleri yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli yetkilerin verilmesi ve verilen yetkilerin iptali ile yetkilendirme ve belgelendirme bedelleri. d) Yapılan işin niteliği, çalışan sayısı, işyerinin büyüklüğü, kullanılan, depolanan ve üretilen maddeler, iş ekipmanı ve işyerinin konumu gibi hususlar dikkate alınarak acil durum planlarının hazırlanması, önleme, koruma, tahliye, ilk yardım ve benzeri konular ile bu konularda görevlendirilecek kişiler.

(2) Bu Kanuna göre düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, işlemler harçtan müstesnadır.

(3) Bakanlık, bu Kanuna göre yapılacak iş ve işlemlere ait her türlü belge veya bilgiyi, elektronik ve benzeri ortamlar üzerinden isteyebilir, arşivleyebilir, bu ortamlar üzerinden onay, yetki, bilgi ve belge verebilir.

Çeşitli ve Geçici Hükümler

Bağımlılık yapan maddeleri kullanma yasağı

(1) İşyerine, sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır.

(2) İşveren; işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini belirleme yetkisine sahiptir.

(3) Aşağıdaki çalışanlar için alkollü içki kullanma yasağı uygulanmaz: a) Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan ve işin gereği olarak üretileni denetlemekle görevlendirilenler. b) Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya içilen işyerlerinde işin gereği alkollü içki içmek zorunda olanlar. c) İşinin niteliği gereği müşterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olanlar.

Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi

(1) İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için, işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu işveren tarafından hazırlanır.

(2) Güvenlik raporu hazırlama yükümlülüğü bulunan işveren, hazırladıkları güvenlik raporlarının içerik ve yeterlilikleri Bakanlıkça incelenmesini müteakip işyerlerini işletmeye açabilir.

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çeşitli yönetmelikler

(1) Aşağıdaki konular ile bunlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir: a) İlgili bakanlıkların görüşü alınarak, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sürdürülmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi amacıyla; işyeri bina ve eklentileri, iş ekipmanı, işin her safhasında kullanılan ve ortaya çıkan maddeler, çalışma ortam ve şartları, özel risk taşıyan iş ekipmanı ve işler ile işyerleri, özel politika gerektiren grupların çalıştırılması, işin özelliğine göre gece çalışmaları ve postalar hâlinde

BEŞİNCİ BÖLÜM

MADDE 28

MADDE 29

MADDE 30

163

No Fall Projesi

164


MADDE 33

MADDE 34

MADDE 35

MADDE 36

EK MADDE 2

MADDE 37

13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait bölümünde yer alan “Baş İş Müfettişi” unvanlı kadrolar “İş Başmüfettişi” olarak değiştirilmiştir.

Ekli (I), (II) ve (III) sayılı listelerde yer alan kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait bölümüne eklenmiş, ekli (IV) sayılı listede yer alan kadrolar iptal edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve SosyalGüvenlik Bakanlığına ait bölümünden çıkarılmıştır.

14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli (II) sayılı cetvelin “4. Başbakanlık ve Bakanlıklarda” bölümünde yer alan “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Ens. Müd.” ibaresi “İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitü Müdürü” olarak değiştirilmiştir.

9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna aşağıdaki ek madde

“Yayın zorunluluğu

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar; ayda en az altmış dakika iş sağlığı ve güvenliği, çalışma hayatında kayıt dışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik, işçi ve işveren ilişkileri konularında uyarıcı ve eğitici mahiyette yayınlar yapmak zorundadır. Bu yayınlar,asgari otuz dakikası 17:00-22:00 saatleri arasında olmak üzere, 08:00-22:00 saatleri arasında yapılır ve yayınların kopyaları her ay düzenli olarak Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna teslim edilir. Bu saatler dışında yapılan yayınlar, aylık altmış dakikalık süreye dahil edilmez. Bu programlar, Bakanlık ve bağlı ve ilgili kuruluşları, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu ile ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşları ile bilimsel kuruluşlar, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları veya sivil toplum kuruluşları tarafından hazırlanır veyahazırlatılır. Hazırlanan programların, Bakanlığın olumlu görüşü alındıktan sonra Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından radyo ve televizyonlarda yayınlanması sağlanır. Bu madde kapsamında yapılan yayınlar için herhangi bir bedel ödenmez. Bu yayınların ve sürelerinin denetimi Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca yapılır.”

Yürürlükten kaldırılan hükümler

4857 sayılı Kanunun aşağıdaki hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır:a) 2 nci maddesinin dördüncü fıkrası.b) 63 üncü maddesinin dördüncü fıkrası.

e) Çalışanlara ve temsilcilerine verilecek eğitimler, bu eğitimlerin belgelendirilmesi, iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verecek kişi ve kuruluşlarda aranacak nitelikler ile mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan işler. f) Kurulun oluşumu, görev ve yetkileri, çalışma usul ve esasları, birden çok kurul bulunması hâlinde bu kurullar arasındaki koordinasyon ve iş birliği.

g) İçişleri Bakanlığı ile müştereken, işyerlerinde işin durdurulması, hangi işlerde risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda işin durdurulacağı, durdurma sebeplerini gidermek için mühürlerin geçici olarak kaldırılması, yeniden çalışmaya izin verilme şartları, acil hallerde işin durdurulmasına karar verilinceye kadar geçecek sürede alınacak tedbirlerin uygulanması. ğ) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile müştereken, büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması için alınacak tedbirler, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerlerinin belirlenmesi ve sınıflandırılması, büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporunun hazırlanması ve uygulanması, güvenlik raporunun olmaması, incelenmek üzere Bakanlığa gönderilmemesi veya Bakanlıkça yetersiz bulunması durumunda işin durdurulması ve işin devamına izin verilmesi.

(2) Birinci fıkranın (b) bendine göre işyeri hekimi ve diğer sağlık personeline dair çıkarılan yönetmelikte yer alan işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin eğitim programları, çalışma süreleri, görev ve yetkilerine ilişkin hususlarda Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınır.

Belgelendirme, ihtar ve iptaller

(1) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan, ölçüm ve analizleri yapan kişi, kurum, kuruluşlar ve eğitim kurumları ile ilgili olarak yetkilendirme ve belgelendirme bedelleri, bu kişi ve kurumlara getirilen kuralların ihlali hâlinde hafif, orta ve ağır ihtar olarak kayda alınması ile yetki belgelerinin geçerliliğinin doğrudan veya ihtar puanları esas alınarak askıya alınması ve iptaline dair usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

Değiştirilen hükümler

22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun;a) 7 nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Geçici iş ilişkisi kurulan işveren işçiye talimat verme hakkına sahiptir.”b) 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinin (d) alt bendinde yer alan “veya 84 üncü maddeye aykırı hareket etmesi” ibaresi “, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması” şeklinde değiştirilmiştir.c) 71 inci maddesinin üçüncü fıkrasında geçen “hafif işler” ibaresinden sonra gelmek üzere “, onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit işlerde çalıştırılabilecekleri” ibaresi eklenmiştir.

MADDE 31

MADDE 32

165

No Fall Projesi

166


mevzuata göre sınava girmeye hak kazanırlar. Hak sahipliğinin tespitinde Bakanlıkkayıtları esas alınır.

(2) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce haklarında kesinleşmiş yargı kararı bulunmayan eğitim kurumu ve ortak sağlık ve güvenlik birimlerine uygulanan ihtar puanları, kayıtlarda yer alan haliyle yeni yapılacak düzenlemeye aktarılır.

İşyeri hekimliği yapan kurum tabiplerine yapılan ücret ödemeleri

(1) Kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerde gerçekleştirilmiş olan işyeri hekimliği ücreti ödemeleri nedeniyle kamu görevlileri hakkında idari veya mali yargılama ve takibat yapılamaz, başlatılanlar işlemden kaldırılır, bu ödemeler geriye tahsil ve tazmin konusu edilemez.

(1) Bu Kanunun yayımı tarihinde Baş İş Müfettişi kadrolarında bulunanlar, hiçbir işleme gerek kalmaksızın İş Başmüfettişi kadrolarına atanmış sayılır.

(1) Bu Kanunun yayımlandığı tarihte İş Sağlığı ve Güvenliği Merkez Müdürlüğünde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Enstitü Müdürü ile İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Enstitü Müdür Yardımcısı unvanlı kadrolarda bulunanların görevleri, bu Kanunun yayımlandığıtarihte sona erer ve bunlar en geç bir ay içinde derece ve kademelerine uygun diğer kadrolara atanır. Bunlar, yeni bir kadroya atanıncaya kadar, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminatlar ile diğer mali haklarını almaya devam eder. Söz konusu personelin atandıkları tarih itibarıyla eski kadrolarına ilişkin olarak en son ayda aldıkları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları, ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan her türlü ödemelerin (ilgili mevzuatı uyarınca fiili çalışmaya bağlı fazla mesai ücreti ve ek ders ücreti hariç) toplam net tutarının (bu tutar sabit bir değer olarak esas alınır); yeni atandıkları kadrolara ilişkin olarak yapılan aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları, ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan her türlü ödemelerin (ilgili mevzuatı uyarınca fiili çalışmaya bağlı fazla mesai ücreti ve ek ders ücreti hariç) toplam net tutarından fazla olması hâlinde aradaki fark tutarı, herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın fark kapanıncaya kadar ayrıca tazminat olarak ödenir. Atandıkları kadro ünvanlarında isteğe bağlı olarak herhangi bir değişiklik olanlarla kendi istekleriyle başka kurumlara atananlara fark tazminatı ödenmesine son verilir.

(2) Bu Kanuna ekli listelerde ihdas edilen kadrolardan boş bulunan 20 İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı, 100 İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman Yardımcısı, 40 Memur, 40 Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni ve 10 Mühendis kadrosuna, 21/12/2011 tarihli ve 6260sayılı 2012 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanundaki sınırlamalara tabi olmadan 2012 yılı içinde atama yapılabilir.

GEÇİCİ MADDE 6

GEÇİCİ MADDE 7

GEÇİCİ MADDE 8

c) 69 uncu maddesinin dördüncü, beşinci ve altıncı fıkraları.ç) 77, 78, 79, 80, 81, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 95, 105 ve geçici 2 nci maddeler.

4857 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan “İş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere” ifadesi ile 98 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “85 inci madde kapsamındaki işyerlerinde ise çalıştırılan her işçi için bin Yeni Türk Lirası,” ifadesi metinden çıkartılmıştır.

Atıflar

(1) Diğer mevzuatta iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak 4857 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.

Mevcut yönetmelikler

(1) 4857 sayılı Kanunun 77 nci, 78 inci, 79 uncu, 80 inci, 81 inci ve 88 inci maddelerine göre yürürlüğe konulan yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri, bu Kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar uygulanmaya devamolunur.

Sağlık raporları

(1) Çalışanlar için, 4857 sayılı Kanun ve diğer mevzuat gereği daha önce alınmış bulunan periyodik sağlık raporları süresi bitinceye kadar geçerlidir.

İş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü

(1) Bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört yıl süreyle (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi; tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, bu işyerlerinde Kanununyürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiş sayılır.

Mevcut sertifika ve belgeler ile ihtar puanları

(1) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce Bakanlıkça verilen işyeri hekimliği, iş güvenliği uzmanlığı ve işyeri hemşiresi sertifikası veya belgesi ile Türk Tabipleri Birliği tarafından verilen işyeri hekimliği sertifikası sahiplerinden belgeleri geçersiz sayılanlar, mevcut belge veya sertifikalarını bu Kanunun yayımından itibaren bir yıl içinde Bakanlıkça düzenlenecek belge ile değiştirmeleri şartıyla bu Kanunla verilen bütün hak ve yetkilerikullanabilirler. Aynı tarihten önce eğitim kurumlarınca verilen işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitimlerini tamamlayanlardan eğitimleri geçersiz sayılanlar ilgili

GEÇİCİ MADDE 1

GEÇİCİ MADDE 2

GEÇİCİ MADDE 3

GEÇİCİ MADDE 4

GEÇİCİ MADDE 5

167

No Fall Projesi

168

EK-2

NO FALL PROJESİ

Kısa adı “NO FALL” olan “Yüksekte Çalışma İş Güvenliği için Yeni Bir Proaktif Eğitim Programı”, bir Avrupa Birliği Leonardo da Vinci Yenilik Transferi projesidir.

Yenilik Transferi Projeleri, Avrupa Birliği ortaklığı yoluyla iyi uygulamaların ülkeler arasında yaygınlaştırılmasını amaçlayan bir proje tipidir. Yenilik Transferi Projeleri, somut proje sonuçları ortaya koymayı, daha önce Avrupa Birliği ülkelerinden birinde gerçekleştirilmiş bir projenin sonuçlarının ve çıktılarının ülke şartlarına uyarlanarak ve geliştirilerek uluslararası ortaklıklar yoluyla yeni yararlanıcılara kazandırılmasını amaçlamaktadır.

Yüksekten düşme sonucu meydana gelen kazalar, ülkemizde ve dünyanın bir çok ülkesinde ölümlü kazalar arasında, trafik kazalarından sonra ikinci sırada yer almaktadır. İş kazaları arasında ise yüksekte çalışmalarda meydana gelen kazalar ilk sırada yer almaktadır.

Yaşanan kaza sıklığı açısından her ne kadar ikinci sırada olsa da yüksekte çalışma kazaları, sonuçlarının şiddeti açısından bakıldığında ilk sıraya oturmaktadır. Zira çok temel bir risk değerlendirmesi yapıldığında olası kazanın sonuçlarının çok şiddetli, çoğu zaman ölümcül olabileceğini öngörmek mümkündür.

Yürürlük

(1) Bu Kanunun; a) 6, 7 ve 8 inci maddeleri; 1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra, 2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra, 3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, b) 9, 31, 33, 34, 35, 36 ve 38 inci maddeleri ile geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7 ve geçici 8 inci maddeleri yayımı tarihinde, c) Diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

MADDE 38

MADDE 39

169

No Fall Projesi

170

No Fall Projesi

Proje, 8 iş paketinden meydana gelmektedir. Bunlar: - Yönetim, - WEB Sitesi, - İhtiyaç Analizi, - Adaptasyon, - Pilot Uygulama, - Ürün, - Değerlendirme, - Yaygınlaştırma.

Proje ile elde edilen sonuçlar şunlardır; - WEB sitesi, - Eğitim programı, - Kitap, - DVD, - Genel iş güvenliği e-öğrenme modülü, - Yüksekte çalışma iş güvenliği e-öğrenme modülü, - Proje çalışmalarının yer alacağı dergi.

Proje sonuçları, poster, broşür, yerel ve ulusal basın haberleri, sosyal medya, çeşitli toplantı ve seminerler, İş sağlığı ve güvenliği fuarları gibi değişik platformlarda yaygınlaştırılmıştır.

Bu nedenle, yüksekte çalışmanın söz konusu olduğu sektörlerde, iş güvenliği için gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Yüksekte çalışırken meydana gelen kazaların başlıca nedeni, eğitim eksikliğidir.

Yüksekte çalışma faaliyetleri inşaat, telekomünikasyon ve elektrik iletim-dağıtım sektöründe yoğun olarak görülmektedir. İçerdiği tehlikeler ve risk seviyesi göz önüne alındığında, yüksekte çalışan tüm personelin, yaptıkları işe bağlı olarak, uygun eğitim almaları gerekir. Yeterli ve amaca uyun bir eğitim programı ile, yüksekte çalışma iş kazalarının bir çoğu önlenebilir.

Bu kapsamda hazırlanan “NO FALL” projesi 2011 Aralık ayında başlamıştır ve iki yıl sürmüştür. Proje ile yüksekte çalışma iş güvenliği için proaktif bir eğitim programı ile birlikte eğitim materyallerinin geliştirilmesi ve e-öğrenme modüllerinin hazırlanması hedeflenmiştir. .

KAYA Grubu'nun koordinatör olduğu projenin ortakları; Letonya'dan PSI Darba Medicina, İrlanda'dan EazySafe Almanya'dan Elmoba TEİAŞ 5.İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlüğü,Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi,Sakarya Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, Mesleki Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Derneği (MEGVEY) dir.

-------

171

No Fall Projesi

172

Proje Ortakları

KAYA İŞ GÜVENLİĞİ (KAYASAFETY.COM) : Endüstriyel İş Güvenliği ve Yüksekte Çalışma Ekipmanları Tasarımı, Üretimi, Pazarlaması ve İhracatıKAYA EĞİTİM (KAYATRAINING.COM) : İş Sağlığı, Güvenliği ve Çevre kapsamında Eğitim HizmetleriKAYA DANIŞMANLIK (KAYACONSULTING.COM) : İş Sağlığı, Güvenliği ve Çevre kapsamında Danışmanlık Hizmetler

Adres : Gebze Organize Sanayi Bölgesi 1000.Sok. No:1015 Çayırova / KocaeliTel : +90 262 677 19 19Faks : +90 262 677 19 10Web : www.kayagrubu.com.trMail :

Darba Medicina, 1995 yılında kurulmuş bir eğitim ve danışmanlık şirketidir. Ana faaliyet alanı olarak, sanayi kuruluşları için İş Sağlığı ve

Güvenliği konusunda uzman danışmanlık hizmeti vermekte, çalışanlar ve yöneticiler için eğitim programları hazırlamaktadır. Firmaların kalite yönetim sistemleri ile ilgili danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. Letonya'da iş güvenliği alanında yetkilendirilen ilk firmalardan birisidir.

Firma PSI Grup'un bir parçasıdır. PSI Darba Medicina, iş güvenliği ile ilgili konularda diğer danışmanlık firmaları ile işbirliği yapmakta, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim programları ve materyallerinin oluşturulması konusunda geniş bir deneyime sahiptir. PSI Darba Medicina bu projede kaynak projenin sahibi olarak yer almaktadır.

PSI Eğitim Merkezinin verdiği tüm eğitimler lisanslıdır ve Letonya Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından, eğitim programlarının tümü akredite edilmiştir. ISO 9001:2000 ve OHSAS 18001:1999 sertifikalarına sahiptir.

Yönetim ve Üretim Merkezi:

PSI DARBA MEDİCİNA

[email protected]

PROJE ORTAKLARI

KAYA GRUBU

Kaya Grubu, 1980 yılında kurulmuştur. 2001 yılından beri sahip olduğu ISO 9001, ISO 14001 ve OHSAS 18001 Yönetim Sistemleri Sertifikasyonlarını, "yenilikçi ve değişim odaklı" vizyonu doğrultusunda 2010 yılında Entegre Yönetim

Sistemi'ne (EYS) dönüştürmüştür. 89/686/EEC kişisel koruma donanım direktifi kalite sistem belgesine sahip olarak kalite standartlarını dünyanın en ileri ülkeleri seviyesine ulaştırmıştır. Grup, tüm ürünler için kademeli olarak tasarım tescil belgeleri, CE, TSE, NATO standartlarına uygunluk, UIAA, Loyd ve Atex gibi, insan yaşamını temel alan faaliyet alanlarının gerektirdiği kalite belgelerine ve sertifikasyonlara sahip olan sektörünün tekkuruluşudur.

Ürün, üretim teknolojileri ve mesleki eğitimler üzerine araştırma geliştirme (Ar-Ge) çalışmaları büyük önem taşımaktadır ve eğitmenleri IRATA (Industrial Rope Access Trade Association) eğitimine sahip, saha tecrübesi yüksek uzmanlardan oluşmaktadır.

Faaliyet gösterdiği teknik ve teknolojik halatlar, endüstriyel iş güvenliği-yüksekte çalışma, eğitim ve danışmanlık hizmetleri alanlarında sektör lideri olan Kaya Grubu, dünyanın en büyük grupları arasında yer alma hedefi doğrultusunda GOSB 2020 Projesi'ni geliştirmiştir.

Bu çerçevede, 2010 yılında grubun yönetim ve üretim merkezi Gebze Organize Sanayi Bölgesi'ne taşınırken, Ivan Chermayeff ve Dr. Serdar Benli tarafından gerçekleştirilen yeni kurumsal kimlik çalışmaları uygulamaya konulmuştur.

KAYA HALAT (KAYAROPES.COM) : Teknik ve Teknolojik Halat Tasarımı, Üretimi, Pazarlaması ve İhracatı

Kaya Grubu'nun ana faaliyet alanları;

173

No Fall Projesi

174

Proje Ortakları

ELMOBA

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

Firma, 2007 yılında Almanya'nın Marl şehrinde kurulmuştur. Sanayi sektöründe kablo döşeme ve montaj alanında çalışmaktadır. Faaliyet alanları, kimya, otomotiv, demir çelik fabrikaları vb. işletmelerdir. Hali hazırda 20

personel ile Almanya, Belçika ve Hollanda'da hizmet sektöründe faaliyet göstermektedir. SCC Petrochemie (iş güvenliği sertifikası) ve DIN EN ISO 9001 management sertifikalarına sahip firma Gelsenkirchen Ticaret Odasına bağlı olarak çalışmaktadır. Bu güne kadar SIEMENS AG, Opel Rüsselsheim, Schott AG Mainz, WISAG GmbH , IMS Benelux bvba (BELCIKA), Pfizer Ilaç Sanayi vb. Çok sayıda uluslararası ölçekteki işletmelerin işlerini projelendirerek gerçekleştirmiştir.

Adres : Bachackerweg 148 45772 Marl Tel : +49 (0) 2365 / 98 38 021Faks : +49 (0) 2365 / 98 38 023 Web : www.elmoba.deMail :

Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, 2010-2011 eğitim öğretim yılında Bigisayar Mühendisliği, Elektrik Elektronik Mühendisliği, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği, Makina Mühendisliği, İnşaat Mühendisliği ve Mekatronik Mühendisliği bölümleriyle kurulmuştur.Kadrosunda 10 profösör, 10 doçent, 13 yardımcı doçent ve 2 araştırma görevlisi bulunmaktadır. Teknoloji Fakültesi, modern derslikler ve ilgili bölümlerde deneyleri yapabilecek laboratuvar alt yapısı sayesinde uygulamaya dönük bir eğitim-öğretim müfredatına sahiptir. Dört yıllık lisans programında öğrenciler, lisans eğitimlerinin ilk yıllarında mühendislik eğitimleri için gerekli olan matematik

ve temel fen dersleri ile mühendislik altyapısı derslerini almaktadırlar.

[email protected]

PSI Darba Medicina tarafından 2004 yılında uygulanan “2004-LV/04/B/F/PP/ 172012” nolu “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Programlarının Geliştirilmesi'' isimli Leonardo da Vinci projesi “No Fall” projesi için kaynak projedir. Kurum kaynak projenin sonuçlarını ve ürünlerini tedarik etmiş ve No Fall projesinin çalışmalarına destek olmuştur.

Adres : E. Smi a 26, LV-1002, R ga, LatvijaTel : (+371) 67807090Faks : (+371) 67807089Web : http://psi.lvMail :

EazySafe internet üzerinden Bilişsel öğrenme teorisi tabanlı eğitim kursları geliştiren uluslararası bir eğitim merkezidir. İrlanda, İngiltere ve Fransa olmak üzere Avrupa'nın üç farklı ülkesinde faaliyet

göstermektedir. Dublin, Londra ve Paris'te ofisleri bulunmaktadır. Bireysel veya kurumsal müşterilerine iki ayrı dilde, 25'in üzerinde farklı alanda tüm Avrupa Birliği ülkelerinde geçerli sertifikalı eğitimler vermektedir. İnternet üzerinden teorik eğitimleri verdikten sonra, başarılı olanlara uygulamalı eğitim de vermektedir.

Firma “Bireyler, kendi öğrenme deneyimlerini, kendileri kontrol ettiklerinde en iyi öğrenmeyi gerçekleştirirler” düşüncesinden hareketle, internet üzerinden e-öğrenme eğitimleri vermektedir. Bu eğitimlerde bireyler, ilerlemelerini kendileri belirlemektedir. Firma bunun yanı sıra bireysel ve kurumsal çözüm ortaklığı da sunmaktadır.

Adres : The Digital Hub, 10-13 Thomas St, Dublin 8, IrelandTel : +353 1 653 1616Faks : +353 1 473 0566Web : www.eazysafe.comMail :

ļģ ī

EAZYSAFE

[email protected]

[email protected]

175

No Fall Projesi

176

Proje Ortakları

SAKARYA TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ

Sakarya Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, 1946 yılında kurulmuş, sanayi kuruluşlarına nitelikli teknik eleman yetiştiren bölgenin en büyük ve en köklü teknik okullarından biridir. Okulun bünyesinde elektrik-elektronik, metal, bilişim, makina, inşaat ve mobilya teknolojisi olmak üzere 6 farklı alanda 2000'e yakın öğrenci eğitim görmektedir. Okul, eğitim ve öğretim faaliyetlerini 9 idari personel ve yaklaşık

155 öğretmen kadrosuyla sürdürmektedir. Ayrıca akşamları yetişkinlere yönelik Açık Lise Eğitimi de verilmektedir.Kurum bünyesinde bulunan okullar;

. Anadolu Teknik Lisesi . Teknik Lise . Anadolu Meslek Lisesi . Endüstri Meslek Lisesi . İkili Mesleki Eğitim Merkezi

Kurum gerek Avrupa Birliği projelerinde, gerekse de yerel ve ulusal projelerde oldukça başarılı ve deneyimlidir. LdV Hareketlilik alanında desteklenmiş çok sayıda projelerinin yanı sıra, Yenilik Transferi alanında da isimli projesiyle Türkiye'de projesi desteklenen ilk lise olma özelliğine sahiptir. Kurumun ayıca, Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğünün düzenlediği robot yarışmalarında, ODTÜ, İTÜ ve diğer üniversitelerin düzenlediği geleneksel robot günleri yarışmalarında çok sayıda Türkiye 1.likleri ve çeşitli dereceleri bulunmaktadır. Kurum öğrencilerinin ayrıca, Sakarya genelinde düzenlenen Toyota proje yarışmalarında alınmış bir çok derecesi bulunmaktadır. Kurumun AB projelerinde ve farklı proje alanlarında deneyimli bir proje ekibi vardır.

Adres : Sakarya Cad.No:90 54100 Adapazarı/Sakarya Tel : +90 0 264 274 58 10

Faks : +90 0 264 274 95 05 Web : http://mebk12.meb.gov.tr

Mail : [email protected]

“Mesleki Eğitimde Sekiz Renk”

Sonraki yıllarda ise, uzmanlık alanlarına uygun dersler ve laboratuvar uygulamaları görmektedirler.

Öğrenciler; mezun olmadan önce eğitimlerinin son yılında kendilerini geliştirmek istedikleri veya ilgi duydukları mühendislik alanlarındaki uygulamaları yerinde görmek için staja gitmektedirler. Ayrıca bu staja ek olarak öğrenciler, ilgi duydukları alanlarda yaz döneminde 72 işgünü staj yapmaktadırlar. Böylece Temel mühendislik bilgileri yanında uygulamaya ve pratiğe yönelik olarak da yetişmektedirler.

Teknoloji Fakültesi öğrencileri, sosyal ve teknik seçmeli derslerle mühendislik eğitimi dışında ilgi duydukları alanlarda kendilerini geliştirme imkanına sahiptir.

Teknoloji fakültesi öğrencileri diğer mühendislik mezunlarının aldığı teorik derslerin tamamını almakta ve bunun üzerine yoğun bir uygulama eğitimine tabi tutulmaktadırlar. Mühendislik Fakülteleri daha çok bilgi ve teori ağırlıklı iken, Teknoloji Fakülteleri bilgi ve teoriye ek olarak uygulama yönünden daha güçlü, uygulama tekniklerini bilen mühendisler yetiştirmektedir.

Öğrenciler, 72 günlük zorunlu yaz stajına ek olarak 7. veya 8. yarıyıllarında okulda ders almayıp, eğitimini bizzat işyerinde sürdürmektedir. Bu sayede daha mezun olmadan istedikleri alanda işe hakim olma becerisine sahip olup, iş dünyası ile tanışarak kendilerini daha rahat yönlendirebilmektedirler.

Öğrenciler koşulları sağladıkları durumda isterlerse, ERASMUS programıyla yurtdışındaki, FARABİ programıyla da yurtiçindeki denk ve anlaşmalı üniversitelere 1 veya 2 yarıyıl giderek eğitimlerini Sakarya Üniversitesi dışında da sürdürebilmektedirler.

Hukuki statü bakımından; Türkiye'de mühendislik eğitimi veren diğer kurumların yetkisi ile Teknoloji Fakültelerinin yetkisi aynıdır. Ülkemizde 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık hakkındaki kanun ile kimlerin bu ünvana sahip olabileceği belirlenmiştir. Bu kanuna göre Teknoloji Fakülteleri mezunları da mühendis ünvanını almaktadırlar. Mühendislik Fakültesi mezunu “Mühendis” ile Teknoloji Fakültesi mezunu “Mühendis” ünvanı arasında hiçbir fark söz konusu olmayıp, ikisinin imza yetkisi aynı derecedir.

Adres : Esentepe Kampüsü 54187 Serdivan/Sakarya Tel : +90 264 295 64 21Faks : +90 264 295 64 24Web : Mail : [email protected]

www.tf.sakarya.edu.tr

177

No Fall Projesi

178

Proje Ortakları

MESLEKİ EĞİTİMİ GELİŞTİRME VE YAYGINLAŞTIRMA DERNEĞİ (MEGVEY)

2010 yılında kurulan Mesleki Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma (MEGVEY) derneğinin üyeleri öğretmen, üniversite öğretim üyesi, mühendis, tekniker ve teknisyenlerden oluşmaktadır. Derneğin 70 üyesi vardır. Sakarya ve çevre illerde mesleki eğitimin geliştirilmesi ve yaygınlaşması için çalışmalar yapmakta, projeler üretmektedir. Bu kapsamda bölgedeki teknik okullarla ve meslek kuruluşları ile birlikte çok sayıda proje çalışmalarında yer almıştır.

Dernek, en son 2012 yılında 36 kişiyi alanlarında 1 ay süreyle staj yapmak üzere Leonardo da Vinci projesi kapsamında Almanya ve Belçika'ya göndermiştir. MEGVEY, İşkur, Kosgep ve Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (Marka) tarafından organize edilen "Uygulamalı Girişimcilik" eğitimlerini Sakarya, Bolu, Düzce, Kocaeli ve Yalova illerinde düzenlemiştir. Eğitimlerini tamamlayan 345 girişimciye sertifika verilmiştir. Bunun dışında Yalova Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi öğretmenlerine tekstil, elektrik, CNC makinaları ve doğal gaz ile iklimlendirme konularında toplam 72 saatlik eğitim hizmeti sağlanmıştır. Bu eğitimler sonucunda 30 öğretmene sertifika verilmiştir.

Adres : Hızırtepe Mahallesi Figen Sakallıoğlu Cad. No: 68/B 54100 Adapazarı/SakaryaTel : +90 264 275 54 54Faks : +90 291 28 87Web : Mail : [email protected]

http://www.megvey.com

TEİAŞ 5.İLETİM TESİS VE İŞLETME GRUP MÜDÜRLÜĞÜ

TEİAŞ, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) 13.03.2003 tarihinde aldığı iletim lisansı çerçevesinde faaliyetlerini yürütmektedir. 36 kV ve üstü gerilim seviyesinde elektrik iletim sisteminin işletilmesi için Türkiye'de tek yetkili kuruluştur. Faaliyet alanları, teknoloji, nüfus ve altyapı gelişmelerine paralel olarak elektrik iletim altyapılarını genişletmek, yeni iletim tesisleri yapmak, bunlara paralel olarak kendi iletişim altyapısını

genişletmek, Türkiye Elektrik Sistemini uluslararası standartlarda kaliteli, ekonomik ve güvenilir bir şekilde işletmek olan TEİAŞ, yeni projeler oluşturmak, gerçekleştirmek ve elektrik piyasası hizmetlerini yürütmekten sorumludur. TEİAŞ bu görevlerini Ankara'da bulunan Genel Müdürlük ile Türkiye'nin çeşitli yerlerinde bulunan 22 adet İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlükleri ve 1 Milli Yük Tevzi Merkezi ile 9 Bölgesel Yük Tevzi İşletme Müdürlükleri vasıtasıyla yapmaktadır. TEİAS iletim şebekesi; 47.301 km uzunluğunda enerji iletim hattı, 587 iletim trafo merkezi, 1256 adet büyük güç trafosu ve 93.226 MVA trafo gücü, komsu ülkelerle toplam 10 adet enterkoneksiyon hattından oluşmaktadır. TEİAS 2010 yılı Mart ayı sonu itibariyle 45.125 MW kurulu gücü, 2009 yılı sonu itibariyle 29.870,0 MW ani puantı, 609,9 milyon kWh maksimum günlük tüketimi, 194,1 milyar kWh yıllık elektrik enerjisi üretimi olan Enterkonnekte Elektrik Sistemini kesintisiz, kaliteli ve güvenilir bir şekilde işletmektedir. İşletme ve Bakım Müdürlüğü bünyesinde yer alan eğitim şefliğinde, Türkiye genelindeki TEİAŞ personeline ilk yardım, yüksekte çalışma eğitimleri, iş güvenliği tedbirleri vb. alanlarda kurum içi eğitimler verilmektedir.

Adres : Orhan Gazi Cad. No:74 Pk:76 54100 Adapazarı/SakaryaTel : +90 264 275 10 30Faks : +90 264 275 38 28Web : Mail : [email protected]

179

No Fall Projesi

180

Proje Çalışmaları

Letonya Toplantısı

Projenin ikinci toplantısı Letonya'nın başkenti Riga'da proje ortağı PSI Darba Medicina'nın ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Toplantıya Türkiye'den TEİAŞ kurumunu temsilen Hikmet Durak, Kemalettin Kanca ve Bülent Şişman, Sakarya Üniversitesinden Ahmet Zengin ve Vezir Ayhan, Sakarya Teknik ve Endüstri Meslek Lisesinden Mustafa Kılınç ve Coşkun Odabaş, Mesleki Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Derneğinden Mehmet Beşir Doğrusever katıldı. Ayrıca projenin yabancı ortaklarından Eazy Safe (İrlanda) ve ELMOBA (Almanya)'dan katılımcılarda toplantıya iştirak edenler arasındaydı.

PROJE ÇALIŞMALARI

Açılış Toplantısı (Kick Of Meeting)

Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve KAYA Yapı'nın koordinatör olduğu, kısa adı “No Fall” olan “Yüksekte Çalışma İş Güvenliği için Yeni Bir Proaktif Eğitim Programı” isimli yenilik Transferi projesinin açılış toplantısı (Kick of Meeting), Adapazarı'nda ki TEİAŞ Eğitim Şefliği tesislerinde yapıldı.

Toplam bütçesi 308.576.00 Euro olan projenin açılış toplantısına, Adapazarı Kaymakamı Akın YILMAZ, İl Milli Eğitim Müdürü Murat YAZICI, İlçe Milli Eğitim Müdürü Ziya CEVHERLİ, Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Dekanı Prof.Dr. İsmet ÇEVİK, Dekan Yardımcısı Yrd.Doç.Dr. Ahmet ZENGİN, Süleyman Şah Üniversitesi Rektörü Prof Dr. Hüseyin EKİZ, TEİAŞ Grup Müdürü Hikmet DURAK, SATSO Meclis Başkanı BORTEK Genel Müdürü Adnan BORAZANCIOĞLU ve çok sayıda seçkin davetli katıldı.

Kaya Yapı adına Ali Kaya'nın projeyi tanıttığı toplantıda, İrlanda EazySafe firmasından Sean FENNEL ve Letonya Darba Medicina firmasından İvards VANADZİS, kurum tanıtımlarının ardından, ülkelerindeki yüksekte çalışma iş güvenliğiyle ilgili çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Açılış toplantısının ardından teknik detayların konuşulduğu ve proje ortaklarının katıldığı yönetim kurulu toplantısına geçildi. Bu toplantıda da proje takvimi, yapılacak çalışmalar ve görev dağılımları belirlendi.

181

No Fall Projesi

182


Çalışma seyahatinin ikinci günü sabah oturumunda Letonya'nın enerji dağıtım şirketi LATVENERGO eğitim merkezine teknik ziyaret düzenlendi. LATVENERGO bünyesinde çalışan eğitim görevlileri eşliğinde ilk olarak Litvanya'da iş güvenliği ile ilgili tüm yasal düzenlemeler ve sertifikasyon konularında bilgi alındı. Daha sonra uygulamalarda kullanılan iş güvenliği ekipmanları ve bu ekipmanların kullanımı hakkında kısa bir sunu yapıldı. Toplantının son aşamasında ise eğitmenler tarafından bir yüksek çalışma ve iş güvenliği konulu bir uygulama gerçekleştirildi.

Litvanya'da yüksekte çalışma eğitimleri ve uygulama hizmeti veren FALKORS eğitim merkezine teknik ziyaret gerçekleştirildi. FALKORS eğitmenlerince gerçekleştirilen tanıtım sunumunda kurumun tanıtımı ve gerçekleştirdikleri faaliyetler hakkında bilgi verildi. Sunum sonrasında proje grubundan da katılım sağlanarak bir yüksekte çalışma uygulaması gerçekleştirildi.

Toplantıya Ivars Vanadzins'in kurumunu ve kaynak projeyi tanıttığı bir sunu ile başlandı. Letonya'da yürürlükte olan yüksekte çalışma işgüvenliği hakkındaki yasa ve yönetmelikler hakkında bilgi verildi. Yüksekte çalışma ile ilgili gerçekleştirilen faaliyetler ve düzenlemelerin yanı sıra firmaların yükümlülükleri hakkında da bilgi paylaşımı yapıldı. Mr. Ivars sunuları süresince ayrıca Letonya ile ilgili tarihi, kültürel ve ekonomik bilgilere de yer verdi. Yaklaşık 2 saat süren sunu boyunca karşılıklı soru cevap şeklinde gerçekleştirilerek faydalı hale getirildi. Toplantının ikinci aşamasında Sakarya Teknik ve Endüstri Meslek Lisesinden Coşkun Odabaş, projenin dünü hakkında bilgi verdiği bir sunum gerçekleştirdi. Sunu süresince, projenin açılış toplantısı sonrası, proje takvimine uygun olarak gerçekleştirilen faaliyetler hakkında bilgi verildi. Tamamlanan faaliyetlerin sonuçlarının tartışmaya açıldığı sununun sonunda, sonuçlarının nasıl paylaşılacağı ile ilgili kararlar alındı ve ileri de gerçekleştirilecek proje faaliyetleri ile ilgili ön görüşmeler yapıldı. Toplantının sonraki bölümlerinde, Mustafa Kılınç, proje yönetimi ve proje ile ilgili dökümanlar hakkında, Kemalettin Kanca ise WEB sitesi ve yaygınlaştırma çalışmaları hakkında bilgilendirmelerde bulundular. Pprojenin İrlandalı ortağı EazySafe'in temsilcisi James BYRNE, uzaktan eğitim konusunda EAZYSAFE in yaptığı çalışmalardan örnekler verdi ve proje kapsamında gerçekleştirilecek uzaktan eğitim modülü çalışmaları ile ilgili planlama ve görev paylaşımları yapıldı. Almanya’dan projeye katılan ELMOBA firması adına Erkan Berber, Almanya'da gerçekleştirilen yüksekte çalışma iş güvenliği çalışmaları ve yasal düzenlemeler ile ilgili bir sunu gerçekleştirdi.

183

No Fall Projesi

184


Toplantıya, ev sahibi kuruluş EazySafe adına James Byrne, Letonya'dan Darba Medicina

adına Marcis Vitivs, Almanya'dan Elmoba adına Erkan Berber, Türkiye'den Kaya Yapı

adına Ali Kaya, Nurcan Özer, Ozan Can Gümüş, Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi

adına Prof.Dr.İbrahim Özsert, Doç.Dr.Ahmet Zengin, Yar.Doç.Dr.Vedat Arı, TEİAŞ adına

Hikmet Durak, Kemalettin Kanca, Ünal Dağlı, Bülent Şişman, Sakarya Teknik ve Endüstri

Meslek Lisesi adına Mustafa Kılınç, Ali Ceylan ve MEGVEY adına M.Beşir Doğrusever

katıldı.

Proje toplantılarının 2.gününde Dublin City Üniversitesinde rektör ve mühendislik

fakültesi yönetici ve akademisyenlerinin katıldığı bir görüşme gerçekleştirildi. Bu

görüşmede mühendislik fakültelerinde verilen iş güvenliği eğitimleri hakkında bilgi alındı.

Toplantının 3.gününde ise yüksekte çalışma iş güvenliği tedbirlerinin uygulamalı

olarak görülmesi amacıyla, Dublin'de bulunan Croke Park Earling stadyumunun

çatısında, tüm proje katılımcılarının katılımıyla iş güvenliği tedbirlerinin alınması ve uygun

iş güvenliği ekipmanlarının kullanımı uygulaması gerçekleştirildi.

3 gün süren toplantıda ayrıca, Almanya'nın Recklinghausen şehrinde proje

kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan dördüncü Uluslararası Proje Yönetim Kurulu

toplantısı'nın 2013 yılı Temmuz ayında yapılması yönünde görüş birliğine varıldı.

İrlanda Toplantısı

Projenin, uluslararası 3. yönetim kurulu toplantısı, tüm ortakların katılıyla Kasım 2012'de İrlanda'nın Dublin şehrinde yapıldı. Toplantıda genel olarak bugüne kadar yapılan ve bundan sonra yapılması öngörülen faaliyetler gözden geçirildi. Esas itibariyle, yüksekte çalışma için iş güvenliği tedbirlerinin geliştirilmesini ve bu amaçla bir eğitim programı hazırlanmasını hedefleyen projenin, İrlanda toplantısına, proje koordinatörlüğü görevini üstlenen Kaya Yapı'nın yanı sıra, Türkiye, Letonya, Almanya ve İrlanda'dan proje ortağı kurum temsilcileri katıldılar. Toplantıda her proje ortağı kurum ilerleme ve yaygınlaştırma raporlarını sundular. Ayrıca, projenin 1. yılı sonunda Ulusal Ajans'a sunulacak olan Proje İlerleme Raporunun hazırlanması süreci ve bu raporla birlikte sunulması gereken belgeler hakkında Kaya Yapı tarafından bilgilendirme yapıldı.

İrlandalı ortak EazySafe tarafından proje kapsamında hazırlanacak internet

üzerinden e-öğrenme programının tanıtımı ve alt yapısının oluşturulması hakkında bilgi

verilmesi ve ortaklarla görüş alışverişinde bulunulması, toplantı gündeminde yer alan

diğer önemli başlıklardı.

185

No Fall Projesi

186


Toplantının 2.gününde RWE Termik Santraline teknik gezi yapıldı. Bu gezide ilk önce santral girişinde katılımcılara kısa bir interaktif iş güvenliği eğitimi ve sınavı yapıldı. Daha sonra santralin iş güvenliği uzmanı tarafından, santraldeki genel iş güvenliği eğitimleri ve yüksekte çalışma iş güvenliği eğitimleri konusunda katılımcılara bilgi verildi. Santralde iş güvenliği eğitimlerinin yapıldığı eğitim alanı gezildi.

Programın ikinci bölümünde santral gezilerek çalışması hakkında bilgi alındı. Özellikle santral çalışanlarının kişisel koruyucu ekipmanlarını düzenli olarak kullandıkları gözlemlendi. 114 metre yükseklikteki platforma çıkılarak, yüksekte çalışmalarda kullanılan iskelelerin özellikleri ve bu çalışmalarda ne gibi güvenlik tedbirleri alınması gerektiği hakkında bilgi alındı.

Toplantının 3.gününde, proje kapsamında çıkarılacak kitabın taslağı üzerinden içeriği tartışıldı. Kitabın birinci bölümünde genel iş güvenliği, ikinci bölümünde ilk yardım konularının olması ve üçüncü bölümde ise yüksekte çalışma iş güvenliği konularının olmasına karar verildi. Cem Sertel'de proje tanıtımının kitaba ek olarak konulması önerisinde bulundu. Yüksekte çalışma iş güvenliği e öğrenme modülü ile ilgili konuların içeriği tartışıldı. Genel iş güvenliği konusunda hazırlanan e- modüldeki konuların değerlendirilmesi yapıldı. Eksik noktalar tespit edilerek düzeltilmesi kararı alındı. Öğleden sonraki oturumda MEGVEY'den Mehmet Beşir Doğrusever yaygınlaştırma faaliyetleri hakkında bir sunum yaptı. Bu sunumda yaygınlaştırma faaliyetleri kapsamında, yapılan seminerler, medyada yer alan haberler ve projenin facebook sayfası hakkında bilgi verdi. Toplantının son bölümünde ise genel bir değerlendirme yapıldı ve kapanış toplantısının Kasım ayının dördüncü haftasında Türkiye'de yapılması kararlaştırıldı.

Almanya Toplantısı

TEİAŞ'tan Bülent Şişman, kendi kurumlarında yapılan yüksekte çalışma iş güvenliği eğitimleri konusunda bir sunum yaptı. Bu sunuda eğitimlerin içeriği, süresi ve değerlendirme aşamaları hakkında bilgi verdi.

İlk günkü programın son kısmında Ludger Ausel tarafından Almanya'daki iş güvenliği mevzuatı ve yüksekte çalışma iş güvenliği konusunda, işverenin ve çalışanların yükümlülükleri konusunda bilgi verildi. Elmoba personeline yönelik yapılan iş güvenliği eğitimleri hakkında katılımcılar bilgilendirildi.

Projenin, dördüncü toplantısı, tüm ortakların katılıyla 01 Temmuz – 05 Temmuz 2013 tarihlerinde Elmoba firmasının ev sahipliğinde Almanya'nın Marl şehrinde yapıldı.

Toplantının ilk bölümünde Sakarya Teknik ve Endüstri Meslek Lisesinden Cem Sertel, projede bugüne kadar yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi. Proje kapsamında yapılan çalışmalar ortaklar arasında değerlendirildi. Projede bundan sonra yapılacak çalışmalar konusunda Sakarya Teknik ve Endüstri Meslek Lisesinden Mustafa Kılınç moderatörlüğünde görüş alışverişinde bulunuldu.

EazySafe'den James Bryan e-modüllerin kullanımı konusunda, modüllere internet ortamında nasıl girilecek, takibi nasıl yapılacak, giren kişilerin sınav bilgileri nasıl kontrol edilecek vb. konularda bilgi verdi.

Sakarya Üniversitesi Teknoloji fakültesinden Doç.Dr.İhsan Pehlivan, yüksekte çalışma iş güvenliği eğitim müfredatı nasıl olmalı konusunda bir sunum yaptı. Sunuda müfredat hazırlama konusunda dikkat edilecek hususlar üzerinde duruldu.

Programın öğleden sonraki bölümünde

Elmoba'nın iş güvenliği uzmanı

187

No Fall Projesi

188

Kaynak Proje

Firma ayrıca kalite yönetim sistemleri, çevresel ve endüstriyel riskler konusunda danışmanlık hizmetleri sunmaktadır.

PSI Darba Medicina iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim programları ve materyallerinin oluşturulması ve sağlanması konusunda geniş ve yeterli deneyime sahiptir. Bu projede PSI Darba Medicina proje koordinatörü olarak görev yapmıştır.

Tartu Üniversitesi Halk Sağlığı (DepPH TU) Bölümü araştırma merkezi: Estonya'da iş sağlığı ve güvenliği alanında çalışmaktadır. Dünya Bankası Estonya Sağlık Projesi tarafından 1991 yılında yeniden organize edilmiştir.

İş sağlığı ve güvenliği konularında disiplinlerarası ve uluslararası araştırmalar yapmaktadır. Çocuk ve ergenlerde kardiyovasküler hastalık risk faktörleri, hava kalitesi ve sağlık durumları, çalışma ortamlarında öğretmenlerin psikososyal ve sağlık durumları, sağlık hizmetlerinin ekonomik değerlendirmesi ve iş yerlerinde iş güvenliği ve işçi sağlığı gibi konularda 20 farklı proje çalışması bulunmaktadır.

Litvanya Hıfzıssıhha Enstitüsü Mesleki Tıp merkezi (OMC): Genel olarak Mesleki ve Çevre Sağlığı Enstitüsü benzeri bir kurumdur.

Kurum, bilimsel çalışmalar, iş sağlığı koruma ve güvenliği alanında uzman danışmanlık hizmetleri ve eğitim faaliyetleri yapmaktadır. OMC: İş güvenliği eğitimi, uzmanlık, araştırma ve danışmanlık açısından Litvanya'da en deneyimli iş güvenliği kurumlarından biridir.

Riga Stradins Üniversitesi İş ve Çevre Sağlığı Enstitüsü: Eğitim, danışmanlık hizmetleri, bilimsel araştırmalar ve İş sağlığı koruma ve güvenliği alanında danışmanlık hizmetleri vermektedir. Lisans, yüksek lisans eğitimi dışında yetişkinlere uzmanlık eğitimleri de vermektedir.

Leonardo da Vinci programı tarafından desteklenen " İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Programlarının Geliştirilmesi " projesinde, farklı mesleki geçmişleri ve uzmanlık düzeyleri olan iş güvenliği uzmanları için iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hazırlanmış eğitim programları yer almaktadır. 160 saatlik eğitim programı İngilizce, Letonca, Litvanca ve Estonya dilde hazırlanmış olup, eğitim, iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının mevcut bilgileri ile ilgili materyaller toplanarak desteklenmiştir.

Kaynak Proje

“İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİM

PROGRAMLARININ GELİŞTİRİLMESİ'’

LV/04/B/F/PP/172012” nolu “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Programlarının Geliştirilmesi'' isimli Leonardo da Vinci projesi Letonya’dan PSI Darba Medicina tarafından 2004-2006 yıllarında uygulanmıştır. Projenin Letonya, Litvanya ve Estonya'dan iş güvenliği alanında çalışan bir çok ortağı vardır.

Bu projenin temel amacı, proje ortaklarının bulunduğu ülkelerde İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili mevcut durum

ve eğitim ihtiyaçlarının analizini yapmak, iş güvenliği uzmanları, şirket yöneticileri ve çalışanlar için iş güvenliği alanında eğitim materyalleri hazırlamaktır. Proje kapsamında hazırlanan eğitim materyalleri, CD-ROM ve kitap olarak yayınlanmıştır.

Proje kapsamında 160 saatlik bir eğitim programı hazırlanmıştır. Eğitim programı oluşturma sürecinde eğitim materyalleri, OH & S şirketi uzmanları, sendika temsilcileri, meslek doktorları ve diğer İSG uzmanları için düzenlenen eğitim seminerleri ile test edilmiştir. Letonya, Estonya ve Litvanya gibi proje ortağı ülkelere özgü ihtiyaçlar dikkate alınmıştır. Yaygınlaştırma faaliyeti olarak, mesleki eğitim kurumları ile iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarına yönelik hazırlanan materyallerin (CD ve kitap) dağıtımı yapılmıştır.

Kaynak Projenin ortakları:

PSI Darba Medicina: Ltd 1995 yılında kurulan bir eğitim ve danışmanlık şirketidir. Kurum ana faaliyet alanı olarak, sanayi üretiminin yanı sıra mesleki sağlık uzmanlarına, çalışanlara ve yöneticilere eğitim vermekte, İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda uzmanlık hizmetleri sağlamaktadır.

189

No Fall Projesi

190

İhtiyaç Analizi Sonuçları ve Değerlendirilmesi

Doç.Dr.Ahmet ZENGİN Yard.Doç.Dr.İhsan PEHLİVAN

Sakarya Üniversitesi Sakarya Üniversitesi

Teknoloji Fakültesi Teknoloji Fakültesi

Özet

1.Giriş

İHTİYAÇ ANALİZİ SONUÇLARI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu makalede Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni Bir Proaktif Eğitim Programı

(NOFALL) isimli AB Yenilik Transferi projesinin İhtiyaç Analizi İş Paketinin sonuçları ve

değerlendirilmesi sunulmuştur. İhtiyaç Analizi Anketi, Bilgi Ölçümü, Duygu ve Tutum

Ölçümü ve Geri Bildirim bölümü olmak üzere üç ana bölümden oluşturulmuştur. Anket,

yüksekte çalışma gerektiren İnşaat, Elektrik, Telekomünikasyon ve Maden sektörlerindeki

çalışanlara uygulanmıştır. Söz konusu proje kapsamında yapılan İhtiyaç Analizi Anketi

çalışmasının sonuçları projeye olan gerekliliği açıkça ortaya koymuştur. Yüksekte çalışma iş

güvenliği konusundaki sorunları tespit etmesi, eğitimlere olan ihtiyacı ve bilinç eksikliğini

göstermesi bakımından da literatüre sunulmasına gerek duyulmuştur.

Anahtar Kelimeler: NOFALL, falling from heights, occupational safety, work safety,

Düşmeler ve Yüksekten Düşen Cisimler sonucu oluşan iş kazaları, kayıtlı tüm iş kazaları

içerisinde yaklaşık olarak %30 oranındadır. Bu oran istatistiklere bakıldığında, bir veya

birden fazla cisim tarafından ezilmeler, batmalar, kesmeler vb. sınıfına giren iş kazalarından

sonra ikinci sıraya oturmaktadır. Yüksekte çalışma iş güvenliği konusu Türkiye'de AB üyeliği

sürecinde hız kazanan ve yasalaşmaya başlayan bir süreçtir. Türkiye'de son yıllarda

Eğitim programı içeriği farklı ülkelerden uzman ekipler tarafından, farklı Avrupa ülkelerinde mesleki eğitim için gereksinimleri dikkate alınarak hazırlanmıştır.Bu programların yararlanıcıları, potansiyeli farklı sanayi dallarında görev yapan iş güvenliği uzmanları, eğitimciler ve şirket yöneticilerdir.

Hazırlanan eğitim programları, konuların ayrıntılı açıklamaları, eğitim ve uygulama saatlerinin yanı sıra, eğitimciler ve eğitim tesislerine yönelik gereksinimleri içeren, mesleki eğitim programları ve bunlar için standartlar geliştirlmiş ve örnekler hazırlanmıştır.Eğitim programı 6 ana konu başlığında oluşturulmuştur.Bunlar;

- İş hukuku (işçi-işveren ilişkileri) - Iş sağlığı ve güvenliği organizasyonu - Iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği (risk faktörleri, ekipmanı vb) - Elektrik İş Güvenliği - Yangın İş Güvenliği - İlk Yardım Organizasyonu ve acil durum planı

Konularda teorik eğitimin yanı sıra bazı pratik eğitim saatleri vardır. Her konu daha sonra eğitim programı içeriği ile ilgili daha fazla detayla açıklanmıştır.

Proje CD-ROM'u Letonca, Litvanca veya Estonca dillerinde ilave ders materyallerini (Word, Pdf belgeleri ve Powerpoint sunumları) içermektedir.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİM PROGRAMLARI

191

No Fall Projesi

192


Projenin amaç ve hedefleri şunlardır;

1. Yüksekte çalışma ile ilgili kaza oranlarını/yüzdelerini en aza indirmek,

2. Yüksekte çalışma ile ilgili eğitim programı hazırlamak,

3. Eğitim materyalleri geliştirmek,

4. Internet üzerinden iş güvenliği ve yüksekte çalışma iş güvenliği hakkında

teorik eğitim vermektir.

Proje ortaklık konsorsiyumu içerisinde Kaya Yapı Şirketi yürütücülüğünde 4 ülkeden 8

ortak bulunmaktadır. Ortaklar Letonya'dan PSI Darba Medicina, İrlanda'dan EazySafe

Learning Center, Almanya'dan Elmoba, Türkiye'den TEİAŞ, Sakarya Üniversitesi Teknoloji

Fakültesi, Sakarya Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ve Sivil Toplum Kuruluşu olan MEGVEY

Derneğinden oluşmaktadır.

Proje, Yönetim, WEB Sitesi, İhtiyaç Analizi, Adaptasyon, Pilot Uygulama, Ürün,

Değerlendirme ve Yaygınlaştırma olmak üzere 8 adet iş paketinden meydana gelmektedir.

Proje tamamlandığında elde edilecek sonuçlar şunlardır; proje hakkında bilgilerin

paylaşılacağı ve interaktif eğitimlerin verileceği Türkçe, İngilizce ve Almanca WEB siteleri,

Eğitim programı, Kitap, DVD, Genel iş güvenliği e-öğrenme modülü, Yüksekte çalışma iş

güvenliği e-öğrenme modülü, Proje sonuçları ile ilgili dergi. Tüm bu sonuçlar ayrıca poster,

broşür, yerel ve ulusal basın haberleri, çeşitli toplantı ve seminerler, İş sağlığı ve güvenliği

fuarları gibi değişik platformlarda yaygınlaştırılacaktır.

Yenilik transferi projeleri AB ülkelerinde daha önce uygulanarak başarı ile tamamlanan

projelerin farklı ülkelerde geliştirilerek uygulanması esasına dayanmaktadır. NOFALL

projesinde Letonya'dan PSI Darba Medicina tarafından 2002 yılında tamamlanan

LV/04/B/F/PP-172012 no'lu “The Development of Occupational Health and Safety Training

Programme” isimli B tipi AB projesinin Türkiye'ye geliştirilerek transfer edilmesi

amaçlanmıştır.

İhtiyaç Analizi İş Paketi Faaliyetleri ve Sonuçları:

yüksekten düşme sonucu gerçekleşen kazalar ve ölümlerin AB ülkelerine göre daha fazla

olması durumun ciddiyetini göstermektedir. Gelişmişlik düzeyi yüksek olan ülkelerde,

Yüksekte Çalışma İş Güvenliği konusunda ayrı yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Bunlar,

Yüksekte Çalışma konusunda Risk Değerlendirmesi, eğitim, yeterlilik, ekipman konularında

düzenlemeleri açıkça ortaya koymaktadır.

Yüksekte çalışma iş güvenliği ile ilgili literatürde birçok çalışma bulunmaktadır. Bu

çalışmalar problemi ortaya koyan ve probleme çözüm üreten çalışmalar olarak iki kısımda

incelenebilir.

Başta inşaat sektörü olmak üzere meydana gelen iş kazalarının büyük bölümünün

yüksekte çalışma esnasında olduğunu gösteren ve problemi ortaya koyan çalışmalar

mevcuttur [1-3]. Bunun yanında çeşitli alanlarda yüksekte çalışma ile ilgili önlemleri ve

önerileri içeren çok sayıda çalışma yapılmıştır[4-8].

Yüksekte çalışma iş güvenliği konusunda birçok proje çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu

projelerden birisi NO FALL projesine de kaynaklık eden, Letonya PSI Darba Medicina

firmasının gerçekleştirdiği LV/04/B/F/PP-172012 no'lu “The Development of Occupational

Health and Safety Training Programme” isimli B tipi AB projesidir.

Makalenin 2. Bölümünde NO FALL (Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni Bir Proaktif

Eğitim Programı) Projesi tanıtılmıştır. 3. Bölümde İhtiyaç Analizi İş Paketi Faaliyetleri ve

Sonuçları anlatılmıştır. Değerlendirme bölümde ise İhtiyaç Analizi Anketinin sonuçları

değerlendirilmiştir.

Aralık 2011 tarihinde, Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik

Programları Merkezi Başkanlığı, Leonardo da Vinci programı

kapsamında, “Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni Bir Proaktif

Eğitim Programı” isimli Yenilik Transferi Projesi uygulanmaya

başlamıştır.

Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni Bir Proaktif Eğitim

Programı Projesi (NOFALL)

193

No Fall Projesi

194


Anket sonunda bilgi ölçümü bölümünden elde edilen sonuçlar şu şekildedir;

- Temel seviyedeki bilgiler %70 civarında bilinmektedir.

- Her dört kişiden biri seyyar merdivenin güvenli kullanımını bilmemektedir.

- Enerji ve Telekom sektöründe her beş kişiden biri hangi donanımları kullanacağını

bilmemektedir.

- Her beş kişiden biri düşme riskini ortadan kaldıracak önlemlerin farkında değildir.

- Deneklerin % 55'i Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğini bilmemektedir.

- Her üç kişiden biri emniyetli bağlama tekniğini bilmemektedir.

- Deneklerin % 45'i salınımlı düşmeyi engellemek için yapılması gerekenleri

bilmemektedir.

- Eğitim seviyesi düştüğünde bilgisizlik düzeyi artmaktadır. ( % 55 İlkokul, % 30 Lise ve

% 22 Yüksek Öğretim )

- Yukarıdaki sonuçlar Şekil 1 ve 2'de grafiksel olarak sunulmuştur.

Şekil 1. Bilgi ölçümünden elde edilen bilgi düzeyleri

Projenin 3. adımı olan İhtiyaç Analizi İş Paketine, kaynak proje LV/04/B/F/PP-172012

(The Development of Occupational Health and Safety Training Programme) ve diğer ortak

ülkelerde yapılan çalışmaların incelenmesi ile başlanmıştır. Ayrıca AB ülkelerindeki ve

ülkemizdeki yasal düzenlemelerle ilgili literatür araştırması da yapılmıştır.

Gerçekleştirilen İhtiyaç Analizi İş Paketinin amaçları şunlardır;

1.Yüksekte çalışma iş güvenliği ile ilgili sorunları tespit etmek,

2. Sektör çalışanlarının iş güvenliği ekipman ve kullanım bilgilerini ölçmek,

3. Sektör çalışanlarının iş güvenliği önlemlerine karşı tutumlarını ölçmek,

4. Sektör çalışanlarının iş güvenliği konusundaki görüş ve önerilerini tespit etmek.

Bu amaçlar doğrultusunda yapılan ihtiyaç analizi anketiüç ana bölümden

oluşmaktadır. Bunlar;

a. Çalışanların ekipman ve kullanım bilgilerini ölçmek için Bilgi Ölçümü bölümü,

b. Çalışanların iş güvenliği önlemlerine karşı tutumlarını ölçmek için Duygu Ölçümü

bölümü,

c. Çalışanlarını iş güvenliği tedbirleri ile ilgili sorunlarını ve görüşlerini belirlemek için Geri

Besleme bölümü olarak belirlenmiştir.

İhtiyaç analizi anketi, yüksekte çalışma gerektiren İnşaat, Elektrik, Telekomünikasyon

ve Maden sektörlerindeki onlarca şirket çalışanları, Sakarya Üniversitesi öğretim elemanları

ve Meslek Liseleri öğretmenleri olmak üzere toplam

120 kişi üzerinde uygulanmıştır.

Anket, çoktan seçmeli sorulardan oluşan bilgi

ölçümü bölümünde 15 soru, “Tamamen Katılıyorum,

Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılmıyorum ve Hiç

Katılmıyorum” seçeneklerinin sunulduğu duygu ölçümü

bölümünde 15 soru ve görüş ve önerilerin alındığı geri

besleme bölümünde 5 soru olmak üzere toplam 35

sorudan meydana gelmiştir.

195

No Fall Projesi

196


Şekil 2. Eğitim seviyesine göre bilgi düzeyleri

- Her dört kişiden biri acil nedenlerden dolayı kontrol amacıyla yükseğe çıkan

personelin emniyet kemeri takmasına gerek olmadığı düşünmektedir.

- Her üç kişiden biri işverenin kuralların uygulanmasındaki gevşekliğinin kazalara neden

olabileceğini düşünmemektedir.

- Her iki katılımcıdan biri iş güvenliği donanımlarının yeteri kadar güvenli olduğunu

düşünmektedir.

- Her iki katılımcıdan biri donanımları fiziksel rahatsızlık verdiği için kullanmamaktadır.

- Her iki katılımcıdan biri yüksekte çalışma iş güvenliği ile ilgili ek mevzuatlara ihtiyaç

olduğunu düşünmektedir.

- Her iki katılımcıdan biri donanımların kullanımında yanlışlık yapmaktadır.

- İnşaat sektöründe daha iyi bir bilinç vardır.

- Her dört katılımcıdan biri düşmeyi önlemek için, iş ortamı tecrübesinin ekipmandan

çok daha önemli olduğunu düşünmektedir.

Anket sonunda duygu ölçümü bölümünden elde edilen sonuçlar şu şekildedir;

1.Değerlendirme

Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni Bir Proaktif Eğitim Programı(Nofall) isimli AB

Yenilik Transferi projesinin İhtiyaç Analizi Anketi, İnşaat, Elektrik, Telekomünikasyon ve

Maden sektörlerinde yüksekte çalışma yapan 120 kişiye uygulanmıştır. Anket, Bilgi Ölçümü,

Duygu ve Tutum Ölçümü, ve Geri Bildirim bölümü olmak üzere üç ana bölümden

oluşturulmuştur.

Anketin Bilgi Ölçümü kısmından çıkan sonuçlara bakıldığında en temel seviyedeki

bilgilerin bile çalışanlar tarafından %30 oranında bilinmediği görülmektedir. Enerji ve

Telekom sektöründe çalışan her beş kişiden birisinin hangi donanımları kullanacağını

bilmemesi dikkat çekmektedir. Her beş kişiden birisi düşme riskini ortadan kaldıracak

önlemlerin farkında değildir. Her üç kişiden birisinin emniyetli bağlama tekniğini bilmemesi

ve %45 oranında kişinin de salınımlı düşmeyi engellemek için yapılması gerekenleri

bilmemesi gibi sonuçlar potansiyel düşme risklerini açıkça ortaya koymaktadır. Deneklerin

%55'inin Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğini bilmemesi, bilgi eksikliğini gösteren

diğer bir sonuçtur. Anketörlerin eğitim seviyesi yükseldikçe bilgisizlik düzeyinin azalması da

eğitimlere olan ihtiyacı gösteren önemli bir sonuçtur.

Anketin duygu ölçümü bölümünden elde edilen sonuçlara bakıldığında yüksekte

çalışma faaliyeti yapanların iş güvenliği önlemlerine karşı tutum ve duygularında ciddi bir

oranda gevşeklik olduğu görülmektedir. Örnek

olarak her dört kişiden birisinin acil nedenlerden

dolayı yükseğe çıkan personelin emniyet kemeri

takmasına gerek olmadığı düşünmesinin ciddi

bir risk oluşturduğu açıktır. Her üç kişiden birisi,

işverenin kurallar ın uygulanmasındaki

gevşekliğinin kazalara neden olabileceğini

düşünmemektedir ki bu çok büyük bir eksikliktir.

197

No Fall Projesi

198


[6] M. Paivinen, “Electricians' perception of work-related risks in cold climate when working

on high places”, International Journal of Industrial Ergonomics 2006; 661–670p

7] R. A. Roncolatto, N. W. Romanelli, CPFL-Paulista, A. Hirakawa, O. Horikawa, D. M. Vieira,

R. Yamamoto and V. C. Finotto, USP, “Robotics applied for safety improvement in the power

distribution lines maintenance”, Transmission and Distribution Conference and Exposition

2008; 1-7p

[ 8 ] h t t p : / / w w w. n a a l c o s h . o r g / c o n s t r u c t i o n - c o n f e r e n c e / p o w e r p o i n t /

WhiteRoom/SegundoDia/ SafetyWorkingHighPlaces3.ppt, 2012-11

[9] “The Development of Occupational Health and Safety Training Programme”,

LV/04/B/F/PP-172012

[project

Her iki katılımcıdan birisi iş güvenliği donanımlarının yeteri kadar güvenli olduğunu

düşünmemekte ve fiziksel rahatsızlık verdiği için kullanmamaktadır ki, bu da tehlikenin

boyutlarını gözler önüne sermektedir.

Anketörler geri besleme bölümünde, sağlam ekipmanların kullanılması, daha fazla

eğitim, denetim ve kontrollerin artırılması ve fiziksel düzenlemeler ile ilgili konulara dikkat

çekmişlerdir.

NOFALL projesi kapsamında yapılan İhtiyaç Analizi Anket çalışmasının sonuçları

projeye olan gerekliliği açıkça ortaya koymuştur. Yüksekte çalışma iş güvenliği konusundaki

sorunları tespit etmesi, eğitimlere olan ihtiyacı ve bilinç eksikliğini göstermesi bakımından

da literatüre sunulmasına gerek duyulmuştur. Proje ortağı Sakarya Üniversitesi Teknoloji

Fakültesi tarafından, anket sonunda elde edilen verilerin ve verilerden elde edilen

sonuçların yer aldığı bir sonuç raporu hazırlanmıştır. Sonuç raporunun değerlendirilmesi ve

literatüre sunulması amacıyla da bu makale hazırlanmıştır.

[1] N. Türkmen, B. Şenel, B. Şam, İ. Üzün, “İstanbul'da İş Kazasına Bağlı Ölümler”, Journal

of Forensic Medicine, Adli Tıp Dergisi 2005; 19(3): 29-36p

[2] A. Ercan, “Türkiye'de İnşaat Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği”, Yapı İşletmesi / Yapım

Yönetimi Kongresi 2009;129-138p

[3] E. N. Dizdar ve İ. Toprak, “Tersanecilikte Ölümlü İş Kazalarının Kazazedenin Eğitim

Durumuna Göre Analizi”, International Iron & Steel Symposium, 2012; 1202-1205p

[4] M. N. Görücü., U. Müngen, “Yapı İş Kolunda Devletin İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimi ve

“İnşaatlarda Yüksekten Düşmelerin Önlenmesi Projesinin” Değerlendirilmesi “, İşçi Sağlığı

ve İş Güvenliği Sempozyumu, 2011; 97-108p

[5] B. Ardıç, “İnşaat Sektöründe Yüksekte Çalışma “, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği

Sempozyumu, 2011; 293-304p

Referanslar

199

No Fall Projesi

200

İhtiyaç Analizi Anket Soruları

3.

4.

5 .

6.

Aşağıdakilerden hangisi yüksekte çalışırken düşmenin nedenlerinden biridir?

A)Kişinin yaptığı işle ilgili yeterli bilgiye sahip olmasıB) Yöneticilerin iş güvenliği kurallarının uygulanmasında esnek davranması C) Çalışanların iş güvenliği kurallarının gerekliliğine inanmasıD) İşe uygun doğru kişisel koruyucu donanımların kullanılmasıE) Bilmiyorum

Yüksekte çalışma için iskele kurulumunda aşağıdakilerden hangisi cevabı aranması gereken bir soru değildir?

A)İskele zemine güvenli bir şekilde kurulmuş mu?B) Gerekli yerlerde korkuluklar mevcut mu ve uygun yükseklikte mi?C) İskele platformu yeterince geniş ve sağlam mı?D)İskelenin demirleri boyalı mı? E)Bilmiyorum.

S e y y a r m e r d i v e n k u l l a n ı m ı n d a aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)Merdiven üzerindeyken üç nokta kuralına dikkat edilmelidir.B) En üstteki üç basamak üzerinde çalışılabilir. C) Zemin sağlam ve düz olmalıdırD) Tırmanırken elde malzeme taşınmamalıdır.E) Bilmiyorum

Yüksekte güvenli çalışma için hangi donanımlardan faydalanırız?

I. Emniyet kemeriII. Lanyard ve bileşenleriIII. Yaşam hatlarıIV. Geri sarmalı düşüş tutucu

A) I B)I ve II C)I ve II D)Hepsi E) Bilmiyorum

“Yüksekte Çalışma İş Güvenliği İçin Yeni bir Proaktif Eğitim Programı”

Yenilik Transferi Projesi İhtiyaç Analizi İş paketi Anket Çalışması

Açıklama:

Adınız Soyadınız:Firmanız/İşyeriniz:

. Anket, Bilgi ölçümü, Duygu ölçümü ve Geri Besleme olmak üzere üç bölümden meydana gelmektedir. Bilgi ölçümü bölümünde yüksekte çalışma iş güvenliği konularındaki teknik bilgileriniz, duygu ölçümü bölümünde yüksekte çalışma iş güvenliği tedbirlerine bakış açınız değerlendirmeye alınacaktır. Son bölüm olan geri besleme bölümünde ise sizlerden gelecek fikirleri almaya çalışacağız.

Sektörünüz: İnşaat Enerji Telekom Maden Diğer (Belirtiniz …....................)Bölümünüz/Departmanınız: Mesleğiniz:

Meslekteki kıdeminiz:

Eğitiminiz:

BÖLÜM 1: BİLGİ ÖLÇÜMÜ

1-5 6-10 11-15 16-20 20+

İlkokul Lise Yüksekokul Üniversite

Açıklama: Bilgi ölçümü 15 sorudan oluşmaktadır. Her bir soru için 5 şık hazırlanmıştır. Eğer doğru cevabı bilmiyorsanız, “BİLMİYORUM” seçeneğini işaretleyiniz.

1.Yüksekte güvenl i çalışma i le i lg i l i aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)Emniyet kemeri kullanımı zorunlu değildir. B)Kask olmalıdır.C)Çalışma alanına göre teknik ekipmanlar kullanılmalıdır.D)Emniyet için yapılan bağlantı, diğer bir noktaya bağlanmadan boşa çıkarılmamalıdır.E)Bilmiyorum

2. Yüksekte çalışma donanımlarının her kullanım öncesi ve sonrasında ne tür kontrolleri yapılır?

A)Gözle kontrol, elle kontrol B)Test makineleri ile kontrolC)Elektronik aletler ile kontrolD)Kontrolüne gerek yoktur.E)Bilmiyorum

7.

8.

10.

Düşmeyi önlemek için çalışma alanının zeminindeki boşluklar ve açıklıklar hangi malzemeler ile emniyetli hale getirilir?.

A) Şeffaf naylon ile B) Korkuluklar ve kapaklar ileC) Branda ileD) Yukarıdakilerin hiçbiriE) Bilmiyorum

Bir düşme durdurma lanyardı (bağlantı halatı) emn iye t kemer in in hang i nok tas ına bağlanmalıdır?

A) Göğüs ya da sırt bağlantı noktasına

B) Karın bağlantı noktasına

C) Bel yanlarındaki bağlantı noktalarına

D) Yukarıdakilerden her hangi biri

E) Bilmiyorum

23 Aralık 2003 tarih 25325 no ile resmi gazetede yayınlanan Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine göre uyarı levhalarında işaretlerinde hangi renk kullanılır?

A) Mavi B) Beyaz C) Kırmızı D) Sarı E) Bilmiyorum

Endüstriyel alanda yüksekte yapılan çalışmalarda düşmeye karşı hangi tip emniyet kemeri kullanılmalıdır?

A) Bel tipi B) İsveç/Dağcı tipi C) Paraşüt tipi (Tam korumalı vücut kuşamı) D) Oturak tipi E) Bilmiyorum

9.

DİKKAT

201

No Fall Projesi

202

İhtiyaç Analizi Anket Soruları

18. Aşağıdaki resimde doğru uygulamaları belirten şıkkı işaretleyiniz?

A B C D E

. Aşağıdaki yüksekte çalışma faaliyetlerinde en doğru bağlantı hangisidir?

. Aşağıdaki resimde salınımlı düşmeyi engellemek için ne yapılmalıdır?

A) Ankraj noktasının sabit olması sağlanmalıdır. B) Ankraj noktasının hareketli sistem üzerinde olması gerekir. C) Personelin düşmemesi için arkadan ittirilmelidir. D) Hiçbiri E) Bilmiyorum

)I-II-III ) II-V ) I-V ) III-IV ) Bilmiyorum

A) B) C) D) E)Bilmiyorum

19

20

11.

12

13

14

Aşağıda belirtilenlerden hangisi kişisel koruyucu donanımların kullanım kurallarının belirlenmesinde önemli değildir?

A) Yüksekte çalışma süresiB) İşyerindeki çalışan sayısı C) İş kazası sıklığıD) İşçinin çalıştığı yerin özellikleriE) Bilmiyorum

Kişisel koruyucu donanımların seçimi ve kullanımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

A) Birden fazla riskin bulunduğu durumlarda, sadece en tehlikeli görünen risk dikkate alınır. B) Donanımın kendisi bir tehlike kaynağı olmamalıdır.C) İnsan ergonomisine ve yapılan işe uygunluk sağlamalıdır.D) Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır.E) Bilmiyorum

. Yüksekte çalışmada kullanılan ekipmanlar aşağıdaki şekilde saklanmalıdır.

A) İyi ışık alan bir odadaB) Işıktan uzakta kuru bir yerde C) Araçların arkasında gelişi güzelD) Yukarıdakilerin hepsi E) Bilmiyorum

. Bir yüksekte çalışma kişisel koruyucu donanımını kullanmadan önce aşağıdakilerden hangisini yaparsınız?

A) Üstüne adımı yazarımB) Kullanım kılavuzunu okurum C) Önce evde denerimD) Yukarıdakilerin hepsiE) Bilmiyorum

.

15.

16.

17.

Endüstriyel kasklarla kıyaslandıklarında baretlerin avantajları nelerdir?

A) Y şeklindeki çene bağının kaskın düşmesini engellemesi

B) Tepeden gelen darbelere olduğu kadar yandan gelen darbelere karşı da koruma sağlaması

C) Görüş açıklığını engelleyen siperliğinin olmaması

D) Yukarıdakilerin hepsi E) Bilmiyorum

Bir yüksekte çalışma işine başlamadan önce aşağıda sayılanlardan hangisinin yapılmasına gerek yoktur?

A) Çalışma izni alınmasınaB) İşe uygun ekipman seçilmesineC) Bir acil durum planının hazırlanmasınaD) İşe erken saatte başlanmasına E) Bilmiyorum

Aşağıdaki çalışmalardan hangisi yüksekte çalışmanın kapsamına girer?

A) Yer seviyesinde açık kazı alanı yanında çalışma

B) İskelede çalışmaC) Merdivende çalışmaD) Hepsi E) Bilmiyorum

203

No Fall Projesi

Değerli okuyucular;

No Fall Projesi, kitap ve web sayfası ile ilgili görüş ve önerilerinizi aşağıdaki adreslere gönderebilirsiniz.

KAYA Grubu Adres: Gebze Organize Sanayi Bölgesi Sok.No:1015 Çayırova/Kocaeli Tel : 0-262-6771919 Fax : 0-262-6771910 mail : mail : [email protected] web : www.nofallproject.com web : www.kayagrubu.com web : www.facebook.com/NoFallProject

İletişim :

[email protected]

BÖLÜM 2 - TUTUM ÖLÇÜMÜAçıklama: Bu bölüm 15 sorudan oluşmaktadır. Her bir soru için “Kesinlikle Katılmıyorum”, “Katılmıyorum”,

“Fikrim Yok”, “Katılıyorum”, “Tamamen Katılıyorum” olmak üzere 5 farklı seçenek hazırlanmıştır.

1 Y üksek te çalışm a kon usunda p ersone le ve rilecek eğ itim yü ksek tendüşm e risk in i a za ltır.

2 Ç ok yo ğun b ir iş gü nün de a cil n ede nle rde n do la yı sad e ce kontro lam a cıyla yükseğ e (d irek vb .) ç ıkan perso nelin e m niyet kem e ritakm a sın a ge rek yo k tur.

3 Y üksek te çalışırken ka sk ta km a ya g erek yok tur.

4 Y üksek te çalışm a iş g üve nliğ i do nan ım la rı ye te ri k adar gü ven li de ğild ir .

5 Y üksek te çalışm a iş g üve nliğ i do nan ım la rın ı kuşanm ak çok za m anald ığı iç in he r zam an kullan m aya ge rek yok .

6 Y üksek te g üven li ça lışm a için , işe u ygu n k iş ise l koru yu cu do nan ım ınseç im ind e ye te rince b ilg im yok .

7 Y üksek te g üven li ça lışm a k iş ise l koruyu cu do na nım ları ban a fizikse lo la rak ra hats ızlık verd iğ i iç in ku llan m ayı te rcih etm iyorum .

8 T ürk iye ’de yüksek te çalışm a iş g üven liğ i ko nusun da m evzua ta ih t iya çold uğ un u d üşün üyo ru m .

9 Y üksek te çalışm ala rda top lu korum a yön tem lerin e ö ncelik ver ilm elid ir.

10 Y üksek te p latform ve ya iske le b en zer i yerlerd e tırm anış, yan ge çiş vein iş lerde ç if t ko llu lan yard kullan ım ı b ana a nla m s ız g elm ek tedir.

11 Y üksek te çalışm a ya parken s ık ı lınca e m niyet kem erim in a yak ve b elper lon la rın ı iyice g evşe tirim .

12 Y üksek te çalışm aya baş la m a dan önce b ir ça lışm a ve k urtarm a pla nım utlaka ya pılm alıd ır.

13 Ç alışa nın iş ortam ı tec rübe s i dü şm em ek iç in yeterlid ir, ek ipm ankullanm a sına ih tiyaç yok tu r.

14 Y üksek te yap ıla n çalışm alarda kulla nı lan m otorlu ara çla rda (m a in lif tve ya örü m cek) person el ça lışırken düşüş korum a m alze m es iku llanılm az.

15 Y üksek te ça lış ılacak pe rso ne lin seç im inde sağ lık a çıs ın dan d ikkatedilm e sine g erek yok tu r.

204

Documents

No Fall Project Book (Turkish) YÜKSEKTE ÇALIŞMA