Novi pravilnici iz oblasti zaštite od zračenja

7/25/2019 Novi pravilnici iz oblasti zatite od zraenja

1/23

Uvod Profesionalna ekspozicija Zdravstvena kontrola Diskusija Zakljuci

NOVI PRAVILNICI

iz oblasti zatite od zraenja

Adnan Beganovi

Sluba za medicinsku fiziku i radijacionu sigurnost

Kliniki centar Univerziteta Sarajevo

8. juni 2013.

Novi pravilnici KCUS
http://find/http://goback/


2/23


Osnovne informacije

Dravna regulatorna agencija za radijacijsku i nuklearnu sigurnost(DARNS) osnovana je 2008. godine kao nezavisna upravnaorganizacija koja izvrava svoja ovlatenja pod neposrednim

nadzorom Vijea ministara BiH. U periodu 201013. objavila je 10pravilnika, 3 odluke i 6 vodia. Izmeu ostalih, tu su i pravilnicikoji se tiu koritenja izvora jonizirajuih zraenja u medicini.Pravilnici i odluke usklaeni su sa meunarodnom legislativom,odnosno, direktivama Evropske unije i preporukama Meunarodneagencije za atomsku energiju (IAEA), Meunarodne komisije zaradioloku zatitu (ICRP) i dr.

http://find/


3/23


Novi pravilnici

Od decembra 2011. godine pa do danas objavljeni su:

Pravilnik o kategorizaciji radijacijskih prijetnji

Pravilnik o zatiti od zraenja kod profesionalne ekspozicije iekspozicije stanovnitva

Pravilnik o autorizaciji pravnih lica koja obavljaju zdravstvenepreglede i nainu obavljanja zdravstvenih pregleda licaprofesionalno izloenih jonizirajuem zraenju

Pravilnik o kontroli zatvorenih radioaktivnih izvora visoke

aktivnosti i izvora nepoznatog vlasnika Pravilnik o nainu voenja evidencija pravnih lica koja

obavljaju djelatnost sa izvorima jonizirajuih zraenja

Pravilnik o sigurnosti transporta radioaktivnih materijala

http://find/


4/23


Profesionalna ekspozicija

Pravilnik o zatiti od zraenja kod profesionalne ekspozicije iekspozicije stanovnitva je objavljen u decembru 2011. godine ipredstavlja transpoziciju Evropske direktive 96/29 iz 1996. godine.U njemu su ukljuene preporuke iz Izvjetaja ICRP-a br. 103 iz

2007. godine.Znaajne izmjene su:

nove definicije zona zraenja;

http://find/


5/23






nove definicije lica koja rade u zoni zraenja i njihova

kategorizacija;


U d P f l k Zd k l D k Z kl
http://find/


6/23







kategorizacija; nove granice doza;


U d P f i l k i ij Zd k l Di k ij Z klj i
http://find/


7/23







kategorizacija; nove granice doza;

zatita za vrijeme trudnoe.


U d P fesi l eks i ij Zd st e k t l Disk sij Z klj i


8/23


Granice doza

Limit efektivne doze za profesionalno izloena lica je 20 mSv.Ovaj limit vaio je u FBiH i ranije, ali je sada usvojen na

dravnom nivou. Limit ekvivalentne doze na ono soivo je smanjen sa 150 mSv

na 20 mSv, ime su uzete u obzir preporuke ICRP-a iz aprila2011. godine.

Nivo registracije za personalnu dozimetriju je 0,08 mSvmjeseno




9/23


Zatita za vrijeme trudnoe

Trudnicamanijezabranjen rad u kontrolisanoj ili nadgledanojzoni, ali one imaju pravo da:

nastave rad na istom radnom mjestu, zatrae premjetaj na drugo radno mjesto gdje je izloenost

zraenju manja ili gdje nee biti izloene zraenju.

Doza na fetus ne smije premaiti 1mSvdo kraja trudnoe.

Agencija je objavila Vodi za zatitu od zraenja profesionalno

izloenih lica trudnica i dojilja.


http://find/


10/23


Klasifikacija zona

PANJAJonizirajue

zraenjeKontrolirana

zona

Zona zraenja je sada radniprostor koji se klasifikuje u

dvije kategorije: kontrolirana zona

(mogua doza vea od6mSv)

nadgledana zona (moguadoza vea od 1 mSv)


http://find/


11/23


Kategorizacija osoblja

Profesionalno izloena lica su ona ija dozamoe biti via od 1 mSv(limit za stanovnitvo). Ta lica se razvrstavaju u dvije kategorije:

Kategorija A: doza moe biti vea od 6 mSv, dozimetrijskakontrola mjesena

Kategorija B: doza moe biti vea od 1 mSv, dozimetrijskakontrola najvie tromjesena

Uposlenici koji ne mogu primiti dozu veu od 1 mSv ne smatraju selicima profesionalno izloenim zraenju (ne rade u zoni zraenja).


http://find/


12/23


Ekspert za zatitu od zraenja

Ustanove koje u svom sastavu imaju odjeljenja zaradioterapiju, nuklearnu medicinu i radiodijagnostiku u svojojsistematizaciji moraju imati slubu za zatitu od zraenja ukojoj radi barem jedan ekspert zatite od zraenja.

Ustanove koje nemaju slubu mogu angaovati licenciranitehniki servis koji obavlja ove poslove (zavodi za javnozdravstvo, KCUS i dr.)

Ekspert vii klasifikaciju zona i kategorizaciju osoblja,monitoring radnog mjesta.


http://find/


13/23

p j j j

Kako do svojih prava?

Pravilnik o zatiti od zraenja kod profesionalne ekspozicije iekspozicije stanovnitva daje odgovore na slijedea pitanja:

a da li je prostor u kojem radite nadgledana ili kontrolirana zona,odnosno da li, uope, radite u zoni jonizirajueg zraenja?;

b ukoliko radite u nekoj od zona, da li se moete svrstati ukategoriju profesionalno izloenih lica? i

c ko vri klasifikaciju i kategorizaciju?.

Kolektivni ugovor regulira sljedea pitanja:

a uveanja plate i

b produeni godinji odmor.

Skraenje radnog vremena regulira Zakon o zatiti na radu, ao njemu odluuje ovlatena organizacija.


http://find/


14/23

Zdravstvena kontrola

Pravilnik o autorizaciji pravnih lica koja obavljaju zdravstvenepreglede i nainu obavljanja zdravstvenih pregleda licaprofesionalno izloenih jonizirajuem zraenju objavljen je u martu

2012. godine.Znaajne izmjene u pravilniku su:

frekvencija zdravstvenih pregleda profesionalno izloenih lica,

biodozimetrija (hromozomske aberacije),

kontraindikacije za rad s izvorima zraenja, klasifikacija sposobnosti


http://find/


15/23

Frekvencija pregleda

Sadraj zdravstvenog pregleda ne razlikuje se znaajno od pregleda

koji su postojali ranije, ali se uestalost njihovog obavljanjamijenja.

Kategorija A: pregled jednom godinje,

Kategorija B: pregled jednom u 3 godine.


http://find/


16/23

Biodozimetrija

Biodozimetrija je diovanrednog zdravstvenogpregleda koji se obavlja samokada profesionalno izloeno liceprimi dozu veu od200 mSv.Ovaj pregled mogu obavljatisamo licencirane laboratorije.Pregled hromozomskih

aberacijavie nije obavezannikod prethodnog (nultog)pregleda, niti redovno.


http://find/


17/23

Kontraindikacije

Kontraindikacije za rad s izvorima jonizirajueg zraenja su:

bolesti krvotvornih organa i krvi,

maligne bolesti ija se uestalost povezuje s zraenjem, a zakoje ne postoji dokazi o izljeenju ili u toku terapije (nakonizljeenja lice moe, ako eli, raditi s izvorima zraenja)

tee autoimune bolesti,

tei neregulirani endokrini poremeaji,

tee duevne, nervne bolesti i bolesti ovisnosti.


http://find/


18/23

Klasifikacija sposobnosti

Ocjena zdravstvene sposobnosti za rad s izvorima jonizirajuegzraenja moe biti:

sposoban

sposoban pod sljedeim uslovima i preporukom nesposoban

Kod sumnje na profesionalno oboljenje ili u sluaju pojaveoboljenja koje prouzrokuje duu privremenu ili trajnu

nesposobnost, specijalista medicine rada sastavlja ekspertsku grupukoja daje nalaz i miljenje, a koju ine 2 specijalista medicine rada ispecijalista medicinske fizike ili ekspert za zatitu od zraenja.


http://find/


19/23

O pravilnicima

Pravilnik o zatiti od zraenja kod profesionalne ekspozicije iekspozicije stanovnitva, koji je direktna transpozicija direktive EU,

usklaen je sa svim meunarodnim standardima.Redefiniranje znaenja termina profesionalno izloeno lice rijeiloje nejasnoe oko toga ko radi, a ko ne s izvorima jonizirajuegzraenja.Odlazak na bolovanje u vrijeme trudnoe bi trebao biti iznimka, a

ne pravilo.


http://find/


20/23

O kontraindikacijama za rad

Pravilnik o autorizaciji pravnih lica koja obavljaju zdravstvenepreglede i nainu obavljanja zdravstvenih pregleda lica

profesionalno izloenih jonizirajuem zraenju u svom veem dijeluprati meunarodne standarde, ali je dolo do znaajnih odstupanjau lanu 22. koji obrauje pitanje kontraindikacija za rad.Ovaj ili bilo koji drugi spisak kontraindikacijanije u skladu sameunarodnim standardimakakav je IAEA Occupational Radiation

Protection Safety Guide RS-G-1.1.


http://find/


21/23

O kontraindikacijama za rad

Najei uzrok privremene ili trajne nesposobnosti su malignaoboljenja. Uposlenici esto smatraju da su ta oboljenjaprouzrokovana radom s izvorima zraenja. To je daleko od istine,jer su doze koje oni primaju male, pa je vjerovatnoa pojave

malignih oboljenja minimalna.Zabrana rada se uzima kao dokaz da je zraenje prouzrokovalobolest. Iako ne postoje relevantni dokazi da e prestanak rada szraenjem povoljno utjecati na daljnji tok bolesti, uposlenicima sene dozvoljava povratak na radna mjesta za koje su educirani, pa sutako i stigmatizirana.Da li je tako ugroeno jedno od osnovnih ljudskih prava pravo narad?!


http://find/


22/23

Zakljuci

Novi pravilnici nemaju direktan utjecaj na beneficije kojeostvaruju profesionalno izloena lica.

Nova kategorizacija onemoguava zloupotrebu prava koja

profesionalno izloena lica ostvaruju preko Kolektivnogugovora i Zakona o zatiti na radu.

Novi pravilnici su u skladu s meunarodnim standardima, osimu dijelu koji se odnosi na kontraindikacije za rad.

Naalost, nastavak prakse iskljuivanja iz zone zraenjauposlenicima ne donosi nita dobro, ve je samo izvor stresa,zabrinutosti i straha.


http://find/


23/23

Hvala.

http://find/

Documents

Novi pravilnici iz oblasti zaštite od zračenja