No Slide Title2 ว ชา ภ ม ศาสตร เม องUrban Geography (GEO 3409) นายอณ ศร พ มพวง คณะมน ษยศาสตร และส

1 วชา ภมศาสตรเมอง Urban Geography (GEO 3409) นายอณศร พมพวง คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม [email protected]

คาความเปนเมองของประเทศไทย

จงหวด พนท (ต.ร. กม.) ปชก. (คน) เทศบาลนคร เทศบาลเมอง เทศบาลต าบล คาความเปนเมอง ประชากรเมอง พนทเมอง ความหนาแนนเมอง ความหนาแนน ความเปนเมอง

พนท (ต.ร. กม.) ปชก. (คน)

พนท (ต.ร. กม.) ปชก. (คน)

พนท (ต.ร. กม.) ปชก. (คน) ปชก. จงหวด

เชยงใหม 20,107.061,655,64

2

40.00

174,235 83.23 57151

5965.0

4 792167 0.6182

1,023,55

3

6088.

27

168.12

82.341339

16

10.154300

15

พษณโลก 10,815.85 854,372

18.26

89,480 30.87

29,525

1234.6

6 168999 0.3371

288,004

1283.

79

224.34

78.992560

37

26.257750

91

นครสวรรค 9,597.681,073,34

716.00

95,237 18.4 45193 410.91 106399 0.2300

246,829

445.3

1

554.29

111.83404

07

51.640874

61

นครราชสมา 20,493.962,601,16

737.50

174,332

49.61

6 89484

2803.0

7 612299 0.3368

876,115

2890.

19

303.13

126.92356

64

11.653787

30

อบลราชธาน 15,774.001,826,92

029.04

105,081 77 70969

2499.5

9 422924 0.3279

598,974

2605.

63

229.88

115.81843

54

12.582753

68

ขอนแกน 10,885.991,774,81

646.00

129,581

174.0

2 156986

2914.3

28 553883 0.4735

840,450

3134.

35

268.14

163.03669

55

15.108151

55

นนทบร 622.3031,141,67

374.94 423490 38.65 144979 88.54 125989 0.6083

694,458

202.1

3

3,435.70

1834.5934

38

300.93553

909

พจารณาคาความเปนเมอง 2 ตวแปร : จ.น. ปชก. / พ.ท.


คาความเปนเมองของประเทศไทย

ประชากรทอาศยอย ในเทศบาลทวประเทศ

จ านวนประชากรทงหมดของประเทศ

2490 2503 2511 2518 2523 2533 2543 2553 2557

9.9 12.5 14.3 16.7 17.6 18.7 31.09 เขตเทศบาล

27.13 44 รวมเขตสขาภบาล

31 World Population Data Sheet

ประชากรป 2557: 64,871,000

จงหวดไหนสงกวาคาเฉลย


การจ าแนกประเภทของเมอง


เพอใหเขาใจคณลกษณะของเมองการจ าแนกประเภทของเมอง

เกณฑการจ าแนกเมอง1. ขนาดหรอจ านวนประชากร เชน เมองขนาดใหญ เมองขนาดกลาง เมองขนาดเลก ฯลฯ2. คณลกษณะประชากร เชน กลมอาย การศกษา กลมชนกลมนอย3. ต าแหนงทตงของเมอง เชน เมองทา เมองในแผนดน เมองหนาดาน เมองชมทาง


เกณฑการจ าแนกเมอง(ตอ)การจ าแนกประเภทของเมอง

4. อายหรอชวงทางประวตศาสตรของการพฒนาเมอง เชน เมองเกา เมองใหม เมองกอนการพฒนาอตสาหกรรม เมองอตสาหกรรม เมองหลงการพฒนาอตสาหกรรม ฯลฯ5. กจกรรมทางเศรษฐกจ เชน เมองขนสง เมองพาณชยกรรม เมองทองเทยว เมองพกผอนตากอากาศ6. เกณฑผสม เชน ระหวางกจกรรมทางเศรษฐกจกบอายและขนาดของเมอง เชน เมองอตสาหกรรมใหมขนาดใหญ



W.D. Tower Marcel Aurousseau Griffith Taylor

เมองการคาหรอเมองพาณชยกรรม เมองดานการบรหาร เมองทารก

เมองอตสาหกรรม เมองดานการปองกน เมองวยรน

เมองศนยกลางการเมองการปกครอง เมองศนยกลางทางดานวฒนธรรม

เมองผใหญ

เมองศนยกลางทางสงคมและเมองพกผอนตากอากาศ

เมองดานการผลต เมองยางเขาสวยชรา

เมองดานการคมนาคมขนสง เมองวยชรา

เมองนนทนาการ

การจ าแนกเมองเชงคณภาพ


การจ าแนกประเภทของเมองการจ าแนกเมองเชงปรมาณ1. Chauncy Harris จ าแนกเมองในสหรฐอเมรกาโดยใชสถตการจางงานจากส ามะโนอตสาหกรรมการคา ป 1930 พจารณา 605 เมอง ปชก. 10000 คนขนไป

เมองอตสาหกรรมหลก ( <=74%) เมองอตสาหกรรมรอง (<=60%)

เมองคาสง (<=20%) เมองขนสง (อยางนอย 1 ใน 3 ของแรงงานอตฯ)

เมองพกผอนตากอากาศ (คนหลงเกษยณชอบพก)เมองคาปลก (<= 50% ของแรงงาน อตฯ+คาสง+ขนสง)เมองหลากหลาย (จางงาน อตฯ<60% คาสง<20 คาปลก<50% ของแรงงาน อตฯ+คาสง+คาปลก)

เมองมหาวทยาลย (อตราการลงทะเบยนหรอจ านวน นศ. >= 25)

เมองการปกครอง (เมองหลวงของมลรฐตางๆ และนคร Washington D.C.)

เมองเหมองแร (แรงงานดานเหมองแร >=15% ของแรงงานทงเมอง)


การจ าแนกประเภทของเมอง2. Howard Nelson ใชสถต/ตวเลขการจางงานของเมองประเภทตางๆพจารณา 897เมองใน USA ม ปชก. 10000 คนขนไป

ประเภท คาเฉลยการจางงาน (X) คาเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)

คาเฉลย + 1 คาเบยงเบนมาตรฐาน

อตสาหกรรม 27.1 16.0 43.1

การคาปลก 19.2 3.6 22.8

การบรการวชาชพ 11.1 5.9 17.0

การขนสง 7.1 4.6 11.7

การบรการสวนบคคล 6.2 2.1 8.3

การบรการสาธารณะ 4.6 3.5 8.1

การคาสง 3.9 2.1 6.0

การเงน ประกน ธรกจบานทดน 3.2 1.3 4.5

การท าเหมองแร 1.6 5.0 6.6


การจ าแนกประเภทของเมองการจ าแนกเมองเชงปรมาณทใชตวแปรหลายตว

เปอรเซนตการจางงานดานอตสาหกรรม

เปอรเซนต

การจางงานด

านพา

ณชยก

รรม

0 50

50

100

100


การจ าแนกประเภทของเมองการจ าแนกเมองเชงปรมาณทใชตวแปรหลายตว

เปอรเซนตการจางงานดานอตสาหกรรม

เปอรเซนต

การจางงานด

านพา

ณชยก

รรม

0 50

50

100

100A

BC

D

E


การจ าแนกประเภทของเมองการจ าแนกเมองเชงปรมาณทใชตวแปรหลายตว1. การจ าแนกเมองในแคนาดาโดย J.W. Maxwell พจารณาโครงสรางบทบาทหนาทของเมองเปนหลก ตวแปร 2 ตว คอ การจางงานดานอตสาหกรรม การจางงานดานการคาสง

เมองทเนนดานอตสาหกรรมเมองทเนนเฉพาะกจกรรมอนเมองหลวงของภมภาคทมความส าคญดานอตสาหกรรมเมองหลวงของภมภาคทมความส าคญดานการคาสงศนยกลางมหานครทส าคญ


การจ าแนกประเภทของเมอง2. การจ าแนกเมองในองกฤษโดย C.A. Moser and W.Scottพจารณาตวแปร 57 ตว เชน ขอมล อาชพ รายได ประชากร เคหะสถาน พฤตกรรมการออกเสยงเลอกตง สขภาพอนามย การศกษา ฯลฯ

ศกษาเมอง 157 เมองทมประชากรมากกวา 50,000 คน ในป 1951ใชเทคนควธการวเคราะหองคประกอบหลก PCA (Principal component analysis) : ตวแปรถกจดกลมเหลอ 4 กลม โดยเอาตวแปรทคลายกนอยในกลมเดยวกน แลวเรยงล าดบความส าคญ ไดแก

คณลกษณะทางสงคมเศรษฐกจ คณลกษณะทางดาน ปชก. พฒนาการของเมองหลงป 1951 และ ประชากรทท างานในป 1954และสภาพทอยอาศย

เอาองคประกอบทส าคญทสด 2 อนดบแรกมา Plot Graph คอ คณลกษณะทางสงคมเศรษฐกจ แนวแกน Y และ คณลกษณะทางดาน ปชก. แนวแกน X


การจ าแนกประเภทของเมอง1)เมองพกผอนตากอากาศชายทะเล2)เมองศนยกลางการบรหาร บรการอาชพและเมองพกผอน3)เมองศนยกลางการคาและมกจการอตสาหกรรมบาง4)เมองศนยกลางการคมนาคมทางรถไฟ5)เมองทาเรอขนาดใหญ6)เมองศนยกลางการทอผาในแควน Yorkshire และ Lancashire7)เมองศนยกลางอตสาหกรรมชายฝงตะวนออกเฉลยงเหนอและเมองเหมองแรใน Wales8)เมองศนยกลางอตสาหกรรมโลหะ9)ชมชนชานเมองทเปนเขตทอยอาศยโดยเฉพาะ

10)ชมชนชานเมองทเปนเขตทอยอาศยเกาปะปนกบกจกรรมอนๆ 11)ชมชนชานเมองทเปนเขตทอยอาศยใหมปะปนกบกจกรรมอนๆ 12)ชมชนชานเมองทเปนเขตอตสาหกรรมเบา เขตทหาร และเมองบรวารของมหานคร13)ชมชนชานเมองทเปนเขตอตสาหกรรมเกาและเปนเขตทอยอาศยของกรรมกร14)ชมชนชานเมองทเปนเขตอตสาหกรรมใหม


การจ าแนกประเภทของเมอง3. การจ าแนกเมองในสหรฐอเมรกาโดย Hadden and Borgattaพจารณาตวแปร 65 ตว ศกษาทกเมองทมประชากรมากกวา 50,000 คน ในป 1960 ใชเทคนควธการวเคราะหองคประกอบหลก (Principle Component Analysis ) และเทคนควธการวเคราะหปจจย (Factor Analysis) พบปจจยทเปนอสระไมขนตอกน 15 กลม มปจจยส าคญ 13 กลม ไดแก

1)ระดบฐานะของสภาพสงคมเศรษฐกจ2)ประชากรทไมใชคนผวขาว3)โครงสรางดานอาย4)ศนยกลางการศกษา5)การเคลอนยายทอยอาศย


การจ าแนกประเภทของเมอง6)ความหนาแนนประชากร7)การกระจกตวของคนตางดาว8)จ านวนประชากรทงหมด9)การกระจกตวของการคาสง10)การกระจกตวของการคาปลก11)การกระจกตวของกจการอตสาหกรรม12)การกระจกตวของกจการอตสาหกรรมขนาดใหญ13)ศนยกลางการคมนาคมขนสง


การจ าแนกประเภทของเมองการจ าแนกเมองเชงคณภาพชวต

1960 มการศกษาเกยวกบโรคราย ปญหาทางสงคม เชน ความยากจน ความอยดกนด การจ าแนกประเภทเมอง ถกกระตนใหพจารณาน าตวแปรหรอตวชวดทางสงคม ตลอดจนสภาพแวดลอม สขภาพ การศกษา และการเมอง เขาไปเพมดวย

1973 David M. Smith เสนอเกณฑประเมนสภาพความเปนอย หรอคณภาพชวตของ ปชช. ไวในหนงสอ The Geography of Social Well-Being in the U.S. ดงน1. รายได ฐานะ อาชพ 2. สภาพแวดลอมของบรเวณทพกอาศย 3. สขภาพ(กาย/ใจ)4. การศกษา 5. ความเปนระเบยบเรยบรอยในสงคม 6. ความเปนเจาของหรอการมสวนรวมในสงคม 7. การพกผอนหยอนใจและการใชเวลาวาง


การจ าแนกประเภทของเมอง1974 องคการตวแทนอนรกษสงแวดลอมมอบใหสถาบนวจย

แหงภาคตะวนออกกลางประเมนคณภาพชวตประชาชนในเขตเมอง 243 แหง พจารณาตวแปร 123 ตวแปร เลอกมาจากปจจย 5 กลม คอ

1) กลมปจจยทางเศรษฐกจ 18 ตวแปร2)กลมปจจยทางการเมอง 21 ตวแปร3)กลมปจจยทางดานสภาพแวดลอม 17 ตวแปร4) กลมปจจยทางดานสขภาพและการศกษา 13 ตวแปร5)กลมปจจยทางสงคม 54 ตวแปร


การจ าแนกประเภทของเมองผลการศกษาแบงเมองเปน 5 ประเภทตามคณภาพชวต คอ

1) เมองทมคณภาพชวตดเยยม หรอเมองเกรด A2) เมองทมคณภาพชวตดมากหรอเมองเกรด B3) เมองทมคณภาพชวตด หรอเมองเกรด C4) เมองทมคณภาพชวตพอใช หรอเมองเกรด D5)เมองทมคณภาพชวตดอยมาตรฐาน หรอเมองเกรด E

แบงเมองเปน 3 กลมตามจ านวนประชากรขนาดใหญ ปชก. > 5000000 คนขนาดกลาง 200000 – 500000 คนขนาดเลก < 200000 คน

พจารณาความสมพนธคณภาพชวตและขนาดของเมอง ผน าทางการเมองและนกธรกจยงไมยอมรบ


การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย : พกอาศย

http://www.lamaithailand.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538972862&Ntype=4






การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย : นาเรยนทสดในโลก

http://www.manager.co.th/Campus/ViewNews.aspx?NewsID=9570000137473




การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย : จงหวดแหงความสข

http://www.phangnga.ru.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=71:13&catid=2&Itemid=149










การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย : สถาบนสงแวดลอมไทยพฒนาตวชวดเมองนาอยเพอใชเปนเครองมอส าหรบการประเมนผลการพฒนาเมองนาอยของกรงเทพฯ และเชยงใหม และไดรวมมอกบกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมและสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทยจดท าโครงการ เมองนาอย ส าหรบประเทศไทยในป 2547 และ 2552 ก าหนดองคประกอบของเมองนาอยไว 5 ประการคอ

การเรยนรและพฒนาภายในองคกรเทศบาล การบรหารจดการทดตามหลกธรรมาภบาล การพฒนาสภาพทางกายภาพของเมอง การพฒนาดานเศรษฐกจของเมอง การมสงคมทนาอยและการจดการสงแวดลอมอยางย งยน


การจ าแนกประเภทของเมองคณลกษณะเมองนาอย 10 ประการของเมองเชยงใหม

สดารตน อทธารตน

สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม

เมองนาอยของเชยงใหม.pdf



เมองนาอย1. เมองทเจรญเตบโตอยางสมบรณแบบ2. เมองทมความคลองตวสง3. เมองทสขสบายและมชวตชวา4. เมองทสงเสรมการเจรญเตบโตทางดานวฒนธรรม5. เมองทสงเสรมใหเปนศนยกลางของเศรษฐกจทมา : การศกษาโครงการจดตงศนยชมชนยอยชานเมอง (ลาดกระบง) เปนความรวมมอทางดานวชาการระหวาง องคการความรวมมอระหวางประเทศญปน (JICA) กบส านกผงเมอง กรงเทพมหานคร


การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย1.เมองทเจรญเตบโตอยางสมบรณแบบ- เมองทสงเสรมใหมการเจรญเตบโตในบรเวณทมระบบสาธารณปโภคสาธารณปการ และบรการสาธารณะดานอน ๆ ซงสามารถใหบรการอยางทวถง และตามก าหนดแนนอน- เมองทวางแผนลวงหนาเพอสงวนและจดเตรยมทดนไวเพอสรางถนนบรการสาธารณปโภค สวนสาธารณะ และสงอ านวยความสะดวกสาธารณะกอนการพฒนาตางๆ- เมองทมการลงทนพฒนาและใชประโยชนสาธารณปโภคอยางคมคา โดยประสานการพฒนาภาครฐกบภาคเอกชน- เมองทสงเสรมการเตบโตทสมดล ไดแก การมแหลงงาน การบรการพาณชย และทอยอาศยอยในละแวกใกลเคยงกน- เมองทมการพฒนาปญหาและแกไขผลกระทบทางสงแวดลอม ทเกดจากการเจรญเตบโตในระหวางการพฒนานน เชน ปญหาน าทวมขง ขยะแหงและเปยก การจราจร อากาศเสย


การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย2.เมองทมความคลองตวสง- เมองทระยะการเดนทางระหวางทท างาน บาน และทหมายอนๆ นนสนทสด- เมองทมการจดการจราจรในทองถนนทสามารถลดภาวการณจราจรคบคงได โดยการจ ากดยานพาหนะในบรเวณการจราจรหนาแนน ทมบรการขนสงมวลชนอนใหใชแทน- เมองทสงเสรมการใชระบบขนสงมวลชนททนสมย รถไฟฟา รถไฟใตดน รถไฟ รถเมล และเรอ- เมองทมระบบถนนสายรองทเหมาะสม และชวยเพมความคลองตวในการสญจรสศนยกลางเมอง


การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย3. เมองทสขสบายและมชวตชวา- เมองทมทพกอาศยไดมาตรฐานและมสภาพแวดลอมทถกสขลกษณะส าหรบประชากรทกระดบชน- เมองทมโรงเรยน คลนก และโรงพยาบาล ใหบรการใกลทพกอาศย - เมองทมทางเทาทสามารถเดนไดอยางปลอดภยและรมรน- เมองทสงเสรมธรรมชาตแวดลอมทเขยวขจ- เมองทมสวนสาธารณะอยท วทกบรเวณ


การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย 4. เมองทสงเสรมการเจรญเตบโตทางดานวฒนธรรม- เมองศนยกลางของวฒนธรรม- เมองทอนรกษพนททมลกษณะพเศษ แตในขณะเดยวกนยงเอออ านวยใหมการปรบปรงเปลยนแปลงอาคาร และประโยชนใชสอย- เมองทสงเสรมศลปะเพอสาธารณะและสนบสนนการเฉลมฉลอง และการแสดงงานศลปะตางๆ


การจ าแนกประเภทของเมองเมองนาอย5. เมองทสงเสรมใหเปนศนยกลางของเศรษฐกจ- เมองทมทวางและโอกาสเพยงพอส าหรบการเตบโตทางเศรษฐกจ- มบรเวณศนยกลางเมองทเจรญและมชวตชวา และในบรเวณทมการเจรญเตบโตสงนน มการพฒนาเชอมตอกบระบบขนสงททนสมย- เปนเมองส าหรบอตสาหกรรมการผลตขนาดเลก และธรกจการบรการผผลต โดยเปนแหลงกอตงและพฒนาอตสาหกรรมในอนาคตเขตตางๆ จะมแหลงท างานและทอยอาศยใกลเคยงกน ประชาชนจะไดมเวลาสวนตวเหลอเพอการสงสรรคและพกผอน

Documents

No Slide Title2 ว ชา ภ ม ศาสตร เม องUrban Geography (GEO 3409) นายอณ ศร พ มพวง คณะมน ษยศาสตร และส