Upload
phunghanh
View
216
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Zasady postępowania z odpadami promieniotwórczymi
OCHRONA RADIOLOGICZNA
Jakub Ośko Na podstawie materiałów
Jerzego Wojnarowicza
2
1. Ochrona zdrowia ludzi 2. Ochrona środowiska 3. Ochrona poza granicami kraju 4. Ochrona przyszłych pokoleń 5. Krajowe ramy prawne 6. Kontrola wytwarzania odpadów
radioaktywnych 7. Zarządzanie odpadami
promieniotwórczymi 8. Bezpieczeństwo placówek
Zasady
3
DEFINICJE (art. 3 pkt. 22 ustawy Prawo atomowe)
Odpady promieniotwórcze materiały stałe, ciekłe lub gazowe, zawierające substancje promieniotwórcze lub skażone tymi substancjami, których wykorzystanie jest niecelowe lub niemożliwe, zakwalifikowane do kategorii odpadów wymienionych w art. 47; niniejsza definicja nie ma zastosowania do rozdziału 8a
(Przywóz na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wywóz z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tranzyt przez to terytorium odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego)
4
DEFINICJE (art. 3 pkt. 45 ustawy Pa)
Substancja promieniotwórcza - substancja zawierająca izotopy promieniotwórcze o takiej aktywności lub stężeniu promieniotwórczym, które nie mogą być pominięte z punktu widzenia ochrony radiologicznej tzn. substancja zawierająca izotopy promieniotwórcze, dla których ∑i (cA,i/cA0,i) > 1 lub ∑i (Ai/A0,i) > 1 UWAGA Dla działalności polegającej na zamierzonym dodawaniu substancji promieniotwórczych w procesie produkcyjnym wyrobów powszechnego użytku i wyrobów medycznych, obrocie tymi wyrobami oraz przywozie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wywozie z tego terytorium wyrobów powszechnego użytku i wyrobów medycznych, do których dodano substancje promieniotwórcze, a także zamierzonym podawaniu substancji promieniotwórczych ludziom i zwierzętom w celu medycznej lub weterynaryjnej diagnostyki, leczenia lub badań naukowych warunek powyższy przybiera postać: ∑i (cA,i/cA0,i) > 0,1 lub ∑i (Ai/A0,i) > 0,1
5
WARTOŚCI AKTYWNOŚCI I STĘŻENIA PROMIENIOTWÓRCZEGO
IZOTOPÓW STANOWIĄCE PODSTAWĘ KWALIFIKOWANIA ODPADÓW
DO KATEGORII ODPADÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH
(zał. nr 1 do RRM)
Wybrane wartości
Izotop promieniotwórczy Aktywność A0 [Bq] Stężenie promieniotwórcze cA0 [kBq/kg]
H-3 109 106
C-14 107 104
Ar-39 104 107 Cr-51 107 103
Co-60 105 10
Kr-83m 1012 max 105
Sr-90+ 104 102
Tc-99m 107 102
I-131 106 102
Cs-137+ 104 10
Ir-192 104 10
Ac-227+ 103 10-1 min
U-238nat 103 1
Cf-252 104 10
6
DEFINICJE (§ 2 RRM)
Izotop krótkożyciowy - izotop, którego okres połowicznego rozpadu nie przekracza 30 lat
tzn. T½ ≤ 30 a
(np. Sr-90 i Cs-137 są izotopami krótkożyciowymi)
Izotop długożyciowy - izotop, którego okres połowicznego rozpadu przekracza 30 lat
tzn. T½ > 30 a
7
DEFINICJE (rozdział 8a ustawy Pa – art. 62b pkt. 2 )
Odpady promieniotwórcze 8a odpady promieniotwórcze – materiały stałe, ciekłe lub gazowe zawierające substancje promieniotwórcze lub skażone tymi substancjami, których wykorzystanie jest niecelowe lub niemożliwe i w których aktywność całkowita oraz stężenie promieniotwórcze izotopów promieniotwórczych przekraczają wartości poziomów progowych aktywności całkowitej P1 oraz stężenia promieniotwórczego izotopów promieniotwórczych określone w załączniku nr 2 do ustawy, w tym wycofane z użytkowania (zużyte) zamknięte źródła promieniotwórcze, z wyjątkiem:
8
DEFINICJE (rozdział 8a ustawy Pa – art. 62b pkt. 2 )
a) wycofanych z użytkowania (zużytych) zamkniętych źródeł promieniotwórczych przemieszczanych do dostawcy, wytwórcy albo obiektu przeznaczonego do przechowywania lub składowania zamkniętych źródeł promieniotwórczych, b) odpadów zawierających wyłącznie naturalne substancje promieniotwórcze, których obecność nie została spowodowana działalnością człowieka UWAGA Definicja powyższa dotyczy wyłącznie przewozu międzynarodowego (ruchu transgranicznego), tj. przywozu, wywozu i tranzytu na, z i przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego
9
DEFINICJE (art. 3 ustawy Pa)
Postępowanie z odpadami promieniotwórczymi - wszelkie działania związane z przetwarzaniem, przemieszczaniem po swoim terenie, przechowywaniem lub składowaniem odpadów promieniotwórczych, włącznie z usuwaniem skażeń promieniotwórczych, usuwaniem odpadów do środowiska i likwidacją obiektu
10
DEFINICJE (art. 3 ustawy Pa)
Przetwarzanie odpadów promieniotwórczych - proces lub działanie zmierzające do minimalizacji objętości odpadów, segregacja odpadów według kategorii oraz przygotowanie ich do transportu lub składowania
Przemieszczanie odpadów promieniotwórczych - ogół czynności podejmowanych przy przewozie odpadów
Przechowywanie odpadów promieniotwórczych - magazynowanie odpadów z zamiarem ponownego ich wydobycia w celu przetworzenia albo składowania
Składowanie odpadów promieniotwórczych - złożenie odpadów w obiekcie do tego przeznaczonym bez zamiaru ponownego ich wydobycia
11
DEFINICJE (art. 3 ustawy Pa)
Zamknięcie składowiska - zaprzestanie dostarczania odpadów do składowiska, na podstawie decyzji właściwego organu, oraz wykonanie wszelkich prac koniecznych dla zapewnienia bezpieczeństwa składowiska
Likwidacja obiektu lub składowiska - doprowadzenie obiektu lub urządzenia albo terenu, na którym znajduje się składowisko, do stanu niewymagającego ograniczeń z punktu widzenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w wykonywaniu dowolnej działalności
Usuwanie odpadów do środowiska – legalne, planowane i kontrolowane odprowadzanie ciekłych lub gazowych odpadów do środowiska
Uwalnianie odpadów – niezamierzone odprowadzanie odpadów do środowiska
12
Klasyfikacja
RODZAJE odpadów:
- stałe
- ciekłe
- gazowe
13
Klasyfikacja (wg art. 47 ustawy Pa i RRM)
KATEGORIE odpadów: • Niskoaktywne 1 < ∑i (cA,i/cA0,i) ≤ 104
• Odpady ciekłe, powstałe w wyniku działalności (normalnej eksploatacji) związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące w okresie nie dłuższym niż 30 dni, spełniające warunki: ∑i (cA,i/cA0,i) ≤ 1 i ∑i (Ai/A0,i) > 103
• kwalifikuje się również do kategorii odpadów niskoaktywnych
• średnioaktywne 104 < ∑i (cA,i/cA0,i) ≤ 107
• wysokoaktywne ∑i (cA,i/cA0,i) > 107
• wycofane z użytkowania (zużyte) zamknięte źródła promieniotwórcze
14
Klasyfikacja (wg art. 47 ustawy Pa i RRM)
PODKATEGORIE odpadów:
- dla kategorii NAkt, SAkt i WAkt
- przejściowe ∑i (cA,i/cA0,i) < 1 po upływie 3 lat od ich wytworzenia
- krótkożyciowe ∑j cA,j śr ≤ 400 kBq/kg i ∑j cA,j max ≤ 4000 kBq/kg
- długożyciowe ∑j cA,j śr > 400 kBq/kg
15
Klasyfikacja (wg art. 47 ustawy Pa i RRM)
PODKATEGORIE odpadów:
- dla kategorii ZZZ
- ZZZ niskoaktywne min {Ao,i} < ∑i Ai ≤ 108 Bq
- ZZZ średnioaktywne 108 Bq < ∑i Ai ≤ 1012 Bq
- ZZZ wysokoaktywne ∑i Ai > 1012 Bq
które ze względu na okres połowicznego rozpadu zawartych w nich izotopów dzieli się na:
- krótkożyciowe
- długożyciowe
16
- dla kategorii NAkt, SAkt i WAkt
na podstawie pomiarów emitowanego promieniowania i obliczeń stężenia promieniotwórczego izotopów (w przypadku odpadów ciekłych także obliczeń aktywności)
- dla kategorii ZZZ
na podstawie obliczeń aktywności lub pomiarów emitowanego promieniowania
- wypalone paliwo jądrowe przeznaczone do składowania traktuje się jak
odpady wysokoaktywne (zawierające materiał jądrowy)
Klasyfikacja
17
Kwalifikacja NAkt, SAkt i WAkt
Uwagi:
1. nie kwalifikuje się do odpadów promieniotwórczych mas ziemnych lub skalnych, usuwanych lub przemieszczanych w związku z realizacją inwestycji lub prowadzeniem eksploatacji kopalin, wraz z ich przerabianiem, zawierających naturalne izotopy promieniotwórcze, jeżeli ∑i (cA,i max/cA0,i) ≤ 10 dla reprezentatywnej próbki odpadów o masie 1 kg; cA,i max oznacza maksymalne stężenie promieniotwórcze tych izotopów, wynikające z niejednorodności odpadów
2. nie jest dopuszczalne rozcieńczanie odpadów promieniotwórczych w celu obniżenia stężenia promieniotwórczego izotopów zawartych w tych odpadach poniżej wartości cA0,i
18
Zasady postępowania z
odpadami promieniotwórczymi
20
• Powstawanie odpadów
• Usuwanie odpadów
• Przetwarzanie odpadów
• Przechowywanie odpadów
• Transport odpadów
• Składowanie odpadów
21
Powstawanie odpadów
- działalność związana z narażeniem na promieniowanie jonizujące (z substancjami promieniotwórczymi) – cykl paliwowy (eksploatacja kopalin i wytwarzanie materiałów paliwowych, energetyka jądrowa, przerób wypalonego paliwa), techniki jądrowe (zastosowania przemysłowe, medyczne, badawcze) itp.,
- zdarzenia radiacyjne z uwolnieniem substancji promieniotwórczych,
- nielegalna działalność z substancjami promieniotwórczymi
22
Usuwanie odpadów
-odpady ciekłe lub gazowe, powstałe w wyniku działalności (normalnej eksploatacji) związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące, mogą być odprowadzane do środowiska, o ile ich stężenie promieniotwórcze w środowisku może być pominięte z punktu widzenia ochrony radiologicznej. Sposób odprowadzania odpadów i ich dopuszczalną aktywność określa się w ZEZWOLENIU,
- w przypadku obniżenia się aktywności izotopów zawartych w odpadach do wartości spełniających warunki: ∑i (cA,i/cA0,i) ≤ 1 i ∑i (Ai/A0,i) ≤ 1000 (co oznacza, że odpady przestały być odpadami promieniotwórczymi) dalszy sposób postępowania z nimi wymaga jedynie prowadzenia ewidencji i kontroli zgodnie z rozdziałem 3 RRM (wraz z uzasadnieniem postępowania)
23
Przetwarzanie, przemieszczanie,
przechowywanie lub składowanie
działalność w zakresie postępowania z odpadami promieniotwórczymi wykonywana jest przez państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych”, - działalność tę, z wyłączeniem działalności polegającej na składowaniu odpadów oraz ich transporcie do składowiska, może być wykonywana przez inną jednostkę organizacyjną, jeżeli spełnia ona wymagania dotyczące bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej i uzyska zezwolenie. W szczególności jednostka organizacyjna, w której powstały odpady, może je przetwarzać, przemieszczać po swoim terenie i przechowywać zgodnie z warunkami zezwolenia, - odpady promieniotwórcze zawierające materiał jądrowy podlegają ochronie fizycznej w rozumieniu ustawy Pa
24
Przechowywanie odpadów
- odpady przechowuje się w sposób zapewniający ochronę ludzi i środowiska w warunkach normalnych i sytuacjach zdarzeń radiacyjnych
- odpady przechowuje się w warunkach umożliwiających ich segregację według przyjętych kryteriów
- odpady przechowuje się w obiekcie lub w pomieszczeniu (magazyn odpadów promieniotwórczych) wyposażonym w urządzenia do wentylacji mechanicznej lub grawitacyjnej oraz do oczyszczania usuwanego z tego pomieszczenia powietrza, zaliczonym zgodnie z przepisami budowlanymi co najmniej do klasy B odporności pożarowej i zabezpieczonym przed zalaniem wodą
- ściany zewnętrzne i stropy magazynu odpadów lub zastosowane osłony zapobiegają otrzymaniu przez osoby z ogółu ludności rocznej dawki efektywnej przekraczającej wartość 0,1 mSv
25
Przechowywanie odpadów
- wejście do magazynu odpadów promieniotwórczych oznacza się tablicą informacyjną
26
Przechowywanie odpadów
- magazyn odpadów wyposaża się: - w sprzęt dozymetryczny odpowiedni ze względu na rodzaj emitowanego
promieniowania jonizującego,
- w stałe lub ruchome osłony przed promieniowaniem,
- w środki ochrony indywidualnej przed skażeniami promieniotwórczymi i napromieniowaniem,
- w instalację wodną i kanalizacyjną - w zależności od potrzeb
- w magazynie, w którym są przechowywane odpady niegenerujące gazów, zapewnia się wentylację zapobiegającą powstawaniu zjawiska roszenia na powierzchni opakowań oraz na ścianach magazynu; w magazynie, w którym są przechowywane odpady generujące gazy lub mogące spowodować skażenie promieniotwórcze powietrza, zapewnia się wentylację mechaniczną umożliwiającą zmniejszenie stężenia powstałych gazów lub skażeń do poziomu, który można pominąć z punktu widzenia ochrony radiologicznej
27
Przechowywanie odpadów
- obiekty posiadające kanalizację specjalną na ciekłe odpady promieniotwórcze wyposaża się co najmniej w dwa zbiorniki zapewniające ciągłość odbioru odpadów
- opakowania przeznaczone do przechowywania odpadów (zbiorniki lub pojemniki stalowe, betonowe lub z tworzyw sztucznych, bębny lub worki foliowe) dostosowuje się do stanu skupienia i właściwości fizykochemicznych odpadów; materiał opakowań nie może wchodzić w reakcje chemiczne z odpadami
- stałe odpady promieniotwórcze przechowuje się w pojemnikach stalowych, betonowych, z tworzyw sztucznych, bębnach lub w workach foliowych z tworzyw sztucznych o grubości powyżej 0,5 mm; w workach foliowych przechowuje się tylko odpady niskoaktywne
- nie jest dopuszczalne przechowywanie w tym samym opakowaniu odpadów zaliczonych do różnych kategorii i o różnych stanach skupienia
28
Przechowywanie odpadów
- ciekłe odpady promieniotwórcze przechowuje się w zbiornikach stalowych pokrytych wewnątrz powłoką chemoodporną, zbiornikach betonowych uszczelnionych od wewnątrz i pokrytych powłoką chemoodporną lub zbiornikach z tworzyw sztucznych laminowanych; w obiektach nieposiadających kanalizacji specjalnej ciekłe odpady promieniotwórcze można przechowywać w pojemnikach lub zbiornikach ze stali nierdzewnej lub z tworzyw sztucznych, których pojemność nie przekracza 100 L, oraz w pojemnikach szklanych lub ceramicznych zabezpieczonych przed uszkodzeniami mechanicznymi, których pojemność nie przekracza 25 L
- zbiornik lub pojemnik do przechowywania ciekłych odpadów promieniotwórczych umieszcza się w wannie stalowej lub wannie betonowej pokrytej od wewnątrz powłoką chemoodporną, której pojemność jest nie mniejsza od objętości umieszczonego w niej zbiornika lub pojemnika
29
Przechowywanie odpadów
- oddzielnie od pozostałych ciekłych odpadów promieniotwórczych w odrębnych zbiornikach lub pojemnikach oraz oddzielnie od siebie przechowuje się ciekłe odpady promieniotwórcze zawierające:
- izotopy alfapromieniotwórcze,
- izotopy, których okres połowicznego rozpadu nie przekracza 65 dni,
- organiczne rozpuszczalniki, ekstrahenty i oleje,
- detergenty o stężeniu przekraczającym 10 mg/L,
- substancje kompleksujące o stężeniu przekraczającym 10 mg/L,
- substancje rozpuszczone i osady o zawartości przekraczającej 10 g/L w przeliczeniu na suchą pozostałość
- na opakowaniu do przechowywania średnioaktywnych i wysokoaktywnych odpadów umieszcza się informacje o temperaturze, której nie mogą przekroczyć przechowywane odpady, oraz o temperaturze, której nie może przekroczyć opakowanie z tym odpadem
30
Przetwarzanie odpadów
Celem przetwarzania odpadów jest
zmniejszenie ich aktywności.
31
Przetwarzanie odpadów
Gazowe
filtracja
32
Przetwarzanie odpadów
Ciekłe
filtracja
odparowanie
zestalanie
33
Przetwarzanie odpadów
Stałe
zgniatanie
prasowanie
zestalanie
34
Przetwarzanie odpadów
Zestalanie odpadów prowadzi się w drodze:
– asfaltowania
– betonowania
– zestalania w żywicy epoksydowej
– zestalania w żywicy mocznikowo-formaldehydowej (dot. wyłącznie odpadów biologicznych: zwierząt doświadczalnych).
35
Transport odpadów
• Zostanie omówiony na wykładzie o
transporcie substancji promieniotwórczych
36
Składowanie odpadów
Odpady, które zostały przetworzone lub nie wymagają przetwarzania są składowane w składowiskach Odpady można składować wyłącznie w stanie stałym (< 1% niezwiązanej wody oraz ograniczona ługowalność różna dla różnych kategorii, posegregowane według przyjętych kryteriów), w opakowaniach zapewniających bezpieczeństwo ludzi i środowiska pod względem ochrony radiologicznej (szczelnych, odpowiednio dostosowanych wielkością do wymiarów obiektów składowiska i wytrzymałością do warstwowego układania, wykonanych z betonu lub stali zabezpieczonej przed korozją, chyba że umieszczonych w składowisku, po odpowiednim zabezpieczeniu, bez opakowania), przy zapewnieniu odprowadzania ciepła i nie dopuszczeniu do powstania masy krytycznej oraz prowadzeniu stałej kontroli tych czynników w okresie składowania, a także po zamknięciu składowiska
37
Składowanie odpadów
Składowiska odpadów
promieniotwórczych
powierzchniowe
głębokie
38
Pojemniki
39
Składowanie odpadów
• niskoaktywne
40
Składowanie odpadów
41
Składowanie odpadów
42
Składowisko głębokie w Onkalo w Finlandii
(źródło: W. Gorączko)
Schemat głębokiego składowiska geologicznego w Clab w Szwecji (grafika: Jan M. Rojmar, źródło: SKB)
43
44
Składowanie odpadów
składowiska odpadów promieniotwórczych lokalizuje się, buduje, eksploatuje i zamyka w sposób uniemożliwiający otrzymanie, w
przypadku:
- składowiska powierzchniowego przez 500 lat,
- składowiska głębokiego przez 10 000 lat
przez osoby z ogółu ludności w ciągu roku dawki efektywnej przekraczającej wartość 0,1 mSv
Do projektowania, budowy, eksploatacji oraz zamknięcia składowisk stosuje się odpowiednio przepisy prawa geologicznego i górniczego oraz prawa budowlanego.
45
Składowanie odpadów
Składowiska odpadów - lokalizacja (poprzedzona badaniami społeczno-ekonomicznymi i geograficzno-przyrodniczymi)
- na obszarach, na których środowisko przyrodnicze podlega łagodnie przebiegającej ewolucji, a warunki nią kształtowane mogą być wiarygodnie prognozowane do czasu likwidacji składowiska,
- poza obszarami występowania lub zagrożonych oddziaływaniem gwałtownych zjawisk, poza obszarami aglomeracji miejskich i skupionego osadnictwa oraz poza obszarami wyższej wartości społecznej, poza strefami ochronnymi ujęć wody i obszarami ochronnymi zbiorników śródlądowych, poza strefami zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych, poza obszarami silnej erozji i ważnymi z punktu widzenia wydobywania kopalin,
- ponadto: - dla składowisk powierz. – poza rejonami niesprzyjającymi hydrologicznie,
- dla składowisk głębokich – wyłącznie w formacjach geologicznych zapewniających miąższość i rozciągłość niezbędną dla obiektów składowiska i filarów ochronnych
46
Składowanie odpadów
Składowiska odpadów - podczas eksploatacji składowiska należy zapewnić:
- możliwość kontroli dozymetrycznej dostarczanych odpadów promieniotwórczych,
- wypełnianie przestrzeni pomiędzy opakowaniami materiałami o właściwościach przeciwdziałających rozprzestrzenianiu się izotopów promieniotwórczych zawartych w odpadach,
- zabezpieczenie opakowań z odpadami przed uszkodzeniem powodowanym warstwowym układaniem,
- monitoring środowiska (dozymetryczny, hydrologiczny i hydrogeologiczny),
- a dla składowiska powierzchniowego dodatkowo odpowiednie zabezpieczenie przed opadami atmosferycznymi (system drenażowy) obejmujące postępowanie z wodami drenażowymi i odciekami oraz możliwość oddzielnego składowania określonych kategorii i podkategorii odpadów
47
Składowanie odpadów
wejście na teren składowiska odpadów promieniotwórczych oznacza się tablicą informacyjną
48
Składowanie odpadów
Składowiska odpadów - w obiektach składowiska, spełniających co najmniej wymagania dla magazynu odpadów, można przechowywać odpady promieniotwórcze
- eksploatacja składowiska nie wyklucza jego rozbudowy
- zamknięcie składowiska może nastąpić przed terminem przewidzianym w projekcie
- (zamknięte) składowisko podlega ochronie fizycznej w rozumieniu ustawy o ochronie osób i mienia; jeżeli znajdują się w nim materiały jądrowe, to podlega ono również ochronie fizycznej w rozumieniu ustawy Pa
składowisko, które przez 11 miesięcy w roku spełnia warunki przyjmowania określonych w rozdziale 7 RRM odpadów, może być uznane, w drodze decyzji Prezesa PAA, za Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP). Gminie, na terenie której znajduje się KSOP, przysługuje coroczna opłata z budżetu państwa
49
Składowanie odpadów
- w składowiskach powierzchniowych można (oddzielnie) składować odpady promieniotwórcze:
- krótkożyciowe: NAkt i SAkt,
- krótkożyciowe ZZZ: niskoaktywne i średnioaktywne,
- krótkożyciowe ZZZ wysokoaktywne
- w składowiskach głębokich można składować wszystkie kategorie odpadów promieniotwórczych
UWAGA
Jeżeli w wydanym zezwoleniu określone odpady promieniotwórcze zostały wyłączone z możliwości składowania w danym składowisku, ze względu na ich cechy fizykochemiczne, w szczególności zawartość izotopów, właściwości palne, generację gazów, degradację biologiczną, zawartość wody, obecność związków kompleksujących, wybuchowość lub wydzielane ciepło, to w takim składowisku nie jest dopuszczalne składowanie takich odpadów
50
Ewidencja odpadów
- odpady promieniotwórcze podlegają ewidencji przy każdym z rodzajów działań w postępowaniu z nimi,
- ewidencję prowadzi kierownik jednostki organizacyjnej, na terenie której znajdują się odpady
- kierownik jednostki, na terenie której powstają odpady, prowadzi ich ewidencję na KARTACH EWIDENCYJNYCH, odrębnych dla każdego opakowania z odpadami. Karty przekazuje się z odpadami przy każdym z rodzajów działań w postępowaniu z nimi (przemieszczanie, przechowywanie, przetwarzanie lub składowanie)
- kopie ww. kart przechowuje się przez okres trzech lat od dnia dokonania w nich ostatniego wpisu (związanego z postępowaniem)
- karty ewidencyjne odpadów przekazanych do składowania przechowuje się przez okres składowania odpadów
51
WZÓR KARTY EWIDENCYJNEJ ODPADÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH (zał. nr 2 do RRM)
KARTA EWIDENCYJNA ODPADÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH
1
2
52
Ewidencja odpadów
- kierownik jednostki, przyjmującej odpady w celu ich przechowywania, przetwarzania lub składowania prowadzi w formie informatycznej bazy danych, na podstawie KART EWIDENCYJNYCH odpadów otrzymanych wraz z nimi od przekazującego, wspólną ewidencję dla różnych rodzajów działań w postępowaniu z odpadami, która obejmuje dane zawierające: 1. nazwę jednostki organizacyjnej, która przekazała odpady, 2. symbol identyfikacyjny opakowania, 3. charakterystykę fizykochemiczną odpadów, 4. aktywność całkowitą każdego izotopu zawartego w odpadach, 5. sposób przetworzenia odpadów, 6. miejsce przechowywania odpadów, 7. w przypadku odpadów przekazanych do składowania również datę przekazania
i oznaczenie obiektu składowiska, w którym odpady są składowane
53
Ewidencja odpadów
- kopia wspólnej ewidencji jest sporządzana według stanu na dzień 31 grudnia danego roku na informatycznych nośnikach danych i przechowywana przez okres trzech lat, licząc od zakończenia roku, w którym została sporządzona, w miejscu zapewniającym należytą ochronę przed utratą lub zniszczeniem
- kierownik jednostki przyjmującej odpady, przekazuje na piśmie Prezesowi PAA do dnia 31 stycznia dane zawarte w prowadzonej w jednostce wspólnej ewidencji, obejmujące okres roku kalendarzowego poprzedzającego przekazanie
54
Kontrola odpadów
- kontrola odpadów polega, z wyjątkiem odpadów przechowywanych w magazynie odpadów promieniotwórczych, znajdujących się na terenie składowiska, na sprawdzeniu zgodności stanu odpadów z kartą ewidencyjną i obejmuje następujące rodzaje czynności kontrolnych:
- oględziny,
- pomiary emitowanego promieniowania jonizującego,
- pomiary masy lub objętości odpadów
- przeprowadzenie kontroli odnotowuje się w karcie ewidencyjnej odpadów nie rzadziej niż raz w roku, z podaniem daty i danych osoby, która przeprowadziła kontrolę
- kontrola odpadów przechowywanych w magazynie odpadów promieniotwórczych, znajdujących się na terenie składowiska, jest wykonywana przez monitoring środowiska (dozymetryczny, hydrologiczny i hydrogeologiczny)
55
Kontrola odpadów
- monitoring środowiska składowiska obejmuje a) pomiary zawartości substancji promieniotwórczych:
– w wodach powierzchniowych znajdujących się w otoczeniu składowiska, – w wodach gruntowych na terenie składowiska i w wodach drenażowych oraz w
wodach gruntowych występujących w jego otoczeniu, – w wodzie wodociągowej na terenie składowiska i w jego otoczeniu, – w powietrzu na terenie składowiska, – w trawie i w glebie na terenie składowiska i w jego otoczeniu,
b) pomiary: – mocy dawki promieniowania gamma na terenie składowiska i w jego otoczeniu, – skażeń promieniotwórczych na terenie składowiska oraz na powierzchni dróg w
otoczeniu składowiska,
c) obserwacje hydrologiczne: – pomiary położenia zwierciadła wód gruntowych na terenie i wokół składowiska, – pomiary wielkości opadów atmosferycznych na terenie i wokół składowiska,
d) badania hydrogeologiczne (wyłącznie hydrogeochemiczne)
56
Postępowanie z odpadami w Polsce
57
Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych
• Według klasyfikacji MAEA, jest to składowisko powierzchniowe przeznaczone do ostatecznego składowania krótkożyciowych, nisko- i średnioaktywnych odpadów (o okresie połowicznego rozpadu zawartych w nich izotopów <=30 lat) i zamkniętych źródeł promieniotwórczych.
• Służy ono również do okresowego przechowywania odpadów długożyciowych, głównie alfa-promieniotwórczych, oczekujących na umieszczenie ich w głębokim składowisku geologicznym. Składowisko w Różanie istnieje od 1961 r. i jest jedynym tego typu obiektem w naszym kraju.
58
Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych
• Roczne ilości odpadów promieniotwórczych przekazywanych do Składowiska można ocenić na ok. 1200 źródeł zamkniętych (nie licząc ok. 25000 izotopowych czujek dymu) oraz ok. 50 m3 przetworzonych innych odpadów stałych, o łącznej aktywności ok. 1250 GBq (ponadto ok. 100 m3 odpadów ciekłych przechowywanych jest na terenie ZUOP w Świerku).
59
Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych
• Obszar dawnych fortów wojskowych, wybudowanych przez władze rosyjskie w latach 1905-1908
• 3,2 ha, • grube (1,2 ÷1,5 m) ściany i stropy betonowe
zapewniają pełną osłonność biologiczną ulokowanym w nich odpadom
60
Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych
• Odpady składuje się w budowlach betonowych, bunkrach oraz fosie. W tej ostatniej przechowuje się jedynie odpady nie zawierające długożyciowych nuklidów alfapromieniotwórczych. Dno i zbocza fosy pokryte są 20 cm warstwą betonu.
• Długożyciowe odpady alfapromieniotwórcze przechowywane są w betonowych budowlach fortu, komora po komorze, aż do całkowitego ich wypełnienia. Wypełnioną komorę zamyka się szczelnie lub zamurowuje. Odpady te, przed ostatecznym zamknięciem składowiska w Różanie, będą przeniesione do składowiska docelowego, tzw. składowiska głębokiego.
61
62
Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych
Kontrola dozymetryczna
• Laboratorium Pomiarów Dozymetrycznych NCBJ
• Instytut Fizyki Jądrowej PAN
63
Postępowanie z wypalonym paliwem jądrowym
• Przechowalnik 19 Służy do przechowywania wypalonego paliwa typu EK-10 z
pierwszego okresu eksploatacji (lata 1958-67) reaktora EWA. Miejsce przechowywania niektórych stałych odpadów
pochodzących z likwidacji reaktora EWA i z eksploatacji reaktora MARIA oraz zużytych źródeł promieniowania gamma o dużej aktywności.
Podstawowym elementem przechowalnika jest korpus betonowy, w którym usytuowane są w siatce kwadratowej cztery cylindryczne komory. Komory wyłożone są wykładziną ze stali kwasoodpornej, a wewnątrz nich znajdują się zbiorniki przechowawcze z separatorami dla odpowiedniego rozmieszczenia elementów wypalonego paliwa jądrowego.
64
Postępowanie z wypalonym paliwem jądrowym
• Przechowalnik 19A
służy do przechowywania paliwa typu WWR-SM i WWR-M2 pochodzącego z eksploatacji reaktora EWA w latach 1967-95.
65
Postępowanie z wypalonym paliwem jądrowym
• Basen technologiczny reaktora MARIA
Wypalone paliwo z reaktora MARIA przechowywane.
66
Separator paliwa
(używany w basenie)
67
Wywóz paliwa jądrowego
• W ramach programu amerykańskiego
• Do Federacji Rosyjskiej
68
Dziękuję za uwagę