Odjeljak:Odjeljak:

SJEMENJAČE (CVIJETNJAČE) SJEMENJAČE (CVIJETNJAČE) SPERMATOPHYTASPERMATOPHYTA

SJEMENJAČE SJEMENJAČE (CVIJETNJAČE) -(CVIJETNJAČE) -SPERMATOPHYTASPERMATOPHYTA

Opće karakteristike:Opće karakteristike:

Najsloženiji biljni organizmiNajsloženiji biljni organizmi Složeno provodno tkivoSloženo provodno tkivo Razvijeno mehaničko i druga tkivaRazvijeno mehaničko i druga tkiva Rast u debljinu (većina)Rast u debljinu (većina) Dominira sporofit (bespolna) generacijaDominira sporofit (bespolna) generacija Sporofit rasčlanjen na: korijen,stabljiku i listSporofit rasčlanjen na: korijen,stabljiku i list Oplodnja bez vodeOplodnja bez vode Nepokretne –spermalne ćelijeNepokretne –spermalne ćelije Cvijet (reproduktivni organ)Cvijet (reproduktivni organ) SjemenkaSjemenka Plod Plod

PODJELA SPERMATOPHYTAPODJELA SPERMATOPHYTA

11. pododjeljak: . pododjeljak: Coniferophytina Coniferophytina

(rašljaste i igličaste(rašljaste i igličaste golosjemenjače)golosjemenjače)

2. pododjeljak: 2. pododjeljak: CycadophytinaCycadophytina

(perastolisne golosjemenjače)(perastolisne golosjemenjače)

3. poodjeljak: 3. poodjeljak: MagnoliophphytinaMagnoliophphytina

(skrivenosjemenjače)(skrivenosjemenjače)

RAŠLJASTE GOLOSJEMENJAČE - ginkgoRAŠLJASTE GOLOSJEMENJAČE - ginkgo

Odlike:Odlike:

• Rijetke -“Živi fosili”Rijetke -“Živi fosili”• Predstavnik- Predstavnik- Ginkgo bilobaGinkgo biloba• Ginko je dvodoma biljkaGinko je dvodoma biljka• Listopadna biljkaListopadna biljka• Listovi lepezastiListovi lepezasti• Rašljasta nervaturaRašljasta nervatura• Spermatozoidi pokretniSpermatozoidi pokretni• Voda neophodna za razmnožavanjeVoda neophodna za razmnožavanje• Porijeklo - Kina i JapanPorijeklo - Kina i Japan• Parkovska vrsta (ima je svuda)Parkovska vrsta (ima je svuda)

Klasa CYCADOPSIDACycas revoluta, cikas palma, sago palma

Klasa GNETOPSIDAWelwitschia mirabilis, velvičijakamenite pustinje Afrike

IGLIČASTE GOLOSJEMENJAČE - četinjačeIGLIČASTE GOLOSJEMENJAČE - četinjače

Odlike: Odlike: • Drvenaste biljkeDrvenaste biljke

• Listovi igličasti ili ljuskavi i ne opadaju zimiListovi igličasti ili ljuskavi i ne opadaju zimi

• Vodu provode traheideVodu provode traheide

• Jednodome ili dvodome biljkeJednodome ili dvodome biljke

• Cvjetovi uvijek jednopolni (zasebno muški i Cvjetovi uvijek jednopolni (zasebno muški i

ženski)ženski)

• Ne formiraju plodNe formiraju plod

Igličasti listovi Ljuskavi listovi

GRAĐA “CVIJETA” GRAĐA “CVIJETA”

Muški cvijetMuški cvijet- - Prašnici (mikrosporofili)Prašnici (mikrosporofili)

- Peludnice (mikrosporangije)- Peludnice (mikrosporangije)

- Polenovo zrno (mikrospora) s 2 mjehurića - Polenovo zrno (mikrospora) s 2 mjehurića

Ženski cvijetŽenski cvijet- - Sjemene ljuske (makrospofili)Sjemene ljuske (makrospofili)

- 2 nezaštićena sjemena zametka - 2 nezaštićena sjemena zametka (makrosporangije)(makrosporangije)

- Embrionska vreća (makrospora)- Embrionska vreća (makrospora)

- Arhegonij ( u njemu 1 jajna ćel.)- Arhegonij ( u njemu 1 jajna ćel.)

Polenovo zrno

Sjemena ljuska Sjemeni zametak

OPRAŠIVANJE I OPLODNJAOPRAŠIVANJE I OPLODNJA- - Oprašivanje: obično vjetromOprašivanje: obično vjetrom

- Oplodnja: spermalna ćelija + jajna ćelija- Oplodnja: spermalna ćelija + jajna ćelija

- Zigot – klica - Zigot – klica

- Sjemenjača ( od ovoja sjemenog zametka)- Sjemenjača ( od ovoja sjemenog zametka)

- Klica + sjemenjača = sjeme- Klica + sjemenjača = sjeme

Muški gametofit:Muški gametofit:

Polenovo zrno s 2 spermalne Polenovo zrno s 2 spermalne

ćelije i 1 vegetativnomćelije i 1 vegetativnom

Ženski gametofit:Ženski gametofit:

Arhegonij s jajnom ćelijomArhegonij s jajnom ćelijom

i protalijske ćelije smještenei protalijske ćelije smještene

u embrionskoj vrećiu embrionskoj vreći

RASPROSTRANJENOST, ZNAČAJ i PORIJEKLORASPROSTRANJENOST, ZNAČAJ i PORIJEKLO

Rasprostranjene:Rasprostranjene: svuda (od primorja do tajgi) svuda (od primorja do tajgi)- Najviše na sjevernoj hemisferi zemljeNajviše na sjevernoj hemisferi zemlje

Značaj:Značaj:

- Četinari su izvor drveta (drvna industrija)- Četinari su izvor drveta (drvna industrija)

- Regulišu klimu (vlagu, O- Regulišu klimu (vlagu, O22, CO, CO22 ...) ...)

- U farmaceutskoj industriji- U farmaceutskoj industriji- U kozmeticiU kozmetici

Porijeklo:Porijeklo:

- Od izumrlih sjemenih paprati - Od izumrlih sjemenih paprati pragolosjemenicepragolosjemenice

golosjemenicegolosjemenice

PREDSTAVNICI ČETINARAPREDSTAVNICI ČETINARA

1. 1. Porodica: Porodica: Pinaceae Pinaceae (borovi):(borovi):- bijeli bor,crni bor,molika,munika,planinski bor..- bijeli bor,crni bor,molika,munika,planinski bor..

- smrča (omorika),Pančićeva omorika- smrča (omorika),Pančićeva omorika

- jela- jela

- ariš (jedino njemu opadaju listovi svake zime)- ariš (jedino njemu opadaju listovi svake zime)

- kedar...- kedar...

2. Porodica: 2. Porodica: CupressaceaeCupressaceae (čempresi)(čempresi) : :- čempres- čempres

- tuja- tuja

- smreka (borovica ili kleka) - smreka (borovica ili kleka)

3. Porodica:3. Porodica:TaxaceaeTaxaceae (tisa)-(tisa)- Taxus Taxus baccatabaccata

Porodica borovaPorodica borovaCrni bor

Bijeli bor

Fam. PinaceaePinus heldreichii Christ.,munika subendemit Balkanskog poluostrva reliktna vrsta

Fam.Pinaceae

Pinus peuce Gris., molika

endemit Balkanskog poluostrva i reliktna vrsta

5 iglica na kratkom izdanku

Smrča Pančićeva omorika

Ariš Jela

Libanonski kedar (cedar)

Himalajski kedar

Porodica čempresaPorodica čempresa

Čempres Tuja

Borovica - smreka

Primorska smreka

Porodica tisePorodica tise

- Taxus baccata

arilus