Odpowiedzialność za naruszenie wymagań Odpowiedzialność za naruszenie wymagań ochrony ochrony środowiskaśrodowiska

r.pr. Michał Behnke

8. 11. 2011

1

• Pojęcie i rodzaje odpowiedzialności prawnej

• Przestępstwa przeciwko środowisku po zmianie kodeksu karnego z 2011r.

• Odpowiedzialność prewencyjna i odszkodowawcza dotycząca szkód wywołanych oddziaływaniem na środowisko

• Odpowiedzialność cywilna a szkody w środowisku

PLAN SPOTKANIAPLAN SPOTKANIA

• Odpowiedzialność cywilna a szkody w środowisku

• Administracyjne kary pieniężne

• Wstrzymanie działalności i cofnięcie pozwoleń

2

Pojęcie i rodzaje odpowiedzialności prawnej

Uzasadnienie odpowiedzialności prawnej za naruszenie wymagań ochrony środowiskawymagań ochrony środowiska

3

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNAODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA

„zasada ponoszenia przez podmiot przewidzianych prawemujemnych konsekwencji za zdarzenia lub stany rzeczypodlegające ujemnej kwalifikacji normatywnej i przypisywaneprawnie określonemu podmiotowi w danym porządkuprawnym” [W. Lang]prawnym” [W. Lang]

4

ODPOWIEDZIALNOŚĆ W OCHRONIE ŚRODOWISKA: ODPOWIEDZIALNOŚĆ W OCHRONIE ŚRODOWISKA: ZASADA ZANIECZYSZCZAJĄCY PŁACIZASADA ZANIECZYSZCZAJĄCY PŁACI

• Kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia.

• Kto może spowodować zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu.koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu.

5

• Prawo ochrony środowiska po akcesji obejmuje zagadnienia: środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa

• Miernikiem staranności w ochronie środowiska są zasady: „zapobiegawczości” i „przezorności”

• Korzystanie ze środowiska pociąga za sobą skutki finansowe wynikające z korzystania z dobra wspólnego oraz zasady „zanieczyszczający płaci”

• Odpowiedzialność odszkodowawcza za szkody w środowisku oparta jest o zasadę ryzyka a nie winy, może mieć charakter

PRYNCYPIAPRYNCYPIA

oparta jest o zasadę ryzyka a nie winy, może mieć charakter solidarny i nie zależy od posiadanych decyzji lub standardów emisji

• Kryminalna bezprawność może dotyczyć samego sposobu i rozmiaru prowadzenia działalności bez względu na powodowane szkody

• Uznanie winy podległej osoby fizycznej w przypadku przestępstw przeciwko środowisku rodzi odpowiedzialność spółki jako podmiotu zbiorowego

6

STRUKTURA ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWNEJ STRUKTURA ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWNEJ

– podmiot ponoszący odpowiedzialność,

– zdarzenie lub stan rzeczy podlegające ujemnej kwalifikacji normatywnej, normalny związek przyczynowo-skutkowy

– zasada, według której odpowiedzialność jest – zasada, według której odpowiedzialność jest przypisywana podmiotowi,

– sankcja

7

Postaci winyPostaci winyZamiar bezpośredni Zamiar bezpośredni – sprawca chce popełnić czyn zabroniony ma świadomość i wolę realizacji jego ustawowych znamion

Zamiar ewentualny Zamiar ewentualny - sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to

WINA UMYŚLNA

LekkomyślnośćLekkomyślność - sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego, ale bezpodstawnie przypuszcza, że popełnienia tego czynu uniknie, świadomie łamiąc zasady ostrożności

NiedbalstwoNiedbalstwo – sprawca nie przewiduje on możliwości dokonania czynu zabronionego, mimo że względu na przymioty sprawcy oraz okoliczności powinien był tak przewidywać.

WINA NIEUMYŚLNA

8

�� odpowiedzialność odpowiedzialność cywilnacywilna :

- prewencyjna - możliwość żądania zapobiegnięcia szkodzie

- odszkodowawcza

�� odpowiedzialność administracyjnaodpowiedzialność administracyjna :

sankcje pieniężne, możliwość nakazania unieruchomienia obiektu

odpowiedzialność pracowniczaodpowiedzialność pracownicza

RODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWNEJRODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWNEJ

9

�� odpowiedzialność pracowniczaodpowiedzialność pracownicza

odpowiedzialność służbowa i dyscyplinarna

�� odpowiedzialność karnaodpowiedzialność karna

za przestępstwa i wykroczenia

RYZYKO KUMULACJIRYZYKO KUMULACJI

Konstytucja RP

Art.31.3. Ograniczenia w zakresie korzystaniaz konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylkow ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznympaństwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź

Zasada katalogu zamkniętego przesłanek odmowy przyznania albo cofnięcia uprawnienia bądź nałożenia obowiązku

10

państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądźdla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albowolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszaćistoty wolności i praw.

= kategoria interesu publicznego

SKUTKI WPROWADZENIA OGRANICZEN WYNIKAJĄCYCH SKUTKI WPROWADZENIA OGRANICZEN WYNIKAJĄCYCH Z OCHRONY ŚRODOWISKAZ OCHRONY ŚRODOWISKA

Możliwość udzielenia uprawnienia indywidualnego do granic kolizji z Możliwość udzielenia uprawnienia indywidualnego do granic kolizji z interesem publicznyminteresem publicznym

� Odmowa pozwolenia w przypadku naruszania standardów emisyjnych i imisyjnych [= granic bezpieczeństwa ekologicznego]

� Odmowa pozwolenia w przypadku niezgodności z programami ochrony środowiska [= dokumentami polityki ekologicznej = zarządzania środowiskiem jako dobrem wspólnym] i dokumentami planistycznymi inkorporującymi wymagania ochrony środowiska

11

wymagania ochrony środowiska� Odmowa w przypadku naruszenia bezwzględnych zakazów wynikających z

przepisów o ochronie środowiska

Konieczność wykazania nadrzędnego charakteru innego interesu Konieczność wykazania nadrzędnego charakteru innego interesu publicznego w przypadku konkurencji z ochroną środowiskapublicznego w przypadku konkurencji z ochroną środowiska

� Imperatyw� SOOŚ celów dokumentów sektorowych � Analiza wariantowa w SOOŚ i OOŚ

Środowiskowy wymiar zezwoleń Środowiskowy wymiar zezwoleń na prowadzenie inwestycji na prowadzenie inwestycji

� Zgoda na zmniejszanie wartości i zużywanie zasobów środowiskaZgoda na zmniejszanie wartości i zużywanie zasobów środowiska• restytucja poprzez opłaty za korzystanie ze środowiska• roszczenia odszkodowawcze administracji tylko w stosunku do

działań bezprawnych (323 POŚ)

� Odniesiona do dobra wspólnegoOdniesiona do dobra wspólnego• w relacji do osób trzecich działanie zgodne z pozwoleniem nie

wyklucza roszczenia odszkodowawczego (325 POŚ)

12

wyklucza roszczenia odszkodowawczego (325 POŚ)

�� W granicach dopuszczalnych ze względu na bezpieczeństwo ekologiczne W granicach dopuszczalnych ze względu na bezpieczeństwo ekologiczne oraz na warunkach ograniczających zanieczyszczenieoraz na warunkach ograniczających zanieczyszczenie

• racjonalne korzystanie z zasobów środowiska• działania zapobiegawcze i minimalizujące• internalizacja kosztów zewnętrznych poprzez OOŚ

�� Wykluczająca skutki dozwalanego oddziaływania z kategorii szkody Wykluczająca skutki dozwalanego oddziaływania z kategorii szkody w środowiskuw środowisku

Art. 323. 1. POŚ Każdy, komu przez bezprawnebezprawneoddziaływanieoddziaływanie nana środowiskośrodowisko bezpośrednio zagrażazagrażaszkodaszkoda lublub zostałazostała mumu wyrządzonawyrządzona szkodaszkoda, może żądaćod podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lubnaruszenie przywrócenia stanu zgodnegoz prawem i podjęcia środków zapobiegawczych,w szczególności przez zamontowanie instalacji luburządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lubnaruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub

Roszczenia Państwaw odniesieniu do szkód cywilnych

tylko w stosunku działań naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub

nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestaniadziałalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.

22.. JeżeliJeżeli zagrożeniezagrożenie lublub naruszenienaruszenie dotyczydotyczy środowiskaśrodowiskajakojako dobradobra wspólnegowspólnego,, zz roszczeniem,roszczeniem, oo którymktórym mowamowa wwustust.. 11,, możemoże wystąpićwystąpić SkarbSkarb Państwa,Państwa, jednostkajednostkasamorządusamorządu terytorialnego,terytorialnego, aa takżetakże organizacjaorganizacjaekologicznaekologiczna..

działań bezprawnych

tylko w stosunku do środowiska jako dobra wspólnego

13

Art. 325 POŚ.

OdpowiedzialnościOdpowiedzialności zaza szkodyszkody wyrządzone oddziaływaniem na

środowisko nienie wyłączawyłącza okoliczność,okoliczność, żeże działalnośćdziałalność będącabędąca

przyczynąprzyczyną powstaniapowstania szkódszkód jestjest prowadzonaprowadzona nana podstawiepodstawie

decyzjidecyzji ii ww jejjej granicachgranicach..

Każdy jestKażdy jest, na zasadach określonych ustawą, obowiązany do dbałości o stan środowiska ponosi obowiązany do dbałości o stan środowiska ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszeniepogorszenie – art. 68 Konstytucji

14

ŚRODOWISKO

- przyrodnicze- kulturowe- zdrowie i warunki życia

ludzi

NATURA 2000

- chronione gatunki

DOBRA CHRONIONE

STA

N I

FUN

CK

JE

ELEM

ENTÓ

W P

RZY

RO

DN

ICZY

CH

SZKODA MAJĄTKOWA

„SZKODA EKOLOGICZNA”

SZKODA W ŚRODOWISKU

15

- chronione gatunki i siedliska

- integralność obszaru- spójność sieci

ELEM

ENTÓ

W P

RZY

RO

DN

ICZY

CH

„SZKODA EKOLOGICZNA”

Dobro wspólne Koszty zewnętrzne

Polityka ekologiczna/OOŚ� Zasada prewencji� Zasada przezorności� Zasada zanieczyszczający płaci

Środowiskowe uwarunkowania procesu inwestycyjnego

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 09.06.1999 r. III RN 12/99

„Obowiązek należytego oraz wyczerpującego informowaniastron przez organ administracyjny o okolicznościachstron przez organ administracyjny o okolicznościachfaktycznych i prawnych, mogących wpływać na ustalenie ichpraw i obowiązków będących przedmiotem postępowania(art(art..99 kpa)kpa) nienie zwalniazwalnia przedsiębiorcyprzedsiębiorcy prowadzącegoprowadzącegoprofesjonalnąprofesjonalną działalnośćdziałalność gospodarczągospodarczą zz obowiązkuobowiązku znajomościznajomościprzepisówprzepisów prawnychprawnych ii dołożeniadołożenia należytejnależytej starannościstaranności wwzakresiezakresie jejjej prowadzeniaprowadzenia..””

16

Przestępstwa przeciwko środowisku po zmianie kodeksu karnego z 2011r.

Odpowiedzialność podmiotów zbiorowychOdpowiedzialność podmiotów zbiorowych

17

Zasady odpowiedzialności karnejZasady odpowiedzialności karnej

� Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czynczynzabronionyzabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jegopopełnienia.

� Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społecznaspołecznaszkodliwośćszkodliwość jest znikoma.

� Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli niemożna mu przypisać winywiny w czasie czynu.

� Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przezzaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególnyzaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególnyobowiązekobowiązek zapobiegnięciazapobiegnięcia skutkowiskutkowi.

PRZESTĘPSTWA

WYKROCZENIA

18

PPRRZZEESSTTĘĘPPSSTTWWAA GGOOSSPPOODDAARRCCZZEE KATEGORIA TREŚĆ Kwalifikacja

wwaa

pprr zz

eecc ii

wwkk o

o

wwii ss

kk uu

Niszczenie w znacznych rozmiarach flory i fauny Art. 181 § 1-3

Nieumyślne niszczenie flory i fauny Art. 181 § 4-5 Zanieczyszczanie w znacznym rozmiarze środowiska naturalnego

Art. 182 § 1-2

Nielegalne składowanie, przerabianie i transport substancji szkodliwych

Art. 183 § 1-4

Nielegalny transport, składowanie lub pozostawienie bez zabezpieczenia materiałów promieniotwórczych

Art. 184 § 1-3

Zniszczenie w znacznych rozmiarach fauny i flory na Art. 185 § 1

PPrr zz

eess tt

ęępp

ss ttww

śś rroo

ddoo

ww Zniszczenie w znacznych rozmiarach fauny i flory na skutek zanieczyszczenia środowiska

Art. 185 § 1

Spowodowanie śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu na skutek zanieczyszczenia środowiska

Art. 185 § 2

Niewłaściwa eksploatacja lub brak urządzeń chroniących środowisko

Art. 186 § 1 i 3

Niszczenie, uszkodzenie prawnie chronionego terenu lub obiektu

Art. 187 § 1-2

Zabudowa lub rozbudowa obiektów wbrew obowiązującym przepisom na danym terenie

Art. 188

KODEKS KARNYKODEKS KARNY19

PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO ŚRODOWISKUŚRODOWISKU

= przestępstwa gospodarcze= przestępstwa gospodarcze

rodzą odpowiedzialność podmiotów rodzą odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zagrożone karązbiorowych za czyny zagrożone karą

karalność przestępstw nieumyślnychkaralność przestępstw nieumyślnych

20

http://www.policja.pl/portal.php?serwis=pol&dzial=20

21

USTAWA z dnia 25 marca 2011 r.

o zmianie ustawy – kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

Dz.U. Nr 94 , poz.549

Wejście w życie: 10 czerwca 2011 r.

wdraża postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska

poprzez prawo karne

http://orka.sejm.gov.pl/proc6.nsf/opisy/3755.htm

22

Art. 182. KK

§ 1. Kto zanieczyszcza wodę, powietrze lub powierzchnię ziemipowierzchnię ziemi [było: ziemię] [było: ziemię] substancją albo promieniowaniem jonizującym w takiej ilości lub w takiej postaci, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka [było: wielu osób] [było: wielu osób] lub lub spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.§ 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.§§ 3. Jeżeli czyn określony w 3. Jeżeli czyn określony w §§ 1 został popełniony w związku z eksploatacją 1 został popełniony w związku z eksploatacją instalacji działającej w ramach zakładu, w zakresie korzystania ze instalacji działającej w ramach zakładu, w zakresie korzystania ze środowiska, na które wymagane jest pozwolenie, sprawca środowiska, na które wymagane jest pozwolenie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.§§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w §§ 3 działa nieumyślnie,3 działa nieumyślnie,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

23

Art. 183. KK

§ 1. Kto wbrew przepisom składuje, usuwa, przetwarza, dokonuje odzysku, unieszkodliwia albo transportuje odpady lub substancje w takich warunkach lub w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka człowieka [było: wielu [było: wielu osób] osób] lub spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom przywozi z zagranicy substancje § 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom przywozi z zagranicy substancje zagrażające środowisku.§ 3. Karze określonej w § 1 podlega, kto wbrew obowiązkowi dopuszcza do popełnienia czynu określonego w § 1, 2 i 4.§ 4. Karze określonej w § 1 podlega, kto wbrew przepisom przywozi odpady z zagranicy lub wywozi odpady za granicę.§ 5. Kto bez wymaganego zgłoszenia lub zezwolenia, albo wbrew jego warunkom przywozi z zagranicy lub wywozi za granicę odpady niebezpieczne, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.§ 6. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1–5 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

24

Art. 186. KK§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie utrzymuje w należytym stanie lub nie używa urządzeń zabezpieczających wodę, powietrze lub powierzchnię ziemi powierzchnię ziemi [było: [było: ziemię] ziemię] przed zanieczyszczeniem lub urządzeń zabezpieczających przed przed skażeniem promieniotwórczym lub promieniowaniem jonizującym skażeniem promieniotwórczym lub promieniowaniem jonizującym [było: przed [było: przed promieniowaniem promieniowaniem radioaktywmymradioaktywmym lub jonizującym]lub jonizującym], podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.§ 2. Tej samej karze podlega, kto oddaje lub wbrew obowiązkowi dopuszcza do użytkowania obiekt budowlany lub zespół obiektów nie mających użytkowania obiekt budowlany lub zespół obiektów nie mających wymaganych prawem urządzeń określonych w § 1.§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

25

Art. 185. KK§ 1. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 182 § 1 lub 3, art. 183 § 1 lub 3 lub w art. 184 § 1 lub 2 jest zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym wznacznych rozmiarach lub istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.§ 2. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 182 § 1 lub 3, art. 183 § 1 lub 3 lub w art. 184 § 1 lub 2 jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawcapodlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 182 § 1 lub 3, art. 183 § 1 lub 3 lub w art. 184 § 1 lub 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiuwielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

26

Nowe przestępstwa w ustawie o ochronie przyrodyNowe przestępstwa w ustawie o ochronie przyrody

„Art. 127a. 1. Kto, wbrew przepisom ustawy, wchodzi w posiadanie okazów

roślin, zwierząt, grzybów objętych ochroną gatunkową w liczbie większej niż

nieznaczna, w takich warunkach lub w taki sposób, że ma to wpływ na

zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności

do lat 2.”

„Art. 128a. 1. Kto handluje okazami gatunku podlegającego ochronie na

podstawie przepisów, o których mowa w art. 61 ust. 1, w liczbie większej niż

nieznaczna, w takich warunkach lub w taki sposób, że ma to wpływ na

zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności

do lat 2.”

27

Pojęcie szkody znacznej wartości Pojęcie szkody znacznej wartości

§ 5. [zm 8.06.2010 ] Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza dwustukrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 złotychprzekracza 200 000 złotych.

§ 6. Mieniem wielkiej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia § 6. Mieniem wielkiej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Mieniem wielkiej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 1 000 przekracza 1 000 000000 złotychzłotych.

§ 7. Przepisy § 5 i 6 stosuje się do określenia „znaczna szkoda” oraz „szkoda w

wielkich rozmiarach”.

28

Społeczna szkodliwość czynuSpołeczna szkodliwość czynu

Art. 115 § § 2. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę • rodzaj i charakter naruszonego dobra, • rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, • sposób i okoliczności popełnienia czynu, • wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również • wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również • postać zamiaru, • motywację sprawcy, • rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

29

SprawcaSprawca

Art. 18. § 1 KK

Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten,

• kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą,

ale także ten, ale także ten,

• kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub

• wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.

30

Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zagrożone Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zagrożone karąkarą

USTAWAz dnia 28 października 2002 r.

o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.

Dz.U.2002.197.1661

Podmiotem zbiorowym jest: Podmiotem zbiorowym jest: Podmiotem zbiorowym jest: Podmiotem zbiorowym jest:

• osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną, z wyłączeniem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i ich związków.

• również spółka handlowa z udziałem Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub związku takich jednostek, spółka kapitałowa w organizacji, podmiot w stanie likwidacji oraz przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną, a także zagraniczna jednostka organizacyjna.

31

Art. 3. Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności za czyn zabroniony, którym jest zachowanie osoby fizycznej:

1) działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego w ramach uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej albo przy przekroczeniu tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku,

2) dopuszczonej do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osobę, o której mowa w pkt 1,niedopełnienia obowiązków przez osobę, o której mowa w pkt 1,

3) działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego, za zgodą lub wiedzą osoby, o której mowa w pkt 1

3a) będącej przedsiębiorcą, który bezpośrednio współdziała z podmiotem zbiorowym w realizacji celu prawnie dopuszczalnego;

4) skreśl.

- jeżeli zachowanie to przyniosło lub mogło przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść, chociażby niemajątkową.

32

Art. 5. Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialnościPodmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności, jeżeli do popełnienia czynu zabronionego doszło w następstwie:

1) co najmniej braku należytej staranności w wyborze osoby fizycznejbraku należytej staranności w wyborze osoby fizycznej, o której mowa w art. 3 pkt 2 lub 3, lub co najmniej braku należytego nadzoru nad tą osobą - ze strony organu lub przedstawiciela podmiotu zbiorowego;

2) organizacji działalności podmiotu zbiorowego, która nie zapewniała organizacji działalności podmiotu zbiorowego, która nie zapewniała uniknięcia popełnienia czynu zabronionegouniknięcia popełnienia czynu zabronionego przez osobę, o której mowa w art. 3 pkt 1 lub 3a, podczas gdy mogło je zapewnić zachowanie należytej staranności, pkt 1 lub 3a, podczas gdy mogło je zapewnić zachowanie należytej staranności, wymaganej w danych okolicznościach, przez organ lub przedstawiciela podmiotu zbiorowego.

33

Art. 16. 1. Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności na podstawie ustawy, jeżeli osoba, o której mowa w art. 3, popełniła przestępstwo:

• 8) przeciwko środowisku, określone w:a) art. 181-184 oraz art. 186-188 Kodeksu karnego,b) art. 31-34 ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i

ich mieszaninach (Dz. U. Nr 63, poz. 322),

c) skreśl.

d) art. 58-64 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie d) art. 58-64 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. Nr 76, poz. 811 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 41, poz. 365),

e) art. 37b ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, z późn. zm.),

f) art. 127a i art. 128a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.),

g) art. 47a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U. Nr 121, poz. 1263, z późn. zm.);

34

• Art. 7. 1. 1. Wobec podmiotu zbiorowego sąd orzeka karę pieniężną w wysokości od 1 000 do 20 000 000 złotych, nie wyższą jednak niż 10 % przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony będący podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego.2. Przychód, o którym mowa w ust. 1, określa się na podstawie sporządzonego przez podmiot zbiorowy sprawozdania finansowego albo w oparciu o podsumowanie zapisów w księgach podatkowych, o których mowa w art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, Nr 85, poz. 727, Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199).

•• Od 1.07.2011Od 1.07.2011: Wobec podmiotu zbiorowego sąd orzeka karę pieniężną w wysokości od 1000 do 5 000 000 złotych, nie wyższą jednak niż 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony będący podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego.

35

Wobec podmiotu zbiorowegoWobec podmiotu zbiorowego

•• orzeka orzeka się przepadek:się przepadek:1) przedmiotów pochodzących chociażby pośrednio z czynu zabronionego lub które służyły lub były przeznaczone do popełnienia czynu zabronionego;2) korzyści majątkowej pochodzącej chociażby pośrednio z czynu zabronionego;3) równowartości przedmiotów lub korzyści majątkowej pochodzących chociażby pośrednio z czynu zabronionego.

•• można orzec:można orzec:•• można orzec:można orzec:1) zakaz promocji lub reklamy prowadzonej działalności, wytwarzanych lub sprzedawanych wyrobów, świadczonych usług lub udzielanych świadczeń;2) zakaz korzystania z dotacji, subwencji lub innych form wsparcia finansowego środkami publicznymi;3) zakaz korzystania z pomocy organizacji międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem;4) zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne;5) podanie wyroku do publicznej wiadomości.

36

………………………………………..

Prokuratura Rejonowaw................................................

ZAWIADOMIENIE ZAWIADOMIENIE O PODEJRZENIU POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWAO PODEJRZENIU POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA

Działając na podstawie art. 304 [§ 1 – każdy , § 2 - Instytucje państwowe i samorządowe] ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego zawiadamiam o popełnieniu przez …………………………………………………………………………………………………………..czynu polegającego na........................................................................................................czynu polegającego na............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... co wyczerpuje przesłanki przestępstwa określonego w art. ...............................................ustawy ............................................................................................................................... oraz wnoszę o wszczęcie postępowania w przedmiotowej sprawie.

UZASADNIENIE........................................................................................................................................................................................................................................................................................

(krótki opis zdarzenia ze wskazaniem dowodów)

37

Odpowiedzialność prewencyjna i odszkodowawcza dotycząca szkód wywołanych oddziaływaniem

na środowisko

38

Szkoda wg Kodeksu cywilnegoSzkoda wg Kodeksu cywilnego

• brak definicji legalnej

•• uszczerbek, który następuje w sferze interesów, zwłaszcza uszczerbek, który następuje w sferze interesów, zwłaszcza majątkowych, określonego podmiotumajątkowych, określonego podmiotu

- majątkowy lub niemajątkowy (krzywda)

- na mieniu lub na osobie (konsekwencja - na mieniu lub na osobie (konsekwencja naruszenia dóbr osobistych)

39

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicachz dnia 21 kwietnia 2005 r.

I ACa 140/2005I ACz 132/2005

OSA 2007/2 str. 86

Szkodą jest wszelki uszczerbek dotykający osobę bez prawnego uzasadnienia, wyrażający się w różnicy pomiędzy stanem majątku poszkodowanego, jaki istniał i mógłby majątku poszkodowanego, jaki istniał i mógłby w normalnej kolei rzeczy istnieć, wytworzyć się, a stanem, jaki powstał skutkiem zdarzenia wywołującego zmianę. Ogólnie rzecz ujmując, jest to uszczerbek, który następuje w majątku uprawnionego. Szkoda może przejawiać się w dwóch postaciach, tzw. szkody rzeczywistej, jak i utraconych korzyści (art. 361 § 2 kc).

40

Art. 363. § 1. KC Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź �������� przez przywrócenie stanu poprzedniego [restytucja], bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego [restytucja], bądź �������� przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego

SZKODA WG KODEKSU CYWILNEGOSZKODA WG KODEKSU CYWILNEGO

Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

41

Mierniki wartości szkody

•• Wartość rynkowaWartość rynkowa(cena, jaką dobro przedstawia dla wszystkich)

•• Wartość szczególnaWartość szczególna

SZKODA WG KODEKSU CYWILNEGOSZKODA WG KODEKSU CYWILNEGO

•• Wartość szczególnaWartość szczególna(wartość dla poszkodowanego ze względu na szczególny sposób użycia danego dobra)

•• Wartość z upodobaniaWartość z upodobania (emocjonalna)

42

• Art. 322 POŚ.

Do odpowiedzialności za szkody

spowodowane oddziaływaniem

na środowisko stosuje

PODSTAWA ODPOWIEDZIALNOŚCI PODSTAWA ODPOWIEDZIALNOŚCI

na środowisko stosuje

się przepisy Kodeksu cywilnego,

jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

43

Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lubzakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu,elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialnośćodpowiedzialność zazaszkodęszkodę nana osobieosobie lublub mieniu,mieniu, wyrządzonąwyrządzoną komukolwiekkomukolwiek przezprzezruchruch przedsiębiorstwaprzedsiębiorstwa lub zakładu, chyba, że szkoda nastąpiła

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZAODSZKODOWAWCZA

ruchruch przedsiębiorstwaprzedsiębiorstwa lub zakładu, chyba, że szkoda nastąpiławskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lubosoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. (art. 435 §1 kc)

44

Ten komu wskutek zachowania się innej osoby, wszczególności wskutek braku należytego nadzoru nad ruchemkierowanego przez nią przedsiębiorstwa lub zakładu albo nadstanem posiadanego przez nią budynku lub innego urządzenia,zagraża bezpośrednio szkoda, możemoże żądać,żądać, ażebyażeby osobaosoba tata

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODPOWIEDZIALNOŚĆ PREWENCYJNAPREWENCYJNA

zagraża bezpośrednio szkoda, możemoże żądać,żądać, ażebyażeby osobaosoba tataprzedsięwzięłaprzedsięwzięła środkiśrodki niezbędneniezbędne dodo odwróceniaodwrócenia grożącegogrożącegoniebezpieczeństwa,niebezpieczeństwa, a w razie potrzeby, by dała odpowiedniezabezpieczenie. (art. 439 kc)

45

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07.04.1970 r.

sygn. akt III CZP 17/70, OSPiKA 1971, z.9, poz. 169

ZakładZakład przemysłowyprzemysłowy odpowiadaodpowiada nana podstawiepodstawie artart..435435 kckc zazaszkodyszkody spowodowanespowodowane emitowaniememitowaniem substancjisubstancji trującychrównieżrównież wtedy,wtedy, gdygdy stężeniestężenie ichich nienie przekraczaprzekracza normnorm ustalonychrównieżrównież wtedy,wtedy, gdygdy stężeniestężenie ichich nienie przekraczaprzekracza normnorm ustalonychw przepisie art. 2 ustawy z dnia 21.04.1966 r. i w przepisachwydanego na jej podstawie rozporządzenia RM z 13.09.1966 r.,chyba że chodzi o powszechnie odczuwane w danym rejonieskutki pogorszenia się środowiska przyrodniczego.

46

Art. 324. W razie wyrządzenia szkody przez zakład ozwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku artart.. 435435 §§ 11KodeksuKodeksu cywilnegocywilnego stosujestosuje sięsię niezależnieniezależnie odod tego,tego, czyczyzakładzakład tenten jestjest wprawianywprawiany ww ruchruch zaza pomocąpomocą siłsił przyrodyprzyrody.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNAODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA

Poważne awarie = z udziałem określonych przepisami substancji niebezpiecznych

47

Art. 325 POŚ.

OdpowiedzialnościOdpowiedzialności zaza szkodyszkody wyrządzone oddziaływaniem na

środowisko nienie wyłączawyłącza okoliczność,okoliczność, żeże działalnośćdziałalność będącabędąca

przyczynąprzyczyną powstaniapowstania szkódszkód jestjest prowadzonaprowadzona nana podstawiepodstawie

decyzjidecyzji ii ww jejjej granicachgranicach..

48

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06.10.1976 r. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06.10.1976 r. sygn. akt IV CR 380/76, sygn. akt IV CR 380/76, OSN 1977, z.5OSN 1977, z.5--6, poz. 936, poz. 93

ZwiązekZwiązek przyczynowyprzyczynowy międzymiędzy określonymokreślonym schorzeniemschorzeniemposzkodowanegoposzkodowanego aa ruchemruchem przedsiębiorstwaprzedsiębiorstwa lub zakładuprzemysłowego emitującego szkodliwe dla zdrowia substancjeprzemysłowego emitującego szkodliwe dla zdrowia substancjenależynależy uznaćuznać zaza wykazanywykazany jużjuż ww razierazie ustalenia,ustalenia, żeżeposzkodowanyposzkodowany byłbył narażonynarażony nana działaniedziałanie szkodliwychszkodliwychzanieczyszczeń,zanieczyszczeń, emitowanychemitowanych przezprzez toto przedsiębiorstwoprzedsiębiorstwo lubzakład, których normalnym następstwem może być schorzenieposzkodowanego.

49

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30.09.1976 r.

sygn. akt IV CR 338/76,

Dla odpowiedzialności z art.435 kc wystarczy ustalenie, iż funkcjonowanie przedsiębiorstwa jest jedną z przyczyn naruszenia środowiska i szkoda jest normalnym następstwem tych przyczyn. następstwem tych przyczyn.

•• Nie ma znaczenia, że działalność tego przedsiębiorstwa bez Nie ma znaczenia, że działalność tego przedsiębiorstwa bez kumulowania się z oddziaływaniem innych przedsiębiorstw kumulowania się z oddziaływaniem innych przedsiębiorstw nie wyrządziłaby szkody.nie wyrządziłaby szkody.

•• Odpowiedzialność wszystkich przedsiębiorstw jest w tym Odpowiedzialność wszystkich przedsiębiorstw jest w tym przypadku solidarna przypadku solidarna

50

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilnaz dnia 5 stycznia 2001 r. V CKN 190/2000

Ruch przedsiębiorstwa lub zakładu w ujęciu art. 435 Ruch przedsiębiorstwa lub zakładu w ujęciu art. 435 §§ 1 1 kckc, to , to każda działalność tego przedsiębiorstwa lub zakładukażda działalność tego przedsiębiorstwa lub zakładu, a nie każda działalność tego przedsiębiorstwa lub zakładukażda działalność tego przedsiębiorstwa lub zakładu, a nie tylko taka, która jest bezpośrednio związana z działaniem sił przyrody i która stanowi następstwa ich działania.

51

Art. 323. 1. POŚ Każdy, komu przez bezprawneoddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkodalub została mu wyrządzona szkoda, może żądaćżądać odod podmiotupodmiotuodpowiedzialnegoodpowiedzialnego zaza toto zagrożeniezagrożenie lublub naruszenienaruszenieprzywróceniaprzywrócenia stanustanu zgodnegozgodnego zz prawemprawem ii podjęciapodjęcia środkówśrodkówzapobiegawczych,zapobiegawczych, ww szczególnościszczególności przezprzez zamontowaniezamontowanieinstalacjiinstalacji lublub urządzeńurządzeń zabezpieczającychzabezpieczających przedprzed zagrożeniemzagrożeniemlublub naruszeniemnaruszeniem;; w razie gdy jest to niemożliwe lub

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNAODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA

lublub naruszeniemnaruszeniem;; w razie gdy jest to niemożliwe lubnadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestaniadziałalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.

2. JeżeliJeżeli zagrożeniezagrożenie lublub naruszenienaruszenie dotyczydotyczy środowiskaśrodowiska jakojakodobradobra wspólnego,wspólnego, zz roszczeniemroszczeniem, o którym mowa w ust. 1,możemoże wystąpićwystąpić SkarbSkarb Państwa,Państwa, jednostkajednostka samorządusamorząduterytorialnego,terytorialnego, aa takżetakże organizacjaorganizacja ekologicznaekologiczna..

52

Odpowiedzialność cywilna a szkody w środowisku

53

„Szkoda ekologiczna”„Szkoda ekologiczna”

naruszenie stanu homeostazy ekosystemu lub jego części albo pogłębienie degradacji ekosystemu lub jego części przez spowodowanie zmian w biocenozie (ogół organizmów występujących na

Wyróżniki szkody Wyróżniki szkody

w środowiskuw środowisku

• podmiot korzystający ze środowiska

• działalność stwarzającą ryzyko szkody w środowisku

• działalność prowadząca do zawinionego uszczerbku w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych

Szkoda w Szkoda w ujeciuujeciu cywilistycznymcywilistycznym

Wszelki uszczerbek dotykający osobę bez prawnego uzasadnienia, wyrażający się w różnicy pomiędzy stanem majątku poszkodowanego, jaki istniał i mógłby w normalnej kolei rzeczy istnieć, wytworzyć się, a stanem, jaki powstał skutkiem zdarzenia wywołującego zmianę. Ogólnie

54

występujących na danym obszarze powiązanych ze sobą w jedną całość różnymi zależnościami) lub biotopie (nieożywione elementy tego obszaru, a więc: podłoże, woda, powietrze (środowisko zewnętrzne)).

przyrodniczych

• negatywna, mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, oceniona w stosunku do stanu początkowego

• znaczący negatywny wpływ lub zanieczyszczenie

• działania naprawcze

wywołującego zmianę. Ogólnie rzecz ujmując, jest to uszczerbek, który następuje w majątku uprawnionego. Szkoda może przejawiać się w dwóch postaciach, tzw. szkody rzeczywistej, jak i utraconych korzyści (art. 361 § 2 kc).

[SA w Katowicach 21.04.2005.I ACa 140/2005]

PO

DM

IOT KO

RZY

STAJĄ

CY

ZE ŚRO

DO

WISK

AP

OD

MIO

T KOR

ZYSTA

JĄC

Y ZE ŚR

OD

OW

ISKA

Wg art.3

pkt 2

0 P

OŚ

1) przedsiębiorca w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

2) osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego

3) osoby wykonujące zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej

Prowadzący działalność stwarzającą ryzyko

szkody w środowisku wg art.3

PO

DM

IOT KO

RZY

STAJĄ

CY

ZE ŚRO

DO

WISK

AP

OD

MIO

T KOR

ZYSTA

JĄC

Y ZE ŚR

OD

OW

ISKA

Wg art.3

pkt 2

0 P

OŚ

lub indywidualnej specjalistycznej praktyki,

4) jednostka organizacyjna niebędącą przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,

5) osoba fizyczna niebędąca podmiotem wg pkt 1, korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia;

Prowadzący inną działalność, która

w sposób zawiniony prowadzi/doprowadziła

do szkody w chronionych gatunkach lub

siedliskach

55

szkoda w rozumieniu prawa cywilnego szkoda w rozumieniu prawa cywilnego jest

• zachowaniem bezprawnym lub naruszającym warunki kontraktu,

• zaś korzystanie z rzeczy na podstawie i w granicach służącego tytułu prawnego, do zużycia tej rzeczy włącznie, nie rodzi obowiązku odszkodowawczego

• jej naprawienie następuje przez restytucję lub zapłatę odszkodowania

obowiązek naprawienia szkód w środowiskuobowiązek naprawienia szkód w środowisku jest

• samą konsekwencją prowadzenia działalności stwarzającej ryzyko szkody • samą konsekwencją prowadzenia działalności stwarzającej ryzyko szkody w środowisku, bez względu na to, czy jest ona prowadzona nielegalnie, czy też na podstawie i w granicach decyzji lub uprawnienia przyznanego w innym trybie.

• jej naprawienie następuje poprzez działania naprawcze mające przywrócić stan początkowy w zakresie elementów i funkcji pełnionych przez środowisko

56

Szkoda Szkoda w środowiskuw środowisku

negatywna, mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów

stan początkowy stan początkowy - stan i funkcje środowiska oraz poszczególnych elementów przyrodniczych przed wystąpieniem szkody w środowisku, oszacowane na podstawie dostępnych informacji; w przypadku szkody w powierzchni ziemi -stan zgodny ze standardami jakości gleby i ziemi w rozumieniu POŚ

ŚrodowiskoŚrodowisko (POŚ) - ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnia ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz

funkcje elementów przyrodniczych funkcje elementów przyrodniczych - przydatność gatunków chronionych, chronionych siedlisk przyrodniczych, wody lub powierzchni ziemi dla innych elementów przyrodniczych lub ludzi;

57

stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, oceniona w stosunku do stanu początkowego

powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej (…)

DYREKTYWA 2004/35/WEDYREKTYWA 2004/35/WE

Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowaniaw przypadku szkody osobistej, szkody wyrządzonej namieniu prywatnym lub strat gospodarczych i nie naruszażadnych praw dotyczących tego typu szkód.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNOPRAWNA

58

Art. 35. 1. Do bezpośredniego zagrożenia szkodą bezpośredniego zagrożenia szkodą ww środowisku lub do szkody wśrodowisku lub do szkody w środowiskuśrodowisku, • które zaistniały przed dniem 30.04.2007 r. lub• wynikały z działalności, która została zakończona

przed dniem 30.04.2007 r., stosuje się przepisy dotychczasowe => art.102 i 106 POŚ

Przed Przed i po 30.04.2007i po 30.04.2007

Odróżnić od i 106 POŚ

2. Do szkódszkód ww środowiskuśrodowisku dotyczącychdotyczącychpowierzchnipowierzchni ziemiziemi wyrządzonych przed dniem30.04.2007 r. stosuje się przepisy ustawyzmienianej w art. 32 [POŚ], w brzmieniudotychczasowym, z tym że organem właściwymjest RDOŚ.

59

Odróżnić od „UJAWNIŁY SIĘ”

Czyn ciągły przed Czyn ciągły przed i po 30.04.2007i po 30.04.2007

bezpośrednie zagrożenie szkodą wbezpośrednie zagrożenie szkodą w środowiskuśrodowisku - wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia szkody w środowisku w dającej się przewidzieć przyszłości;

szkoda wszkoda w środowisku środowisku –negatywna, mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, oceniona w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez

KIE

DY

OSI

ĄG

NIĘ

TO?

Czy

em

isja

trw

ała

po

30

.04

.20

07

?

60

która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska:a) w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych, mającą znaczący negatywny wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ochrony tych gatunków lub siedlisk przyrodniczych, (…) b) w wodach, mającą znaczący negatywny wpływ na stan ekologiczny, chemiczny lub ilościowy wód,

KIE

DY

OSI

ĄG

NIĘ

TO?

Czy

em

isja

trw

ała

po

30

.04

.20

07

?

Art. 12.2. Jeżeli bezpośrednie zagrożenie szkodąw środowisku lub szkoda w środowiskuzostały spowodowane za zgodą lub wiedząwładającego powierzchnią ziemi, jest onobowiązany do podejmowania działańzapobiegawczychi naprawczych solidarnie

Osoba fizyczna nie będąca podmiotemOsoba fizyczna nie będąca podmiotem korzystającym korzystającym ze środowiska ze środowiska

�Władający powierzchnią ziemi = właściciel albo użytkownik wg ewidencji gruntów

+zapobiegawczychi naprawczych solidarniez podmiotem korzystającym ześrodowiska,który je spowodował.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, jeżeliwładający powierzchnią ziemi niezwłoczniepo uzyskaniu wiedzy o bezpośrednimzagrożeniu szkodą w środowisku lubszkodzie w środowisku dokonał zgłoszeniana podstawie art. 24.

+�który wie lub się

godzi+

�który nie dokonał zgłoszenia w trybie art.24

61

Art. 12. 1. Jeżeli bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkodaw środowisku zostały spowodowane przez więcej niż jeden podmiotkorzystający ze środowiska, odpowiedzialność tych podmiotów zapodejmowanie działań zapobiegawczych i naprawczych jest solidarna.

WspółsprawstwoWspółsprawstwo

62

DZIAŁANIA ZAPOBIEGAWCZEDZIAŁANIA ZAPOBIEGAWCZE

• działania podejmowane w związku ze zdarzeniem, działaniem lub zaniechaniem powodującym bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku, [= wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia szkody w środowisku w dającej się przewidzieć przyszłości]w środowisku w dającej się przewidzieć przyszłości]

• w celu zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia szkody, w szczególności wyeliminowanie lub ograniczenie emisji;

63

DZIAŁANIA NAPRAWCZEDZIAŁANIA NAPRAWCZE

• wszelkie działania, • w tym działania ograniczające lub tymczasowe, • podejmowane w celu naprawy lub zastąpienia w

równoważny sposób elementów przyrodniczych lub ich funkcji, które uległy szkodzie, w szczególności oczyszczanie gleby i wody, przywracanie naturalnego ukształtowania gleby i wody, przywracanie naturalnego ukształtowania terenu, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności, reintrodukcję zniszczonych gatunków, prowadzące do usunięcia zagrożenia dla zdrowia ludzi oraz przywracania równowagi przyrodniczej i walorów krajobrazowych na danym terenie;

64

• Brak definicji legalnej

• Nie są objęte obowiązkiem uzgadniania z organem ochrony środowiska warunków ich przeprowadzenia

• Nie są objęte decyzją nt. zakresu udostępnienia powierzchni ziemi przez władającego powierzchnią ziemi oraz zakresu i

DZIAŁANIA RATOWNICZEDZIAŁANIA RATOWNICZE

ziemi przez władającego powierzchnią ziemi oraz zakresu i sposobu przeprowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych oraz terminu ich rozpoczęcia i zakończenia

65

RODZAJE DZIAŁAŃ NAPRAWCZYCHRODZAJE DZIAŁAŃ NAPRAWCZYCH

• Podstawowe = cel: przywrócenie stanu początkowego

• Uzupełniające = cel: przywrócenie stanu podobnego do stanu początkowego albo odbudowa utraconych elementów przyrodniczych lub ich funkcji w innym miejsculub ich funkcji w innym miejscu

• Kompensacyjne = w przypadku wystąpienia strat przejściowych

66

•• Zgłoszenie Zgłoszenie faktu, iż bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku nie zostało zażegnane, mimo przeprowadzenia działań zapobiegawczych, lub wystąpiła szkoda w środowisku [art.11]

•• DecyzjaDecyzja - uzgodnienie działań naprawczych [art. 13]

•• DecyzjaDecyzja - nałożenie obowiązku przeprowadzenia działań

Główne czynności Główne czynności związane z działaniami związane z działaniami naprawczymi lub zapobiegawczyminaprawczymi lub zapobiegawczymi

•• DecyzjaDecyzja - nałożenie obowiązku przeprowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych [art.15]

•• DecyzjaDecyzja - określanie zakresu udostępnienia powierzchni ziemi przez władającego powierzchnią ziemi oraz zakres i sposób przeprowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych [art. 17 w zw. z art. 16]

•• ZgłoszenieZgłoszenie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą lub szkody w środowisku przez osobę trzecią[art.24]

67

Odpowiedzialność administracyjna związana z oddziaływaniem na środowisko

68

SZKODY W ŚRODOWISKU A:SZKODY W ŚRODOWISKU A:

• szkody w wodach (art. 185.2 Prawa wodnego)

• rekultywacja gruntów rolnych i leśnych (art.22a ugrol)

Kolizje rozstrzygane w ustawie szkodowejKolizje rozstrzygane w ustawie szkodowej

• rekultywacja gruntów rolnych i leśnych (art.22a ugrol)

• ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko (art.15.4 ustawy szkodowej – w stos. do art. 362 POŚ)

69

SZKODY W ŚRODOWISKU A:SZKODY W ŚRODOWISKU A:

• znaczące negatywne oddziaływania na obszar Natura 2000

(art.37 ust. o ochr. przyrody)

• nakaz usunięcia odpadów (art.34 ustawy o odpadach)

Kolizje nierozstrzygane w ustawie szkodowejKolizje nierozstrzygane w ustawie szkodowej

• nakaz usunięcia odpadów (art.34 ustawy o odpadach)

• ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko (art. 362 i 363 POŚ) – rzeźba terenu

• określenie wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczące eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia (art.154 POŚ)

• …

70

Negatywne oddziaływanie Negatywne oddziaływanie -- bezpośrednie zagrożeniebezpośrednie zagrożenie

• Art. 362. 1. Jeżeli podmiot korzystający ze środowiska negatywnie oddziałuje na środowisko, organ ochrony środowiska może, w drodze decyzji, nałożyć obowiązek: 1) ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego

zagrożenia;2) przywrócenia środowiska do stanu właściwego.

• 2. W decyzji, o której mowa w ust. 1, organ ochrony środowiska może określić:1) zakres ograniczenia oddziaływania na środowisko lub

stan, do jakiego ma zostać przywrócone środowisko;1a) czynności zmierzające do ograniczenia oddziaływania na

środowisko lub przywrócenia środowiska do stanu właściwego;

2) termin wykonania obowiązku.Działalność inna niż stwarzająca ryzyko

szkody w środowisku

Związek z oddziaływaniem a nie jego skutkiem

71

ZANIECZYSZCZENIE

STANDARD JAKO ŚCI ŚRODOWISKA

ZAGROŻENIE ŚRODOWISKA

POGORSZENIE STANU ŚRODOWISKA

POGORSZENIE W ZNACZNYCH ROZMIARACH

POZWOLENIE

EMISJA

ODDZIAŁYWANIE NEGATYWNE

ZANIECZYSZCZENIE

72

Art. 154. 1. POŚ Organ ochrony środowiska może ustalić, w drodze decyzji, wymagania w zakresie ochrony środowiska wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga dotyczące eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwoleniapozwolenia, o ile jest to uzasadnione koniecznością ochrony koniecznością ochrony środowiska.środowiska.

Negatywne oddziaływanie Negatywne oddziaływanie –– koniecznośćkonieczność ochrony ochrony środowiskaśrodowiska

środowiska.środowiska.2. Do decyzji, o której mowa w ust. 1, przepisy art. 188 stosuje się odpowiednio.3. Postępowanie w przedmiocie wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, wszczyna się z urzędu.

73

OpłataOpłata zaza korzystaniekorzystanie zeze środowiskaśrodowiska jest ponoszona za:1) wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,2) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,3) pobór wód,4) składowanie odpadów.

AdministracyjnaAdministracyjna karakara pieniężnapieniężna jest ponoszona za

INSTRUMENTY FINANSOWE INSTRUMENTY FINANSOWE

AdministracyjnaAdministracyjna karakara pieniężnapieniężna jest ponoszona zaprzekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ześrodowiska, a także w zakresie magazynowania odpadów iemitowania hałasu do środowiska.

74

Administracyjne kary pieniężne wymierza, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska za:

1) przekroczenie określonych w pozwoleniach ilości lub rodzaju gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza;2) przekroczenie określonych w pozwoleniach warunków dotyczących ilości ścieków, ich stanu, składu, minimalnej

ADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNEADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNE

dotyczących ilości ścieków, ich stanu, składu, minimalnej procentowej redukcji stężeń substancji w ściekach oraz masy substancji w odprowadzanych ściekach przypadającej na jednostkę masy wykorzystanego surowca, materiału, paliwa lub wytworzonego produktu;3) przekroczenie określonej w pozwoleniach ilości pobranej wody;

75

Administracyjne kary pieniężne wymierza, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska za:

4) naruszenie warunków decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów albo decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów, wymaganych przepisami ustawy o odpadach, co do rodzaju i sposobów

ADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNEADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNE

przepisami ustawy o odpadach, co do rodzaju i sposobów składowania lub magazynowania odpadów;

5) przekroczenie, określonych w decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu lub pozwoleniu zintegrowanym

76

Karę wymierza się w wysokości 10-krotnej wielkości jednostkowej stawki opłat:1) za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;2) za pobór wód.

Za składowanie odpadów z naruszeniem warunków dotyczących rodzaju i sposobów składowania odpadów, określonych w decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska, lub magazynowanie odpadów z naruszeniem decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów

ADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNEADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNE

naruszeniem decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów wymierza się karę w wysokości 0,1 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania.

Wielkość przekroczenia

w zł za każdy dB przekroczenia

w porze dnia w porze nocy

od 1 do 5 dB 10,16 12,72

powyżej 5 do 10 dB 17,79 21,61

powyżej 10 do 15 dB 25,43 30,52

powyżej 15 dB 38,12 45,7877

• Art. 88. 1. UstOchrPrzyr. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za:1) zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów spowodowane niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności;

ADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNEADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNE

sposób szkodliwy dla roślinności;2) usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia;3) zniszczenie drzew, krzewów lub terenów zieleni spowodowane niewłaściwym wykonaniem zabiegów pielęgnacyjnych.

78

Magazynowanie odpadów bez wymaganej decyzji określającejsposób i miejsce magazynowania traktuje się jako składowanieodpadów bez wymaganej decyzji zatwierdzającej instrukcjęeksploatacji składowiska ���� opłatyopłaty podwyższonepodwyższone zaza korzystaniekorzystaniezeze środowiskaśrodowiska w wysokości 0,05 jednostkowej stawki opłaty zaumieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę

SANKCJE FINANSOWE SANKCJE FINANSOWE –– MAGAZYNOWANIE ODPADÓWMAGAZYNOWANIE ODPADÓW

AdministracyjneAdministracyjne karykary pieniężnepieniężne wymierza, w drodze decyzji,wojewódzki inspektor ochrony środowiska za:naruszenie warunków (...) decyzji określającej miejscei sposób magazynowania odpadów, wymaganej przepisamiustawy o odpadach, co do rodzaju i sposobów składowania lubmagazynowania odpadów.

umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobęmagazynowania.

79

Art. 79b. 1. Jeżeli posiadacz odpadów lub transportujący odpady:1) wytwarza odpady bez wymaganej decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub zatwierdzającej program gospodarki odpadami lub z naruszeniem jej warunków lub2) wytwarza odpady bez wymaganego złożenia informacji o wytworzonych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami lub prowadzi gospodarkę odpadami niezgodnie ze złożoną informacją, lub3) wytwarza odpady pomimo wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art.

USTAWA O ODPADACH USTAWA O ODPADACH –– KARY PIENIĘŻNEKARY PIENIĘŻNE

3) wytwarza odpady pomimo wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 24 ust. 5, albo rozpoczyna działalność powodującą powstawanie odpadów przed upływem terminu do wniesienia sprzeciwu, lub4) będąc obowiązany do zgłoszenia do rejestru, o którym mowa w art. 33 ust. 5, nie dopełnił tego obowiązku lub wykonał go niezgodnie ze stanem faktycznym lub dokonuje zbierania odpadów lub transportu odpadów niezgodnie z informacjami zgłoszonymi do rejestru, podlega karze pieniężnej w wysokości 5 000 zł.5 000 zł.

80

2. Jeżeli posiadacz odpadów lub transportujący odpady:1) pozbywa się odpadów wbrew przepisom dotyczącym gospodarowania odpadami lub2) przekazuje je podmiotom, które nie uzyskały wymaganych zezwoleń, chyba że posiadanie zezwolenia nie było wymagane, lub3) w celu spełnienia kryteriów dopuszczenia odpadów do składowania na składowiskach odpadów, rozcieńcza lub sporządza mieszaniny odpadów ze sobą lub innymi substancjami lub przedmiotami, lub

USTAWA O ODPADACH USTAWA O ODPADACH –– KARY PIENIĘŻNEKARY PIENIĘŻNE

sobą lub innymi substancjami lub przedmiotami, lub4) powodując wzrost zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzi lub środowiska, miesza odpady niebezpieczne różnych rodzajów lub odpady niebezpieczne z odpadami innymi niż niebezpieczne lub dopuszcza do mieszania tych odpadów, lub5) prowadzi działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów bez wymaganego zezwolenia lub z naruszeniem jego warunków, lub6) wbrew zakazom dotyczącym zbierania odpadów dokonuje zbierania odpadów,podlega karze pieniężnej w wysokości 10 000 zł.10 000 zł.

81

Art. 79c. 1. Jeżeli zarządzający składowiskiem bez wymaganej zgody organu zamyka składowisko lub jego wydzieloną część podlega karze pieniężnej w wysokości 5 000 zł5 000 zł.2. Jeżeli zarządzający składowiskiem pomimo decyzji o zamknięciu składowiska przyjmuje odpady do składowania podlega karze pieniężnej w wysokości 20 000 zł20 000 zł.3. Jeżeli posiadacz odpadów, wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 37 ust. 3, nie przekazuje zbiorczego zestawienia danych

USTAWA O ODPADACH USTAWA O ODPADACH –– KARY PIENIĘŻNEKARY PIENIĘŻNE

ust. 3, nie przekazuje zbiorczego zestawienia danychpodlega karze pieniężnej w wysokości 500 zł.500 zł.4. W przypadku nieprzekazania zbiorczego zestawienia danych w terminie określonym w decyzji wydanej na podstawie art. 79d ust. 3a posiadacz odpadówpodlega karze pieniężnej w wysokości 2000 zł2000 zł.5. Kara pieniężna, o której mowa w ust. 4, może być wymierzana wielokrotnie, z tym że łączna wysokość kar pieniężnych, o których mowa w ust. 3 i 4, za dany rok kalendarzowy nie może przekroczyć 10 000 zł.

82

Nienależyta eksploatacja instalacjiNienależyta eksploatacja instalacji194.1 194.1 �������� 195.1.1) POŚ195.1.1) POŚ

• Pozwolenie podlegapodlega cofnięciu lub ograniczeniu bezodszkodowania

jeżeli instalacjainstalacja nienie jestjest należycienależycie eksploatowanaeksploatowana, przez costwarza zagrożeniezagrożenie pogorszenia stanu środowiska wznacznych rozmiarach lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi���� rygor natychmiastowej wykonalności���� rygor natychmiastowej wykonalności

• Pozwolenie możemoże zostać cofnięte lub ograniczone bezodszkodowania,

jeżeli eksploatacjaeksploatacja instalacjiinstalacji jestjest prowadzonaprowadzonazz naruszeniemnaruszeniem warunkówwarunków pozwolenia,pozwolenia, innychinnych przepisówprzepisówustawyustawy lublub ustawyustawy oo odpadachodpadach;

83

• Art. 364.POŚ Jeżeli działalność prowadzona przez podmiot korzystający ze środowiska albo osobę fizyczną powoduje powoduje pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagraża życiu lub zdrowiu ludzizagraża życiu lub zdrowiu ludzi, wojewódzki inspektor ochrony środowiska wyda decyzję o wstrzymaniu tej działalności w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla zapobieżenia pogarszaniu stanu środowiska.

„Konkurencja” kompetencji: WIOŚ„Konkurencja” kompetencji: WIOŚ

• Art.365

• Art. 367. 1. W razie: 1) wprowadzania przez podmiot korzystający ze środowiska substancji lub energii do środowiska bez wymaganego bez wymaganego pozwolenia lubpozwolenia lub z naruszeniem jego warunkówz naruszeniem jego warunków, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może wstrzymać, w drodze decyzji, użytkowanie instalacji.

84

� zasadność :

����zaistnienie przesłanek do cofnięcia uprawnienia,

����celowość zastosowania interwencji tego rodzaju

� zdefiniowanie interesu publicznego

� powszechność i porównywalność reakcji

Kluczowe elementyKluczowe elementy

� udział adresata rozstrzygnięcia w postępowaniu

� dobór środków dowodowych

� określenie obowiązków towarzyszących w sposób poddający się egzekucji

85

• Pozwolenie możemoże zostać cofnięte …zz naruszeniemnaruszeniem …… innychinnych przepisówprzepisów ustawyustawylublub ustawyustawy oo odpadachodpadach;

Naruszenie innych przepisów ustawyNaruszenie innych przepisów ustawy195.1.1) POŚ195.1.1) POŚ

86

Adresat obowiązku:Adresat obowiązku:

• Właściciel instalacji

• Prowadzący instalację

• Użytkownik urządzenia

„profilowanie” kontroli „profilowanie” kontroli przestrzegania innych przestrzegania innych przepisów ustawy przepisów ustawy –– Art. Art. 195.1.1) POŚ:195.1.1) POŚ:

• Użytkownik urządzenia

• Władający powierzchnią ziemi

• Posiadacz odpadów

• Zakład

• Zakład o dużym/zwiększonym ryzyku poważnej awarii

87

bez odszkodowaniabez odszkodowania• przepisy dotyczące ochrony środowiska zmieniły się w

stopniu uniemożliwiającym emisję na warunkach określonych w pozwoleniu;

• instalacja jest objęta postępowaniem, o którym mowa w art. 227-229 [postępowanie kompensacyjne].;

• nastąpiło przekroczenie krajowych pułapów emisji, o których

Fakultatywne przesłanki cofnięcia pozwoleniaFakultatywne przesłanki cofnięcia pozwolenia

• nastąpiło przekroczenie krajowych pułapów emisji, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji

za odszkodowaniemza odszkodowaniem• przemawiają za tym względy ochrony środowiska • korzystanie z pozwolenia stwarza zagrożenie dla życia lub

zdrowia ludzi.

88

• Art. 225. 1. Na obszarze, na którym zostały przekroczone standardy jakości powietrza, wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza dla nowo budowanej instalacji lub zmienianej w sposób istotny jest możliwe, jeżeli zostanie zapewniona odpowiednia redukcja ilości wprowadzanych do powietrza gazów lub pyłów powodujących naruszenia tych standardów, wprowadzanych

Fakultatywne przesłanki cofnięcia pozwolenia Fakultatywne przesłanki cofnięcia pozwolenia ––postępowanie kompensacyjnepostępowanie kompensacyjne

powodujących naruszenia tych standardów, wprowadzanych z innych instalacji usytuowanych na tym obszarze.

• Art. 226. 1. Wydanie pozwolenia w przypadku, o którym mowa w art. 225 ust. 1, wymaga przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego, o którym mowa wktórym mowa w art. 227art. 227--229229..

89

• Art. 229. 1. Pozwolenie na wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów z instalacji nowo zbudowanej lub zmienionej w sposób istotny jest wykonalne nie wcześniej niż od dnia, w którym decyzje, o których mowa w ust. 2, staną się ostateczne.

•• 2.2. Organ właściwy do wydania pozwolenia cofnie lub Organ właściwy do wydania pozwolenia cofnie lub ograniczy bez odszkodowania pozwolenia na wprowadzanie ograniczy bez odszkodowania pozwolenia na wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów z innych instalacji objętych do powietrza gazów lub pyłów z innych instalacji objętych postępowaniem kompensacyjnym w zakresie, w jakim postępowaniem kompensacyjnym w zakresie, w jakim

Fakultatywne przesłanki cofnięcia pozwolenia Fakultatywne przesłanki cofnięcia pozwolenia ––postępowanie kompensacyjnepostępowanie kompensacyjne

do powietrza gazów lub pyłów z innych instalacji objętych do powietrza gazów lub pyłów z innych instalacji objętych postępowaniem kompensacyjnym w zakresie, w jakim postępowaniem kompensacyjnym w zakresie, w jakim uczestnicy postępowania wyrazili zgodę. uczestnicy postępowania wyrazili zgodę.

• 3. Z chwilą gdy decyzje, o których mowa w ust. 2, stały się ostateczne, organ właściwy do wydania pozwolenia niezwłocznie informuje o tym wnioskodawcę.

• 4. Jeżeli decyzja o pozwoleniu, wydana w wyniku postępowania kompensacyjnego, nie stanie się wykonalna w terminie dwóch lat od jej wydania, organ właściwy do wydania pozwolenia stwierdza jej wygaśnięcie.

90

Art. 181. 1. Organ ochrony środowiska może udzielić pozwolenia: 1) zintegrowanego;2) na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;3) wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do

POZWOLENIEPOZWOLENIE

3) wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;

4) na wytwarzanie odpadów;5)6)

91

Art. 181. 1. Organ ochrony środowiska może udzielić pozwolenia: 3)3) wodnoprawnegowodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do wód lub na wprowadzanie ścieków do wód lub

do ziemi;do ziemi;

2. Warunki i trybWarunki i tryb wydawania, wygasania, cofaniacofania i ograniczania i ograniczania pozwoleniapozwolenia, o którym mowa w ust. 1 ust. 1 pktpkt 3,3, oraz właściwość organów określająokreślają przepisy ustawy przepisy ustawy -- Prawo wodnePrawo wodne, z

Pozwolenie wodnoprawne Pozwolenie wodnoprawne –– przepisy szczególneprzepisy szczególne

organów określająokreślają przepisy ustawy przepisy ustawy -- Prawo wodnePrawo wodne, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Do pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi stosuje się odpowiednio art. 187, 188 ust. 3 pkt 2 i ust. 4, art. 190, 191, 193 ust. 2 i art. 198.

92

Art. 136. Pr.wod. 1. Pozwolenie wodnoprawne można cofnąć lub ograniczyć bez odszkodowania, jeżeli:

• 1) zakład zmienia cel i zakres korzystania z wód lub warunki wykonywania uprawnień ustalonych w pozwoleniu;

• 2) urządzenia wodne wykonane zostały niezgodnie z warunkami ustalonymi w pozwoleniu wodnoprawnym lub nie są należycie utrzymywane;

Pozwolenie wodnoprawne Pozwolenie wodnoprawne –– przepisy szczególneprzepisy szczególne

są należycie utrzymywane;

• 3) zakład nie realizuje obowiązków wobec innych zakładów posiadających pozwolenie wodnoprawne, uprawnionych do rybactwa oraz osób narażonych na szkody, albo nie realizuje przedsięwzięć ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko, ustalonych w pozwoleniu;

93

Art. 136. 1. Pozwolenie wodnoprawne można cofnąć lub ograniczyć bez odszkodowania, jeżeli:

• 4) zasoby wód podziemnych uległy zmniejszeniu w sposób naturalny;

• 5) zakład nie rozpoczął w terminie korzystania z uprawnień wynikających z pozwolenia wodnoprawnego, z powodów innych niż określone w art. 135 pkt 3, lub nie korzystał z tych

Pozwolenie wodnoprawne Pozwolenie wodnoprawne –– przepisy szczególneprzepisy szczególne

innych niż określone w art. 135 pkt 3, lub nie korzystał z tych uprawnień przez okres co najmniej 2 lat;

• 6) nastąpiła zmiana przepisów, o których mowa w art. 45 ust. 1 pkt 3 i ust. 2;

• 7) jest to konieczne dla osiągnięcia celów środowiskowych w zakresie wynikającym z planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, warunków korzystania z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód zlewni i uzasadnione wynikami monitoringu wód.

94

Skutki prawne cofnięcia: Skutki prawne cofnięcia: odmowa następnego pozwolenia odmowa następnego pozwolenia

• Art. 186. POŚ Organ właściwy do wydania pozwolenia odmówi jego wydania, jeżeli:

• 5) wniosek dotyczy uprawnień wnioskodawcy objętych decyzją o cofnięciu lub ograniczeniu pozwolenia w przypadkach, o których mowa w art. 194 ust. 1 i art. 195 ust. przypadkach, o których mowa w art. 194 ust. 1 i art. 195 ust. 1 pkt 1, a nie minęły jeszcze nie minęły jeszcze 2 lata od dnia, gdy decyzja w przedmiocie cofnięcia lub 2 lata od dnia, gdy decyzja w przedmiocie cofnięcia lub ograniczenia pozwolenia stała się ostatecznaograniczenia pozwolenia stała się ostateczna;

95

• Odszkodowanie przysługuje od organu właściwego do cofnięcia lub ograniczenia pozwolenia.

• Ustalenie odszkodowania następuje w drodze decyzji organu właściwego do cofnięcia lub ograniczenia pozwolenia

• Decyzja jest niezaskarżalna.• Strona niezadowolona z przyznanego odszkodowania może w

terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji wnieść powództwo do sądu powszechnego; droga sądowa przysługuje także w razie

Skutki prawne cofnięcia: Skutki prawne cofnięcia: odszkodowanie wg art. odszkodowanie wg art. 196 POŚ196 POŚ

terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji wnieść powództwo do sądu powszechnego; droga sądowa przysługuje także w razie niewydania decyzji przez właściwy organ w terminie 3 miesięcy od zgłoszenia żądania przez poszkodowanego.

• Wystąpienie na drogę sądową nie wstrzymuje wykonania decyzji• Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem roku od dnia,

w którym decyzja o cofnięciu lub ograniczeniu pozwolenia stała się ostateczna.

96

• Art. 197. 1. Jeżeli nie usunięto negatywnych skutków w środowisku powstałych w wyniku prowadzonej działalności, organ właściwy do wydania pozwolenia określa zakres i termin wykonania tego obowiązku w decyzji o wygaśnięciu, cofnięciu lub ograniczeniu pozwolenia.

Skutki prawne cofnięcia: Skutki prawne cofnięcia: obowiązek usunięcia szkód w środowiskuobowiązek usunięcia szkód w środowisku

• 2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, nie naruszają kompetencji organu administracji wynikających z art. 362 ust. 1 pkt 2.

97

• Art. 198. 2. W razie stwierdzenia, iż nie usunięto w wyznaczonym terminie negatywnych skutków w środowisku powstałych w wyniku prowadzonej działalności, organ właściwy do wydania pozwolenia orzeka o przeznaczeniu na ten cel zabezpieczenia w wysokości

Skutki prawne cofnięcia: Skutki prawne cofnięcia: obowiązek usunięcia szkód w środowiskuobowiązek usunięcia szkód w środowisku

o przeznaczeniu na ten cel zabezpieczenia w wysokości niezbędnej do usunięcia tych skutków.

98

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę

www.kpcic.gdynia.pl

99