5

Wstęp...................................................................................................................................... 9„Macica z widokiem”................................................................................................................... 10Nosidło pierwszym ludzkim wynalazkiem?..................................................................... 12„Naturalne mieszkanie” niemowlęcia................................................................................. 15Wycieczka (w chuście) w czasie i przestrzeni................................................ 17Na Zachodzie.................................................................................................................................. 17W innych częściach świata....................................................................................................... 20Noszenie potomstwa w świecie zwierzęcym................................................................... 23Wygoda i bezpieczeństwo........................................................................................ 25Kontakt, poczucie bezpieczeństwa, więź matka–dziecko........................................... 25Ochrona przed niebezpieczeństwami................................................................................. 28Mniej płaczu i kolek.................................................................................................................... 29Regulacja temperatury............................................................................................................... 33Karmienie piersią i sen............................................................................................. 35Łatwiejsze karmienie piersią.................................................................................................. 35

SPIS TREŚCI

6

Zasypianie i sen............................................................................................................................. 37Bez prztulanki............................................................................................................................... 37Rozwój dziecka.............................................................................................................. 40Stymulacja przedsionkowa i rozwój ruchowy................................................................. 40Magia dotyku.................................................................................................................................. 43Okno na świat................................................................................................................................ 44Korzyści długoterminowe....................................................................................... 47Dysplazja bioder........................................................................................................................... 47Okrągła głowa................................................................................................................................ 48Rozwój mowy................................................................................................................................. 50Mniej agresji................................................................................................................................... 50Noszenie jest dobre także........................................................................................ 53Dla dzieci autystycznych........................................................................................................... 55Na trudne początki życia........................................................................................................... 56Dla każdego z dwojga................................................................................................................. 57Noszenie dzieci jest dobre także... dla rodziców.......................................... 59Relacja ojca z dzieckiem............................................................................................................ 60To praktyczne!................................................................................................................................ 61To się opłaca................................................................................................................................... 62To dobre dla zdrowia.................................................................................................................. 63Noszenie na co dzień................................................................................................... 64Chusta w wielkim mieście........................................................................................................ 64Na wycieczkach............................................................................................................................. 66We własnym domu...................................................................................................................... 67

Poszła Ola do przedszkola... z chustą................................................................................... 68W szpitalu........................................................................................................................................ 69Jak nosić?.......................................................................................................................... 71„Wisiadełka”.................................................................................................................................... 71W kokonie........................................................................................................................................ 72Z przodu, z tyłu, z boku.............................................................................................................. 73Na prawo czy na lewo................................................................................................................. 74Co odpowiadać, gdy usłyszysz, że......................................................................... 77To szkodliwe dla twoich pleców............................................................................................. 77...i szkodliwe dla pleców dziecka........................................................................................... 79Wychowacie małego tyrana i/lub maminsynka............................................................. 80Twoje dziecko jest za duże, żeby je nosić.......................................................................... 81Podsumowanie............................................................................................................... 82Książki i filmy o noszeniu......................................................................................... 84Do czytania dla dorosłych........................................................................................................ 84Książki dla dzieci.......................................................................................................................... 85Filmy dokumentalne................................................................................................................... 86Słowniczek........................................................................................................................ 88

40

ROZWÓJ DZIECKA

Stymulacja przedsionkowa i rozwój ruchowy

Noszenie dzięki ruchom osoby niosącej oraz biciu jej serca, stymulu-je niedojrzały jeszcze układ nerwowy dziecka, a zwłaszcza jego układ przedsionkowy 39 oraz te części ucha środkowego, które funkcjonują ni-czym dźwignie lub czujniki w celu kontrolowania wyczucia równowagi. Stymulacja ta ułatwia dzieciom oddychanie, wspomaga ich wzrost, regulu-je ich procesy fizjologiczne oraz poprawia rozwój ruchowy (Sears, 2001).

Wiemy, że dzieci afrykańskie, ogólnie biorąc, rozwijają się szybciej niż dzieci zachodnie. Wcześniej uczą się chodzić, a także w innych dziedzi-nach posuwają się szybciej do przodu. Można się domyślać, że intensyw-ne noszenie nie jest tu bez znaczenia.

39 Zwany dawniej zmysłem równowagi [przyp. red.].

41

W latach pięćdziesiątych psychiatra dziecięca Marcelle Geber obser-wowała przez rok niemowlęta z plemienia Baganda, zamieszkującego tra-dycyjne, wiejskie środowiska Ugandy. Wykazała zaskakująco szybki roz-wój dzieci afrykańskich w porównaniu do ich europejskich lub amery-kańskich rówieśników. To wyjątkowe tempo dotyczyło zarówno rozwo-ju ruchowego, jak i intelektualnego oraz uczuciowego. Bez ustanku no-szone przez matki, dzieci te potrafiły utrzymać się prosto bez podtrzy-mania przez kilka minut w wieku siedemnastu tygodni; siedziały stabil-nie i z wyprostowanymi plecami, gdy miały cztery miesiące, stały same, bez podparcia, mając siedem miesięcy, chodziły dwa lub trzy miesiące później, umiały biegać w wieku dwunastu miesięcy (dziecko europejskie nabywa tej umiejętności średnio około dwudziestego czwartego miesią-ca); kopały piłkę, mając półtora roczku. Czteromiesięczniaki potrafiły już wziąć do ręki klocek, a chwytanie precyzyjne między kciukiem a palcem wskazującym miały opanowane od ósmego miesiąca 40.

Zauważyła ona również, że mali Ugandyjczycy przestawali się już tak szybko rozwijać, w miarę, jak nasze naukowe podejście do życia opano-wywało ich kulturę. Badanie 41 grupy dzieci pracowników uniwersytetu,

40 Marcelle Geber, Développement psychomoteur de l’enfant africain, „Courrier”, 1956;6:17-29. Zauważmy, że ten wczesny rozwój nie ma kontynuacji w dalszym wieku. Według Marcelle Geber tłumaczyć to należy odstawianiem od piersi, będącym brutalną separacją z matką, z pomocą babki od strony ojca, która zabiera dziecko.41 Marcelle Geber, L’enfant africain occidentalisé et de niveau supérieur en Ouganda, „Co-urrier”, 1958; 8:517-523.

42

z bogatego środowiska, które nie były noszone na plecach, nie wykazało u nich tego samego wczesnego rozwoju.

Dla Marcelle Geber pozycja na plecach matki pociąga za sobą wczesny rozwój mięśni, zarządzających utrzymywaniem główki, siedzeniem oraz lo-komocją. Jest to także wyjątkowe miejsce do obserwacji i do nasłuchiwania wszystkiego, co się dzieje i mówi dookoła. Masaże i czynności wykonywane przy dziecku przez matkę oraz kontakt skóra do skóry, są bodźcami, które ułatwiają nie tylko rozwój ruchowy, ale także wspomagają pełne rozwinię-cie potencjału dziecka. Chwytanie materiału, który przytrzymuje je na ple-cach, zabawy palcami, do których służy dziecku czy to ten materiał właśnie, czy sutek matki podczas częstych i długich karmień, później także powiela-nie gestów matki i to, że pozwala mu ona na używanie wszystkich przed-miotów, znajdujących się w zasięgu jego ręki, prowadzą do wielkiej spraw-ności manualnej takiego dziecka 42.

Ten sam wczesny rozwój zaobserwowano u dzieci z hinduskiego sta-nu Gujarat oraz z innych kultur tradycyjnych, które mają wspólne niektó-re doświadczenia: należą do rodzin wielopokoleniowych, są karmione na żądanie zarówno w dzień, jak i nocą, doznają niesłychanie częstej stymu-lacji dotykowej, często są noszone na plecach oraz śpią razem z matką. W taki sposób praktykowana stymulacja kinestetyczna i przedsionkowa może stanowić ponad 40% dziecięcego czasu w ciągu dnia w przypadku

42 Marcelle Geber, L’enfant africain dans un monde en changement. Etude ethno-psychologique dans huit pays sud-africains, PUF, 1998.