Nr 03 30 september 2015

Onafhankelijk magazine van de vrije Universiteit — www.advalvas.vU.nl

Nr 330 september 2015

E-therapie: heel effectief, maar bijna niemand wil eraan

Is je computer hardleers? Zweep erover!

Promoveren is niet altijd groots en meeslepend

De eenzaamheid van een Syrische vluchteling

Mary Kachavosvertegenwoordigt jou bij Unesco pag 6

HOE VER KIJK JIJ?We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op:

WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES

Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op:

WWW.WERKENBIJDEVU.NL

3nr 3 — 30 september 2015ADVALVAS

INHOUD jaargang 63 — nr 3

En verder Online nieuws 4

Opinie: stikstof 8 Column: Jacintha Ellers 9

Mail 13

Onderzoeksnieuws 14

Opinie: herkansen 24

Column: Roos 25

Campus: weer bezuinigen 26

So you think you can teach 27

PP 28

Cultuur: film en restaurant 30

Uilensteders 31

Griff 32

Het volgende nummer verschijnt op 14 oktober 2015.

RedactieadresDe Boelelaan 1105BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV [email protected] SchilpRedactieFloor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed VisserEindredactieWin Castermans, Welmoed VisserSecretariaatAnna Jansen (020) [email protected] OntwerpLuis Mendo - GOOD Inc.

VormgevingRob Bömer - behance.net/rbbmrMedewerkersYvonne Compier, Merlijn Draisma, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter ValckxCopyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, AmsterdamVU-advertentieszie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

OnAFHAnKELIJK MAGAZInE VAn DE VRIJE UnIVERSItEIt

Mary Kachavos: jongerenvertegenwoordiger voor Unesco 6

Therapeuten werken te weinig met nieuwe media 10

Ook computers kun je straffen en belonen 16

Zo saai kan promoveren zijn 18

Syriër Ali probeert in nederland gelukkig te worden 22

3

VU NU

Zondag 27 september 2015, 15.51»

Clivia-festival in de hortus. ter bevordering van de algehele vrolijkheid

steekt de Blousebank bezoekers in gekke/bonte/retro/vintage blousjes.

Foto yVONNe cOmpIer

Coverfoto Martijn Gijsbertsen

rSS feedabonneer je op het laatste nieuws online

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl

Promovendi zijn niet blij met de afschaffing van de dissertatievergoe-ding door de VU. Ze lopen daardoor vijfhonderd euro mis

om hun proefschriften te laten drukken. Promovendi moeten verplicht een aantal exempla-ren van hun proefschrift laten drukken en afleveren. Volgens Karin Lurvink, promovendus bij geschiedenis, en vertegen-woordiger van de vereniging van VU-promovendi ProVU in de ondernemingsraad, kost dat tussen de 800 en 1500 euro. “Dus die vergoeding dekt de kosten toch al niet.” De VU wil de besparing gedeeltelijk inves-teren in begeleiding van promo-vendi bij hun loopbaan, maar Lurvink vindt dat dat sowieso al tot de taken van een universi-teit behoort. “De OR heeft geen instemmingsrecht, maar we gaan wel een brief aan het college sturen om het ter discussie te stel-len”, aldus Lurvink.Een andere reden voor de afschaf-fing is dat faculteiten de promo-vendi zelf al een vergoeding zouden geven. Lurvink: “Sómmi-ge faculteiten doen dat inderdaad, maar lang niet allemaal.” (PB)

Dissertatievergoeding afgeschaft

‘Er bestaan nog veel fabels over anticonceptie’De organisatie Your Life laat studenten op de campus zien dat er zoveel méér is dan de pil of condooms om te voorko-men dat je zwanger wordt.

Nieuw instituut combineert bèta met alfakunstnederland is een nieuw wetenschappelijk instituut rijker. Het nicas combineert verschillende disciplines die onderzoek doen naar schil-derijen en ander cultureel erfgoed.

Chillen en tosti’s in De VerrekijkerWie komt er in café De Verre-kijker? Masterstudent journa-listiek Anniek Volders ging op verkenning.

‘Geneeskunde-studenten moeten beter plannen’

Veel buitenlandse promovendi gaan niet meer weg

Digitaal onderwijs en thuis werken beter voor milieu

Universitaire raden willen geen Haagse pottenkijkers

Studentenbond: eigen keuring wél goed idee

Elsevier: communi-catiewetenschap het beste aan de VU

nr 3 — 30 september 2015 ADVALVAS4

Mar

ieke

Wijn

tjes

Een van de oorzaken is het dalende aantal studenten. Daardoor krijgt de VU minder geld van het Rijk en komen er ook minder collegegelden

binnen. Dat scheelt samen bijna acht miljoen euro. Ook stijgen de huisvestingskosten door nieuw-bouw en gaan de personeelslasten omhoog.Omdat de universiteit over 2014 een tekort had van 18 miljoen euro en dit jaar naar verwachting een tekort van 12 miljoen euro,

nadert het eigen vermogen de kritische grens die nodig is om geld te kunnen lenen voor nieuw-bouw. Daarom wil het bestuur in 2016 per se een positief saldo realiseren van ongeveer drie miljoen euro.Al met al betekent dit fors bezui-nigen voor de faculteiten en dien-sten. De ondernemingsraad schat dat de faculteiten zo’n 11 miljoen minder zullen krijgen, een korting van zeven procent. Daar komt nog bij dat de faculteiten zelf de door de nieuwe cao gestegen perso-neelslasten moeten opvangen.

De diensten krijgen de andere 17 miljoen voor de kiezen.Op sommige faculteiten is grote onrust ontstaan. De onderne-mings- en studentenraad hebben zich al uitgesproken tegen een deel van de bezuiniging op de faculteiten, 3,8 miljoen, die door het CvB bovenop de korting door teruglopende studentenaantallen is opgelegd. (DdH)

Lees ook het artikel ‘Bezuinig minder op onderwijs’ op pagina 26. en volg de ontwikkelingen op advalvas.vu.nl>nieuws.

VU moet 28 miljoen besparenDe komende jaren moet de VU fors bezuinigen: 28 miljoen in 2016 en 30 en 36 miljoen in de jaren daarna.

(re)tweetsEen selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen dagen

Studenten van zes bètaopleidingen aan de VU krij-gen straks ook een UvA-diplo-ma. De opleidin-gen, die al langer

samen worden aangeboden door VU en UvA, zijn nu offi-cieel joint degrees.Het gaat om de bachelor-opleidingen scheikunde en natuur- en sterrenkunde, en de masters chemistry, computational science, computer science en physics & astronomy. Het gaat in voor studenten die vanaf

volgend studiejaar beginnen. Volgens bètadecaan Karen Maex zijn de joint degrees vooral een formalisering van de al bestaande samenwer-king. Docenten van beide universiteiten geven al college in de opleidingen en de universiteiten delen faci-liteiten.De opleidingscommissies van beide universiteiten werkten mee aan de ontwikkeling van de gezamenlijke program-ma’s. Zo moeten studenten natuur- en sterrenkunde voor colleges naar Science Park, waar een practicumlab

gebouwd is gebaseerd op de apparatuur en expertise van de VU. “We bieden samen een waanzinnig breed program-ma aan, dat we nooit apart van elkaar hadden kunnen maken”, aldus hoogleraar Erwin Peterman, docent-lid van de opleidingscommissie van natuur- en sterrenkunde. “De UvA is van oudsher sterk in theoretische natuurkunde en aan de VU zijn we meer van de biofysica en experi-menten.” (MK)

meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>24 september.

nr 3 — 30 september 2015ADVALVAS 5

aDVaLVas_ONLINe

twitter/facebook/issuu

rbbm

r

Zes studies nu joint degree met UvA@mtv_tjilpt28-9_Dat je ‘mantel’ intikt op Google, en dan verbaasd bent dat je allerlei jassen ziet verschijnen.. #beroepsdeformatieMarlies ter Voorde is geoloog, dus zij denkt aan

aardmantels en dergelijke.

@Maartjeliefting28-9_Today is going to be a crappy day... #bloodyredmoonatungodlyhour

@van_elies28-9_Oh yeah! Love the latest @neworder album #musiccomplete. Takes me back....favo track #academic..of course.

@Marco_Langbroek28-9_Maan heeft nu PacMan uiterlijk #maansverduistering

@ljlp27-9_Kan er niets aan doen. Ik houd meer van Wél Stijl!

@hansijzerman 27-9_We zoeken heteroseksuele, monogame mensen met relatie voor deelname aan onderzoek op @VUamsterdam. Zie https://www.facebook.com/relationshipresearchvu … RT!?!De psychologen willen fysiologische reacties

testen. Je krijgt een bandje om je vinger en je pols. Het onderzoek duurt 60 minuten en je moet samen met je partner komen.

@AliekeMattia24-9_Thumbs up voor actie inzet verlofuren vluchtelingen van de @UTwente! Ik heb zojuist een dag ingeleverd. Wie volgt? #vluchtelingenhulpMisschien ook een ideetje voor de VU om zo iets

goeds te doen met de vakantiestuwmeren?

@fcvheest25-5_De zoveelste onderwijsinhoudelijke UvA-VU samenwerking van de laatste tijd. Is met de HvA al die jaren nooit gelukt http://vu.nl/nl/nieuws-agenda/nieuws/2015/jul-sep/joint-degree-voor-zes-opleidingen-betafaculteiten-vu-en-uva.asp …

@BernadetteHeer18-9_Love hearing all those different languages while studying @VU_hoofdgebouw

extra kamers zijn niet genoeg

En daar is minister Stef Bos (Wonen) best trots op, want dat zijn er meer dan de 16.000 die zijn afgesproken. Maar het zijn er nog steeds niet genoeg. In Amsterdam en Utrecht blijft het voor studenten erg moeilijk om een kamer te vinden. In andere steden staan studenten minder lang op de wachtlijst door

de extra woningen. (HOP)

Meer hierover op: advalvas.vu.nl>nieuws>23 september.

Eind 2016 zijn er in nederland 17.708 nieuwe studentenwoningen

opgeleverd of in aanbouw.

Nieuwe bloggersVolg deze drie studenten op advalvas.vu.nl> blogs&columns: Juliette Ronteltap vanuit de studenten-raad, Roos Lankhorst vanuit China en nathanael Korfker.

Zweten voor AlzheimerZestien kilometer rennen voor het goede doel. Kijk op adval-vas.vu.nl>razende reporter

Je eigen potjeVoor het eerst je eigen potje koken? Geen paniek, zo moei-lijk is het niet. Advalvas helpt je op advalvas.vu.nl>tips&trucs

‘Ik wil alles met eigen ogen zien’

masterstudent Mary Kachavos

6 nr 3 — 30 september 2015 ADVALVAS


IN actIe

Mary Kachavos (24) doet twee masters en is de komende twee jaar Unesco-jongerenvertegenwoordiger.

DOOR DIRK DE HOOG FOtO MARtIJn GIJSBERtSEn

Hoe ben je ertoe geko-men om je kandidaat te stellen? “tijdens mijn bacheloropleiding aan het University College in Middelburg kreeg ik het idee dat ik meer wilde

doen dan alleen nadenken. Ook door mijn eigen interculturele achtergrond interesseer ik me voor mensenrechten en de rol van cultuur daarin. In 2012 ben ik naar een Unesco-jongerenconferentie over mensenrechten aan de University of Connecticut gegaan. Die vond ik zo interessant dat ik ben gaan kijken wat Unesco in nederland doet. Zo kwam ik erachter dat er hier twee jongerenverte-genwoordigers worden gekozen door de nationale Jeugdraad. En dit jaar dacht ik: nu of nooit.”

Waarom ben jij gekozen? “Je moet op de verkiezingsavond een speech houden en blijkbaar deed ik dat overtuigend. Die ging over identiteit. Ik heb zelf dus een multiculturele achtergrond: geboren in de VS en Grieks-orthodox opgevoed. Mensen uit verschillende tradities willen allemaal respect voor hun eigen identi-teit, of deze nou religieus of anderszins

tijd moet ik in kaart brengen wat nederlandse jongeren daar-van vinden. En ik ga natuurlijk ook naar onderwijsdebatten in nederland en buitenland.” Je gaat dus veel reizen. “Het gaat me niet om het reizen op zich. Ik wil graag alles met eigen ogen zien. In de media krijg je toch vaak een eenzijdig beeld voorgespiegeld. Zo ben ik met twee van mijn collega-vertegen-woordigers naar de Koerdische regio in Irak geweest. Dan krijg je een heel ander, complexer beeld van het vluchtelingenvraagstuk. Dat vind ik ook zo interessant aan deze functie: dat je met mensen met een heel andere achtergrond praat over belang-rijke problemen.”

Kun je dit werk wel combi-neren met twee masters? “Officieel is het een functie voor

twintig uur in de week, maar je kunt er natuurlijk net zo veel tijd instoppen als je zelf wilt. Ik heb gelukkig weinig onderwijsactiviteiten meer en moet nog twee scripties schrijven. Misschien kan ik die combineren. In Leiden deel één en aan de VU deel twee.”

wordt vormgegeven. Soms is dat lastig, als verschillende identiteiten botsen. Maar een basishouding van begrip voor het anders-zijn van de ander vind ik heel belangrijk. Mensen moeten over hun eigen schutting heenkijken. Dat spreekt mij ook het meest aan in het gedachte-goed van Unesco. In het voorjaar ben ik naar Kosovo geweest, naar een confe-rentie over interreligieuze dialoog en radicalisering. Dat vond ik erg boeiend. Vandaar dat ik wellicht een inspirerende speech kon houden.”

Ben je ook politiek actief? “niet bij een politieke partij. Ik ben betrokken bij Girls Rights Watch dat zich inzet voor meisjes in de derde wereld. En ik heb stage gelopen bij het Rode Kruis en de Unrepresented nations and Peoples Organization. Daarbij neem ik altijd mijn analytische blik mee vanuit mijn studie en die probeer ik dan te combineren met organisatorische slagvaardigheid.”

Wat ga je nu doen als Unesco-jongerenvertegenwoordiger? “Ik hoop nederlandse jongeren van verschillende achtergronden zo goed mogelijk te verte-genwoordigen op thema’s als onderwijs en culturele diversiteit. Eind oktober is er het Unesco Youth Forum ter voorbe-reiding op de tweejaarlijkse algemene conferentie. Daar komen alle jongeren-vertegenwoordigers bijeen om ideeën uit te wisselen en een gezamenlijk standpunt te ontwikkelen ter voorbereiding op de vergadering van alle diplomatieke dele-gaties van Unesco-lidstaten. Het thema van het forum is de rol van jongeren in het creëren van een duurzame toekomst. Dat gaat over duurzame ontwikkeling in de breedste zin van het woord. Voor die

Unesco Unesco, de VN-organisatie voor onderwijs, wetenschap, cultuur en communicatie, bestrijdt armoede, bevordert duurzame ontwikkeling en stimuleert interculturele dialoog. Zo bouwt ze aan de noodzakelijke voorwaarden voor vrede.

De jongerenvertegen-woordigers worden voor twee jaar gekozen door de Nationale Jeugdraad.

unesco.nl; njr.nl

Mary Kachavos1991 Geboren in Indianapolis, VS

1998 Verhuisd naar Putten, Nederland

2003-2009 Gymnasium, Amersfoort

2009-2012 Bachelor of arts, University College Roosevelt, Middelburg

2012 –nu Master culture, organization & management, VU

2014- nu Master international studies, Leiden University

Juni 2015- nu Unesco-jongerenvertegenwoordiger


Stikstof komt vrij bij verbran-ding van fossiele brandstof-fen, zoals in het verkeer, in de industrie en bij de productie van energie. Een tweede belangrijke emis-siebron is het gebruik van

mest en kunstmest in de landbouw. Die stikstof komt in verschillende vormen terecht in onze leefomgeving. En dat heeft ernstige gevolgen. Zo verspreidt ammoniak zich door de lucht, en die slaat neer in natuurgebieden, waardoor de biodiversiteit aangetast wordt. Stikstof draagt ook bij aan lucht- en waterveront-reiniging zowel in het grond- als opper-vlaktewater, met als grote uitschieter de zogeheten ‘dead zones’ in kustgebieden. Verder is stikstof medeveroorzaker van klimaatverandering en aantasting van de ozonlaag. De totale jaarlijkse maatschap-pelijke schade als gevolg van stikstofde-positie in de Europese Unie wordt door het Planbureau voor de Leefomgeving geschat op 70 tot 320 miljard euro. Als we dit doorvertalen naar de kostprijs van ons voedsel met het stikstof-footprintmodel (www.n-print.org), betekent dit bijvoor-beeld dat een pak melk dat nu ongeveer 1 euro kost eigenlijk 1,40 euro zou moeten kosten om de stikstofschade te compen-seren. Broccoli moet dan 1,70 euro in plaats van 1,50 euro per kilo kosten. Dergelijke extra kosten zijn nu onzicht-baar en worden nu indirect door burgers via belastingen gedragen.

Neem geen lening op de natuur

De overheid komt met een nieuw stikstofbeleid. Maar of ze hiermee natuurwinst boekt, is zeer de vraag.

DOOR JAN WILLEM ERISMAN ILLUStRAtIE BAS VAn DER SCHOt

De nederlandse situatie is ongunstiger dan elders. Dit heeft te maken met onze hoge bevolkingsdichtheid, intensieve landbouw, forse industrie en het drukke verkeer. Het nederlandse beleid heeft de hoeveelheid stikstof in de afgelopen decennia succesvol teruggedrongen, maar dit proces lijkt de laatste jaren te stagneren. Ons onderzoek aan de VU laat zien dat de stikstofemissie de afgelopen tien jaar niet meer afgenomen is en er zijn grote twijfels over de effectiviteit van de maatregelen in de landbouw. Bijna iedere economische uitbreiding in de landbouw, het verkeer of de industrie wordt momenteel belemmerd door de stikstofbelasting op de natuur: dergelijke veranderingen zorgen voor méér stikstof-emissie en dus méér verontreiniging.

Jacintha ellers hoogleraar evolutionaire ecologie


OpINIe wIsseLcOLUmN

foto

Yvo

nne C

ompi

er

U betaalt, wij publiceren

Er zijn columnisten die met hun schrijfsels in hun levens-onderhoud kunnen voor-zien. Dat geldt niet voor de columnisten van Advalvas, die krijgen niets voor hun werk. Behalve natuurlijk de

eer en een podium om hun mening te verkondigen. Begrijp me goed, dat is voor mij voldoende. Het kan namelijk nog veel erger: sommige mensen betalen om hun ideeën aan het publiek te laten lezen. Kranten zijn hier voorzichtig mee, want als de journalistieke onafhankelijk-heid in het gedrang komt, worden lezers achterdochtig en haken ze af. Slecht idee dus om voor publicaties te laten beta-len: het komt de geloof-waardigheid van een blad niet ten goede.Vreemd dan dat regering en universiteiten, de VU voorop, om het hardst roepen dat we naar een systeem van wetenschappelijke open access moeten, waarbij betaald publice-ren centraal staat. Het gaat hier om arti-kelen waarvan de publicatiekosten voor rekening van de auteur komen, maar die vervolgens gratis te lezen zijn voor ieder-een. Dat laatste is goed; punt is echter dat het bedrag dat wordt betaald om te publiceren vaak vele malen hoger is dan de publicatiekosten. Het meerdere wordt door de uitgever opgestreken als winst.

Let wel, we hebben het hier niet over een paar obscure neptijdschriften die geld uit de zakken van argeloze weten-schappertjes willen kloppen. nee, dit is big business voor de uitgeverijen van Science, nature en PLoS, die hiermee tientallen miljoenen dollars per jaar verdienen. Manuscripten die zijn afge-wezen bij traditionele toptijdschriften worden doorverwezen naar open access-uitgaven die minder strenge criteria voor het accepteren van artikelen hanteren, maar daar wel geld voor vragen. Hoe meer artikelen tegen betaling worden gepubliceerd, des te hoger de winst voor

de uitgevers. ‘U betaalt, wij publiceren’ - hoe zou dat de geloofwaardigheid van het gepubliceerde wetenschappelijke werk beïnvloeden?De publicatiediarree van open access-artikelen is de afgelopen jaren aange-zwollen tot tienduizen-

den per jaar, grofweg zo’n honderdvoud van de traditionele publicaties. Over de perverse bijeffecten van betaald publi-ceren is een serieuze discussie nodig, anders zou de wetenschap uiteindelijk weleens het kind van de rekening kunnen worden. Deze onbetaalde open access-publicatie lijkt mij een mooie plek om daarvoor uw aandacht te vragen.

Over de perverse bijeffecten van betaald publiceren is een serieuze discussie nodig

Reageren? Mail naar [email protected]? Mail naar [email protected].

Om tóch extra economische bedrijvig-heid mogelijk te maken, is de Program-matische Aanpak Stikstof (PAS) in het leven geroepen: een zeer complex rekensysteem, waarbij ‘stikstofruimte’ gecreëerd wordt door te anticiperen op een toekomstige daling van stikstofemis-sies als gevolg van het ingezette beleid. Daarnaast moeten er grootschalige maat-regelen genomen worden om de natuur te herstellen. Bij de PAS gaat de overheid er dus op voorhand vanuit dat haar beleid succes-vol is en dat de ecologische herstelmaat-regelen sowieso effect hebben op de stik-stofemissies. Een deel van de theoretisch behaalde ‘stikstofruimte’, wordt wegge-geven om extra economische activiteit te kunnen toestaan. Eigenlijk ‘lenen’ we dus van de natuur, door op deze wijze te rekenen op de effectiviteit van beleid. Dit is gevaarlijk, want wie garandeert dat er werkelijk natuurwinst optreedt? De overheid zou nú al met alternatieven moeten komen voor het geval dat de stikstofemissie niet of minder afneemt. Het stikstofprobleem moet je niet curatief, maar preventief aanpakken.We hebben al lang genoeg geleend van de natuur.

Jan Willem Erisman is bijzonder hoogleraar integrale stikstofstudies aan de VU


Geestelijke gezondheidszorg

Als je Heleen Riper, hoog-leraar e-mental-health, tien jaar geleden gevraagd had naar het percen-tage van de geestelijke gezondheidszorg dat via internet of andere nieuwe

media zou lopen, had ze zonder aarzelen gezegd: dertig procent. “De techniek bestaat namelijk al jaren en er zitten duidelijke voordelen aan”, vertelt ze. Maar die dertig procent wordt lang niet gehaald. Met een paar procent houdt het wel op. Riper heeft onderschat hoezeer hulpverleners en patiënten vasthouden aan hun oude manier van werken. Dat ze zelf niet vies is van nieuwe tech-niek kun je meteen zien: Riper draagt een grijs bandje om haar pols dat haar activiteit meet, een Fitbit. “Dat is handig joh, het houdt bij hoeveel stappen je zet. En als je de tienduizend hebt gehaald, gaat het trillen als beloning.” Riper heeft inmiddels ook een aantal vrienden aan de Fitbit gekregen: “Dan kun je zien wie het meest gelopen heeft. Dat stimuleert enorm.”

SpotifyIn haar oratie vergeleek ze de wereld van de geestelijke gezondheidszorg met Spotify. “Spotify maakt niet alleen slim gebruik van nieuwe technologie, het programma heeft onze hele muziekbele-ving en daarmee de hele muziekindustrie veranderd”, vindt Riper. Spotify is gericht op jouw smaak, brengt je in aanraking met nieuwe muziek en kan je in contact brengen met mensen met dezelfde voor-keuren als jij.

Internettherapie is net zo effectief als echte therapeutische gesprekken. Toch past de geestelijke gezondheidszorg nog weinig nieuwe technieken toe, betoogt hoogleraar Heleen Riper in haar oratie.

Therapeuten werken te weinig met nieuwe media

DOOR WELMOED VISSER FOtO’S YVOnnE COMPIER


weteNscHap

Ook in de zorg maken we al lang gebruik van nieuwe media. Als we ergens een pijntje voelen of een rare vlek op onze arm hebben, kijken we meteen op Google wat het zou kunnen zijn. Of we maken een foto en sturen die via een e-consult naar onze huisarts. Maar een therapie volgen via internet of coaching via een app gaat veel mensen te ver.

Lagere drempel Het is toch begrijpelijk dat mensen hun diepste zielenroerselen niet willen delen met een machine? Riper erkent dat er situaties zijn waarin een mense-lijk gesprek de voorkeur geniet, maar er zijn ook veel voordelen aan therapie of coaching via moderne media: de drempel kan bijvoorbeeld lager zijn om je aan te melden voor een virtuele therapiegroep, of om hulp te zoeken voor je verslaving. Ook kun je gemakkelijk contact zoeken met lotgenoten - wat al veel gebeurt op patiëntenfora - en kun je coaching krijgen op het moment zelf in plaats van achter-af. Riper: “Voor het onthullen van gevoe-lige dingen, zoals seksueel misbruik, werkt het juist beter als er geen mens direct tegenover je zit. Bovendien beste-den behandelaars nu in de spreekkamer een flink deel van hun tijd aan psycho-educatie: uitleggen wat een depressie of een angststoornis nu eigenlijk is. Dat kun je heel goed automatiseren: dan kunnen patiënten deze informatie thuis rustig nalezen op een app of internetsite.”

Virtuele coach voor dagelijkse doelenVirtuele geestelijke zorg is door de bank genomen net zo effectief als gewone zorg, zo blijkt uit onderzoek van Riper en collega’s. En op de langere termijn is het goedkoper. Maar de onderzoeken waarop deze conclusies zijn gebaseerd, zijn bijna allemaal pilotstudies: de deelnemers van veelvoorkomende psychische aandoenin-gen, zoals angsten en depressie, werden speciaal voor het onderzoek geworven en via nieuwe media onderworpen aan veel-gebruikte therapievormen, zoals cogni-tieve gedragstherapie.Een volgende stap is om in de reguliere zorg te kijken hoe je nieuwe technieken effectief kunt integreren. Denk bijvoor-beeld aan een virtuele coach die je elke dag aan je doelen herinnert. Of een app die een seintje geeft als je iets moet doen, of een dagboek waarin je op vaste momenten bijhoudt hoe je je voelt. Dit soort programma’s kan voor patiënten en therapeuten een handige aanvulling zijn

allerlei vormen van therapie zijn, zoals voor depressie, kun je met verfijnde statistische technieken op basis van deze data modellen ontwikkelen die bijvoor-beeld kunnen voorspellen voor wie een behandeling wel of niet zal werken. Of deze behandelingen aanpassen, mochten deze niet aanslaan.” Om dit soort data-sets te creëren, werkt Riper al een aantal jaren samen met de afdeling Kunstmatige intelligentie van de VU.

Tussen de orenMaar voor de verspreiding van moderne communicatiemiddelen in de geestelijke

gezondheidszorg is het vooral belangrijk dat er tussen de oren van patiënten en behandelaars iets verandert, waardoor ze de meerwaarde van virtuele vormen van therapie en begeleiding gaan zien. En die verandering begint bij toekomstige therapeuten. Riper geeft het keuzevak e-mental-health aan masterstudenten psychologie. “Wie wil er digitale thera-peut worden?” vraagt ze aan het begin van de collegereeks altijd. niemand die zijn vinger opsteekt. “Gelukkig verandert dat in de loop van de colleges, maar het is wel een teken dat er nog veel werk te doen is”, aldus Riper.

op reguliere therapie. Riper: “Ze maken de echte gesprekken efficiënter. Boven-dien kunnen therapeut en patiënt beter inzicht krijgen in patronen, bijvoorbeeld bij stemmingswisselingen of verslavings-gedrag.”

Automatisch passend antwoordnu de huisarts steeds meer zorg afhan-delt, kunnen deze vormen van e-mental-health een belangrijke rol gaan spelen in begeleiding en monitoring van patiënten met milde psychische klachten, denkt Riper: “En om e-coaching te geven, hoef je niet per se te zijn opgeleid als psycho-therapeut. Uit ons onderzoek blijkt dat maatschappelijk werkers dit bijvoorbeeld net zo goed kunnen.” De computer helemaal het werk laten doen, door een fijnmazig begeleidings-programma te schrijven dat automatisch een passend antwoord genereert, is op dit moment nog niet zo effectief als begeleiding door een mens die achter de computer zit. Maar automatische coaching is wel beter dan nietsdoen en Riper verwacht dat de virtuele coach over niet al te lange tijd de menselijke coach in sommige opzichten kan vervangen.

Meer proefpersonen nodignatuurlijk zijn er altijd mensen bij wie begeleiding via moderne media niet werkt. “Dat heb je met elke vorm van behandeling. Deze vorm van behandelen slaat niet aan bij ongeveer de helft van de mensen, dan is het natuurlijk interessant om te weten om welke helft dat gaat.” Om dat goed te onderzoeken heeft Riper grotere groepen proefpersonen nodig dan ze tot nu toe had: “Pilotstudies zijn meestal met een paar honderd mensen, maar om een goed beeld te krijgen van subgroepen en de effectiviteit van verschillende behandelmethoden heb je 1200 tot 1500 mensen nodig”, vertelt ze. Die mensen hoeven trouwens niet in alle gevallen echte proefpersonen te zijn. Riper experimenteert met virtuele popu-laties: “Als je genoeg gegevens hebt over hoe psychische aandoeningen verspreid zijn over de bevolking en hoe effectief

Hoogleraar Heleen riper: ‘Een therapie volgen via internet gaat veel mensen te ver’


Geestelijke gezondheidszorg

Ready2Help is een oproepnetwerk van mensen dat bij een noodsituatie in Nederland klaarstaat om anderen te ondersteunen.

Sta jij klaar om te helpen bij nood in Nederland?

Meld je aan op Ready2Help.nl

www.Ready2Help.nl

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Ready2Help advertentie A5 liggend v0.1 cpdf.pdf 1 28-10-2014 13:34:22


maIL

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op [email protected]. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

naar aanleiding van het artikel over Uilenstede in de eerste Advalvas van dit studiejaar wil ik graag de mannelijke bewo-ners van de campus uitnodi-gen om deel te nemen aan een onderzoek. Wat er van ze wordt verwacht? Eenvoudig, zij zullen zich net als de dames het komen-de halfjaar óók frivool gaan kleden, en verder in de gaten houden wanneer en hoe vaak zij een vrouwelijke schennispleger

in de bosjes of liften op Uilen-stede aantreffen. Om onduidelijkheid te voorko-men, zullen we kort specificeren wat er onder frivole kleding wordt verstaan. Spijkerbroek, sneakers, wintertrui, winterjas (capuchon mag op) en sjaal zijn voldoende. Dit is namelijk ook wat een van de vrouwelijke bewoners droeg toen zij werd geconfronteerd met een mannelijke schennispleger.Daarnaast ook nog het vriende-

lijke verzoek om, wanneer u als mannelijke bewoner of voorbij-ganger besluit niet mee te doen aan dit experiment, het paadje bij de metro te mijden, met name in de avond. Dan kunnen de dames er tenminste veilig gebruik van maken en zo de kortste route naar huis nemen. Bij voorbaat dank.

Daphne van Kessel, oud-bewoner Uilenstede, VU-alumnus

nina Dirksen schetst in haar inge- zonden brief (Advalvas nr 2) een te negatief beeld over het vluch-telingenbeleid aan de VU. Onze universiteit zet zich namelijk al lange tijd in voor vluchtelingen. Vorig jaar oktober sloot de VU als eerste nederlandse universiteit een convenant met het UAF, organisatie voor vluchteling-studen-ten. De VU steunt bovendien het programma Academische Vrijheid,

Scholars at Risk, waardoor jaar-lijks een of twee bedreigde weten-schappers een jaar aan de VU kunnen verblijven. En het jaarlijk-se kerstgeschenk van VU-mede-werkers kan hieraan worden besteed. Daarnaast verzorgt het VASVU al 35 jaar onderwijs aan jaarlijks ongeveer veertig toekom-stige (VU)-studenten, van wie minimaal de helft vluchteling is. Zo’n zestig bachelorstudenten met

vluchtelingachtergrond betalen het reguliere collegegeld in plaats van het instellingstarief. En ja, je kunt natuurlijk altijd nog méér doen! Donaties zijn dan ook welkom op de rekeningen die op de websites van UAF en Academi-sche Vrijheid staan.

Marinus Kool, International Office, coördinator Academische Vrijheid Scholars at Risk

‘Ik vind het goed dat de VU zoveel aandacht heeft voor de vorming van studenten, voor ethiek, maar die breng je ze niet bij door met dertig slides de zaal binnen te wandelen: en nu gaan we het over Kant hebben.’ Een opmerkelijke uitspraak van de docent van het jaar Meindert Flikkema in de vorige Advalvas. Die aandacht voor vorming en ethiek is mij namelijk nooit opge-vallen. Maar dat zegt niks natuur-lijk. Omdat ik me interesseer voor dierproeven, ben ik benieuwd naar de ethiek daarachter. En dan ben ik eerlijk gezegd meer geïnteresseerd in het standpunt van de VU dan in dat van Kant. De VU doet steeds meer dierproe-ven – maar liefst 60 procent meer in 2013 dan in 2010 – dus daar is over nagedacht. Helaas heb ik over de ethische achtergrond ervan op de VU-website niets kunnen vinden. Ondanks al die aandacht voor vorming en ethiek. Heb ik iets gemist? Ed Destrée, alumnus rechten

Seksisme (2)

VU voor vluchtelingen (2)

Ethiek

aDVErtEntiE


Bijbelteksten worden door verschillende lezers zeer uiteen-lopend geïnter-preteerd. Een systematischer

benadering van het werkwoord-gebruik in oudtestamentische poëzie perkt de ruimte voor verschil in interpretatie flink in. Dat blijkt uit onderzoek van theoloog Gino Kalkman. Hij stopt Bijbelteksten in de compu-ter, die grammaticale patronen blootlegt die essentieel zijn voor het begrip van een tekst. Door

Peuters en kleuters die in een huis zonder tuin wonen én laagopgeleide ouders hebben, lopen een verhoogd risico om al op hun

zevende obesitas te hebben. Dat blijkt uit onderzoek van Annema-rie Schalkwijk, promovendus bij Geneeskunde en huisarts in oplei-ding, en haar collega’s van VUmc. Vooral de tuin maakt een groot verschil, kinderen van laagopge-leide ouders mét tuin hebben 38 procent minder risico op ernstig overgewicht. Schalkwijk maakte gebruik van onderzoeksgegevens van 6.467 kinderen die in Engeland jaren-lang gevolgd werden. Overge-wicht op jonge leeftijd is ernstig. Deze kinderen hebben een vergroot risico om een te zware volwassene te worden. Bovendien hebben ze meer kans om type-2 diabetes te ontwikkelen. (FB)

De IBM Faculty Awards gaan naar VU-onderzoeker Lora Aroyo (Exacte Wetenschappen) en Zaid Al-Ars van TU Delft. De IBM reikt deze wetenschaps-prijzen jaarlijks uit voor buitengewone prestaties op het gebied van IT-onderzoek en -innovatie.

Universitair docent ruim-telijke economie Hans Koster ontvangt voor zijn dissertatie de Van der Knaap Prijs (10.000 euro) van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschap-pen. Koster onder-zoekt welke economische krachten invloed hebben op de structuur en ruimte-lijke ordening van steden.

Hoogleraar mediter-rane archeologie Gert-Jan Burgers is benoemd tot directeur van het interfacultaire onderzoeksin-stituut Clue+, een expertise-centrum op het gebied van geschiedenis en erfgoed. Burgers was tot 2013 directeur van het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome.

Bijzonder hoogleraar volkenrechtsgeschiedenis Louis Sicking adviseerde bij historisch onderzoek in Nederlandse archieven. Zo hielp hij bij het proces tegen de Britse schatduiker Vincent Wools-grove, die loog over de vindplaats van drie zeventiende-eeuwse Amsterdamse kanonnen en deze illegaal verkocht.

VIPs

Geen zelfkritiek

D e politie doet niet of nauwelijks aan zelfkri-tiek, wat een rem is op de ontwikkeling naar beter politiewerk.

Dat zegt sociaal wetenschapper Wouter Landman, die hierop 18 september promoveerde. De politie gebruikt ‘professionele intuïtie’, bijvoorbeeld profilering, waaronder etnische profile-ring, die hun omgeving minder complex maakt, waardoor ze snel kunnen optreden. Die profes-sionele intuïtie kan ook leiden tot inschattingen die achteraf verkeerd blijken. Politiemensen stellen echter amper vragen bij hun routines. (PB)

Werkwoorden in de Bijbel

flick

r_an

ke S

chro

eder

Mar

iann

e roo

bol

Dikke peuters

vertalers en uitleggers concrete handreikingen te bieden voor een meer systematische benade-ring van het werkwoordgebruik, draagt Kalkmans onderzoek bij aan betere interpretaties. Speciaal voor dit doel is een website gemaakt, waarop zowel een beschrijving is te vinden van de verdedigde hypotheses als ook een vertaling van alle 150 Psalmen op basis van Kalkmans theorie. (PB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/werkwoordenBijbel. Zie website via tinyurl.com/siteKalkman.

“Op gewicht blijven als je eenmaal afgevallen bent, is voor de meeste mensen moeilijker dan het afvallen zelf. Je moet je eetgedrag blijvend veranderen, anders zit je zo weer op je oude gewicht. Tachtig procent van de mensen overkomt dit.

Het is belangrijk dat je de situaties gaat herkennen waarin je veel gaat eten. Vaak gebeurt dat bij negatieve gevoelens, zoals stress of somberheid, of onder sociale druk. En bij sommige mensen zijn positieve gevoelens juist een trigger. Die denken: ik heb nu zo veel gepresteerd, nu mag ik wel een taartje. De Amerikaanse psycholoog Marlatt heeft veel onderzoek gedaan naar versla-vingsgedrag. Zijn theorie biedt ook aanknopingspunten om terugval bij overeters te begrijpen.

Als je in een verleidingssituatie komt, is het belangrijk dat je al een plan hebt. Dat moet je vooraf maken: ga iets anders doen dan eten als je je rot voelt. En als je wel een terugval hebt, je komt een kilo aan, of je eet een paar koekjes, is het heel belangrijk om niet te denken: nu maakt het allemaal toch al niets meer uit. Dan juist moet je positief blijven denken: het is me gelukt om al veel af te vallen, daar ga ik gewoon mee door.” (WV)

Ingrid Steenhuis en Wil Overtoom, Terugval en verleiding, de kunst om afgevallen te blijven, Uitgeverij SWP, 152 pag, €21,50. Eerder schreef Steenhuis het boek Smartsize me.


ONDerZOeKsNIeUws

Is er leven op andere plane-ten? Dat is een van de grote vragen binnen het ruim-teonderzoek. Jan-Hein Hooijschuur promoveerde 24 september bij Aard- en Levenswetenschappen op

methoden waarmee wetenschap-pers in de toekomst beter kunnen zoeken naar leven op andere planeten. Zo ontdekte hij hoe Ramanspec-troscopie, een vorm van laser-detectie, kan worden verbeterd. Daardoor is het nu mogelijk om verschillende micro-organismen te detecteren door doorzichtige en ondoorzichtige mineralen heen. Dit is belangrijk omdat dergelijke micro-organismen zich waarschijnlijk ‘verstoppen’ om zich te beschermen tegen schade-lijke straling. Ook ontwikkelde Hooijschuur een heel gevoelige techniek waarmee je moleculen kunt detecteren die zouden kunnen wijzen op de aanwezigheid van leven binnen ons eigen zonnestelsel, bijvoor-beeld op Mars. (FB)

eerder hulp zoeken

Ingrid Steenhuis, hoogleraar gezondheidswetenschappen, schreef een boek over hoe je je streefgewicht vasthoudt.

Op gewicht blijven

Vijfenzeventig procent van de psychische klachten begint voor het 25ste levensjaar. Door zo vroeg mogelijk hulp te bieden, kan veel leed worden voorkomen. Maar in de praktijk lopen jongeren vaak jarenlang met hun klachten rond. Daarom is Mark van der

Gaag, hoogleraar klinische psychologie, samen met het Fonds Psychische Gezondheid de campagne ‘Eerder is beter’ begonnen. Op de website eerderisbeter.nl kunnen jongeren gemakkelijk checken of ze actie moeten ondernemen wanneer ze bijvoorbeeld stemmen horen die niemand anders hoort. (WV)

Mensen met chronische pijn hebben baat bij psychomotorische therapie, een vorm van therapie gericht op iemands manier van bewegen. Hier-door leren ze beter om te gaan met pijn en krijgen ze een beter lichaams-bewustzijn. Dat laatste helpt hen weer

om gezondere keuzes te maken, concludeert promo-vendus Lia van der Maas. Het gaat om een grote groep mensen: een op de vijf nederlanders heeft altijd last van pijn waarvoor geen (volledige) fysieke verklaring is. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/pijnenbewegen.

Altijd pijn

Per jaar komen er 3.000 jongeren bij met een ernstige

psychische stoornis.

Leven op mars


Kunstmatige intelligentie

pc geeft pootjesComputers kunnen leren door straf en beloning. Promovendus Jaldert Rombouts bouwt computermodellen van hersenen, die hij traint als dieren.

DOOR DIRK DE HOOG ILLUStRAtIE MERLIJn DRAISMA

mee bezig is. Die hebben computers gemaakt die zelf Atari-games leren spelen en daarin steeds beter worden. Die pres-teren op sommige van deze spellen beter dan mensen.”Hij wijst wel op het verschil tussen slim geprogrammeerde computers en zelfle-rende apparaten. “Schaakcomputers zijn gewoon slim geprogrammeerd. Daardoor beheersen ze het spel heel goed. Maar het zijn geen zelflerende apparaten. Slim programmeren is heel ingewikkeld, want je hebt vreselijk veel informatie nodig. neem bijvoorbeeld apparaten die hand-geschreven teksten moeten analyseren. In handschriften zit zo veel variatie dat je dat nooit volledig kunt voorprogramme-ren. Als ze dat zouden kunnen leren, ben je weer een stapje verder.”

Slimmer computerbreinRombouts gaat zelf helpen met het ontwikkelen van lerende machines. Hij werkt inmiddels bij het Amerikaanse bedrijf Brain Corporation. Dat ontwik-kelt zelflerende machines om intelli-gente systemen te creëren die autonoom in een complexe omgeving kunnen functioneren. Ofwel brains for robots. Maar de mens zelf heeft er ook iets aan. Rombouts: “Ons brein kan uiteindelijk weer leren van de progressie die het computerbrein doormaakt. Via deze route zouden wijzelf dus ook weer slim-mer kunnen worden.”

jaldert rombouts promoveerde 4 september op zijn proefschrift: Biologically Plausible reinforcement Learning. Zie dissertatie via tinyurl.com/jaldertrombouts.

Zie op Youtube: ‘Lekenpraatje jaldert rombouts’.

Het is bijzonder dat je een computermodel op dezelfde manier kunt trainen als een aap


weteNscHap

iedereen kent het voorbeeld van Pavlov. Die liet een belletje rinkelen als er eten klaar lag voor de proef-honden. Eerst kwijlden de honden alleen als ze het vlees echt zagen en roken. Maar op den duur gingen ze al kwijlen als ze alleen de bel hoorden.

Ze hadden geleerd dat het belletje bete-kent dat er eten is. Dat heet reinforcement learning: leren door belonen en straffen. “Je ziet bij lerende dieren een bepaald patroon”, zegt Jaldert Rombouts, promo-vendus kunstmatige intelligentie. “Eerst vertonen dieren willekeurig gedrag totdat ze per ongeluk het trucje vinden waar-door ze worden beloond. Daarna gaan ze langzaam maar zeker dat gedrag vaker vertonen totdat het een soort automatis-me wordt. Dan hebben ze het geleerd.”Rombouts heeft zelf niet met dieren gewerkt, maar wel veel literatuur uit verschil-lende wetenschappelijke disciplines bestudeerd. Op grond daarvan conclu-deert hij dat het eigenlijk niet zo duidelijk is hoe leren precies werkt: “We weten wel dat de verbin-dingen tussen hersencel-len, zogeheten synapsen, bepalen in welke mate hersencellen elkaar kunnen beïnvloeden. Wat wij leren noemen, is ruwweg het veranderen van de sterktes van die verbindingen.” Met abstracte computermodellen van hersenen, de zogeheten neurale netwer-ken, wil hij beter begrijpen hoe leren door beloning en straf werkt in de herse-nen. Rombouts: “De kern daarvan is het ontwikkelen van regels die beschrijven hoe koppelingen tussen neuronen moeten veranderen om bepaalde gedra-gingen te optimaliseren. Dat zijn de leer-regels.”

Smartphone in slaapkamerRombouts: “Ik heb computers zo gepro-grammeerd dat ze weten dat ze worden beloond of gestraft. De computer wil

dan een zo hoog mogelijke beloning verdienen, die het krijgt voor het goed uitvoeren van taken.” Het computermo-del dat hij ontwikkelde, gebruikte hij om verschillende leerexperimenten met apen na te bouwen. “Het is bijzonder om te zien dat je zo’n model op dezelfde manier kunt trainen als een aap, en dat het gedrag heel vergelijkbaar is!”Rombouts’ onderzoek is dus gericht

op beter begrip van hoe hersenen werken, en niet zozeer op praktische toepassingen. Maar die kan hij desgevraagd wel bedenken: “neem een smartphone. Die zou kunnen leren het volume van het belgeluid aan te passen aan de omgeving waar die wordt gebruikt. Daar heb je dan bepaalde informatie voor nodig, zoals bijvoorbeeld je loca-tie in huis. Stel dat je een

laag belvolume wilt in je slaapkamer. Als je elke keer dat het goed gaat, je telefoon beloont door bijvoorbeeld op te nemen. En elke keer als het fout gaat, straft door bijvoorbeeld het belvolume te verlagen vóór het opnemen, kan je telefoon op termijn het patroon herkennen en aanle-ren. En het belgedrag automatiseren. Dan heeft de telefoon dat geleerd.”

Zelflerende computersIn de praktijk zijn er nog niet veel toepas-singen van zelflerende computers en robots die leren van beloning en straf, maar Rombouts ziet dat in de toekomst wel gebeuren. “Er bestaat bijvoorbeeld een bedrijf, Google DeepMind, dat daar-

nr 3 — 30 SEPtEMBEr 2015 ADVALVAS18

Promoveren

Het was zo’n mooi idee. Historicus Karin Lurvink zou voor zes maanden naar de Amerikaanse staat Louisiana vertrek-ken. Ze zou daar plantages bezoeken en mensen interviewen voor haar onderzoek naar gedwongen winkelnering op de Amerikaanse plantages en in nederland-

se veenwinkels in de negentiende eeuw.natuurlijk hoorden bezoeken aan het archief er ook bij. Omdat ze geen archiefstukken mee naar nederland kon nemen, zou ze kasboeken van plantages fotograferen. Ze wist nog niet welke jaren ze in haar steekproef zou gebruiken, dus ze moesten allemaal op de foto.“Dat werden er dus 35.000”, vertelt Lurvink. Elke middag was ze drie uur non-stop aan het fotograferen, langer hield haar accu het niet vol. “Mijn vingers waren elke avond zwart van het stof en het vergane papier. Ik rook altijd naar schimmel.”Lurvink is niet de enige promovendus die tijdens haar onderzoek tegen de taaie kanten van de wetenschap aanloopt. Want voordat je als een jonge Isaac newton de wetten van de zwaartekracht kunt beschrijven, moet je eerst die appel op je hoofd krijgen. En dat doet pijn. Kortom: wie een volwaardige wetenschapper wil worden, moet ook met de moeilijke en saaie onderdelen om weten te gaan.

Proef naar de maanZoals maansteenonderzoeker Edgar Steenstra. Het onderzoek dat hij bij experimentele petrologie naar de vorming en evolutie van de maan en asteroïden doet, bestaat uit heel veel stappen. En die kunnen allemaal fout gaan. Hij maakt met synthetische stoffen maan-stenen na die hij in het laboratorium aan hoge druk en temperaturen blootstelt. Vervolgens analyseert hij de stenen om te kijken of de samenstelling klopt met zijn theorie.“Van elke zes proeven gaat er gemiddeld eentje mis. Dan slaat de machine af of is de capsule gesmolten. nog erger is als het experiment geen chemisch evenwicht bereikt. Daar kom ik dan pas achteraf achter, als ik de

‘Het deed me denken aan de tijd dat ik als caissière werkte’

Wetenschap bedrijven is niet alleen groots en meeslepend. Drie promovendi over de taaie kanten van hun onderzoek. ‘Van elke zes proeven gaat er eentje mis.’

DOOR FLOOR BAL BEELD ROB BÖMER

nr 3 — 30 SEPtEMBEr 2015ADVALVAS 19

weteNscHap

verkeerde data heb. En ik ben zo zes uur, of meer, bezig om een experiment opnieuw op te zetten.

Meest irritantBij microbioloog Robert van de Weerd kan een fout in zijn onderzoek naar tuberculose grote gevolgen hebben. Even een nieuwe proef opzetten, kost enorm veel tijd. De ziekteverwekkende bacterie van tuberculose groeit heel langzaam. Dat duurt zo twee maanden. “natuurlijk ben ik daar niet vaak mee bezig, maar het kan wel erg frustrerend zijn.”Het meest irritant vindt Van de Weerd het dat alle expe-rimenten drie keer gevalideerd moeten worden. “Dat is soms saai omdat je weet wat de uitkomst zal zijn. nog erger is wanneer die uitkomst opeens de derde keer niet meer consistent is.”De oorzaken kunnen heel divers zijn: een opzet die net iets anders is, een chemisch stofje dat degradeert of een bacterie die niet naar behoren groeit. Dan moet Van de Weerd dingen uitsluiten en een logische verklaring bedenken.Historicus Lurvink hield het fotograferen van archief-stukken op een gegeven moment bijna niet meer vol. “Elke keer als ik nieuwe archiefstukken opvroeg, hoopte ik dat het een kleine stapel zou zijn. En dan kwam er weer een berg papieren aan. Ik overwoog nog om gewoon minder foto’s te maken. Maar ik wilde voor-komen dat ik terug in nederland net de juiste stukken miste.”

Bijna bevroren voetenHaar misère werd nog groter door de fysieke omstan-digheden in het archief. In Louisiana is het in de zomer vaak vijfendertig graden. Om de oude papieren in goede conditie te houden, stond de airconditioning hoog. “Mijn voeten bevroren bijna, die waren blauw van de kou. In de pauze ging ik naar buiten om even op te warmen.” Het gebruik van mobiele telefoons was in de instelling verboden, net als het maken van een praatje. Er moest absolute stilte zijn. Dus had Lurvink geen enkele aflei-

‘Ik rook altijd naar schimmel’

Allianz Global Assistance

Zit helpen in je DNA?Word onderdeel van onze internationale familie

Medewerker internationale Alarmcentrale Voertuighulpverlening

Wie zijn weWij zijn Allianz Global Assistance, internationaal markt leider in hulpverlening en reisverzekeringen. Wereldwijd werken er bijna 13.000 werknemers bij ons die samen meer dan 58 talen spreken. In Nederland werken we met ongeveer 300 collega’s. Vanuit onze eigen alarmcentrale helpen we mensen in binnen- en buitenland.

Ongeveer 250 miljoen mensen (4% van de totale wereld-populatie) maken wereldwijd gebruik van onze services. We maken onderdeel uit van de internationale Allianz Group, met haar hoofdkantoor in München.

Wat ga je doenAls Medewerker internationale Alarmcentrale Voertuig-hulpverlening ben je een rots in de branding voor gestrande reizigers. Je bedenkt dagelijks creatieve oplossingen en voert deze uit. Als spin in het web verzorg je de communicatie met alle betrokken partijen. Ook ben je verantwoordelijk voor alle organisatie en coördinatie rondom de gestrande reizigers.

Wat verwachten we van jeWe verwachten dat je een goede beheersing hebt van de Nederlandse en Engelse taal. Het spreken van de Franse, Spaanse en/of Italiaanse taal is een pré. Daarnaast beschik je over goede communicatieve vaardigheden. Je bent accuraat, servicegericht en stressbestendig. Je bent in staat om binnen een team zelfstandig te werken. Je hebt minimaal mbo+ of hbo werken denkniveau en je bent op zoek naar een baan van 8 tot 40 uur per week.

Wat verder interessant is om te wetenOmdat we 24 uur per dag, 7 dagen per week geopend zijn, hebben we zeer afwisselende werktijden. De opleiding start begin november 2015.

Wat kun je van ons verwachtenWij bieden je een veelzijdige en uitdagende baan in een informele organisatie. Je kunt rekenen op een aantrekkelijk en marktconform salaris. Solliciteer voor 12 oktober door een sollicitatie te sturen naar: [email protected]. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Miriam Mulder, HR Adviseur op 020 561 8794.

• Argentina • Australia • Austria • Belgium • Brazil • Bulgaria • Canada • Chile • China • Columbia • Czech Republic • France • Germany • Greece • Hungary • India • Ireland • Italy • Japan • Malaysia • Mexico • Morocco • New Zealand • Poland • Portugal • Reunion Island • Romania • Russia • Singapore • Slovak Republic • Spain • Switzerland • Thailand • The Netherlands • Turkey • United Arab Emirates • United Kingdom • USA

Allianz GA Adv Personeel Advalvas 205x264.indd 1 23-09-15 16:58

aDVErtEntiE


ding van haar geestdodende werk. “Het deed me denken aan de tijd dat ik als scholier als caissière bij de Aldi werkte. Dan keek ik op de klok en was de wijzer maar één minuut verschoven sinds de laatste keer dat ik keek. Dan dacht ik: dit gaat nooit over.” Het repetitieve deel van zijn werk, het kwantificeren van data, vindt Edgar Steenstra juist niet vervelend. Voor hem leveren mislukkende proeven de grootste frustratie op. Hij heeft inmiddels geleerd om altijd alles te chec-ken. “Het hoort bij de experimentele benadering dat dingen misgaan. Eens gebruikte ik een pers in de werk-plaats die net nagekeken was. Blijkbaar zat de stekker niet helemaal in het stopcontact, maar dat had ik niet door. Halverwege de proef viel die er opeens uit. Dat had ik dus beter even kunnen controleren. Achteraf moet je daar dan om lachen. Omdat het zo ontzettend knullig is. Maar op het moment zelf baal je.”

Nadenken over mislukkingenInmiddels heeft Lurvink flink wat doorzettingsvermo-gen opgedaan. Ook weet ze nu hoe ze zichzelf blijvend moet motiveren. “Ik kan goed inschatten hoelang ik over een saaie taak moet doen. Die hak ik in kleine stukjes en verdeel ik over verschillende dagen. Als ik dan van zes mensen hun persoonlijke gegevens in een online archief opgezocht heb, mag ik iets anders doen. Dat maakt het overzichtelijk.” nu ze in de schrijffase van haar onderzoek zit, is ze dankbaar voor al het werk dat ze vooraf gedaan heeft. “Al zou ik in de toekomst vooraf bepalen welke jaren er in mijn steekproef moeten. Dat scheelt een hoop werk.”Maansteenonderzoeker Steenstra geeft toe dat hij gere-geld staat te vloeken als zijn proeven niet goed gaan. “Ik ben van nature een ongeduldig persoon. Maar uiteinde-lijk vind ik altijd mijn motivatie weer om door te gaan. Het klinkt apart voor iemand die pas een jaar aan het promoveren is. Maar ik merk echt dat ik gedisciplineer-der ben geworden en beter met teleurstellingen kan omgaan. Ook privé. Mijn begeleiders helpen me daar ook bij. Die zeggen altijd dat het erbij hoort. En dat het goed komt.”Falen is inherent aan de wetenschap. Dat vindt micro-bioloog Van de Weerd. “Dat maakt het ook mooi en dynamisch. Je moet telkens nadenken om van een mislukking een succes te maken. Als alles goed gaat, leer je niet om je aan te passen en te groeien.” De mooiste momenten heeft hij als hij opeens dat ene inzicht heeft waardoor hij zijn experiment weer op de rails krijgt of als theoretische inzichten experimenteel worden bevestigd. “Vijfenzeventig procent van de tijd kom je in je onderzoek op uitkomsten die net anders zijn dan je gedacht had. Met de resterende vijfentwintig procent moet je het doen.”

‘Een experiment opnieuw opzetten kost me zo zes uur of meer’


Vluchteling

‘Zodra ze erachterkomen wie en wat je bent, slaat de stemming om’De Syrische vluchteling Ali heeft alles moeten achterlaten in zijn geboorteland. In Nederland probeert hij weer gelukkig te worden.

DOOR PETER BREEDVELD FOtO PEtER VALCKX

Dik anderhalf jaar is hij in nederland, de Syrische vluchteling Ali, en vastbesloten om een baan te vinden. Hoewel hij steeds erin slaagt tot een tweede sollicitatiege-sprek te komen, en er in één geval zelfs al over het salaris werd onderhandeld, houdt het op zodra duidelijk wordt dat hij vluch-

teling is. “Voortaan vertel ik maar meteen dat ik vluchteling ben”, zegt Ali. Dat betekent waarschijnlijk dat hij niet eens uitgenodigd wordt voor een gesprek, maar dat vindt hij beter dan steeds zo ver te komen en dan uiteindelijk toch te worden teleurgesteld.Ali is grafisch ontwerper, video-editor en animator. Hij heeft een website met voorbeelden van zijn werk en daaruit blijkt dat hij echt heel goed is. Computer-animatie, stop-motion; hij is van alle markten thuis. In Syrië heeft hij dan ook voor alle grote mediabedrijven gewerkt, en opdrachten gedaan voor multinationals in Dubai en Qatar. In nederland heeft hij ook al een paar maanden voor een mediabedrijf gewerkt, nieuwsitems over het Midden-Oosten gemaakt en mensen geïnter-viewd in het Arabisch, maar daar kreeg hij geen verlen-ging van zijn contract omdat er geen budget voor was.

‘Het moet nú gebeuren’“Een van de redenen dat ik naar Amsterdam ben gevlucht, is dat alle grote mediabedrijven hier hun hoofdvestiging hebben”, vertelt hij. Maar dat bleek een grote desillusie. “Ze hebben hier allemaal een vestiging om de belasting in hun eigen landen te ontduiken. Er werken hoogstens vijf mensen om de telefoon op te nemen. Het echte werk wordt in filialen buiten neder-land gedaan.”toch blijft hij vastberaden. Moet ook wel, want hij is niet piepjong meer: 42. “Het moet nú gebeuren, anders gebeurt het nooit meer”, zegt hij. Ali heeft zijn plannen daarom iets bijgesteld: “Ik ben nu bereid een baan te accepteren die buiten mijn eigen vakgebied ligt, bijvoorbeeld als contentmanager. En als ik dan gesetteld ben, kan ik in mijn vrije tijd animatie-films maken.” Hij heeft de scenario’s voor die films al klaar, korte films van rond de zeven minuten. Een dure computer om ze te kunnen maken heeft hij nog niet.Intussen leert hij nederlands aan de VU (cursus voor anderstaligen), waar hij via de vluchtelingstudentenor-ganisatie UAF terechtkwam. “Het is moeilijk, maar te doen. Ik zit nu in de tweede cursus, de moeilijkste fase, heb ik begrepen. Als ik die haal, is het een kwestie van woordenschat en idioom uitbreiden.”

‘Ik was zo stom om mijn naam te zeggen’Ali had een goed leven in Syrië, in een voorstad van Damascus, toen daar de zogeheten Arabische Lente uitmondde in een grimmige burgeroorlog tussen isla-misten en het regime van dictator Bashar al-Assad. Ali, kritisch ten aanzien van de regering Assad, had zich laten interviewen door de BBC. “En daarbij was ik zo stom om mijn naam te zeggen. Maar we dachten dat het snel afgelopen zou zijn met Assad. Hij was aan het verliezen totdat hij steun kreeg van Rusland en Iran. toen was hij weer sterk genoeg om terug te slaan.”Ali werd door soldaten van Assad gearresteerd en een aantal dagen opgesloten. “Ik ben geslagen, maar niet zo


pOLItIeK

‘Voortaan vertel ik maar meteen dat ik vluchteling ben’

Alles achtergelatenHelemaal legaal ging dat allemaal niet en het heeft Ali vele duizenden euro’s gekost. “Maar dat is alleen het geld. Ik heb alles moeten achterlaten in Damascus. Mijn huis, mijn leven, alles.”Eerst kwam hij terecht in het vluchtelingenopvang-centrum in ter Apel en daarna volgde de toer door nederland die zowat elke vluchteling maakt: Dronten, Arnhem, Wageningen, Zeist. “Ik heb in zes verschillende centra gezeten.” nu heeft hij een status voor vijf jaar en een klein appartement in Amsterdam, bij de Overtoom.Hij volgt natuurlijk het nieuws en de discussie over de Syrische vluchtelingen. “Daar word ik niet vrolijk van.” Maar hij heeft wel begrip voor de angst in Europa voor grote stromen vluchtelingen met een islamitische achtergrond. “Zo gauw ze veilig zijn en een dak boven hun hoofd hebben en hun leven op orde is, zullen ze botsen met de Europese manier van leven. Er zullen er zelfs bij zijn die de shariawet willen opleggen.”

Afstandelijke Nederlanders Ali zelf heeft een islamitische achtergrond, maar noemt zich agnost. “Ik kom uit een vrijzinnige familie en in Damascus kreeg je er vóór de oorlog nooit problemen mee. Alleen op het platteland moest je er niet mee te koop lopen. Ja, nu maken ze je dood als je zegt dat je agnost bent.”toch komt het merendeel van de oorlogsmisdaden die in Syrië worden gepleegd voor rekening van het regime van de seculiere Assad. Het ergert Ali dat Assad in Europa toch als de minste van twee kwaden wordt gezien. “Iedereen hier is bezig met de islamisten, maar die plegen maar vier procent van de misdaden.”nederlanders zijn niet zo aardig als hij had gedacht. “Ze zijn erg gesloten en afstandelijk. Ze betrekken je niet bij hun persoonlijke leven. Het meeste contact met neder-landers had ik toen ik voor dat bedrijf werkte, maar de collega’s met wie ik ook buiten het werk omging, waren allemaal expats. Als het met mensen klikt, zijn het altijd expats.”

‘Het was alsof ik lucht was’Een keer zat hij bij een vergadering waar een vrouw onbevangen op Arabieren zat te schelden. “Ik zei: Hallo! Ik zit hier naast u! Maar het was alsof ik lucht was. De stereotypering hier is heel erg. Zodra ze erachter komen wie en wat je bent, slaat de stemming om.”Hij voelt zich best eenzaam, zegt hij. Hij gaat vaak naar bijeenkomsten van mensen met een gemeenschappe-lijke interesse, bijvoorbeeld film of websiteontwikkeling, maar vaak zit hij alleen in zijn appartement. “Ik heb minder mensen om me heen dan ik gewend ben.”

Vanwege privacyredenen wordt ali’s achternaam niet vermeld.

erg als andere gevangen.” Hij is een poos stil en staart voor zich uit. “Mijn geluk is dat ze logistieke problemen hadden en van de gevangenen af moesten. Ik werd toen vrijgelaten omdat er geen wapens bij mij waren gevonden. Ik heb toen zo hard gerend als ik kon, weg van die soldaten.” Hij pakte zijn geld, zoveel kleren als er in een koffer pasten en zijn laptop en reed naar de turkse grens. In ruil voor zijn auto hielpen mensensmokkelaars hem de grens over. Vandaar nam hij het vliegtuig naar Athene. Daar keek hij op de kaart van Europa. “Ik wilde zo ver mogelijk van Syrië vandaan. Ik zag Amsterdam op de kaart en zei: “Daar wil ik heen.”

grafisch ontwerper ali werkte in Syrië voor grote mediabedrijven


bram Kragting voorzitter universitaire studentenraad OpINIe

En de regeling laatste-cijfer- telt willen jullie juist uit het reglement hebben? “Ja, het bestuur wil dat bij een herkansing het laatst behaalde cijfer telt. We willen aan de faculteiten overla-ten of het hoogste of het laatste cijfer telt. Het bestuur heeft redenen om een laatste-cijferre-geling in te voeren, waaronder financiële. Maar de faculteiten zijn hierover verdeeld. Zelf ben ik voorstander van een hoogste-cijferregeling, die is meer in over-eenstemming met de visie van de VU. Zo’n regeling stimuleert studenten namelijk om van een 6

een 8 te maken. Maar omdat de faculteiten zelf het best de voor- en nadelen van deze regeling kennen, willen wij de keuze aan hen laten.”

Is een centraal onderwijs- en examenreglement wel nodig? “Daar gaan we de komende tijd over praten. Wat moet je centraal regelen en wat niet? Ik denk dat het goed is om sommige zaken gemeenschappelijk te rege-len. Zo kun je bepaalde rechten of verplichtingen voor elke student gelijk stellen. Bovendien kun je met zo’n centraal reglement de gemeenschappelijke kwaliteit van het onderwijs waarborgen. Dat is het VU-keurmerk. Maar je moet centraal ook weer niet alles gedetailleerd willen regelen.”

Reageren? Mail naar [email protected].

‘Tweede herkansing moet mogen’De studentenraad wil dat de VU een extra herkansing invoert. En dat faculteiten zelf mogen bepalen of dan het laatste of hoogste cijfer telt.

twee keer een onvoldoende voor hebt gehaald. Als de examencommissies in de praktijk de derde kans toestaan, tenzij het echt niet kan, zijn we tevre-den, maar over de precieze formulering verschillen wij met het bestuur van mening.”

Bram Kragting

TEKST EN fOTO DIRK DE HOOG

Jullie willen een extra herkansing. Leg uit. “We vinden dat studenten die nog één vak van hun bachelor of master moeten halen daar een derde gelegenheid voor moeten

hebben. Als je voor één vak zakt, kan dat je een heel jaar kosten plus extra colle-gegeld. Bovendien moet je om aan een master te mogen beginnen bijna altijd je hele bachelor hebben afgerond. Zo’n extra herkansing voorkomt dus langstu-deerders.’’

Gaat het bestuur met jullie wens akkoord? “Gedeeltelijk. Er komt nu in het onderwijs- en examenregle-ment (OER) te staan dat studenten bij de examencommissie om een extra herkansing mogen vragen. Maar dat kunnen studenten nu min of meer ook al doen in het geval van uitzonderlijke omstandigheden. Wij willen dat het een recht wordt, tenzij er dringende rede-nen zijn om het niet toe te staan. Een heel practicum overdoen bijvoorbeeld is lastig. net als het nogmaals herkan-sen van een scriptie wanneer je daar

Model OErin het model onderwijs- en examenreglement (oEr) wordt een aantal zaken bindend geregeld voor alle opleidingen aan de VU. Bijna elk jaar vinden er wel aanpassingen plaats waarmee de ondernemings- en studentenraad moeten instemmen. Binnenkort stelt het college van bestuur het oEr voor het volgend academisch jaar vast.


cOLUmN

Wat mij bereikt van de vluchtelingencrisis is niet de mensen in nood, of de oorlog, maar mijn Facebook-vrienden. Avatar na avatar roept: Dit Zijn

Tien Redenen Waarom We Vluchtelingen Op Moeten Vangen! Niet kwaad zijn als je een Syriër met een smartphone ziet!Omdat ik mijn Facebook-vrienden min of meer hetzelfde kies als in het dagelijks leven, leek het net of iedereen in neder-land tegen niemand in het bijzonder riep dat we migranten met open armen moeten ontvangen. Ik was geërgerd: jongens, we hoeven dit toch niet te roepen, iedereen weet toch dat als je een ziel hebt je anderen in nood moet helpen? Richt die sportzaal in, verzamel spullen, stop met dat geblèr over hoe goed je wel niet bent. natuurlijk is Facebook niet het dagelijks leven. In de kroeg druk ik bij een verve-lende gesprekspartner niet mijn oren dicht om hem te ontvolgen en ik kieper ook nooit een kennis met ongure ideeën over de rand van een brug om van ’m af te zijn. Facebook is zelfs geen televisie,

Van onder een stoeptegel

waar je of je het nu wilt of niet af en toe tegen een tenenkrommende voxpop aanzapt (‘se kenne alle-maal versuipe die uitfre-ters, soals Sjeekspier al sij: De W fan wakker Stamp-pot etah’) en zo de drang kunt gaan voelen om een tegengeluid te laten horen. Ik heb geen televisieabon-nement. Dus ging ik, bijge-komen van mijn ergernis, zoeken naar de oorzaak van al dit geschreeuw van mijn rechtschapen Facebook-matties. Bleek voor de zoveelste keer dat ik nooit helemaal bekomen ben van mijn geloof in sprookjes. De immense stroom aan hulpbehoevenden riep niet bij iedereen de Samaritaan op, maar voedde een leger aan mensen die ik in het dagelijks leven wel dégelijk over de rand van een brug zou willen kieperen, zouden ze hardop de dingen durven zeggen die ik in de commentaren onder nieuwsberichten las. Het wonderlijkste is nog wel dat deze PVV’ers vaak onder hun eigen naam (en vermoedelijk onder begelei-ding van een chimpansee die ze helpt met schrijven) uithalen naar alles wat niet wit en Hollands is. Kennen

zij dan niet de emotie die ik zelfs in échte gesprekken regelmatig ervaar? namelijk de drang na iets onhandigs te hebben gezegd ten overstaan van iets te veel mensen, of één belangrijk mens, in een stil hoekje de haren uit je hoofd te gaan zitten trekken, of je wenend te willen verschansen onder een stoeptegel tot iedereen je is vergeten? En in zo’n situatie is je enige troost nog wel dat de verbale blunder van, ik noem maar wat, het per ongeluk verwijzen naar het geslachtsdeel van je toehoorder, tevens winnaar van een belangrijke literaire prijs (de toehoor-der, niet zijn geslacht, daar gáán we weer), niet ten overstaan van het gehele land en drie toekomstige generaties te berde gebracht is. Ze schamen zich niet. Wie zich plaatsver-vangend schamen zijn de roepers in mijn vriendenlijst. Hun aanmoedigingen te helpen zijn niet alleen aanmoedigingen, maar ook een luid en duidelijk bewijs: dáár hoor ik niet bij. En dat is, laten we wel wezen, nog altijd effectiever dan mijn harengepluk of die stoeptegel waar ik zo moeilijk onder vandaan lijk te komen.

Het wonderlijkste is nog wel dat deze PVV’ers onder hun eigen naam uithalen naar alles wat niet wit en Hollands is

roos van rijswijk


DOOR DIRK DE HOOG

De VU moet volgend jaar veel bezuinigen: wellicht 28 miljoen euro op een totaal inkomen van 506 miljoen euro. Dat staat in de zogeheten kaderbrief 2016, die voorafgaat aan de echte

begroting die pas in december wordt vastgesteld. Dat is een twee keer zo grote besparing als vorig jaar werd voorzien.De bezuinigingen zijn mede nodig omdat de universiteit zo’n tien miljoen euro minder van het Rijk krijgt. Daarnaast dreigen de huisvestingslasten, met name door investeringen in nieuwbouw, 12 miljoen euro hoger uit te pakken dan in 2015 (totaal in 2016: 117 miljoen).Het bestuur wil deels besparen door de budgetten van de faculteiten te korten, namelijk met 4,2 miljoen euro vanwege dalende studentenaantallen en nog eens 3,8 miljoen als algemene korting.

‘Dit kunnen faculteiten niet opvangen’De studentenaantallen daalden van 24.517 in 2012 naar 23.656 in 2014. Daar-

door krijgt de VU minder geld van het Rijk omdat het marktaandeel is gekrom-pen. Dat deze korting van 4,2 miljoen wordt doorberekend aan de faculteiten kan de medezeggenschap billijken, maar de algemene korting van 3,8 miljoen niet. Ondernemingsraadvoorzitter Jelly Rein-ders: “Als je alle bezuinigingen bij elkaar optelt, worden sommige faculteiten wel heel zwaar getroffen. De kortingen vari-eren per faculteit van 5 tot wel 9 procent van het budget. Dat kunnen faculteiten niet opvangen zonder te besparen op onderwijs. Dat willen we niet.” Reinders vindt dat het college hierover snel duide-lijkheid moet geven, omdat de faculteiten nu de begrotingen voor volgend jaar moeten opstellen.OR-lid Lambert truijens ziet andere mogelijkheden om geld te besparen. “De VU koopt voor zo’n 140 miljoen euro spullen per jaar. Als je dat centraal doet en kritischer kijkt naar wat echt nodig is en naar de prijs, kun je daar vast wel een paar miljoen op besparen. Is het bijvoor-beeld nodig om bij een verhuizing nieuw meubilair aan te schaffen en het oude weg te gooien?” Het bestuur wil trouwens ook besparen op inkoop en gaat daar de komende weken met alle faculteiten en diensten over praten.Minder extern personeel inhuren is


Begroting campUs

‘Bezuinig minder op onderwijs’

De ondernemings- en de studentenraad willen dat een aangekondigde korting van 3,8 miljoen euro op de budgetten van de faculteiten van tafel gaat.

Meer over minderMeer over deze nieuwe bezuinigingen op www.advalvas.vu.nl:

>nieuws>21 september: VU moet volgend jaar 28 miljoen besparen

>nieuws>29 september: interview met or en USr

>blogs >juliëtte ronteltap/USr: ‘Met deze nieuwe bezuiniging kunnen wij niet akkoord gaan’rb

bmr/K

evin

Wyn

n_no

unpr

ojec

t

17-9-2015 | 11:00-12:45 uur | HG-KC07.Het is de week van Prinsjesdag, een week nadat Jesse Klaver in boekvorm de strijd aanging met het economisme. Mensen zijn geen cijfers, de maatschappij geen optelsom. Hoogleraar beleids- en bestuursrecht trommel zal tevreden hebben geknikt, zijn visie is eindelijk salonfähig. Buiten regent het pijpenstelen, binnen glinsteren de laptops. Zo’n negentig man hebben de gok gewaagd naar KC-07, een onbekend aantal kijkt thuis via blackboard naar de livestream. In de collegereeks over public management, een tweedejaarsvak van de bachelor bestuurs- en organisatiewetenschap, staat trommel voor een lastige taak. Hij doet de theoretische inleiding van een onderwerp dat pas leeft in de praktijk. Het is een abstract verhaal, maar trommel slaat zich er met zelfvertrou-wen doorheen. Het college gaat veelbelovend van start als trommel aftrapt met twee gedichten van de Deense ontwerper Piet Hein, over hoe je problemen nooit in één keer op kunt lossen. De kern van het verhaal: het idee dat de samenleving is te structure-ren en meten in cijfers, heeft z’n beste tijd wel gehad. Dat dit new public manage-ment niet werkt, roept trommel al jaren,

maar vandaag lijkt het toch bijzonder actueel. Weg van het rendementsdenken, we moeten terug naar tekentafel: wat verwachten we eigenlijk van onze insti-tuties, welke ‘waarde’ moeten ze precies produceren?Zoals gezegd, stevige stof voor de donder-dagochtend. Stevige stof voor een twee-dejaarsvak. Er wordt in het publiek af en toe wat gefacebookt, een meisje bezoekt

de webshop van Forever 21, maar het merendeel van de aanwezigen doet zijn uiterste best bij te blijven. trommel rijgt de anekdotes aan elkaar om zijn onderwerp levendig te houden. En met een licht Haags accent, wat pas naar bovendrijft in een voorbeeld over een burge-rinitiatief in zijn thuisstad, trekt hij terloops ook nog de managementlaag bij de VU in twijfel. Soms blijft hij iets te lang hangen bij een onderwerp.

Dan hapert hij in het verhaal, zoekend naar de verwoording van het volgende argument, maar op tijd opent de volgen-de sheet. trommel vertelt vanuit zijn eigen visie en onderzoek, maar drukt nergens door. Sterker nog, het college wordt een kwartier voor tijd gestopt met de vraag: Wil iemand mij tegenspreken? De reacties vallen wat tegen, vindt ook trommel achteraf: “Misschien waren ze wat murw gebeukt.”


ONDerwIJscampUs


volgens truijens ook mogelijk. “In 2014 gaf de VU daar ruim 25 miljoen euro aan uit. natuurlijk is een deel van die inhuur noodzakelijk, maar door nog eens goed naar de contracten te kijken moet het toch zuiniger kunnen.”

‘Laat minister over de brug komen’Ook de studentenraad wil minder bezui-nigen op het onderwijs, zegt voorzitter Bram Kragting. “De minister heeft toege-zegd dat er meer docenten komen in ruil voor het afschaffen van de basisbeurs. Maar zij geeft daar pas na 2018 budget voor en vraagt de universiteiten nu geld voor te schieten. De VU heeft dat geld niet. Dus zou het mooi zijn als de minis-ter nu alvast over de brug komt.”Behalve op de faculteiten wil het bestuur ook korten op de centrale diensten. Zo moet zes miljoen worden bespaard op huisvesting en vier miljoen ‘minder meer’ uitgegeven aan ict.In een boodschap aan alle medewerkers op VUnet laat het bestuur weten dat de cijfers nog voorlopig zijn: ‘Hoeveel er uiteindelijk wordt bespaard, staat nog niet vast.’ Maar bij de bespreking van de kadernota met de medezeggenschap onderstreepte collegevoorzitter Jaap Winter wel de noodzaak om volgend jaar minstens drie miljoen euro over te houden om de geslonken financiële reserves aan te vullen. Met dat uitgangs-punt zit er nog maar weinig rek in het totaal te bezuinigen bedrag. Hooguit kan de pijn anders worden verdeeld.

Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? in een nieuwe serie probeert student-reporter rutger Westerhof het uit. Deze keer: het college van Willem Trommel over public management.

+ Poëzie. En studenten vragen je eigen verhaal te bekritiseren � Taaie stof, maar dat is subjectief natuurlijk

so yoU thinK yoU cAn teAch

KOM OPONTDEKKINGSTOCHT BIJ DE VUZATERDAG 3 OKT.12.00 18.00 UURDE BOELELAAN 1109

WWW.VU.NL/WVDW

23406_1_hrm_personeelspagina-nummer 11 (september 2015).indd 1 24-09-15 09:21

PERSONEELSPAGINAONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 8, NUMMER 1, 30 SEPTEMBER 2015

KOM NAAR HET WEEKEND VAN DE WETENSCHAP: NEEM FAMILIE EN VRIENDEN MEE

LAAT JE TELEFOON NIET HACKENVU-wetenschappers ontdekten een groot veiligheidslek in Android, het systeem waar veel smartphones op werken. Hierdoor kun-nen criminelen makkelijk toegang krijgen tot je mobieltje en van alles met je telefoon doen, zoals de camera aanzetten of je wachtwoorden onderscheppen. Herbert Bos en Victor van der Veen laten jou zien hoe ze dat doen en geven je tips om je telefoon goed te beveiligen.

CABARET DOOR WISKUNDESTUDENT TOBI KOOIMANTobi Kooiman studeert wiskunde en is ook nog eens heel grappig. Zo grappig dat hij het Amsterdamse Studenten Cabaret Festival 2015 won. Speciaal voor de bezoekers van het Weekend van de Wetenschap speelt hij een gloednieuwe show!

TEST JE BREINBen jij benieuwd hoe jouw hersenen werken? En welk deel van je hersenen betrokken zijn bij bijvoorbeeld geheugen of gedrag? Test dan je brein bij de neuropsychologen van het VUmc Alzheimercentrum en vind het uit!

VANG ZOVEEL MOGELIJK VIRTUELE VLIEGEN (WETENSCHAPSMARKT)Met een Kinect bewegingscamera en de Oculus Rift virtual reality bril, word jij uitgedaagd om zoveel mogelijk virtuele vliegen met je hand te raken. En dat is nog niet zo makkelijk: je kunt namelijk je eigen hand niet zien! Doe mee en neem het op tegen je familieleden en andere bezoekers van het Weekend van de Wetenschap. Je helpt bovendien de VU-wetenschappers met jouw deelname, want de resultaten worden gebruikt voor onderzoek naar hoe 'serious games' kunnen bijdragen aan revalidatie.

WAT IS RECHTVAARDIGHEID? WOON EEN RECHTSZAAK BIJ EN BESLIS MEE MET DE RECHTER!Een advocaat, verdachte, officier van justitie en een rechter spelen een echte rechtszaak na. Jij mag meebeslissen over de straf!

LEVENSECHTE KOPIEËN VAN LICHAAMSDELEN: 3D PRINTENIn het 3D InnovationLab worden met een 3D printer modellen gemaakt van lichaamsdelen. Benieuwd hoe dat eruit ziet? Kom langs bij de wetenschapsmarkt!

Kijk voor het volledige programma op www.vu.nl/wvdw. Aanmelden hoeft niet, wel kun je via Facebook laten weten of je komt.

Op zaterdag 3 oktober opent de VU haar deuren tijdens het landelijke Weekend van de Wetenschap. Met als motto “Kom op ontdekkingstocht bij de VU” nodigen we je graag uit om - samen met kinderen, vrienden, partner, collega’s - 3 oktober tussen 12.00 en 18.00 uur een kijkje te komen nemen. Een mooie gelegenheid om ze te laten zien waar je werkt.

Omdat we dit jaar ons 27e lustrum vieren, maken we van onze deelname aan het Weekend van de Wetenschap een bijzondere dag. Met meer dan dertig activiteiten is er voor ieder wat wils. Ionica Smeets – wiskundige en hoog-leraar wetenschapscommunicatie - legt uit hoe je met wiskunde slimmer kunt worden dan

AAN WELKE ACTIVITEITEN KUN JE DIE DAG DEELNEMEN? HIER VIND JE EEN AANTAL VOORBEELDEN

je ouders, in onze robotarena kunnen bezoe-kers verschillende types robots bekijken en de sterren koepel is open. De wetenschappers richten zich speciaal op bezoekers van jonge leeftijd, om de universiteit deze dag voor iedereen van 6 jaar en ouder toegankelijk te maken.

23406_1_hrm_personeelspagina-nummer 11 (september 2015).indd 2 24-09-15 09:21


Met haar geweldige stem en muzikaliteit groeide zangeres Amy Winehouse uit tot een van de iconen van deze eeuw. Ze bezong haar alcoholverslaving, ex-vriendjes en ander leed. De combinatie van die rauwe eerlijkheid en haar talent resulteerde in enkele van de mooiste nummers van de afgelopen tien jaar.Het verhaal is bekend: haar succes had ook zijn keerzijde. Er ontstond een opdringerig en genadeloos mediacircus, dat in combinatie met haar roerige relaties en levensstijl zijn tol begon te eisen. In 2011 overleed Amy Winehouse aan alcoholvergiftiging, 27 jaar jong. Regisseur Asif Kapadia maakte een mooie documentaire over haar leven, die half oktober te zien is in Filmhuis Griffioen. Over te vroeg gestorven iconen gesproken: eind november draait Life, de nieuwe film van Anton Corbijn over James Dean.

Dick Roodenburg,publiciteitsmedewerker Griffioen

Sing Sing

CONCEPT Een restaurant met authentieke Aziatische gerechten. Je kiest een hoofdgerecht: vis, vlees, vegetarisch of speciaal. Dat vul je aan met bijgerechten zoals gewokte noedels of gado gado. SfEER Gezellig ingericht. Op zondagavond is het rustig. Het publiek is divers. De stoelen zijn oud, maar zitten goed. Op de achtergrond horen we moderne muziek (geen Aziatische sfeer) op een prettig volume. ETEN Verrukkelijk. We kiezen ossenhaaspuntjes en een groene curry met vis. Daarbij bestellen we frieten en gado gado. Als toetje nemen we brownie en cheesecake. nu willen we weten wie de kok is, want deze desserts zijn echt voortreffelijk: heerlijk én veel. BEDIENING Viel tegen, niet professioneel. Het personeel heeft weinig oog voor ons, terwijl het helemaal niet druk is. Het eten komt toch nog vrij snel en maakt het gebrek aan klantgerichte service goed. TIP neem gewokte noedels of rijst als bijgerecht, dat past uitstekend bij de hoofdgerechten.AANRADER Ja.PRIJS Voor bijna 50 euro heb je voor twee personen een fantastische maaltijd, inclusief drankje en toetje. De gerechten variëren van 9,50 tot 12,50 euro, de bijgerechten zijn ongeveer 4,50. WAARDERING

Lekker eten maakt slechte bediening goed

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

Amy van asif KapadiaVrijdag 16 oktober 21.00 uur Zaterdag 17 oktober 19.30 uur

Studenten € 5,- Medewerkers VU € 6,50

griffioen.vu.nl

Amy

SING SINGCornelis Krusemanstraat 15sing-sing.nl

Yvette Burger, masterstudent arbeid en organisatiepsychologie

film Restaurant

om de week gaat een student op kosten van

advalvas uit eten en beoordeelt het restaurant.

foto

tess

a Pos

thum

a de B

oer

Ook GratIs UIt eteN voor advalvas? mail naar [email protected].


cULtUUr

“Bijna ben ik cum laude voor mijn eindexamen geslaagd. Mijn gemid-delde was goed, maar toen gingen allebei mijn oma’s in één weekend dood. Mijn ene oma was een soort tweede moeder voor me. totdat ze door een hersenbloeding het locked-in syndroom kreeg. Geestelijk was

ze helemaal bij, maar ze kon niets meer bewegen. Mijn moeder heeft een paar jaar voor haar gezorgd, voor oma hoefde het niet meer. toen ze overleed was het alleen maar mooi en goed. De moeder van mijn stiefvader was net zo’n superlieve vrouw. Zij was er onvoorwaardelijk voor me, net als voor haar andere kleinkinderen. Ook zij was al heel lang ziek. Mijn oma’s hadden het supertof gevonden dat ik nu studeer en op kamers woon. Ik hoop alleen wel op een makkelijker jaar. Dat kan ook bijna niet anders.

Tim Vogels

Door Floor BalFoto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders? Mail naar [email protected].

Uilensteders 03

Op kamers

De eenkamerwoningen van Uilenstedebewoners zijn hetzelfde. Hun verhalen beslist niet.

19

Eerstejaars bedrijfskunde

Blauwe flat

griffdoor Merlijn Draisma


Documents

Nr 03 30 september 2015