8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

1/22

TOPIK 1 PENGAJARAN KOMSAS

-KOMSAS -‘Komponen Kesusasteraan Melayu’ ialahpendekatan baru dalam pengajaran kesusasteraan Melayu,sistem pendidikan kebangsaan.- dikenal pasti dapat memberikan sumbangan ke arahpemantapan rohani dan emosi.

-sejajar dengan hasrat Falsaah !endidikan "egara yangingin melahirkan insan yang seimbang dari segi jasmani,emosi, rohani dan intelek,sosial #$%&'S(.

1.1 KOMSAS DALAM P&P BAHASA MELAYU

-KOMSAS diselitkan dalam !)! *ahasa Malaysia se+araormal mulai bulan Ma+ .-Komponen ini meliputi pendedahan terhadap bahan-bahansastera seperti puisi tradisional, sajak, +erpen, prosatradisional, no/el dan drama.-kesemua bahan sastera tersebut diselitkan dalam bidangkemahiran berbahasa yang meliputi bidang interpersonal ,maklumat dan estetik.- KOMSAS dalam !)! *ahasa Malaysia akan menghasilkan

dua impak yang mendalam dalam proses pembelajaranbahasa iaitu menjadikan !)! *ahasa Malaysia lebihmenarik dan pada masa yang sama, memberikan kesanemosi yang sekali gus akan menjadikan seolah-olah pelajar berkenaan mempelajari kesusasteraan.

1.1.1 Pendidikan KOMSAS dalam Kn!ek" Pendidikan

Ke#an$"aan

- KOMSAS merupakan suatu medium yang diharap akanmembentuk serta memantapkan aspek emosi dan rohani,seperti mana yang disarankan di dalam Falsaah !endidikan"egara.-$elasnya, KOMSAS berperanan sebagai pembentuk emosiyang berkesan melalui penghayatan bahan-bahan sasterayang ditetapkan.

1.1.% Kn"e Be'"ead( dalam Pendidikan KOMSAS

-meliputi dua aspek yang kedua-duanya saling berkaitan0. aspek ilmu, iaitu apabila pengajaran KOMSASmenyepadukan ilmu kesusasteraan dengan ilmu bahasa.-dalam masa pengajaran *ahasa Malaysia, pelajar-pelajar akan diajar ilmu-ilmu yang berkaitan dengan Kesusasteraanseperti tema, plot, gaya bahasa dan sebagainya.. bahan pengajaran.-1alam pengajaran *ahasa Melayu, bahan-bahankesusasteraan seperti +erpen, sajak, no/el dan sebagainyaboleh digunakan sebagai bahan pengajaran.

1.1.) Ma!lama! dan O#*ek!i+ Pen$a*a'an danPem#ela*a'an KOMSAS

-diharapkan dapat mempertingkatkan keupayaan pelajar didalam penguasaan aspek kebahasaan, keindahan dankehalusan bahasa.-1i samping itu, komponen ini juga mengutamakanpenikmatan hasil karya yang indah, pelahiran perasaan danpenghayatan. KOMSAS diajarkan untuk memenuhi objekti-objekti berikut0a.Menerapkan minat memba+a pelbagai bahan sastera dikalangan pelajar2b.Mempertingkatkan kemahiran berbahasa2

+.Merangsang kemahiran menilai dan mengkritik pelbagaikarya satera2 dand.Memupuk semangat yakin diri.

1.% SUKATAN PELAJARAN KOMSAS

1alam sukatan pelajaran *ahasa Malaysia, terdapat tigahasil pembelajaran utama, iaitu0.'nterpersonal; .Maklumat23.%stetik2-1alam hal ini, KOMSAS telah dimasukkan di dalam hasilpembelajaran yang ketiga, iaitu estetik.Pengisian kurikulum dan pelaksanaan

pengajaran

*erdasarkan sukatan pelajaran bahasa Malaysia K*SM,pengisian kurikulum KOMSAS meliputi elemen-elemenberikut0

• 'lmu2

• "ilai Murni2

• Ke4arnegaraan2

• !eraturan Sosiobudaya2 dan

• Kemahiran *ernilai 5ambah.

1.% TEKNIK PENGAJARAN DAN PEMBELAJARANKOMSAS

a

.

Lakonan, teater pembaca, dan teater

bercerita

 

-melibatkan kemahiran asas seni lakon. 6enre sastera

yang sesuai menggunakan teknik ini ialah, drama, no/el,

dan +erpen.a.Laknan-akti/iti penglahiran emosi dan perilaku berdasarkan

+erita atau peristi4a yang dipaparkan dalam bentuk skrip.- perlu dilengkapkan dengan aspek-aspek asas lakonanseperti latar tempat (setting), persediaan pelakon(costume) dan skrip.

#. Tea!e' Pem#a,a-drama narati yang dilakonkan se+ara spontan.-pemba+a akan bertindak sebagai orang yang akanmen+eritakan latar tempat dan masa sesuatu peristi4a,ataupun sebagai orang yang memperkukuh sesuatu4atak, peristi4a atau aksi.- +eritanya akan dilakonkan oleh pelakon-pelakon,- teater pemba+a melibatkan pemba+a sebagai pen+eritadan pelakon yang akan melakonkan perkara yang di+eritakan.

,. Tea!e' Be',e'i!a satu bentuk drama narati yang berbentuk +erita yangdilakonkan se+ara spontan.

-menggabungkan pelakon dan pen+erita pada masa yangsama.-pen+erita akan ber+erita, manakala pelakon akanmelakonkan aksi atau perkara yang di+eritakan olehpen+erita itu.-guru perlu menyediakan skrip yang diolah daripada+erita atau isi bahan-bahan sastera yang dipilih.-teknik ini boleh digunakan untuk mengajarkan genre-genre sastera yang berbentuk narati seperti +erpen,

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

2/22

no/el dan prosa klasik.b

. #. Ke'("i ana" dan main e'anan

 !engajaran +erpen, no/el dan prosa klasik sangat sesuaidiajarkan dengan teknik ini.Ke'("i Pana" -digunakan oleh pelakon-pelakon dalam latihan

penghayatan 4atak dalam sesuatu lakonan.-pelakon atau seseorang yang akan memegang sesuatu4atak itu diminta mengkaji dan menghayati 4atak yangakan dilakonkan sama ada dari segi emosi, penampilani7ikal, gaya dan tutur kata.-Sebagai teknik pengajaran, kerusi panas ialah tempatduduk yang diletakkan di hadapan kelas, di manaseorang pelajar yang dipilih berdasarkan 4atak dalam+erpen atau no/el akan duduk di situ.-!elajar yang duduk di kerusi panas itu, sebelum inidiminta menghayati dan mengenali 4atak yangdipegangnya itu se+ara terperin+i.-1alam akti/iti seterusnya, pelajar lain akan menanyakansoalan-soalan berkenaan 4atak tersebut, manakalapelajar yang duduk di kerusi panas akanmenjelaskannya.

Main Pe'anan-melibatkan pelajar memainkan sesuatu peranan, samaada sebagai dirinya sendiri ataupun indi/idu lain.-pelajar yang memainkan sesuatu peranan yang diberi,akan beraksi atau berlakon seperti 4atak yangdimainkannya itu.-1alam pengajaran tentang isi atau per4atakan dalamno/el atau +erpen, teknik ini boleh digunakan untukmemudahkan pelajar memahami isi atau per4atakanse+ara lebih berkesan.-1alam pemahaman isi +erita pelajar boleh dimintamemainkan peranan seperti 4atak yang terdapat dalamno/el atau +erpen, untuk menjelaskan apa-apa isi +eritayang berkaitan dengan 4atak yang dipegangnya.

Im'-i"a"i

-lakonan spontan yang terdiri daripada kumpulan ke+il,yang skripnya diolah daripada isi atau peristi4a yangterdapat dalam genre sastera yang diajarkan.1alam pengajaran +erpen misalnya, para pelajar bolehdiminta menyediakan skrip se+ara berkumpulan bagimen+eritakan peristi4a yang berlaku dalam permulaan+erpen, konlik, dan peleraian dalam +erpen berkenaan.

Ta!a,e'i!a-boleh juga disamakan dengan teknik ber+erita. --pelajar akan diminta ber+erita tentang apa yang mereka ahamidaripada no/el, +erpen atau prosa klasik yang diba+a.-pelajar boleh diminta men+eritakan mana-mana bab ataubahagian +erita se+ara spontan.-!erlu diingatkan baha4a, semua aspek ber+erita sepertisuara, mimik muka, dan gerakan badan perludiaplikasikan dalam teknik ini.

Me"!am(-*ermaksud memba+akan puisi se+ara berlagu, tetapitidak disertai mu7ik iringan.- puisi tersebut akan diba+a se+ara biasa dan dikutidengan +ara berlagu, baris demi baris. -Mestamu bolehdibuat se+ara berseorangan atau berpasangan.-1alam keadaan berseorangan, pemba+a akanmemba+akan baris pertama puisi se+ara biasa,kemudian pemba+a tersebut akan mengulang baris yangsama se+ara berlagu pula.-se+ara berpasangan, seorang akan memba+akan puisi

se+ara deklamasi, manakala seorang lagi akanmelagukannya. --pemba+a boleh mengadaptasikan iramalagu yang popular untuk disesuaikan dengan pusitersebut

TOPIK % SUKATAN PELAJARAN KESUSASTERAANMELAYU KBSMKesusasteraan Melayu dalam konteks pendidikan ialah

karya asal yang berunsurkan keindahan dan kehalusanbahasa, yang ditulis dalam bahasa Malaysia, sama adadalam bentuk no/el, +erpen, drama, prosa tradisionalatau puisi tradisional.- objekti pengajaran dan pembelajaran KesusasteraanMelayu K*SM0

a.Pendidikan Ke"("a"!e'aan Mela( dalam kn!ek"Pendidikan Ke#an$"aan

untuk mendukung hasrat Falsaah !endidikanKebangsaan bagi menyediakan pendidikan bertara duniakepada generasi masa kini dan akan datang.

#.

 Kn"e #e'"ead( dalam endidikanKe"("a"!e'aan Mela( KBSM

meliputi dua aspek yang kedua-duanya saling berkaitan.8ang pertama ialah aspek ilmu itu sendiri, iatu apabila

pengajaran mata pelajaran ini menyepadukan ilmukesusasteraan dengan ilmu bahasa Malaysia.8ang kedua ialah penyepaduan dalam aspek bahanpengajaran. 1alam pengajaran *ahasa Melayu, bahan-bahan kesusasteraan seperti +erpen, sajak, no/el dansebagainya boleh digunakan sebagai bahan pengajaran.

,.

 Ma!lama! "e'!a #*ek!i+ en$a*a'an danem#ela*a'an Ke"("a"!e'aan Mela( KBSM

untuk melengkapkan para pelajar dengan ilmu sastera,agar mereka dapat menghayati, menghargai, men+intaidan memupuk rasa bangga terhadap bahasa dan sasteraMelayu.

5erdapat tujuh objekti pengajaran Kesusasteraan Melayuperingkat S!M0-Memahami isi dan menganalisis aspek sastera2-Mengapresiasi karya sastera melalui akti/iti sastera2-Menghayati dan menghargai estetik bahasa2-Menghargai penulis dan karya yang dihasilkan2-Memberikan pandangan, menilai karya sastera se+arakritis dan menyuburkan nilai kemanusiaan di sampingmemupuk semangat +inta akan negara2-Menghasilkan karya sastera yang pelbagai, sesuaidengan kebolehan pelajar2 dan-Memupuk budaya memba+a untuk memperkembangkandan mengekalkan minat terhadap sastera Melayu.

%.% SUKATAN PELAJARAN KESUSASTERAANMELAYU SPM & STPM-sukatan pelajaran Kesusasteraan Melayu dari aspeksastera, hasil pembelajaran, pengisian kurikulum dankesusasteraan Melayu S5!M0

a. A"ek "a"!e'a-diajar dalam bentuk apresiasi karya sastera melaluikajian teks. Aspek-aspek sastera yang disentuh melaluikajian teks ini ialah2 tema dan persoalan teks sastera,4atak dan per4atakan, plot, latar, gaya bahasa, bentuk,nada, sudut pandangan, nilai kemanusiaan danpengajaran yang terdapat dalam teks sastera tersebut.

#. Ha"il em#ela*a'an-ialah pernyataan yang ditasirkan daripada objekti kurikulum Kesusasteraan Melayu itu sendiri.

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

3/22

-diran+ang supaya berokus kepada gaya pembelajaranpelajar.-dua hasil pembelajaran2 iaitu hasil pembelajaran utamadan hasil pembelajaran khusus.

,. Pen$i"ian k('ik(l(m-bermaksud pengintegrasian elemen-elemen pengajarandan pembelajaran kesusasteraan dengan perkembangan

terkini dalam pendidikan-!engintegrasian ini bertujuan supaya ilmu dan maklumatkesusasteraan dapat diaplikasikan oleh pelajar dalamkehidupan harian.

-melibatkan elemen-elemen yang berikut0 Aspek ilmu2!eraturan Sosiobudaya2"ilai Kemanusiaan2Ke4argenegaraan2 danKemahiran *ernilai 5ambah

d. Ke"("a"!e'aan Mela( STPM5erdapat sembilan objekti pengajaran KesusasteraanMelayu --Memahami konsep asas kesusasteraan2-Mengenali, mendalami, dan menghargai pelbagai jenis dansiat kesusasteraan Melayu2-Mengetahui suasana 7aman, persekitaran sosial, latar 

masyarakat, dan pemikiran yang menghasilkankesusasteraan2-Mengesan dan mengambil iktibar nilai kemanusiaan dankemasyarakatan yang terungkap dalam kesusasteraan2-Menguasai kaedah penghayatan seni sastera2-Menguasai keindahan gaya bahasa sastera2-Menganalisis dan merumuskan hasil kesusasteraan se+arakritis2-Menghasilkan penulisan esei tentang kesusasteraan yangbermutu2 dan-Menghasilkan karya kreati berdasarkan bakat,pengalaman, dan pengetahuan.

%./ PENGAJARAN BAHASA MENGGUNAKAN BAHAN0BAHAN KESUSASTERAAN- menggunakan bahasa sebagai medium penyampaianmaklumat, manakala pengajaran bahasa pula akan menjadilebih menarik jika mendapat sentuhan kesusasteraansebagai bahan pengajaran.%./.1 Pemilian Baan Ke"("a"!e'aan (n!(k Pe'in$ka!  Sekla Renda dan Menen$a1ari segi bahan, terdapat tiga perspekti penilaian yangboleh digunakan sebagai panduan, iaitu0!erspekti Komunikati 9 *entuk dan gaya bahasanya.!erspekti Struktural 9 Aspek tatabahasa.!erspekti Kemahiran *erbahasa 9 Kemahiran lisan,memba+a, menulis.-terdapat lima prinsip yang boleh digunakan sebagaipanduan untuk memilih bahan kesusasteraan sebagaibahan pengajaran bahasa.Sesuai dengan objekti pengajaran ) pembelajaran2*erkaitan dengan alsaah !endidikan Kebangsaan2Sesuai dengan tahap pemikiran, umur, persekitaran2

Mengandung aspek bahasa yang ingin diajarkan2 dan*oleh menjadi penggerak #moti/asi( kepada pelajar untukmemba+a.%./.% Ra"inal Pemilian-Menurut Abd. &ahman Shaari #::;(, karya sasteramempunyai daya tarikan yang boleh menimbulkan minatkepada pelajar untuk terus memba+a, kerana bahan sasteramempunyai +iri-+iri hiburan yang beremosi.-Selain itu, karya sastera selalunya mempunyai pelbagaibentuk dan laras bahasa yang boleh dipelajari dandidedahkan kepada pelajar 

-Kamarudin

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

4/22

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

5/22

-!elajar diminta memba+a skrip drama se+ara bergilir-gilir atau berdasarkan 4atak yang dikhaskan.-6uru perlu menegaskan tentang penggunaan intonasi yangsesuai dalam pemba+aan tersebut.#. Laknan-memudahkan pelajar mengingati dan menghayati sesuatukarya sastera.-!elajar diminta mengingat semula dialog atau petikan

dalam drama atau no/el, kemudian mereka dimintamelakonkan petikan atau dialog tersebut mengikutpemahaman dan penghayatan mereka sendiri.,. Kali$'a+i-seni tulisan yang boleh digunakan untuk memoti/asi pelajar memberikan okus terhadap objekti pengajaran.-1alam pengajaran aspek per4atakan dalam no/elmisalnya, pelajar boleh diminta menuliskan nama-nama4atak mengikut gaya dan kreati/iti masing-masing.-Se+ara tidak langsung, tumpuan pelajar akan terarahkepada nama-nama 4atak yang sedang dituliskannya, danini akan memudahkan perbin+angan tentang aspek tersebutyang dibuat selepas itu.d. Dial$-dialog-dialog daripada bahan yang dikaji dan pelajar dimintamenulis dan melaa7kan dialog-dialog pilihan merekadengan gaya dan intonasi yang sesuai.

-Kesungguhan perlu ditekankan supaya pelajar memba+akan dialog tersebut dengan gaya yang menarik.-Akti/iti ini se+ara tidak langsung akan menyebabkan pelajar tertumpu kepada isi atau bab yang akan dibin+angkan.e. Meldi-bermaksud nada dan ritma yang enak didengar ataudiba+akan.-memudahkan pelajar mengingati sesuatu isi atau akta.-Fakta atau isi yang akan diajarkan digubah dalam bentukmelodi yang indah.-!elajar lebih mudah mengingat akta yang bermelodi,berbanding akta yang disampaikan se+ara tradisional.+. Nanian-isi atau akta yang akan diajarkan digubah seperti rangkapnada sesuatu nyanyian yang popular.-Kemudian, akta tersebut disebut seperti menyanyikan laguyang dipilih itu.

TOPIK / PENGUJIAN DAN PENILAIANKESUSASTERAAN MELAYU/.1 OBJEKTI85 PEMBENTUKAN DAN KRITERIAPEMBINAAN ITEM0ITEM UJIAN-teknik atau prosedur yang sistematik untuk mendapatkanmaklumat tentang perubahan tingkah laku.-ujian ialah alat yang digunakan untuk mengukur tahapperubahan tersebut yang ditasirkan dalam bentukkeahaman serta penguasaan pelajar dalam sesuatu tajukatau sesuatu mata pelajaran itu sendiri.

;.1.1 O#*ek!i+ Men$(*i Kemai'an0Kemai'an Baa"a0O#*ek!i+ e'!ama  ialah untuk mendapatkan maklum balasdaripada pelajar tentang keberkesanan pengajarannya.0O#*ek!i+ ked(a  ialah ujian memberikan maklum balas

kepada pelajar tentang kekuatan dan kelemahan merekadalam sesuatu kemahiran bahasa.O#*ek!i+ ke!i$a  ialah untuk tujuan pemilihan danpentadbiran. Maklumat daripada ujian berbentuk ormati misalnya boleh digunakan untuk memperbaik ataumempertingkat sesuatu kemahiran bahasa dalam kalanganpelajar. -Selain itu, ujian tersebut boleh digunakan sebagaisatu kriteria pemilihan dan pengesahan dalam sesuatu

 ja4atan.Antara bentuk-bentuk ujian yang boleh digunakanuntuk menguji kemahiran bahasa ialah seperti yang berikut0-Mengkritik2-Menganalisis2

-Mempararasa2-Membanding be7a2-!enulisan kreati2-!enampilan maklumat dan akta2 dan-Memproses maklumat

/.1.% U*ian O#*ek!i+ dan S(#*ek!i+ 

-terdapat dua jenis ujian bertulis yang selalu digunakan disekolah-sekolah.a. U*ian O#*ek!i+  - pengujian yang menggunakan soalan dan ja4apan-

 ja4apan pendek.-melibatkan proses memilih dan menanda pilihan ja4apanyang tersedia.-membataskan tindak balas pelajar, yang terarah kepadabentuk respons yang terka4al sahaja.-mudah dimarkat, dan keputusannya adalah adil danobjekti. Selain itu, ujian ini membolehkan guru mengujiruang lingkup pengajaran yang luas dan pelbagai.Menurut Kamarudin jian ini selalunya dija4ab dalam bentuk bertulis panjang,atau bentuk esei yang memerlukan huraian danperbin+angan.-memberikan ruang yang lebih bebas kepada pelajar untukmemberikan tindak balas terhadap soalan.-guru boleh menguji tahap keahaman pelajar terhadapsesuatu perkara dalam sesuatu tajuk pengajaran se+araterperin+i.-peranan ujian jenis ini2 iaitu untuk menguji tahap aplikasidan analisis #mastery ( dalam sesuatu bidang.5erdapat dua jenis ujian subjekti, iaitu0$enis gerak balas terhad2 dan$enis gerak balas lanjutan.

/.1.) Ke"aan5 Ke#lee',aaan5 Ke#*ek!i+an danKe#le!a+"i'ana. Ke"aan-keupayaan sesuatu bahan ujian itu untuk mengukur apayang sepatutnya diukur.-*ahan ujian yang dianggap mempunyai kesahan yangtinggi ialah ujian yang mempunyai tahap kebolehper+ayaandari segi markah yang di+apai oleh pelajar.- kandungan ujian tersebut sesuai dengan objekti danmatlamat pengajaran dan pembelajaran mata pelajaranyang diuji.#. Ke#lee',aaan

-merujuk kepada markah yang diperoleh oleh pelajar yangmenja4ab ujian tersebut.-ujian yang mempunyai tahap kebolehper+ayaan yang tinggiadalah2 apabila pelajar yang sepatutnya mendapat markahsesuai dengan tahap atau keupayaan pelajar itu.-Selain itu, perbe7aan markah itu tidak begitu ketara jikaujian tersebut dibuat kepada pelajar yang sama pada masa-masa yang lain.-Kebolehper+ayaan ini melibatkan kandungan, pelajar danguru yang akan menentukan hasil ujian tersebut.,. Ke#*ek!i+an

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

6/22

-Keobjektian bermakna item-item yang terdapat dalamsesuatu ujian itu tepat dan jelas.-soalan atau kehendak item ujian tersebut tidak mempunyaimaksud tersirat yang akan diinterpretasi oleh pelajar se+araberbe7a-be7a.-'tem-item ujian yang kabur dan berbelit-belit akanmenyukarkan pelajar memahami dan mengesan kehendaksoalan.

-bahasa, khususnya bentuk ayat dan pilihan kata dalam itemujian memainkan peranan penting untuk mempertingkatkantahap keobjektian sesuatu ujian.-Keobjektian ini juga boleh dilihat dari segi +arapemeriksaan dan pemarkahan sesuatu ujian. $ika dua orangmemberikan ja4apan yang hampir sama, maka markahyang diperoleh oleh kedua-dua orang pelajar itu sepatutnyatidak menunjukkan perbe7aan yang ketarad. Ke#le!a+"i'an-merujuk kepada sejauh mana sesuatu markah yangdiperoleh pelajar boleh ditasirkan bagi menggambarkanobjekti ujian itu sendiri.-Markah tersebut sepatutnya menggambarkan tahappen+apaian atau prestasi pelajar dalam sesuatu tajuk.-membolehkan guru mengenal pasti kekuatan, dankelemahan pelajar berdasarkan tajuk-tajuk pengajaran, danini sudah pasti berkait pula dengan strategi pengajaran dan

pembelajaran guru itu sendiri.-Se+ara umumnya, kebolehtasiran ini ialah bagaimana dataatau hasil daripada ujian tersebut dapat digunakan untukmengetahui kedudukan, prestasi, kekuatan dan kelemahanpelajar.

/.%.1 Pem#inaan JPU-disediakan sebagai panduan untuk guru menggubal soalan-soalan yang akan ditanyakan dalam sesuatu ujian.- !enentuan ini melibatkan tajuk-tajuk atau skop pengajarandan aras kesukaran bagi setiap soalan yang diran+ang.-Skop atau tajuk pengajaran yang akan ditanyakan dalamsoalan perlulah seimbang mengikut pemberatan yangsesuai.-

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

7/22

#. T($a"an5ugasan ialah akti/iti ujian bertulis yang selalu digunakanuntuk menguji keahaman pelajar dalam sesuatu tajuk.Sesuai dengan skop ja4apannya yang luas dan terperin+i,tugasan boleh digunakan untuk menguji tahap kepakaran#mastery ( pelajar dalam sesuatu tajuk.>ntuk menjadikan tugasan ini lebih menarik dan menyeluruhsiatnya, guru perlu menyediakan soalan tugasan yang

dapat mengaitkan beberapa tajuk atau aspek lain.,. La'an-akti/iti bertulis yang boleh digunakan untuk menguji aspek-aspek maklumat dalam kesusasteraan.-setiap laporan perlu dia4ali dengan projek.-projek mungkin dalam bentuk kajian no/el, atau kajiankepustakaan yang akan mengupas isu-isu kesusasteraan.d. Pe'#in,an$an!erbin+angan ialah suatu akti/iti penilaian yang bolehdijalankan selepas tamatnya sesuatu pengajaran.-Sebelum akti/iti ini, beri masa kepada pelajar untukmemba+a atau memahami tajuk tersebut.-6uru perlu menyediakan klu atau soalan-soalan umumlebih a4al untuk memudahkan pelajar bersedia.-6uru akan bersoal ja4ab dengan pelajar mengenai apayang terdapat dalam pengajaran.-*erdasarkan hujah dan ja4apan pelajar, guru boleh menilai

tahap pen+apaian pelajarnya dalam tajuk yang diajarkan itu.

 Akti/iti se+ara lisan ini sesuai untuk pengajaran genre no/el,

+erpen dan drama.

e. Akti/iti Sastera-Akti/iti sastera seperti deklamasi puisi, mestamu,sayembara, penulisan no/el dan +erpen, boleh digunakanuntuk menguji tahap keahaman dan penghayatan pelajar dalam aspek yang dipelajari.

/.).% U*ian S(ma!i+ 2Be'da"a'kan Tek" Sa"!e'a an$Die'ak(kan3-diberikan pada hujung sesuatu kursus atau pengajian.->jian sumati adalah berbentuk semester atau tahunan2iaitu apabila semua atau sebahagian besar tajuk-tajukpengajaran telah diajarkan.

-Oleh itu, ujian ini bertujuan untuk melihat pen+apaianpelajar dalam mata pelajaran tersebut se+ara keseluruhan,bukan lagi berbentuk topikal seperti yang terdapat dalamujian ormati.-1alam pengajaran dan pembelajaran kesusasteraan, ujiansumati berkait rapat dengan teks sastera yang dikaji olehpelajar.

/.).) Penilaian Kendalian Sekla Menen$a 2PKSM3dalam Ke"("a"!e'aan-!KS digubal sebagai pendekatan se+ara beransur-ansur kearah suatu sistem penilaian yang idak bergantung sertusperatus kepada peperiksaan akhir.-KS juga memberikan peluang dan peranan yang sesuaikepada guru-guru yang berurusan terus dengan pelajar yangdinilai.

-

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

8/22

a. Kemai'an Menden$a' Pe'in$ka! A:alA'a" RendaMenge+am, mengajuk dan memilih bunyi.Melakukan sesuatu yang disuruh.Menjalankan perintah dan permintaan.A'a" Tin$$i*ertindak terhadap soalan-soalan mudah.Mengingat dan memadankan perkataan dan ayat-ayat

mudah se+ara tepat.

#. Kemai'an Menden$a' Pe'in$ka! Pe'!en$aanA'a" RendaMenge+am serta mengingat akta dan butiran se+ara tepat.Mengenal pasti maklumat-maklumat khusus.Mengesan urutan.A'a" Tin$$iMengenal pasti sebab akibat.Mengenal pasti perhubungan orang-orang yang berinteraksi.Mengenal pasti sikap dan perasaan orang yang ber+akap.

,. Kemai'an Menden$a' Pe'in$ka! Ma*(A'a" RendaMengenal pasti isi-isi penting.Mengenal peranan dan perhubungan orang-orang yangber+akap.

Mentasirkan maksud per+akapan orang.Memberitahu ungsi tekanan dan intonasi dalam suara.A'a" Tin$$iuba menyelesaikan masalah yang didengar.Mengikut aliran dalam dialog dan perbualan.Mentasirkan tujuan penutur menggunakan pelbagai bentukstruktur tatabahasa.

d Ak!i-i!i Kemai'an Menden$a' Men$enal-Akti/iti ini ialah asas dalam proses mendengar. !rosesmendengar bermula dengan akti/iti mengenal sesuatubunyi.-dalam konteks kemahiran mendengar, pendengar akanmemastikan baha4a apa yang didengari itu ialah bunyi-bunyi bahasa yang bermakna.-

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

9/22

-pen+erita akan ber+erita, manakala pelakon akanmelakonkan aksi atau perkara yang di+eritakan olehpen+erita itu.-Akti/iti ini boleh mendidik pelajar untuk bertutur denganintonasi yang betul.

e. Be'#in,an$-guru perlu menyediakan tajuk yang sesuai dan menarik.

!elajar perlu dipandu untuk ber+akap se+ara bergilir-gilir dalam akti/iti perbin+angan ini.-6uru mestilah menga4al perjalanan sesuatu perbin+angansupaya tidak terkeluar daripada tajuk yang ditetapkan.

+. Mem(*(k-akti/iti kemahiran bertutur yang memerlukan kemahiranberbahasa yang tinggi.jian mendengar petikan2>jian mendengar paragra2>jian 'mlak2 dan>jian mendengar bergambar 

9.).% Alika"i Kaeda dan Teknik Pen$a*a'anKemai'an Menden$a' dan Be'!(!(' -terdapat tiga peringkat dalam kemahiranmendengar0

a.Teknik Pen$a*a'an Kemai'an Menden$a' danBe'!(!(' 

Teknik T(n*(k 7a'a- guru akan menyediakan arahan ringkas yang menyatakansesuatu aksi. !elajar diminta membuat tunjuk +ara dalambentuk aksi dan pertuturan yang dinyatakan dalam kadarahan.

Teknik "al *a:a#5eknik ini dilakukan dalam bentuk interaksi dua hala antaraguru dengan pelajar.- Sebutan, intonasi, dan pilihan kata yang sesuai perluditegaskan dalam pelaksanaan teknik.

Teknik la!ian k'(" (coral speaking)-pelajar menuturkan sesuatu se+ara serentak.-5eknik ini memberikan latihan pertuturan se+ara ajukan

se+ara beramai-ramai.

Teknik #e'!e'iak-guru meminta seorang pelajar menyebut sesuatu perkataanatau ayat se+ara nyaring.-Kemudian guru meminta beberapa orang pelajar lainmengajuk apa yang dituturkan oleh pelajar pertama tadi.-Melalui teknik ini guru akan dapat mengenal pasti pelajar-pelajar yang lemah dalam pertuturan, dan dapat jugamengesan aspek sebutan yang menjadi masalah kepadapelajar.

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

10/22

Teknik !($a"an-sesuai digunakan untuk pengajaran kemahiran mendengar.-pelajar diminta membuat sesuatu tugasan berdasarkan apayang diperdengarkan kepada mereka.-*erdasarkan bahan yang diperdengarkan, pelajar bolehdiberikan tugasan khusus, seperti menentukan isi-isipenting, men+ari unsur-unsur tersirat, dan sebagainya.

Teknik Pa"an$an Minimal-digunakan untuk memperbetul +ara sebutan.-1alam teknik ini pelajar diminta melakukan latih tubisebutan yang hampir sama bunyinya, seperti, bilik, balik,belek .

Teknik Melen$kakan Dial$- !elajar diminta mendengar dialog dengan teliti, kemudianmereka diminta melengkapkan atau menyebut semula dialogtersebut.

#. Kaeda Pen$a*a'an Kemai'an Menden$a' & Be'!(!(' -pengajaran kemahiran mendengar dan bertutur boleh jugamenggunakan kaedah-kaedah yang berikut01.Kaeda A*(k Ha+a<- menekankan penyebutan yang tepat dalam pertuturan.1alam kaedah ini, pelajar akan mengajuk intonasi dan

sebutan yang tepat, yang dituturkan oleh guru atau sumber-sumber lain.-*ahan-bahan latihan mestilah yang berbentuk perbualanyang menggunakan bahasa dan sebutan yang tepat sahaja.

%.Kaeda Den$a' T(!('  -dialog sebenar yang dituturkan oleh penutur jati bahasaberkenaan.-!elajar diminta mengajuk dialog tersebut berulang kalisehingga dapat menyamai intonasi dan +ara sebutanpenutur jati tersebut.-pelajar juga akan didedahkan dengan adat serta budayabahasa berkenaan, supaya gaya bahasa serta intonasitersebut akan lebih mudah dikuasai.

).Kaeda Sem(la JadiKaedah ini juga dinamakan kaedah terus. Kaedah iniberasaskan anggapan baha4a manusia mempunyaikemampuan untuk menguasai bahasa se+ara semula jadi.-pelajar akan didedahkan kepada bentuk bahasa tersebutse+ara komunikati. !elajar boleh menyediakan situasi ataukeadaan yang menjurus kepada perbualan atau interaksi.

9.).) Mem#ina dan Men$$(nakan Baan S(m#e' (n!(kPen$a*a'an dan Pem#ela*a'an*ahan-bahan sumber ini boleh terdiri daripada objek ataubahan sedia ada, atau bahan-bahan yang dibuat sendiri.-perlu menepati pertimbangan-pertimbangan yang berikut0

a.P'in"i emilian dan en$$(naan #aanen$a*a'an kemai'an menden$a' dan #e'!(!('.

Objek atau perkara yang ada kaitan dengan kehidupanseharian pelajar.*ahan yang dibina oleh murid atau guru.

!enggunaan bahasa yang tepat dan meluas.Mengambil kira unsur psikologi, emosi, dan sosial pelajar.

b.

 K'i!e'ia #aan an$ "e"(ai dalam en$a*a'ankemai'an menden$a' dan #e'!(!(' 

Sesuai dengan objekti dan tajuk pengajaran.Sesuai dengan umur, jantina, tara sosial, tahap, dankeupayaan pelajar.Mudah digunakan, dan dikendalikan, seperti gambar, danobjek sebenar.

*erbentuk autentik, seperti perbualan pelajar, syarahan,u+apan, berbahas, deklamasi puisi, berbalas pantun dansebagainya.*ermoti/asi dan menarik, seperti perbualan teleon, dialog,dan drama.'maginati dan kreati, seperti akti/iti simulasi berdasarkanpelbagai senario2 perbualan di pasar, perbualan di pejabatpos, perbualan di stesen bas, dan sebagainya.

TOPIK ; KEMAHIRAN MEMBA7A DAN KE8AHAMAN-Kemahiran memba+a ialah lanjutan daripada kemahiranmendengar dan bertutur.-melibatkan deria penglihatan dan alat-alat artikulasi,khususnya sebagai gabungan akti/iti /erbal dan literasise+ara serentak.-berasaskan kemahiran mendengar dan bertutur, keranatanpa penguasaan dalam kedua-dua kemahiran tersebutmaka kemahiran memba+a tidak mungkin boleh dikuasai.

;.1 KEMAHIRAN MEMBA7A-Kemahiran memba+a berkait rapat dengan kemahiranmendengar dan bertutur, sebaliknya kemahiran memba+aialah berla4anan dengan kemahiran menulis.-memba+a ialah proses menghuraikan lambang-lambangkepada bentuk pertuturan dengan bantuan pemikiran.

;.1.1 Kn"e0kn"e dalam Kemai'an Mem#a,aa. Kn"e mem#a,a-Memba+a ialah suatu perlakuan mendapatkan maklumatmelalui lambang-lambang bertulis atau ber+etak.-melibatkan proses mekanis dan mental. !roses mekanisdalam ba+aan2 iaitu apabila seseorang itu meneliti danmenterjemahkan lambang-lambang bertulis kepadapertuturan.-!roses mental pula melibatkan akti/iti mendapatkanmaklumat dan makna daripada apa yang diba+a dalambahan ba+aan tersebut.-$elasnya memba+a ialah proses mendapatkan erti ataumakna daripada bahan bertulis dan melahirkannya samaada se+ara pertuturan atau senyap

#. P'"e" mem#a,a-proses memba+a ialah satu kegiatan mengenal perkataandengan +ara membunyikannya, kemudian mengambilmaksud daripada perkataan tersebut.-proses memba+a boleh disimpulkan seperti peringkat-peringkat yang berikutMenge+am atau mengenal lambang atau perkataan yangdilihat.Mengaitkan lambang atau perkataan dengan bunyi danmakna.Menterjemah makna perkataan dan mengaitkannya denganpengetahuan sedia ada.Mengumpul dan men+antum idea, perkataan, dan ayathingga menjadi suatu idea yang lengkap.uba menghurai atau menjelaskan idea yang didapatikepada diri sendiri, atau kepada orang lain

,. Ke"ediaan mem#a,a-ialah suatu keadaan se+ara i7ikal dan mental yangmembolehkan seseorang itu memba+a. Se+ara i7ikal,seseorang pemba+a perlu bersedia dari segi pertuturan, danpenglihatan.-1alam aspek mental pula kesediaan memba+a meliputipersoalan tentang moti/asi untuk memba+a, keupayaanmengenal huru dan perkataan dan ke+erdasan intelek untukmemaham.

;.1.% 8ak!' an$ Memen$a'(i P'"e" Mem#a,a28i

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

11/22

a. 8ak!' +i

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

12/22

#. In!e''e!a"i-pemba+a telah berupaya men+ari maklumat daripadabahan ba+aan dan menuliskannya semula dalam bentuk laintanpa mengubah maksud asal maklumat tersebut.- boleh menjelaskan sesuatu mengenai bahan yang

diba+anya, dan boleh pula mengesan maksud tersiratdaripada bahan tersebut.

,. In+e'en"-bermaksud memahami bahan ba+aan dan dapat pulamengaitkannya dengan perkara-perkara lain.-boleh menginterpretasi, tetapi berupaya juga membuattelahan atau agakan tentang sikap pengarang, kesudahanatau rumusan, dan membe7akan maklumat yang tepatdengan yang palsu daripada bahan yang diba+a.-!eringkat kemahiran ini memerlukan tahap ke+erdasanmental yang tinggi, kerana pemahaman bukan hanyaberasaskan akal tetapi memerlukan pengetahuan sedia adadan logik.

d. Penilaian-pemba+a berupaya menggunakan daya keahamannya

untuk menganalisis dan menilai setiap maklumat yangterdapat dalam bahan ba+aan.-dapat melihat hubung kait di antara satu maklumat denganmaklumat yang lain, di samping berupaya pulamengasingkan antara maklumat utama dengan maklumatsampingan yang terdapat dalam bahan ba+aan tersebut.-berupaya mengesan organisasi penulisan pengarang, sertadapat membe7akan antara hipotesis dengan bukti.

;.%.) Pemilian dan Pen$a"ilan Baan Kemai'anMem#a,a-perlu sesuai dengan pemba+a sasaran. *ahan, khususnyabahan bertulis, dan bahan audio boleh terdiri daripada buku-buku, risalah, edaran, u+apan, +eramah, khutbah, dansebagainya.-aktor utama ialah ketepatan dan kesesuaian bahasanya.-- sesuatu bahan itu mestilah bersesuaian dengan objekti pengajaran dan tahap ke+erdasan pemba+a sasaran.Sebagai bahan pengajaran bahasa, bentuk bahasa dalambahan-bahan tersebut perlu dipastikan ketepatan tatabahasadan larasnya’-isi kandungan perlulah yang menarik minat pemba+asasaran.-!enampilan dalam bentuk jenis huru dan tata letak isikandungan bahan juga perlu dipastikan menarik dan sesuaidengan pemba+a yang akan menggunakan bahan tersebut.

;.) PENILAIAN KEMAHIRAN MEMBA7A!enilaian ialah suatu kaedah bagaimana seseorang guruboleh mengenal pasti kekuatan dan kelemahan dalampengajarannya.

;.).1 T(*(an5 A"ek dan Pen!ad#i'an Penilaian

-suatu kaedah bagaimana kemajuan atau kelemahansesuatu kemahiran yang diajarkan itu dikenal pasti.-1alam konteks kemahiran memba+a penilaian bertujuanuntuk menguji sejauh mana pemba+a memahami bahanyang diba+a.

;.).% Ben!(k Penilaiana. Penilaian kendi'ibentuk penilaian yang dilakukan oleh pelajar atau pemba+aitu sendiri, berdasarkan senarai semak yang diberikan olehguru.#. Penilaian 'akan "e#aa

dinamakan juga penilaian berpasangan. 1alam penilaian ini,pelajar se+ara berpasangan akan menyemak dan menilaiba+aan sesama sendiri.,. Peme'a!iandibuat untuk melihat sikap, keahaman dan intonasi dalamba+aan. 1alam kaedah ini guru atau penilai perlumenyediakan senarai semak yang mengandung kriteria atauperkara-perkara yang akan diperhatikan.

d. Pen$(*ian-untuk menilai tahap keahaman pelajar terhadap bahanba+aan.-!engujian boleh dibuat dalam bentuk memadan perkataandan ayat, ujian ba+aan, penyoalan terbuka, menyusunsemula petikan, ujian klo7 dan ujian aneka pilihan.

;.).) In"!'(men U*ian-boleh terdiri daripada petikan atau bahan yang akan diba+adan diahamkan oleh pelajar - 5ujuan utama instrumen adalah untuk mendapatkanukuran atau data berkaitan dengan apa yang diuji0a. Senarai semakmengandungi perkara dan kriteria pemarkahan perludisediakan.-mengandung kriteria tertentu juga akan menjadi panduankepada guru atau penilai untuk menilai dan menentukan

tahap keahaman seseorang pemba+a.b. Skala kadar  -dokumen yang mengandung kriteria yang menunjukkantahap pen+apaian dalam kemahiran memba+a.-Skala kadar kebiasaannya menetapkan markah ataupen+apaian tertentu berdasarkan kriteria ba+aan dankeahaman yang ditetapkan.

;.)./ Salan Pemaaman Pel#a$ai A'a" Tak"nmia. Aspek Kogniti    *erdasarkan Eamberg ) Eamb #:=(, terdapat tigaperingkat penyoalan pemahaman2 iaitu0Keahaman lateral2 keahaman mengenai maksud tersuratdalam petikan.Keahaman tasiran2 kebolehan membuat interpretasiberdasarkan petikan.Keahaman kritis@kreati2 kebolehan menghakimi dan menilaimaklumat dalam petikan.

b. Aspek Aekti  -merujuk kepada aspek emosi dan tingkah laku sebagaikesan daripada pemba+aan sesuatu bahan.-Kesan emosi seperti sedih, gembira, ben+i, dan sebagainyaboleh dilihat berdasarkan pemerhatian atau soal selidikselepas akti/iti ba+aan.-aspek aekti ini mempunyai peringkat-peringkat sepertiyang berikut0!enerimaan6erak balasMenilaiOrganisasi!er4atakan

+. Soalan *ertumpusoalan subjekti yang ditentukan batas kandungan gerakbalasnya.-bentuk ja4apan pendek, dan isi kandungannya lebihmerupakan pernyataan mengingat kembali maklumatdaripada bahan ba+aan.- 'tem soalan biasanya bermula dengan siapa, bila, berapa,di mana dan seumpamanya.

d. Soalan ber+apah

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

13/22

-bentuk soalan subjekti yang boleh digunakan dalampenilaian kemahiran memba+a.-ja4apan yang lebih panjang, kerana kebiasaannya soalanber+apah melibatkan ja4apan berbentuk perbin+angan.-memerlukan gerak balas yang kompleks daripada pelajar.-1alam konteks kemahiran memba+a, hanya pemba+a yangmemba+a pada peringkat kritis dan kreati sesuai diberikansoalan jenis ini.

-Soalan jenis ini pula mengandungi persoalan, terangkan,bincangkan, tafsirkan dan seumpamanya.

e. Soalan kritis dan kreati -memerlukan penaakulan peringkat analisis terhadap bahanba+aan.-pemba+a berupaya menghakimi dan menilai sesuatumaklumat daripada bahan yang diba+a, dan seterusnyaberupaya juga menghasilkan idea dan pandangan baruberasaskan bahan ba+aan tersebut.-*entuk soalan jenis ini mengandung kata kun+i seperti,bahaskan, nilaikan, apakah rumusan, apakah pandangan,apakah kemungkinan dan seumpamanya.

TOPIK = STRATEGI PENGAJARAN MEMBA7A UNTUKKE8AHAMAN-1alam konteks kemahiran memba+a, keahaman

bermaksud memahami apa yang ditulis, atau mesej yangingin disampaikan dalam sesuatu bahan ba+aan.-pengajaran dan pembelajaran kemahiran memba+a ialahproses memahirkan pelajar untuk men+ari dan mendapatkanmakna daripada bahan ba+aan.

=.1 PENDEKATAN PENGAJARAN MEMBA7A-!endekatan pengajaran bahasa ialah sekumpulan andaiantentang pengajaran ) pembelajaran bahasa yang dikaitkandengan hakikat bahasa dan alsaah pemerolehan bahasatersebut.=.1.1 Pendeka!an Pen$alaman Be'#aa"a 2LEA3-berasaskan prinsip baha4a kemahiran memba+a tidakboleh dipe+ah-pe+ahkan daripada kemahiran berbahasayang lain, seperti kemahiran mendengar, bertutur danmenulis.-menekankan konsep dan struktur bahasa yang bermakna,yang boleh dituturkan dan dituliskan.-mengeksploitasi pengalaman bahasa yang bermaknasupaya pelajar boleh menelah atau mengagak maknaperkataan dan ayat yang diba+a. 9-amat sesuai untuk pengajaran memba+a untuk keahaman.

=.1.% Pendeka!an Km(nika!i+ dan Skema!a-komunikati berasaskan prinsip baha4a bahasa ialah alatkomunikasi yang penting.-bahasa perlu diajarkan dalam bentuk ungsinya untukberkomunikasi.-aspek makna dan kosa kata yang ada kaitannya dengansituasi komunikasi, serta bersesuaian dengan aturansosiobudaya bahasa berkenaan, perlu diberikan penekanan.-men+adangkan pengajaran kemahiran memba+a dalam

konteks situasi komunikasi sebenar.- Akti/iti simulasi dan main peranan sangat sesuai untukmembolehkan pelajar memba+a dalam keadaan komunikasisebenar.-!endekatan skemata ialah pengajaran kemahiranmemba+a yang menekankan skemata untuk memudahkanpelajar menekan makna sesuatu perkataan atau ayat.-sesuatu perkataan atau ayat mempunyai kaitan denganperkataan atau ayat lain yang boleh diasosiasikan denganperkataan atau ayat yang sedang diba+a.-Skema untuk perkataan sekolah misalnya ialah guru, murid,bilik darjah, dan sebagainya.

-skema ini bergantung kepada pengetahuan sedia adapelajar berkenaan.-emakin luas pengetahuan sedia ada pelajar, semakinbanyaklah skemata yang boleh membantunya memahamisesuatu perkataan, ayat dan seterusnya sebuah 4a+ana.

=.1.) Pendeka!an 7e'akinan5 Binaan5 dan Eklek!ik

!endekatan +erakinan berasaskan proses analisis bahagianyang besar atau luas kepada kumpulan-kumpulan ke+il.-proses untuk memahami sebuah 4a+ana yang panjangboleh di+erakinkan se+ara perenggan demi perenggan.-1alam pengajaran memba+a permulaan, pendekatan inimemokuskan pemba+aan ayat yang di+erakinkan mengikutarasa, kata dan abjad atau onem.-!endekatan binaan adalah bertentangan denganpendekatan +erakinan.pendekatan binaan melihat daripada yang ke+il kepadabentuk yang lebih luas.-1alam pengajaran ba+aan permulaan, pendekatan binaanmemokuskan sebutan abjad terlebih dahulu, kemudiandiikuti pemahaman atau sebutan perkataan, dan akhiridengan memba+a dan memahamkan ayat.-!endekatan eklektik ialah pendekatan pengajaran yangmenggabungkan pendekatan binaan dengan pendekatan

+erakinan.-!endekatan ini akan mengeksploitasi kaedah-kaedahpengajaran terbaik daripada kedua-dua pendekatan di atas.

=.% KAEDAH MEMBA7Aa. Kaeda a#*ad>('(+-pengajaran ba+aan dimulai dengan pengenalan huru atauabjad yang diikuti dengan membunyikan huru-huru tersebut.-1aripada +antuman huru-huru, pelajar akan diperkenalkandengan bunyi-bunyi atau suku kata yang digabungkanmenjadi perkataan.-Kaedah ini membolehkan pelajar mengeja dan dapatmemba+a semua perkataan kerana asas ba+aan ialah bunyisetiap huru yang membentuk perkataan tersebut.-kaedah ini akan melambatkan proses pemahaman keranapelajar banyak menghabiskan masa untuk mengeja setiapperkataan.

#. Kaeda +nik>#(ni "(k( ka!a-menekankan penguasaan bunyi suku kata berbandingmemperkenalkan huru-huru abjad.-pelajar didedahkan dengan bunyi-bunyi suku kata seolah-olah memba+a siir dalam matematik. 9-!eringkat seterusnya ialah menyambungkan suku katatersebut untuk menjadi perkataan.-Melalui haalan bentuk suku kata ini pelajar boleh memba+adan membunyikan perkataan tersebut.-Kaedah ini sangat sesuai dengan bentuk bahasa Melayuyang onemis siatnya, iaitu semua huru boleh dibunyikanse+ara tetap.-membolehkan pelajar mahir memba+a lebih a4alberbanding kaedah abjad

- tidak menggalakkan pemba+aan kerana pelajar tidakbermoti/asi apabila didedahkan dengan bunyi dan suku katayang kadang-kadang tidak bermakna.

,. Kaeda andan$ "e#(!5 "el('( e'ka!aan>aa!melibatkan dua akti/iti2 iaitu membunyikan perkataan atausuku kata berdasarkan gambar, dan membunyikan ayatberdasarkan gambar yang ada +erita.-Akti/iti-akti/iti dalam kaedah ini akan membiasakan pelajar untuk menge+am perkataan atau ayat, dan tidak mengejaperkataan atau ayat tersebut.

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

14/22

-1engan kaedah ini pelajar dilatih untuk mengenaliperkataan atau ayat tanpa mengejanya melalui latih tubi.-Kaedah ini akan memendekkan masa untuk mengejaperkataan, sebaliknya boleh digunakan untuk tujuanpemahaman apa yang diba+a.

kaedah ini lebih praktikal kerana tumpuannya ialah kepadaperkataan dan ayat yang bermakna.

- Selain itu, pengajaran kaedah inimengambil kirapengalaman sedia ada pelajar supaya mereka mudahmembuat telahan terhadap ayat atau perkataan yang di+am.-?alau bagaimanapun kaedah ini tidak memokuskanpengajaran kepada bunyi huru. lang Kaji(

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

15/22

. 5eknik ini dimulai dengan sur/ey#tinjauan(2 iaitu pelajar diminta meninjau bahan ba+aan yang akan diba+a se+arasepintas lalu. 5injauan ini membolehkan pelajar mendapatkan gambaran keseluruhan tentang bahan ba+aantersebut.. Eangkah seterusnya ialah Huestion #penyoalan(2 iaitupelajar diminta membuat soalan-soalan yang diikirkan bolehditanya berhubung dengan bahan ba+aan tersebut. Eangkah

ini bertujuan untuk me4ujudkan perasaan ingin tahu kepadapelajar berkenaan.3.Eangkah ini diikuti dengan read #pemba+aan(2 apabilapelajar memba+a se+ara terperin+i untuk mendapatkan

 ja4apan-ja4apan untuk soalan yang dirangkakan padaperingkat a4al.;.Setelah pemba+aan selesai, pelajar diminta pulamengingat semula #re+ite(, dan menyemak sama ada semua

 ja4apan untuk soalan yang dirangka telah ditemui ja4apannya.D.Eangkah terakhir dalam teknik ini ialah re/ie4 #ulang kaji(2iaitu pelajar menyemak semula isi-isi bahan ba+aan danmengingat semula apa yang telah diba+a.

#. K@L>K@LH

-K?EI< bermaksud.K 9 Kno4 #Ketahui persoalan(, ? 9 ?hat #Apakahmaklumat yang berkaitan, .E 9 Eearn #Analisis dan pelajari daripada maklumat yangdip roleh(, dan3. < 9

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

16/22

ii. !eringkat mengingat kembali.

i ii . !eringkat menggabungkan.

i/. !eringkat penulisan berpandu.

/. !eringkat penulisan bebas.

e. Pendeka!an Be#a"

-semakin banyak pelajar membuat latihan maka semuaperkara yang perlu ada dalam sesebuah karangan sepertiejaan, ketepatan kosa kata, tatabahasa, pemerengganan,dan gaya tulisan akan dapat dikuasai pelajar tersebut se+araautomatik. *erdasarkan pendekatan ini terdapat tiga langkahdalam proses menulis.

i. Eangkah 0 !ramenul is

ii. Eangkah 0 Membuat rangka dan dra

iii. Eangkah 30 Menyemak dan memeriksa kembali

=..3 !eringkat menulis

a. Pe'in$ka! P'amen(li"

- pelajar diberikan persediaan se+ara mekanikal untukmembolehkannya menggunakan alat tulis, dan dapatmenulis dengan selesa dan tepat.-guru akan memberikan akti/iti-akti/iti pergerakan tangandan mata, supaya pelajar boleh mengkoordinasi kedua-duaanggota ini untuk tujuan menulis. Antara latihan-latihan yangboleh dilakukan untuk membentuk kemahiran ini ialah0

i. Eatihan membentuk garis lurus dan lengkokberdasarkan garisan putus-putus.

ii. Eatihan me4arna mengikut arah yang ditentukan.

iii. Eatihan membentuk bulatan di udara0 dari kiri kekanan, dan sebaliknya.

i/. Eatihan membentuk garisan lurus.

/. Eatihan membentuk +orak0 lurus, bulatan, persegidan sebagainya.

/i. Eatihan melukis gambar yang ada garis lurus,lengkong, bulat, dan sebagainya

#. Pe'in$ka! Mekani"

-Setelah pelajar boleh menggunakan alat tulis, peringkatseterusnya ialah peringkat tulisan mekanis. -pelajar-pelajar 

dilatih membentuk lambang-lambang yang ada kaitannyadengan bentuk-bentuk huru.-Akhirnya, pelajar akan dapat menuliskan huru-huru untukmembentuk perkataan, dan seterusnya ayat. Se+araumumnya, latihan-latihan yang boleh digunakan padaperingkat ini ialah0

i. Eatihan membentuk bulatan dan garis lurus se+ara

terka4al.

ii. Eatihan menulis huru di atas kertas bergaris.

iii. Eatihan membentuk huru dengan +ara yang betul,se+ara bebas

,. Pe'in$ka! Pelai'an

-pelajar sepatutnya telah menguasai kemahiran membentukhuru dan mengeja.-!eringkat pelahiran ialah pelajar dilatih untuk melahirkansesuatu untuk ditulis. Eatihan dimulakan se+ara terka4al,tetapi pada akhir peringkat ini pelajar sepatutnya telah tahu

memberikan reaksi bertulis terhadap bahan-bahanrangsangan yang diberikan. Antara latihan-latihan yangboleh diguna pakai dalam peringkat ini ialah0

i. Mengisi silang kata.

ii. Mengisi tempat kosong dalam ayat.

iii. Melengkapkan ayat.

i/. Melengkapkan petikan atau +erita.

/. Menulis ayat berdasarkan bahan rangsangan-gambar.

/i. Menulis ja4apan keahaman.

/ii. Menulis ren+ana daripada bahan rangsangan.

/iii. Menulis karangan.

=. $%"'S !%">E'SA"

a. Pen(li"an Te'ka:al

-dika4al sepenuhnya oleh oleh guru, sama ada dalam aspekormat, pilihan kata dan tatabahasa.-!elajar didedahkan dengan bentuk penulisan yang baik

dengan +ara meniru atau menulis semula petikan, ayat-ayat,atau karangan yang dianggap baik.-!enulisan terka4al ialah tahap pertama ke arah penulisanbebas, kerana latihan-latihan penulisan terka4al akanmembantu pelajar menguasai bentuk bahasa yang tepat,pengolahan isi, dan gaya penulisan yang baik. *entuk-bentuk penulisan terka4al ialah0

i. Menulis semula +erita yang diba+a atau didengar2

ii. Menulis surat0isi disediakan2 dan

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

17/22

iii. Menuliskan isi perbin+angan@dialog yang didengar.

#. Pen(li"an Sea'a Te'ka:al

-tidak dika4al sepenuhnya oleh guru. !elajar diberi peluangmenggunakan daya pemikiran sendiri untuk memilihperkataan yang sesuai dengan tajuk yang diberi.

Eatihan-latihan seperti menyalin semula petikan yangdiberikan dan pelajar dibenarkan menukarkan beberapaperkataan yang sesuai dalam petikan tersebut, ialah satu+ontoh bagaimana pelajar diberikan kebebasan dalampenulisan ini. *entuk-bentuk penulis separa terka4al yanglain ialah0

i. Mengisi tempat kosong dalam petikan2

ii. Menuliskan +erita daripada gambar2

iii. Membuat ayat daripada perkataan2 dan

i/. Menja4ab soalan berdasarkan tajuk.

,. Pen(li"an Be'and(

-penulisan yang bahan asasnya dika4al oleh guru, tetapipelajar diberi kebebasan menyambung, melengkap ataumenukarkan perkataan-perkataan yang terdapat dalambahan yang dika4al itu.-!enulisan jenis ini akan memoti/asi pelajar untuk terusmenulis. Akti/iti-akti/iti atau latihan yang digunakan dalampenulisan jenis ini ialah0

i. Menukarkan dialog kepada bentuk narati2 dan

ii. Menukarkan bentuk puisi kepada prosa

d. Pen(li"an Sea'a Be'and(

-penulisan yang memberikan kebebasan kepada pelajar untuk menulis berdasarkan sedikit panduan daripada guru.-!enulisan jenis ini merupakan suatu kaedah untukmembiasakan pelajar terhadap struktur penulisan danpemerengganan.-pelajar akan diberikan asas atau klu yang menjurus kepadatajuk atau perkara yang akan ditulis. Akti/iti penulisan yangboleh dikaitkan dengan penulisan separa berpandu ialah0

i. Menyudahkan +erita2 dan

ii. Menulis karangan yang isinya disediakan guru

e. Pen(li"an Be#a"

dijalankan setelah pelajar menguasai aspek mekanikal, dantatabasa yang baik.-tidak lagi menitikberatkan persoalan proses untuk menulis,tetapi sebaliknya pelajar diminta memberikan tumpuankepada apa yang akan ditulis.

-pelajar sepatutnya boleh mengeksploitasi kemahiran sediaada untuk menghasilkan suatu tulisan yang baik danbermakna.-penglibatan guru adalah di peringkat minimum. 6uru hanyaakan +ampur tangan jika terdapat kesalahan-kesalahan ataukesilapan dalam penulisan sahaja. Se+ara umumnyaterdapat beberapa bentuk penulisan yang boleh dilakukandalam penulisan bebas2 iaitu0

i. !enulisan narati2

i i. !enulisan deskripti 2

i ii . !enulisan imaginati2 dan

i/. !enulisan argumentati .

+. Pen(li"an K'ea!i+ 

-penulisan bebas.- pelajar bukan sahaja telah mahir dalam pengolahan idea,

tetapi juga telah boleh mengeksploitasi pengalaman atauimaginasi untuk dijadikan bahan tulisan.-bukan hanya memokuskan terhadap isi yang akan ditulis,tetapi memerlukan kemahiran estetika untuk mengolah danmempersembahkan isi tersebut dengan +ara yang berkesandan menarik. *entuk-bentuk penulisan yang terdapat dalampenulisan kreati ialah0

i. erpen2

ii. !uisi2

iii. 1rama2 dan

i/. "o/el.

.) PENDEKATAN DAN TEKNIK

-pendekatan ) teknik ialah strategi yang digunakan olehguru untuk men+apai matlamat dan tujuan yang diran+angandalam objekti pengajaran.

a. Pe!a Minda

-memandu pelajar ke arah penghasilan isi yang bernas dantersusun dalam penulisan.  guru akan menyenaraikan isi-isi serta huraian yangdihasilkan melalui perbin+angan dengan pelajar, dalambentuk !eta Minda di papan tulis.- !enggunaan !eta Minda ini akan memudahkan pelajar melihat kesinambungan isi-isi, dan perkara-perkara yangberkaitan dengan sesuatu tajuk

#. Penalan

-untuk men+ungkil idea dalam penulisan karangan.-guru akan menyediakan soalan-soalan yang berkaitandengan isu atau perkara yang akan ditulis.

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

18/22

-!enyoalan yang melibatkan ‘apa’, ‘bila’, ‘mengapa’, dan‘bagaimana’ boleh digunakan untuk menggalakkan pelajar beikir k e arah isi-isi penulisan.

,. Pendeka!an P'"e"

-pendekatan ini menekankan ketepatan bahasa dan ormat

tulisan dengan +ara menulis dalam bentuk dra terlebihdahulu.-1ra ini akan disemak, dikritik, dan diulas, yangkemudiannya akan ditulis semula.-Semakan terhadap tulisan atau dra akan berlaku se+araberterusan sekiranya masih terdapat kesalahan tatabahasa,ormat, atau maklumat dalam dra tersebut.-memakan masa yang panjang untuk seseorang itumenyiapkan sesuatu penulisan, dan ini memberikan peluangyang banyak kepada pelajar untuk mempelajari setiap aspekpenulisan tersebut.-penulisan dalam pendekatan proses beradasarkan kepadaprinsip-prinsip berikut0.!enulisan ialah proses pemikiran terpilih yangmembolehkan penulis mengolah dan menyusun idea..!roses penulisan disusun se+ara hierarki, bermula denganprapenulisan, dan berakhir dengan penulisan semula.

3.!enulisan ialah proses yang berpandukan sesuatumatlamat..).% Mem#ina Baan Pen$a*a'an dan Pem#ela*a'anKemai'an Men(li"

Sebelum sesuatu bahan pengajaran dibina, seseorang guruperlu mengambil kira prinsip-prinsip pemilihan danpenyesuaian bahan pengajaran. Se+ara umumnya prinsip-prinsip yang dimaksudkan itu ialah0

a. Ketepatan maklumat kandungan2

b. Ketepatan bahasa dan gaya2

+. Sesuai dengan umur, tahap, dan keupayaanpelajar2

d. Sesuai dengan masyarakat, agama, dan budaya2

e. Sesuai dengan objekti pengajaran2

. Sesuai dengan masa pengajaran2 dan

g. Mudah diguna dan dikendalikan.

.).) Menilai Kemai'an Men(li"

Menurut Kamarudin

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

19/22

i/. Eatihan gerak jari.

/. Eatihan membentuk garisan lurus se+ara bebas.

/i. Eatihan membentuk +orak pelbagai bentuk se+arabebas.

/ii. Eatihan melukis gambar yang mempunyai garisanlurus dan bulat.

C.1.% S!'a!e$i Pen$a*a'an dan Pem#ela*a'an P'amen(li"

2Meneka5 Men('i5 Meni'( dan Menalin3

Strategi-strategi ini mempunyai tujuan dan kebaikan tertentu

yang boleh menggerakkan pelajar ke arah penulisan

mekanis.

a. Meneka

-membentuk objek menggunakan bentuk atau gambar sediaada.-Menekap dibuat dengan +ara meletakkan objek yang akanditekap di atas kertas, dan pelajar akan melukiskan bentukobjek tersebut berpandukan objek tersebut.- Akti/iti menekap boleh dimulakan dengan tekapan bentuk-bentuk bulat, persegi, dan sebagainya, kemudian guru bolehmemberikan bentuk-bentuk huru untuk ditekap.-Strategi ini bertujuan untuk membiasakan pelajar menggunakan alat tulis, dan pada masa yang samamendedahkan mereka kepada pelbagai bentuk dalamtulisan.

#. Men('i

Menyurih pula ialah akti/iti membentuk dan melakar gambar 

menggunakan kertas surih.-+ara meletakkan kertas surih di atas gambar, atau objekyang akan dilakar, dan pelajar akan melakarkan objek ataugambar tadi di atas kertas surih.-boleh dimulai dengan surihan gambar atau bentuk-bentukobjek.-Strategi menyurih akan mendedahkan pelajar kepadabentuk dan gaya penulisan.

,. Meni'(

akti/iti melakar semula sesuatu objek atau gambar berpandukan gambar objek tersebut.-pelajar perlu ditegaskan supaya mengambil kira semuaaspek yang terdapat dalam gambar objek yang ditiru.-guru boleh memulakannya dengan gambar objek yangmudah, dan dipertingkatkan tahap kesukaran objek yangditiru se+ara beransur-ansur.-Strategi ini kemudiannya digunakan untuk melatih pelajar meniru bentuk-bentuk huru.-meniru akan membantu pelajar membina keyakinan diriuntuk melakar se+ara bebas, dan pada masa yang samamereka dapat melatih tangan dan mata untuk berkoordinasi.

d. Menalin

menulis semula bahan yang diberikan.-digunakan apabila pelajar telah boleh menggunakan alattulis untuk menekap, menyurih, dan meniru.-Strategi ini dianggap paling tinggi dalam hirarki strategipengajaran pramenulis.-1alam strategi ini, pelajar diminta menyalin semulaperkataan atau ayat-ayat mudah.-menekankan ketepatan bentuk, kekemasan, dan susun atur 

yang menarik.- Kertas yang bergaris boleh digunakan untuk mendedahkanpelajar terhadap susun atur dan sai7 tulisan yangdikehendaki.- Strategi ini amat sesuai digunakan untuk melatih ketelitiandan kekemasan tulisan dalam kalangan pelajar.

C.1.) Penilaian Kemai'an P'amen(li" 2T(*(an dan

Jeni"3

 Antara aspek-aspek yang boleh dinilai dalam kemahiranpramenulis adalah seperti berikut0

a. Ketepatan bentuk huru.

b. Kesesuaian sai7 huru.

+. !erbe7aan bentuk dan sai7 huru besar denganhuru ke+il.

d. $arak atau ruang yang sesuai antara huru, danantara perkataan.

e. Kekemasan tulisan keseluruhan.

:. !%"6A8AA" !%">E'SA"-dijalankan apabila pelajar telah menguasai aspek mekanistulisan.-!engayaan penulisan bermaksud menulis untuk tujuanpemba+aan, atau penulisan yang melibatkan aspek psikologidan kogniti.-1alam hal ini, terdapat tiga peringkat penulisan iaitu 01. P'aen(li"an 2Men,a'i5 Men$(m(l Makl(ma! danMen(li" D'a+3-pelajar akan diberikan masa untuk meneroka tajukpenulisan yang diberi dengan panduan guru.-Akti/iti-akti/iti seperti sumbangsaran, perbin+angan,perbahasan, dan membuat rujukan boleh digunakan untukmen+ari isi atau bahan yang akan ditulis.-pengetahuan sedia ada pelajar menjadi unsur utama yangmembantu mereka dalam proses mengumpul dan memilihmaklumat yang berkaitan.-*erdasarkan maklumat yang telah diperolehi, pelajar akanmenulis rangka atau dra tulisan.-guru perlu menegaskan tentang struktur sesuatu tulisan

yang mengandungi pengenalan, perbin+angan isi, danpenutup.-*eradasarkan struktur tersebut pelajar akan memadankanmaklumat-maklumat yang telah dikumpulkan itu untukdijadikan dra tulisan.%. Pen(li"an 2menemak5 men$edi! dan mene'#i! #aanen(li"an.-!elajar akan menulis berdasarkan dra yg dibuat-ketepatan tbahasa, gaya persembahan dan kesinambuangidea diambil serius.-Semua unsure ini menjd o+us se4aktu mengedit.-!engeditan melibatkan perin+ian0

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

20/22

. pembinaan dan pengembangan isi dgn bukti dan alas an.. kesinambunagn idea3. ayat yg tepat n jelas;. pilihan kata yg tepat dan ssuaiD. penggunaan tanda ba+a yg tepatB. struktur pengenalan, isi dan penutup jelas.). Pen(li"an 2Pen(li"an K'ea!i+ dan Rek'ea"i5 Ak!i-i!iPen$aaan dalam Kemai'an Men(li"3

-peringkat aplikasi kemahiran penulisan se+arakeseluruhannya.-pelajar telah mempunyai keyakinan diri dan kemahiranmengolah maklumat dalam tulisan. !enulisan kreati danrekreasi boleh dijadikan akti/iti penulisan pada peringkat ini.

 Antara bentuk penulisan yang dikategorikan dalam peringkatini termasuklah0

a. Menyambung +erita.

b. Menulis +erpen.

+. Menulis skrip drama.

d. Menulis teks u+apan, perbahasan, dan

sebagainya.

e. Menulis kenyataan, pengumuman.

C.) STRATEGI PENGAJARAN & PEMBELAJARAN

KEMAHIRAN MENULIS MEKANIS

-tulisan mekanis ialah medium yang akan memaparkanlambang dan simbol bermakna yang akan dikaitkan dengankemahiran berbahasa yang lain2 iaitu kemahiran memba+a.

C.).1 Kn"e Kemai'an Men(li" Mekani" dan T(*(an

Men$a*a'kan Kemai'an Men(li"

Kemahiran menulis mekanis ialah keupayaan seseorangmembentuk, melakar, dan menyusun huru-huru untukmembentuk perkataan, ayat, dan seterusnya.-mengandungi kemahiran-kemahiran seperti0

a. !ergerakan otot tangan dan jari untukmembentuk.

b. Koordinasi tangan dengan mata untuk menulis.

+. Membentuk huru yang sesuai, sai7, ke+ondongandan jarak #ruang(.

d. Menulis se+ara pantas, jelas, dan kemas.

-diajarkan supaya seseorang itu boleh melahirkan idea, dan+etusan perasaan dengan tepat dan jelas.C.).% Teknik 2La!i T(#i5 Tea!e' Pem#a,a dan Word 

 Attacking  Antara teknik yang boleh digunakan dalam pengajaran )pembelajaran kemahiran menulis mekanis ialah2

a. La!i !(#i

akti/iti pengulangan kemahiran atau ke+ekapan yang telahdipelajari sehingga men+apai tahap penguasaan yang lebihbaik.-teknik ini bertujuan supaya kemahiran tersebut terjaminketekalannya.-teknik ini boleh digunakan untuk melatih pelajar menulisbentuk huru yang betul.

#. Tea!e' Pem#a,a

-akti/iti pemba+aan yang menggunakan intonasi yangsesuai dengan 4atak atau dialog yang terdapat dalam teks.-melibatkan petikan teks yang berbentuk dialog.-, teknik ini boleh digunakan untuk melatih pelajar menulisberdasarkan dialog yang diba+a.

,. Word Attacking 

-kemahiran menulis mekanis yang menekankanpenggunaan perkataan-perkataan yang mempunyai impakpsikologi dan pemikiran.-!enggunaan rangkai kata ‘ibu kusayang’ kepada pelajar yang tinggal berjauhan dengan ibu bapa misalnya akan

menjadikan pelajar tersebut lebih berminat dan telititerhadap penulisan rangkai kata tersebut.

C.).) Kaeda 28nik5 Pe'ka!aan dan Whole Language3

-tiga kaedah yang sesuai digunakan dalam pengajarankemahiran menulis mekanis2

a. Kaeda 8nik

berdasarkan bunyi suku kata, perkataan, dan ayat. 1alamkaedah ini pelajar dilatih menulis berdasarkan pendengaranatau bunyi, bukan berdasarkan peniruan. Melalui kaedah ini

 juga pelajar dilatih mendengar dan menuliskan apa yangdidengar dengan tepat. Antara pertimbangan yang bolehdigunakan dalam pengajaran kaedah ini adalah sepertiberikut0

i. !enekanan kepada intonasi, dan rima perkataanatau ayat.

ii. Sajak, pantun, syair, bahasa berirama dan laguialah bahan yang berkesan.

iii. !endengaran diikuti dengan teks bertulis.

i/. !roses penulisan mengambil kira struktur danintonasi.

/. Ketelitian terhadap bunyi membantu pengejaanyang tepat.

#. Kaeda Pe'ka!aan

-menekankan penggunaan perkataan sebagai bahan tulisan.-pelajar dilatih menulis perkataan-perkataan sebagai asasuntuk penulisan sebenar.

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

21/22

-menggunakan perkataan-perkataan yang bermakna, danberkait rapat dengan pengetahuan sedia ada pelajar untukmemudahkan mereka menulis dan mengeja dengan tepat.-Kaedah ini bertentangan dengan kaedah onik yangmenekankan bunyi bahasa yang bermula dengan huru.

,. Kaeda Whole language

-penulisan ialah proses memberikan maklumat, memujuk,dan meluahkan perasaan.-menekankan penulisan yang bersesuaian dengankeperluan dan kehidupan seharian pelajar.-Antara prinsip-prinsip pengajaran dan pembelajaran yangterdapat dalam kaedah ini adalah seperti dijelaskanseterusnya.

i. *ahan autentik dan pengalaman kebahasaanialah teras pembelajaran.

ii. Kemahiran diajarkan dalam konteks keperluan.penggunaan, dan minat pelajar.

iii. 6uru dan pelajar ialah pembuat keputusan yangbertanggungja4ab.

i/. !elajar ialah kumpulan yang mempunyaikemampuan dan berpotensi.

/. !enilaian ialah proses yang berterusan.

5O!'K !%"6A$A&A" S'S5%M *A

8/18/2019 Nota Bm Hbml3103

22/22

• 5ekanan 9 +ontoh2 sebutan eport dengan e port.

• 5ona 9 #terdapat dalam bahasa ina, 5hai,

Lietnam, Eaos, Kampu+he(.

•