Obecnie w Polsce buduje się coraz więcej tuneli – wiele już powstało, drążone są nowe, a sporo inwestycji z tego zakresu jest jeszcze w planach. Czy można powie-dzieć, że polskie budownictwo tunelowe przeżywa prawdziwy rozkwit?Stanisław Nawrat:Mamynapewnodo

czynieniazeznacznymprzyspieszeniemw dziedziniebudownictwapodziemnego.Wydajesię,żew Polscezrozumianojuż–choćtrwałotodługoi wciążjeszczewielejestosób,któreniewierząw potrzebęi sensdrążeniatuneli– jak istotnezna-czeniedlarozwojugospodarczegomiasti regionówmawyprowadzenieczęściru-chuz zatłoczonejpowierzchnipodziemię.Obecnie,w związkuzewzrostemzamoż-nościnaszegospołeczeństwai z uwaginafakt,żeponad60%populacjiżyjew aglo-meracjachmiejskich,codziennienaulicepolskichmiastwyjeżdżatakdużaliczbapojazdów,żezaczynabrakowaćdlanichmiejsca–tworząsiękorki,rośnieliczbawypadków,a tepowodujądodatkoweutrudnieniaw ruchu.Tychproblemówjużniejesteśmyw stanierozwiązaćbezzloka-lizowaniaczęściciągówkomunikacyjnychpodziemią.W Polscebardzodługoniebudowanotuneli.Nadrabiaćzaległościw tejdziedziniezaczęliśmytaknaprawdędopieronapoczątkuXXIw.,dlategona-szedoświadczeniaw tymzakresieniesąduże,ale–coważne–wzrasta liczba

projektantów,budowniczych,inżynierówspecjalizującychsięw szerokorozumia-nymtunelowaniu.Ichwiedzai umiejęt-ności,postęptechnologiczny,a takżeno-woczesnemetodybudowyumożliwiająsprawnei ekonomicznerealizowaniein-westycjiorazwdrażanie innowacyjnychrozwiązań,którepozwoląwielumiastomodżyć.

Jakie są najważniejsze zalety tuneli ko-munikacyjnych?Sebastian Napieraj:Korzyściwynika-

jącychz posiadaniaodpowiedniorozwi-niętej,stworzonejw sposóbplanowanyi przemyślany infrastrukturypodziem-nejjestbardzowiele.Przedewszystkimw znacznymstopniuprzyczyniasięonadopoprawywarunkówżyciamieszkańcówmiast.Dziękidobrzezagospodarowanejprzestrzenipodziemiąmożnarozwiązaćszeregproblemówutrudniającychwła-ściwefunkcjonowanienajejpowierzchni–zwiększyćprzepustowośćulic,odciążyćtrasyprzelotowe,usprawnićcodziennąkomunikację czy wreszcie ograniczyćliczbęwypadków.Możliwośćskorzystaniaz tuneluczymetraoznaczazatemwięk-szykomfortpodróżowaniadlawszyst-kichużytkownikówruchudrogowego.Trzeba także pamiętać, że inwestycjetesąprzyjazneśrodowisku.Uwolnienieprzestrzeniprzezpoprowadzenieczęścitraspodziemnymikorytarzamipozwala

znaczącoograniczyćemisjętoksycznychgazówzawartychw spalinach,zmniej-szyćzapylenie,hałasi wibracjewywołaneruchem.Tunelestanowiąrównieżwyjąt-kowoskutecznerozwiązanieproblemówinfrastrukturalnychw trudnychgórskichwarunkach–tamsączęstojedynymmoż-liwymsposobempokonaniaprzeszkodyterenoweji zapewnieniaciągłościszlakówkomunikacyjnych.O tym,jakbardzoopła-calnesątoprojekty,świadcząimponująceświatoweosiągnięciaw dziedzinietune-lowaniaorazprzykładynajtrudniejszychprzedsięwzięćzrealizowanychz sukcesemw wielukrajach.Mimo to społecznapotrzebawdro-

żenia innowacyjnych,zaawansowanychtechnologicznierozwiązańtakżew Polscewciążniejestjeszczewystarczającoduża.Zwolennicymetodtradycyjnychzwra-cająuwagęnafakt,żeniewielepolskichfirmzajmujesięprojektowaniemi wy-konawstwemnowoczesnychobiektówinfrastrukturypodziemnej.Powstałejużi nowobudowanew krajutuneletwo-rzonesągłówniez wykorzystaniemwie-dzyi umiejętnościekspertóworaztech-nologicznychmożliwościzagranicznychprzedsiębiorstw. Innym argumentempodnoszonymprzezprzeciwnikówtune-lowaniasąkosztyinwestycji.Porównanieśrodkówpotrzebnychdosfinansowaniapracypodpowierzchniąziemiz wydat-kamiponiesionymiw związkuz budowądroginaziemnejrzeczywiścieprzemawiananiekorzyśćtuneli.Częstojednak,doko-nującanalizyekonomicznej,nieuwzględ-niasiędodatkowychczynników,któreznaczącowpływająnaostatecznykosztcałegoprzedsięwzięcia.Rozwiązaniatu-nelowepozwalająwyeliminowaćnp.ko-niecznośćwykupudziałek,przenoszenianiektórych istniejących jużelementów(kabli, rurociągów, liniiwysokiegona-pięciaitp.),nakładypotrzebnenautrzy-manie i eksploatacjędrogi,szczególnie

38 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Wrzesień – Październik 201438

Inwestycje tunelowe są nie tylko potrzebne, ale i niezbędne

Z dr. hab. inż. STANISŁAWEM NAWRATEM,prof. AGH,mgr. inż. SEBASTIANEM NAPIERAJEMorazmgr inż. NATALIĄ SCHMIDT-POLOŃCZYKzKatedryGórnictwaPodziemnegonaWydzialeGórnictwaiGeoinżynieriiAkademiiGórniczo-HutniczejrozmawiająMARIUSZ KARPIŃSKI-RZEPAoraz JOANNA MICIAK,NowoczesneBudownictwoInżynieryjne

39 Wrzesień – Październik 2014 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

zimą,a takżenazapewnienieodpowied-niegopoziomubezpieczeństwaw warun-kachgórskich.Ponadtomożliwośćujęciai utylizacjispalinwewnątrztuneluorazoszczędnośćenergiii paliwazużywanychprzezporuszającesiępotrasiepojazdy,oznaczają redukcję trudnychdoosza-cowaniakosztówzwiązanychz ochronąśrodowiska.Budownictwopodziemnejestzatempodwielomawzględamidziała-niemo wielebardziejopłacalnymw dłuż-szejperspektywieczasowej.

Jak przebiega proces budowy tunelu?Stanisław Nawrat:Toprzedsięwzięcie

trudnei złożone,które–bysiępowiodło–musibyćodpowiednioprzygotowanenapodstawieplanówuwzględniającychszeregistotnychczynnikóworazpoten-cjalnych problemów do rozwiązania.Zasadniczo składa się ono z  czterechetapów. Pierwszy obejmuje realizacjęstudiumwykonalności–w tymczasieprowadzisięwszystkieniezbędnebada-niaterenowei analizy.Pozyskanew tensposóbdane,szczególniegeologiczne,hy-drogeologicznei lokalizacyjne,stanowiąpodstawępierwszychkoncepcjiobiektuorazszacunkowegokosztorysucałejinwe-stycji.Drugietappolegajużnatworzeniuwłaściwegoprojektuz uwzględnieniemstudiumwykonalności–zestawianiuróż-nychwariantówi dokładnymopracowa-niubudżetu.NatymetapienależywziąćpoduwagęobowiązująceprzepisyBHP,regulacjez zakresuochronyśrodowiskaorazwszelkiepozyskanezgodyi pozwo-lenia.Totakżedobrymomentnaorga-nizowaniekonsultacjipublicznychw celupoznaniaopiniispołeczeństwanatematprzygotowywanegoprojektu,wyjaśnienie

wątpliwościczyprzekonaniesceptycznienastawionychśrodowisk.Pozakończeniutejfazyruszająpracebudowlane.Prze-bieg tego stadiumwarunkowany jestwspółdziałaniemwieluzmiennych,któremająwpływnapostęprobót,długośćichtrwaniaorazsiłęrobocząniezbędnądorealizacjizlecenia.Całyprocesbudowytu-nelukończysięuruchomieniemobiektu.Sprawdzanajestwówczaszgodnośćefek-tówprac z  założeniamiprojektantów,a wszelkiezastosowanesystemyi roz-wiązaniatechnicznepoddawanesąwe-ryfikacjipodwzględembezpieczeństwaokreślonegow odpowiednichprzepisach.

Jak przedstawia się stan polskiej infra-struktury tunelowej na tle osiągnięć budowniczych z zagranicy?Natalia Schmidt-Polończyk:Mimoiż

doświadczeniaPolskiw tymzakresieniesąduże,obiektytunelowepowstajązgod-

niezestandardamieuropejskimi.W in-nychkrajachrozwiązaniapodziemnesąprzyszłościąkomunikacji,czegodowodząkonkretneprzykłady:korytarzepodAl-pamipołączyłyWłochyz Francją,Szwaj-cariąi Austrią,EurotunelpodkanałemLaManchejuż20lattemustałsię35-mi-nutowąalternatywądlakilkugodzinnejprzeprawypromem,a hiszpański tunelM-30umożliwiłszybki i sprawnyprze-jazdprzezzatłoczonecentrumMadrytu.Podczas gdy budownictwo tuneloweu nasdopieroraczkowało,naświeciere-alizowanojużnajtrudniejszei najbardziejskomplikowaneprojekty,dziękiktórymdziśpodróżujesięszybciej,wygodnieji bezpieczniej.Początki tunelowaniaw Polsce się-

gająXIXw.,kiedytozaczęłypowstawaćpierwszeobiektyw ciągachkolejowych–najdłuższymz nichjestponadpółtora-

Budownictwopodziemne WYWIAD

39

Początki tunelowania w Polsce sięgają XIX w., kiedy to zaczęły powstawać pierwsze obiekty w ciągach kolejowych. Natomiast tunele drogowe zaczęto drążyć zaledwie kilkanaście lat temu. Od tego czasu powstało kilka obiektów tunelowych o różnym przeznaczeniu, liczących więcej niż 500 m. Do najdłuższych należą ukończona w 2008 r. I nitka warszawskiego metra (23 km) oraz tunel Krakowskiego Szybkiego Tramwaju (1,5 km), a także oddana do użytku pięć lat wcześniej w stolicy Wisłostrada (930 m).

Nazwa Funkcja Długość Rok Lokalizacja

TunelWisłostrada drogowy ok.930m 2003 Warszawa

Tunelpodrondemgen.J.Ziętka drogowy ok.660m 2006 Katowice

Iliniametra metro 23 000m 2008 Warszawa

TunelKrakowskiSzybkiTramwaj kolejowy ok.1500m 2008 Kraków

TunelEmilia drogowy ok.678m 2010 Laliki

Tab. 1. Zestawienie tuneli komunikacyjnych w Polsce o długości powyżej 500 m

Nazwa Funkcja Długość Rok oddania Lokalizacja

IIliniametra metro 9000m 2014 Warszawa

TunelpodMartwąWisłą drogowy 1377,5m 2015 Gdańsk

ŁódźFabryczna kolejowy 1500m 2015 Łódź

GliwiceDTŚ drogowy 493m 2015 Gliwice

Tab. 2. Zestawienie inwestycji tunelowych w Polsce, będących w fazie budowy – wybrane przykłady

40 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Wrzesień – Październik 2014

WYWIAD Budownictwopodziemne

kilometrowytunelnaodcinkuWałbrzychGłówny–JedlinaGórna,wybudowanyw 1880r.Rozwójmetraprzypadado-pieronalata80.XXw.Właśniewtedywbitopierwszypalstalowynatrasiewy-kopuI liniistołecznegometra.Natomiasttuneledrogowezaczętodrążyćnapo-czątkutegowieku,czylizaledwiekilka-naścielattemu.Odtegoczasupowstało

w naszymkrajukilkaobiektówtunelo-wycho różnymprzeznaczeniu,liczącychwięcejniż500m.Donajdłuższychnależąukończonaw 2008r.I nitkametra(23km)oraztunelKrakowskiegoSzybkiegoTramwaju(1,5km),a takżeoddanadoużytkupięć latwcześniejWisłostrada(930m).Obecnierozwójrodzimegobu-downictwapodziemnegonabrałtempa,

o czymświadcząliczbai zasięgrealizo-wanychinwestycji.Jeszczew tymrokumazostaćuruchomionyok.sześciokilo-metrowycentralnyodcinekIIliniimetraw Warszawie,któregofragmentbiegnie7–8mpoddnemWisły.DodrążeniapodwójnychkorytarzydlapoziemnejkolejkiużytoczterechspecjalistycznychtarczTBM.W Gdańskupowstajedługina1377,5mtunelpodMartwąWisłąw ra-machbudowyTrasySłowackiego,któryw najniżejpołożonymmiejscusięga35, 2013mponiżejlustrawody.Obienitkipierwszejw  Polsce podwodnej prze-prawydlakierowcówzostały jużwy-drążonei terazprowadzonesąpozostałeprace. Ichzakończenieplanowane jestna2015r.Takżew przyszłymrokudoużytku oddany zostanie półtorakilo-metrowytunel,którymadoprowadzaćpociągidopodziemnegodworcaŁódźFabryczna.Toobecnienajwiększainwe-stycjakolejowarealizowanaw naszymkraju.

Ryc. 1. Maszyna TBM wraz z tarczą o średnicy ok. 13 m na placu budowy tunelu pod Martwą Wisłą, fot. archiwum WGiG AGH

Ryc. 2. Plac budowy II linii metra w Warszawie (z lewej strony TBM Maria, z prawej wydrążona linia metra), fot. archiwum WGiG AGH

Ryc. 3. Rozkład ludności oraz park samochodowy w Polsce, źródło: GUS, 2013

41 Wrzesień – Październik 2014 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

Można się zatem spodziewać dynamicz-nego rozwoju tej dziedziny budownic-twa?Natalia Schmidt-Polończyk:Coraz

bardziejzatłoczonemiasta,zakorkowaneulice,przeciążonetrasyprzelotowe,a dotegounoszącysięw powietrzusmog–totylkokilkapowodów,dlaktórychinwe-stycjetunelowesąnietylkopotrzebne,alei niezbędne.Brakwolnejprzestrzeninapowierzchnipowoduje,że jedynymsposobemrozwiązaniawszystkichko-munikacyjnychczyszerzej–społecznychi cywilizacyjnych–bolączekjestzejściepodziemięi tworzeniealternatywnychmożliwościdlaruchusamochodowego.AutorzyrealizowanegonamocyuchwałyRadyMinistrównr 10/2011z 25stycznia2011r.wieloletniegoProgramu budowy dróg krajowych na lata 2011–2015zawa-runekkoniecznydospełnieniawymagańDrogowejTranseuropejskiejSieciTrans-portowejTEN-Tuznaliwłaśniepoprawęinfrastruktury tunelowej i budowęko-lejnychpodziemnychpołączeń.Obec-niezarównow kręgachnaukowych,jak

i naposzczególnychszczeblachwładzypublicznej tocząsiędyskusjena tematnowychtunelikomunikacyjnych.Jednaz  najgłośniejszych w  ostatnim czasiesprawdotyczyKrakowai planowanychtrzechliniimetra.Gotowajestjużkon-cepcjapierwszejz nich–ok.20-kilome-trowejtrasyłączącejNowąHutęz Bro-nowicami, którejok.10-kilometrowyodcinekmabiecpodziemią.O tym,żemiastopotrzebuje tej inwestycji,mo-

gliśmyprzekonaćsię25majabr.,kiedyto krakowianie w  lokalnym referen-dumopowiedzielisięzabudowąmetraw stolicyMałopolski.Częśćfunduszynarealizację tegocelumiałabypochodzićz nowejperspektywyunijnej2014–2020.Kolejnymciekawymprojektemjestdwu-komorowytunelw ciągudrogiekspre-sowejS7pomiędzyLubniema RabkąZdrój.Całkowitadługośćkorytarzawy-drążonegopodgórąLubońMałyma

Ryc. 4. Tunel M-30 w Madrycie, archiwum WGiG AGH

Budownictwopodziemne WYWIAD

Tunele drogowe Długość EtapData

otwarciaMiejsce

TunelnadrodzeekspresowejS69Bielsko--Biała–Żywiec–Zwardoń,odcinekPrzybę-dza–Milówka(obejścieWęgierskiejGórki)

1575m projektowy b.d. Przybędza–Milówka

TunelnadrodzeS7Lubień–Rabka 2100metapprojek-towyzakoń-czony

2017 podLubniemMałym

TunelnaodcinkuwęzełModlnica–węzełNowohucki

500m koncepcyjny b.d. Zielonki

Trzytunele–węzełMistrzejowice200m,140m,

150mkoncepcyjny b.d. Kraków

TunelnatrasieZwierzynieckiej 2800m koncepcyjny 2017 Kraków

CzterytunelenatrasieŁagiewniki400m,600m,700m,250m

koncepcyjny b.d. Kraków

TunelenadrodzeS19 Świlcza–Barwinek

najdłuższy 1700m

projektowy 2017 okoliceStrzyżowa

DwatunelenadrodzeS3 Legnica–Lubawka

2290m310m

etapprojek-towyzakoń-czony

b.d.StareBogaczowice,

Gostków

TunelpodUrsynowem 2700mprojektowy wprzetargu

2018 Warszawa

TunelnaPradze 800m koncepcyjna b.d. Warszawa

TunelpodŚwiną 1820m projektowy b.d. Świnoujście

TunelwKrynicy 4000m koncepcyjny b.d. Krynica

MetrowKrakowie 17 000m koncepcyjny b.d. Kraków

Tab. 3. Perspektywy budownictwa tunelowego w Polsce – wybrane przykłady

42 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Wrzesień – Październik 2014

WYWIAD Budownictwopodziemne

wynosić2,1km,a każdaz jegokomórbędziewyposażonaw dwapasyruchuo szerokości3,5mwrazz opaskamiorazdwuipółmetrowypaspostojowy.W pla-nachjestrównieżnajdłuższy–jakdotąd–tuneldrogowyw Polsce.Projektowanyobiekto długości2290kmstanowifrag-mentdrogiekspresowejS3 i przecinapasmoGórWałbrzyskich,któregow innysposóbobejśćniemożna,nawysokościwsiStareBogaczowice.Choćnaszeosią-gnięciaw dziedzinietunelowanianiesątakimponujące,jakdorobekpaństwwy-sokorozwiniętychpodwzględemgospo-darczymi  technologicznym, to jednakinwestycjerealizowaneoraz tebędącedopierow fazieplanowaniapozwalająz nadziejąmyślećoprzyszłościpolskiego

budownictwapodziemnego.Możliwościsąnieporównywalnez  tymisprzed latzarównow zakresiedostępnościnowo-czesnychtechnologii,jaki pozyskiwaniaśrodkówfinansowych.Polskapowinnajew stopniumaksymalnymwykorzystać,bymócdążyćdostandardówobowią-zującychw Europie.

Które z  wybudowanych na świecie obiektów tunelowych uznaliby Państwo za projekty przełomowe?Stanisław Nawrat, Sebastian Na-

pieraj: Oprócz tych wymienionychwcześniej,czylitunelupodkanałemLaMancheczypodziemnegofragmentuob-wodnicyMadrytu,wartotuwspomniećjeszczechoćbyo rekordziściewśródtunelikolejowych–SeikanTunnelw Japonii,

który łączy wyspyHonsiu i Hokkaido.W korytarzudługimna53,85km,z czego23,3kmznajdujesiępodwodą,kursujepociągosobowyporuszającysięz pręd-kościądo300km/h.Ważnymwydarze-niemw historiiświatowegotunelowaniabyłotakżeniedawneotwarciemiędzy-kontynentalnegopołączeniakolejowegopodBosforem.Międzyeuropejskąa azja-tyckączęściąStambułupowstał tunelo długości13,5km.Podsamącieśninąbiegnieprawiepółtorakilometrowyod-cinekposadowionynagłębokości56 m.Dziękizastosowaniuodpowiednichroz-wiązańobiekt jestodpornynatrzęsie-niaziemi.Wedługprognoz,z nowego,wygodnegopołączenia ułatwiającegoprzemieszczaniesiępomiędzyobiemaczęściamimiastakorzystaćbędzieok.1,5mlnosóbdziennie.Mówiąco przełomowychprzedsięwzię-

ciachw zakresiebudownictwapodziem-nego,niesposóbpominąć tych,któreznajdują sięobecniew  fazie realizacjibądź sądopieroopracowywane.Lon-dyńskiCrossrail,któregotunelesą jużgotowew 70%,tonajwiększyprojektinfrastrukturalnyw Europie.Podziemnakolejmaporuszać siępo korytarzacho łącznejdługości42km.Narok2017planowane jest otwarcie Szybkiej Ko-leiMiejskiejw KualaLumpur.Natrasieo długości51km,z czego9,5kmbędziepoprowadzonaw tunelach,umieszczo-nychzostanie31stacji,w tymsiedempodziemnych.W Nepalurealizowanajestwłaśnie jednaz kluczowych inwestycjikomunikacyjnych,czylibudowatrzech

Nazwa Funkcja Długość Rok Lokalizacja

DelawareAqueduct wodny 137 000m 1945 NowyJork

PäijänneWaterTunnel wodny 120 000m 1982 Finlandia

DahuofangWaterTunnel wodny 85 320m 2009 Chiny

GuangzhouMetro:Line3 metro 60 400m 2005–2010 Chiny

BeijingSubway:Line10 metro 57 100m 2008–2010 Chiny

SeoulSubway:Line5 metro 47 600m 1995 KoreaPołudniowa

Laerdal drogowy 24 510m 2000 Norwegia

Zhongnanshan drogowy 18 040m 2007 Chiny

Jingpingshan drogowy 17 500m 2008 Chiny

SeikanTunnel kolejowy 53 850m 1998 Japonia

ChannelTunnel kolejowy 50 450m 1994 WielkaBrytania–Francja

LötschbergBaseTunnel kolejowy 34 577m 2007 Szwajcaria

Tab. 4. Najdłuższe tunele na świecie – wybrane przykłady, źródło: http://en.wikipedia.org

Choć nasze osiągnięcia w dziedzinie tunelowania nie są tak imponujące, jak dorobek państw wysoko rozwiniętych pod względem gospodarczym i technologicznym, to jednak inwestycje realizowane oraz te będące dopiero w fazie planowania pozwalają z nadzieją myśleć o przyszłości polskiego budownictwa podziemnego. Możliwości są nieporównywalne z tymi sprzed lat zarówno w zakresie dostępności nowoczesnych technologii, jak i pozyskiwania środków finansowych.

43 Wrzesień – Październik 2014 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

tuneli drogowych o  łącznej długości 45kmw ciąguautostradyKathmandu–Kulekhani–Hetauda,któreuspraw-niąłącznośćpomiędzytymimiejscowo-ściami.Pracemająpotrwać jeszczedokońcagrudniabr.W najbliższychlatach

planowanejesturuchomieniekilkunie-zwykleistotnychinwestycji,które–jeślidojdądoskutku–z pewnościąokażąsięprojektamio przełomowymznaczeniudlaświatowegobudownictwapodziemnego.W 2015r.masięrozpocząćdrążenietu-

nelupodwzgórzemSanCristóbalorazrzekąMapochow Chile,którybędzieczę-ściąmierzącej9,3kmautostradyAméricoVespucioOrientew Santiago.Szacujesię,żetylkow ciągugodzinynowądrogępo-konywaćbędzieok.3–8 tys.pojazdów.Przedsporymwyzwanieminfrastruktu-ralnymstoitakżeKatar.WładzeplanująbudowęSharqCrossing–obiektuskłada-jącegosięz trzechmostówi podwodnychtunelio łącznejdługości12km.Inwesty-cjamabyćgotowaprzedmistrzostwamiFIFAWorldCup.StukilometrowytunelpodCieśninąBeringa,wyposażonywewszystkie niezbędne rozwiązania ko-munikacyjneorazpełnezaplecze logi-styczne,miałbyw przyszłościpołączyćtakżeAmerykęPółnocnąi Azję.Gdybytoniewątpliwieunikatowew skaliglobal-nejprzedsięwzięcieudałosięz sukcesemzrealizować,skorzystaćmogłybynietylkoStanyZjednoczonei Rosja,zyskującnowemożliwościwymianysurowcównatural-nych,aleszansęnarozwójkontaktówhandlowychotrzymałybyrównież innekrajeazjatyckie.

Dziękujemy za rozmowę.

Nazwa Funkcja Długość Rok Lokalizacja

BohaiStraitTunnel kolejowy 123000 m 2017–2023 Chiny

Montd’AmbinBaseTunnel kolejowy 52000 m 2020–2023 Francja–Włochy

Line4(AthensMetro) metro 33 000m 2015–2025 Grecja

Rogfast drogowy 25 000m po2015 Norwegia

BarrandovTunnel kolejowy 24 700m po2018 Czechy

FolloLine kolejowy 19 000m 2020–2012 Norwegia

Budownictwopodziemne WYWIAD

Tab. 6. Wybrane planowane inwestycje tunelowe na świecie, źródło: http://en.wikipedia.org

Ważnym wydarzeniem w historii światowego tunelowania było niedawne otwarcie międzykontynentalnego połączenia kolejowego pod Bosforem. Między europejską a azjatycką częścią Stambułu powstał tunel o długości 13,5 km. Pod samą cieśniną biegnie prawie półtorakilometrowy odcinek posadowiony na głębokości 56 m. Dzięki zastosowaniu odpowiednich rozwiązań obiekt jest odporny na trzęsienia ziemi. Według prognoz, z nowego, wygodnego połączenia ułatwiającego przemieszczanie się pomiędzy obiema częściami miasta korzystać będzie ok. 1,5 mln osób dziennie.

Tab. 5. Najdłuższe, planowane tunele na świecie – wybrane przykłady, źródło: http://en.wikipedia.org

Nazwa Funkcja Długość Rok Lokalizacja

QinlingTunnel wodny 98 300m b.d. Chiny

NewYorkCityWaterTunnelNo.3 wodny 96560 m 2020 StanyZjednoczone

MelamchiWatersupplyDevelopmentBoard wodny 26000m 2014 Nepal

L9/L10BarcelonaMetroTunnel metro 43710 m 2016 Hiszpania

Crossrail metro 42 000m 2017 WielkaBrytania

MountOvitTunnel drogowy 14 700m 2015 Turcja

Ryfast drogowy 14 300m 2018 Norwegia

MicangshanTunnel drogowy 13 810m b.d. Chiny

GotthardBaseTunnel kolejowy 57 000m 2016 Szwajcaria

BrennerBaseTunnel kolejowy 55 000m 2025 Austria–Włochy

Montd'AmbinBaseTunnel kolejowy 53 000m 2023 Francja–Włochy