Aleksandra Marcińska-Porzuc

Ochrona patentowaZgłaszanie wynalazków

w kraju i za granicą

Warszawa, 2011

2

Nazwa projektu

Opracowanie graficzne

Korekta

Recenzja

Copyright © 2011

ISBN

Druk i oprawa

Rozwój biznesu dzięki własności intelektu-alnej. Program promocyjno-informacyjny

Katarzyna Stamatel

Agnieszka Gaworek

prof. UW Barbara Liberda

INVESTIN sp. z o.o.

Wszystkie prawa zastrzeżone

Wydanie 1

Egzemplarz bezpłatny

978-83-932427-0-2

P.U.P. Polgraf

Aleksandra Marcińska-PorzucRzecznik patentowy uprawniony do występowania przed Europejskim Urzędem Patentowym oraz Urzędem Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (wspólnotowe znaki towarowe i wspólnotowe wzory przemysłowe). Absolwentka Wydziału Inży-nierii Produkcji Politechniki Warszawskiej oraz Uniwersytetu Humboldta w Berli-nie, w zakresie międzynarodowego prawa własności przemysłowej. Stypendystka Instytutu Maxa-Plancka w Monachium. Posiada ponad 10-letnie doświadczenie i praktykę zawodową w zakresie ochrony własności przemysłowej w Polsce i za-granicą.

3

SPIS TREŚCI

Rodz. 1Zasady ogólne

Rodz. 2Układ o współpracy patentowej PCT

Rodz. 3Faza międzynarodowa PCT

Rodz. 4Faza krajowa lub faza regionalna PCT

Rodz. 5Tryb zgłaszania o uzyskanie patentu regionalnego

Rodz. 6Sposób na patentowy sukces

Rodz. 8Tryb krajowy

Rodz. 7Szczególny rodzaj patentu regionalnego - Patent unijny

str.

5-7

str.

8-9

str.

10-1

5st

r. 16

-16

str.

17-2

1st

r. 22

-26

str.

27-2

8st

r. 29

-32

4

5

Ochrona wynikająca z patentu jest ochroną teryto-rialną, ograniczoną do obszaru, na który wniesiono o ochronę. Czas trwania ochrony patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia.

Patent jest udzielany na wynalazki, które są:- nowymi rozwiązaniami technicznymi, - posiadają poziom wynalazczy, - nadają się do przemysłowego stosowania.

O nowym rozwiązaniu technicznym mówi się wówczas, jeśli dzięki działaniom twórczym zostanie rozwiązany problem techniczny.

Patent może zostać udzielony na urządzenie, układ, na sposób, (np. wytwarzania jakiegoś produktu/ przesyłania danych), jak również na wytwór, a na-wet na nowe zastosowanie znanej substancji, czy kompozycji farmaceutycznej.

Wynalazek zgłoszony w Polsce, na który Urząd Patentowy RP (dalej: UP RP) przyznał patent, jest

chroniony tylko na terytorium Polski. Na terenie Polski osoba lub organizacja posiadająca prawa do patentu może zakazać osobie trzeciej korzysta-nia ze swojego rozwiązania, wytwarzania, używa-nia, oferowania, wprowadzania do obrotu lub im-portowania dla tych celów produktów będących przedmiotem wynalazku lub produktów otrzyma-nych bezpośrednio sposobem chronionym paten-tem. Jednak poza granicami Polski każda osoba trzecia może wykorzystywać rozwiązanie zawar-te w polskim patencie bez zgody posiadacza praw do patentu. Nie może jedynie wprowadzać przedmiotu wynalazku do obrotu w Polsce.

Chroniący swoje rozwiązanie techniczne po-winien rozważyć, czy ochrona patentem na terenie Polski jest wystarczająca, czy też po-trzebna jest również ochrona za granicą. Je-śli istnieje obawa, że jakakolwiek osoba lub organizacja, w tym również zagraniczna konku-rencja, może korzystać z rozwiązania zawartego w patencie, należy bezzwłocznie rozpocząć

Rodz. 1Zasady ogólne

i

!

6

7

procedurę patentową poza granicami Polski. Ochronę rozwiązania zazwyczaj rozszerza się na te rynki, które są kluczowe dla danej branży oraz na te kraje, gdzie ze względu na niskie koszty pro-dukcji może zostać wytworzony produkt według wynalazku (np. Chiny, Tajwan, Indie itp.). Uzysku-jąc ochronę na swoje rozwiązanie w miejscu ma-sowej produkcji, uprawniony z patentu uniemoż-liwi produkcję oraz eksport na rynki światowe produktów wytworzonych według chronionego na jego rzecz rozwiązania.

W celu zabezpieczenia swoich interesów za gra-nicą zgłaszający wynalazek ma 12 miesięcy od daty pierwszeństwa, tj. od daty pierwszego pra-widłowego zgłoszenia wynalazku w Polsce, na podjęcie decyzji, czy jest zainteresowany ubie-ganiem się o ochronę swojego rozwiązania poza granicami kraju.

Rozszerzenie ochrony wynalazku za granicą może się odbywać:

W trybie międzynarodowym (tzw. zgłoszenie w trybie PCT: Patent Cooperation Treaty).

W trybie regionalnym (zgłoszenie o uzyskanie patentu regionalnego np. europejskiego prowa-dzonego, euroazjatyckiego, afrykańskiego itp.).

W trybie krajowym (np. bezpośrednio w danym kraju np. w Niemczech, w USA, w Chinach itp.).

Rozszerzenie ochrony wynalazku poza granicę Pol-ski odbywa się według schematu pokazanego na rysunku.

Procedura dla każdego z trybów rozszerzenia ochrony wynalazku zagranicą jest inna.

Rys 1: Schemat zgłaszania patentów za granicą

12 miesiąc

20/21 lub30/31miesiąc

Polskie zgłoszenie

Zgłoszenie bezpośrednie w wy-

branym krajuZgłoszenie regionalne

np. w EUPZgłoszenie

międzynarodowe (faza międzynarodowa)

Zgłoszenie regionalne np. w EUP

Zgłoszenie bezpośrednie w wybranym kraju np. w

USA, Kanadzie

Wiązka patentów - walidacja w wybranych

krajach

Faza krajowa

8

§

Zgłoszenia o uzyskanie ochrony wynalazków mogą być wnoszone jako zgłoszenia międzynarodowe na podstawie Układu o Współpracy Patentowej (Pa-tent Cooperation Treaty; dalej: PCT), do którego Polska przystąpiła 31 sierpnia 1990 roku.

Treść „Układu o współpracy patentowej” sporzą-dzonego w Waszyngtonie dnia 19 czerwca 1970 r., poprawionego dnia 2 października 1979 r. i zmie-nionego dnia 3 lutego 1984 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 70, poz. 303 + załącznik) jest dostępna na stronach Urzędu Patentowego RP:http://www.uprp.pl/Polski/Akty+prawne/Obowia-zujace+akty+prawne/default.htm.

Do Układu o Współpracy Patentowej przystąpiło 142 kraje (stan na 14 stycznia 2010): Albania, Algie-ria, Angola, Antigua i Barbuda, Armenia, Australia, Austria, Azerbejdżan, Bahrajn, Barbados, Białoruś, Belgia, Belize, Benin, Bośnia i Hercegowina, Bot-swana, Brazylia, Bułgaria, Burkina Faso, Kamerun, Kanada, Republika Środkowoafrykańska, Czad, Chile, Chiny, Kolumbia, Komory, Kongo, Kostaryka, Wybrzeże Kości Słoniowej, Chorwacja, Kuba, Cypr, Republika Czeska, Demokratyczna Republika Korei, Dania, Dominika, Republika Dominikany, Ekwador, Egipt, Republika Salwadoru, Gwinea Równikowa, Estonia, Finlandia, Francja, Gabon, Gambia, Gru-

zja, Niemcy, Ghana, Grecja, Grenada, Gwatemala, Gwinea, Gwinea-Bissau, Honduras, Węgry, Islan-dia, Indie, Indonezja, Irlandia, Izrael, Włochy, Ja-ponia, Kazachstan, Kenia, Kirgistan, Laos, Łotwa, Lesoto, Liberia, Libijska Arabska Dżamahirija, Lich-tenstein, Litwa, Luksemburg, Madagaskar, Malawi, Malezja, Mali, Malta, Mauretania, Meksyk, Mona-ko, Mongolia, Czarnogóra, Maroko, Mozambik, Na-mibia, Holandia, Nowa Zelandia, Nikaragua, Niger, Nigeria, Norwegia, Oman, Papua Nowa Gwinea, Peru, Filipiny, Polska, Portugalia, Republika Korei, Republika Mołdawii, Rumunia, Federacja Rosyj-ska, Federacja Saint Kitts i Nevis, Santa Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, San Marino, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Senegal, Serbia, Seszele, Sierra Leone, Singapur, Słowenia, Słowacja, RPA, Hiszpa-nia, Sri Lanka, Sudan, Suazi (Swaziland), Szwecja, Szwajcaria, Syria, Tadżykistan, Tajlandia, Mace-donia, Togo, Trynidad i Tobago, Tunezja, Turcja, Turkmenia, Uganda, Ukraina, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Wielka Brytania, Zjednoczona Republika Tanzanii, Stany Zjednoczone Ameryki, Uzbekistan, Wietnam, Zambia, Zimbabwe.

Kraje należące do PCT przedstawia rysunek 2.

Postępowanie PCT składa się z fazy międzynarodo-wej oraz fazy krajowej.

Rodz. 2Układ o Współpracy Patentowej PCT

9

Rys 2: Kraje należące do Układu o Współpracy Patentowej (PCT)

10

Faza międzynarodowa rozpoczyna się złożeniem w urzędzie przyjmującym - dla polskich zgłaszają-cych jest to UP RP - zgłoszenia międzynarodowego, które zawiera podanie, opis, jedno lub więcej za-strzeżeń, jeden lub więcej rysunków (jeśli są wy-magane) oraz skrót. Zgłoszenie międzynarodowe jest następnie przekazywane do Biura Międzynaro-dowego Światowej Organizacji Własności Intelek-tualnej (World Intellectual Property Organization, dalej WIPO).

WIPO jest wyspecjalizowaną agendą Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jej celem jest wspieranie rozwoju międzynarodowego systemu własności intelektualnej (IP), który nagradza kreatywność, stymuluje innowację i przyczynia się do rozwoju gospodarczego, przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesu publicznego.

Zgłoszenie międzynarodowe musi być złożone

w języku akceptowanym przez urząd przyjmujący jako język zgłoszenia międzynarodowego. Dokonu-jąc zgłoszenia międzynarodowego w Polsce należy złożyć 3 egzemplarze dokumentacji zgłoszeniowej (opis, zastrzeżenia patentowe, skrót i ew. rysunki) w jednym z trzech języków postępowania: angiel-skim, niemieckim albo francuskim.

Wszystkie formularze, akty prawne, wskazówki dla zgłaszających dotyczące procedury PCT można odnaleźć na stronie internetowej www.wipo.int, w zakładce patenty: http://www.wipo.int/pct/en/

Formularze wykorzystywane w trybie PCT są do-stępne na stronie: http://www.wipo.int/pct/en/forms/index.html

Wskazówki dla zgłaszających dotyczące wymagań wobec zgłaszających w trybie PCT są dostępne na stronie: http://www.wipo.int/pct/en/filing/filing.

Rodz. 3Faza międzynarodowa PCT

i

11

html 1. Data zgłoszenia

O zgłoszeniu międzynarodowym mowa jest wów-czas, gdy przyznana mu zostanie tzw. data doko-nania zgłoszenia i numer zgłoszenia międzynaro-dowego: „PCT/PLrok/000000”.

Jeżeli data zgłoszenia zostanie przyznana, UP RP sprawdza dalej, czy w ciągu miesiąca od daty zło-żenia wniosku została wniesiona opłata urzędowa: za złożenie zgłoszenia międzynarodowego, za spo-rządzenie sprawozdania z poszukiwania międzyna-rodowego (badanie stanu techniki), za przekazanie zgłoszenia do Biura Międzynarodowego, za skorzy-stanie z pierwszeństwa oraz za dodatkowe strony zgłoszenia powyżej 30 strony.

Jeżeli zgłaszający nie uiści tej opłaty w terminie, wtedy zgłoszenie uważa się za wycofane i proce-dura międzynarodowa nie jest dalej kontynuowa-na.

Opłaty urzędowe związane z rejestracją patentu przedstawia tabela 1.

Opłaty urzędowe Wysokość opłaty

1. Opłata międzynarodowa*:- za zgłoszenie - opłata za każdy arkusz powyżej 30 stron (wliczając strony formularza)

1330,00 CHF

15,00 CHF2. Opłata za poszukiwanie 1785 CHF3. Opłata za przekazanie (płatne n akonto UP RP) 300,00 PLN4. Opłata za dokumenty pierwszeństwa - za wynalazek: - do 20 stron - powyżej 20 stron

60 ,00 PLN125,00 PLN

*Osobom fizycznym przysługuje zniżka w wysokości 90%. Osoby te płacą 10% należnej opłaty międzynarodowej.

Tab. 1 Wysokość opłat urzędowych w procedurze międzynarodowej

12

13

14

5. Międzynarodowe badanie wstępne

W terminie 19 miesięcy (dla Luksemburga, Tanza-nii, Ugandy) lub w terminie 22 miesięcy (w przy-padku pozostałych krajów) od daty zgłoszenia lub daty pierwszeństwa zgłaszający może fakultatyw-nie złożyć wniosek o przeprowadzenie między-narodowego badania wstępnego do Międzyna-rodowego Organu Badań Wstępnych. Wniosek taki może być również złożony w ciągu 3 miesię-cy od daty wpływu sprawozdania z poszukiwania międzynarodowego, w zależności od tego, który termin upływa później. Wniosek zostaje uzna-ny za złożony dopiero w momencie uiszczenia opłaty urzędowej w wysokości 1760,00 EUR oraz 132,00 EUR opłaty manipulacyjnej za przeprowa-dzenie badania wstępnego. Przy czym opłata ta musi być już na koncie Międzynarodowego Or-ganu Badań Wstępnych (dla polskich zgłaszają-cych jest to Europejski Urząd Patentowy) przed upływem opisanych powyżej terminów złożenia wniosku, licząc go od daty zgłoszenia lub daty pierwszeństwa.

Dopiero gdy opłata za badanie zostanie wniesiona, Międzynarodowy Organ Badań Wstępnych rozpo-czyna międzynarodowe badanie wstępne, którego wynik zazwyczaj polega na przesłaniu tej samej wstępnej i niewiążącej opinii, która została wy-dana przez Międzynarodowy Organ Poszukiwań. W odpowiedzi na tę opinię zgłaszający może prze-słać do Międzynarodowego Organu Badań Wstęp-nych swoje stanowisko wobec zarzutów zawartych w opinii, jak również może poprawić zastrzeżenia patentowe, opis i rysunki.

Na wcześniejszym etapie, tj. po otrzymaniu spra-wozdania z poszukiwania międzynarodowego, można poprawić jedynie zastrzeżenia patentowe.

Jeśli zgłaszający ustosunkuje się do pierwszej opi-nii przesłanej przez Międzynarodowy Organ Badań Wstępnych, może otrzymać przed wydaniem spra-wozdania z międzynarodowego badania wstępne-

go, kolejną pisemną opinię na temat spełniania przez zgłoszenie wymaganych kryteriów. Zgłasza-jący może ponownie ustosunkować się do spo-strzeżeń zawartych w pisemnej opinii oraz może ponownie poprawić zastrzeżenia patentowe, opis i rysunki.

Po korespondencji ze zgłaszającym, Międzynaro-dowy Organ Badań Wstępnych wydaje sprawoz-danie z międzynarodowego badania wstępnego, które stwierdza w odniesieniu do każdego za-strzeżenia patentowego, czy to spełnia wymogi (nowości, nieoczywistości i przemysłowego za-stosowania). W sprawozdaniu zostają przytoczo-ne dokumenty, które uzasadniają wnioski zawar-te w sprawozdaniu.

Sprawozdanie z międzynarodowego badania wstępnego nie jest wiążące dla urzędów kra-jowych lub regionalnych, w których zgłoszenie międzynarodowe wchodzi w fazę krajową lub regionalną.

Faza międzynarodowa w trybie PCT kończy się sprawozdaniem z międzynarodowego badania wstępnego lub, jeżeli wniosek o przeprowadzenie międzynarodowego badania wstępnego nie został wniesiony, sprawozdaniem z poszukiwania między-narodowego.

Koszty fazy międzynarodowej (tab. 2), zależą od decyzji zgłaszającego:

Jeśli zgłaszający decyduje się na przeprowadze-nie międzynarodowego poszukiwania stanu techniki oraz na przeprowadzenie międzynaro-dowego badania wstępnego wynalazku pod ką-tem nowości i nieoczywistości jego rozwiązania (punkty A, B, C, D, E);

Jeśli zgłaszający rezygnuje z przeprowadzenia międzynarodowego badania wstępnego wyna-lazku pod kątem nowości i nieoczywistości jego rozwiązania (punkty A, B, C, D);

15

Wejście zgłoszenia w fazę międzynarodową po-zwala zgłaszającym przesunąć w czasie o 18 mie-sięcy dokonanie ostatecznego wyboru państw, w których zamierzają ubiegać się o ochronę na swój wynalazek.

Przed upływem 12 miesięcy od daty zgłoszenia bądź daty pierwszeństwa zgłaszający musi podjąć decyzję czy chce odłożyć decyzję ostatecznego wy-boru państw, czy nie. Zgodnie z tabelą 2. przełoże-nie terminu wyboru państw, w których zgłaszający zamierza ubiegać się o ochronę, kosztuje prawie 13 tysięcy PLN. Odłożenie decyzji jednak pozwa-la zyskać dodatkowy czas na pozyskanie dalszego finansowania inwestycji, sprawdzenie atrakcyjno-ści danego rozwiązania na rynku oraz uzyskanie wstępnej, niewiążącej opinii dotyczącej nowości i nieoczywistości wynalazku. Zgłaszający powi-nien przeanalizować, która opcja bardziej mu się opłaca.

Opłata w walucie zagranicznej

Opłata w PLN, po przeliczeniu*

A. Opłata międzynarodowa za zgłoszenie + ew. opłata za każdy arkusz zgłoszenia powyżej 30-tego

1330 CHF15 CHF

4655

B. Opłata za poszukiwanie 1785 EUR 7140C. Opłata za przekazanie na rzecz UP RP 300D. Opłata za dokument pierwszeństwa (w zależności od liczby stron dokumentu)

60 lub 125

E. Fakultatywnie: opłata za międzynaro-dowe badanie wstępne + opłata manipu-lacyjna

1760 EUR 132 EUR

7400528

Koszt fazy międzynarodowej: A+B+C+D+E

20083

Koszt fazy międzynarodowej: A+B+C+D 12155

Tab. 2 Koszt fazy międzynarodowej w trybie PCT

*podane opłaty urzędowe uwzględniają przelicznik waluty 1 EUR = 4 PLN; 1 CHF = 3,5 PLN

16

Na podstawie otrzymanego sprawozdania z po-szukiwania międzynarodowego lub na podsta-wie sprawozdania z międzynarodowego bada-nia wstępnego zgłaszający podejmuje decyzję, czy jest zainteresowany ubieganiem się o ochro-nę na swój wynalazek za granicą, a jeśli tak, to w jakich państwach.

W trybie PCT zgłaszający ma termin do 30 mie-sięcy lub w niektórych krajach do 31 miesięcy od daty pierwszego zgłoszenia lub daty pierw-szeństwa, na rozpoczęcie procedury wejścia zgłoszenia międzynarodowego w fazę krajową lub regionalną przed wybranymi przez siebie urzędami krajowymi i/lub regionalnymi.

Do tego czasu zgłaszający ma możliwość zapo-znania się z kosztami wejścia zgłoszenia mię-dzynarodowego w fazę krajową i/lub regionalną w wybranych przez siebie państwach oraz przy-gotowania wstępnej kalkulacji kosztów rozsze-rzenia ochrony wynalazku na wybrane przez siebie państwa. Na tej podstawie podejmuje de-cyzję dotyczącą rozpoczęcia procedury wejścia

zgłoszenia międzynarodowego w fazę krajową przed poszczególnymi urzędami krajowym i/lub regionalnymi.

Jeżeli zgłaszający uzna, że jego wynalazek nie ma szans na uzyskanie patentu w którymkolwiek państwie, gdyż przeciwstawione mu w sprawoz-daniach dokumenty nie pozostawiają wątpli-wości co do braku nowości i/lub nieoczywisto-ści, wtedy może zrezygnować z ubiegania się o ochronę na dane rozwiązanie w danym kraju i nie ponosi dalszych kosztów związanych z roz-poczęciem fazy krajowej i/lub regionalnej zgło-szenia międzynarodowego. W takim przypadku dalsze postępowanie o uzyskanie patentu na rozwiązanie zawarte w zgłoszeniu międzyna-rodowym toczy się według procedury krajowej (rozdział 8. Tryb krajowy) lub procedury regio-nalnej (rozdział 4. Zgłoszenia o uzyskanie paten-tu regionalnego).

Szczególnym postępowaniem jest wejście zgło-szenia międzynarodowego w fazę regionalną przed Europejskim Urzędem Patentowym.

Rodz. 4Faza krajowa lub faza regionalna trybu PCT

17

Rodz. 5Tryb zgłoszenia o uzyskanie patentu regionalnego

Patenty regionalne to np. patenty europejskie, euroazjatyckie, OAPI, ARIPO. Wnioski o uzyska-nie patentu regionalnego mogą być składane na dwóch różnych etapach postępowania:

Gdy zgłaszający rozpoczyna fazę regionalną przed upływem 12 miesięcy od daty zgłoszenia lub daty pierwszeństwa polskiego zgłoszenia,

Gdy ten etap jest kontynuacją postępowania międzynarodowego i rozpoczyna się przed upły-wem 30 lub 31 miesięcy od daty zgłoszenia lub daty pierwszeństwa polskiego zgłoszenia.

Wnioski o uzyskanie patentu regionalnego skła-da się bezpośrednio w urzędzie patentowym od-powiednim dla danego regionu.

W ramach patentu europejskiego (Europejski Urząd Patentowy www.epo.org) można ubie-gać się o ochronę na wynalazek w następują-cych krajach: Albanii, Austria, Belgia, Bułgaria, Szwajcaria, Lichtenstein, Cypr, Czechy, Niemcy, Dania, Estonia, Hiszpania, Finlandia, Francja,

Wielka Brytania, Grecja, Chorwacja, Węgry, Ir-landia, Islandia, Włochy, Luksemburg, Litwa, Łotwa, Monako, Macedonia, Malta, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, San Marino, Szwecja, Słowenia, Słowacja, Turcja i w jakiekolwiek innym państwie, które jest Pań-stwem Kontraktowym Konwencji o udzielaniu patentów europejskich i PCT.

Rys 2: Kraje należące do Układu o Współpracy Patentowej (PCT)

18

Źródło: http://www.spoor.com/home/index.php?ipkMenuID=&ipkArticleID=115 Źródło: http://www.spoor.com/home/index.php?ipkMenuID=&ipkArticleID=115

W ramach patentu ARIPO (Afrykańska Regio-nalna Organizacja Własności Intelektualnej www.aripo.org) można ubiegać się o ochronę na wynalazek w następujących anglojęzycznych krajach Afryki:

Botswana, Ghana, Gambia, Kenia, Liberia, Le-soto, Malawi, Mozambik, Sudan, Sierra Leone, Somalia, Suazi, Zjednoczona Republika Tanza-nii, Uganda, Zambia, Zimbabwe oraz w jakie-kolwiek innym państwie będącym Państwem Kontraktowym Protokołu Harare i PCT. Kraje należące do ARIPO przedstawia mapa 3.

W przypadku Namibi, która jest zarówno państwem Kontraktowym Protokołu Harare i PCT, ochronę można uzyskać, na chwilę obecną, tylko w ramach postępowania krajowego w ramach PCT.

W ramach patentu OAPI (Afrykańska Organiza-cja Własności Intelektualnej) można ubiegać się o ochronę na wynalazek w następujących fran-cuskojęzycznych krajach Afryki: Benin, Burkina Faso, Republika Środkowoafrykańska, Kongo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Kamerun, Gabon, Gwinea, Gwinea-Bissau, Gwinea Równikowa, Mali, Mauretania, Niger, Senegal, Czad, Togo i w jakimkolwiek innym państwie członkow-skim OAPI i PCT. Kraje należace do OAPI przed-stawia mapa 4.

Nie wszystkie państwa kontynentu afrykań-skiego przynależą do prozumienia regionalne-go ARIPO, OAPI. Niektóre kraje są tylko obser-watorami. Podział na kraje należące do ARIPO oraz kraje będące obserwatorami przedstawia mapa 5.

ARIPO OAPI

19

W ramach patentu euroazjatyckiego EAPO (Eu-roazajatycka Organizacja Patentowa www.eapo.org) można ubiegać się o ochronę na wynalazek w następujących krajach: Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Kirgistan, Kazachstan, Republika Moł-dawii, Federacja Rosyjska, Tadżykistan, Turkme-nia, i w jakimkolwiek innym państwie Konwencji o Patencie Euroazjatyckim i PCT.

Postępowanie w celu uzyskania patentu regio-nalnego jest identyczne jak postępowanie o uzy-skanie patentu europejskiego (EURO-PCT).

Konwencja o udzielaniu patentów europejskich (ang. European Patent Convention – EPC) zosta-ła podpisana w 1973 roku w Monachium. Ustala ona wspólną dla państw stowarzyszonych w Eu-ropejskiej Organizacji Patentowej ścieżkę zgła-szania i udzielania patentów na kraje europej-skie, które zostały wybrane przez zgłaszającego we wniosku o udzielenie patentu europejskiego. Konwencja o udzielaniu patentów europejskich określa tryb przyznawania patentów europej-skich, w tym merytoryczne i formalne przesłan-ki zdolności patentowej wynalazków.

Źródło: http://www.spoor.com/home/index.php?ipkMenuID=&ipkArticleID=115

20

i Akt przystąpienia Polski do Konwencji o udziela-niu patentów europejskich został podpisany przez Prezydenta RP 29 grudnia 2003, został opubli-kowany w Dzienniku Ustaw z 2004 r. nr 79; poz. 737 (tekst zrewidowany w 2000 roku Konwencji dostępny jest na stronie UP RP: http://www.uprp.pl/NR/rdonlyres/5617A265-E19C-4443-8762-DA-ADA9C84C59/688/Search3.pdf ).

Polska formalnie stała się członkiem Europejskiej Organizacji Patentowej 1 marca 2004 roku.

Wszystkie informacje dotyczące procedury przed EUP, akty prawne, instrukcje dla zgłaszających są dostępne na stronie internetowej www.epo.org.

Wniosek o uzyskanie patentu europejskiego bę-dącego kontynuacją postępowania w trybie PCT (tryb EURO-PCT) składa się bezpośrednio do Eu-ropejskiego Urzędu Patentowego w Monachium w Niemczech.

Wniosek wraz z całą dokumentacją zgłoszeniową jest od razu przekazywany do Wydziału Badań EUP do badania merytorycznego (zob. punkt poniżej: badanie meryto-ryczne). Przy czym, aby EUP uznał, że zgłoszenie mię-dzynarodowe weszło w fazę regionalną w celu uzyska-nia patentu europejskiego, na koncie EUP najpóźniej w dacie wejścia zgłoszenia międzynarodowego w fazę regionalną, musi znajdować się opłata urzędowa za:

przeprowadzenie badania, wyznaczenie państw członkowskich (max. 525 EUR),utrzymanie zgłoszenia w mocy (liczona od 3 roku od daty zgłoszenia),każde zastrzeżenie patentowe powyżej 16-tego za-strzeżenia patentowego.

Jeżeli pełna kwota uwzględniająca ww. opłaty urzę-dowe nie wpłynie na konto EUP w terminie, wtedy zgłoszenie uważa się za wycofane.

Kalkulując koszty wejścia zgłoszenia międzyna-rodowego w fazę regionalną przed Europejskim Urzędem Patentowym należy uwzględnić czy zgła-szający w fazie międzynarodowej w trybie PCT wniósł o przeprowadzenie międzynarodowego badania wstępnego, czy też faza międzynarodowa kończy się sprawozdaniem z poszukiwania między-narodowego.

W przypadku, gdy w fazie międzynarodowej spra-wozdanie z poszukiwania międzynarodowego i sprawozdanie z międzynarodowego badania wstępnego jest przygotowane przez EUP działają-cy jako Międzynarodowy Organ Poszukiwań oraz jako Międzynarodowy Organ Badań Wstępnych, wtedy zgłaszającemu przysługują dwie zniżki w wysokości 20 % i 50 %, przy czym są one liczone następująco:

opłata urzędowa za badanie x 50% = kwota Y, a następnie kwota Y x 20 % = opłata urzędowa do zapłacenia za badanie wynalazku w fazie regional-nej w EUP.

W przypadku, gdy zgłaszający poprzestaje w fazie międzynarodowej w trybie PCT na sprawozdaniu z poszukiwania międzynarodowego, które jest przeprowadzane i sporządzane przez EUP, to w fa-zie regionalnej przed EUP przysługuje mu zniżka w wysokości 20% opłaty urzędowej za przepro-wadzenie badania merytorycznego.

Koszt opłat w procedurze regionalnej PCT przed-stawia tabela 3.

i

21

Tryb regionalny wybierany przed upływem 12 miesięcy od daty zgłoszenia lub daty pierw-szeństwa

W przypadku, gdy tryb regionalny wybiera-ny jest przed upływem 12 miesięcy od daty zgłoszenia lub daty pierwszeństwa polskie-go zgłoszenia, wtedy zgłoszenia dokonuje się w UP RP, który w ciągu 6 tygodni przekazuje zgłoszenie do EUP. Całe dalsze postępowanie w celu uzyskania patentu europejskiego toczy się przed Europejskim Urzędem Patentowym.

Dokonując europejskiego zgłoszenia paten-towego należy złożyć wniosek o udzielenie

patentu europejskiego wraz z wyznaczeniem państw, w których zgłaszający zamierza ubie-gać się o ochronę (minimum jedno państwo członkowskie) oraz należy złożyć dokumen-tację zgłoszeniową wynalazku (opis, zastrze-żenia, ew. rysunki i skrót) w języku polskim oraz ich tłumaczenie na jeden, wybrany przez siebie język urzędowy Europejskiego Urzędu Patentowego (angielski, francuski i niemiecki). Dokonując zgłoszenia w języku polskim, polscy zgłaszający uzyskują prawo do zniżki w niektó-rych opłatach urzędowych. Obecnie wysokość tej zniżki wynosi 20% i dotyczy ona m.in. opła-ty za zgłoszenie, opłaty za badanie, opłaty za sprzeciw i opłaty za odwołanie.

Opłata w EUR Opłata w PLN, po przeliczeniu*

Opłata manipulacyjna 190 760Opłata za badanie:

A. Gdy badanie zostało przeprowa-dzone w fazie międzynarodowej (zniżka: 50% + 20%)

592 2368

B. Gdy badanie nie zostało przepro-wadzone w fazie międzynarodowej (zniżka: 20%)

1184 4736

Opłata za wyznaczenie krajów 525 2100Opłata za każde zastrzeżenie patentowe powyżej 16-tego zastrzeżenia 210

Opłata roczna od 3 okresu ochrony 420-1350Koszt zgłoszenia EURO-PCT z punktem A 5228Koszt zgłoszenia EURO-PCT z punktem B 7596

Tab. 3 Koszt fazy regionalnejw trybie PCT

*dane aktualne na wrzesień 2011; podane opłaty urzędowe uwzględniają przelicznik waluty 1 EUR = 4PLN;

22

23

1. Data zgłoszenia

O europejskim zgłoszeniu patentowym mowa jest wówczas, gdy przyznana mu zostanie tzw. data do-konania zgłoszenia oraz numer zgłoszenia.

EUP sprawdza, czy została uiszczona opłata za zgłoszenie, opłata za każde zastrzeżenie patento-we powyżej 16-tego oraz opłata za poszukiwanie europejskie. Opłaty te muszą być na koncie EUP w dacie wejścia zgłoszenia w fazę regionalną. Jeżeli powyższe opłaty nie zostały uiszczone, zgłoszenie uważa się za wycofane.

2. Badanie formalne

Jeżeli przyznana została data zgłoszenia, oraz nie zostało ono wycofane, zgłoszenie jest poddawane badaniu formalnemu. EUP bada m.in. czy zgłosze-nie odpowiada wymogom formalnym np. czy zo-stał dołączony skrót, rysunki, czy został wskazany twórca, czy jest wyznaczony pełnomocnik, który jest uprawniony do występowania przed EUP itp.. Polscy zgłaszający mogą występować przed EUP bez zawodowego pełnomocnika.

3. Sprawozdanie z poszukiwania europej-skiego

Równocześnie z badaniem formalnym zgłoszenia przeprowadzane jest poszukiwanie stanu techniki dla danego zgłoszenia. W sprawozdaniu tym są wymie-nione dokumenty, które mogą być brane pod uwagę przez EUP przy ocenie, czy dany wynalazek jest nowy oraz czy posiada poziom wynalazczy. Sprawozdanie z poszukiwania nie zawiera ani uzasadnienia ani opi-nii o zdolności patentowej zgłoszonego wynalazku.

Zgłaszający, na podstawie otrzymanych w spra-wozdaniu informacji, może ocenić, czy ma szanse uzyskać patent europejski. Jeśli wynik sprawoz-dania z poszukiwania ujawnia dokumenty i zgło-szenia, które stanowią wyraźną przeszkodę do uzyskania patentu na to rozwiązanie, zgłaszający może zrezygnować z ubiegania się o ochronę i wy-cofać swoje zgłoszenie, nie ponosząc już żadnych dodatkowych kosztów. Jeśli natomiast zgłaszający jest zainteresowany dalszym postępowaniem, ma możliwość dokonania zmian w zgłoszeniu (w opisie, zastrzeżeniach patentowych i rysun-kach) uwzględniających wyniki sprawozdania.

Rodz. 6Sposób na patentowy sukces

24

4. Badanie merytoryczne zgłoszenia

Wniosek o przeprowadzenie badania meryto-rycznego musi zostać złożony przez zgłaszającego w ciągu 6 miesięcy od zamieszczenia informacji w Europejskim Biuletynie Patentowym o publika-cji sprawozdania z poszukiwania europejskiego. Aby wniosek był skutecznie złożony zgłaszający musi wnieść opłatę urzędową za przeprowadze-nie badania merytorycznego wynalazku.

W tym samym czasie tj. w ciągu 6 miesięcy od daty publikacji zgłoszenia należy uiścić opła-tę urzędową za wyznaczenie państw, które zo-stały wybrane przez zgłaszającego we wniosku o udzielenie patentu europejskiego. Jeżeli po-wyższe opłaty nie zostaną uiszczone, zgłoszenie uważa się za wycofane. Należy również pamię-tać o sprawdzeniu, czy nie trzeba wnieść opłaty rocznej za utrzymanie zgłoszenia europejskiego w mocy - opłatę tę należy uiszczać już od trzecie-go roku od daty dokonania zgłoszenia.

Dopiero, gdy opłata za badanie zostanie uisz-czona, Wydział Badań EUP rozpoczyna badanie merytoryczne zgłoszenia. Jeżeli Wydział Badań uzna, iż istnieją przeszkody w udzieleniu patentu, informuje o tym zgłaszającego i wzywa zgłasza-jącego do zajęcia stanowiska wobec zebranych dowodów i dokumentów stanowiących przeciw-stawienie dla danego wynalazku. Zgłaszający ma wtedy możliwość dokonania zmian w zastrzeże-niach patentowych oraz opisie wynalazku. Jeżeli po konsultacjach ze zgłaszającym Wydział Badań EUP uzna, iż wynalazek nie spełnia wymogów Konwencji o udzielaniu patentów europejskich (czyli uzna, że wynalazek nie jest nowy albo jest oczywisty dla fachowca z danej dziedziny) od-mawia udzielenia patentu. Jeśli zaś uzna, iż dany wynalazek spełnia wymogi Konwencji tj. że jest nowy, posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania, wówczas podejmuje decyzję o udzieleniu patentu europejskiego. Za-

nim jednak Wydział Badań podejmie tę decyzję, przesyła do zgłaszającego zgłoszenie patento-we, na jakie EUP zamierza udzielić patentu oraz wzywa zgłaszającego do złożenia oświadczenia, że wyraża zgodę na przesłaną treść zgłoszenia. Jeżeli zgłaszający nie wypowie się w tej kwestii, EUP odrzuca zgłoszenie. Dopiero, gdy zgłaszają-cy zgodzi się na wersję zgłoszenia patentowego przesłaną przez Wydział Badań lub gdy Wydział Badań zaakceptuje dalsze zmiany zgłaszającego, Wydział Badań wzywa zgłaszającego do uiszczenia opłaty za udzielenie patentu, opłatę za wydruko-wanie dokumentu patentowego oraz, gdy ma to zastosowanie, za każdą stronę powyżej 35 strony dokumentacji patentowej. Wydział Badań wzywa również do złożenia w EUP tłumaczenia zastrze-żeń patentowych na pozostałe języki Urzędu, któ-re nie były językami postępowania.

Jeśli językiem postępowania przed EUP był ję-zyk angielski, zgłaszający jest zobowiązany do złożenia tłumaczenia zastrzeżeń patentowych na język niemiecki i francuski. Zastrzeżenia pa-tentowe we wszystkich językach urzędowych są następnie publikowane w dokumencie pa-tentowym.

Jeżeli powyższe opłaty nie zostaną uiszczone, zgłoszenie uważa się za wycofane, a patent nie jest ważny.

5. Decyzja o udzieleniu patentu europej-skiego

Decyzja o udzieleniu patentu europejskiego wy-wołuje skutki od daty opublikowania informacji o udzieleniu patentu w Europejskim Biuletynie Pa-tentowym.

Patent europejski, po jego udzieleniu, staje się wiązką patentów krajowych. Oznacza to, iż pa-tent europejski przekształca się w patenty krajowe z ochroną, jaką przyznaje dane państwo swoim

P

25

patentom. W ten sposób uprawniony z patentu europejskiego może uzyskać na podstawie pa-tentu europejskiego tyle patentów krajowych, ile jest państw członkowskich Konwencji o udzielaniu patentów europejskich lub np. tylko siedem, jeśli zdecyduje, że będzie ubiegał się o ochronę tylko w siedmiu krajach. W ciągu trzech miesięcy od publikacji w Biuletynie informacji o uzyskaniu pa-tentu uprawniony z tego patentu musi podjąć de-cyzję, na które kraje członkowskie będzie rozszerzał ochronę swojego wynalazku. W każdym państwie członkowskim Konwencji są inne warunki walidacji patentu europejskiego. W jednym państwie jest wymóg złożenia przez zgłaszającego tłumaczenia

dokumentu patentowego na język urzędowy, inne państwo wymaga tylko złożenia tłumaczenia za-strzeżeń patentowych. Na przykład Niemcy, Wielka Brytania i Francja w ogóle zrezygnowały z wymogu składania tłumaczenia patentu europejskiego na swój język urzędowy. Dokładne informacje doty-czące wymogów walidacji patentu europejskiego przez każde z państw członkowskich można znaleźć na stronie EUP.

Wymogi dotyczące państw stowarzyszonych w Konwencji o udzielaniu patentu europejskiego dotyczące tłumaczenia dokumentu patentowego (stan na 01.05.2008) są zgodne z tabelą 4.

26

Wymogi złożenia tłumaczenia w odniesie-niu do państw członkowskich Konwencji

(EPC):

Państwo

cała dokumentacja patentowa (opis patentowy, za-strzeżenia patentowe, podpisy rysunków) na język urzędowy danego państwa

Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Estonia, Finlandia, Grecja, Węgry, Irlandia, Włochy, Litwa, Malta, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Sło-wacja, Hiszpania, Turcja

zastrzeżenia patentowe na język urzędowy danego państwa

Litwa, Łotwa, Słowenia

zastrzeżenia patentowe + ew. opis patentowy na ję-zyk angielski, jeśli patent jest w języku niemieckim lub francuskim

Chorwacja

jeśli patent europejski jest w języku angielskim, państwa te nie wymagają tłumaczenia opisu wyna-lazku na swój język urzędowy

zastrzeżenia patentowe + ew. opis patentowy na język angielski, lub urzędowy, jeśli patent jest w języku niemieckim lub francuskim

Dania, Islandia, Holandia, Szwecja

jeśli patent europejski jest w języku angielskim, państwa te nie wymagają tłumaczenia opisu wyna-lazku na swój język urzędowy

żadnych wymogów Francja, Niemcy, Luksemburg, Monako, Szwajcaria, Lichtenstein, Wielka Brytania.

na podstawie art. 64 (1) Konwencji o udzielaniu pa-tentów europejskich, patent europejski przyznaje automatycznie uprawnionemu do niego, od dnia opublikowania informacji o udzieleniu patentu w Europejskim Biuletynie Patentowym takie same prawa, jakie przyznawałby udzielony w tym pań-stwie patent krajowy.

Tab. 4 Wymogi patentowe poszczególnych krajów europejskich

27

części patentu europejskiego, czy honorarium peł-nomocników.

Od dnia otrzymania decyzji o udzieleniu patentu europejskiego, uprawniony z patentu ma czas na zapoznanie się z kosztami rozszerzenia ochrony patentu europejskiego w wybranych państwach, uwzględniającymi opłaty urzędowe oraz honoraria pełnomocników zagranicznych. Na podstawie kal-kulacji kosztów uprawniony z patentu europejskie-go wybiera państwa, w których dokona walidacji patentu europejskiego lub decyduje o rezygnacji z walidacji patentu europejskiego we wszystkich państwach lub tylko w niektórych. W przypadku rezygnacji z jakiegoś państwa patent europejski nie będzie w nim obowiązywał.

Zestawienie kosztów postępowania w celu uzyska-nia patentu europejskiego, przy uwzględnieniu, że zgłoszenie polskie weszło w fazę regionalną w ciągu 12 miesięcy od daty pierwszeństwa lub daty pierwszego prawidłowego zgłoszenia wygląda zgodnie z tabelą 5.

Komisja Europejska szacuje, że walidacja patentu europejskiego w:

3 państwach: Niemczech, Francji i Wielkiej Bry-tanii nie pociąga za sobą dla uprawnionego z pa-tentu europejskiego żadnych kosztów;

w 6 państwach może kosztować od 3.000 EUR do 4.500 EUR, w zależności od wybranych państw tj. czy jest wymóg złożenia tłumaczenia całej dokumentacji patentowej, czy tylko za-strzeżeń patentowych,

w 13 państwach może kosztować od około 12.000 EUR do 14.000 EUR,

we wszystkich krajach unijnych może kosztować między 22.000 EUR do 26.000 EUR.

Przy czym powyżej podano tylko koszty tłumacze-nia, bez opłat urzędowych za publikację w krajo-wych biuletynach informacji o walidacji patentu europejskiego, za utrzymanie w mocy krajowej

Wysokość opłaty w EUR Wysokość opłaty w PLNOpłata za zgłoszenie 190 760

Opłata za poszukiwanie 1150 4600

Opłata za wyznaczenie państw 525 2100

Opłata za badanie – zniżka 20 % 1184 4736

Opłata za zastrzeżenie powyżej 16 210 za każde

Opłata za każdą stronę powyżej 35 13 za każdą

Opłata za udzielenie patentu 830 3320

Koszt postępowania europejskiego 15816

Walidacja patentu europejskiego (za kraj – 38 krajów, oprócz np. DE, GB, IE )

700-1500

*Koszty w PLN lcizone po kursie 1 EUR= 4 PLN

Tab. 5 Wysokość opłat urzędowych w procedurze międzynarodowej

28

w Unii Europejskiej, w tym także odnośnie wymo-gów tłumaczenia.

Wzmocniona współpraca ma polegać na tym, że postępowanie w celu uzyskania patentu będzie prowadzone przed EUP, zaś po udzieleniu paten-tu, uprawniony z tego patentu będzie mógł roz-szerzyć ochronę swojego rozwiązania na:

państwa stowarzyszone w ramach patentu unijnego, czyli na Danię, Estonię, Finlandię, Francję, Litwę, Luksemburg, Holandię, Niem-cy, Polskę, Słowenię, Szwecję i Wielką Brytanię i kolejne państwa, które przystąpią do tego porozumienia, wybrane państwa członkowskie Konwencji o udzieleniu patentu europejskiego, państwa stowarzyszone w ramach patentu unijnego i wybrane państwa członkowskie Konwencji o udzieleniu patentu europejskie-go.

Zgłaszający będzie mógł skorzystać jednocze-śnie z obu systemów, wybierając dla siebie naj-korzystniejsze rozwiązanie.

Pierwsze debaty dotyczące uzyskania jednolitej ochro-ny na wynalazki w ramach patentu unijnego rozpoczę-ły się już w latach 60-tych. Jednak przez wiele lat nie potrafiono osiągnąć jednomyślności co do wymogów dotyczących języków w zakresie patentu unijnego.

W chwili obecnej ochrona przyznana przez pa-tent krajowy ogranicza się do terytorium państwa członkowskiego, w którym został on przyznany, zaś zakres terytorialny patentu europejskiego zależy od decyzji uprawnionego z patentu, w których pań-stwach członkowskich dokona walidacji swojego patentu, przy czym patent europejski po walidacji ma skutek patentu krajowego (co oznacza zarzą-dzanie tym patentem przez krajowe urzędy paten-towe). Biorąc to pod uwagę oraz skomplikowaną procedurę dotyczącą walidacji patentów europej-skich, jak również bardzo duże koszty tłumaczenia dokumentacji patentowej na poszczególne języki urzędowe wybranych państw, w dniu 14 grudnia 2010 r. z inicjatywy 12 państw: Danii, Estonii, Fin-landii, Francji, Litwy, Luksemburga, Holandii, Nie-miec, Polski, Słowenii, Szwecji i Wielkiej Brytanii został złożony wniosek dotyczący wzmocnionej współpracy na rzecz jednolitej ochrony patentowej

Rodz. 7Szczególny rodzaj patentu regionalnego - Patent unijny

29

Uważa się, że jednolity system patentowy dla wie-lu państw członkowskich, spowodowałby znaczne oszczędności kosztów i uproszczenie dla zgłaszają-cych. Ponadto, według Komisji Europejskiej, jed-nolity system przyniósłby następujące korzyści dla stowarzyszonych państw członkowskich:

a) wymagania w zakresie tłumaczeń byłyby ograniczo-ne do wymagań ustanowionych w ramach Konwencji o patencie europejskim. Jednocześnie udostępnione byłby automatyczne translatory do tłumaczenia zgło-szeń i dokumentów patentowych na wszystkie języki państw stowarzyszonych, przy czym tłumaczenia te byłyby wyłącznie do celów informacyjnych; b) nie byłoby wymogu składania tłumaczeń w kra-jowych urzędach patentowych i uiszczania opłat za publikację;

c) nie trzeba byłoby płacić za ustanowienie pełno-mocnika na szczeblu krajowym;

d) opłata roczna za utrzymanie patentu w mocy płacona byłaby do jednego centralnego urzędu i obejmowała utrzymanie patentu we wszystkich

krajach stowarzyszonych (w przeciwieństwie do obecnego systemu, gdzie, jeżeli uprawniony z pa-tentu pragnie utrzymać patent w mocy, musi płacić w każdym państwie członkowskim opłaty roczne za przedłużenie utrzymania patentu w mocy w kra-jowych urzędach patentowych). Stanowiłoby to znaczną redukcję kosztów po stronie uprawnione-go z patentu, gdyż dodatkowo mógłby on uiszczać opłatę sam lub powierzać wykonanie tej czynności tylko jednemu pełnomocnikowi;

e) wszelkie zmiany w zgłoszeniu, np. zmia-na uprawnionego, wpis licencji, cesje, zastawy, wygaszenie, unieważnienie, sprzeciwy byłyby do zgłoszenia w jednym urzędzie centralnym (w przeciwieństwie do obecnych wymogów kra-jowych odnoszących się do dokonywania zmian w rejestrach, w każdym krajowym urzędzie paten-towym z osobna). Umożliwiłoby to łatwy dostęp do informacji prawnych odnoszących się do patentów, w szczególności w kontekście negocjacji umów li-cencyjnych, czy statusu prawnego patentów.

Jest to kolejna próba wyjścia z impasu dotyczące-go patentu unijnego, oby tym razem skuteczna.

30

Polski zgłaszający może skorzystać z procedury uzy-skania patentu za granicą w procedurze krajowej w następujących okolicznościach:

w ciągu 12 miesięcy od daty pierwszego zgłosze-nia lub daty pierwszeństwa,

jako kontynuację trybu międzynarodowego w ramach wejścia zgłoszenia międzynarodowe-go w fazę krajową.

Podejmując decyzję o rozpoczęciu procedury przed krajowym urzędem patentowym, w celu uzyskania w wybranym państwie ochrony na swoje rozwiązanie. Należy mieć na uwadze, że w każdym państwie procedura o udzielenie pa-tentu jest inna. Niektóre państwa nie sporządzają sprawozdania z poszukiwania, inne nie pobierają opłaty za utrzymanie wynalazku w mocy, a jeszcze inne nie pobierają opłaty za przeprowadzenie ba-dania merytorycznego. Każda taka różnica wpływa na inny koszt całościowy postępowania w celu uzy-skania patentu w wybranym państwie.

Dokonując zgłoszenia patentowego za granicą, polski zgłaszający musi skorzystać z pomocy zagra-

nicznego pełnomocnika, który w imieniu zgłasza-jącego składa do krajowego urzędu patentowego przetłumaczoną dokumentację zgłoszeniową na obowiązujący w wybranym państwie język urzędo-wy oraz wnosi opłatę urzędową za zgłoszenie wy-nalazku w danym państwie. Dlatego warto zawcza-su poprosić o szacunkowy koszt całej procedury w celu uzyskania patentu w danym państwie. Jeżeli zgłaszający akceptuje przedstawione koszty, wte-dy przesyła zlecenie rozpoczęcia przygotowań do złożenia zgłoszenia w krajowym urzędzie patento-wym. Jeżeli zgłaszający nie akceptuje tych kosztów, nie ubiega się wtedy o ochronę w danym państwie.

1. Badanie formalne

Jeżeli zgłoszenie zostało prawidłowo wniesione oraz uiszczono w terminie opłatę urzędową za złożenie zgłoszenia, jest ono poddawane bada-niu formalnemu. Krajowy urząd patentowy bada m.in. czy zgłoszenie odpowiada krajowym wymo-gom formalnym (np. czy zgłaszający był upraw-niony do zastrzeżenia pierwszeństwa, czy pełno-mocnictwo jest podpisane przez osoby do tego uprawnione, czy zgłoszenie zawiera wszystkie po-trzebne załączniki).

Rodz. 8Tryb krajowy

31

2. Badanie merytoryczne zgłoszenia

Po zakończeniu badania formalnego, krajowy urząd patentowy rozpoczyna badanie meryto-ryczne zgłoszenia. Jeżeli krajowy urząd patentowy uzna, iż istnieją przeszkody w udzieleniu patentu na to rozwiązanie, informuje o tym zgłaszającego i wzywa zgłaszającego do zajęcia stanowiska wobec zebranych dowodów i dokumentów stanowiących przeciwstawienie dla danego wynalazku. Zgłaszający ma wtedy również możliwość dokonania zmian w za-strzeżeniach patentowych oraz opisie wynalazku.

Za złożenie stanowiska do zarzutów krajowego urzędu patentowego, zagraniczny pełnomocnik pobiera ho-norarium, zaś o wysokości swojego honorarium infor-muje zgłaszającego.

Zgłaszający podejmuje decyzję, czy jest zaintereso-wany złożeniem stanowiska do zarzutów krajowego urzędu patentowego, czy też rezygnuje z ubiegania się o ochronę tego rozwiązania w danym państwie. Jeżeli zgłaszający nie jest zainteresowany kontynuowaniem postępowania, wtedy informuje pełnomocnika zagra-nicznego o rezygnacji z ubiegania się o ochronę wyna-lazku w tym państwie i zgłoszenie zostaje uznane za wycofane. Jeżeli zgłaszający jest zainteresowany kon-tynuowaniem postępowania przed krajowym urzę-dem patentowym, wysyła zlecenie złożenia stanowi-ska do zagranicznego pełnomocnika.

Jeżeli po konsultacjach ze zgłaszającym krajowy urząd patentowy uzna, iż wynalazek nie spełnia krajowych wymogów przewidzianych dla wynalazku, wtedy od-mawia udzielenia patentu. Jeśli zaś uzna, iż dany wy-nalazek jest nowy, posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania, wówczas podej-muje decyzję o udzieleniu patentu. Zazwyczaj decyzja o udzieleniu patentu jest decyzją warunkową, tzn. że krajowy urząd patentowy przyznaje patent na dane rozwiązanie pod warunkiem uiszczenia opłaty urzędo-wej za udzielenie patentu oraz za publikację informacji o nim w biuletynie urzędowym. Dokładne wyliczenie kosztów związanych z uzyskaniem patentu zgłaszają-cy otrzymuje od pełnomocnika zagranicznego. Na tej

podstawie zgłaszający podejmuje decyzję, czy wnosi ww. opłaty urzędowe, czy też rezygnuje z uzyskania pa-tentu. Jeżeli zgłaszający nie akceptuje tych kosztów, in-formuje o tym pełnomocnika zagranicznego, który nie podejmuje żadnych dalszych czynności w tej sprawie, w tym nieuiszcza ww. opłat urzędowych, przez co zgło-szenie uważa się za wycofane, a patent nie jest ważny.

Na każdym etapie postępowania, czy to w trybie mię-dzynarodowym, regionalnym czy krajowym, zgłaszają-cy jest informowany przez pełnomocników o kosztach, które należy ponieść, a które związane są z ubieganiem się o ochronę na dane rozwiązanie w danym kraju. Dopiero po zaakceptowaniu kosztów (w tym hono-rarium pełnomocników i opłat urzędowych) podej-mowane są kolejne czynności w celu kontynuowania postępowania o udzielenie ochrony na wynalazek w wybranym trybie. Brak reakcji po stronie zgła-szającego lub nie uiszczenie opłaty urzędowej w terminie powoduje, że zgłoszenie jest uznawane za wycofane i dalsze postępowanie w celu uzyskania pa-tentu na wynalazek nie jest dalej kontynuowane.

Zarys postępowania w trybie PCT można zobrazować schematem przedstawionym w tabeli 5.

Postępowanie w celu uzyskania patentów zagranicz-nych może wydawać się drogie. Jest jednak niezbędne dla zachowania pełni praw do własnej kreatywności, wynalazczości, konkurencyjności.

Wyzwanie Unii Europejskiej do stworzenia w Europie najbardziej konkurencyjnej, opartej na wie-dzy gospodarki świata – staje się i polskim celem. In-westycje w badania, innowacyjność i rozwój to najsku-teczniejsza metoda uzyskania wzrostu gospodarczego.

Członkowstwo Polski w Unii Europejskiej tworzy wielkie szanse, lecz także i zagrożenia. Powinniśmy dbać o własny dorobek intelektualny na wielkim międzynarodowym rynku, dlatego nie można zapomnieć o ochronie wła-snych wynalazków. Tylko prawidłowo, konsekwentnie i fachowo realizowane procedury mogą zapewnić trwałą ochronę wynalazków i zapewnić ich twór-com należne im korzyści.

32

Czas od daty zgłoszenia Tryb PCT12 miesiąc 1. Faza międzynarodowa

Zgłoszenie międzynarodowe PCT składa się w UP RP.

ZALETA: możliwość ubiegania się o ochronę w 142 państwach na świecie, między innymi w krajach UE.Postępowanie składa się z fazy międzynarodowej (czyli jedno postępowa-nie dla wszystkich państw stowarzyszonych w Układzie PCT) oraz fazy kra-jowej (dla każdego wybranego państwa jest osobne postępowanie przed krajowym urzędem patentowym).

KOSZT złożenia zgłoszenia międzynarodowego:- opłata za złożenie zgłoszenia międzynarodowego - 1330 CHF- opłata za sprawozdanie z poszukiwania międzynarodowego – 1785 EUR- opłata za przekazanie na rzecz Urzędu Patentowego RP – 300 PLN- opłata za pierwszeństwo 60 zł lub 125 zł- za każdą stronę powyżej 30-stej – 15 CHF

16 miesiąc do 22 miesięcy 2. Zgłaszający otrzymuje sprawozdanie z poszukiwania międzynarodowe-go. Sporządza je dla polskich zgłaszających Europejski Urząd Patentowy.W ciągu 2 miesięcy od daty sprawozdania z poszukiwania międzynarodo-wego można zmienić zastrzeżenia patentowe w zgłoszeniu międzynarodo-wym.

18 miesiąc 3. Zgłoszenie wynalazku jest publikowanePrzed 19 miesiącem do 22 mie-siąca

4. FAKULTATYWNIE: Zgłaszający może złożyć wniosek o przeprowadzenie ba-dania merytorycznego, czyli, czy jego wynalazek jest nowy i nieoczywisty. Sprawozdanie sporządza dla polskich zgłaszających Europejski Urząd Pa-tentowy.

KOSZT: opłata za sporządzenie sprawozdania z badania międzynarodowego - 1760 EUR + opłata manipulacyjna: 132 EUR

28 miesiąc 5. Sprawozdanie z badania merytorycznego. Zawarta jest w nim informa-cja, czy wynalazek jest nowy i nieoczywisty.

Sprawozdanie z badania nie jest wiążące dla urzędów krajowych w fazie krajowej.

30 miesiąc lub 31 miesiąc 6. Koniec fazy międzynarodowej, rozpoczyna się faza krajowa lub faza re-gionalna

(faza regionalna) (faza krajowa)

Tab. 5 Wysokość opłat urzędowych w procedurze międzynarodowej

33

(faza regionalna) (faza krajowa)30 lub 31 miesiąc Wejście w fazę regionalną (EUP,

ARIPO, OAPI, EAPO)

Postępowanie:

Etap 1- zestawienie kosztów postępo-wania regionalnego- wybór postępowań regional-nych (przed EUP, ARIPO, OAPI, EAPO),- przesłanie dokumentacji zgło-szeniowej do zagranicznego peł-nomocnika uprawnionego do prowadzenia wybranego postę-powania regionalnego.

Etap 2- tłumaczenie zgłoszenia między-narodowego na język urzędowy organizacji regionalnej (o ile nie jest to język postępowania mię-dzynarodowego), - wniesienie opłat urzędowych za wejście w fazę regionalną,- uregulowanie honorarium peł-nomocnikom zagranicznym.

Etap 3Badanie merytoryczne zgłoszenia międzynarodowego przez eks-pertów w regionalnych urzędach patentowych.

Etap 4 Udzielenie patentu regionalnego lub odmowa przyznania patentu na rozwiązanie zawarte w zgło-szeniu międzynarodowym.

Etap 5EUP: walidacja, wiązka paten-tów krajowych; EAPO: jeden pa-tent, ale państwa w których jest ochrona wybiera zgłaszający.Opłaty roczne za utrzymanie pa-tentu w mocy.

Wejście w fazę krajową w wybranych przez zgłaszającego państwach. Postępowanie:

Etap 1- zestawienie kosztów postępowania w wybranych krajach- wybór państw, w których zamierza się ubiegać o ochronę- przesłanie dokumentacji zgłoszenio-wej do pełnomocników zagranicznych w wybranych państwach.

Etap 2- tłumaczenie zgłoszenia międzynaro-dowego na język urzędowy wybranego państwa (o ile nie jest to język postę-powania międzynarodowego), - wniesienie opłat urzędowych za wej-ście w fazę krajową w wybranym pań-stwie,- uregulowanie honorarium za przyję-cie pełnomocnictwa przez krajowych rzeczników patentowych.

Etap 3Badanie merytoryczne zgłoszenia przez krajowych ekspertów w krajowych urzędach patentowych w wybranych przez zgłaszającego państwach.

Etap 4 Udzielenie patentu krajowego lub od-mowa przyznania patentu na rozwiąza-nie zawarte w zgłoszeniu międzynaro-dowym.

Etap 5Opłaty roczne lub w stałym odstępie czasu za utrzymanie patentu w mocy.

WARSZAWA