No

ord

sch

e V

eld

en

Pee

ster

mad

enD

ich

tbij

een

ver

ver

led

en

Staatsbosbeheer Kop van Drenthe

Donderseweg 20, 9331 TB Norg

T 0592-613281

staatsbosbeheer.nl/natuurgebieden/kop-van-drenthe

Erfgoed-route, lengte 15 km

Tijdens de Erfgoed-route, een wandeling van ruim 15

kilometer, loop je door en langs meerdere typisch Drentse

landschappen. Landschappen die door de eeuwen heen

door het klimaat, weersinvloeden en de mens zijn

gevormd. De wandelroute is ontstaan uit de samen-

voeging van de Noordsche Veld-route en de Veentjes-

route. Met de wandelroute kan dus worden gestart bij de

Natuurplaats aan de Donderseweg 22 in Norg en bij café

Hingstman aan de Hoofdstraat 18 in Zeijen. Tijdens het

lopen van het tracé van de Noorsche Veld-route kun je

ook nog gebruik maken van de informatiepunten langs

de route die tekst en uitleg geven over het gebied. Van

de Veentjesroute is een apart boekje verkrijgbaar bij de

Natuurplaats in Norg en bij café Hingstman, bakker Jan

Fleddérus en de Oranjerie in Zeijen.

Bos met groeiende variatie

Het bos ten noorden van het Noordsche Veld, waar je

tijdens de wandeling doorheen loopt, is in 1940-41

aangelegd op voormalige heidegrond. Uit die periode

stamt ook de veldkeienweg waar de wandeling gedeel-

telijk langs loopt. Naast grove dennen en zomereiken is er

opvallend veel lariks geplant. De lariks is één van de

weinige naaldbomen die in de winter zijn naalden

verliest. Dat maakt ook dat lariksbomen in het vroege

voorjaar van die frisgroene naaldjes hebben. Het bos is

destijds aangeplant voor de houtproductie. Daarvoor

wordt het op kleine schaal nog steeds wel gebruikt, maar

daarnaast zijn natuur en recreatie nu minstens zo belang-

rijke doelen in dit bos. Hierdoor is het beheer van het bos

door de jaren heen veranderd in wat we in vaktermen

geïntegreerd bosbeheer noemen. Binnen dit beheer is er

meer plaats voor natuurlijke ontwikkelingen in het bos,

wat meer ruimte geeft aan meer natuurlijke processen en

verjonging. Hierdoor is het bos door de tientallen jaren

heen gevarieerder geworden, heeft het een andere

beleving gekregen en is het beter bestand tegen ziekten

en weersinvloeden zoals een zware storm.

Zeijerstrubben

Daarnaast wandel je tijdens de Erfgoed-route ook nog

door een bosgebied met een andere ontstaans-

geschiedenis. Dit bosgebied, de Zeijerstrubben, was

oorspronkelijk een eikenhakhout bos. Het bos heeft

decennia lang dienst gedaan als gebruiksbos voor het

naast-gelegen dorp. Boeren lieten er hun schapen en

varkens grazen en men haalde er geriefhout (hout voor

het maken van gereedschappen) en brandhout uit. Sinds

1959 zijn de Zeijerstrubben in beheer bij Staatsbos beheer.

De gebruiksintensiteit van het bos is sinds die tijd enorm

afgenomen, maar het bos heeft nog steeds de karakte-

Meer informatie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met

Staatsbosbeheer Kop van Drenthe, T 0592-613281.

Of loop binnen bij De Natuurplaats aan de

Donderseweg 22 in Norg.

Voor arrangementen kunt u contact opnemen met

De Natuurplaats, T 0592-612098 I denatuurplaats.nl © 2020 Staatsbosbeheer | Auteursrechten voorbehouden Tekst: Staatsbosbeheer | Fotografie: Staatsbosbeheer

Zeijerstrubben

ristieke uitstraling uit die tijd. De doorgegroeide spaar-

telgen, een tak die men liet staan tijdens het hakhout-

beheer, vormen tegenwoordig een grillig opgaand

eikenbos. Daarnaast vind je er metershoge hulst-

struiken en in de kruidlaag onder de eiken komt, als

enige vind plaats in Nederland, een vitale populatie van

de Zweedse kornoelje voor. Al met al een prachtig

erfgoed uit een rijk verleden.

Goudvink-man op larikstak

Luchtfoto van het Noordsche Veld vanuit zuidelijke richting, waar nog veel overblijfselen vanuit de prehistorie te vinden zijn zoals de raatakkers waar je op deze foto het fietspad doorheen ziet lopen.

Noordsche Veld-route, lengte 6 km

Tijdens de Noordsche Veld-route krijg je tekst en uitleg

over de natuur-, cultuur- en archeologische waarden

die het gebied rijk is. De informatiepunten komen

overeen met de cijfers op de routepaaltjes. Fijne

wandeling gewenst!

1 Het bosgebied van het Noordsche Veld en zijn

omgeving is behoorlijk vogelrijk te noemen. Er leven

hier maar liefst vier soorten spechten: de grote bonte,

kleine bonte, groene en de zwarte specht. Verder is er

met wat geluk de goudvink te spotten en in de fijn-

spar-bossen (de kerstbomen) zit het kleinste vogeltje

van Nederland - het goudhaantje.

2 Als je aan de kant van het wandelroutepaaltje

tussen de struiken door kijkt, heb je zicht op het

beekdal de Peestermaden. Dit beekdal is weer inge-

richt zoals het rond 1950 was. De beek, het

Oostervoortsche diepje, kronkelt weer door het

landschap. De graslanden langs de beek (ook wel

maden genoemd) worden één keer per jaar

gemaaid waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Op

deze manier wordt de bodem voedselarmer waar-

door het gebied bloemrijker wordt en er bijvoor-

beeld orchideeën kunnen gaan groeien.

3 Je staat hier in een overgangsgebied tussen het

heideterrein het Noordsche Veld en het beekdal de

Peestermaden. Op deze plekken vind je doorgaans de

hoogste diversiteit als het gaat om bijvoorbeeld

insecten. Er vliegen hier in de voorjaar en de zomer

veel vlinders en bijen rond.

Extra lus hunebed

Als je bij het paaltje met nummer 6 komt, tref je hierop

ook het pictogram van een hunebed aan. Je hebt hier

de mogelijkheid om je route uit te breiden met een

bezoek aan het hunebed. Hierdoor wordt de wandel-

route één kilometer langer. Heb je hier geen behoefte

aan, dan kun je op dit punt rechtdoor lopen en je weg

vervolgen over het heideterrein het Noordsche Veld. Je

mist hierdoor informatiepunt 4 en 5. Het eerstvolgende

informatiepunt dat je nu aantreft is informatiepunt 7.

4 Je staat hier bij hunebed D5, op het informatiepa-

neel lees je alles over dit hunebed.

5 Verscholen in de bossages ligt een pingoruïne. Een

pingoruïne is een restant van wat heel vroeger een

‘ijsheuvel’ (een pingo) is geweest. Deze ijsheuvel is

gedurende het Weichselien (115.000 tot 10.000 jaar

geleden) ondergronds gegroeid. In Nederland heerste

in die tijd een koud toendraklimaat. Door aanvoer van

grondwater groeide de ijslens tot een heuvel totdat hij

letterlijk uit z’n jas groeide en de aarde om de ijslens

open scheurde. Door invloed van zonlicht is de ijslens

gesmolten waarbij de aarde op de ijslens naar de

zijkanten is gegleden en er een rond ven ontstond.

Later is het ven dichtgegroeid met veen en bos. Dit

heeft op veel plekken in Drenthe plaats gevonden.

6 Je loopt hier zo het Noordsche Veld op. Het Noordsche

Veld is in 2017 aangewezen als archeologisch rijksmonu-

ment vanwege de vele archeologische restanten die je er

nog steeds aantreft. Het zijn overblijfselen uit de Steen-,

IJzer- Brons- en Romeinse tijd, zoals grafheuvels en raatak-

kers.

7 Op deze plek binnen het Noordsche Veld vind je de

meest opvallende grafheuvels. In deze grafheuvels werden

heel vroeger, van ongeveer drieduizend voor Christus tot

kort voor het begin van de jaartelling mensen begraven.

Archeologen hebben de meeste van deze grafheuvels

onderzocht. Vroeger waren er nog veel meer grafheuvels te

vinden, maar in de Tweede Wereldoorlog hebben de

Duitsers een deel afgegraven om een schijnvliegveld aan te

leggen. Vlak voordat je op deze plek bent aangekomen,

ben je over enkele lage aarden walletjes gelopen. Als je

goed om je heen kijkt zie je hier meer van die walletjes. Ze

liggen in een soort dambordpatroon en de vakjes die ze

omsluiten zijn allemaal even groot: een kleine veertig bij

veertig meter. Het zijn oude akkertjes uit de IJzertijd die tus-

sen 800 jaar voor Christus tot aan het begin van onze jaar-

telling zijn gebruikt. Ze worden raatakkers genoemd en ook

wel Celtic fields. Raatakkers kun je op verschillende plaat-

sen in Oost-Nederland aantreffen, maar dit is één van de

zeer weinige complexen die je in het veld nog kunt zien lig-

gen. Verderop tref je een alleenstaande witte berk aan, in

de volksmond ook wel “De Olde Witte” genoemd. De boom

markeert het punt waar de boermarkegrenzen bij elkaar

komen. Hier kwamen de herders uit Peest, Zeijen en Norg

bij elkaar om de laatste roddels uit het dorp uit te wisselen.

8 Je loopt hier op de ‘grensweg’ met aan je linker zijde

gemeente Noordenveld en aan de rechterzijde de

gemeente Tynaarlo. Vroeger liepen hier de herders met

hun schapen en was het hier nog een heideterrein zoals

het Noordsche Veld.

Startpunt routes

Noordsche Veld route 6 km.

Extra lus naar Hunebed 1 km.

Veentjesroute 7,5 km.

Erfgoed route 15 km.

Laarzenpad 1,7 km.

Ruiter-/menroutes

Fietspad

Hondenlosloopgebied

s

< Norg

Peest

Peestermaden

Donderboerveld

Roodezand

GelveentjeOostereschZeijermaden

StroetenLutke Broeken

Achterste Holten

Noorderesch

Zuideresch

Westersche Veld

s

Zeijen

Zeijer Strubben

Negen bergen

i

i

Witteveen

Noordsche veld

s

Peester-weilanden

i

i

Noordsche Veld en PeestermadenNergens in Nederland hebben onze verre voorouders zoveel sporen achtergelaten als in Drenthe. Het Noordsche Veld en Peestermaden staan onder andere daarom letterlijk en figuurlijk bol van de verhalen. Je vindt hier, rondom de Natuurplaats, nagenoeg alle typisch Drentse land-schappen zoals heide, beekdal en bos. En dat binnen een straal van vijf kilometer.Het Noordsche Veld is een ware schatkamer van de prehistorie. Een deel van de schatten is verborgen in de bodem, maar bovengronds is er ook genoeg te zien om de verbeelding te prikkelen. Zoals de tientallen grafheuvels van 2800 tot bijna 4000 jaar oud, of de walletjes (raatakkers) die boeren meer dan 2800 jaar geleden rond hun akkers legden. En wat dacht je van een hunebed van meer dan 5000 jaar oud.Staatsbosbeheer is er trots op dat het Noordsche Veld, vanwege deze goed bewaard gebleven spo-ren uit het verleden, is aangewezen als archeolo-gisch monument.De heide wordt begraasd met schapen, koeien en Nederlandse landgeiten zodat de heide z’n open karakter behoudt. Het Noordsche Veld zorgt voor een passend decor en staat samen met de Peestermaden garant voor een afwisselende wan-deling of fietstocht waarbij je de rijke geschiede-nis van het landschap kunt lezen.

8

1

2

3 65

4

7