Embed Size (px)
Citation preview
HUBUNGAN ANTARA KEUPAYAAN SPATIAL DENGAN MATA
PELAJARAN LUKISAN KEJURUTERAAN PELAJAR TAHUN DUA
JABATAN TEKNIK DAN KEJURUTERAAN DI UTM.
NUR ELEEZA BINTI AMIR
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
�
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
PSZ 19:16 (Pind. 1/97)
BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS
JUDUL : HUBUNGAN ANTARA KEUPAYAAN SPATIAL DENGAN MATA
PELAJARAN LUKISAN KEJURUTERAAN PELAJAR TAHUN 2
JABATAN TEKNIK DAN KEJURUTERAAN DI UTM.
SESI PENGAJIAN : 2007/2008
Saya : NUR ELEEZA BINTI AMIR
(HURUF BESAR)
mengaku membenarkan tesis ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan
syarat-syarat kegunaan seperti berikut :
1. Hakmilik tesis adalah dibawah nama penulis melainkan penulisan sebagai projek bersama dan
dibiayai oleh UTM, hakmiliknya adalah kepunyaan UTM.
2. Naskah salinan di dalam bentuk kertas atau mikro hanya boleh dibuat dengan kebenaran bertulis
daripada penulis.
3. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian
mereka.
4. Tesis hanya boleh diterbitkan dengan kebenaran penulis. Bayaran royalti adalah mengikut kadar
yang dipersetujui kelak.
5.*Saya membenarkan/tidak membenarkan Perpustakaan membuat salinan tesis ini sebagai bahan
pertukaran di antara institusi pengajian tinggi.
6. **Sila tandakan (� )
SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau
kepentinganMalaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA
RASMI 1972)
TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/
badan di mana penyelidikan dijalankan)
TIDAK TERHAD
Disahkan oleh
____________________________________ _______________________________
(TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA)
Alamat Tetap SS4, QUARTERS PERMATA, DR AZLINA BT MOHD KOSNIN
JALAN INSTITUSI,
43000 KAJANG, SELANGOR.
Tarikh : 21 APRIL 2008 Tarikh : 21 APRIL 2008
CATATAN : * Potong yang tidak berkenaan.
** Jika Tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi
berkenaan dengan menyatakan sekali tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau
TERHAD.
(NAMA PENYELIA)
“Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini
adalah memadai dari skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana
Muda Serta Teknologi Pendidikan (Kemahiran Hidup)”
Tanda tangan : …………………………………….
Nama Penyelia : DR AZLINA BINTI MOHD KOSNIN
Tarikh : 21 APRIL 2008
HUBUNGAN ANTARA KEUPAYAAN SPATIAL DENGAN MATA PELAJARAN
LUKISAN KEJURUTERAAN PELAJAR TAHUN 2 JABATAN TEKNIK DAN
KEJURUTERAAN DI UTM.
NUR ELEEZA BINTI AMIR
Laporan Projek Ini Dikemukakan Sebagai Memenuhi Sebahagian Daripada Syarat
Penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Teknologi Serta Pendidikan
( Kemahiran Hidup )
FAKULTI PENDIDIKAN
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA.
2008
ii
“Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali
nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya
jelaskan sumbernya”.
Tandatangan :
Nama Penulis : NUR ELEEZA BINTI AMIR
Tarikh : 21 APRIL 2008
iii
DEDIKASI
Buat bondaku SITI NOORSIAH BTE HAJI YAHYASITI NOORSIAH BTE HAJI YAHYASITI NOORSIAH BTE HAJI YAHYASITI NOORSIAH BTE HAJI YAHYA serta ayahandaku AMIR AMIR AMIR AMIR
BIN MOHD YUSOF BIN MOHD YUSOF BIN MOHD YUSOF BIN MOHD YUSOF yang sangat dicintai, segala nasihat dan dorongan yang
diberikan takkan dapatku lupakan. Dengan doa dan kasih sayangmu membantuku
dalam menghadapi arus kehidupan sehingga kini.
Buat adindaku sekalian yang sentiasa memberi semangat dan membuatku sentiasa ceria dalam semua situasi,
AL’ EQHRAMAL’ EQHRAMAL’ EQHRAMAL’ EQHRAM AL’ EQHMALAL’ EQHMALAL’ EQHMALAL’ EQHMAL
NUR EIMAN AMIRANUR EIMAN AMIRANUR EIMAN AMIRANUR EIMAN AMIRA NURIN ATRISYIANURIN ATRISYIANURIN ATRISYIANURIN ATRISYIA
Sesungguhnya ilmu itu ibarat air yang mengalir, Jika ilmu tiada didada,
Ibarat mengharungi lautan yang tiada penghujungnya.
Dengan itu ingatlah, Tuntutlah ilmu ibarat kita akan meninggalkan dunia ini esok hari,
Demi kepentingan diri dan anak cucu kita nanti.
Untuk rakan-rakan seperjuangan yang sentiasa membantu sepanjang perjuangan kita di sini. Terima kasih di atas segalanya, sesungguhnya kejayaan ini adalah kejayaan
kita bersama..
iv
PENGHARGAAN
“Dengan Nama Allah Yang Maha Pengasih Dan Lagi Maha Penyayang”
Alhamdulillah dengan rasa syukur kehadrat Allah SWT dengan limpah kurnia-
Nya, maka saya telah menyiapkan projek ini bagi memenuhi syarat untuk mendapatkan
Ijazah Sarjana Muda Teknologi Serta Pendidikan (Kemahiran Hidup).
Dengan sempurnanya penyelidikan ini, saya dengan rasa rendah hati dan tulus
ikhlas merakamkan penghargaan kepada penyelia projek saya, Dr Azlina bt Mohd
Kosnin atas segala bimbingan, tunjuk ajar, teguran dan nasihat yang diberikan sepanjang
penyelidikan ini dijalankan.
Penghargaan ini juga diberikan kepada rakan-rakan seperjuangan serta sesiapa
yang terlibat sama ada secara langsung atau tidak langsung dalam menjayakan
penyelidikan ini. Kepada Allah jua saya doakan agar diberi pembalasan yang setimpal
dengan amal jariah yang kalian berikan kepada saya. Insyaallah ianya akan tetap
dikenang hingga akhir hayat.
Akhir kata, kajian ini diharap dapat dijadikan bahan atau sumber rujukan yang
dapat dimanfaatkan oleh para pendidik dan penyelidik yang berminat serta cenderung ke
arah usaha mempertingkat taraf mutu pendidikan.
v
ABSTRAK
Kajian ini merupakan satu tinjauan untuk melihat tahap keupayaan spatial,
persepsi tentang keupayaan spatial dengan pencapaian akademik pelajar dalam mata
pelajaran Lukisan Kejuruteraan. Selain itu, kajian ini turut melihat hubungan di antara
keupayaan spatial dan persepsi kecerdasan spatial dengan Lukisan Kejuruteraan. Seramai
34 orang pelajar lelaki dan 66 orang pelajar perempuan di pilih untuk menjalani ujian ini.
Responden merupakan pelajar tahun dua dari Jabatan Teknik dan Kejuruteraan di
Universiti Teknologi Malaysia, Skudai. Dua set instrumen telah digunakan untuk
mendapatkan tahap Keupayaan Spatial pelajar. Set pertama ialah Paper Folding Test,
(VZ2) dan Card Rotation Test, (S-1) yang diambil dari Kit of Factor-Referenced
Cognitive Tests (Ekstrom, French, Harman & Dermen, 1976) dan set kedua ialah laporan
kendiri tentang keupayaan spatial dari MIDAS, (Shearer, 1996). Tahap kebolehpercayaan
(Alpha Cronbach) yang diperolehi untuk ujian VZ2 ialah α = 0.86 dan bagi ujian S-1
ialah α = 0.98.Manakala untuk laporan kendiri nilai α = 0.77. Pencapaian pelajar dalam
ujian Keupayaan Spatial dan laporan kendiri dianalisis bersama dengan pencapaian
pelajar di dalam Lukisan Kejuruteraan. Dapatan kajian menunjukkan bahawa pencapaian
pelajar di dalam ujian Keupayaan Spatial adalah sederhana. Begitu juga dengan tahap
pencapaian laporan kendiri yang berada pada tahap yang sederhana. Keputusan analisis
juga menunjukkan terdapat korelasi yang signifikan di antara pencapaian Lukisan
Kejuruteraan dengan Keupayaan Spatial tetapi tidak mempunyai hubungan yang
signifikan dengan laporan kendiri. Hubungan antara laporan kendiri dengan Keupayaan
Spatial adalah signifikan. Cadangan-cadangan daripada hasil dikemukan pada akhir
laporan ini.
vi
ABSTRACT
The purpose of this research is to survey the level of Spatial Abilities, self
assessment with academic achievement in Engineering Drawing. The study also to
investigate the relationship between students’ performance in Engineering Drawing with
the level of their perceived and actual Spatial Ability. There were 34 male and 56 female
students chosen for this study. The respondents that involved were UTM students from
second year Department of Technical an Engineering degree program. Two sets of
instruments were used to get students’ Spatial Visualization level namely Paper Folding
Test (VZ2) dan Card Rotation Test (S-1) taken from the Kit of Factor-Referenced
Cognitive Tests (Ekstrom, French, Harman & Dermen, 1976). A self-report assessment
of spatial ability was developed by adapting several items from the MIDAS, (Shearer,
1996). The reliability coefficients (Internal Consistency Reliability Analysis) for the
instruments were 0.86 (VZ2), 0.98 (S-1) and 0.77 (self assessment of spatial ability). The
results show that the students’ achievements in Spatial Ability as well as perception of
spatial ability were moderate. Result from the analyses also show that there are
significant correlations between Engineering Drawing achievement and Spatial Abilities
but not in spatial ability self-assessment. The findings also show that there are significant
relationship between Spatial Abilities and self-assessment achievement. Suggestions
were given in the end on this report based on the results of this study.
vii
KANDUNGAN
BAB PERKARA HALAMAN
BAB 1
TAJUK
PENGAKUAN
DEDIKASI
PENGHARGAAN
ABSTRAK
ABSTRACT
KANDUNGAN
SENARAI JADUAL
SENARAI RAJAH
SENARAI SINGKATAN
SENARAI LAMPIRAN
PENDAHULUAN
1.1 Pengenalan
1.2 Mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan
1.3 Latar Belakang Masalah
1.4 Pernyataan Masalah
1.5 Objektif Kajian
i
ii
iii
iv
v
vi
vii
xii
xiii
xiv
xv
1
3
4
10
10
viii
BAB 2
1.6 Persoalan Kajian
1.7 Hipotesis kajian
1.8 Kepentingan Kajian
1.8.1 Jabatan Teknik dan Vokasional
1.8.2 Pihak Berwajib (guru)
1.8.3 Pelajar
1.9 Batasan Kajian
1.10 Definasi Istilah
1.10.1 Pelajar
1.10.2 Lukisan Kejuruteraan
1.10.3 Pencapaian
1.10.4 Keupayaan Spatial (Spatial Ability)
1.10.5 Orientasi Spatial (Spatial Orientation)
1.10.6 Visualisasi Spatial (Spatial
Visualization)
1.11 Kesimpulan
SOROTAN KAJIAN
2.1 Pengenalan
2.2 Keupayaan spatial
2.2.1 Definasi Yang Berkaitan Keupayaan
Spatial
2.2.2 Dapatan Kajian Lalu Tentang Kaitan
Keupayaan Spatial Dengan Pencapaian
Akademik
2.3 Laporan Kendiri (Self-Report)
2.3.1 Laporan Kendiri Tentang Keupayaan
Spatial
11
11
11
12
12
12
13
13
13
14
14
14
15
15
16
17
17
18
22
25
25
ix
BAB 3
BAB 4
2.3.2 Dapatan Kajian Lalu Tentang
Hubungan Laporan Kendiri Dengan
Keupayaan Spatial Dalam Pencapaian
Akademik
2.4 Kesimpulan
METODOLOGI
3.l Pengenalan
3.2 Reka Bentuk Kajian
3.3 Tempat kajian
3.4 Populasi Kajian
3.5 Instrumen Kajian
3.5.1 Paper Folding Test, VZ
3.5.2 Card Rotation Test. S-1
3.5.3 Soal Selidik
3.6 Prosedur Kajian
3.7 Analisis Data
3.8 Kesimpulan
ANALISIS DATA
4.1 Pengenalan
4.2 Kebolehpercayaan Instrumen
4.3 Bahagian A – Latar belakang Responden
4.3.1 Analisis Taburan Responden
Berdasarkan Jantina.
4.3.2 Analisis Taburan Responden Mengikut
Kursus.
4.3.3 Analisis Taburan Responden Mengikut
Aliran Pengajian Semasa Di Sekolah
Menengah.
27
29
30
31
31
31
32
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
x
BAB 5
4.3.4 Taburan Analisis Responden
Berdasarkan Gred Pencapaian Lukisan
Kejuruteraan di UTM.
4.4 Tahap Keupayaan Spatial Bagi Pelajar Yang
Mengambil Mata Pelajaran LukisanKejuruteraan.
4.5 Laporan Kendiri Pelajar Tentang Keupayaan
Spatial Dalam Mata pelajaran Lukisan
Kejuruteraan.
4.6 Hubungan Di Antara Pencapaian Dalam Lukisan
Kejuruteraan Dengan Keupayaan Spatial.
4.7 Hubungan Di Antara Pencapaian Dalam Lukisan
Kejuruteraan Dengan Laporan Kendiri Pelajar.
4.8 Hubungan Di Antara Keupayaan Spatial Dengan
Laporan Kendiri Pelajar.
4.9 Kesimpulan
PERBINCANGAN, RUMUSAN DAN
CADANGAN
5.1 Pengenalan
5.2 Ringkasan Dapatan Kajian
5.3 Perbincangan dan Rumusan
5.3.1 Tahap Keupayaan Spatial Bagi Pelajar
Yang Mengambil Mata Pelajaran
Lukisan Kejuruteraan.
5.3.2 Tahap Persepsi Kendiri Bagi Pelajar
Yang Mengambil Mata Pelajaran
Lukisan Kejuruteraan.
43
45
48
49
51
51
52
53
54
55
56
56
xi
5.3.3 Hubungan Di Antara Pencapaian
Dalam Lukisan Kejuruteraan Dengan
Keupayaan Spatial.
5.3.4 Hubungan Di Antara Pencapaian
Dalam Lukisan Kejuruteraan Dengan
Persepsi kendiri.
5.3.5 Hubungan Di Antara Pencapaian
Keupayaan Spatial Dengan Persepsi
kendiri.
5.4 Cadangan Kajian
5.5 Cadangan Kajian Lanjutan
5.6 Penutup
RUJUKAN
LAMPIRAN
57
58
59
60
61
62
63
70
xii
SENARAI JADUAL
NO. JADUAL
TAJUK HALAMAN
3.1
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
4.10
Klasifikasi Kekuatan Korelasi (Rowntree, 1981 dalam
Najib, 2003)
Taburan Responden Mengikut Jantina
Taburan Responden Mengikut Kursus
Taburan Responden Mengikut Aliran Pengajian Semasa
Di Sekolah Menengah
Taburan Responden Berdasarkan Gred Pencapaian
AsasLukisan Kejuruteraan dan Lukisan Kejuruteraan 1
Min,Sisihan Piawai dan Julat bagi Pencapaian Ujian
Keupayaan Spatial
Kategori Pencapaian Ujian Visualisasi Spatial
Kategori Tahap Pencapaian Laporan Kendiri
Analisis Korelasi Bagi Pencapaian Keupayaan Spatial
Analisis Korelasi Antara Lukisan Kejuruteraan Dengan
Laporan Kendiri
Analisis Korelasi Antara Keupayaan Spatial Dengan
Laporan Kendiri
37
41
42
43
45
46
47
48
49
51
51
xiii
SENARAI RAJAH
NO. RAJAH
TAJUK HALAMAN
1.1
4.1
4.2
4.3
Jenis-Jenis Kecerdasan Pelbagai (Gardner,1983)
Peratusan Responden Mengikut Jantina
Peratusan Responden Mengikut Kursus
Peratusan Responden Mengikut Aliran Pengajian
Semasa Di Sekolah Menengah.
5
41
42
44
xiv
SENARAI SINGKATAN
2-D : Dua demensi
3-D : Tiga Demensi
JPTK : Jabatan Teknik Dan Kejuruteraan
LK : Lukisan Kejuruteraan
MIDAS : Multiple Intelligences Development Assessment Scales
OAT : Orientation Ability Test
S-1 : Card Rotation Test
SPSS : Statistical Packages for the Social Science
UTM : Universiti Teknologi Malaysia
VZ2 : Paper Folding Test
VAT : Visualization Ability Test
xv
SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN
TAJUK
A
B
C
Surat Pengesahan Universiti Teknologi Malaysia (UTM)
Set-set soalan dan Soal selidik
Kebolehpercayaan set-set soalan dan Soal Selidik
BAB 1
PENDAHULUAN
1.1 Pengenalan
Grafik sering menjadi bahasa kejuruteraan dan menjadi media untuk
menyampaikan idea berkaitan rekabentuk. Bukti menunjukkan penggunaan Lukisan
Kejuruteraan wujud pada awal tahun 30 masihi apabila seorang arkitek Roman
mengistilah arkitek sebagai :
“Seorang yang berkemahiran menggunakan pensil dan mempunyai pengetahuan
melukis apabila khidmatnya diperlukan untuk melukis suatu kerja pembinaan. ”
(Biesecke dalam Juniza 2007)
Semenjak itu arkitek Roman itulah yang mula-mula menggunakan alat Lukisan
Kejuruteraan seperti pembaris dan jangka lukis untuk menghasilkan plan bangunan dan
lukisan perspektif. Penggunaan peralatan lukisan mulai berkembang dengan tercipta
jangka lukis dan pen bulu burung.
Lukisan yang dianggap muncul sebagai Lukisan Kejuruteraan pertama ialah
lukisan sebuah kuil pada tahun 2130 S.M. Pelan pembinaan kuil tersebut ditemui diukir
di atas batu bersurat yang diperbuat dari tanah liat dan menjadi sebahagian dari arca yang
2
terdapat di kuil tersebut. Pada arca tersebut juga terdapat penunjuk dan juga satu batang
yang menyerupai suatu skala. Arca yang tidak berkepala itu merupakan dan menyerupai
Gudea, seorang pembina dan gabenor kepada sebuah negeri yang menjadi salah satu
benda ajaib di dunia iaitu bandar Babylon. Dari waktu zaman Mesir, kira – kira 1500
S.M., Raja Papyrus telah didapati sebagai lukisan yang dibuat berbentuk grid berbentuk
garisan tegak dengan menggunakan pigmen dakwat yang disentuh ke atas papyrus
dengan kaedah celupan yang halus.
Seorang jurutera bernama Ourden menghasilkan plan sebuah buku dengan cara
mengukir di batu. Plan itu dipercayai wujud pada tahun 4000 sebelum masihi. Dengan
itu, Lukisan Kejuruteraan telah dipercayai wujud sejak beribu-ribu tahun yang lalu.
Pada sekitar tahun 1500 A.D., rekod pertama yang boleh digelar sebagai
pandangan pelbagai sudut muncul pada zaman Renaissance di Itali. Sebahagian dari
jurutera dan perekacipta pada masa itu juga terkenal sebagai seorang artisan. Lukisan
yang ditinggalkan oleh Leonardo da Vinci merupakan lakaran piktorial yang artistik serta
menyerupai teknik lakaran aksonometrik yang masih lagi digunakan pada masa kini.
Di dalam tahun 1975, Gaspard Monge di dalam Mohazil (2007) menerbitkan apa
yang dipanggil sebagai buku atau karangan yang menghuraikan secara panjang lebar
mengenai Geometri Deskriptif. Monge adalah seorang ahli matematik yang ditugaskan
untuk mendraf satu bahagian sekolah ketenteraan di Perancis. Sewaktu sedang
menjalankan projek pembinaan kubu, beliau menukarkan pengukuran berkomputer
dengan penyelesaian grafikal yang dianggap sebagai suatu kaedah yang boleh
memendekkan masa yang diperlukan untuk menghasilkan penyelesaian terhadap masalah
spatial. Kaedah Geometri Deskriptif ini kekal menduduki teori terbaik di dalam
pengajaran grafik kejuruteraan selama 200 tahun. Sepanjang dua abad, grafik
kejuruteraan menggunakan peralatan manual yang berbeza untuk menghasilkan lukisan
pandangan ortografik dengan mudah. Sehingga sekarang, mata pelajaran Lukisan
3
Kejuruteraan masih dipelajari di seluruh dunia oleh pelajar sekolah, Instituti Pengajian
Tinggi, Politeknik dan Institut Kemahiran.
1.2 Mata Pelajaran Lukisan Kejuruteraan di Malaysia
Lukisan Kejuruteraan juga bermaksud komunikasi grafik yang terdiri daripada
beberapa langkah teknikal dan kemahiran visual. Lukisan Kejuruteraan memerlukan dan
berpandukan kaedah dan aturan langkah untuk selesaikan masalah tersebut. Bartmans &
Sorby (1996) menyatakan bahawa lukisan yang mengikuti peraturan dan susun atur yang
standard ialah apabila sesuatu objek itu mengandungi pandangan atas, hadapan dan
pandangan sisi kanan serta menunjukkan dalaman objek tersebut secara terperinci dan
kompleks.
Apabila membicarakan tentang bidang kejuruteraan, ia tidak boleh lari dari
membicarakan juga mengenai Lukisan Kejuruteraan. Lukisan Kejuruteraan merupakan
elemen penting di dalam bidang kejuruteraan. MacKenzie dan Jansen (1998) dalam
Scribner (2005) menyatakan bahawa sebagai vernakular industri, rekabentuk teknikal,
pendrafan, dan lukisan adalah perlu untuk semua kurikulum program teknologi,
kejuruteraan dan rekabentuk. Tidak kira samada seseorang itu terlibat dengan bidang
Kejuruteraan Mekanikal, Elektrik Atau Awam. Mereka yang terlibat perlu tahu paling
tidak asas kepada lukisan tersebut yang merupakan media di dalam bidang kejuruteraan.
Mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan merupakan salah satu mata pelajaran elektif
KBSM dalam kumpulan II iaitu kumpulan Vokasional dan Teknologi. Ianya
dikelompokkan bersama-sama dengan mata pelajaran Matematik Tambahan, Sains
Pertanian, Perdagangan, Prinsip Akaun, Ekonomi Asas, Ekonomi Rumah Tangga,
Teknologi Kejuruteraan dan Rekacipta (Nor Fadila, 1999)
4
Mata Pelajaran Lukisan Kejuruteraan mula diperkenalkan di sembilan buah
Sekolah Menengah Teknik (SMT) pada tahun 1992, diikuti dengan 29 buah Sekolah
Menengah Harian pada tahun 1993 dan seterusnya di sebuag Sekolah Menengah Sains
pada tahun 1995. Mata Pelajarn Lukisan Kejuruteraan diperkenalkan sepenuhnya kepada
pelajar tingkatan 4 di Sekolah Menengah Teknik pada sesi persekolahan 1998 (Jabatan
Pendidikan Teknikal, 1998). Sejurus selepas itu Lukisan Kejuruteraan telah dipelajari
oleh pelajar di kebanyakkan Instituti Pengajian Tinggi, Politeknik dan Institut Kemahiran
sama ada sektor awam atau swasta di Malaysia. Lukisan Kejuruteraan masih lagi diajar
walaupun lambakan teknologi yang boleh memberi kemudahan dalam menghasilkan
Lukisan Kejuruteraan, tetapi ia masih relevan untuk diajar kerana bagi menguasai
teknologi berkaitan perlu juga mengetahui asas– asasnya.
1.3 Latar belakang Masalah
Lukisan Kejuruteraan merupakan mata pelajaran yang menghendakkan pelajar-
pelajar mengaplikasikan segala kefahaman dan pengetahuan yang dipelajari dari bentuk
lukisan atau geometri. Ia mengaitkan teori dan gambaran sesuatu keadaan sebenar dimana
gambaran yang diberikan adalah lengkap kepada setiap objek dari segi bentuk dimensi
dan kedudukan secara tepat (Olkun, 2003).
Matlamat mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan bertujuan untuk melengkapkan
pelajar dengan pengetahuan dan kemahiran dalam bidang tersebut serta melahirkan
pelajar yang boleh berkomunikasi melalui bahasa grafik sama ada dalam kehidupan
seharian mahupun dalam bidang yang akan diceburi nanti.
Lukisan Kejuruteraan adalah salah satu daripada mata pelajaran sokongan untuk
memudahkan pelajar-pelajar mengikuti pembelajaran sokongan untuk memudahkan
pelajar-pelajar mengikuti pembelajaran yang lebih kompleks dalam mata pelajaran
5
kejuruteraan yang lain. Keperluan kepada mata pelajaran akan dapat membantu pelajar
dalam memahami konsep-konsep dalam teori dan amali kejuruteraan (Olkun, 2003).
Mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan lebih menumpukan kepada kemahiran individu
yang menggunakan daya imaginasi (Shariff Fudin, 1990). Lukisan Kejuruteraan
merupakan suatu bentuk ilmu yang disampaikan melalui simbol dan lakaran yang lebih
mudah dan senang difahami.
Bahasa grafik merupakan suatu bentuk persembahan visual dan komunikasi yang
mengandungi 2 komponen utama dalam bidang psikologi iaitu komponen pengamatan
dan kognitif (Wiley, 1989). Apabila melihat dari aspek kognitif, terdapat perkaitan di
antara otak dan minda manusia dengan bidang - bidang yang diminati atau diceburi. Teori
yang dikemukakan Gardner mengenai jenis kecerdasan pelbagai manusia ada logiknya.
Gardner (1995) mencadangkan lapan jenis kecerdikan iaitu spatial, kinestetik badan,
musikal, interpersonal, logik – matematik, linguistik dan naturalis intrapersonal seperti
rajah di bawah:
Rajah 1.1 Jenis-Jenis Kecerdasan Pelbagai (Gardner,1983)
6
1. Verbal linguistik
2. Logik- Matematik
3. Keupayaan spatial
4. Kinestetik
5. Muzik
6. Interpersonal
7. Intrapersonal
8. Naturalis
Keupayaan spatial yang wujud di dalam struktur pelbagai jenis kecerdasan
manusia mempunyai pelbagai pengertian. Tetapi ianya secara umum diterima sebagai
perkara yang berkaitan dengan kemahiran yang melibatkan perolehan, penahanan dan
transformasi maklumat visual di dalam konteks spatial. Gardner telah memisahkan
konsep keupayaan spatial kepada faktor – faktor yang spesifik yang dipercayai
menyumbang kepada pemahaman spatial. Malangnya pelabelan faktor dan pendefinisian
berbeza dari seorang ke seorang penyelidik. Shawn & Roger (2001) merujuk keupayaan
spatial sebagai “suatu keupayaan untuk mengungkapkan imej mental dan memanipulasi
imej tersebut di dalam minda”
.
Kelemahan pelajar dalam penyelesaian Lukisan Kejuruteraan ialah dari sudut
persepsi yang rendah dan tidak memahami konsep dengan jelas serta lemah dalam
visualisasi. (Shariff Fudin, 1990). Pelajar-pelajar sukar untuk memahami gambaran grafik
objek 2D dan 3D di mana masalah utama dalam arahan adalah masalah membayangkan
objek 3D kepada 2D (Mackenzie & Jensen 1998). Kegagalan pelajar menyelesaikan
masalah pembelajaran dengan baik adalah disebabkan pelajar tidak dapat membina
skema dengan tepat apabila pembelajaran baru diterima (Boon Pong Ying & Ragbir Kaur
dalam Siti Napsiah, 2002).
Oleh itu untuk menguasai sesuatu topik dalam mata pelajaran Lukisan
Kejuruteraan, pelajar mesti terlebih dahulu menguasai pengetahuan dan kefahaman yang
7
terdahulu daya visualisasi, konsep asas yang jelas dan seterusnya dapat membina
kerangka skema yang seimbang antara pengetahuan sedia ada dengan pembelajaran yang
baru (Olkun, 2003). Imaginasi adalah elemen utama dalam memproses visualisasi
ruang/spatial (spatial visualization) dalam minat pelajar. Gambaran ruang pelajar-pelajar
harus berkaitan dengan persekitaran di mana terdapat padanan yang sesuai antara gaya
pembelajaran mereka dengan cara mereka diajar (Silverman, 2002).
Menurut Jayasrec (2003) masih terdapat ramai pelajar yang lemah untuk
mentafsirkan Lukisan Kejuruteraan. Mereka hanya menggunakan langkah strategi
hafalan tanpa dapat membayangkan keadaan yang sebenar. Skemp (1975) mengesyorkan
supaya pembelajaran yang mencapai ke tahap kefahaman perkaitan yang memerlukan
pelajar tahu mengapa sesuatu kaedah atau aturan langkah penyelesaian itu betul dan
tepat.
Selain itu, bagi pelajar yang mempelajari mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan
perlu memiliki keupayaan spatial (spatial ability) di mana kebolehan ini akan
memudahkan pelajar untuk memahami konsep Lukisan Kejuruteraan seperti unjuran
ortografik, lukisan keratan dan sebagainya. Keupayaan spatial adalah kebolehan untuk
menggambarkan dan memanipulasikan sesuatu maklumat yang diterima dalam
pembelajaran dan penyelesaian masalah (Clements, Douglas, Micheal & Battista 1992).
Ketidaksamaan individu adalah antara faktor masalah keupayaan spatial pelajar
dalam membayangkan objek 3D khususnya dalam mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan.
Keupayaan spatial membawa banyak pengertian tetapi secara keseluruhannya ia diterima
sebagai perkaitan antara kemahiran yang melibatkan penemuan, penahanan dan
pemindahan maklumat visual di dalam konteks ruang/ spatial. (Shawn Strong and Roger
Smith 2001).
Keupayaan spatial ini juga penting dalam pelbagai usaha intelektual seperti
permasalahan dalam Kejuruteraan Rekabentuk, Fizik dan Matematik (M. Kozhevnikov
8
and M. Hegarty 1984). Keupayaan spatial menunjukkan satu kemahiran untuk
menggambar, mengubah dan mewujudkan, mengingat simbol dan maklumat bukan
berkaitan dengan bahasa ( Linn & Petersen 1985).
Olkun (2003) menyatakan bahawa keupayaan spatial ini amat penting dan boleh
ditingkatkan melalui aktiviti-aktiviti yang sesuai. Mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan
memerlukan kebolehan ini disebabkan oleh dua perkara. Pertama, kebolehan ini dapat
memberikan masa praktikal dalam kehidupan sebenar seseorang. Kedua, pengalaman
dengan objek geometri dan menggambarkan sesuatu objek kepada ruang 2D dapat
membantu dalam meningkatkan pencapaian pelajar dalam gambaran ruang (visualisasi
spatial).
Deno (1995) turut menyokong dalam kajian Strong dan Smith (2001) yang
melakukan kajian terhadap pelajar di awal bidang kejuruteraan dengan memeriksa kesan
terhadap pengalaman mekanikal dan rekabentuk ke atas asas keupayaan Visualisasi
Spatial pelajar. Deno (1995) mendapati di kalangan pelajar lelaki, aktiviti non - akademik
seperti pembinaan model, lakaran dan sambungan komponen ketika di sekolah menengah
mempunyai korelasi yang sangat positif terhadap visualisasi.
Spatial pula dibahagikan kepada dua bahagian iaitu Orientasi Spatial dan
Visualisasi Spatial. Terdapat kajian yang dilakukan sebelum ini menunjukkan bahawa
Visualisasi Spatial merupakan keupayaan yang penting di dalam menyumbang kejayaan
di dalam sesetengah bidang pekerjaan seperti senibina, matematik, pendidikan
matematik, rekabentuk berbantu komputer dan kejuruteraan mekanikal (Battista, 1994;
Bishop, 1980; Blade and Watson, 1955; Eisenberg and McGinty, 1977; Harris, 1981;
Miller and Bertoline, 1991; Rhoades, 1981; Sorby, 1999 dalam Werthessen, 1999).
Persepsi diri tentang keupayaan spatial atau pun laporan kendiri merupakan satu
alat pengukuran untuk mengukur kajian yang dilakukan oleh penyelidik. Keupayaan
9
penilaian kendiri dapat dilihat daripada persepsi seseorang tentang keupayaan mereka
(Burton & Fogarty, 2003 dalam Azlina, 2004).
Laporan kendiri adalah berasaskan pada pengalaman seseorang dalam sesetengah
aktiviti seperti keupayaan merekabentuk yang meliputi aspek yang berhubungan dengan
domain psikomotor kognitif. Mc Alpine (2000) menjelaskan bahawa laporan kendiri
adalah satu kaedah dimana memerlukan subjek untuk mengisi soal selidik yang diberi
atau menjawab soalan bersiri.
Harrington (1995) menyatakan bahawa terdapat 3 cara atau format untuk
mengukur penilaian laporan kendiri. Cara pertama ialah dengan menggunakan skala
likert iaitu dengan menandakan jawapan yang paling hampir dengan laporan kendiri
mereka. Manakala cara kedua ialah dengan menyenaraikan keupayaan melalui definasi
dan arahan yang diberi untuk menunjukkan berada pada bahagian yang bagus atau yang
kuat. Cara yang ketiga pula ialah dengan menilai sendiri tahap pencapaian keupayaan
sama ada berada pada aras rendah atau tinggi.
Penilaian kendiri tentang keupayaan spatial telah dibina dengan kesesuaian item
dari Multiple Intelligences Development Assessment Scales (MIDAS) (Shearer, 1996).
MIDAS merupakan keedah yang efisien untuk mendapatkan pemahaman deskriptif
tentang kecerdasan pelbagai individu. Soal selidik yang dikemukan adalah berkaitan
rapat dengan tahap kecerdasan pelbagai Gardner (1995) yang mencadangkan lapan jenis
kecerdasan iaitu Spatial, Kinestetik Badan, Musikal, Interpersonal, Logik – Matematik,
Linguistik, Naturalis Intrapersonal.
Walaubagaimanapun, pengkaji melihat berdasarkan kajian – kajian lepas terdapat
pelbagai kajian berkaitan dengan bidang yang lain dari Lukisan Kejuruteraan telah
dilakukan. Dalam Lukisan Kejuruteraan juga wujud elemen – elemen Visualisasi Spatial
dan Orientasi Spatial. Namun kajian – kajian khusus mengenai perkaitan di antara
pencapaian dalam Lukisan Kejuruteraan dan penilaiannya dengan Spatial ability serta
10
keyakinan pelajar terhadap keupayaan spatial dalam mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan
amatlah kurang dan jarang ditemui terutamanya di Malaysia.
1.4 Pernyataan Masalah
Berdasarkan maklumat di atas, pengkaji ingin menjalankan satu kajian untuk
mengenalpasti hubungan keupayaan spatial dan laporan kendiri responden dengan
pencapaian akademik dalam mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan dalam kalangan pelajar
tahun dua Jabatan Teknik dan Kejuruteraan, Fakulti Pendidikan di UTM.
1.5 Objektif Kajian
Kajian ini di jalankan bagi :
1. Mengukur tahap keupayaan spatial bagi pelajar yang mengambil mata pelajaran
Lukisan Kejuruteraan.
2. Mengukur tahap persepsi tentang keupayaan spatial bagi pelajar yang mengambil
mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan.
3. Mengkaji perkaitan antara pencapaian dalam mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan
dengan keupayaaan spatial.
4. Mengkaji perkaitan antara pencapaian dalam mata pelajaran Lukisan Kejuruteraan
dengan keupayaan spatial berdasarkan persepsi diri.
5. Mengkaji hubungan antara tahap Keupayaan spatial dengan persepsi diri tentang
keupayaan spatial.
11
1.6 Persoalan Kajian
1. Apakah tahap keupayaan spatial bagi pelajar yang mengambil mata pelajaran
Lukisan Kejuruteraan?
2. Apakah tahap persepsi pelajar tentang keupayaan spatial mereka dalam mata
pelajaran Lukisan Kejuruteraan?
3. Adakah terdapat hubungan yang signifikan antara pencapaian mata pelajaran
Lukisan Kejuruteraan dengan keupayaan spatial?
4. Adakah terdapat hubungan yang signifikan antara pencapaian dalam mata
pelajaran Lukisan Kejuruteraan dengan persepsi tentang keupayaan spatial?
5. Adakah terdapat hubungan yang signifikan antara laporan kendiri dengan
keupayaan spatial?
