o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    1/32

    O corpo, o ueo e o Esdo pel

    Entrevista com Loc WacquantPor Sus Duro

    Loc Wcu professor de socolo Uersy of Clfor, eBerkeley e esdor do Cere de Socoloe Europee, e Prs. Os

    seus eresses clue corporo, doo eo-rcl, desul-dde urb, pelzo e eor socl. E poruus e publcdos oslros Corpo e Alma. Notas Etnogrficas de um Aprendiz de Boxe (Relue Dur,2002); O Mistrio do Ministrio. Pierre Bourdieu e a Poltica Democrtica (Re,2005); Onda Punitiva. O Novo Governo da Insegurana Social (Re, 2007) eAs Duas Faces do Gueto (Boepo, 2008). co-fuddor e edor d reserdscplrEthnography e fo colbordor reulr doLe Monde diplomatiqueere 1994 e 2004.

    FOi Em LiSBOa, nO qUaDRO Da EthnOgRaFEaSt iii, Em JUnhO DE2007, ue erese Loc Wcu. nuele oeo o seu eussoer prldo por u coleco de pessos ue dscu deso pblcd eorf. Loc Wcu e u percurso ue der d su recoecdeer e dso pessol. a su produo cefc e pblc presso-e. als, fz ueso de sublr su d ess dupl co: de ce-

    s socl e de cor co oz esfer pblc. a or dos seus exoscoe por ser publcd e Fr ou os Esdos Udos d arc, srpdee ros deles so rduzdos e ldos os cco coees do lobo.Se fosse possel resur su j exes produo, dr o seue: s es-es sobre ueos eros ore-ercos e sbanlieues frcess, o boxecoo profsso do corpo, s prses e os sses pes uds cofludopr u eresse e perurbe reflexo sobre oderdde d eo Esdo eolberl. de udo sso ue r eres ue ro ler.

    SUSana DURO gosr de proer su prese e Lsbo, o udrodeses esules ecoros d Eorfes iii sobre Eorf e esfer

    eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    2/32

    456 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    pblc ue orzou co muel ioe Cu e a Pedroso deL pr rerr breeee sr des fes, e b pr ueos desse u de do seu percurso cdco o sulr.

    LOC WaCqUant Esou uo felz por Porul coler eses ercerosecoros d Eorfes, depos de Berkeley e 2002 e de Prs e 2004,orzdos sob de d res Ethnography. Coo o seu oe dc, ee coudde co l elecul d res, Eorfes uespce de celebro colec d eorf, led cbo por ueles ue el se dedc e cujo objeco suleee ldco, prco e cefco.1tr-se, desde loo, de crr efeerscc colec, coo er do leDurke, pr reor s osss eers e o osso eoleo o rblo

    de erreo, e sobreudo ecorjr os joes esdores el esr por sso ue edo de Lsbo cosr u d copleo os rblos dedouordos e de erfos d o ero., l dsso, ocso pr cr o dloo ere s dscpls ue prc eorf (coedo pel socolo e ropolo, s do bses l), s b ere os dferees eros de eorf, ere srdes ercs ue for, ere s eres e ere os coees e ospses: reuos e Lsbo esdores proeees dos Esdos Udos,de Fr, de il, de ilerr, d hold, do Brsl, d frc do Sul e,

    clro, de Esp e de Porul alus pes ue eorf es ecrse, ouros ue el es e pleoboom; us e el u prc essecl-ee ereuc e lerr, ouros u srueo de pro cefc oude cosruo erc, ouros d u for d coscc colec ssoceddes coepores e su, u rde redde de eslos e deposes o cofror-se. a de brr o xo coselo dos deb-es e, dese poo de s, muel e a, ue ser ecessro rburodo o ro por ese ecoro, preecer fcee o cdero deecros. Ef, Eorfes e por objeco judr-os elborr e

    clrfcr colecee os preros e s sses d eorf, o oudo d cc coo o do debe cco e polco. esse, ls, o e ue os ossos ecoros e Lsbo: Eorf e esfer pblc.

    DO SUL Da FRana aO PaCFiCO SUL

    SD aeeos, eo, o seu erro. Coeou por ser luo de PerreBourdeu, co ue rblou de seud dure use e os. Poderrecosur o percurso pessol e elecul ue o coduzu ecor-lo?

    1 Loc Wcu, 2003, Eorfes: a proress repor o e prcce d prose of eor-py,Ethnography, 4-1 (mro), pp. 1-10.

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    3/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 457

    LW nsc o Sul d Fr, u fl d clsse d elecul e esude escol pblc d lde e depos o rde lceu d cdde z,mopeller. De seud fu pr Prs ode, o sbedo uo be ue curso

    seur, esude eo ecoo dusrl. Ere ugrande cole de eso, cole des hEC,2 e Prs, por defeo s do ue por oco: o er suf-ceeee ddo ec pr ser rdo pel Polyecue e o ersufceeee lerro pr ecrr cole norle Supreure, poro escoldo u cocurso cujo perfl fc ere os dos. t defzer ecoo polc, s desece-e rpdee: hEC u escolprofssol ue os prepr pr ser esor u rde epres, e ess deorrorz-e. Procur eo udr de ruo e d fzer sr socl(u dos eus lros preferdos esse oeo erLouis XIV et vingt millions

    de franais, u esudo po d cole des ales por Perre gouber)3

    udo,u oe, u o e leou sssr u coferc de Perre Bourdeusobre o e queses de polc. Esos e noebro de 1980, poucodepos d sd deLe Sens pratique e es d su oeo pr o Colle deFrce.4 Pr es coferc fo u erdder reelo: o copre-ed rs uros do ue Bourdeu expr s perceb be ue uluercos de uo pore se dz e ue er ecessro profud-lo.

    SD t ue dde?

    LW t e os. Depos d coferc, eos u dscusso pxo-e co Bourdeu o br dos esudes s uro ors d . teo seeo uo o, o ou-lo respoder s perus ue le fzose ods s dreces, ue, l coo u cruro, ele recor o corpo dsocedde frces pr os osrr s ers e o fucoeo ero deu er ue eu uc er cdo possel. ao reressr dess cofercde drud, dsse-e: Se so socolo, so ue eu uero fzer.ms se es coferc rcou u coeo, se dd porue eu

    dsposes esse sedo, dedo rjecr flr e pessol. tdurdo uolhar proto-sociolgico, dedo obldde socl dos eus ps,ue rcdo foreee prer fc, s oposes declsse lde ode cresc, e b dedo obldde eorfce reol. Sedo proeee do Sul, br os les de Prs er useser exprdo! Coudo, o fl, sou deedor d experc hEC,eso edo-e borrecdo errelee, u ez ue es e colocou e

    2 a cole des hEC, cole des hues udes Coercles, u ds s presdsgrandes coles

    frcess. Crd e 1881, depede d Cbre de Coerce e didusre de Prs. (n. t.)3 Perre gouber,LouisXIVet vingt millions de franais (Prs, hcee, 1967, reed. 1997).4 Perre Bourdeu,Le Sens pratique (Prs: mu, 1980); o po e o eslo de coferc pblc ueBourdeu d poc es be cpdo e Questions de sociologie (Prs, mu, 1980).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    4/32

    458 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    coco co u udo, o d epres, e ue descobr ue o uer esre de ue fu pr r pr o uerso d eso. Depos escolr-dde ese cpus colocou-e ess ueses e ecou-e drec-

    ee pr socolo, pelo coue culurl frol ue er pr o fcode e ecorr erso o eo dos flos d rde burues prsese ed obrez ue eu cred, euee, ue sdo eld e1789! O eu zo de uro c-se Crs de Relreux de vrxe oc robe de c [cor de chasse] oe oss rd cou, jes erEcorjdo por ese ecoro co Bourdeu, ce, prlelee os eusesudos de ecoo dusrl, u curso uersro e socolo. Fz oprero cclo (licence) e depos o seudo (esrdo) e nerre ue d

    poc o cooe de nerre erel (Nanterre la rouge)! Pr-cpr eses dos uersos o eso epo, ugrande cole, occodpr perpeuo dos eos de ecos prseses, e u uersddepblc, ue er u lborro srco d suberso esudl e d crcsocl, er u bo roduo prc socolo. no cpus d hEC, eru esude dssdee ros ulos, polco e pedco, rebelde rel-ee o edoureo rossero ue se er subedo lebro-ede crLa Reproduction e Le Systme des objets de Budrllrd,5 dscplde marketingpr proocr o professor! ros u peueo rupo ode se

    ecor os rros luos proeees ds clsses populr e d e useodos orudos d proc ue, e erl, er de esuerd, elecus eepedos. C-os les bolchos6 e s, s cos os pordo-res d orde escolr e socl esbelecd les fachos7. Er bse derdo,co excepo ds elees de 1981, e ue s reles se orr fore-ee crspds

    SD Coo fo er no Cled e depos os Esdos Udos?

    LW sd d hEC, obe u bols douorl pr r pr os Esdos Udos,ode psse u o de esudos e 1982-83 e Cpel hll, Uersdded Crol do nore. Fo l ue se cofrou coerso d ecoo socolo. L co orcdde (ere os eus lros foros, os de ElloLebow, Jo Dollrd, C. v Woodwrd e Er goff) e seu cursosde eor socolc e de socolo src e coprd u depreoexcelee, ode e lue por zde elecul co gerrd Lesk e Cr

    5 Perre Bourdeu e Je-Clude Pssero,La Reproduction. Elments dune thorie du systme denseignement

    (Prs, mu, 1970); Je Budrllrd,Le Systme des objets (Prs, gllrd, 1968).6 Les bolchos: os bolceues, e referc su pere o Prdo Cous ou esuerdrdcl. (n. t.)7 Les fachos, oe flr frcs pr prdro do fscso. (n. t.)

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    5/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 459

    Clou, ue e ecorjr rsforo. tods s us-fe-rs, dure u seesre, lo o seu bee co Lesk (o uor doclsscoPower and Privilege) e coersos por derss ezes sobre eor e

    sr.8

    Seudee, pr por dos os pr no Cled, e 1983--85, pr fzer o eu sero lr, s o udro de sssc cc.Por u sore surpreedee, er u sero cl euo socloo o ce-ro de eso do ORStOm, o o cero de eso colol deFr. iso deu-e dos os de foro prc prc socolc ucoexo esposo e poro prculree sruo.E nerre, feo socolo d culur e d educo e escro udssero de fl de curso (mmoire de matrise) ue sur sr eeorf, bsed experc hEC, ue se ul Produo

    escolr e reproduo socl, poro ceree ldo e ulzdo osrblos de Perre Bourdeu. Dure o eu lo o e Prs, escp ss uls d hEC pr sssr o seu curso do Colle de Frce. Deposde cd sesso, Bourdeu e eu cos juos cs dele coersr pr , er coo se fosse u curso prculr celerdo! E udo prpr no Cled cos u correspodc coud; seud-ee, ps o eu reresso, fu ssocdo o Cere de Socoloe Europeecoo ebro exprdo.Psse dos os no Cled, u eup uo peue, pos ros

    rs esdores, lur d subleokanak de noebro de 1984. vss e rble u socedde colol rcc uo brul, j ue noCled, os os 1980, er u col po do fl do sculoXiXue sobredo, use c, o f do sculoXX. Fo u experc soclexrordr pr u predz de socloo; r-se de relzr urossobre o sse escolr, urbzo e ud socl ese coexo desurreo, e esdo de eerc, e de obserr e epo rel s lusere coloos e depedess, e de er de reflecr cocreee sobre oppel cco d cc socl. Prcpe ss u coresso por fecd

    d Free de Lbero ncol Kk e Socls e Cl, de ol grde terre ( l prcpl) e psse ros ds e Lfou e cs de osleskanak udo prcee u crcul o errro.Fo eo b ue l os clsscos d eolo, muss, med, mlowsk,Rdclffe-Brow, Beso, ec. (especfcee os rblos sobre o PcfcoSul: s ls trobrds er eso o ldo) e ue e os eus preroscderos de erreo (o prero de odos fo esbodo rbo de Luecll, b de W, por lur do nl de 1983). E ue publue os eus pr-eros rblos, o erdderee de jueude s dros es de

    8 gerrd Lesk, Power and Privilege: A Theory of Social Stratification (Cpel hll, Uersy ofnor Crol, 1984, prer edo 1968).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    6/32

    460 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    fc.9 no fl d esd cledo, obe u bols de uroos pr r fzer o eu douoreo Uersdde de Cco, bero dsocolo ore-erc. ao cer cdde de Upo Sclr,

    eo er de rblr u ropolo src d doo colol no Cled. Fu seudee desdo pr arc.

    O gUEtO, O ginSiO E a PERiFERia

    SD ss ue u joe esdor frcs se cofror co o ueoero erco

    LW n reldde, cobr-se dos coeceos presos. De u

    ldo, por d no Cled fecou-se bruscee: e nou, uburocr edocre ue e superso busdo d su uorddepr co-ssr cor ode u oorf sobre o sse esco-lr ue eu relzdo sozo o ue, rseee, er u prc cor-ree o ORStOm.10 Deuce es prerco elecul juo d drecodo isuo e Prs, ue edeeee se pressou cobrr o fruduleo.Resuldo, -e peddo de perecer ese orso e, por cose-ue, l. Do ouro ldo, -e cofrodo co o uodo d rel-dde do ueo de Cco. hb s edes do brro ero e pobre

    de Woodlw e er u coue errel er sob jel uel pseurb use lur, erosl de ru, de sr, de olc, co usepro olee erc ere o udo brco, prspero e prledod uersdde e os brros eros o bdoo e ol (o cpus de hydePrk es rodedo e rs ldos pelo ueo de Sou Sde e o uro pelolo mc). isso ueso-e profudee o d--d. eo ueer o seudo ecoro decso d d elecul, uele uee co Wll Julus Wlso.Wlso o s eee socloo ero erco d seud ede

    do sculo XX e o rde especls d ueso ds reles ere r eclsse ese ps. Props-e rblr co ele u projeco sobre pobrezurb (e ros ers, o pror de eso rdo pelo seu lro

    9 Loc Wcu, 1985, L ueso scolre e nouelle-Cldoe: doloes e socoloe,LesTemps modernes, 464 (mro), pp. 1654-1685; 1985, Jeuesse, ordre couuer e de cue enouelle-Cldoe (co J. m. Koler e P. Pllo), Cahiers ORSTOMSrie Sciences Humaines, 21-2 / 3,pp. 203-228; 1986, Couus cues e soc colole: oes copleres sur l ues-o cue ,Actes de la recherche en sciences sociales, 61 (mro), pp. 56-64; 1989, te drk sde of

    e clssroo new Cledo: Ec d clss sereo nous prry scool syse,Comparative Education Review, 33-2 (mo), pp. 194-212.10 Loc Wcu, 1985,Lcole ingale. lments pour une sociologie de lenseignement en Nouvelle-Caldonie (nou e Prs, Edos de lORStOm e isu Culurel mlse, 212 pp.).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    7/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 461

    The Truly Disadvantaged) e rpdee e ore seu colbordor prxo eco-uor.11 te eo possbldde de r edee o cere do ssuoe b de er de pero coo fuco ese debe cefco e polco

    o s lo el, oedee s sues flrpcs e os thinktanks. ss ue deseolo s s eses, prero co Wlsodepos sozo, sobre rsforo do ueo ero ps os os 1960,edo sr d so poloze ue pre e eez os rblossobre ueso.12 teo u rde dd relee Bll Wlso, uefo u mentorsuleee exee e eeroso: esulou-e e poou--e, s b e deu lberdde de derr ds sus lses, por ezesde er frol.a eorf desepeou eo u ppel cerl, por dus rzes. Por u ldo,

    seu s cursos de ropolo do ue de socolo, porue o depreode socolo de Cco er eleculee uo pldo e porue eu esscerlee rrdo u cocepo ur d cc socl erdd d foro frces. Os rblos e os ecorjeos o rblo deJo e Je Coroff, demrsll Sls, de Ber-rd Co e RyodS ler-e dreco do rblo de

    erreo. Por ouro ldo,us rpdee eco-rr u poo de obser-o drec o erordo ueo, porue le-rur exsee sobre ossuo es dodpel borde ess-c, deseold prr

    de uo lo, por es-dores ue o uluer coeceoprro, ou esosecudro, do ue fz

    11 Wll Julus Wlso, The Truly Disadvantaged: The Inner City, the Underclass, and Public Policy (C-co, Uersy of Cco Press, 1987), obr ue se seue The Declining Significance of Race: Blacks andChanging American Institutions (Cco, Uersy of Cco Press, 1978).

    12 Loc Wcu, 1997, tree percous preses e sudy of e aerc eo,Internatio-nal Journal of Urban and Regional Research, 21-2 (Juo), pp. 341-353; rd. poruues bred: 1996,trs presss percoss o esudo do ueo ore-erco,Mana: Estudos de Antropologia Social,2-2 (Ouubro), pp. 145-161.

    Pse do ueo de Sou Sde, Cco, os os 90.

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    8/32

    462 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    reldde uod dos brros deserddos d cur er, e ue preeceese zo co os eserepos rerdos do seso cou corree, jorlscoou uersro. qus recosrur ueso do ueo prr de bxo, bse

    de u obsero precs d d uod dos bes des terra nongrata s b, por es es rzo, incognita.13

    SD es socolo ree o solo ue o leou freuer os rues deboxe?

    LW Cosder possel, epseolocee e orlee, rblrsobre o ueo se o coecer e prer o, ddo ue ese es l, op d por (o vero, ou-se clree os ros ue esl

    oe do ouro ldo d ru), e ue os rblos esbelecdos e preccrredos de oes cdcs proes e percoss, coo o o ce-fco d underclass ue eo de eo e pop.14 Depos de lus e-s bords, ecore por cdee u so de boxe e Woodlw, rs pssos do eu preo, e scre-e dzedo ue desej prederboxe, uo splesee porue o s d fzer o coexo.De fco, o de odo uluer curosdde e uluer eresse peloudo do pulso e s. O so de pes ser u poo de obser-o o ueo, u lur de ecoro co fordores poecs.

    ms uo depress o so (gym) se reelou ser o soee u uobel jel sobre d uod dos joes do brro, s b ucrocosos coplexo, co u sr, u culur, u d socl, es-c, eocol e orl e s uo es e uo rc. Lue-e cou zde uo fore, crl, co os bus do so e co o eloredor, DeeDee arour, ue se orou u espce de p dopo.15 gr-dulee, fu rdo pelo eso d Sweet Science, o poo de pssr or do eu epo o so. ao f de u o -se-e poso de de escr u seudo ssuo: lc socl de u ofco do corpo.

    O ue fz brr os boxeurs, porue se eole eles ese ofco o duro edesrudor ere odos, coo dure eles ode e s blddes eces-srs pr durr? qul o ppel do so, d ru, d olc eolee

    13 Loc Wcu, 1992, te Zoe: Le er de usler ds le eo or rc,Actes dela recherche en sciences sociales, 93 (Juo), pp. 38-58; rd. poruues: te Zoe, e Del SoresLs et al., Cultura e Subjetividade. Saberes Nmades (Cps, Pprus, 1997), pp. 49-68.14 Loc Wcu, 1996, Luderclss urbe ds lre socl e scefue rc,eLExclusion: ltat des Savoirs, dr. Sere Pu (Prs, Edos L Dcouere), pp. 248-262; rd.

    poruues: 1997, a uderclss urb o ro socl e cefco ore-erco, EstudosAfro-Asiticos, 31 (Ouubro), pp. 37-50.15 Loc Wcu, 2002, Chicago Fade: reere le corps du cerceur e sce, Quasimodo, 7 (Pr-er), pp. 171-179.

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    9/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 463

    e do desprezo rcl, do eresse e do przer, d cre colec rs-cedc pessol e udo so? Coo se cr u copec socl ue u copec corpord, ue se rse rs de u pedo

    slecos dos orsos e co? E su, coo se fbrc e se fesohabitus pugilstico?16

    Fo ss ue e deseoler dos projecos coexos, uo dferees sde fco esreee ldos: u crossocolo crl d predzedo boxe coo ofco do corpo subprolero no gueto, ddo dese uerso ucore prculr so prr de bxo e do eror; e u crossocolo- src e erc do gueto coo srueo de feceo rcl e dedoo socl, oferecedo u perspec eerlze ored pr oexeror e pr o lo.

    SD o oeo e ue coduz o seu rblo de erreo sobre o SouSde ue explode o dscurso-pco sobre uezo ds perfers popu-lres e Fr.

    LW Precsee. E 1990, depos dos os de vux-e-vel, crslz-see Fr depos os ouros pses europeus u pco orl e orodos brros perfrcos desesblzdos pel desdusrlzo e o dese-preo e ss, de ue se dz seee ue se eorfoser e

    ueo erc, co os res, e cer edd, o ppel dos eros.Or, es e Cco eruldo o eu rblo de cpo o seo doSou Sde, e es led edc, rpdee prld pelos polcos epor ceros esdores (e sepre os s be fordos!), prec-eprecsee burlesc (ubuesque). ad sobre es ueso, d-se o eode eserepos e clcs, bsedos ese cso u dupl orc: o-rc do ue perfer populr frces er ps-fords e orcdo ueo ero erco. O produo dess dus orcs cuuldser u dscurso copleee desfsdo relee reldde, s ue

    exerceu edee u poderoso efeo de profec uo-relze, por-ue er reodo por odos e e odo o ldo e rpdee uou s polcspblcs e oedee polc d d cdde, co o co perdcods les ueo o pcrs uo efczes.

    16 Loc Wcu, 1989, Corps e e: oes eorpues du ppre-boxeur,Actes de larecherche en sciences sociales, 80 (noebro), pp. 33-67; 1995, Proeco, dscple e oeur: ueslle de boxe ds le eo rc, Sociologie et socits, 27-1 (Prer), pp. 75-89; 1995, tepulsc po of ew: how boxers k d feel bou er rde, Theory & Society, 24-4 (aoso),

    pp. 489-535; 1995, Pus work: Bodly cpl d bodly lbor o professol boxers,Body &Society, 1-1 (mro), pp. 65-94; 1998, te przefers ree bodes,Ethnos: Journal of Anthropology,63-3 (noebro), pp. 325-352; rd. poruues: Os rs corpos do boxedor profssol, e DelSores Ls et al.,A Dominao Masculina Revisitada (Cps, Pprus, 1998), pp. 73-96.

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    10/32

    464 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    Cosdere ue u deer suleee cefco e cco de errese (flso) debe pr recusr os eros e ue er feo, rs do esudoedco ds rsfores dos brros de releo, esses espos es-

    zdos pr ode for fsds s popules rlzds, o sob oulo erl coo sob o ulo d or, s dus res do alco.Deseol eo ucopro, poo porpoo, ere eoluodo ueo ero er-co depos ds rdesreols dos os 1960e eoluo ds perfe-

    rs populres e Frdepos de edos dosos 1970, uer dzerdure fse de des-dusrlzo, ue deu,u prero oeo,lur u sre de r-os oredos prc-plee pr o debe

    europeu.17

    Pr coprro Sou Sde de Ccoco perfer pr-sese, fz u rblo

    de erreo e 1989-91 citdes qure mlle, cdde de L Coureueo ordese de Prs, e os corredores ds dsres ue le cbo cd polc de cdde. no fl, ese rblo deseboc u rplclrfco, eprc, erc e polc: recosuo coo o ueo cou-ro de edos do sculo XX se rsforou e ypereo do ldo e-

    rco; coo os errros operros d perfer urb europe erre decoposo, s fsdo-se do esue do ueo, corree odscurso doe, o poo de poderos crcerz-los cooantiguetos; e

    17 Loc Wcu, 1992, Bleues frses e eo or rc: de lle l co-prso,French Politics and Society, 10-4 (Ouoo), pp. 81-103; 1992, Pour e fr ec le yedes cs-eos: les dffreces ere l Frce e les Es-Us, Annales de la recherche urbaine, 52(Seebro), pp. 20-30; 1992, Dclso e doso: l uo du eo or rc,eLAmrique des franais, dr. Crse Fur e to Bsop (Prs, Edos Fros Bour), pp. 103-

    -125; 1993, Urb oucss: S d dso e blck aerc eo d e Frec urbperpery,International Journal of Urban and Regional Research, 17-3 (Seebro), pp. 366-383; rd.poruues: Proscros d cdde: es e dso socl o ueo erco e perfer urbfrces,Novos Estudos CEBRAP (So Pulo), 43, noebro, 1995, pp. 64-83.

    De reresso o erreo d C des qure mlle, LCoureue (mo de 2006).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    11/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 465

    deosro ue o Esdo ue o deere or ds fors ue o rldde urb os dos coees.18

    Euo deseol o eu rblo sobre o boxe e o ueo, es e co-

    co peree co Perre Bourdeu, ue e ecorjou coseee.Ele eo rs ezes Cco, ode sou o so e ecorou DeeDee eos eus osboxeurs. Fo por ocso dess ss ue elboros o pro-jeco de u lro ue explcr o coro erco do seu rblo, sdo ore u pblco lo-erco, so ue er es free ue s dsor-es e os obsculos u propro fruuos dos seus odelos er sfores. Cosros rs os redco dese lro, uldoAn Invitation toReflexive Sociology,19 ue escreeos drecee e ls, e ue rpdeefo rduzdo pr frcs e depos u e de lus. Socolo do

    ueo, eorf do corpo bl, copro rslc e rblo ercoco Bourdeu: udo se cosruu e cojuo e o eso epo, e udoecx.

    a ROCha DO EStaDO PEnaL

    SD ms eo coo sure s prses ese pror de esudos?

    LW ms u ez, coo o cso d ropolo do pulso, fo ol-

    ee preso: fo lc d eso e s surpress do erreo ue eforr err prso o sedo furdo, eed-se. ao elborr sr de d dos eus osboxeurs do so de Woodlw, perceb-ede ue odos esdo dedos. verfue eo ue prso u s-uo suleee cerl e bl o orzoe ds orzes cos us os joes do ueo se relco e ue os fz roper coo urde roc o seu jrd pessol, ue o se pode rerr e coorr, eue odfc od pse socl.Por exeplo, o eu o e copero de rue ase pssdo

    ses os prso o sr d dolescc; , de reso, preddo o boxers ds rdes. su sd d peecr, ecorou refo o so,ue o proeeu d ru, e seuu u crrer deboxeur. Depos, udo sucrrer o rue se fudou e o so fecou, recu ecoo lele reecorou-se oee sob os ferrolos rs ezes. i perodceer-lo d prso pdo su cuo e o seu dodo ver o elor o

    18 Loc Wcu, 2006, geo, bleues, : rffrer l pru du polue, Nouveauxregards, 33 (abrl-Juo), pp. 62-66; rd. poruues: e Frum Sociolgico (Lsbo), Ouoo 2006;

    2008, geos d -eos: a oy of e ew urb poery, Thesis Eleven, 94, pp. 113--118; rd. poruues e Cadernos de Cincias Sociais, o prelo.19 Loc Wcu e Perre Bourdeu,An Invitation to Reflexive Sociology (Cco, Uersy of C-co Press, e Cbrde, UK, Poly Press, 1992).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    12/32

    466 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    rdo pr prso o sr do rbul lo ue os sec exsecleee eleculee! Fo es experc ue e coduzu fzer u rblode erreo ploo s css de deeo esdo-udeses e 1998-1999, e

    Los aeles, depos e Cco e no iorue (co curses o Brsl), prcopreeder o ue coec.20 O objeco, u b, er o de forecer oseos pr furr o ecr dos dscursos does sobre prso e s lsesdses e eccs d crolo, ue elec exur ds relescrcers o uodo: o eprsoeo represe es de udo o cos-reo dos corpos, e udo o ue sso pre o el ds ceors, dosdesejos, do sedo de s e ds reles co os ouros.n reldde, o se pode copreeder rjecr do subprolerdoero erco depos dos os ue r o ueo os os 1970 se

    ssur o seu coldor lco expso espos do Esdo pelo loo dos rs los decos do sculo. Ere 1975 e 2000, os EsdosUdos ulplcr por cco su populo sob reso prsol (souscrou) pr se orre o lder udl d ecrcero co 2 les dededos cos ue eu or eo e de ue o uluer resolco, coo odos os socloos ue rbl sobre r e clsse arc (o prero fz-lo fo u jurs, mcel tory, eMalign Neglect,u lro-ce publcdo e 1995, ue ru eo porue euuer ulzr ese ulo pr u ds s obrs).21 Coo se explc

    es perflo crcerl? a prer respos, d deolo doee d eso ofcl, dzer ue el es ld o cre. ms curd crldde esou, ere 1973 e 1993, es de cr foreee, oprecso oeo e ue o eprsoeo le oo. Seudo s-ro: euo ue proporo de eros e cd coore de crososfo dudo dure e os, su pre populo crcerl ocessou de uer. Pr resoler eses dos es, ecessro sr doesue cre e cso e repesr prso coo u suo polc,u copoee cerl do Esdo. Descobre-se eo ue o sureo do

    Esdo pel o resuldo de u polc de pelzo d sr, uerespode o cresceo d seur slrl e o fudeo do ueocoo ecso de corolo de u populo duplee rlzdo duplo plo erl e sblco.22

    20 Loc Wcu, 2002 te curous eclpse of prso eorpy e e of ss crcer-o,Ethnography, 3-4 (iero), . especl i d ou of e belly of e bes, pp. 371-397; rd.poruues: O curoso eclpse d eorf prsol er do ecrcereo de ss,DiscursosSediciosos. Crime, Direito e Sociedade (Ro de Jero), 13, Ouoo 2003, pp. 11-34.

    21 mcel tory,Malign Neglect: Race and Punishment in America (no iorue, Oxford UersyPress, 1995).22 Loc Wcu, 1998, Cre e ce e arue de nxo Clo,Archives de politiquecriminelle, 20 (Prer), pp. 123-138; rd. poruues: Cre e cso os Esdos [cou]

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    13/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 467

    SD E, coo osr eLes Prisons de la misre (1999), expso do Esdopel os Esdos Udos es el prpr ld rof do Esdo socl23

    LW no oeo e ue erul s esscs peecrs prdecfrr espos sceo do Esdo pel arc, Clo ls welfare reform de 1996, elbord pel fco s reccor do prdo repu-blco. a bolo do dreo sssc socl pr s uleres desudse su subsuo pel obro o sslreo fordo (do worfare) u escdlo srco, e odo o sculoXX, edd s reress odpor u presdee ue er suposo ser proresss. Por do polc,escre u ro o Le Monde diplomatique, depos u ro s profu-ddo pr u res de eorf polc, resHrodote.24 ao lsr s

    plces des refor, erfue ue rof orzd do secor socle perrof do secor pel do Esdo erco er o soee coco-es e copleeres, s d ue els s es populoeszd re do slro. tor-se clro ue o sel doercdo desreuldo pel pr e ecess do reforo do puo de ferro djus crl bse d esruur de clsses.25

    Fo o ue ee osrr eLes Prisons de la misre, o seur dfuso er-col d polc de olerc zero ue po d l d pelzod pobrez. Ese lro fo rpdee rduzdo e rs, ses, doze lus,

    porue es polc de coeo pu ds cds precrzds dooo prolerdo urbo se dfudu por odo o ple, eser do eol-berlso ecoco. Fo ss ue e dese oeeee do ueo,ledo pel urc polc e use cor ode, pr lsr

    Udos de nxo Clo,Revista de Sociologia e Poltica (Curb), 13, noebro 1999, pp. 39-50;Loc Wcu, 2000, te ew peculr suo: O e prso s surroe eo, TheoreticalCriminology, 4-3, . especl sobre new socl sudes of e prso, pp. 377-389; rd. poruues: ao suo prculr: prso coo subsuo do ueo, e Loc Wcu,Punir os Pobres (Ro

    de Jero, Fres Bsos Edor, 2001), pp. 99-112; Loc Wcu, 2001, Dedly syboss: Weeo d prso ee d es,Punishment & Society, 3-1 (iero), pp. 95-133; rd. poruues:a cor d jus: udo ueo e prso se ecor e se l, e Loc Wcu e Del Ls(drs.),Repensar os Estados Unidos (Cps, Pprus, 2003), pp. 159-208.23 Loc Wcu,Les Prisons de la misre (Prs, Edos du Seul, 1999); rd. poruues:As Prisesda Misria (Oers, Cel Edor, 2000; Ro de Jero, Jore Zr Edor, 2001).24 Loc Wcu, 1997, Les pures e pure: l ouelle polue de l sre e arue,Hrodote, 85 (Prer), pp. 21-33l; 1996, De lE crble lE pl: oes sur le re-e polue de l sre e arue, Regards sociologiques, 11, pp. 30-38 (bos rduzdos eporuus e Punir os Pobres, Ro de Jero, Re, 2001); er ulee o ero de Actes de larecherche en sciences sociales (124, Seebro 1998) cosrdo osclo De lE socl lE pl,

    co ros de Dd grld, Kere Becke e Bruce Weser, Dro meloss e Loc Wcu.25 Loc Wcu,Punishing the Poor: The Neoliberal Government of Social Insecurity (Dur e Lodres,Duke Uersy Press, 2008); rd. poruues: Onda Punitiva. O Novo Governo da Insegurana Social(Ro de Jero, Edor Re, 2007).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    14/32

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    15/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 469

    sucol ue l ere eles os secores sssecl e peecro doEsdo. O ue plc ue, se uereos copreeder s polcs de esods popules co probles bse d esruur ds clsses e dos lu-

    res, ecessro esudr e cojuo ulo ue Bourdeu c oesuerd e o dre do Esdo. a polc socl e polc pelcoere e fude-se: es flosof beors, s ess oes deresposbldde ddul e de coro, os esos dsposos de l-c e de reso, s ess ccs de superso, rus de derdo (osedo de grfkel)29 e ses dos desos de coporeo for co dos seros socs, rsfordos e rpol pr o epreoprecro, e d polc, d jus e d prso, ue se pede pr coer spopules rlzds.

    Seue-se eo o ercero olue, ue uele ue escre e prero lurpor rzes de urc polc,Les Prisons de la misre, ue deosr s cusse deso os ecsos de ercolzo d pelzo d r-ldde urb, co dfuso d esr polcl d olerc zero escl pler, cocoe d dfuso de polcs ecocs eolbe-rs.30 acresce-se u uro olue,Deadly Symbiosis, ue osr coo dso eo-rcl lubrfc expso do Esdo pel e celer rsod eso socl pr eso pu d pobrez, e coo, por su ez, pelsu co erl e sblc, suo crcerl redefe e redz o

    es co e eo-col.31

    Ese lro sur eorf, sr socl,eor socolc e flosof jurdc, e es o odelo d fuso esruurl efucol dos brros de releo e do sse crcerl, cosrudo sobre ocso dos Esdos Udos, rspordo-o pr Europ pr explcr o sobre--eprsoeo dos rdos ps-colos, e o Brsl pr dr co dlrzo ds cles urbs cdde dul.

    SD Exse, poro, o soee u fo coduor exsecl, s bu cosur erc ue l ere s ess ecs uo dferees.

    29 hrold grfkel, 1956, Codos of successful derdo cereoes, American Journal ofSociology, 61 (Seebro), pp. 240-244.30 Loc Wcu, 2001, te pelso of poery d e rse of eolberls, European Journal on Criminal Policy and Research, 9-4 (iero), pp. 401-412; rd. poruues:a pelzo d sr e o o do eolberlso, e Alm da Fbrica: Trabalhadores, Sin- dicatos e a Nova Questo Social, eds. mrco S e Jos Rcrdo Rlo (So Pulo, Bo-epo Edorl, 2003), pp. 72-88; Loc Wcu, 2003, towrds dcorsp oer e poor?noes o e pelzo of poery Brzl, Punishment & Society, 5-2 (abrl), pp. 197-205.

    31 Loc Wcu, 2005, Rce s cc feloy,International Social Science Journal, 181 (Prer),pp. 127-142; rd. poruues: a r coo cre cco, Sociologia. Revista do Departamento de Sociolo-gia da Faculdade de Letras da Universidade do Porto (Poro), 15, iero 2005, pp. 9-41; eDeadly Symbiosis:Race and the Rise of the Penal State (Cbrde, Poly Press, 2009).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    16/32

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    17/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 471

    sob o efeo d eerlzo d escolrzo, d berur do espo ldeo(villageois) s rocs coercs e d fluc d culur urb por er-do dos media.34 Os ue sse e fzer dele u erco d reproduo

    fr be e reler eses esudos Bourdeu fz eorf coprd, eros locs (sites) e suleo e cobd co lse essc, ros es de surr od d eorf multi-site ue freueeee ocoseue escoder u prc ue se sseel s o urso culurl doue u rblo de erreo do desse oe. E u eorf ue, loede ceder o exoso e o eprso, er soldee ored por u pro-jeco erco ue cb rerocee por ler: or pre doscoceos-ce de Bourdeu, coo o dehabitus, su ore upuzzleecordo o erreo. al dsso, sepre oue sed de Bourdeu, o

    Cero de Socolo Europe e ouros locs, prces d eorf deprer u: peso oedee e abdellek Syd, e SpeBeud e mcel Ploux, e Yee Delsu ou d e moue e mcelPo.35

    O ue uer dzer ue eu o er do fl de odelos r se esse ue-rdo ser erfo por u espce de decso delberd. ms ueso de rou o pr o erreo uc se e ps e eros de oco eodolc.Fo s o odo ue se e ps coo o s deudo pr resoler oproble cocreo co ue e cofro, ue, e Cco, o er pes

    o de e proxr do ueo pr dele durr u coeceo prcoe ecdo por dero, s b o de e dor de u srueo de desconstruo das categorias rs ds us cur er erc ereo percepcod e pesd o debe uersro e polco. a eo cl er de e por sobre u eorf do cero urbo doSou Sde pr ulrpssr o duplo ecr cosudo pelo dscurso pr-fbr-cdo sobre o ueo coo locl de desorzo socl espo de olc,de desc, de zo, crcerzdo pel usc e crc decorreedo poo de s exero e exose ue socolo esbelecd dop,

    e pel fbul cdc de underclass, ess ceor-esplo ue preceuos os 1980-90 o ro socl e cefco dos Esdos Udos prexplcr de er perfeee uolc o desclbro do ueo ero pelo

    34 Perre Bourdeu (co a. Drbel, J.-P. Re e C. Sebel), Travail et travailleurs en Algrie (Prs-Lhye, mouo, 1963); Perre Bourdeu e abdellek Syd, Le Dracinement. La Crise de lagriculturetraditionnelle en Algrie (Prs, d. de mu, 1964); Perre Bourdeu,Le Bal des clibataires. Crise de lasociet paysanne en Barn (Prs, Seul, 2002, 1. ed. 1962).35 abdellek Syd, Un Nanterre Algrien, terre de bidonvilles (Prs, Edos auree, 1995);

    Spe Beud e mcel Ploux,Retour sur la condition ouvrire. Enqute aux usines Peugeot de Sochaux--Montbliard (Prs, Fyrd, 1999); Yee Delsu,La Place du matre. Une chronique des coles NormalesdInstituteurs (Prs, Lhr, 1992); mcel Po e moue Po-Crlo, Voyage en grandebourgeoisie. Journal denqute (Prs, Presses Uersres de Frce, 1997).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    18/32

    472 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    coporeo socl dos seus ebros.36 a obsero eorfc per-u-e efecur udupla ruptura, co represeo edco-polcdoe e co o seso cou erudo d poc, ele prpro foreee

    codo pel dox col. O eso se erfcou do ldo frcs, odeo cofroo ere o ue e ou os seros do msro ds Cddes e C des qure mlle e L Coureue e peru pssr pelo cro osprecoceos burocrcos e seerudos ue obsculz cosruo doobjeco banlieues.

    SD Ess eo explcd o prloo eodolco de Parias urbains,ode eco o corbuo d eorf ere cco prcpos pr orer socolo coprd d rldde urb.

    LW Parias urbains o u oorf de erreo o sedo clssco, ddoue lse rcul os es cro do brro, eso d cdde e do udropolco locl e cro d ecoo e do Esdo col, e cob obser-o drec, ddos esscos e perspeco src e copr.37 ms eorf o dex de deseper b u fuo relee e dosresos lcos: coo srueo de rupur co dox polc e elec-ul, coo cbo de referr, e coo utenslio de construo terica.as obseres resds d d o ueo ero de Cco sed dos

    eus coles d sl de boxe sobre s sus reles co os epredores, ssues de poo socl, polc, os ues, escol, ec. perr-eelborr s oes del-pcs ue ulzo pr descodfcr s prcs socse experc d d pobrez o coro seredo d erpole esdu-dese. ass, oo de perueo expre o eseo do espo dosposses e o cl de eclusureo socl e rcl ue pre o SouSde os os de 1990, de ue o se pode fzer de se o se pusere los ps. O esue d marginalidade avanada, deseold ercer predo lro e ue crcerz o oo ree de pobrez ue eere er pos-

    -keyes e pos-fords, po-se o coeceo dreco ds esrsde d dos bes do ueo ero erco e os subrbos frceses edeclo, fors s d coscc colec ue ore s sus ces e

    36 Loc Wcu, 1997, tree percous preses e sudy of e aerc eo,Interna-tional Journal of Urban and Regional Research, 21-2 (Juo), Ees d debe, pp. 341-353 (e s 8resposs os eros seues); rd. poruues bred: trs presss percoss o esudodo ueo ore-erco,Mana: Estudos de Antropologia Social (Ro de Jero), 2-2, Ouubro 1996,pp. 145-161. Loc Wcu, Luderclss urbe ds lre socl e scefue rc,

    eLExclusion: ltat des savoirs (Prs, Edos L Dcouere, 1996, pp. 248-262); rd. poruues: auderclss urb o ro socl e cefco ore-erco,Estudos Afro-Asiticos , 31 (Ro deJero), Ouubro, 1997, pp. 37-50.37 Loc Wcu,Parias urbains. Ghetto, banlieues, tat (Prs, L Dcouere, 2006).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    19/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 473

    obsculos cocreos co ue ebrr coo usc de u luecou, ue refor o plo sblco dsperso objec do precrdo.O coceo de estigmatizao territorial, coo odldde ds do descr-

    do coleco ldo sobre os resdees dos brros de releo er doslrdo dessoclzdo, ecor su ore o uro ledo cbofce fce juo dos resposes pel polc d cdde e Fr.38 Os losfucoros ue eu ur fl odos dos brros populres d perferco rulos de s e de repuls oz; udo o seu o, o seu oc-bulro, su posur e os seus esos expr o desprzer de esr ecrre-do de u sso e de u populo ld e poro le. Deposecore o eso seeo de repuls e de ddde o el sbxo d escl urb, o ere os bes d C des qure mlle os

    subrbos de Prs, coo os eros ercos pdos rdl doperueo e Cco. no er poddo deseoler es oo ue esure rerospecee coo u dos resuldos s cocees despesus se o rblo de erreo ledo cbo e prlelo dos dos ldosdo alco.

    SD Coo ue eszo errorl se dsue d eszoc e e ue ue el , uo s, o pore?

    LW Os brros operros, deserddos ou rdos uc er bo repu-o, cdde sepre ee os seusbas-fonds e os seus secores suspeos cer-cdos por u ur sulfuros. ms u feeo oo preceu o decursodos dos los decos: e odos os pses dos u peueo erode brros ou de loclddes so prr de eo publcee coecdoscoo poos de perdo socl e orl. O rde loerdo (ensemble) deRober tylor hoes e Cco, Boby perfer de Prs, o dsro demoss Sde e mceser, tes s pors de Esocolo, So Joo de Deuso ordese do Poro: eses oes so ouros os pos cos do

    orror urbo; eles spr edo e desprezo e od socedde. Crs-lzou-se u leo do locl, ue se cresce desor de clsse e deecdde ue e os seus bes, co efeos prpros, dsos dsrcs rbs, ors ou corpors ouror esudds por Er goff,39s us corbue poderosee pr esprl d desero socl e ddfo sblc.

    38 Loc Wcu, 2007, terrorl szo e e of dced rly, ThesisEleven, 91 (noebro), pp. 66-77; rd. poruues: a eszo errorl dde d r-

    ldde d, Sociologia. Revista do Departamento de Sociologia da Faculdade de Letras da Universi-dade do Porto (Poro), 16 (Ouoo 2006), pp. 27-39.39 Er goff, Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity (no iorue, So & Scus-er, 1963).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    20/32

    474 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    qudo peru os bes do ueo de Cco e d cdde de LCoureue, dus zos de releo ses l uleros de dsc, oue fze s pessos do brro pr se deseeclre o d--d?, eles

    respod de edo e eros use dcos: a, eu o coeo spessos do brro. vo u s o sou du ou sej, eu o sou cooeles. Derc-se dos zos e l sobre eses e der-dd ue deles d o dscurso pblco. Dos dos ldos do alco, os b-es ds zos percepcods e ds coo purros urbos escode ord os epredores, os seros pblcos, e receber os ecs e e perecer cro-socedde locl. S pesus o erreo podreelr o ru de preo dese seeo de ddde os dos lu-res e o recurso s ess esrs de eso do es errorl ue so

    dsco u e depreco lerl, rerd pr esfer prd e fu pr o exeror loo ue se coseue eos pr l. Ess esrsede desrer u pouco s os colecos j efruecdos ds zos

    urbs deserdds e produzr desorzo ue o ds-curso doe precseedz crcerzr esss zos. Oes errorl c ul-ee o Esdo dopr pol-

    cs especfcs, derrorsdo dreo cou e d orcol, ue or pre ds ezes refor dc derlzo ue preedecober, e dereo dosbes.

    a CaRnE E O tEXtO

    SD Do poo de s do odo, d escl e do objeco, eorf do ofcodeboxeure Woodlw uo dferee. Coo ue el se deseoleu?

    LW u eorf de feo clssc pelos seus preros, u espcede esudo de u colecdde locl l coo er feo pel ropolo br-c os os 1940, co dfere ue lde sl de boxee s sus exeses, e rbo osboxeurs e o seu crculo.40 Ree es

    40 Loc Wcu, Corps et me. Carnets ethnographiques dun apprenti boxeur (mrsel e morel,aoe, Coeu & ndeu, 2000); rd. poruues: Corpo e Alma. Notas Etnogrficas de um Apprendiz deBoxe (Ro de Jero, Relue Dur, 2002).

    n fel de S mr, Ro de Jero (2001).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    21/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 475

    udde esruurl e fucol porue el brc osboxeurs e del u or-zoe eporl, relcol, el, eocol e esco especfco, ue sepro puls e o fz eler-se c do seu eo bul. qus, es de s,

    dssecr relo bfd de oposo sbc ere o ueo e o so, ru e o rue; e seud, osrr coo esruur socl e sblc d sloer rssso d cc d obre re e produo d cre colec- illusio pulsc; flee, peerr lc prc de u prccorporl o le d prc rs de u predze de lo duro prer pesso. Dure rs os fud-e pse locl e ereo joo. apred jor boxe e prcpe e ods s fses d prepro doboxeur, cober por lur do rde oreo dos golde gloes. Seu oseus coperos de sl s sus pereres pessos e profssos.

    E lde o d--d co redores, ees, prooores, ec., ue fze rro ple do soco (cogne). acudo ss, fu sprdo pel esprl sesul eorl do pulso, o poo de ecrr pese de erroper rjecr uersr pr e orr profssol.O ue uer dzer ue o objeco e o odo des pesus, esses, o so cls-scos. Corps et me prese u radicalizao emprica emetodolgica da teoria dohabitus de Bourdeu.41 Por u ldo, bro cx er do bus pulsco,esclpelzdo produo e juo ds ceors cos, ds desrezscorpors e dos desejos ue, cobdos, defe copec e pec

    prprs do jodor de boxe. Por ouro, deseolo o bus coo dsposoeodolco, uer dzer ue e coloco suo de durr, pel prc,e epo rel, s dsposes do puls, f de elucdr o eso pr-pro o cosos pulsco. O odo pe, pos, pro eor d co ue lse seudo u dsposo de pesus recurso e reflexo.a de ue e ore u er de ler lc d obsero prcpe erer es duldde e fzerparticipao observante. n rdo lo--erc, dz-se os esudes de ropolo, udo eles se c orblo de erreo: Dont go native. n rdo frces, pode dr-se

    erso rdcl ej-se Jee Fre-Sd eLes Mots, la mort, les sorts42 sco codo de el ser copd por u epseolo subjecsue os reee pr o eror do roploo-sujeo. Eu, pelo corro, dogo native, s go native armed, ou sej, eupdo co odos os srue-os ercos e eodolcos, co ods s problecs erdds d oss

    41 Loc Wcu, 2002, tk Bourdeu o e feld,Berkeley Journal of Sociology, 46, pp. 180--186; rduo poruues: 2002,Ledo Bourdeu o cpo, Revista de Sociologia e Poltica, 19(noebro), pp. 100-104; hbus, e Jes Becker e ml Zfrosk (drs.),International Encyclo-

    pedia of Economic Sociology (Lodres, Roulede, 2004), pp. 315-319; rduo poruues: 2004, Escl-recer o bus, Sociologia. Revista do Departamento de Sociologia da Faculdade de Letras da Universidade doPorto (Poro), 14 (Ouoo), pp. 35-40.42 Jee Fre-Sd,Les Mots, la mort, les sorts (Prs, gllrd / Poce, 1985).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    22/32

    476 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    dscpl, co oss cpcdde de reflexo e de lse, e udo por uesforo cose pr, depos de er pssdo pel pro cc, objectivaressa experincia e construir o objecto de preferc dexr-se euee

    eoler e cosrur por ele. v, ore-se u de, s ole coo soc-loo!

    SD es co ud pel eor ue fz orldde de Corps et me, lr pels ueross reces ue o lro suscou (rduzdo e oelus e uo plee recesedo for d socolo).

    LW Sobre s reces, o eo cerezs! Creo, co rde pe ,u ez ue eo prcpl d eso desexoczr o ofco do

    soco, ue o pco do lro se dee e pre o ldo sescol do r-blo de erreo: dexr ue os pr o rz pr copreeder o ue orr-se puls o cou, d eos se se r de u frcesobrco ue se roee o ssuo o ueo ero erco. alus doseus crcos, odo errdee o eu rblo por u exeso dosesudos de profsso er d seud Escol de Cco, e seuer seperceber do duplo ppel ue o coceo de bus desepe es-o e ler-se d usc de eor o lro.43

    De fco, eor e o odo eso rculds o poo de se fudre o

    prpro objeco eprco ue pere elborr. Corps et me u etnografiaexperimental o sedo orl do ero, u ez ue o esdor udos corpos soclzdos ldos o lbue socoorl e sesul d sl deboxe, corpo e co cuj rsuo se efecur pr preeder lu- rs d ul se fbrc o boxeur. a predze u o eo de sedurr u doo prco (matrise pratique), u coeceo scerl douerso e ueso, de peerr prxolo dos ees e ueso e ode err subjecdde do esdor. no de odo lu u uedo poo se fudo do subjecso, o ul se l uo-eorf, pelo

    corro: u por-se sobre experc s , do corpo desejeue sofre, pr cpr in vivo fbrco colec dos esues de percepo,de preco e de co pulscs ue so prlds, uo ou pouco,por odos osboxeurs, sej ul for su ore, su rjecr, o seu el erru despor.44 a persoe cerl d sr o e BusyLoue, e ese ou ueleboxeur, e eso DeeDee, o elo redor, despeo d su poso de cefe de oruesr: o so euo forj socl

    43 Loc Wcu, 2005, Sdowbox w eorpc oss: a rejoder, Symbolic Interaction,

    28-3 (vero), pp. 441-447 (respos o spso sobreBody and Soul).44 Loc Wcu, 2005, Crl coecos: O ebode, ebersp, d pprecesp,Qualitative Sociology, 28-4 (iero), pp. 445-471 (respos o ero especl cosrdo Body andSoul, 28-3, Ouoo de 2005).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    23/32

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    24/32

    478 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    SD ms eo, se Corps et me o se cer sobre pesso de Busy Loue, osocloo-boxeure predze, sso uer dzer ue o u lro de ro-polo reflex?

    LW no o sedo e ue eede ropolo d ps-esruur-ls ou ps-oder, pr ul eo do olr lco drduer sobre o sujeo de coeceo su dde pessol, uer sobre oexo ue dre os pres e os crcuos de poder-sber os us ele crcul.Ess fors de reflexdde scsc e dscurs so uo superfcs; elspode ser se dd u oeo l pesus pr lr os ee-seos s rosseros (dedde e rjecrs socs, fecos, efeosrercos, ec.). ms els pr o oeo de uocrc precisamente

    ode ele deer coer, sber, o uesoeo couo ds ceo-rs e ds ccs de lse socolc e d relo co o udo ue elspressupe. ese reoro os srueos de cosruo do objeco, poroposo o sujeo d objeco, ue rc ds do ue se podecr reflexividade epistmica.48 Our dfere relee reflexddeoloue ou exul dos roploos subjecss: el fes-se oo f do projeco, ex post, o oeo de se redr o relro, sdurante,e ods s eps d eso. El s o cojuo ds operes sroers, desde seleco do locl de obsero e dos fordores s

    ueses pr ou er, pssdo pelo eoleo dos esues er-cos, dos ueslos eodolcos e ds ccs de exposo, o oeoe ue so efecuds.Corps et me pos u lro reflexo, o sedo e ue o prpro dsposod eso e for pereeee reflecr sobre deuodos eos de eso o seu f, sobre dfere ere doo prco(matrise pratique) e doo erco (matrise thorique) de u prc, sobre re ere o eusso sesorl e copreeso lc, o scerl eo el, o ethos e o logos, do pulso s b d socolo. De ul

    odo,Parias urbains u obr de socolo urb reflex, porue ues-o se cessr s prprs ceors ue pe e cus e e joo under-class, inner city, banlieues, perueo, releo, precrdo pr pesr sos cofures d rldde cdde. E porue se po sobre uderco clr ere ceors des e ceors lcs, ue pr bse d reflexdde.a reflexdde epsc pe-se o erfo co u urc o oruo udo o cod subeer-se s pr-cosrues do seso cou. Por

    48 Perre Bourdeu e Loc Wcu,An Invitation to Reflexive Sociology (Cco, Uersy of C-co Press, 1992), pp. 36-46; Perre Bourdeu, 2002, Prcp objeco: te huxley edllecure,Journal of the Royal Anthropological Institute, 9-2 (Feerero), pp. 281-294.

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    25/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 479

    deer eodolco, e obro de our os ees ue esud e ler sro o seu poo de s. Se fzer be o seu rblo, ecorr-se- ldo eles por los fecos ue ecorj defco e o transfert. Ef,

    e pblc d eorf (cludo juo de ouros esdores eccs socs, felzee) prox- d rr, do jorl o, eeso d epope. por sso ue o roploo ou o socloo ue recorre orblo de erreo dee redobrar de reflexividade. Fo o ue ee osrr eScruz e sree, propso de ders recees eorf urbore-erc.49 O erddero objeco d crc o so os rs lrosue subeo o cro lco (e d eos os seus uores, ue o sou seo poos o espo cdco), ou s sus opes polcs, ue eso dferees, s u cer posur epseolc de bdoo s for-

    s de percepo des, o orlso ulr, s sedues do peseoofcl e s rers d eue cdc. Es posur es bse de erroscefcos res, porue for sse e e seu for o seso coucorree e o seso cou erudo.

    SD Corps et me o b for, pel su escr rr de eslouse-erl, ue cod o leor brr co oboxeur-predz e ue d ersuleee lc do rblo de erreo e o seu produo.

    LW Coo pssr ds ers o eleco, d copreeso do corpo osber do exo? Es u erddero proble de epseolo cocre sobreo ul o se reflecu o sufcee e ue dure uo epo e preceusolel. Resur deso crl d exsc ulr e core cor-porl do sber prco cosuo do pulso coo d de usuerprcs, eso ds preeee eos corpres (corpores) reuerco efeo u reso profud do osso odo de redr cc socl.no cso presee, er-e ecessro ecorr u eslo e rupur co escr oolc, oocroc, ler do relo clssco do ul o e-

    rfo se rerou, e coseur fr u escr co rs fces, surdoos eslos e os eros, f de cpr e rsr o leor dor e o sbord co.50

    Corps et me fo escro cor o subjecso, cor o rcsso e o rrco-lso ue subjze u cer eor lerr d ps-oder, ssso o uer dzer ue por sso os deos prr ds ccs lerrs edos srueos de exposo drc ue ess rdo os d. por sso

    49 Loc Wcu, 2002, Scruz e sree: Poery, orly, d e pflls of urbeorpy,American Journal of Sociology, 107-6 (mo), pp. 1468-1532.50 Loc Wcu, 2002, O sbor e dor d o, prefco de Corpo e Alma. Notas Etnogrficas de umAprendiz de Boxe (Ro de Jero, Relue Dur, 2002), pp. 11-17.

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    26/32

    480 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    ue o lro sur rs fors de escr ue, erecruzdo-se o loo dsps, prl prordde s rs pres, de l odo ue o leor pssseselee do coceo o percebdo (percept), d lse experc.

    a prer pre dop u escr socolc clssc de po lco, uesol de edo s esruurs e os ecsos de odo dr o leor ossrueos ecessros pr explcr e copreeder o ue se pss. O od seud pre ddo por u escr eorfcstricto sensu, uer dzer,reeldor ds ers de ser, de pesr, de ser e de r prprs do eocosderdo, ode se ecor ueles esos ecsos s e co,rs dos seus produos. Co ercer pre e o oeo experecl,sob for de u oel socolc ue reel experc d dosujeo, ue, o cso, b o ls.

    a cobo reflecd dess rs odlddes de escr socolc, eo-rfc e lerr , seudo propores ue se o eredo o loo dsps, s suleee perr o leor ser eocolee e co-preeder rcolee s possblddes e obrs d co pulsc. Prsso o exo cosr u r lc, ps de os de erreo cuddo-see edds, corpoos feos de reros de persoes-ce e deexrcos de eress, e foorfs cuj fuo fclr u proprosc do joo dco dos fcores e ds fors erds lse,de dr ocr co os olos o pulso plpe do pulso. a d,

    eor do bus, o recurso predze coo cc de eso, olur rbudo o corpo fze o seu co coo ecor de coeceoe de oo forl escr: udo se ecx. no sere de d fzer usocolo crl pod u co prc se o ue el reel do -eso sesorooor do uerso e ueso desprece co redco, preexo de ue se dee resper coes exus ddos pelo possoou pelo coso eo-ko.

    DE tREn atRavS DO atLntiCO

    SD voleos su poso de socloo europeu ue rbl os EsdosUdos, u ocso pr reflecr cocepo do elecul ee osdos ldos do alco.

    LW Eu esou crer ou colocdo e flso ere dus rdes,dus cocepes do rblo de pesus. Exse, de u ldo, u rdoeurope, crd pel Fr, ue eou ceor sco-src doelecul lur do cso Dreyfus, coo be osrou Crsope Crle

    o seu fco lro Naissance des intellectuels. Pr es le, ue, grosso modo, de Zol Srre, e depos de Foucul Bourdeu e ouros,o elecul u produor culurl ue por defo coproee su

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    27/32

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    28/32

    482 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    SD O seor prl o seu epo ere os Esdos Udos e Europ, s coo ue ue, cocreee, se prece d uod de Loc Wcu?

    LW elor o er descreer! frec u pouco coo dr detren, e ue se es eseddo juo o solo u bldo ue desce o u elocdde eros. a es, d uod de Loc Wcu prcr re elecul s se elo [rsos] U cofdc, s: rroder-e cedo e o ou us ezes o ce.a d uod precd co de odos os esdores. qudoesou os Esdos Udos, pr esr e o eu prcpl erreo, eo ud de ere, esou bse eclusurdo, soldo o udo uersro,ue ele prpro olee soldo d socedde eolee e esruurlee

    descoecdo d esfer polc. Cocero-e, poro, s s pesu-ss, s s uls, o copeo dos douordos, redco dEthnography, ec. 95% do eu epo e d eer, e bse de udo:se rblo cefco sro, se coeceo ldo e prodo, der dzer. udo eo Europ ue o ldo elecul coproedo(coo dze os eus coles ercos) sobress. U ez ressdo o alco, dou cofercs e prcpo e coluos cefcos, s oopre de ez e udo e coeceos exr-uersros, e debespblcos ue so u ocso pr err os ssuos e ue eo cope-

    c. Felzee ue es possbldde de sr do bocl uersro exse Europ e arc L, seo creo ue esr copleee res-seudo u e eleculee. qudo se perece fecdo o ce-culo uersro, dexo-os eredr pelos joos e prds ( jeux et enjeux)do crocosos, e o fl perdeos eer cc, cpcdde de osespros pere o udo e bldde pr o decfrr.Por ezes eo seso de er u exsc desdobrd ou desulpl-cd, co oeos de eso ere os dferees ssuos ue profudo,ere o plo cefco e o plo polco, ere os pblcos uersros e os

    les, ere os Esdos Udos e Europ, ode, coo dsse, prelececocepes dferees d cdde elecul e, poro, es bsedferees do eu rblo. Por ezes ess dus deses er e couee dfcl, eso doloroso; s udo els er e ser, eo eo seso de fzer o eu rblo e pleo. U exeplo: e Feerero ps-sdo, lur e ue cp presdecl rrc e Fr, prcpeu debe pblco sobre osParias urbains orzdo pel Uop, u rupode les de esuerd rscorrees, e ue o coedor do lro ero o sro do ieror d esuerd plurls, Je-Perre Ceee,

    ue eu fusdo o eu lro erorLes Prisons de la misre. Er udscusso o sr coo ue do se eror co colesbrcos socloos e urbloos e Cbrde, s s ber e s

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    29/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 483

    rrscd. Fo uo esule cofror s osss perspecs sobre rlzo ds perfers populres e sobre s solues ue o Esdo lespoder rzer, reflecr e oz l sobre coo prolor s s lses

    e edds prcs, se d ceder e ror erco e eprco.54

    E Fr ou e Porul, are, o mxco ou Blc, udodou cofercs, o pblco freueeee u l eeroe deuersros, de les polcos, de defesores dos dreos do oe,de pessos oruds de eos profssos dersos, coo professores, rb-ldores socs, cddos cous. iso d possbldde de se er u dloos plo e s bero, ode o olr e lue erudos so, eles pr-pros, uesodos e ode se coloc o proble de rerduzr e eros c-cos e prcos os resuldos dos rblos ue for coduzdos u udro

    especfcee cefco.

    SD E sso o possel os Esdos Udos?

    LW Ese espo de rduo colec exreee reduzdo, dd cessbldde do cpo polco e o uofeceo ds profsses uer-srs. Por exeplo, euo ue Europ ou arc L erce ezes sobre o proble ds prses rdo, eleso, os rdes jor-s dros e fu cosuldo pelos los resposes dsros ou pol-

    cos, os Esdos Udos o de u c coferc sobre s prses fordo udro uersro, ode o pblco-po coposo use excluseepor esudes e professsores, socloos, crlss ou jurss. E o ser de u defeo pessol: erdde pr odos os esdores de po,coo o eu ee cole, o jurs Frkl Zr, ue produzu uesudo ue deu brdo sobre polc de perpeudde por dupl recd Clfr, osrdo o bsurdo jurdco e crolco d le d treeSrkes d Youre Ou.55 ne u resposel polco ou dsro doEsdo lu ez se dou cosul-lo sobre o ssuo. E Clfr s

    oo les de dlres por o pr er presos 170.000 codedos, rsezes ostock prsol d FrPrcee o exse lur de dscusso cc e eculo orzcol de-udo fzer pssr o rblo cefco pr esfer pblc e dr-lepeso. Clro ue u ebulos decommunity organizations, s els ocupu poso rl o cpo burocrco els so eso, e opo, u srueo de doesco d coeso polc. U ouroobsculo o co pr lorzo cc do rblo cefco so s

    54 vsulzr o deo e p: / / uopcof.free.fr / deo..55 Frkl E. Zr, gordo hwks e S K,Punishment and Democracy: Three Strikes andYoure Out in California (no iorue, Oxford Uersy Press, 2001).

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    30/32

    484 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    public policy schools e os think tanks prdos ue sere de erz eleculou de escudo ue proee os decsores polcos do peseo crco, pro-duzdo u pseudo-sber pr-fordo, e odos os specos cofore os

    eresses does.56

    Os cpos polco e edco dos Esdos Udos so lree corol-dos por eresses pecuros, pels rdes epress e s rdes forus,ue sob su depedc os dos prdos seses, ue s oso do ue eues pr fclr recol de fudos e pr s cpseleors ue exe pssr por eos de couco ue se fze pr.Do ss, so pode precer crcurl, s reldde ue crcurl:pese ue odos os sedores se excepo so loros e ue cppresdecl de 2008 cusr cco les de dlres! n erdde, od

    orzo d esfer pblc esdudese ue jo cor plcodos uersros d d Cdde, s b orl profssol dosesdores ue se e cooacademics s do ue coo elecus (uecer exofre e edro osdeans). por sso ue eu proeo o fco de er les profssos e pessos dos dosldos do alco pr r reulree Europ, ode psso uro ccoeses por o. isso esul s s eers e d-e ode de cour orblo os perodos de dd ou de cso. te-se o preder sdod cde e fcdo e coco co pessos ue eso drecee pl-

    cds o el uodo, profssol, le ou polco, o coro dosfeeos ue se esud E corprd, pode-se jud-los er suprpr prc sob u ulo oo e, por ezes, focr elor su co.

    a CinCia SOCiaL COmO FaROL E COmO DiSSOLvEntE

    SD Pode s sus pesuss judr ur os les su co?

    LW Cbe-les eles dz-lo, ou descobr-lo, o . ms cdde

    le es ce de rdls e de rs ue coduze u esb-jeo feoel de eers. qudo for esse o cso, precso er oes-dde de dzer: alo, o ese o erddero proble, es perder o seuepo. Pode ser ese o ppel do esdor.vejos u exeplo precso: os Esdos Udos, os les pel juseso uo oblzdos cor przo ds prses e ulo ue esedo prison industrial complex defe coo exploro d o-de-obr cdos dedos. n reldde, o epreo prsol rs de frs prds dzrespeo pes 0,3% dos prsoeros: u feeo bsoluee s-

    culo. Blr pel bolo do rblo ecls prso, esrr cor

    56 Loc Wcu, 2004, Crcl ou s sole of dox, Constellations, 11-1, pp. 97-101.

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    31/32

    O CORPO, O gUEtO E O EStaDO PEnaL 485

    u uer. E se se suprsse s prses coercs os EsdosUdos, ostock prsol perecer lerdo; ele ser splesee co-blzdo os 6% de cels eos. Foclzdo-os przo, pss-se o

    ldo do essecl. no busc do lucro cpls ue cod expsopressoe d populo prsod os Esdos Udos, s construode um Estado liberal-paternalista, uer dzer, u projeco erdderee pol-co ue exe pesr e cojuo desreulo ecoc, resro ds judssocs e expso do secor pel.57 O eso rcoco le pr o ue cerosles de esuerd e Fr c euee o pror secur-ro. Ese pror s exse o deles: seur o pss deu loro ue des o olr d erdder ueso e joo, ue redel-o do perero e ds sses do Esdo fce o moloc do ercdo.

    ide pel Europ for propso do pco orl uo uezo dsperfers populres: os les ue se pr desfzer os ueos e--se o lo. Os brros rlzdos d perfer urb d Europ esoos pods do ueo. as sus popules eso surds e so cd ezs ecee eeroes; s sus cpcddes de orzo coleco dudo; s sus froers so poross, e so cpzes de produzr udedde colec, ue o errorl e e. Soanti-guetos ue sofrees de s de puperzo e do recuo eerlzdo do Esdo. E ez dseud ero d ro, ser ecessro rr d ercer ero de

    desepreo e ss e d precredde slrl crescee, ue fz sobressr dscro porue o ercdo de rblo se reru e freou.58

    SD as sus lses rse por ezes seso sobr de ue o udosocl uo erco e bdo por u cusldde plcel. Prcocluros: ul ser su ese de opso pr o fuuro ds c-cs socs?

    LW O socloo o e de ser e ops e pesss; ele dee olr

    de free reldde, co lucdez e ulzdo odos os srueos ue su cc le pe dsposo. Ele dee pes s s fcl dzer doue fzer! ser roroso e rpdo lse, pr cosrur u odelo erddero ue per defcr os poos de ereo e s lcsposses de u ereo ddul e colec.59 Se s s lses so

    57 Loc Wcu,Punishing the Poor. The Neoliberal Government of Social Insecurity (Dur e Lodres,Duke Uersy Press, 2008); rd. poruues: Onda Punitiva. O Novo Governo da Insegurana Social(Ro de Jero, Edor Re, 2007).

    58 Loc Wcu, 2008, geos d -eos: a oy of e ew urb poery, ThesisEleven, 94, pp. 113-118; rd. poruues e Cadernos de Cincias Sociais, o prelo.59 Sobre free pel, er: Loc Wcu, 2001, Lee de lE pl es ps uefl,Dedans-Dehors (Obserore ierol des Prsos), 17 (Jero-Feerero), [cou]

  • 8/3/2019 o Corpo, o Gueto e o Estado Penal Wacquant

    32/32

    486 EntREviSta COm LOC WaCqUant eorfc oebro de 2008 12 (2): 455-486

    freueeee sobrs e frs, sso porue poc sobr e fr! no ser de u ro de crcer do ls, s de u propredde d relddesrc. aor, clro ue se se o udo co os olos dos does,

    pse socl uo s ros e eusse!Do so, s ccs socs de oje pode rzer u corbuo cc deprero plo, desepedo oduplo papel de dissolvente e de farol.Dissolventedo oo seso cou eolberl ue urlz o esdo cul do udo es sus edcs ees, pel crc edc ds ceors e dos pcosue ece o dscurso doe.60 tr-se u de dr o or ero poss-el de cddos srueos de reflexo pr se reproprre do seu prpropeseo sobre o udo socl, pr ue o sej pesdos pelos d,possudos pels des pr-fbrcds ue eses dfude e fluxo eso, pr

    ue eles poss uesor os esues do debe polco de odo poree cus o pes s solues proposs s o prpro dsco dosprobles ue socedde cofro. a cc socl b pode fucorcoo ufarol ue esclrece s rsfores coepores, fzedo eer-r d sobr propreddes lees ou edcs despercebds (u exeplosples: elocdde do cresceo do dce de g ue ede desul-dde dos redeos), e prcplee ue reel posses lers, poosde bfurco possel o o d sr.Cor olo d udlzo, oe sue ue reoluo eolberl

    se rbu, s ccs socs pode e dee resuflr o debe pblco dede ue exse res socolcs uo sfcs ere s soceddescoepores, ue so busee preseds coo uforzds efords lre ods o odelo d socedde de seur dcrd pelos Esdos Udos ou su sucursl prc e deolc e uese orou ilerr. Ess res so o resuldo redo de escolspolcs ue deeos fzer, o o escuro e s plpdels, s luz ds c-cs d socedde, co pleo coeceo de cus e de coseucs.

    trscro e prer reso de Elsbe Cou.Pesus bblorfc cro de Sus Duro.trduzdo por vrlo Bores Perer e mr isbel F. mdurer Po.

    [couo] pp. 16-17; 2002, Soclser, dclser, plser: u cox polue, Combats face au

    Sida. Sant, drogues, socit, 27 (mro), pp. 4-9; 2004, Coe sorr du pe scurre, Contradic-tions (Bruxels), 22 (Dezebro), pp 120-133 Sobre free urb, er: Loc Wcu, 2006, geo,