KEBERSIHAN DAN KESELAMATAN PERSEKITARAN (HBHE3203)

TOPIK 1 PROGRAM BERSEPADU SEKOLAH SIHAT (PBSS).Pengenalan PBSS :-rancanagn Kesihatan Sekolah (RKS) bermula sejak tahun 1967.- 1966, Kementerian Kesihatan Malaysia dgn kerjasama KPM melaksanakan projek Health Promoting School (HPS) di 6 negeri iaitu Johor, Kedah, Melaka, Sarawak, Selangor dan Terengganu.Konsep dan Rasional PBSS :a- beberapa aktiviti/program kesihatansekolah yg perlu diselaraskan di bawahsatu program bersepadu.b- merealisasikan satu sistem yg fleksibel, inovatif dan kreatif serta merujuk kpd keperluan semasa sekolah.c. hasrat mewujudkan satu program kesihatan yg melahirkan rasa tanggungjawab di kalangan warga sek.d. keperluan mewujudkan satu program bersepadu yg menghasilkan impak serta mampu menilai hasilnya.e. satu usaha meningkatkan kesefahaman dan kerjasama antara pihak sek dgn masyarakat.Matlamat dan Objektif :a. menetapkan polisi/dasar kesihtan sekolah.b. memelihara dan menambahbaik persekitaran sekolah c. mewujudkan fenomena persekitaran sosial sekolah yg menjurus kea rah cara hidup sihat.d. mempertingkatkn ilmu, sikap serta amalan kesihatan setiap warga sek.e. meningkatkan kerjasama dan pnglibatan komuniti dlm setiap program kesihatan sek.f. menilai taraf kesihatan murid.g. memeberi khidmat rawatan/rujukanh. menggalakkan peranan kaunseling berdasarkan masalah kesihatan murid.i. memberi penjagaan dan rawatan kecemasan di sek.Peranan :a. Peringkat Sekolah-Peranan Murid-Peranan guru-Peranan pengetua/guru besarb. Peranan Ibubapa dan masyarakatc. Peranan Pej Pendidikan Daerah.d. Peranan Jab Pen Negeri/KebangsaanJawatankuasa:a. Peringkat sekolah.Fungsi jawatankuasa PBSS peringkat sekolah:-menetapkan kenyataan polisi kesihatan.-merancang dan melaksana pelan tindakan.-membuat pemantauan dan penilaian-menyediakan laporan.b. Peringkat Daerah.Bidang Rujukan :-menyelaras, mengawasi dan menilai PBSS.-mengemukakan cadangan pelaksanaan PBSS kpd jawatankuasa negeri.-menyediakan laporan PBSS peringkat daerah.c. Peringkat Negeri.Bidang rujukan :-mengawasi pelaksanaan PBSS di sek.-menyebar maklumat pelaksanaan PBSS kpd PPD,sekolah dan msyrkat.-bekerjasama dgn semua agensi kesihatan-menyelaras aktiviti PBSS peringkat negeri.-menyelaras keperluan kemudahan bagi kanak2 bekerperluan khas. -mendapatkn maklum balas tentang PBSS di peringkat sek dan daerah.d. Peringkat Kebangsaan.Bidang rujukan :-menggubal polisi PBSS.-menentukan halatuju PBSS.-merancang keperluan sumber bagi pelaksanaan PBSS-mengkaji keberkesanan PBSS Komuniti PBSS :a. Pendidikan Kesihatan secara Formal.- mempertingkat, menambahbaik serta mengemaskini kurikulum seida ada dengan mengambil kira isu kesihatan.- memberi pendidikan kesihatan secra formal kpd guru dan murid. -guru :-Kursus Asas Perguruan -KDP-Kursus Lanjutan Kesihatan- murid :-m/pel Pend Kesihtan-Latihan amali kesihatan-projek2 khasb. Pendidikan Kesihatan Tidak Formal.- kempen-kempen kesihatan - kuiz kesihatan- pameran kesihatan- pertandingan berkaitan kesihatan- demonstrasi aktiviti kesihatan- pemeriksaan berkala di bilik2 khas- pemeriksaan kebersihan diri- khidmat kaunseling tentang kesihatan.c. Amalan Kesihatan.- menubuhkan jawatankuasa kesihtan sekolah.- menubuhkan kelab kesihatan- mengadakan biro kesihatan dlm PIBG- mengamalkan cara hidup sihat.d. Promosi Kesihatan.- pendedahan kaedah dan teknik PDP berkaitan aktiviti kesihatan sek.- sekolah memastikan warga sek menegtahui dan mematuhi akta dan peraturan kesihatan sekolah.- memeberi sokongan terhadap akta-akta yg menyokong kesihatan- mencadangkan peraturan yg mengganggu kesihatan pelajar kepada sekolah.

TOPIK 2 AMALAN KEBERSIHAN SEKOLAHDefinisi amalan kebersihan sekolah :Merangkumi usaha-usaha pelaksanaandan penyeliaan amalan kebersihan dlm mewujudkan persekitaran yg selesa, aman, tenteram serta meransang pembelajaran.Objektif amalan kebersihan sekolah :- Memupuk perlakuan amalan kebersihan sbg budaya hidup yg berterusan dlm kehidupan harian.- Meningkatkan keprihatinan dan komitmen warga sekolah terhadap kebersihan, keindahan dan keceriaan, serta menghargai kemudahan tersedia.- Memupuk semangat kepunyaan dan kesediaan bekerja sbg satu pasukan untuk mencapai matlamat amalan kebersihan sekolah.-Melaksanakan aktiviti amalan kebersihan bagi mencapai kebersihan maksimum.- Mewujudkan suasana sekolah sebagai institusi yang sihat, bersih, indah serta ceria.Konsep Amalan Kebersihan.Insan yg bersih dpt dilahirkan melalui :- disemai dan dipupuk dari awal di rumah.- diperkukuh dan diperkembang di sekolah- diamalkan sepanjang hayat.Ciri Piawai Amalan Kebersihan.a. Bersih-Tiada contengan; -Tiada goresan; -Tiada sampah; -Tiada sawang; -Tidak berhabuk atau berdebu; -Tidak berlumut; -Tidak terdapat bau yg kurang menyenangkan -Sentiasa dinyahkuman utk mengelakkan bakteria;-Dalam warna asalb. Berfungsi-Dijaga dan disenggarakan dengan baik -Boleh digunakan dgn sempurna bila2 masa.c. Selamat.-Tidak berbahaya-Tidak menjadi tempat pembiakan serangga atau haiwan perosak.Ciri-Ciri Kebersihan :a. Ceriab. Indahc. WangiTugas dan tanggungjawab pihak sekolah:-Menjaga kebersihan kantin, bilik darjah serta bilik guru-Mencuci tandas sekerap mungkin dan menyelenggarakan ia secara berjadual- Memotong rumput secara kerap; -Membuang sampah sarap ke dalam tong sampah yang disediakan; -Memastikan beg sampah sarap dikutip secara berjadual oleh pihak berkenaan; -Mengenal pasti dan menghapuskan tempat pembiakan nyamuk Aedes.-Mewujudkan suasana ceria di sekolah dgn menanam pokok bunga utk mengindahkan dan menghijaukan persekitaran sekolah; - Menggalakkan amalan pembuangan sampah dan penggunaan tandas secara betul di kalangan warga sekolah.-Memeriksa kebersihan sekolah dan kawasan sekitarnya.-Mengadakan program gotong-royong bagi membersihkan persekitaran sekolah.-Memantau dan menilai keberkesanan program kebersihan melalui Borang Penilaian Kebersihan; -Menceriakan kawasan sekolah dgn membina taman-taman dan semaian.-Meningkatkan tahap kebersihan sekolah dgnn mengadakan jadual bertugas murid, guru serta pekerja; -Melaksanakan tindakan susulan melalui program penambahbaikan; -Mengubah cara pemikiran murid tentang kebersihan melalui pendidikan (PK).Kepentingan kebersihan persekitaran :(a)Menghindarkan penyakit terutamanya yang disebabkan oleh wabak.(b) Menghalang manusia drp terdedah kpd agen-agen yang merbahaya.(c) Mengelakkan bencana alam.(d) Dapat menstabilkan suhu bumi.(e) Mengekalkan ekosistem.Implikasi tindak tanduk manusia ke atas persekitaran :(a) Pencemaran air (b) Pencemaran udara (c) Perubahan suhu bumi (d) Bencana alam(e) Pencemaran radiasi (f) Pendedahan kepada toksik (kimia dan fizikal)Langkah Pemuliharaan Alam Sekitar :(a) Program kitar semula.(b) Penggurangan penggunaan bahan yang diperbuat daripada plastic.(c) Penanaman semula pokok.Kerjaya dlm bidang kesihatan persekitaran:(a) Pakar kebersihan (hygienist);(b) Pakar kaji toksik (toxicologist); (c) Penyelia kesihatan persekitaran; (d) Penyelia makanan; (e) Pengawal vektor; (f) Penyelidik; (g) Peguam alam sekitar.

TOPIK 4 KESELAMATAN DIRIDefinisi keselamatan diri :keupayaan seseorang utk melindungi diri drp kemudaratan secara fizikal dan emosi sbg gerak balas terhadap perkara-perkara yg boleh mngancam diri dan sekelilingnya.Peralatan Perlindungan Keselamatan :a) Personal (inidvidu).- penggunaan topi keledar.b) Di rumah.-guna sarung tgn dan pemegang khas utk alatan panas.-guna cermin mata khas utk kerja pertukangan.-guna jubin yg kesat dibilik mandi.- palang besi di tepi tandas utk org tua dan kurang upaya.-tutup soket elektrik dgn penutup kha.

TOPIK 3 KEBERSIHAN PERSEKITARANDefinisi kebersihan persekitaran :merujuk kpd semua faktor luaran personal yang merangkumi fizikal, kimia dan biologi di mana kesemua faktor tersebut saling berkaitan dan memberi kesan kepada tingkah laku manusia.

c) Di tempat kerja.- topi keselamatan.- kasut keselamatan.- sarung tangan keselamatan.- cermin mata keselamatan.- palam telinga dan peranti telinga.d) Di sekolah.- penggunaan alat perlindungan keselamatan di makmal sains.- peralatan perlindungan keselamatan bagi sukan lasak spt ragbi, hoki dll.e) Di tempat awam.- guna jejantas utk melintas jalan.-laluan kecemasan semasa kebakaran dll- alat pemadam api.Keselamatan di rumah dan luar rumah.Jenis kemalangan biasa berlaku :a. terjatuh tangga, meja, kerusi. - taman permainan.b. keracunan bahan pencuci, ubatan, racun serangga dll.c. tercekik tertelan manic, guli duit syiling dll.d. lemas kolam air, parit, longkang.e. lemas terkurung dlmbilik kecil, dlm kereta terkunci dll. f. melecur air panas, besi panas, renjatan elektrik dll.g. gigitan haiwan lebah, ular dan anjing.Langkah Keselamatan :a. amalkan sikap 3P (perhati, pelajari dan prihatin).b. pengawasan org dewasa.c. pendidikan pencegahan kemalangan. d. simpan di tempat selamat.e. pertolongan cemas. Sumber Bantuan Keselamatan :(a) Polis Diraja Malaysia (PDRM).(b) Jabatan Pertahanan Awam (JPAM).(c) Jabatan Bomba dan Penyelamat(d) Unit Kecemasan dan Kemalangan di Hospital dan Klinik Kerajaan dan Swasta.(e) Pasukan Bulan Sabit Merah dan St. John Ambulance.TOPIK 5 KESELAMATAN DI SEKOLAH.Keselamatan Makmal dan Bilik Darjah.a. Infranstruktur Bilik Darjah:-reka bentuk - kedudukan tingkap, pintu- saiz - standard menampung jum murid-kelengkapan kerusi meja mencukupib. Alat Bantu Mengajar :-peralatan ICT guna ikut panduan. - penyelenggaraan berkala. c. Prosedur Keselamatan :Prosedur keselamatan penggunaan bahan kimia :(a) Membaca dgn teliti label pada botol utk memastikan bahan kimia yang digunakan itu betul dan tepat.(b) Menggunakan bahan kimia dlm kuantiti yg sedikit shj krn ia memadai utk mmberi pmerhatian yg jelas dalam uji kaji.(c) Menggunakan spatula utk mengambil bahan kimia pepejal. (d) Menutup botol yg mengandungi bahan kimia dgn ketat dan segera utk mngelakan berlaku tindak balas bahan kimia.(e) Tidak merasa sebarang bahan kimia dgn jari dan lidah utk mencegah melecur dan keracunan.Keselamatan Di Persekitaran Sekolah.Berteraskan kpd 4 elemen (4K):- kecantikan-keindahan-keselamatan-KeselesaanJenis-jenis bahaya/risiko :(a) Risiko Persekitaran.(b) Risiko Peralatan.(c) Risiko Tingkah Laku.Konsep SAFE :S - SignboardA - AppropriateF - FallE EquipmentKelengkapan Asas Bilik rawatan :- peti pertolongan cemas - kerusi-katil - almari - bantal - Kipas- tilamPeralatan asas perlu ada dlm peti pertolongan cemas :(a) manual pertolongan cemas(b) ubat pencegah jangkitan bagi luka kecil(c) kasa steril (d) kapas(e) pita pelekat(f) sarung tangan plastik(g) pek sejuk kegunaan segera (h) pin keselamatan(i) gunting(j) penyepit(k) kain lap alcoholProsedur keselamatan di bilik rawatan:(a) Kenal Pasti Keadaan Pesakit Terlebih Dahulu.(b) Hubungi Pihak Hospital Secepat Mungkin.(c) Maklumkan Ibu Bapa atau Penjaga.(d) Laporan.

TOPIK 6 BAHAN SOKONGAN PENDIDIKAN PERSEKITARANPolisi asas dalam Pendidikan Persekitaran sekolah :a. Persekitaran bersih dan kemudahan asas yang mencukupi. b. Sanitasi yang sempurna dan bekalan air bersih yang sempurna. c. Kitar semula bahan terpakai.Komponen2 Program Kesihatan Sekolah:a. Pendidikan kesihatan dan pemakanan; b. Perkhidmatan kesihatan; c. Hidup sihat di sekolah; d. Kerjasama antara sekolah dan masyrkat.Sokongan Pihak Kerajaan:(i) Pejabat Kesihatan Daerah(ii) Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)(iii) Pihak Bomba(iv) Pihak PolisSokongan Badan Swasta/Berkanun:(i) Indah Water Konsortium.(ii) Pihak Syarikat Kawalan Keselamatan.Sokongan Sukarelawan:(i) Program Tajaan Agensi Kerajaan PROSTAR.(ii) RELA(iii) Persatuan Belia

Pencemaran Air.a. Punca :- aktiviti pertanian- aktiviti perkilangan- aktiviti perumahan- penerokaan tanahb. faktor pencemaran air :Patogen mikroorganisma berbahayaBahan cemar kimia detergen, bahan kimia, racun makhluk perosak.Pencemaran termal perubahan suhu airPencemaran Tanah.a. Punca :- terdapat bahan cemar atas permukaan tanah spt hidrokarbon, solven, racun, logam berat.b. Kesan- tanaman rosak/tercemar- haiwan mkn tumbuhan- manusia mkn haiwan Kawalan Pencemaran.a. Perundangan/Penguatkuasaan.- Akta Kualiti Persekitaran 1974.- Akta Perhutanan 1984.- Akta Perancangan Bandar 1976b. Penempatan Perusahaan.- Zon Kawasan Industric. Kemudahan utk Sanitasi Persekitaran.- kemudahan tandas- sistem pembentungan- sistem rawatan airUsaha Pencegahan dalam program kesihatan persekitaran:a. Promosi Kesihatan.- Iklan, Poster, risalahb. Diagnosis dan Rawatan Awal. - di hospital dan klinikc. menghadkan kecacatan dan pemulihan.i) Aktiviti Manusia :- penebangan hutan.- penempatan manusia- pelepasan sisa toksik- air kumbahan(ii) Proses-proses Semula Jadi:- banjir- letupan gunung berapi(iii) Pengolahan Air Kawasan LuarBandar:- program carigali dan pembangunan air(iv) Kaedah Pembuangan Sampah:- pengurusan sampah di Bandar tdk cekap- kaedah pelupusan yg tidak afektifCara melihat kualiti air :a. Kualiti kimia- nilai pH (neutral pd pH7)- potensi pengoksidanan- kealkalian - keasidan- kekerasan air- oksigen larut (DO)- kloridab. Kualiti Biologi.- bebas drp cacing, amoeba, bacteria, kulat dll.- najis haiwan dan manusiaKurikulum Pendidikan Kesihatana. utk pelajar tahun 4,5 dan 6.b. 3 tunjang utama : - Kesihatan Diri dan Keluarga.- Gaya Hidup Sihat.- Kebersihan dan Keselamatan Persekitaran.Kesepaduan Pendidikan Kesihatan Dengan Matapelajaran Lain:(a) Kesepaduan dgn MataPelajaran Sains(b)Kesepaduan dgn MataPelajaran Moral(c)Kesepaduan dgn MataPelajaran Geografi. (d) Kesepaduan dengan Ilmu Konsumer. (e) Kesepaduan dengan Mata Pelajaran Perubatan.Aktiviti Program/Pendidikan Kesihatan :a) Kajian Kes- lawatan ke tapak pelupusan sampah- bancian bil sekolah mempraktikkan sek bebas dr asap rokok.b) Projek dan Poster- projek laluan jogging khas- ceriakan kantin- cipta tong sampah utk bhn kitar semula- wujudkan lorong ilmu PK.- poster kami benci dadah- poster sekolah bebas aedesc) aktiviti dalam talian- cipta laman web kesihatan sekolah.- cetak bahan kesihatan persekitaran sekolah yg didapati melalui internet.

TOPIK 8 PENCEMARAN PERSEKITARANPencemaran Udara/Atmosfera.a. Punca :- asap kilang- asap kenderaan bermotor- asap kapal terbang- pembakaran terbuka- kebakaran hutan-letusan gunung berapib. Kesan :- masalah saluran pernafasan- paru-paru- kanser- hujan asid merosakkan tumbuhan

TOPIK 7 KUALITI AIRSumber air semula jadi:(a) Air Kerpasan air hujan, salji(b) Air Permukaan sungai, kolam, tasik, tanah lembap.(c) Air Bumi air bawah tanah(d) Punca-punca Lain mata air - bongkah aisPunca Pencemaran Air. i) Aktiviti Manusia.(ii) Proses-proses Semula Jadi.(iii) Pengolahan Air Kawasan Luar Bandar.(iv) Kaedah Pembuangan Sampah.

Kesan di Luar Telinga:a) Fisiologi - tertekanb) Psikomatik sakit kepala, loyac) Psikologi gangguan percakapanCara pencegahan pencemaran bunyi :(i) Menukar bentuk mesin dan peralatan. (ii) Menebat dan menyelenggara mesin.(iii) Mengawal dan memperbaiki kawasan kerja .(iv) Merancang masa kerja dengan meminimumkan tempoh pendedahan.(v) Menggunakan peralatan perlindungan pendengaran.Penyakit berkaitan toksik:(a) Kanser(b) Jangkitan Saluran PernafasanPengurusan bahan toksik :(a) Rawat dikitar semula(b) Penyimpanan tempat sesuai(c) Pengangkutan kenderaan khas(d) Pelupusan mematuhi aktaTOPIK 9 PENGAWALAN JANGKITAN DLM KESIHATANJangkitan Mikrobiologi.1. Bakteria:(a) Cocci - Berbentuk bulat dan berupa dlm rantaian, clumps atau berkelompok atau berpasangan. (b) Bacilli atau berbentuk batang (rod-shaped). (c) Spiral atau berbentuk lingkaran.2. Virus:- Virus adalah lebih kecil berbanding dengan bacteria.- dapat dilihat dengan menggunakan mikroskop electron.- penyakit Influenza, Cacar, HIV dll.- Virus menyerang atau memusnahkan sel-sel hos dengan tiga cara :(a) Cytopathic Effect (CPE)(b) Latency(c) Transformation3. Kulat.- Kulat boleh dibahagikan kepada:(a) Yis(b) Fungi seperti yis(c) Filamentous Fungi(d) Dimorhic Fungi- Penyakit berkaitan kulat:(i)Penyakit yg menjangkiti kulit spt kurap.(ii) Penyakit yg menjangkiti keseluruhan sistem badan, misalnya Histoplamosis.4. Protozoa.- merupakan mikroorganisma yg mempunyai sel Eukaryotic.- saiz 5 hingga 50 um.- menyebabkan pnyakit spt Malaria, cirit birit dll.Mekanisme Pertahanan Manusia.1. Mekanisme Pertahanan Luaran:a. kulitb. membran mucus2. Mekanisme Pertahanan Dalaman:a. Phagocytosis b. Bacteriolysis Elemen utama dalam rangkaian jangkitan:(a) Agen Penyebab(b) Reservoir(c) Portal of Exit(d) Cara Transmisi:-sentuhan-udara-bahan awam-vektor-darah(e) Portal of Entry(f) Susceptible HostAgen Pengawal Jangkitan:a. Imuniti badan antibodyCara mencegah dan mengawal jangkitan penyakit:a. Teknik Aseptik-mencucui tgn sempurna-amal kebersihan diri maksimum-guna sarung tangan-cuci peralatan pembedahanb. Musnahkan Rangkaian Jangkitan.Piawai Pengawasan Mencegah Jangkitan.(a) Polisi dan Peraturan - cth mengkuarantin pesakit H1N1 b) Kumpulan atau Jawatankuasa Pelaksana Kawalan Jangkitan.(c) Pendidikan dan Latihan.-personal klinikal(d) Kemudahan dan Kelengkapan.-peralatan dan teknologi di hospital(e) Persekitaran yang Bersih.-persekitaran hospital bersih

TOPIK 10 ISU-ISU PERSEKITARAN1. Kebisingan.Punca kebisingan:(a) Punca Secara Semula Jadi guruh,kilat(b) Punca Secara Buatan Manusia-mesin dan jentera di kilang-pembinaan-ekzos kenderaan-enjin kapal terbangKesan bunyi kpd telinga:a.kesan serta merta hilang pendengaranb.kesan kronik rosak pendengaranc. Temporary Threshold Shif tuli sementarad. Permanent Threshold Shift tuli kekal4